॥ Ribhu Geetaa from Shiva Rahasya Odia Lyrics ॥
॥ ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟାନ୍ତର୍ଗତା ଋଭୁଗୀତା ॥
୧ ॥ ପ୍ରଥମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ହେମାଦ୍ରିଂ କିଲ ମାତୁଲୁଙ୍ଗଫଲମିତ୍ୟାଦାୟ ମୋଦାଧିକୋ
ମୌଢ୍ୟାନ୍ନାକନିବାସିନାଂ ଭୟପରୈର୍ୱାକ୍ୟୈରିବ ପ୍ରାର୍ଥିତଃ ।
ନୀଲୀଶାମ୍ବରନୀଲମମ୍ବରତଲଂ ଜମ୍ବୂଫଲଂ ଭାବୟନ୍
ତଂ ମୁଞ୍ଚନ୍ ଗିରିମମ୍ବରଂ ପରିମୃଶନ୍ ଲମ୍ବୋଦରଃ ପାତୁ ମାମ୍ ॥ ୧.୧ ॥
ବାମଂ ଯସ୍ୟ ବପୁଃ ସମସ୍ତଜଗତାଂ ମାତା ପିତା ଚେତରତ୍
ଯତ୍ପାଦାମ୍ବୁଜନୂପୁରୋଦ୍ଭବରବଃ ଶବ୍ଦାର୍ଥବାକ୍ୟାସ୍ପଦମ୍ ।
ଯନ୍ନେତ୍ରତ୍ରିତୟଂ ସମସ୍ତଜଗତାମାଲୋକହେତୁଃ ସଦା
ପାୟାଦ୍ଦୈବତସାର୍ୱଭୌମଗିରିଜାଲଙ୍କାରମୂର୍ତିଃ ଶିବଃ ॥ ୧.୨ ॥
ସୂତଃ –
ଜୈଗୀଷବ୍ୟଃ ପୁନର୍ନତ୍ୱା ଷଣ୍ମୁଖଂ ଶିବସଂଭବମ୍ ।
ପପ୍ରଚ୍ଛ ହୃଷ୍ଟସ୍ତଂ ତତ୍ର ମୁନିଭିର୍ଗଣପୁଙ୍ଗବୈଃ ॥ ୧.୩ ॥
ଜୈଗୀଷବ୍ୟଃ –
କରୁଣାକର ସର୍ୱଜ୍ଞ ଶରଣାଗତପାଲକ ।
ଅରୁଣାଧିପନେତ୍ରାବ୍ଜ ଚରଣସ୍ମରଣୋନ୍ମୁଖ ॥ ୧.୪ ॥
କରୁଣାବରୁଣାମ୍ଭୋଧେ ତରଣିଦ୍ୟୁତିଭାସ୍କର ।
ଦିବ୍ୟଦ୍ୱାଦଶଲିଙ୍ଗାନାଂ ମହିମା ସଂଶ୍ରୁତୋ ମୟା ॥ ୧.୫ ॥
ତ୍ୱତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି ଶିବାଖ୍ୟାନମନୁତ୍ତମମ୍ ।
ତ୍ୱଦ୍ୱାକ୍ୟକଞ୍ଜପୀୟୂଷଧାରାଭିଃ ପାବୟାଶୁ ମାମ୍ ॥ ୧.୬ ॥
ସୂତଃ –
ଇତି ତସ୍ୟ ଗିରା ତୁଷ୍ଟଃ ଷଣ୍ମୁଖଃ ପ୍ରାହ ତଂ ମୁନିମ୍ ॥ ୧.୭ ॥
ଶ୍ରୀଷଣ୍ମୁଖଃ –
ଶୃଣୁ ତ୍ୱମଗଜାକାନ୍ତେନୋକ୍ତଂ ଜ୍ଞାନମହାର୍ଣବମ୍ ।
ଋଭବେ ଯତ୍ପୁରା ପ୍ରାହ କୈଲାସେ ଶଙ୍କରଃ ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୧.୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମସୂନୁଃ ପୁରା ବିପ୍ରୋ ଗତ୍ୱା ନତ୍ୱା ମହେଶ୍ୱରମ୍ ।
ଋଭୁର୍ୱିଭୁଂ ତଦା ଶଂଭୁଂ ତୁଷ୍ଟାବ ପ୍ରଣତୋ ମୁଦା ॥ ୧.୯ ॥
ଋଭୁଃ –
ଦିବାମଣିନିଶାପତିସ୍ଫୁଟକୃପୀଟୟୋନିସ୍ଫୁର-
ଲ୍ଲଲାଟଭସିତୋଲ୍ଲସଦ୍ୱରତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରଭାଗୋଜ୍ୱଲମ୍ ।var was ତ୍ରିପୁଣ୍ଟ୍ର
ଭଜାମି ଭୁଜଗାଙ୍ଗଦଂ ବିଧୃତସାମିସୋମପ୍ରଭା-
ବିରାଜିତକପର୍ଦକଂ କରଟିକୃତ୍ତିଭୂଷ୍ୟତ୍କଟିମ୍ ॥ ୧.୧୦ ॥
ଫାଲାକ୍ଷାଧ୍ୱରଦକ୍ଷଶିକ୍ଷକବଲକ୍ଷୋକ୍ଷେଶବାହୋତ୍ତମ-
ତ୍ର୍ୟକ୍ଷାକ୍ଷୟ୍ୟ ଫଲପ୍ରଦାବଭସିତାଲଙ୍କାରରୁଦ୍ରାକ୍ଷଧୃକ୍ ।
ଚକ୍ଷୁଃଶ୍ରୋତ୍ରବରାଙ୍ଗହାରସୁମହାବକ୍ଷଃସ୍ଥଲାଧ୍ୟକ୍ଷ ମାଂ
ଭକ୍ଷ୍ୟୀଭୂତଗରପ୍ରଭକ୍ଷ ଭଗବନ୍ ଭିକ୍ଷ୍ୱର୍ଚ୍ୟପାଦାମ୍ବୁଜ ॥ ୧.୧୧ ॥
ଗଙ୍ଗାଚନ୍ଦ୍ରକଲାଲଲାମ ଭଗବନ୍ ଭୂଭୃତ୍କୁମାରୀସଖ
ସ୍ୱାମିଂସ୍ତେ ପଦପଦ୍ମଭାବମତୁଲଂ କଷ୍ଟାପହଂ ଦେହି ମେ ।
ତୁଷ୍ଟୋଽହଂ ଶିପିବିଷ୍ଟହୃଷ୍ଟମନସା ଭ୍ରଷ୍ଟାନ୍ନ ମନ୍ୟେ ହରି-
ବ୍ରହ୍ମେନ୍ଦ୍ରାନମରାନ୍ ତ୍ରିବିଷ୍ଟପଗତାନ୍ ନିଷ୍ଠା ହି ମେ ତାଦୃଶୀ ॥ ୧.୧୨ ॥
ନୃତ୍ତାଡଂବରସଜ୍ଜଟାପଟଲିକାଭ୍ରାମ୍ୟନ୍ମହୋଡୁଚ୍ଛଟା
ତ୍ରୁଟ୍ୟତ୍ସୋମକଲାଲଲାମକଲିକା ଶମ୍ୟାକମୌଲୀନତମ୍ ।
ଉଗ୍ରାନୁଗ୍ରଭବୋଗ୍ରଦୁର୍ଗଜଗଦୁଦ୍ଧାରାଗ୍ରପାଦାମ୍ବୁଜଂ
ରକ୍ଷୋବକ୍ଷକୁଠାରଭୂତମୁମୟା ବୀକ୍ଷେ ସୁକାମପ୍ରଦମ୍ ॥ ୧.୧୩ ॥
ଫାଲଂ ମେ ଭସିତତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରରଚିତଂ ତ୍ୱତ୍ପାଦପଦ୍ମାନତଂ ??
ପାହୀଶାନ ଦୟାନିଧାନ ଭଗବନ୍ ଫାଲାନଲାକ୍ଷ ପ୍ରଭୋ ।
କଣ୍ଠୋ ମେ ଶିତିକଣ୍ଠନାମ ଭବତୋ ରୁଦ୍ରାକ୍ଷଧୃକ୍ ପାହି ମାଂ
କର୍ଣୌ ମେ ଭୁଜଗାଧିପୋରୁସୁମହାକର୍ଣ ପ୍ରଭୋ ପାହି ମାମ୍ ॥ ୧.୧୪ ॥
ନିତ୍ୟଂ ଶଙ୍କରନାମବୋଧିତକଥାସାରାଦରଂ ଶଙ୍କରଂ
ବାଚଂ ରୁଦ୍ରଜପାଦରାଂ ସୁମହତୀଂ ପଞ୍ଚାକ୍ଷରୀମିନ୍ଦୁଧୃକ୍ ।
ବାହୂ ମେ ଶଶିଭୂଷଣୋତ୍ତମ ମହାଲିଙ୍ଗାର୍ଚନାୟୋଦ୍ୟତୌ
ପାହି ପ୍ରେମରସାର୍ଦ୍ରୟାଽଦ୍ୟ ସୁଦୃଶା ଶମ୍ଭୋ ହିରଣ୍ୟପ୍ରଭ ॥ ୧.୧୫ ॥
ଭାସ୍ୱଦ୍ବାହୁଚତୁଷ୍ଟୟୋଜ୍ଜ୍ୱଲ ସଦା ନେତ୍ରେ ତ୍ରିନେତ୍ରେ ପ୍ରଭୋ
ତ୍ୱଲ୍ଲିଙ୍ଗୋତ୍ତମଦର୍ଶନେନ ସୁତରାଂ ତୃପ୍ତୈଃ ସଦା ପାହି ମେ ।
ପାଦୌ ମେ ହରିନେତ୍ରପୂଜିତପଦଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱାବ ନିତ୍ୟଂ ପ୍ରଭୋ
ତ୍ୱଲ୍ଲିଙ୍ଗାଲୟପ୍ରକ୍ରମପ୍ରଣତିଭିର୍ମାନ୍ୟୌ ଚ ଧନ୍ୟୌ ବିଭୋ ॥ ୧.୧୬ ॥
ଧନ୍ୟସ୍ତ୍ୱଲ୍ଲିଙ୍ଗସଙ୍ଗେପ୍ୟନୁଦିନଗଲିତାନଙ୍ଗସଙ୍ଗାନ୍ତରଙ୍ଗଃ
ପୁଂସାମର୍ଥୈକଶକ୍ତ୍ୟା ଯମନିୟମବରୈର୍ୱିଶ୍ୱବନ୍ଦ୍ୟ ପ୍ରଭୋ ଯଃ ।
ଦତ୍ୱା ବିଲ୍ୱଦଲଂ ସଦମ୍ବୁଜବରଂ କିଞ୍ଚିଜ୍ଜଲଂ ବା ମୁହୁଃ
ପ୍ରାପ୍ନୋତୀଶ୍ୱରପାଦପଙ୍କଜମୁମାନାଥାଦ୍ୟ ମୁକ୍ତିପ୍ରଦମ୍ ॥ ୧.୧୭ ॥
ଉମାରମଣ ଶଙ୍କର ତ୍ରିଦଶବନ୍ଦ୍ୟ ବେଦେଡ୍ୟ ହୃତ୍
ତ୍ୱଦୀୟପରଭାବତୋ ମମ ସଦୈବ ନିର୍ୱାଣକୃତ୍ ।
ଭବାର୍ଣବନିବାସିନାଂ କିମୁ ଭବତ୍ପଦାମ୍ଭୋରୁହ-
ପ୍ରଭାବଭଜନାଦରଂ ଭବତି ମାନସଂ ମୁକ୍ତିଦମ୍ ॥ ୧.୧୮ ॥
ସଂସାରାର୍ଗଲପାଦବଦ୍ଧଜନତାସଂମୋଚନଂ ଭର୍ଗ ତେ
ପାଦଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱମୁମାସନାଥ ଭଜତାଂ ସଂସାରସଂଭର୍ଜକମ୍ ।
ତ୍ୱନ୍ନାମୋତ୍ତମଗର୍ଜନାଦଘକୁଲଂ ସନ୍ତର୍ଜିତଂ ବୈ ଭବେଦ୍
ଦୁଃଖାନାଂ ପରିମାର୍ଜକଂ ତବକୃପାବୀକ୍ଷାବତାଂ ଜାୟତେ ॥ ୧.୧୯ ॥
ବିଧିମୁଣ୍ଡକରୋତ୍ତମୋରୁମେରୁକୋଦଣ୍ଡଖଣ୍ଡିତପୁରାଣ୍ଡଜବାହବାଣ
ପାହି କ୍ଷମାରଥବିକର୍ଷସୁବେଦବାଜିହେଷାନ୍ତହର୍ଷିତପଦାମ୍ବୁଜ ବିଶ୍ୱନାଥ ॥ ୧.୨୦ ॥
ବିଭୂତୀନାମନ୍ତୋ ନ ହି ଖଲୁ ଭବାନୀରମଣ ତେ
ଭବେ ଭାବଂ କଶ୍ଚିତ୍ ତ୍ୱୟି ଭବହ ଭାଗ୍ୟେନ ଲଭତେ ।
ଅଭାବଂ ଚାଜ୍ଞାନଂ ଭବତି ଜନନାଦ୍ୟୈଶ୍ଚ ରହିତଃ
ଉମାକାନ୍ତ ସ୍ୱାନ୍ତେ ଭବଦଭୟପାଦଂ କଲୟତଃ ॥ ୧.୨୧ ॥
ବରଂ ଶଂଭୋ ଭାବୈର୍ଭବଭଜନଭାବେନ ନିତରାଂ
ଭବାମ୍ଭୋଧିର୍ନିତ୍ୟଂ ଭବତି ବିତତଃ ପାଂସୁବହୁଲଃ ।
ବିମୁକ୍ତିଂ ଭୁକ୍ତିଂ ଚ ଶ୍ରୁତିକଥିତଭସ୍ମାକ୍ଷବରଧୃକ୍
ଭବେ ଭର୍ତୁଃ ସର୍ୱୋ ଭବତି ଚ ସଦାନନ୍ଦମଧୁରଃ ॥ ୧.୨୨ ॥
ସୋମସାମଜସୁକୃତ୍ତିମୌଲିଧୃକ୍ ସାମସୀମଶିରସି ସ୍ତୁତପାଦ ।
ସାମିକାୟଗିରିଜେଶ୍ୱର ଶମ୍ଭୋ ପାହି ମାମଖିଲଦୁଃଖସମୂହାତ୍ ॥ ୧.୨୩ ॥
ଭସ୍ମାଙ୍ଗରାଗ ଭୁଜଗାଙ୍ଗ ମହୋକ୍ଷସଙ୍ଗ
ଗଙ୍ଗାମ୍ବୁସଙ୍ଗ ସୁଜଟା ନିଟିଲ ସ୍ଫୁଲିଙ୍ଗ ।
ଲିଙ୍ଗାଙ୍ଗ ଭଙ୍ଗିତମନଙ୍ଗ ବିହଙ୍ଗବାହ-
ସମ୍ପୂଜ୍ୟପାଦ ସଦସଙ୍ଗ ଜନାନ୍ତରଙ୍ଗ ॥ ୧.୨୪ ॥
ବାତ୍ସଲ୍ୟଂ ମୟି ତାଦୃଶଂ ତବନଚେଚ୍ଚନ୍ଦ୍ରାର୍ଧ ଚୂଡାମଣେ
ଧିକ୍କୃତ୍ୟାପି ବିମୁଚ୍ୟ ବା ତ୍ୱୟି ଯତୋ ଧନ୍ୟୋ ଧରଣ୍ୟାମହମ୍ ।
ସକ୍ଷାରଂ ଲବଣାର୍ଣବସ୍ୟ ସଲିଲଂ ଧାରା ଧରେଣ କ୍ଷଣାତ୍
ଆଦାୟୋଜ୍ଝିତମାକ୍ଷିତୌ ହି ଜଗତାଂ ଆସ୍ୱାଦନୀୟାଂ ଦୃଶାମ୍ ॥ ୧.୨୫ ॥
ତ୍ୱତ୍ କୈଲାସବରେ ବିଶୋକହୃଦୟାଃ କ୍ରୋଧୋଜ୍ଝିତାଚ୍ଚାଣ୍ଡଜାଃ
ତସ୍ମାନ୍ମାମପି ଭେଦବୁଦ୍ଧିରହିତଂ କୁର୍ୱୀଶ ତେଽନୁଗ୍ରହାତ୍ ।
ତ୍ୱଦ୍ୱକ୍ତ୍ରାମଲ ନିର୍ଜରୋଜ୍ଝିତ ମହାସଂସାର ସଂତାପହଂ
ବିଜ୍ଞାନଂ କରୁଣାଽଦିଶାଦ୍ୟ ଭଗବନ୍ ଲୋକାବନାୟ ପ୍ରଭୋ ॥ ୧.୨୬ ॥
ସାରଙ୍ଗୀ ସିଂହଶାବଂ ସ୍ପୃଶତି ସୁତଧିୟା ନନ୍ଦିନୀ ବ୍ୟାଘ୍ରପୋତଂ
ମାର୍ଜାରୀ ହଂସବାଲଂ ପ୍ରଣୟପରବଶା କେକିକାନ୍ତା ଭୁଜଙ୍ଗମ୍ ।
ବୈରାଣ୍ୟାଜନ୍ମଜାତାନ୍ୟପି ଗଲିତମଦା ଜନ୍ତବୋଽନ୍ୟେ ତ୍ୟଜନ୍ତି
ଭକ୍ତାସ୍ତ୍ୱତ୍ପାଦପଦ୍ମେ କିମୁ ଭଜନବତଃ ସର୍ୱସିଦ୍ଧିଂ ଲଭନ୍ତେ ॥ ୧.୨୭ ॥
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ଇତ୍ଥଂ ଋଭୁସ୍ତୁତିମୁମାବରଜାନିରୀଶଃ
ଶ୍ରୁତ୍ୱା ତମାହ ଗଣନାଥବରୋ ମହେଶଃ ।
ଜ୍ଞାନଂ ଭବାମୟବିନାଶକରଂ ତଦେବ
ତସ୍ମୈ ତଦେବ କଥୟେ ଶୃଣୁ ପାଶମୁକ୍ତ୍ୟୈ ॥ ୧.୨୮ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଂକରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ
ଋଭୁସ୍ତୁତିର୍ନାମ ପ୍ରଥମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୨ ॥ ଦ୍ୱିତୀୟୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଈଶ୍ୱରଃ –
ଶ୍ରୁଣୁ ପଦ୍ମଜସଂଭୂତ ମତ୍ତଃ ସୂତ୍ରବିଧିକ୍ରମମ୍ ।
ଜ୍ଞାନୋତ୍ପାଦକହେତୂନି ଶ୍ରୁତିସାରାଣି ତତ୍ତ୍ୱତଃ ॥ ୨.୧ ॥
ବ୍ୟାସା ମନ୍ୱନ୍ତରେଷୁ ପ୍ରତିୟୁଗଜନିତାଃ ଶାଂଭବଜ୍ଞାନସିଦ୍ଧ୍ୟୈ
ଭସ୍ମାଭ୍ୟକ୍ତସମସ୍ତଗାତ୍ରନିବହା ରୁଦ୍ରାକ୍ଷମାଲାଧରାଃ ।
କୈଲାସଂ ସମବାପ୍ୟ ଶଙ୍କରପଦଧ୍ୟାନେନ ସୂତ୍ରାଣ୍ୟୁମା-
କାନ୍ତାତ୍ ପ୍ରାପ୍ୟ ବିତନ୍ୱତେ ସ୍ୱକଧିୟା ପ୍ରାମାଣ୍ୟବାଦାନହୋ ॥ ୨.୨ ॥
ଜିଜ୍ଞାସ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବେତ୍ୟଥପଦବିଦିତୈଃ ସାଧନପ୍ରାପ୍ତ୍ୟୁପାୟୈ-
ର୍ୟୋଗୈର୍ୟୋଗାଦ୍ୟୁପାୟୈର୍ୟମନିୟମମହାସାଂଖ୍ୟବେଦାନ୍ତବାକ୍ୟୈଃ ।
ଶ୍ରୋତବ୍ୟୋ ଭଗବାନ୍ ନ ରୂପଗୁଣତୋ ମନ୍ତବ୍ୟ ଇତ୍ୟାହ ହି
ବେଦୋଦ୍ବୋଧଦବାକ୍ୟହେତୁକରଣୈର୍ଧ୍ୟେୟଃ ସ ସାକ୍ଷାତ୍କୃତେଃ ॥ ୨.୩ ॥
ଜନ୍ମାଦ୍ୟସ୍ୟ ଯତୋଽସ୍ୟ ଚିତ୍ରଜଗତୋ ମିଥ୍ୟୈବ ତତ୍କାରଣଂ
ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମାତ୍ମନୈବ ପ୍ରକୃତିପରମଦୋ ବର୍ତମାନଂ ବିବର୍ତେତ୍ ।
ଶ୍ରୁତ୍ୟା ଯୁକ୍ତ୍ୟା ଯତୋ ବା ଇତିପଦଘଟିତୋ ବୋଧତୋ ବକ୍ତି ଶଂଭୁଂ
ନାଣୁଃ କାଲବିପାକକର୍ମଜନିତେତ୍ୟାଚୋଦନା ବୈ ମୃଷା ॥ ୨.୪ ॥
ଯୋନିଃ ଶାସ୍ତ୍ରସ୍ୟ ବେଦସ୍ତଦୁଭୟମନନାଦ୍ବ୍ରହ୍ମଣଃ ପ୍ରତ୍ୟଭିଜ୍ଞା
ନିଃଶ୍ୱାସାଦ୍ୱେଦଜାଲଂ ଶିବବରବଦନାଦ୍ୱେଧସା ପ୍ରାପ୍ତମେତତ୍ ।
ତସ୍ମାତ୍ ତର୍କବିତର୍କକର୍କଶଧିୟା ନାତିକ୍ରମେତ୍ ତାଂ ଧିୟଂ
ସ୍ୱାମ୍ନାୟକ୍ରିୟଯା ତଦପ୍ରକରଣେ ଯୋନିର୍ମହେଶୋ ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ ୨.୫ ॥
ତତ୍ତ୍ୱସ୍ୟାପି ସମନ୍ୱୟାତ୍ ଶ୍ରୁତିଗିରାଂ ବିଶ୍ୱେଶ୍ୱରେ ଚୋଦନା
ସା ଚାନିର୍ୱଚନୀୟତାମୁପଗତା ବାଚୋ ନିବୃତ୍ତା ଇତି ।
ଆତ୍ମୈବୈଷ ଇତୀବ ବାକ୍ୟସୁବୃତିର୍ୱୃତ୍ତିଂ ବିଧତ୍ତେ ଧିୟା
ବେଦାନ୍ତାଦିଷୁ ଏକ ଏବ ଭଗବାନୁକ୍ତୋ ମହେଶୋ ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ ୨.୬ ॥
ନାସଦ୍ୱା ବୀକ୍ଷତେ ଯଜ୍ଜଡମିତି କରଣୈର୍ଗନ୍ଧରୂପାଦିହୀନଂ
ଶବ୍ଦସ୍ପର୍ଶାଦିହୀନଂ ଜଗଦନୁଗତମପି ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ କିଂରୂପମୀଷ୍ଟେ ।
ଗୌଣଂ ଚେଦପି ଶବ୍ଦତୋ ଜଗଦିଦଂ ଯନ୍ନାମରୂପାତ୍ମକଂ
ତଚ୍ଚାତ୍ରାବିଶଦୀଶ୍ୱରୋଽର୍ଥବଚସା ମୋକ୍ଷସ୍ୟ ନିଷ୍ଠାକ୍ରମଃ ॥ ୨.୭ ॥
ହେୟତ୍ୱାବଚନାଚ୍ଚ ତଚ୍ଛ୍ରୁତିଗିରାଂ ସ୍ଥୂଲଂ ପ୍ରଦୃଷ୍ଟଂ ଭବେ-
ଦ୍ରୂପଂ ନାରୂପତୋଽପି ପ୍ରକରଣବଚନଂ ବା ବିକାରଃ କିଲେଦମ୍ ।
ସ୍ୱାପ୍ୟାୟାଦପି ତଦ୍ୱଦାପି ପରମାନନ୍ଦୋ ଯଦୀତ୍ଥଂ ପରଃ
ସାମାନ୍ୟାଚ୍ଚ ଗତେରଥାପ୍ୟନୁଭବେ ବିଦ୍ୟୋତତେ ଶଙ୍କରଃ ॥ ୨.୮ ॥
ଶ୍ରୁତତ୍ୱାଦ୍ୱେଦାନ୍ତପ୍ରତିପଦବଚଃ କାରଣମୁମା-
ସନାଥୋ ନାଥାନାଂ ସ ଚ କିଲ ନ କଶ୍ଚିଜ୍ଜନିଭବଃ ।
ସ ଏବାନନ୍ଦାତ୍ମା ଶ୍ରୁତିକଥିତକୋଶାଦିରହିତୋ
ବିକାରପ୍ରାଚୁର୍ୟାନ୍ନ ହି ଭବତି କାର୍ୟଂ ଚ କରଣମ୍ ॥ ୨.୯ ॥
ତଦ୍ଧେତୁବ୍ୟପଦେଶତୋଽପି ଶିବ ଏବେତି ଚାନନ୍ଦକୃତ୍
ମନ୍ତ୍ରୈର୍ୱର୍ଣକୃତକ୍ରମେଣ ଭଗବାନ୍ ସତ୍ୟାଦ୍ୟନନ୍ତୋଚ୍ୟତେ ।
ନୈରନ୍ତର୍ୟାନୁପପତ୍ତିତୋଽପି ସୁଖିତା ଚାନନ୍ଦଭେଦୋଽର୍ଥତଃ
କାମାଚ୍ଚାନନୁଭାବତୋ ହୃଦି ଭିଦା ଜାୟେଦ୍ଭୟଂ ସଂସୃତେଃ ॥ ୨.୧୦ ॥
ପୁଚ୍ଛଂ ବ୍ରହ୍ମ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତେତି ବଚନାଚ୍ଛେଷୀ ମହେଶୋଽବ୍ୟଯଃ ।
ଆକାଶାନ୍ତରତୋଽପି ଭୌତିକହୃଦାକାଶାତ୍ମତା ବାକ୍ୟତୋ
ବ୍ରହ୍ମୈବ ପ୍ରତିଭାତି ଭେଦକଲନେ ଚାକଲ୍ପନା କଲ୍ପତଃ ॥ ୨.୧୧ ॥
ସୁଷୁପ୍ତ୍ୟୁତ୍କ୍ରାନ୍ତ୍ୟୋର୍ୱା ନ ହି ଖଲୁ ନ ଭେଦଃ ପରଶିବେ
ଅତୋତ୍ଥାନଂ ଦ୍ୱୈତେ ନ ଭବତି ପରେ ବୈ ବିଲୟନେ ।
ତଦର୍ହଂ ଯତ୍ସୂକ୍ଷ୍ମଂ ଜଗଦିଦମନାକାରମରସଂ
ନ ଗନ୍ଧଂ ନ ସ୍ପର୍ଶଂ ଭବତି ପରମେଶେ ବିଲସିତମ୍ ॥ ୨.୧୨ ॥
ଅଧୀନଂ ଚାର୍ଥଂ ତଦ୍ଭବତି ପୁନରେବେକ୍ଷଣପରଂ
ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରେଚ୍ଛା ଶଂଭୋର୍ନ ଖଲୁ କରଣଂ କାର୍ୟମପି ନ ॥ ୨.୧୩ ॥
ଜ୍ଞେୟତ୍ୱାବଚନାଚ୍ଚ ଶଙ୍କର ପରାନନ୍ଦେ ପ୍ରମୋଦାସ୍ପଦେ
ପ୍ରଜ୍ଞାନଂ ନ ହି କାରଣଂ ପ୍ରକୃତିକଂ ପ୍ରଶ୍ନତ୍ରୟସ୍ୟାର୍ଥବତ୍ ।
ନ ବିଜ୍ଞେୟଂ ଦେହପ୍ରବିଲୟଶତୋତ୍ଥାନଗଣନା
ସ ମୃତ୍ୟୋର୍ମୃତ୍ୟୁସ୍ତଦ୍ଭବତି କିଲ ଭେଦେନ ଜଗତଃ ॥ ୨.୧୪ ॥
ମହଦ୍ୱଚ୍ଚାଣୀୟୋ ଭବତି ଚ ସମୋ ଲୋକସଦୃଶା
ତଥା ଜ୍ୟୋତିସ୍ତ୍ୱେକଂ ପ୍ରକରଣପରଂ କଲ୍ପିତବତଃ ।
ନ ସଂଖ୍ୟାଭେଦେନ ତ୍ରିଭୁବନବିଭବାଦତିକରଂ
ସ୍ୱଭାବୋଽୟଂ ଶଶ୍ୱନ୍ମୁଖରୟତି ମୋଦାୟ ଜଗତାମ୍ ॥ ୨.୧୫ ॥
ପ୍ରାଣାଦୁଦ୍ଗତପଞ୍ଚସଂଖ୍ୟଜନିତା ତଦ୍ୱସ୍ତ୍ରିବଚ୍ଚ ଶ୍ରୁତଂ
ତଚ୍ଛ୍ରୋତ୍ରଂ ମନସୋ ନ ସିଦ୍ଧପରମାନନ୍ଦୈକଜନ୍ୟଂ ମହଃ ।
ଜ୍ୟୋତିଷ୍କାରଣଦର୍ଶିତେ ଚ କରଣେ ସତ୍ତା ସଦିତ୍ୟନ୍ୱହଂ
ଚାକର୍ଷା ଭବତି ପ୍ରକର୍ଷଜନିତେ ତ୍ୱତ୍ତୀତି ବାକ୍ୟୋତ୍ତରମ୍ ॥ ୨.୧୬ ॥
ଜାଗ୍ରତ୍ତ୍ୱାବଚନେନ ଜୀବଜଗତୋର୍ଭେଦଃ କଥଂ କଥ୍ୟତେ
ଲିଙ୍ଗଂ ପ୍ରାଣଗତଂ ନ ଚେଶ୍ୱରପରଂ ଜ୍ୟୋତିଃ କିଲୈକ୍ୟପ୍ରଦମ୍ ।
ଅନ୍ୟାର୍ଥତ୍ୱବିବେକତୋଽର୍ଥଗତିକଂ ଚାକଲ୍ପୟଦ୍ୱାକ୍ୟତଃ ।
ପ୍ରଜ୍ଞାମିତ୍ୟପରଃ କ୍ରମସ୍ଥିତିରସାବନ୍ୟୋ ବଦନ୍ତଂ ମୃଷା ॥ ୨.୧୭ ॥
ପ୍ରକୃତ୍ୟୈବଂ ସିଦ୍ଧଂ ଭବତି ପରମାନନ୍ଦବିଧୁରଂ
ଅଭିଧ୍ୟୋପାଦେଶାଦ୍ ଭବତି ଉଭୟାମ୍ନାୟବଚନୈଃ ।
ଭବତ୍ୟାତ୍ମା କର୍ତା କୃତିବିରହିତୋ ଯୋନିରପି ଚ
ପ୍ରତିଷ୍ଠା ନିଷ୍ଠା ଚ ତ୍ରିଭୁବନଗୁରୁଃ ପ୍ରେମସଦନଃ ॥ ୨.୧୮ ॥
ଅଭିଧ୍ୟୋପାଦେଶାତ୍ ସ ବହୁ ଭବଦୀକ୍ଷାଦିବଶତଃ
ସମାସାଚୋଭାଭ୍ୟାଂ ପ୍ରକୃତିଜସମାମ୍ନାୟବଚନାତ୍ ।
ଅତୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ଶୁଦ୍ଧଃ ପ୍ରକୃତିପରିଣାମେନ ଜଗତାଂ
ମୃଦୀବ ବ୍ୟାପାରୋ ଭବତି ପରିଣାମେଷୁ ଚ ଶିବଃ ॥ ୨.୧୯ ॥
ଆନନ୍ଦାଭ୍ୟାସୟୋଗାଦ୍ୱିକୃତଜଗଦାନନ୍ଦଜଗତୋ
ଅତୋ ହେତୋର୍ଧର୍ମୋ ନ ଭବତି ଶିବଃ କାରଣପରଃ ।
ହିରଣ୍ୟାତ୍ମାଽଽଦିତ୍ୟେଽକ୍ଷିଣି ଉଦେତୀହ ଭଗବାନ୍
ନତେଶ୍ଚାଧାରାଣାଂ ଶ୍ରବଣବଚନୈର୍ଗୋପିତଧିୟଃ ॥ ୨.୨୦ ॥
ଭେଦାଦିବ୍ୟପଦେଶତୋଽସ୍ତି ଭଗବାନନ୍ୟୋ ଭବେତ୍ କିଂ ତତଃ
ଆକାଶାଦିଶରୀରଲିଙ୍ଗନିୟମାଦ୍ୱ୍ୟାପ୍ୟଂ ହି ସର୍ୱଂ ତତଃ ।
ତଜ୍ଜ୍ୟୋତିଃ ପରମଂ ମହେଶ୍ୱରମୁମାକାନ୍ତାଖ୍ୟଶାନ୍ତଂ ମହୋ
ବେଦାନ୍ତେଷୁ ନିତାନ୍ତବାକ୍ୟକଲନେ ଛନ୍ଦୋଽଭିଧାନାଦପି ॥ ୨.୨୧ ॥
ଭୂତାଦିବ୍ୟପଦେଶତୋଽପି ଭଗବତ୍ୟସ୍ମିନ୍ ମହେଶେ ଧ୍ରୁବଂ
ଯସ୍ମାଦ୍ଭୂତବରାଣି ଜାୟତ ଇତି ଶ୍ରୁତ୍ୟାଽସ୍ୟ ଲେଶାଂଶତଃ ।
ବିଶ୍ୱଂ ବିଶ୍ୱପତେରଭୂତ୍ ତଦୁଭୟଂ ପ୍ରାମାଣ୍ୟତୋ ଦର୍ଶନାତ୍
ପ୍ରାଣସ୍ୟାନୁଗମାତ୍ ସ ଏବ ଭଗବାନ୍ ନାନ୍ୟଃ ପଥା ବିଦ୍ୟତେ ॥ ୨.୨୨ ॥
ନ ବକ୍ତୁଶ୍ଚାତ୍ମା ବୈ ସ ଖଲୁ ଶିବଭୂମାଦିବିହିତଃ
ତଥୈବାୟୁର୍ଦେହେ ଅରଣିବହବତ୍ ଚକ୍ରଗମହୋ ।
ଅଦୃଶ୍ୟୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ବୈ ସ ହି ସୁଦୃଶତଃ ଶାସ୍ତ୍ରନିବହୈଃ
ଶିବୋ ଦେବୋ ବାମୋ ମୁନିରପି ଚ ସାର୍ୱାତ୍ମ୍ୟମଭଜତ୍ ॥ ୨.୨୩ ॥
ପ୍ରସିଦ୍ଧିଃ ସର୍ୱତ୍ର ଶ୍ରୁତିଷୁ ବିଧିବାକ୍ୟୈର୍ଭଗବତୋ
ମହାଭୂତୈର୍ଜାତଂ ଜଗଦିତି ଚ ତଜ୍ଜାଦିବଚନୈଃ ।
ଅତୋଽଣୀୟାନ୍ ଜ୍ୟାୟାନପି ଦ୍ୱିବିଧଭେଦବ୍ୟପଗତା
ବିବକ୍ଷା ନୋଽସ୍ତୀତି ପ୍ରଥୟତି ଗୁଣୈରେବ ହି ଶିବଃ ॥ ୨.୨୪ ॥
ସଂଭୋଗପ୍ରାପ୍ତିରେବ ପ୍ରକଟଜଗତଃ କାରଣତୟା
ସଦା ବ୍ୟୋମୈବେତ୍ଥଂ ଭବତି ହୃଦୟେ ସର୍ୱଜଗତାମ୍ ।
ଅତୋଽତ୍ତା ବୈ ଶର୍ୱଶ୍ଚରମଚରଭୂତଂ ଜଗଦିଦଂ
ମହାମୃତ୍ୟୁର୍ଦେଶୋ ଭବତି ଶିଖରନ୍ନାଦ ଇତି ଚ ॥ ୨.୨୫ ॥
ପ୍ରକରଣବଚନେନ ବେଦଜାତେ
ଭଗବତି ଭବନାଶନେ ମହେଶେ ।
ପ୍ରବିଶତି ଶିବ ଏବ ଭୋଗଭୋକ୍ତୃ-
ନିୟମନଦର୍ଶନତୋ ହି ବାକ୍ୟଜାତମ୍ ॥ ୨.୨୬ ॥
ବିଶେଷଣୈଃ ଶଙ୍କରମେବ ନିତ୍ୟଂ
ଦ୍ୱିଧା ବଦତ୍ୟେବମୁପାଧିୟୋଗାତ୍ ।
ଅତୋଽନ୍ତରା ବାକ୍ୟପଦୈଃ ସମର୍ଥିତଃ
ସ୍ଥାନାଦିୟୋଗୈର୍ଭଗବାନୁମାପତିଃ ॥ ୨.୨୭ ॥
ସୁଖାଭିଧାନାତ୍ ସୁଖମେବ ଶଂଭୁଃ
କଂ ବ୍ରହ୍ମ ଖଂ ବ୍ରହ୍ମ ଇତି ଶ୍ରୁତୀରିତଃ ।
ଶ୍ରୁତୋପବାକ୍ୟୋପନିଷତ୍ପ୍ରଚୋଦିତଃ
ଗତିଂ ପ୍ରପଦ୍ୟେତ ବୁଧୋଽପି ବିଦ୍ୟଯା ॥ ୨.୨୮ ॥
ଅନବସ୍ଥିତିତୋଽପି ନେତରୋ ଭଗବାନେବ ସ ଚକ୍ଷୁଷି ପ୍ରବୁଧ୍ୟେତ୍ ।
ଭୟଭୀତାଃ ଖଲୁ ଯସ୍ୟ ସୋମସୂର୍ୟାନଲବାୟ୍ୱଂବୁଜସଂଭବା ଭ୍ରମନ୍ତି ॥ ୨.୨୯ ॥
ଅନ୍ତର୍ୟାମିତୟୈବ ଲୋକମଖିଲଂ ଜାନାତ୍ୟୁମାୟାଃ ପତିଃ ।
ଭୂତେଷ୍ୱନ୍ତରଗୋଽପି ଭୂତନିବହା ନୋ ଜାନତେ ଶଙ୍କରମ୍ ॥ ୨.୩୦ ॥
ନ ତତ୍ସ୍ମୃତ୍ୟା ଧର୍ମୈରଭିଲଷଣତୋ ଭେଦବିଧୁରଂ
ନ ଶାରୀରଂ ଭେଦେ ଭବତି ଅଗଜାନାୟକବରେ ।
ଅଦୃଶ୍ୟତ୍ୱାଦ୍ଧର୍ମୈର୍ନ ଖଲୁ ଭଗବାନନ୍ୟଦିତି ଚ
ପରାଦାଦିତ୍ୟଂ ଚାମତିରପି ଚ ଭେଦପ୍ରକଲନେ ॥ ୨.୩୧ ॥
ଭେଦାଦେଶ୍ଚ ବିଶେଷଣଂ ପରଶିବେ ରୂପଂ ନ ନାମ ପ୍ରଭା ।
ଭାବୋ ବା ଭବତି ପ୍ରଭାବିରହିତଂ ବ୍ରହ୍ମାତ୍ମନା ଚାହ ତତ୍ ॥ ୨.୩୨ ॥
ସ୍ମୃତଂ ମାନଂ ଶଂଭୌ ଭଗବତି ଚ ତତ୍ସାଧନତୟା-
ପ୍ୟତୋ ଦୈବଂ ଭୂତଂ ନ ଭବତି ଚ ସାକ୍ଷାତ୍ ପରଶିବେ ।
ଅଭିବ୍ୟକ୍ତୀ ଚାନ୍ୟଃ ସ୍ମୃତିମପି ତଥାଽନ୍ୟୋଽପି ମନୁତେ
ତଥା ସମ୍ପତ୍ତିର୍ୱୈ ଭୁବି ଭବତି କିଂ ଶଂଭୁକଲନେ ॥ ୨.୩୩ ॥
ଯଂ ମୁକ୍ତିବ୍ୟପଦେଶତଃ ଶ୍ରୁତିଶିଖାଶାଖାଶତୈଃ କଲ୍ପିତେ
ଭିଦ୍ୟେଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥିରପି ପ୍ରକୀର୍ଣବଚନାତ୍ ସାକ୍ଷ୍ୟେବ ବାହ୍ୟାନ୍ତରା ।
ଶବ୍ଦୋ ବ୍ରହ୍ମତୟୈବ ନ ପ୍ରଭବତେ ପ୍ରାଣପ୍ରଭେଦେନ ଚ
ତଚ୍ଚାପ୍ୟୁତ୍କ୍ରମଣସ୍ଥିତିଶ୍ଚ ବିଲୟେ ଭୁଂକ୍ତ୍ୟେଽପ୍ୟସୌ ଶଙ୍କରଃ ॥ ୨.୩୪ ॥
ତଂ ଭୂମା ସମ୍ପ୍ରସାଦାଚ୍ଛିବମଜରମାତ୍ମାନମଧୁନା
ଶୃଣୋତୀକ୍ଷେଦ୍ୱାପି କ୍ଷଣମପି ତଥାନ୍ୟଂ ନ ମନୁତେ ।
ତଥା ଧର୍ମାପତ୍ତିର୍ଭବତି ପରମାକାଶଜନିତଂ
ପ୍ରଶସ୍ତଂ ବ୍ୟାବୃତ୍ତଂ ଦହରମପି ଦଧ୍ୟାଦ୍ୟପଦିଶତ୍ ॥ ୨.୩୫ ॥
ଅଲିଙ୍ଗଂ ଲିଙ୍ଗସ୍ଥଂ ବଦତି ବିଧିବାକ୍ୟୈଃ ଶ୍ରୁତିରିୟଂ
ଧୃତେରାକାଶାଖ୍ୟଂ ମହିମନି ପ୍ରସିଦ୍ଧେର୍ୱିମୃଶତା ।
ଅତୋ ମର୍ଶାନ୍ନାୟଂ ଭବତି ଭବଭାବାତ୍ମକତୟା
ଶିବାବିର୍ଭାବୋ ବା ଭବତି ଚ ନିରୂପେ ଗତଧିୟାମ୍ ॥ ୨.୩୬ ॥
ପରାମର୍ଶେ ଚାନ୍ୟଦ୍ଭବତି ଦହରଂ କିଂ ଶ୍ରୁତିବଚୋ
ନିରୁକ୍ତଂ ଚାଲ୍ପଂ ଯତ୍ ତ୍ୱନୁକୃତି ତଦୀୟେଽହ୍ନି ମହସା ।
ବିଭାତୀଦଂ ଶଶ୍ୱତ୍ ପ୍ରମତିବରଶବ୍ଦୈଃ ଶ୍ରୁତିଭବୈଃ ॥ ୨.୩୭ ॥
ଯୋ ବ୍ୟାପକୋଽପି ଭଗବାନ୍ ପୁରୁଷୋଽନ୍ତରାତ୍ମା ।
ବାଲାଗ୍ରମାତ୍ରହୃଦୟେ କିମୁ ସନ୍ନିବିଷ୍ଟଃ ॥ ୨.୩୮ ॥
ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାନୁଭବପ୍ରମାଣପରମଂ ବାକ୍ୟଂ କିଲୈକାର୍ଥଦଂ
ମାନେନାପି ଚ ସଂଭବାଭ୍ରମପରୋ ବର୍ଣଂ ତଥୈବାହ ହି ।
ଶବ୍ଦଂ ଚାପି ତଥୈବ ନିତ୍ୟମପି ତତ୍ ସାମ୍ୟାନୁପତ୍ତିକ୍ରିୟା
ମଧ୍ୱାଦିଷ୍ୱନଧୀକୃତୋଽପି ପୁରୁଷୋ ଜ୍ୟୋତିଷ୍ୟଭାବୋ ଭବେତ୍ ॥ ୨.୩୯ ॥
ଭାବଂ ଚାପି ଶୁଗସ୍ୟ ତଚ୍ଛ୍ରବଣତୋ ଜାତ୍ୟନ୍ତରାସଂଭବାତ୍
ସଂସ୍କାରାଧିକୃତୋଽପି ଶଙ୍କରପଦଂ ଯେ ବକ୍ତୁକାମା ମନାକ୍ ।
ଜ୍ୟୋତିର୍ଦର୍ଶନତଃ ପ୍ରସାଦପରମାଦସ୍ମାଚ୍ଛରୀରାତ୍ ପରଂ
ଜ୍ୟୋତିଶ୍ଚାଭିନିବିଶ୍ୟ ବ୍ୟୋମ ପରମାନନ୍ଦଂ ପରଂ ବିନ୍ଦତି ॥ ୨.୪୦ ॥
ସ୍ମୃତୀନାଂ ବାଦୋଽତ୍ର ଶ୍ରୁତିବିଭବଦୋଷାନ୍ୟବଚସା
ସ ଏବାତ୍ମା ଦୋଷୈର୍ୱିଗତମତିକାୟଃ ପରଶିବଃ ।
ସ ବିଶ୍ୱଂ ବିଶ୍ୱାତ୍ମା ଭବତି ସ ହି ବିଶ୍ୱାଧିକତୟା
ସମସ୍ତେଷୁ ପ୍ରୋତୋ ଭବତି ସ ହି କାର୍ୟେଷୁ କରଣମ୍ ॥ ୨.୪୧ ॥
ପ୍ରଧାନାନାଂ ତେଷାଂ ଭବତି ଇତରେଷାମନୁପମୋ-
ପ୍ୟଲବ୍ଧୋଽପ୍ୟାତ୍ମାୟଂ ଶ୍ରୁତିଶିରସି ଚୋକ୍ତୋଽଣୁରହିତଃ ।
ସ ଦୃଶ୍ୟୋଽଚିନ୍ତ୍ୟାତ୍ମା ଭବତି ବରକାର୍ୟେଷୁ କରଣଂ
ଅସଦ୍ୱା ସଦ୍ୱା ସୋଽପ୍ୟସଦିତି ନ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତବଶଗମ୍ ॥ ୨.୪୨ ॥
ଅସଙ୍ଗୋ ଲକ୍ଷଣ୍ୟଃ ସ ଭବତି ହି ପଞ୍ଚସ୍ୱପି ମୁଧା
ଅଭୀମାନୋଦ୍ଦେଶାଦନୁଗତିରଥାକ୍ଷାଦିରହିତଃ ।
ସ୍ୱପକ୍ଷାଦୌ ଦୋଷାଶ୍ରୁତିରପି ନ ଈଷ୍ଟେ ପରମତଂ
ତ୍ୱନିର୍ମୋକ୍ଷୋ ଭୂୟାଦନୁମିତିକୁତର୍କୈର୍ନ ହି ଭବେତ୍ ॥ ୨.୪୩ ॥
ଭୋକ୍ତ୍ରାପତ୍ତେରପି ବିଷୟତୋ ଲୋକବେଦାର୍ଥବାଦୋ
ନୈନଂ ଶାସ୍ତି ପ୍ରଭୁମତିପରଂ ବାଚି ବାରଂଭଣେଭ୍ୟଃ ।
ଭୋକ୍ତା ଭୋଗବିଲକ୍ଷଣୋ ହି ଭଗବାନ୍ ଭାବୋଽପି ଲବ୍ଧୋ ଭବେତ୍
ସତ୍ତ୍ୱାଚ୍ଚାପି ପରସ୍ୟ କାର୍ୟବିବଶଂ ସଦ୍ୱାକ୍ୟବାଦାନ୍ୱୟାତ୍ ॥ ୨.୪୪ ॥
ଯୁକ୍ତେଃ ଶବ୍ଦାନ୍ତରାଚ୍ଚାସଦିତି ନ ହି କାର୍ୟଂ ଚ କରଣଂ
ପ୍ରମାଣୈର୍ୟୁକ୍ତ୍ୟା ବା ନ ଭବତି ବିଶେଷେଣ ମନସା ।
ପରଃ ପ୍ରାଣୋଦ୍ଦେଶାଦ୍ଧିତକରଣଦୋଷାଭିଧଧିୟା
ତଥାଶ୍ମାଦ୍ୟା ଦିବ୍ୟା ??? ଦ୍ୟୋତନ୍ତି ଦେବା ଦିବି ॥ ୨.୪୫ ॥
ପ୍ରସକ୍ତିର୍ୱା କୃତ୍ସ୍ନା ଶ୍ରୁତିବରବଲାଦାତ୍ମନି ଚିରଂ
ସ୍ୱପକ୍ଷେ ଦୋଷାଣାଂ ପ୍ରଭବତି ଚ ସର୍ୱାଦିସୁଦୃଶା ।
ବିକାରାଣାଂ ଭେଦୋ ନ ଭବତି ବିୟୋଜ୍ୟୋ ଗୁଣଧିୟାଂ
ଅତୋ ଲୋକେ ଲୀଲାପରବିଷମନୈର୍ଘୃଣ୍ୟବିଧୁରମ୍ ॥ ୨.୪୬ ॥
ସ କର୍ମାରଂଭାଦ୍ୱା ଉପଲଭତି ଯଦ୍ୟେତି ଚ ପରଂ
ସର୍ୱୈର୍ଧର୍ମପଦୈରୟୁକ୍ତବଚନାପତ୍ତେଃ ପ୍ରବୃତ୍ତେର୍ଭବେତ୍ ।
ଭୂତାନାଂ ଗତିଶୋପୟୁଜ୍ୟପୟସି କ୍ଷାରଂ ଯଥା ନୋପୟୁକ୍
ଅବସ୍ଥାନଂ ନୈବ ପ୍ରଭବତି ତୃଣେଷୂଦ୍ୟତମତେ-
ସ୍ତଥାଭାବାତ୍ ପୁଂସି ପ୍ରକଟୟତି କାର୍ୟଂ ଚ କରଣମ୍ ॥ ୨.୪୭ ॥
ଅଙ୍ଗିତ୍ୱାନୁପପତ୍ତିତୋଽପ୍ୟନୁମିତୋ ଶକ୍ତିଜ୍ଞହୀନଂ ଜଗତ୍
ପ୍ରତିଷିଦ୍ଧେ ସିଦ୍ଧେ ପ୍ରସଭମିତି ମୌନଂ ହି ଶରଣମ୍ ।
ମହଦ୍ଦୀର୍ଘଂ ହସ୍ୱଂ ଉଭୟମପି କର୍ମୈବ କରଣେ
ତଥା ସାମ୍ୟେ ସ୍ଥିତ୍ୟା ପ୍ରଭବତି ସ୍ୱଭାବାଚ୍ଚ ନିୟତମ୍ ॥ ୨.୪୮ ॥
ନ ସ୍ଥାନତୋଽପି ଶ୍ରୁତିଲିଙ୍ଗସମନ୍ୱୟେନ
ପ୍ରକାଶବୈୟର୍ଥ୍ୟମତୋ ହି ମାତ୍ରା ।
ସୂର୍ୟୋପମା ପ୍ରମବତିତ୍ୱତଥା ଉଦତ୍ୱା-
ତ୍ତଦ୍ଦର୍ଶନାଚ୍ଚ ନିୟତଂ ପ୍ରତିବିମ୍ବରୂପମ୍ ॥ ୨.୪୯ ॥
ତଦବ୍ୟକ୍ତଂ ନ ତତୋ ଲିଙ୍ଗମେତତ୍
ତଥୋଭୟବ୍ୟପଦେଶାଚ୍ଚ ତେଜଃ ।
ପ୍ରତିଷେଧାଚ୍ଚ ପରମଃ ସେତୁରୀଶଃ
ସାମାନ୍ୟତଃ ସ୍ଥାନବିଶେଷବୁଦ୍ଧ୍ୟା ॥ ୨.୫୦ ॥
ବିଶେଷତଶ୍ଚୋପପତ୍ତେସ୍ତଥାନ୍ୟଦତଃ ଫଲଂ ଚୋପପଦ୍ୟେତ ଯସ୍ମାତ୍ ।
ମହେଶ୍ୱରାଚ୍ଛ୍ରୁତିଭିଶ୍ଚୋଦିତଂ ଯତ୍ ଧର୍ମଂ ପରେ ଚେଶ୍ୱରଂ ଚେତି ଚାନ୍ୟେ ।
ନ କର୍ମବଚ୍ଚେଶ୍ୱରେ ଭେଦଧୀର୍ନଃ ॥ ୨.୫୧ ॥
ଭେଦାନ୍ନ ଚେତି ପରତଃ ପରମାର୍ଥଦୃଷ୍ଟ୍ୟା
ସ୍ୱାଧ୍ୟାୟଭେଦାଦୁପସଂହାରଭେଦଃ ।
ଅଥାନ୍ୟଥାତ୍ୱଂ ବଚସୋଽସୌ ବରୀୟାନ୍
ସଂଜ୍ଞାତଶ୍ଚେଦ୍ୱ୍ୟାପ୍ତିରେବ ପ୍ରମାଣମ୍ ॥ ୨.୫୨ ॥
ସର୍ୱତ୍ରାଭେଦାଦନୟୋସ୍ତଥାନ୍ୟତ୍
ପ୍ରାଧାନ୍ୟମାନନ୍ଦମୟଃ ଶିରସ୍ତ୍ୱମ୍ ।
ତଥେତରେ ତ୍ୱର୍ଥସାମାନ୍ୟଯୋଗାତ୍
ପ୍ରୟୋଜନାଭାବତୟାଽପ୍ୟଯାୟ ତେ ॥ ୨.୫୩ ॥
ଶବ୍ଦାତ୍ତଥା ହ୍ୟାତ୍ମଗୃହୀତିରୁତ୍ତରାତ୍
ତଥାନ୍ୱୟାଦିତରାଖ୍ୟାନପୂର୍ୱମ୍ ।
ଅଶବ୍ଦତ୍ୱାଦେବମେତତ୍ ସମାନ-
ମେବଂ ଚ ସଂବିଦ୍ୱଚନାବିଶେଷାତ୍ ॥ ୨.୫୪ ॥
ତଦ୍ଦର୍ଶନାତ୍ ସଂଭୃତଂ ଚୈବମେଷୋଽନାମ୍ନାୟାଦ୍ୱେଦ୍ୟଭେଦାତ୍ ପରେତି ।
ଗତେରର୍ଥାଦୁପପନ୍ନାର୍ଥଲୋକେ ଶବ୍ଦାନୁମାନୈଃ ସଗୁଣୋଽବ୍ୟଯାତ୍ମା ॥ ୨.୫୫ ॥
ଯଥାଧିକାରଂ ସ୍ଥିତିରେବ ଚାନ୍ତରା
ତତ୍ରୈବ ଭେଦାଦ୍ୱିଶିଷନ୍ହୀତରବତ୍ ।
ଅନ୍ୟତ୍ତଥା ସତ୍ୟକୃତ୍ୟା ତଥୈକେ
କାମାଦିରତ୍ରାୟତନେଷୁ ଚାଦରାତ୍ ॥ ୨.୫୬ ॥
ଉପସ୍ଥିତେ ତଦ୍ୱଚନାତ୍ ତଥାଗ୍ନେଃ
ସଂଲୋପ ଏବାଗ୍ନିଭବଃ ପ୍ରଦାନେ ।
ଅତୋଽନ୍ୟଚିନ୍ତାର୍ଥଭେଦଲିଙ୍ଗଂ ବଲୀୟଃ
କ୍ରିୟା ପରଂ ଚାସମାନାଚ୍ଚ ଦୃଷ୍ଟେଃ ॥ ୨.୫୭ ॥
ଶ୍ରୁତେର୍ବଲାଦନୁବନ୍ଧେମଖେ ବୈ
ଭାବାପତ୍ତିଶ୍ଚାତ୍ମନଶ୍ଚୈକ ଏବ ।
ତଦ୍ଭାବଭାବଦୁପଲବ୍ଧିରୀଶେ
ସଦ୍ଭାବଭାବାଦନୁଭାବତଶ୍ଚ ॥ ୨.୫୮ ॥
ଅଙ୍ଗାବବଦ୍ଧା ହି ତଥୈବ ମନ୍ତ୍ରତୋ
ଭୂମ୍ନଃ କ୍ରତୋର୍ଜାୟତେ ଦର୍ଶନେନ ॥ ୨.୫୯ ॥
ରୂପାଦେଶ୍ଚ ବିପର୍ୟଯେଣ ତୁ ଦୃଶା ଦୋଷୋଭୟତ୍ରାପ୍ୟଯଂ
ଅଗ୍ରାହ୍ୟାଃ ସକଲାନପେକ୍ଷ୍ୟକରଣଂ ପ୍ରାଧାନ୍ୟବାଦେନ ହି ।
ତତ୍ପ୍ରାପ୍ତିଃ ସମୁଦାୟକେଽପି ଇତରେ ପ୍ରତ୍ୟାୟିକେନାପି ଯତ୍
ବିଦ୍ୟାଽବିଦ୍ୟା ଅସତି ବଲତୋ ଧୁର୍ୟମାର୍ୟାଭିଶଂସୀ ॥ ୨.୬୦ ॥
ଦୋଷୋଭୟୋରପି ତଦା ସ୍ୱଗମୋଽଭ୍ୟୁପେୟା ।
ସ୍ମୃତ୍ୟା ସତୋ ଦୃଶି ଉଦାସୀନବଦ୍ଭଜେତ ॥ ୨.୬୧ ॥
ନାଭାବାଦୁପଲବ୍ଧିତୋଽପି ଭଗବଦ୍ୱୈଧର୍ମ୍ୟସ୍ୱନ୍ୟାଦିବତ୍
ଭାବେନାପ୍ୟୁପଲବ୍ଧିରୀଶିତୁରହୋ ସା ବୈ କ୍ଷଣଂ କଲ୍ପ୍ୟତେ ।
ସର୍ୱାର୍ଥାନୁପପତ୍ତିତୋଽପି ଭଗବତ୍ୟେକାଦ୍ୱିତୀୟେ ପୁନଃ ।
କାର୍ତ୍ସ୍ନ୍ୟେନାତ୍ମନି ନୋ ବିକାରକଲନଂ ନିତ୍ୟଂ ପତେର୍ଧର୍ମତଃ ॥ ୨.୬୨ ॥
ସଂବନ୍ଧାନୁଅପପତ୍ତିତୋଽପି ସମଧିଷ୍ଠାନୋପପତ୍ତେରପି
ତଚ୍ଚୈବାକରଣଂ ଚ ଭୋଗବିଧୁରଂ ତ୍ୱଂ ତତ୍ତ୍ୱସର୍ୱଜ୍ଞତା ।
ଉତ୍ପତ୍ତେରପି କର୍ତୁରେବ କାରଣତୟା ବିଜ୍ଞାନଭାବୋ ଯଦି
??? ନିଷେଧପ୍ରତିପତ୍ତିତୋଽପି ମରୁତଶ୍ଚାକାଶତଃ ପ୍ରାଣତଃ ॥ ୨.୬୩ ॥
ଅସ୍ତିତ୍ୱଂ ତଦପୀତି ଗୌଣପରତା ବାକ୍ୟେଷୁ ଭିନ୍ନା କ୍ରିୟା
କାର୍ୟଦ୍ରବ୍ୟସମନ୍ୱୟାୟକରଣଂ ଶବ୍ଦାଚ୍ଚ ବ୍ରହ୍ମୈବ ତତ୍ ।
ଶବ୍ଦେଭ୍ୟୋଽପ୍ୟମତଂ ଶ୍ରୁତଂ ଭବତି ତଦ୍ ଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ଶାଂଭବଂ
ଯାବଲ୍ଲୋକବିଭାଗକଲ୍ପନବଶାତ୍ ଭୂତକ୍ରମାତ୍ ସର୍ଜତି ॥ ୨.୬୪ ॥
ତସ୍ୟାସଂଭବତୋ ଭବେଜ୍ଜଗଦିଦଂ ତେଜଃପ୍ରସୂତଂ ଶ୍ରୁତିଃ
ଚାପଃ କ୍ଷ୍ମା ମରୁଦେବ ଖାତ୍ମକଥୟନ୍ତଲ୍ଲିଙ୍ଗସଂଜ୍ଞାନତଃ ॥ ୨.୬୫ ॥
ବିପର୍ୟଯେଣ କ୍ରମତୋଽନ୍ତରା ହି ବିଜ୍ଞାନମାନକ୍ରମତୋ ବିଶେଷାତ୍ ।
ନ ଚାତ୍ମନଃ କାରଣତାବିପର୍ୟଶ୍ଚରାଚରବ୍ୟାପକତୋ ହି ଭାବୈଃ ॥ ୨.୬୬ ॥
ନାତ୍ମା ଶ୍ରୁତୋ ନିତ୍ୟତାଶକ୍ତିୟୋଗାନ୍ନାନେବ ଭାସତ୍ୟବିକଲ୍ପକୋ ହି ।
ସଂଜ୍ଞାନ ଏବାତ୍ର ଗତାଗତାନାଂ ସ୍ୱାତ୍ମାନଂ ଚୋତ୍ତରଣେନାଣୁରେବ ॥ ୨.୬୭ ॥
ସ୍ୱଶବ୍ଦୋନ୍ମାନାଭ୍ୟାଂ ସୁଖୟତି ସଦାନନ୍ଦନତନୁଂ
ବିରୋଧଶ୍ଚାନ୍ଦ୍ରୋପଦ୍ରବ ଇବ ସଦାତ୍ମା ନିଖିଲଗଃ ।
ଗୁଣାଦାଲୋକେଷୁ ବ୍ୟତିକରବତୋ ଗନ୍ଧବହତଃ
ପରୋ ଦୃଷ୍ଟୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ବ୍ୟପଦିଶତି ପ୍ରଜ୍ଞାନୁଭବତଃ ॥ ୨.୬୮ ॥
ଯାବଚ୍ଚାତ୍ମା ନୈବା ଦୃଶ୍ୟେତ ଦୋଷୈଃ
ପୁଂସ୍ତ୍ୱାଦିବତ୍ତ୍ୱସତୋ ବ୍ୟକ୍ତିୟୋଗାତ୍ ।
ମନୋଽନ୍ୟତ୍ରାୟଦି କାର୍ୟେଷୁ ଗୌଣଂ ବିମୁଖଃ
କର୍ତା ଶାଶ୍ୱତୋ ବିହରତି ଉପାଦାନବଶତଃ ॥ ୨.୬୯ ॥
ଅସ୍ୟାତ୍ମବ୍ୟପଦେଶତଃ ଶ୍ରୁତିରିୟଂ କର୍ତୃତ୍ୱବାଦଂ ବଦତ୍
ଉପାଲବ୍ଧୁଂ ଶକ୍ତେର୍ୱିପରତି ସମାଧ୍ୟା କ୍ଷୁଭିତୟା ।
ପରାତ୍ତତ୍ତୁ ଶ୍ରୁତ୍ୟାପ୍ୟନୁକୃତି ସୁରତ୍ୱକ୍ଷୁଭିତୟା
ପରୋ ମନ୍ତ୍ରୋ ବର୍ଣୈର୍ଭଗବତି ଅନୁଜ୍ଞାପରିହରୌ ।
ତନୋଃ ସଂବନ୍ଧେନ ପ୍ରବିଶତି ପରଂ ଜ୍ୟୋତିକଲନେ ॥ ୨.୭୦ ॥
ଆସନ୍ନତେବ୍ୟତିକରଂ ପରରୂପଭେଦେ
ଆଭାସ ଏବ ସୁଦୃଶା ନିୟତୋ ନିୟମ୍ୟାତ୍ ।
ଆକାଶବତ୍ ସର୍ୱଗତୋଽବ୍ୟଯାତ୍ମା
ଆସନ୍ଧିଭେଦାତ୍ ପ୍ରତିଦେଶଭାବାତ୍ ॥ ୨.୭୧ ॥
ତଥା ପ୍ରାଣୋ ଗୌଣଃ ପ୍ରକୃତିବିଧିପୂର୍ୱାର୍ଥକଲନା-
ଦଘସ୍ତୋୟେ ସୃତ୍ୟଃ ପ୍ରଥିତଗତିଶେଷେଣ କଥିତଃ ।
ହସ୍ତାଦୟସ୍ତ୍ୱଣବଃ ପ୍ରାଣବାୟୋଃ
ଚକ୍ଷୁସ୍ତଥା କରଣତ୍ୱାନ୍ନ ଦୋଷଃ ॥ ୨.୭୨ ॥
ଯଃ ପଞ୍ଚବୃତ୍ତିର୍ମନବଚ୍ଚ ଦୃଶ୍ୟତେ ତଥାଣୁତୋ ଜ୍ୟୋତିରସୁଶ୍ଚ ଖାନି ।
ଭେଦଶ୍ରୁତେର୍ଲକ୍ଷଣବିପ୍ରୟୋଗାଦାତ୍ମାଦିଭେଦେ ତୁ ବିଶେଷ ବାଦଃ ॥ ୨.୭୩ ॥
ଆତ୍ମୈକତ୍ୱାତ୍ ପ୍ରାଣଗତେଶ୍ଚ ବହ୍ନେଃ ତେ ଜାଗତୀବାଶ୍ରୁତତ୍ତ୍ୱାନ୍ନ ଚେଷ୍ଟା ।
ଭୋକ୍ତୁର୍ନ ଚାତ୍ମନ୍ୟବିଦୀକୃତା ଯେ ତେ ଧୂମମାର୍ଗେଣ କିଲ ପ୍ରୟାନ୍ତି ॥ ୨.୭୪ ॥
ଚରଣାଦିତି ଚାନ୍ୟକଲ୍ପନାଂ ସ୍ମରନ୍ତି ସପ୍ତୈବ ଗତିପ୍ରରୋହାତ୍ ।
ବ୍ୟାପାରବୈଧୁର୍ୟସମୂହବିଦ୍ୟା ତେ କର୍ମଣୈବେହ ତୃତୀୟଲବ୍ଧାମ୍ ॥ ୨.୭୫ ॥
ତଦ୍ଦର୍ଶନଂ ତଦ୍ଗଦତୋଽପ୍ୟବିଦ୍ୟା ସବ୍ୟୋପପତ୍ତେରୁତ ଦୌବିଶେଷାତ୍ ।
ଚିରନ୍ତପଃ ଶୁଦ୍ଧିରତୋ ବିଶେଷାତ୍ ତେ ସ୍ଥାବରେ ଚାବିଶେଷାର୍ଥବାଦଃ ॥ ୨.୭୬ ॥
ସନ୍ଧ୍ୟାଂଶସୃଷ୍ଟ୍ୟା କିଲ ନିର୍ମମେ ଜଗତ୍ ପୁତ୍ରେଷୁ ମାୟାମୟତୋଽବ୍ୟଯାତ୍ମା ।
କୃତ୍ସ୍ନଂ ମାୟାମୟଂ ତଜ୍ଜଗଦିଦମସତୋ ନାମରୂପଂ ତୁ ଜାତମ୍ ।
ଜାଗ୍ରତ୍ସ୍ୱପ୍ନସୁଷୁପ୍ତିତୋଽପି ପରମାନନ୍ଦଂ ତିରୋଧାନକୃତ୍ ॥ ୨.୭୭ ॥
ଦେହୟୋଗାତ୍ ହ୍ରସତେ ବର୍ଧତେ ଯଃ
ତତ୍ରୈବାନ୍ୟତ୍ ପଶ୍ୟତେ ସୋଽଥ ବୋଧାତ୍ ।
ସ ଶୋଶୁଚାନସ୍ମୃତିଶବ୍ଦବୋଧଃ ॥ ୨.୭୮ ॥
ନାନାଶବ୍ଦାଦିଭେଦାତ୍ ଫଲବିବିଧମହାକର୍ମବୈଚିତ୍ର୍ୟଯୋଗାତ୍
ଈଷ୍ଟେ ତାଂ ଗୁଣଧାରଣାଂ ଶ୍ରୁତିହିତାଂ ତଦ୍ଦର୍ଶନୋଦ୍ବୋଧତଃ ।
ତଦ୍ଦର୍ଶନାତ୍ ସିଦ୍ଧିତ ଏବ ସିଦ୍ଧ୍ୟତେ ଆଚାରୟୋଗାଦୃତତଚ୍ଛ୍ରୁତେଶ୍ଚ ॥ ୨.୭୯ ॥
ବାଚା ସମାରଂଭଣତୋ ନିୟାମତଃ
ତସ୍ୟାଧିକାପ୍ରାତ୍ୱକସ୍ୟୋପଦେଶାତ୍ ।
ତୁଲ୍ୟଂ ଦୃଶା ସର୍ୱତଃ ସ୍ୟାଦ୍ୱିଭାଗଃ
ଅଧ୍ୟାପୟାତ୍ରାନ୍ନବିଶେଷତସ୍ତୁ ତେ ॥ ୨.୮୦ ॥
କାମୋପମର୍ଦେନ ତଦୂର୍ଧ୍ୱରେତସା
ବିମର୍ଶତୋ ଯାତି ସ୍ୱତତ୍ତ୍ୱତୋଽନ୍ୟଃ ।
ଅନୁଷ୍ଠେୟଂ ଚାନ୍ୟତ୍ ଶ୍ରୁତିଶିରସି ନିଷ୍ଠାଭ୍ରମବଶାତ୍ ।
ବିଧିସ୍ତୁତ୍ୟା ଭାବଂ ପ୍ରବଦତି
ରଥାଗ୍ନେରାଧାନମନୁବଦତି ଜ୍ଞାନାଙ୍ଗମପି ଚ ॥ ୨.୮୧ ॥
ପ୍ରାଣାତ୍ୟଯେ ବାପି ସମଂ ତଥାନ୍ନଂ
ଅବାଧତଃ ସ୍ମୃତିତଃ କାମକାରେ ।
ବିହିତାଶ୍ରମକର୍ମତଃ ସହୈବ କାର୍ୟାତ୍
ତଥୋଭୟୋର୍ଲିଙ୍ଗଭଙ୍ଗଂ ଚ ଦର୍ଶୟେତ୍ ॥ ୨.୮୨ ॥
ତଥାନ୍ତରା ଚାପି ସ୍ମୃତେର୍ୱିଶେଷତଃ
ଜ୍ୟାୟୋଽପି ଲିଙ୍ଗାଭୟଭାବନାଧିକା ।
ସୈବାଧିକାରାଦର୍ଶନାତ୍ ତଦୁକ୍ତଂ
ଆଚାରତଃ ସ୍ୱାମିନ ଈଜ୍ୟବୃତ୍ତ୍ୟା ॥ ୨.୮୩ ॥
ସ୍ମୃତେ ଋତ୍ୱିକ୍ସହକାର୍ୟଂ ଚ କୃତ୍ସ୍ନମ୍ ।
ତନ୍ମୌନବାଚା ବଚନେନ କୁର୍ୱନ୍ ।
ତଦୈହିକଂ ତଦବସ୍ଥାଧୃତେଶ୍ଚ ॥ ୨.୮୪ ॥
ଆବୃତ୍ତ୍ୟାପ୍ୟସକୃତ୍ତଥୋପଦିଶତି ହ୍ୟାତ୍ମନ୍ନୁପାଗଚ୍ଛତି
ଗ୍ରାହଂ ଯାତି ଚ ଶାସ୍ତ୍ରତୋ ପ୍ରତୀକକଲନାତ୍ ସା ବ୍ରହ୍ମଦୃଷ୍ଟିଃ ପ୍ରଭୋଃ ।
ଆଦିତ୍ୟାଦିକୃତୀଷୁ ତଥା ସତୀରପି କର୍ମାଙ୍ଗତାଧ୍ୟାନତଃ
ତସ୍ମାଚ୍ଚାସ୍ଥିରତାଂ ସ୍ମରନ୍ତି ଚ ପୁନର୍ୟତ୍ରୈବ ତତ୍ର ଶ୍ରୁତା ॥ ୨.୮୫ ॥
ଆପ୍ରାୟଣାତ୍ ତତ୍ର ଦୃଷ୍ଟଂ ହି ଯତ୍ର ତତ୍ରାଗମାତ୍ ପୂର୍ୱୟୋଽଶ୍ଲେଷନାଶୌ ।
ତଥେତରସ୍ୟାପି ପତେଦସଂସୃତୌ ଅନାରବ୍ଧାଗ୍ନିହୋତ୍ରାଦିକାର୍ୟେ ॥ ୨.୮୬ ॥
ଅତୋଽନ୍ୟେଷାମୁଭୟୋର୍ୟତ୍ର ଯୋଗାତ୍
ବିଦ୍ୟାଭୋଗେନ ବାଙ୍ମନସୀ ଦର୍ଶନାଚ୍ଚ ।
ସର୍ୱାଣ୍ୟନୁମନସା ପ୍ରାଣ ଏବ
ସୋଽଧ୍ୟକ୍ଷେତ ଉପଦର୍ଶେନ କଚ୍ଚିତ୍ ॥ ୨.୮୭ ॥
ସମାନବୃତ୍ତ୍ୟା କ୍ରମତେ ଚାସୁ ବୃତ୍ତ୍ୟା
ସଂସାରତୋ ବ୍ୟପଦେଶୋପପତ୍ତେଃ ।
ସୂକ୍ଷ୍ମପ୍ରମାଣୋପମର୍ଦୋପଲବ୍ଧସ୍ଥିତିଶ୍ଚ
ତଥୋପପତ୍ତେରେଷ ଊଷ୍ମା ରସୈକେ ॥ ୨.୮୮ ॥
ଅତ୍ର ସ୍ମର୍ୟନାନୁପରତାବିଧିବାକ୍ୟସିଦ୍ଧେ-
ର୍ୱୈୟାସକିର୍ମୁନିରେଷୋବ୍ୟଯାତ୍ମା ।
ଅବିଭାଗୋ ବଚନାଦ୍ଧାର୍ଦ ଏବ
ରଶ୍ମ୍ୟନୁସାରୀ ନିଶିତୋ ଦକ୍ଷିଣାୟନେ ।
ଯୋଗିନଃ ପ୍ରତିସୃତୈସ୍ତଥାର୍ଚିରାତ୍
ବାୟୁମଦ୍ଘଟିତୋ ବରୁଣେନ ॥ ୨.୮୯ ॥
ଅତିବାହିକବିଧେସ୍ତଦଲିଙ୍ଗାତ୍ ତଦ୍ୱଦତ୍ର ଉଭୟୋରପି ସିଦ୍ଧିଃ ।
ତଦ୍ୱୈତେନ ଗତିରପ୍ୟୁପାବୃତୋ ବିଶେଷସାମୀପ୍ୟସକାର୍ୟହେତୌ ॥ ୨.୯୦ ॥
ସ୍ମୃତିସ୍ତଥାଽନ୍ୟୋଽପି ଚ ଦର୍ଶନେନ କାୟେ ତଥା ପ୍ରତିପତ୍ତିପ୍ରତୀକଃ ।
ବିଶେଷଦୃଷ୍ଟ୍ୟା ସମ୍ପଦାବିର୍ଭବେନ ସ୍ୱେନାଂଶତ୍ୱାନ୍ମୁକ୍ତିବିଜ୍ଞାନତୋ ହି ॥ ୨.୯୧ ॥
ଆତ୍ମପ୍ରକାଶାଦବିଭାଗେନ ଦୃଷ୍ଟଃ ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟଦ୍ଦ୍ୟୁତିତନ୍ମାତ୍ରତୋଽନ୍ୟଃ ।
ଉପନ୍ୟାସାଦନ୍ୟସଂକଲ୍ପଭୂତ୍ୟା ରଥବାନ୍ୟୋଽପ୍ୟୁଥାହ ॥ ୨.୯୨ ॥
ଭାବମନ୍ୟୋ ଉଭୟଂ ନ ସ୍ୱଭାବା
ଭାବେ ସମ୍ପତ୍ତିରେବଂ ଜଗତ୍ ସ୍ୟାତ୍ ।
ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷେଣୋପଦେଶାତ୍ ସ୍ଥିତିରପି
ଜଗତୋ ବ୍ୟକ୍ତିଭାବାଦୁପାସା
ଭେଦାଭାସସ୍ଥିତିରବିକାରାବର୍ତିରିତି ଚ ॥ ୨.୯୩ ॥
ତଥା ଦୃଷ୍ଟେର୍ଦ୍ରଷ୍ଟୁର୍ୱିପରୀତଦୃଷ୍ଟେଃ ଶ୍ରୁତିବଶାତ୍
ତଥା ବୁଦ୍ଧେର୍ବୋଦ୍ଧା ଭବତି ଅନୁମାନେନ ହି ବୁଧଃ ।
ଭୋଗେ ସାମାନ୍ୟଲିଙ୍ଗାତ୍ ଶିବଭଜନଭବେ ମାନ୍ୟମନସା
ଅନାବୃତ୍ତିଃ ଶବ୍ଦୋ ଭବତି ବିଧିବାକ୍ୟେନ ନିୟତମ୍ ॥ ୨.୯୪ ॥
ତବୋକ୍ତଃ ସୂତ୍ରାଣାଂ ବିଧିରପି ଚ ସାମାନ୍ୟମୁଭୟ-
ପ୍ରକୃଷ୍ଟ ଶ୍ରୁତ୍ୟୈବ ପ୍ରଭବତି ମହାନନ୍ଦସଦନେ ॥ ୨.୯୫ ॥
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ତ୍ରିନେତ୍ରବକ୍ତ୍ରସୁଚରିତ୍ରରୂପଂ ମନ୍ତ୍ରାର୍ଥବାଦାମ୍ବୁଜମିତ୍ରରୂପାଃ ।
ପ୍ରହୃଷ୍ଟରୂପା ମୁନୟୋ ବିତେନିରେ ମତାନୁସାରୀଣ୍ୟଥ ସୂତ୍ରିତାନି ॥ ୨.୯୬ ॥
ନ ତାନି ବୁଦ୍ଧ୍ୟୁଦ୍ଭବବୋଧଦାନି ବିଶ୍ୱେଶପାଦାମ୍ବୁଜଭକ୍ତିଦାନି ॥ ୨.୯୭ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଶିବେନ
ଋଭୁଂ ପ୍ରତି ସୂତ୍ରୋପଦେଶୋ ନାମ ଦ୍ୱିତୀୟୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୩ ॥ ତୃତୀୟୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ସୂତଃ –
ତତୋ ମହେଶାତ୍ ସଂଶ୍ରୁତ୍ୟ ସୂତ୍ରାଣି ଋଭୁରେବ ହି ।
କୈଲାସେଶଂ ମହାଦେବଂ ତୁଷ୍ଟାବ ବିନୟାଞ୍ଜଲିଃ ॥ ୩.୧ ॥
ଲବ୍ଧଜ୍ଞାନୋ ମହାଦେବାନ୍ ମୁନିଭ୍ୟୋଽକଥୟଚ୍ଚ ତତ୍ ।
ତତ୍ ସ୍ତୁତିଂ ଚ ଶୃଣୁଷ୍ୱେତି ଜଗାଦ ଗିରିଜାସୁତଃ ॥ ୩.୨ ॥
ଜୈଗୀଷବ୍ୟଂ ମହାତ୍ମାନଂ ଜିତଷଡ୍ୱର୍ଗମୁତ୍ତମମ୍ ।
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ସଂସ୍ତୁତ୍ୟ ସାଂବମୀଶାନମୃଭୁର୍ଜ୍ଞାନମବିନ୍ଦତ ।
ଶାଂଭବଃ ସ ମହାୟୋଗୀ ତୁଷ୍ଟାବାଷ୍ଟତନୁଂ ହରମ୍ ॥ ୩.୩ ॥
ଋଭୁଃ –
ଗନ୍ଧଦ୍ୱିପବରବୃନ୍ଦତ୍ୱଚିରୁଚିବନ୍ଧୋଦ୍ୟତପଟ
ଗନ୍ଧପ୍ରମୁଖ ମଦାନ୍ଧବ୍ରଜଦଲି ହରିମୁଖନଖରୋଦ୍ୟତ୍
ସ୍କନ୍ଧୋଦ୍ୟନ୍ମୁଖ ବନ୍ଧକ୍ଷୁରନିଭ ନିର୍ୟଦ୍ରସଦସୃଭିନ୍ଦନ୍ନଗଧର
ବିନ୍ଧ୍ୟପ୍ରଭଶିବ ମେଧ୍ୟପ୍ରଭୁବର ।
ମେଧ୍ୟୋତ୍ତମଶିବ ଭେଦ୍ୟାଖିଲଜଗଦୁଦ୍ୟଦ୍ଭବଗତ
ବେଦ୍ୟାଗମଶିବ ଗଦ୍ୟସ୍ତୁତପଦ ପଦ୍ୟପ୍ରକଟହୃ –
ଦୁଦ୍ୟଦ୍ଭବଗଦ ବୈଦ୍ୟୋତ୍ତମ ପାହି ଶମ୍ଭୋ ॥ ୩.୪ ॥
ଚଣ୍ଡଦ୍ୱିପକର କାଣ୍ଡପ୍ରଭଭୁଜ ଦଣ୍ଡୋଦ୍ୟତନଗ
ଖଣ୍ଡତ୍ରିପୁର ମହାଣ୍ଡସ୍ଫୁଟଦୁଡୁପଶିଖଣ୍ଡ ।
ଦ୍ୟୁତିବର ଗଣ୍ଡଦ୍ୱୟ କୋଦଣ୍ଡାନ୍ତକ ଦଣ୍ଡିତପାଦ ପାହି ଶଂଭୋ ॥ ୩.୫ ॥
କିଞ୍ଚିଜ୍ଜଲଲବ ସିଞ୍ଚଦ୍ଦ୍ୱିଜକୁଲ ମୁଞ୍ଚଦ୍ୱୃଜିନ
କୁଲୁଂଚଦ୍ୱିଜପତି ଚଞ୍ଚଚ୍ଛବିଜଟ କୁଞ୍ଚତ୍ପଦନଖ
ମୁଞ୍ଚନ୍ନତବର କରୁଣା ପାହି ଶଂଭୋ ॥ ୩.୬ ॥
ଦେବ ଶଙ୍କର ହରମହେଶ୍ୱର ପାପତସ୍କର ଅମରମୟସ୍କର ।
ଶିବଦଶଂକର ପୁରମହେଶ୍ୱର ଭବହରେଶ୍ୱର ପାହି ଶଂଭୋ ॥ ୩.୭ ॥
ଅଙ୍ଗଜଭଙ୍ଗ ତୁରଙ୍ଗରଥାଙ୍ଗ ଜଲଧିନିଷଙ୍ଗ
ଧୃତଭୁଜଙ୍ଗାଙ୍ଗ ଦୃଶି ସୁପତଙ୍ଗ
କରସୁକୁରଙ୍ଗ ଜଟଧୃତଗଙ୍ଗ
ଯମିହୃଦିସଙ୍ଗ ଭଜଶିବଲିଙ୍ଗ ଭବଭୟଭଙ୍ଗ ॥ ୩.୮ ॥
ଶଂବରକରଶର ଦମ୍ବରବରଚର ଡଂବରଘୋଷଣ ଦୁଂବରଫଲଜଗ
ନିକୁରୁଂବଭରହର ବିଂବିତହୃଦିଚିର ଲଂବିତପଦୟୁଗ
ଲଂବୋଦରଜନକାନ୍ତକହର ଶିବ ବିନ୍ଦୁବରାସନ
ବିନ୍ଦୁଗହନ ଶରଦିନ୍ଦୁବଦନବର କୁନ୍ଦଧବଲ ଗଣବୃନ୍ଦବିନତ
ଭବଭୟହର ପରବର କରୁଣାକର ଫଣିବରଭୂଷଣ
ସ୍ମର ହର ଗରଧର ପରିପାହି ॥ ୩.୯ ॥
ରାସଭବୃଷଭେଭ ଶରଭାନନଗଣଗୁଣନନ୍ଦିତ-
ତ୍ରିଗୁଣପଥାତିଗ ଶରବଣଭବନୁତ ତରଣିସ୍ଥିତ ବରୁଣାଲୟ
କୃତପାରଣ ମୁନିଶରଣାୟିତ ପଦପଦ୍ମାରୁଣ ପିଙ୍ଗଜଟାଧର
କୁରୁ କରୁଣାଂ ଶଙ୍କର ଶଂ କୁରୁ ମେ ॥ ୩.୧୦ ॥
ଜମ୍ଭପ୍ରହରଣ କୁମ୍ଭୋଦ୍ଭବନୁତ କୁମ୍ଭପ୍ରମଥ ନିଶୁମ୍ଭଦ୍ୟୁତିହର
ଭିନ୍ଦଦ୍ରଣଗଣ ଡିମ୍ଭାୟିତସୁର ତାରକହରସୁତ
କୁଂଭ୍ୟୁଦ୍ୟତପଦ ବିନ୍ଧ୍ୟସ୍ଥିତଦିତିମାନ୍ଦ୍ୟପ୍ରହର ମଦାନ୍ଧଦ୍ୱିପବର
କୃତ୍ତିପ୍ରବର ସୁଧାନ୍ଧୋନୁତପଦ ବୁଦ୍ଧ୍ୟାଗମଶିବ
ମେଧ୍ୟାତିଥିବରଦ ମମାବନ୍ଧ୍ୟଂ କୁରୁ ଦିବସଂ
ତବ ପୂଜନତଃ ପରିପାହି ଶଂଭୋ ॥ ୩.୧୧ ॥
କୁନ୍ଦସଦୃଶ ମକରନ୍ଦନିଭସୁରବୃନ୍ଦବିନୁତ କୁରୁବିନ୍ଦମଣିଗଣ
ବୃନ୍ଦନିଭାଙ୍ଘ୍ରିଜମନ୍ଦର ବସଦିନ୍ଦୁମକୁଟ ଶରଦଂବୁଜକୃଶ
ଗରନିନ୍ଦନଗଲ ସୁନ୍ଦରଗିରିତନୟାକୃତି
ଦେହବରାଙ୍ଗବିନ୍ଦୁକଲିତ ଶିବଲିଙ୍ଗଗହନ ସୁତସିନ୍ଦୁରବରମୁଖ
ବନ୍ଧୁରବରସିନ୍ଧୁନଦୀତଟ ଲିଙ୍ଗନିବହବରଦିଗ୍ୱସ ପାହି ଶଂଭୋ ॥ ୩.୧୨ ॥
ପନ୍ନଗାଭରଣ ମାରମାରଣ ବିଭୂତିଭୂଷଣ ଶୈଲଜାରମଣ ।
ଆପଦୁଦ୍ଧରଣ ଯାମିନୀରମଣଶେଖର ସୁଖଦ ପାହି ଶଂଭୋ ॥ ୩.୧୩ ॥
ଦକ୍ଷାଧ୍ୱରବରଶିକ୍ଷ ପ୍ରଭୁବର ତ୍ର୍ୟକ୍ଷ ପ୍ରବଲମହୋକ୍ଷସ୍ଥିତ
ସିତବକ୍ଷସ୍ସ୍ଥଲକୁଲଚକ୍ଷୁଃଶ୍ରବସ ବରାକ୍ଷସ୍ରଜ ହର ।
ବୀକ୍ଷାନିହତାଧୋକ୍ଷଜାତ୍ମଜ ବରକକ୍ଷାଶ୍ରୟ ପୁରପକ୍ଷବିଦାରଣ
ଲୀକ୍ଷାୟିତସୁର ଭିକ୍ଷାଶନ ହର ପଦ୍ମାକ୍ଷାର୍ଚନତୁଷ୍ଟ
ଭଗାକ୍ଷିହରାବ୍ୟଯ ଶଙ୍କର ମୋକ୍ଷପ୍ରଦ ପରିପାହି ମହେଶ୍ୱର ॥ ୩.୧୪ ॥
ଅକ୍ଷୟଫଲଦ ଶୁଭାକ୍ଷ ହରାକ୍ଷତତକ୍ଷକକର
ଗରଭକ୍ଷ ପରିସ୍ଫୁରଦକ୍ଷ କ୍ଷିତିରଥ ସୁରପକ୍ଷାବ୍ୟଯ ।
ପୁରହର ଭବ ହର ହରିଶର ଶିବ ଶିବ
ଶଙ୍କର କୁରୁ କୁରୁ କରୁଣାଂ ଶଶିମୌଲେ ॥ ୩.୧୫ ॥
ଭଜାମ୍ୟଗସୁତାଧବଂ ପଶୁପତିଂ ମହୋକ୍ଷଧ୍ୱଜଂ
ବଲକ୍ଷଭସିତୋଜ୍ଜ୍ୱଲଂ ପ୍ରକଟଦକ୍ଷଦାହାକ୍ଷିକମ୍ ।
ଭଗାକ୍ଷିହରଣଂ ଶିବଂ ପ୍ରମଥିତୋରୁଦକ୍ଷାଧ୍ୱରଂ
ପ୍ରପକ୍ଷସୁରତାମୁନିପ୍ରମଥଶିକ୍ଷିତାଧୋକ୍ଷଜମ୍ ॥ ୩.୧୬ ॥
ଶ୍ରୀନାଥାକ୍ଷିସରୋଜରାଜିତପଦାଂଭୋଜୈକପୂଜୋତ୍ସବୈ-
ର୍ନିତ୍ୟଂ ମାନସମେତଦସ୍ତୁ ଭଗବନ୍ ସଦ୍ରାଜମୌଲେ ହର ।
ଭୂଷାଭୂତଭୁଜଙ୍ଗସଙ୍ଗତ ମହାଭସ୍ମାଙ୍ଗନେତ୍ରୋଜ୍ୱଲ-
ଜ୍ଜ୍ୱାଲାଦଗ୍ଧମନଙ୍ଗପତଙ୍ଗଦୃଗୁମାକାନ୍ତାବ ଗଙ୍ଗାଧର ॥ ୩.୧୭ ॥
ସ୍ୱାତ୍ମାନନ୍ଦପରାୟଣାଂବୁଜଭବସ୍ତୁତ୍ୟାଽଧୁନା ପାହି ମାମ୍
MISSING .
ଗିରିଜାମୁଖସଖ ଷଣ୍ମୁଖ ପଞ୍ଚମୁଖୋଦ୍ୟତଦୁର୍ମୁଖମୁଖ-
ହର ଆଖୁବହୋନ୍ମୁଖ ଲେଖଗଣୋନ୍ମୁଖ ଶଙ୍କର ଖଗଗମପରିପୂଜ୍ୟ ॥ ୩.୧୮ ॥
କୋଟିଜନ୍ମବିପ୍ରକର୍ମଶୁଦ୍ଧଚିତ୍ତବର୍ତ୍ମନାଂ
ଶ୍ରୌତସିଦ୍ଧଶୁଦ୍ଧଭସ୍ମଦଗ୍ଧସର୍ୱବର୍ଷ୍ମଣାମ୍ ।
ରୁଦ୍ରଭୁକ୍ତମେଧ୍ୟଭୁକ୍ତିଦଗ୍ଧସର୍ୱପାପ୍ମନାଂ
ରୁଦ୍ରସୂକ୍ତି ଉକ୍ତିଭକ୍ତିଭୁକ୍ତିମୁକ୍ତିଦାୟିକାମ୍ ।
ପୁରହର ଇଷ୍ଟତୁଷ୍ଟିମୁକ୍ତିଲାସ୍ୟବାସନା
ଭକ୍ତିଭାସକୈଲାସମୀଶ ଆଶୁ ଲଭ୍ୟତେ ॥ ୩.୧୯ ॥
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ତତ୍ସ୍ତୁତ୍ୟା ତୋଷିତଃ ଶଂଭୁସ୍ତମାହ ଋଭୁମୀଶ୍ୱରଃ ।
ପ୍ରସନ୍ନଃ କରୁଣାମ୍ଭୋଧିରମ୍ଭୋଜସୁତମୋଦନଃ ॥ ୩.୨୦ ॥
ଈଶ୍ୱରଃ –
ବେଦାନ୍ତପାଠପଠନେନ ହଠାଦିୟୋଗୈଃ
ଶ୍ରୀନୀଲକଣ୍ଠପଦଭକ୍ତିବିକୁଣ୍ଠଭାବାଃ ।
ଯେ କର୍ମଠା ଯତିବରା ହରିସୌରିଗେହେ
ସାଲାବୃକୈର୍ୱରକଠୋରକୁଠାରଘାତୈଃ ॥ ୩.୨୧ ॥
ଭିନ୍ନୋତ୍ତମାଙ୍ଗହୃଦୟାଶ୍ଚ ଭୁସୁଣ୍ଡିଭିସ୍ତେ ।
ଭିକ୍ଷାଶନା ଜରଠରାସଭବଦ୍ଭ୍ରମନ୍ତି ॥ ୩.୨୨ ॥
ବିଦ୍ୟୁଚ୍ଚଞ୍ଚଲଜୀବିତେଽପି ନ ମନାଗୁତ୍ପଦ୍ୟତେ ଶାଂଭବୀ
ଭକ୍ତିର୍ଭୀମପଦାମ୍ବୁଜୋତ୍ତମପଦେ ଭସ୍ମତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରେଽପି ଚ ।
ରୁଦ୍ରାକ୍ଷାମଲରୁଦ୍ରସୂକ୍ତିଜପନେ ନିଷ୍ଠା କନିଷ୍ଠାତ୍ମନାଂ
ବିଷ୍ଠାବିଷ୍ଟକୁନିଷ୍ଠକଷ୍ଟକୁଧିୟାଂ ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମନାଂ ସର୍ୱଦା ॥ ୩.୨୩ ॥
ଭ୍ରଷ୍ଟାନାଂ ଦୁରଦୃଷ୍ଟତୋ ଜନିଜରାନାଶେନ ନଷ୍ଟାତ୍ମନାଂ
ଜ୍ୟେଷ୍ଠଶ୍ରୀଶିପିବିଷ୍ଟଚାରୁଚରଣାଂଭୋଜାର୍ଚନାନାଦରଃ ।
ତେନାନିଷ୍ଟପରଂପରାସମୁଦୟୈରଷ୍ଟାକୃତେର୍ନ ସ୍ମୃତିଃ
ବିଷ୍ଠାପୂରିତଦୁର୍ମୁଖେଷୁ ନରକେ ଭ୍ରଷ୍ଟେ ଚିରଂ ସଂସ୍ଥିତିଃ ॥ ୩.୨୪ ॥
ଅଜ୍ଞାୟତ୍ତେଷ୍ୱଭିଜ୍ଞାଃ ସୁରବରନିକରଂ ସ୍ତୋତ୍ରଶାସ୍ତ୍ରାଦିତୁଷ୍ଟଂ
ସତ୍ରାଶଂ ମନ୍ତ୍ରମାତ୍ରୈର୍ୱିଧିବିହିତଧିୟା ସାମଭାଗୈର୍ୟଜନ୍ତି ।
ଶ୍ରାଦ୍ଧେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଭରଣହରଣଭ୍ରାନ୍ତରୂପାନ୍ପିତୄଂସ୍ତେ
ତତ୍ତଚ୍ଛ୍ରଦ୍ଧାସମୁଦିତମନଃ ସ୍ୱାନ୍ତରା ଶମ୍ଭୁମୀଶମ୍ ॥
ନାଭ୍ୟର୍ଚନ୍ତି ପ୍ରଣତଶରଣଂ ମୋକ୍ଷଦଂ ମାଂ ମହେଶମ୍ ॥ ୩.୨୫ ॥
ଆର୍ୟାଃ ଶର୍ୱସମର୍ଚନେନ ସତତଂ ଦୂର୍ୱାଦଲୈଃ କୋମଲୈଃ
ବିଲ୍ୱାଖର୍ୱଦଲୈଶ୍ଚ ଶଙ୍କରମହାଭାଗଂ ହୃଦନ୍ତଃ ସଦା ।
ପର୍ୱସ୍ୱପ୍ୟବିଶେଷିତେନ ମନସା ଗର୍ୱଂ ବିହାୟାଦରାତ୍
ଦୁର୍ଗାଣ୍ୟାଶୁ ତରନ୍ତି ଶଙ୍କରକୃପାପୀୟୂଷଧାରାରସୈଃ ॥ ୩.୨୬ ॥
ଶ୍ରୀଚନ୍ଦ୍ରଚୂଡଚରଣାଂବୁଜ ପୂଜନେନ
କାଲଂ ନୟନ୍ତି ପଶୁପାଶବିମୁକ୍ତିହେତୋଃ ।
ଭାବାଃ ପରଂ ଭସିତଫାଲଲସତ୍ତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ର-
ରୁଦ୍ରାକ୍ଷକଙ୍କଣଲସତ୍କରଦଣ୍ଡୟୁଗ୍ମାଃ ॥ ୩.୨୭ ॥
ପଞ୍ଚାକ୍ଷରପ୍ରଣବସୂକ୍ତଧିୟା ବଦନ୍ତି
ନାମାନି ଶାଂଭବମନୋହରଦାନି ଶଂଭୋ ।
ମୁକ୍ତିପ୍ରଦାନି ସତତଂ ଶିବଭକ୍ତବର୍ୟାଃ
ଯେ ବିଲ୍ୱମୂଲଶିବଲିଙ୍ଗସମର୍ଚନେନ ॥ ୩.୨୮ ॥
କାଲଂ ନୟେଦ୍ୱିମଲକୋମଲବିଲ୍ୱପତ୍ରୈଃ
ନୋ ତସ୍ୟ କାଲଜଭୟଂ ଭବତାପପାପମ୍ ।
ସନ୍ତାପଭୂପଜନିତଂ ଭଜତାଂ ମହେଶମ୍ ॥ ୩.୨୯ ॥
ଶଶ୍ୱଦ୍ୱିଶ୍ୱେଶପାଦୌ ଯମଶମନିୟମୈର୍ଭୂତିରୁଦ୍ରାକ୍ଷଗାତ୍ରୋ
ବିଶ୍ୱତ୍ରସ୍ତୋ ଭୁଜଙ୍ଗାଙ୍ଗଦବରଗିରିଜାନାୟକେ ଲବ୍ଧଭକ୍ତିଃ ।
ମୁଗ୍ଧୋଽପ୍ୟଧ୍ୟାତ୍ମବିଦ୍ ଯୋ ଭବତି ଭବହରସ୍ୟାର୍ଚୟା ପ୍ରାପ୍ତକାମଃ ॥ ୩.୩୦ ॥
ଶବ୍ଦୈରବ୍ଦଶତେଽପି ନୈବ ସ ଲଭେତ୍ ଜ୍ଞାନଂ ନ ତର୍କଭ୍ରମୈଃ
ମୀମାଂସା ଦ୍ୱୟତସ୍ତଥାଦ୍ୱୟପଦଂ କିଂ ସାଂଖ୍ୟସଂଖ୍ୟା ବଦ ।
ଯୋଗାୟାସପରଂପରାଦିବିହିତୈର୍ୱେଦାନ୍ତକାନ୍ତାରକେ
ଶ୍ରାମ୍ୟନ୍ ଭକ୍ତିବିବର୍ଜିତେନ ମନସା ଶମ୍ଭୋଃ ପଦେ ମୁକ୍ତୟେ ॥ ୩.୩୧ ॥
କିଂ ଗଙ୍ଗୟା ବା ମକରେ ପ୍ରୟାଗ-
ସ୍ନାନେନ ବା ଯୋଗମଖକ୍ରିୟାଦ୍ୟୈଃ ।
ଯତ୍ରାର୍ଚିତଂ ଲିଙ୍ଗବରଂ ଶିବସ୍ୟ
ତତ୍ରୈବ ସର୍ୱାର୍ଥପରଂପରା ସ୍ୟାତ୍ ॥ ୩.୩୨ ॥
ଶ୍ରୀଶୈଲୋ ହିମଭୂଧରୋଽରୁଣଗିରିର୍ୱୃଦ୍ଧାଦ୍ରିଗୋପର୍ୱତୌ
ଶ୍ରୀମଦ୍ଧେମସଭାବିହାର ଭଗବନ୍ ନୃତ୍ତଂ ତ୍ରିନେତ୍ରୋ ଗିରିଃ ।
କୈଲାସୋତ୍ତରଦକ୍ଷିଣୌ ଚ ଭଗବାନ୍ ଯତ୍ରାର୍ଚନେ ଶଙ୍କରୋ
ଲିଙ୍ଗେ ସନ୍ନିହିତୋ ବସତ୍ୟନୁଦିନଂ ଶାଙ୍ଗସ୍ୟ ହୃତ୍ପଙ୍କଜେ ॥ ୩.୩୩ ॥
ତତ୍ରାବିମୁକ୍ତଂ ଶଶିଚୂଡବାସଂ
ଓଁକାରକାଲଞ୍ଜର ରୁଦ୍ରକୋଟିମ୍ ।
ଗଙ୍ଗାବୁଧେଃ ସଙ୍ଗମମମ୍ବିକାପତି-
ପ୍ରିୟଂ ତୁ ଗୋକର୍ଣକସହ୍ୟଜାତଟମ୍ ॥ ୩.୩୪ ॥
ଯତ୍ରାଭ୍ୟର୍ଣଗତଂ ମହେଶକରୁଣାପୂର୍ଣଂ ତୁ ତୂର୍ଣଂ ହୃଦା
ଲିଙ୍ଗଂ ପୂଜିତମପ୍ୟପାସ୍ତଦୁରିତଂ ତୀର୍ଥାନି ଗଙ୍ଗାଦୟଃ ।
ପୁଣ୍ୟାଶ୍ଚାଶ୍ରମସଂଘକା ଗିରିବରକ୍ଷେତ୍ରାଣି ଶଂଭୋଃ ପଦଂ
ଭକ୍ତିୟୁକ୍ତଭଜନେନ ମହେଶେ ଶକ୍ତିବଜ୍ଜଗଦିଦଂ ପରିଭାତି ॥ ୩.୩୫ ॥
କର୍ମନ୍ଦିବୃନ୍ଦା ଅପି ବେଦମୌଲି-
ସିଦ୍ଧାନ୍ତବାକ୍ୟକଲନେଽପି ଭବନ୍ତି ମନ୍ଦାଃ ।
କାମାଦିବଦ୍ଧହୃଦୟାଃ ସିତଭସ୍ମପୁଣ୍ଡ୍ର-
ରୁଦ୍ରାକ୍ଷ ଶଙ୍କରସମର୍ଚନତୋ ବିହୀନାଃ ॥ ୩.୩୬ ॥
ହୀନା ଭବନ୍ତି ବହୁଧାପ୍ୟବୁଧା ଭବନ୍ତି
ମତ୍ପ୍ରେମବାସଭବନେଷୁ ବିହୀନବାସାଃ ॥ ୩.୩୭ ॥
ଅଷ୍ଟମ୍ୟାମଷ୍ଟମୂର୍ତିର୍ନିଶି ଶଶିଦିବସେ ସୋମଚୂଡଂ ତୁ ମୁକ୍ତ୍ୟୈ
ଭୂତାୟାଂ ଭୂତନାଥଂ ଧୃତଭସିତତନୁର୍ୱୀତଦୋଷେ ପ୍ରଦୋଷେ ।
ଗବ୍ୟୈଃ ପଞ୍ଚାମୃତାଦ୍ୟୈଃ ଫଲବରଜରସୈର୍ବିଲ୍ୱପତ୍ରୈଶ୍ଚ ଲିଙ୍ଗେ
ତୁଙ୍ଗେ ଶାଙ୍ଗେଽପ୍ୟସଙ୍ଗୋ ଭଜତି ଯତହୃଦା ନକ୍ତଭୁକ୍ତ୍ୟୈକଭକ୍ତଃ ॥ ୩.୩୮ ॥
ଜ୍ଞାନାନୁତ୍ପତ୍ତୟେ ତଦ୍ଧରିବିଧିସମତାବୁଦ୍ଧିରୀଶାନମୂର୍ତୌ
ଭସ୍ମାକ୍ଷାଧୃତିରୀଶଲିଙ୍ଗଭଜନାଶୂନ୍ୟଂ ତୁ ଦୁର୍ମାନସମ୍ ।
ଶଂଭୋସ୍ତୀର୍ଥମହତ୍ସୁତୀର୍ଥବରକେ ନିନ୍ଦାବରେ ଶାଙ୍କରେ
ଶ୍ରୀମଦ୍ରୁଦ୍ରଜପାଦ୍ୟଦ୍ରୋହକରଣାତ୍ ଜ୍ଞାନଂ ନ ଚୋତ୍ପଦ୍ୟତେ ॥ ୩.୩୯ ॥
ଈଶୋତ୍କର୍ଷଧିୟୈକଲିଙ୍ଗନିୟମାଦଭ୍ୟର୍ଚନଂ ଭସ୍ମଧୃକ୍
ରୁଦ୍ରାକ୍ଷାମଲ ସାରମନ୍ତ୍ର ସୁମହାପଞ୍ଚାକ୍ଷରେ ଜାପିନାମ୍ ।
ଈଶସ୍ଥାନନିବାସଶାଂଭବକଥା ଭକ୍ତିଶ୍ଚ ସଂକୀର୍ତନଂ
ଭକ୍ତସ୍ୟାର୍ଚନତୋ ଭବେତ୍ ସୁମହାଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ମୁକ୍ତିଦମ୍ ॥ ୩.୪୦ ॥
ଆଦ୍ୟନ୍ତୟୋର୍ୟଃ ପ୍ରଣବେନ ଯୁକ୍ତଂ
ଶ୍ରୀରୁଦ୍ରମନ୍ତ୍ରଂ ପ୍ରଜପତ୍ୟଘଘ୍ନମ୍ ।
ତସ୍ୟାଂଘ୍ରିରେଣୁଂ ଶିରସା ବହନ୍ତି
ବ୍ରହ୍ମାଦୟଃ ସ୍ୱାଘନିବୃତ୍ତିକାମାଃ ॥ ୩.୪୧ ॥
ଅପୂର୍ୱାଥର୍ୱୋକ୍ତ ଶ୍ରୁତିଶିରସି ବିଜ୍ଞାନମନଘଂ
ମହାଖର୍ୱାଜ୍ଞାନପ୍ରଶମନକରଂ ଯୋ ବିରଚୟେତ୍ ।
ମୁନେ ହୃତ୍ପର୍ୱାଣାଂ ବିଶସନକରଂ ସପ୍ତମନୁଭି-
ର୍ୱ୍ରତଂ ଶୀର୍ଷଣ୍ୟଂ ଯୋ ବିରଚୟତି ତସ୍ୟେଦମୁଦିତମ୍ ॥ ୩.୪୨ ॥
ଗୁରୌ ଯସ୍ୟ ପ୍ରେମ ଶ୍ରୁତିଶିରସି ସୂତ୍ରାର୍ଥପଦଗଂ
ମୟି ଶ୍ରଦ୍ଧା ବୃଦ୍ଧା ଭବତି କିଲ ତସ୍ୟୈଷ ସୁଲଭଃ ।
ଅନନ୍ୟୋ ମାର୍ଗୋଽୟମ୍ ଅକଥିତମିଦଂ ତ୍ୱୟ୍ୟପି ମୁଦା
ଯଦା ଗୋପ୍ୟୋ ମୁଗ୍ଧେ ସୁବିହିତମୁନିଷ୍ୱେବ ଦିଶ ବୈ ॥ ୩.୪୩ ॥
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ଇତି ସ୍ତୁତ୍ୱା ଶଂଭୋଃ ପ୍ରମୁଦିତମନାସ୍ତ୍ୱେଷ ସ ଋଭୁଃ
ମୁନିର୍ନତ୍ୱା ଦେବଂ ନଗମଗପଦୀଶସ୍ୟ ନିଲୟମ୍ ।
ଯତୋ ଗଙ୍ଗା ତୁଙ୍ଗା ପ୍ରପତତି ହିମାଦ୍ରେଃ ଶିଖରତୋ
ମୁନୀନ୍ଦ୍ରେଷ୍ୱାହେଦଂ ତଦପି ଶୃଣୁ ବିପ୍ରୋତ୍ତମ ହୃଦା ॥ ୩.୪୪ ॥
ଋଭୁଃ –
ପତନ୍ତ୍ୱଶନୟୋ ମୁହୁର୍ଗିରିବରୈଃ ସମୁଦ୍ରୋର୍ୱରା
ଭବତ୍ୱଧରସମ୍ପ୍ଲବା ଗ୍ରହଗଣାଃ ସୁରା ଯାନ୍ତ୍ୱଘଃ ।
ଭବଜ୍ଜନିମ ପୂଜନାନ୍ମମ ମନୋ ନ ଯାତ୍ୟନ୍ୟତଃ
ଶପାମି ପ୍ରପଦେ ପ୍ରଭୋସ୍ତବ ସରୋରୁହାଭେ ହର ॥ ୩.୪୫ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ
ଶିବଋଭୁସଂବାଦୋ ନାମ ତୃତୀୟୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୪ ॥ ଚତୁର୍ଥୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ହିମାଦ୍ରିଶିଖରେ ତତ୍ର କେଦାରେ ସଂସ୍ଥିତଂ ଋଭୁମ୍ ।
କେଦାରେଶଂ ପୂଜୟନ୍ତଂ ଶାଂଭବଂ ମୁନିସତ୍ତମମ୍ ।
ଭସ୍ମରୁଦ୍ରାକ୍ଷସମ୍ପନ୍ନଂ ନିଃସ୍ପୃହଂ ମୁନୟୋଽବ୍ରୁବନ୍ ॥ ୪.୧ ॥
ମୁନୟଃ –
ପଦ୍ମୋଦ୍ଭବସୁତଶ୍ରେଷ୍ଠ ତ୍ୱୟା କୈଲାସପର୍ୱତେ ।
ଆରାଧ୍ୟ ଦେବମୀଶାନଂ ତସ୍ମାତ୍ ସୂତ୍ରଶ୍ରୁତୀରିତମ୍ ॥ ୪.୨ ॥
ଜ୍ଞାନଂ ଲବ୍ଧଂ ମୁନିଶ୍ରେଷ୍ଠ ତ୍ୱଂ ନୋ ବ୍ରୂହି ବିମୁକ୍ତୟେ ।
ଯେନ ସଂସାରବାରାଶେଃ ସମୁତ୍ତୀର୍ଣା ଭବାମହେ ॥ ୪.୩ ॥
ସୂତଃ –
ଋଭୁର୍ମୁନୀନାଂ ବଚସା ତୁଷ୍ଟଃ ଶିଷ୍ଟାନ୍ ସମୀକ୍ଷ୍ୟ ତାନ୍ ।
ଅଷ୍ଟମୂର୍ତିପଦଧ୍ୟାନନିଷ୍ଠାଂସ୍ତାନଭ୍ୟୁବାଚ ହ ॥ ୪.୪ ॥
ଋଭୁଃ –
ନାଗୋପ୍ୟଂ ଭବତାମସ୍ତି ଶାଂଭବେଷୁ ମହାତ୍ମସୁ ।var was ଅସ୍ମି
ତ୍ରିନେତ୍ରପ୍ରେମସଦନାନ୍ ଯୁଷ୍ମାନ୍ ପ୍ରେକ୍ଷ୍ୟ ବଦାମି ତତ୍ ॥ ୪.୫ ॥
ଶାଙ୍କରଂ ସୂତ୍ରବିଜ୍ଞାନଂ ଶ୍ରୁତିଶୀର୍ଷମହୋଦୟମ୍ ।
ଶୃଣୁଧ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମବିଚ୍ଛ୍ରେଷ୍ଠାଃ ଶିବଜ୍ଞାନମହୋଦୟମ୍ ॥ ୪.୬ ॥
ଯେନ ତୀର୍ଣାଃ ସ୍ଥ ସଂସାରାତ୍ ଶିବଭକ୍ତ୍ୟା ଜିତେନ୍ଦ୍ରିୟାଃ ।var was ତୀର୍ଣାସ୍ଥ
ନମସ୍କୃତ୍ୱା ମହାଦେବଂ ବକ୍ଷ୍ୟେ ବିଜ୍ଞାନମୈଶ୍ୱରମ୍ ॥ ୪.୭ ॥
ଋଭୁଃ –
ବିଶ୍ୱସ୍ୟ କାରଣମୁମାପତିରେବ ଦେବୋ
ବିଦ୍ୟୋତକୋ ଜଡଜଗତ୍ପ୍ରମଦୈକହେତୁଃ ।
ନ ତସ୍ୟ କାର୍ୟଂ କରଣଂ ମହେଶିତୁଃ
ସ ଏବ ତତ୍କାରଣମୀଶ୍ୱରୋ ହରଃ ॥ ୪.୮ ॥
ସୂତଃ ସାୟକସଂଭବଃ ସମୁଦିତାଃ ସୂତାନନେଭ୍ୟୋ ହୟାଃ
ନେତ୍ରେ ତେ ରଥିନୋ ରଥାଙ୍ଗୟୁଗଲୀ ଯୁଗ୍ୟାନ୍ତମୃଗ୍ୟୋ ରଥୀ ।
ମୌବୀମୂର୍ଧ୍ନି ରଥଃ ସ୍ଥିତୋ ରଥବହଶ୍ଚାପଂ ଶରବ୍ୟଂ ପୁରଃ
ଯୋଦ୍ଧୁଂ କେଶଚରାଃ ସ ଏବ ନିଖିଲସ୍ଥାଣୋରଣୁଃ ପାତୁ ବଃ ॥ ୪.୯ ॥var was ନଃ
ନିଦାଘମଥ ସଂବୋଧ୍ୟ ତତୋ ଋଭୁରୁବାଚ ହ ।
ଅଧ୍ୟାତ୍ମନିର୍ଣୟଂ ବକ୍ଷ୍ୟେ ନାସ୍ତି କାଲତ୍ରୟେଷ୍ୱପି ॥ ୪.୧୦ ॥
ଶିବୋପଦିଷ୍ଟଂ ସଂକ୍ଷିପ୍ୟ ଗୁହ୍ୟାତ୍ ଗୁହ୍ୟତରଂ ସଦା ।
ଅନାତ୍ମେତି ପ୍ରସଙ୍ଗାତ୍ମା ଅନାତ୍ମେତି ମନୋଽପି ବା ।
ଅନାତ୍ମେତି ଜଗଦ୍ୱାପି ନାସ୍ତ୍ୟନାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪.୧୧ ॥
ସର୍ୱସଂକଲ୍ପଶୂନ୍ୟତ୍ୱାତ୍ ସର୍ୱାକାରବିବର୍ଜନାତ୍
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତ୍ୟନାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪.୧୨ ॥
ଚିତ୍ତାଭାବେ ଚିନ୍ତନୀୟୋ ଦେହାଭାବେ ଜରା ଚ ନ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତ୍ୟନାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪.୧୩ ॥var was ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍
ପାଦାଭାବାଦ୍ଗତିର୍ନାସ୍ତି ହସ୍ତାଭାବାତ୍ କ୍ରିୟା ଚ ନ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତ୍ୟନାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪.୧୪ ॥var was ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍
ବ୍ରହ୍ମାଭାବାଜ୍ଜଗନ୍ନାସ୍ତି ତଦଭାବେ ହରିର୍ନ ଚ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତ୍ୟନାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪.୧୫ ॥var was ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍
ମୃତ୍ୟୁର୍ନାସ୍ତି ଜରାଭାବେ ଲୋକବେଦଦୁରାଧିକମ୍ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତ୍ୟନାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪.୧୬ ॥var was ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍
ଧର୍ମୋ ନାସ୍ତି ଶୁଚିର୍ନାସ୍ତି ସତ୍ୟଂ ନାସ୍ତି ଭୟଂ ନ ଚ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତ୍ୟନାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪.୧୭ ॥var was ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍
ଅକ୍ଷରୋଚ୍ଚାରଣଂ ନାସ୍ତି ଅକ୍ଷରତ୍ୟଜଡଂ ମମ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତ୍ୟନାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪.୧୮ ॥var was ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍
ଗୁରୁରିତ୍ୟପି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଶିଷ୍ୟୋ ନାସ୍ତୀତି ତତ୍ତ୍ୱତଃ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତ୍ୟନାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪.୧୯ ॥var was ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍
ଏକାଭାବାନ୍ନ ଦ୍ୱିତୀୟଂ ନ ଦ୍ୱିତୀୟାନ୍ନ ଚୈକତା ।
ସତ୍ୟତ୍ୱମସ୍ତି ଚେତ୍ କିଞ୍ଚିଦସତ୍ୟତ୍ୱଂ ଚ ସଂଭବେତ୍ ॥ ୪.୨୦ ॥
ଅସତ୍ୟତ୍ୱଂ ଯଦି ଭବେତ୍ ସତ୍ୟତ୍ୱଂ ଚ ଘଟିଷ୍ୟତି ।
ଶୁଭଂ ଯଦ୍ୟଶୁଭଂ ବିଦ୍ଧି ଅଶୁଭଂ ଶୁଭମସ୍ତି ଚେତ୍ ॥ ୪.୨୧ ॥
ଭୟଂ ଯଦ୍ୟଭୟଂ ବିଦ୍ଧି ଅଭୟାଦ୍ଭୟମାପତେତ୍ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତ୍ୟନାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪.୨୨ ॥var was ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍
ବଦ୍ଧତ୍ୱମସ୍ତି ଚେନ୍ମୋକ୍ଷୋ ବନ୍ଧାଭାବେ ନ ମୋକ୍ଷତା ।
ମରଣଂ ଯଦି ଚେଜ୍ଜନ୍ମ ଜନ୍ମାଭାବେ ମୃତିର୍ନ ଚ ॥ ୪.୨୩ ॥
ତ୍ୱମିତ୍ୟପି ଭବେଚ୍ଚାହଂ ତ୍ୱଂ ନୋ ଚେଦହମେବ ନ ।
ଇଦଂ ଯଦି ତଦେବାପି ତଦଭାବେ ଇଦଂ ନ ଚ ॥ ୪.୨୪ ॥
ଅସ୍ତି ଚେଦିତି ତନ୍ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ଚେଦସ୍ତି କିଂଚ ନ ।
କାର୍ୟଂ ଚେତ୍ କାରଣଂ କିଞ୍ଚିତ୍ କାର୍ୟାଭାବେ ନ କାରଣମ୍ ॥ ୪.୨୫ ॥
ଦ୍ୱୈତଂ ଯଦି ତଦାଽଦ୍ୱୈତଂ ଦ୍ୱୈତାଭାବେଽଦ୍ୱୟଂ ଚ ନ ।
ଦୃଶ୍ୟଂ ଯଦି ଦୃଗପ୍ୟସ୍ତି ଦୃଶ୍ୟାଭାବେ ଦୃଗେବ ନ ॥ ୪.୨୬ ॥
ଅନ୍ତର୍ୟଦି ବହିଃ ସତ୍ୟମନ୍ତାଭାବେ ବହିର୍ନ ଚ ।
ପୂର୍ଣତ୍ୱମସ୍ତି ଚେତ୍ କିଂଚିଦପୂର୍ଣତ୍ୱଂ ପ୍ରସଜ୍ୟତେ ॥ ୪.୨୭ ॥
କିଞ୍ଚିଦସ୍ତୀତି ଚେଚ୍ଚିତ୍ତେ ସର୍ୱଂ ଭବତି ଶୀଘ୍ରତଃ ।
ଯତ୍କିଂଚିତ୍ କିମପି କ୍ୱାପି ନାସ୍ତି ଚେନ୍ନ ପ୍ରସଜ୍ୟତି ॥ ୪.୨୮ ॥
ତସ୍ମାଦେତତ୍ କ୍ୱଚିନ୍ନାସ୍ତି ତ୍ୱଂ ନାହଂ ବା ଇମେ ଇଦମ୍ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତ୍ୟନାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪.୨୯ ॥var was ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍
ନାସ୍ତି ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତକଂ ଲୋକେ ନାସ୍ତି ଦାର୍ଷ୍ଟାନ୍ତିକଂ କ୍ୱଚିତ୍ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତ୍ୟନାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪.୩୦ ॥var was ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍
ପରଂ ବ୍ରହ୍ମାହମସ୍ମୀତି ସ୍ମରଣସ୍ୟ ମନୋ ନ ହି ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ଜଗଦିଦଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱମପ୍ୟ ହି ॥ ୪.୩୧ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ କେବଲଂ ଚାହଂ ନାସ୍ତ୍ୟନାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ଇତ୍ୟାତ୍ମନିର୍ଣୟଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଭବତେ ସର୍ୱସଙ୍ଗ୍ରହମ୍ ॥ ୪.୩୨ ॥var was ନିର୍ଣ୍ୟଃ ପ୍ରୋକ୍ତଃ
ସକୃଚ୍ଛ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୪.୩୩ ॥
ନିଦାଘଃ-var was ଋଭୁଃ-
ଭଗବନ୍ କୋ ଭବାନ୍ କୋ ନୁ ବଦ ମେ ବଦତାଂ ବର ।var was ନିଦାଘ
ଯଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ୱା ତତ୍କ୍ଷଣାନ୍ମୁଚ୍ୟେନ୍ମହାସଂସାରସଂକଟାତ୍ ॥ ୪.୩୪ ॥
ଋଭୁଃ-
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ପରଂ ସୁଖମ୍ ।
ଅହମେବାହମେବାହମହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୩୫ ॥
ଅହଂ ଚୈତନ୍ୟମେବାସ୍ମି ଦିବ୍ୟଜ୍ଞାନାତ୍ମକୋ ହ୍ୟହମ୍ ।
ସର୍ୱାକ୍ଷରବିହୀନୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୩୬ ॥
ଅହମର୍ଥବିହୀନୋଽସ୍ମି ଇଦମର୍ଥବିବର୍ଜିତଃ ।
ସର୍ୱାନର୍ଥବିମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୩୭ ॥
ନିତ୍ୟଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ବୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ନିତ୍ୟୋଽସ୍ମ୍ୟତ୍ୟନ୍ତନିର୍ମଲଃ ।
ନିତ୍ୟାନଦସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୩୮ ॥
ନିତ୍ୟପୂର୍ଣସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
କେବଲାଦ୍ୱୈତରୂପୋଽହମହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୩୯ ॥
ଅନିର୍ଦେଶ୍ୟସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ଆଦିହୀନୋଽସ୍ମ୍ୟନନ୍ତକଃ ।
ଅପ୍ରାକୃତସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୪୦ ॥
ସ୍ୱସ୍ୱସଂକଲ୍ପହୀନୋଽହଂ ସର୍ୱାବିଦ୍ୟାବିବର୍ଜିତଃ ।
ସର୍ୱମସ୍ମି ତଦେବାସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୪୧ ॥
ସର୍ୱନାମାଦିହୀନୋଽହଂ ସର୍ୱରୂପବିବର୍ଜିତଃ ।
ସର୍ୱସଙ୍ଗବିହୀନୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୪୨ ॥
ସର୍ୱବାଚାଂ ବିଧିଶ୍ଚାସ୍ମି ସର୍ୱବେଦାବଧିଃ ପରଃ ।
ସର୍ୱକାଲାବଧିଶ୍ଚାସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୪୩ ॥
ସର୍ୱରୂପାବଧିଶ୍ଚାହଂ ସର୍ୱନାମାବଧିଃ ସୁଖମ୍ ।
ସର୍ୱକଲ୍ପାବଧିଶ୍ଚାସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୪୪ ॥
ଅହମେବ ସୁଖଂ ନାନ୍ୟଦହମେବ ଚିଦବ୍ୟଯଃ ।
ଅହମେବାସ୍ମି ସର୍ୱତ୍ର ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୪୫ ॥
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରାତ୍ମା କେବଲଂ ଶୁଦ୍ଧଚିଦ୍ଘନଃ ।
କେବଲାଖଣ୍ଡୋସାରୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୪୬ ॥
କେବଲଂ ଜ୍ଞାନରୂପୋଽସ୍ମି କେବଲାକାରରୂପବାନ୍ ।
କେବଲାତ୍ୟନ୍ତସାରୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୪୭ ॥
ସତ୍ସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି କୈବଲ୍ୟସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମ୍ୟହମେବ ହି ।
ଅର୍ଥାନର୍ଥବିହୀନୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୪୮ ॥
ଅପ୍ରମେୟସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ଅପ୍ରତର୍କ୍ୟସ୍ୱରୂପବାନ୍ ।
ଅପ୍ରଗୃହ୍ୟସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୪୯ ॥
ଅରସସ୍ୟୁତରୂପୋଽସ୍ମି ଅନୁତାପବିବର୍ଜିତଃ ।
ଅନୁସ୍ୟୂତପ୍ରକାଶୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୫୦ ॥
ସର୍ୱକର୍ମବିହୀନୋଽହଂ ସର୍ୱଭେଦବିବର୍ଜିତଃ ।
ସର୍ୱସନ୍ଦେହହୀନୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୫୧ ॥
ଅହଂଭାବବିହୀନୋଽସ୍ମି ବିହୀନୋଽସ୍ମୀତି ମେ ନ ଚ ।
ସର୍ୱଦା ବ୍ରହ୍ମରୂପୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୫୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମାଦିହୀନୋଽସ୍ମି କେଶବତ୍ୱାଦି ନ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ଶଙ୍କରାଦିବିହୀନୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪.୫୩ ॥
ତୂଷ୍ଣୀମେବାବଭାସୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ।
କିଞ୍ଚିନ୍ନାସ୍ତି ପରୋ ନାସ୍ତି କିଂଚିଦସ୍ମି ପରୋଽସ୍ମି ଚ ॥ ୪.୫୪ ॥
ନ ଶରୀରପ୍ରକାଶୋଽସ୍ମି ଜଗଦ୍ଭାସକରୋ ନ ଚ ।
ଚିଦ୍ଘନୋଽସ୍ମି ଚିଦଂଶୋଽସ୍ମି ସତ୍ସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ସର୍ୱଦା ॥ ୪.୫୫ ॥
ମୁଦା ମୁଦିତରୂପୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ।
ନ ବାଲୋଽସ୍ମି ନ ବୃଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ନ ଯୁବାଽସ୍ମି ପରାତ୍ ପରଃ ॥ ୪.୫୬ ॥
ନ ଚ ନାନାସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ।
ଇମଂ ସ୍ୱାନୁଭବଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସର୍ୱୋପନିଷଦାଂ ପରଂ ରସମ୍ ॥ ୪.୫୭ ॥
ଯୋ ବା କୋ ବା ଶୃଣୋତୀଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୪.୫୮ ॥
ନ ସ୍ଥୂଲୋଽପ୍ୟନଣୁର୍ନ ତେଜମରୁତାମାକାଶନୀରକ୍ଷମା
ଭୂତାନ୍ତର୍ଗତକୋଶକାଶହୃଦୟାଦ୍ୟାକାଶମାତ୍ରାକ୍ରମୈଃ ।
ଉଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଶ୍ରୁତିଶାସ୍ତ୍ରସୂତ୍ରକରଣୈଃ କିଞ୍ଚିଜ୍ଜ୍ଞ ସର୍ୱଜ୍ଞତା
ବୁଦ୍ଧ୍ୟା ମୋହିତମାୟଯା ଶ୍ରୁତିଶତୈର୍ଭୋ ଜାନତେ ଶଙ୍କରମ୍ ॥ ୪.୫୯ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀ ଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ
ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦୋ ନାମ ଚତୁର୍ଥୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୫ ॥ ପଞ୍ଚମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ନିଦାଘଃ –
ଏବଂ ସ୍ଥିତେ ଋଭୋ କୋ ବୈ ବ୍ରହ୍ମଭାବାୟ କଲ୍ପତେ ।
ତନ୍ମେ ବଦ ବିଶେଷେଣ ଜ୍ଞାନଂ ଶଙ୍କରବାକ୍ୟଜମ୍ ॥ ୫.୧ ॥
ଋଭୁଃ –
ତ୍ୱମେବ ବ୍ରହ୍ମ ଏବାସି ତ୍ୱମେବ ପରମୋ ଗୁରୁଃ ।
ତ୍ୱମେବାକାଶରୂପୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୨ ॥
ତ୍ୱମେବ ସର୍ୱଭାବୋଽସି ତ୍ୱମେବାର୍ଥସ୍ତ୍ୱମବ୍ୟଯଃ ।
ତ୍ୱଂ ସର୍ୱହୀନସ୍ତ୍ୱଂ ସାକ୍ଷୀ ସାକ୍ଷିହୀନୋଽସି ସର୍ୱଦା ॥ ୫.୩ ॥
କାଲସ୍ତ୍ୱଂ ସର୍ୱହୀନସ୍ତ୍ୱଂ ସାକ୍ଷିହୀନୋଽସି ସର୍ୱଦା ।
କାଲହୀନୋଽସି କାଲୋଽସି ସଦା ବ୍ରହ୍ମାସି ଚିଦ୍ଘନଃ ।
ସର୍ୱତତ୍ତ୍ୱସ୍ୱରୂପୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୪ ॥
ସତ୍ୟୋଽସି ସିଦ୍ଧୋଽସି ସନାତନୋଽସି
ମୁକ୍ତୋଽସି ମୋକ୍ଷୋଽସି ସଦାଽମୃତୋଽସି ।
ଦେବୋଽସି ଶାନ୍ତୋଽସି ନିରାମୟୋଽସି
ବ୍ରହ୍ମାସି ପୂର୍ଣୋଽସି ପରାବରୋଽସି ॥ ୫.୫ ॥
ସମୋଽସି ସଚ୍ଚାସି ସନାତନୋଽସି
ସତ୍ୟାଦିବାକ୍ୟୈଃ ପ୍ରତିପାଦିତୋଽସି ।
ସର୍ୱାଙ୍ଗହୀନୋଽସି ସଦାସ୍ଥିତୋଽସି
ବ୍ରହ୍ମାସି ପୂର୍ଣୋଽସି ପରାବରୋଽସି ॥ ୫.୬ ॥var was ପରାପରୋଽସି
ସର୍ୱପ୍ରପଞ୍ଚଭ୍ରମବର୍ଜିତୋଽସି ସର୍ୱେଷୁ ଭୂତେଷୁ ସଦୋଦିତୋଽସି ।
ସର୍ୱତ୍ର ସଂକଲ୍ପବିବର୍ଜିତୋଽସି ବ୍ରହ୍ମାସି ପୂର୍ଣୋଽସି ପରାବରୋଽସି ॥ ୫.୭ ॥
ସର୍ୱତ୍ର ସନ୍ତୋଷସୁଖାସନୋଽସି ସର୍ୱତ୍ର ବିଦ୍ୱେଷବିବର୍ଜିତୋଽସି ।
ସର୍ୱତ୍ର କାର୍ୟାଦିବିବର୍ଜିତୋଽସି ବ୍ରହ୍ମାସି ପୂର୍ଣୋଽସି ପରାବରୋଽସି ॥ ୫.୮ ॥
ଚିଦାକାରସ୍ୱରୂପୋଽସି ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽସି ନିରଙ୍କୁଶଃ ।
ଆତ୍ମନ୍ୟେବାବସ୍ଥିତୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୯ ॥
ଆନନ୍ଦୋଽସି ପରୋଽସି ତ୍ୱଂ ସର୍ୱଶୂନ୍ୟୋଽସି ନିର୍ଗୁଣଃ ।
ଏକ ଏବାଦ୍ୱିତୀୟୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୧୦ ॥
ଚିଦ୍ଘନାନନ୍ଦରୂପୋଽସି ଚିଦାନନ୍ଦୋଽସି ସର୍ୱଦା ।
ପରିପୂର୍ଣସ୍ୱରୂପୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୧୧ ॥
ତଦସି ତ୍ୱମସି ଜ୍ଞୋଽସି ସୋଽସି ଜାନାସି ବୀକ୍ଷ୍ୟସି ।
ଚିଦସି ବ୍ରହ୍ମଭୂତୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୧୨ ॥
ଅମୃତୋଽସି ବିଭୁଶ୍ଚାସି ଦେବୋଽସି ତ୍ୱଂ ମହାନସି ।
ଚଞ୍ଚଲୋଷ୍ଠକଲଙ୍କୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୧୩ ॥
ସର୍ୱୋଽସି ସର୍ୱହୀନୋଽସି ଶାନ୍ତୋଽସି ପରମୋ ହ୍ୟସି ।
କାରଣଂ ତ୍ୱଂ ପ୍ରଶାନ୍ତୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୧୪ ॥
ସତ୍ତାମାତ୍ରସ୍ୱରୂପୋଽସି ସତ୍ତାସାମାନ୍ୟକୋ ହ୍ୟସି ।
ନିତ୍ୟଶୁଦ୍ଧସ୍ୱରୂପୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୧୫ ॥
ଈଷଣ୍ମାତ୍ରବିହୀନୋଽସି ଅଣୁମାତ୍ରବିବର୍ଜିତଃ ।
ଅସ୍ତିତ୍ୱବର୍ଜିତୋଽସି ତ୍ୱଂ ନାସ୍ତିତ୍ୱାଦିବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୫.୧୬ ॥
ଯୋଽସି ସୋଽସି ମହାନ୍ତୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୧୭ ॥
ଲକ୍ଷ୍ୟଲକ୍ଷଣହୀନୋଽସି ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽସି ନିରାମୟଃ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ନିତ୍ୟଂ ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୧୮ ॥
ସର୍ୱାଧାରସ୍ୱରୂପୋଽସି ସର୍ୱତେଜଃ ସ୍ୱରୂପକଃ ।
ସର୍ୱାର୍ଥଭେଦହୀନୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୧୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭେଦଶୂନ୍ୟୋଽସି ବିପ୍ଲୁତ୍ୟାଦିବିବର୍ଜିତଃ ।
ଶିବୋଽସି ଭେଦହୀନୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୨୦ ॥
ପ୍ରଜ୍ଞାନବାକ୍ୟହୀନୋଽସି ସ୍ୱସ୍ୱରୂପଂ ପ୍ରପଶ୍ୟସି ।
ସ୍ୱସ୍ୱରୂପସ୍ଥିତୋଽସି ତ୍ୱଂ ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୨୧ ॥
ସ୍ୱସ୍ୱରୂପାବଶେଷୋଽସି ସ୍ୱସ୍ୱରୂପୋ ମତୋ ହ୍ୟସି ।
ସ୍ୱାନନ୍ଦସିନ୍ଧୁମଗ୍ନୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୨୨ ॥
ସ୍ୱାତ୍ମରାଜ୍ୟେ ତ୍ୱମେବାସି ସ୍ୱୟମାତ୍ମାନମୋ ହ୍ୟସି ।
ସ୍ୱୟଂ ପୂର୍ଣସ୍ୱରୂପୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୨୩ ॥
ସ୍ୱସ୍ମିନ୍ ସୁଖେ ସ୍ୱୟଂ ଚାସି ସ୍ୱସ୍ମାତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ ପଶ୍ୟସି ।
ସ୍ୱାତ୍ମନ୍ୟାକାଶବଦ୍ଭାସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୨୪ ॥
ସ୍ୱସ୍ୱରୂପାନ୍ନ ଚଲସି ସ୍ୱସ୍ୱରୂପାନ୍ନ ପଶ୍ୟସି ।
ସ୍ୱସ୍ୱରୂପାମୃତୋଽସି ତ୍ୱଂ ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୨୫ ॥
ସ୍ୱସ୍ୱରୂପେଣ ଭାସି ତ୍ୱଂ ସ୍ୱସ୍ୱରୂପେଣ ଜୃଂଭସି ।
ସ୍ୱସ୍ୱରୂପାଦନନ୍ୟୋଽସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୨୬ ॥
ସ୍ୱୟଂ ସ୍ୱୟଂ ସଦାଽସି ତ୍ୱଂ ସ୍ୱୟଂ ସର୍ୱତ୍ର ପଶ୍ୟସି ।
ସ୍ୱସ୍ମିନ୍ ସ୍ୱୟଂ ସ୍ୱୟଂ ଭୁଙ୍କ୍ଷେ ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫.୨୭ ॥
ସୂତଃ –
ତଦା ନିଧାଘବଚସା ତୁଷ୍ଟୋ ଋଭୁରୁବାଚ ତମ୍ ।
ଶିବପ୍ରେମରସେ ପାତ୍ରଂ ତଂ ବୀକ୍ଷ୍ୟାବ୍ଜଜନନ୍ଦନଃ ॥ ୫.୨୮ ॥
ଋଭୁଃ –
କୈଲାସେ ଶଙ୍କରଃ ପୁତ୍ରଂ କଦାଚିଦୁପଦିଷ୍ଟବାନ୍ ।
ତଦେବ ତେ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ୟାମି ସାବଧାନମନାଃ ଶୃଣୁ ॥ ୫.୨୯ ॥
ଅୟଂ ପ୍ରପଞ୍ଚୋ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନୋତ୍ପନ୍ନୋ ନ ସ୍ୱତଃ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ଚିତ୍ରପ୍ରପଞ୍ଚ ଇତ୍ୟାହୁର୍ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୫.୩୦ ॥
ନ ପ୍ରପଞ୍ଚୋ ନ ଚିତ୍ତାଦି ନାହଂକାରୋ ନ ଜୀବକଃ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୫.୩୧ ॥
ମାୟକାର୍ୟାଦିକଂ ନାସ୍ତି ମାୟାକାର୍ୟଭୟଂ ନହି ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୫.୩୨ ॥
କର୍ତା ନାସ୍ତି କ୍ରିୟା ନାସ୍ତି କରଣଂ ନାସ୍ତି ପୁତ୍ରକ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୫.୩୩ ॥
ଏକଂ ନାସ୍ତି ଦ୍ୱୟଂ ନାସ୍ତି ମନ୍ତ୍ରତନ୍ତ୍ରାଦିକଂ ଚ ନ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୫.୩୪ ॥
ଶ୍ରବଣଂ ମନନଂ ନାସ୍ତି ନିଦିଧ୍ୟାସନବିଭ୍ରମଃ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୫.୩୫ ॥
ସମାଧିଦ୍ୱିବିଧଂ ନାସ୍ତି ମାତୃମାନାଦି ନାସ୍ତି ହି ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୫.୩୬ ॥
ଅଜ୍ଞାନଂ ଚାପି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅବିବେକକଥା ନ ଚ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୫.୩୭ ॥
ଅନୁବନ୍ଧଚତୁଷ୍କଂ ଚ ସଂବନ୍ଧତ୍ରୟମେବ ନ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୫.୩୮ ॥
ଭୂତଂ ଭବିଷ୍ୟନ୍ନ କ୍ୱାପି ବର୍ତମାନଂ ନ ବୈ କ୍ୱଚିତ୍ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୫.୩୯ ॥
ଗଙ୍ଗା ଗୟା ତଥା ସେତୁବ୍ରତଂ ବା ନାନ୍ୟଦସ୍ତି ହି ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୫.୪୦ ॥
ନ ଭୂମିର୍ନ ଜଲଂ ବହ୍ନିର୍ନ ବାୟୁର୍ନ ଚ ଖଂ କ୍ୱଚିତ୍ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୫.୪୧ ॥
ନୈବ ଦେବା ନ ଦିକ୍ପାଲା ନ ପିତା ନ ଗୁରୁଃ କ୍ୱଚିତ୍ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୫.୪୨ ॥
ନ ଦୂରଂ ନାନ୍ତିକଂ ନାନ୍ତଂ ନ ମଧ୍ୟଂ ନ କ୍ୱଚିତ୍ ସ୍ଥିତିଃ ।
ନାଦ୍ୱୈତଦ୍ୱୈତସତ୍ୟତ୍ୱମସତ୍ୟଂ ବା ଇଦଂ ନ ଚ ॥ ୫.୪୩ ॥
ନ ମୋକ୍ଷୋଽସ୍ତି ନ ବନ୍ଧୋଽସ୍ତି ନ ବାର୍ତାବସରୋଽସ୍ତି ହି ।
କ୍ୱଚିଦ୍ୱା କିଞ୍ଚିଦେବଂ ବା ସଦସଦ୍ୱା ସୁଖାନି ଚ ॥ ୫.୪୪ ॥
ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱଂ ବା ତୀର୍ଥଧର୍ମାଦି ଆତ୍ମାନାତ୍ମେତି ନ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ନ ବୃଦ୍ଧିର୍ନୋଦୟୋ ମୃନ୍ୟୁର୍ନ ଗମାଗମବିଭ୍ରମଃ ॥ ୫.୪୫ ॥
ଇହ ନାସ୍ତି ପରଂ ନାସ୍ତି ନ ଗୁରୁର୍ନ ଚ ଶିଷ୍ୟକଃ ।
ସଦସନ୍ନାସ୍ତି ଭୂର୍ନାସ୍ତି କାର୍ୟଂ ନାସ୍ତି କୃତଂ ଚ ନ ॥ ୫.୪୬ ॥
ଜାତିର୍ନାସ୍ତି ଗତିର୍ନାସ୍ତି ବର୍ଣୋ ନାସ୍ତି ନ ଲୌକିକମ୍ ।
ଶମାଦିଷଟ୍କଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନିୟମୋ ବା ଯମୋଽପି ବା ॥ ୫.୪୭ ॥
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟେତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ବ୍ରହ୍ମ ଇତ୍ୟେବ ନାସ୍ତି ହି ।
ଚିଦିତ୍ୟେବ ହି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଚିଦହଂ ଭାଷଣଂ ନ ହି ॥ ୫.୪୮ ॥
ଅହମିତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନିତ୍ୟୋଽସ୍ମୀତି ଚ ନ କ୍ୱଚିତ୍ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଥା ॥ ୫.୪୯ ॥
ବାଚା ଯଦୁଚ୍ୟତେ କିଞ୍ଚିନ୍ମନସା ମନୁତେ ଚ ଯତ୍ ।
ବୁଦ୍ଧ୍ୟା ନିଶ୍ଚୀୟତେ ଯଚ୍ଚ ଚିତ୍ତେନ ଜ୍ଞାୟତେ ହି ଯତ୍ ॥ ୫.୫୦ ॥
ଯୋଗେନ ଯୁଜ୍ୟତେ ଯଚ୍ଚ ଇନ୍ଦ୍ରିୟାଦ୍ୟୈଶ୍ଚ ଯତ୍ କୃତମ୍ ।
ଜାଗ୍ରତ୍ସ୍ୱପ୍ନସୁଷୁପ୍ତିଂ ଚ ସ୍ୱପ୍ନଂ ବା ନ ତୁରୀୟକମ୍ ॥ ୫.୫୧ ॥
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତୀତି ବିଜ୍ଞେୟଂ ଯଦୁପାଧିବିନିଶ୍ଚିତମ୍ ।
ସ୍ନାନାଚ୍ଛୁଦ୍ଧିର୍ନ ହି କ୍ୱାପି ଧ୍ୟାନାତ୍ ଶୁଦ୍ଧିର୍ନ ହି କ୍ୱଚିତ୍ ॥ ୫.୫୨ ॥
ଗୁଣତ୍ରୟଂ ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚିଦ୍ଗୁଣତ୍ରୟମଥାପି ବା ।
ଏକଦ୍ୱିତ୍ୱପଦଂ ନାସ୍ତି ନ ବହୁଭ୍ରମବିଭ୍ରମଃ ॥ ୫.୫୩ ॥
ଭ୍ରାନ୍ତ୍ୟଭ୍ରାନ୍ତି ଚ ନାସ୍ତ୍ୟେବ କିଞ୍ଚିନ୍ନାସ୍ତୀତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନ କିଞ୍ଚିଦବଶିଷ୍ୟତେ ॥ ୫.୫୪ ॥
ଇଦଂ ଶୃଣୋତି ଯଃ ସମ୍ୟକ୍ ସ ବ୍ରହ୍ମ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୫.୫୫ ॥
ଈଶ୍ୱରଃ –
ବାରାଶ୍ୟମ୍ବୁନି ବୁଦ୍ବୁଦା ଇବ ଘନାନନ୍ଦାମ୍ବୁଧାବପ୍ୟୁମା-
କାନ୍ତେଽନନ୍ତଜଗଦ୍ଗତଂ ସୁରନରଂ ଜାତଂ ଚ ତିର୍ୟଙ୍ ମୁହୁଃ ।
ଭୂତଂ ଚାପି ଭବିଷ୍ୟତି ପ୍ରତିଭବଂ ମାୟାମୟଂ ଚୋର୍ମିଜଂ
ସମ୍ୟଙ୍ ମାମନୁପଶ୍ୟତାମନୁଭବୈର୍ନାସ୍ତ୍ୟେବ ତେଷାଂ ଭବଃ ॥ ୫.୫୬ ॥
ହରଂ ବିଜ୍ଞାତାରଂ ନିଖିଲତନୁକାର୍ୟେଷୁ କରଣଂ
ନ ଜାନନ୍ତେ ମୋହାଦ୍ୟମିତକରଣା ଅପ୍ୟତିତରାମ୍ ।
ଉମାନାଥାକାରଂ ହୃଦୟଦହରାନ୍ତର୍ଗତସରା
ପୟୋଜାତେ ଭାସ୍ୱଦ୍ଭବଭୁଜଗନାଶାଣ୍ଡଜବରମ୍ ॥ ୫.୫୭ ॥
॥ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଶିବେନ କୁମାରୋପଦେଶବର୍ଣନଂ ନାମ ପଞ୍ଚମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୬ ॥ ଷଷ୍ଠୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଈଶ୍ୱରଃ –
ବ୍ରତାନି ମିଥ୍ୟା ଭୁବନାନି ମିଥ୍ୟା
ଭାବାଦି ମିଥ୍ୟା ଭବନାନି ମିଥ୍ୟା ।
ଭୟଂ ଚ ମିଥ୍ୟା ଭରଣାଦି ମିଥ୍ୟା
ଭୁକ୍ତଂ ଚ ମିଥ୍ୟା ବହୁବନ୍ଧମିଥ୍ୟା ॥ ୬.୧ ॥
ବେଦାଶ୍ଚ ମିଥ୍ୟା ବଚନାନି ମିଥ୍ୟା
ବାକ୍ୟାନି ମିଥ୍ୟା ବିବିଧାନି ମିଥ୍ୟା ।
ବିତ୍ତାନି ମିଥ୍ୟା ବିୟଦାଦି ମିଥ୍ୟା
ବିଧୁଶ୍ଚ ମିଥ୍ୟା ବିଷୟାଦି ମିଥ୍ୟା ॥ ୬.୨ ॥
ଗୁରୁଶ୍ଚ ମିଥ୍ୟା ଗୁଣଦୋଷମିଥ୍ୟା
ଗୁହ୍ୟଂ ଚ ମିଥ୍ୟା ଗଣନା ଚ ମିଥ୍ୟା ।
ଗତିଶ୍ଚ ମିଥ୍ୟା ଗମନଂ ଚ ମିଥ୍ୟା
ସର୍ୱଂ ଚ ମିଥ୍ୟା ଗଦିତଂ ଚ ମିଥ୍ୟା ॥ ୬.୩ ॥
ବେଦଶାସ୍ତ୍ରପୁରାଣଂ ଚ କାର୍ୟଂ କାରଣମୀଶ୍ୱରଃ ।
ଲୋକୋ ଭୂତଂ ଜନଂ ଚୈବ ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୬.୪ ॥
ବନ୍ଧୋ ମୋକ୍ଷଃ ସୁଖଂ ଦୁଃଖଂ ଧ୍ୟାନଂ ଚିତ୍ତଂ ସୁରାସୁରାଃ ।
ଗୌଣଂ ମୁଖ୍ୟଂ ପରଂ ଚାନ୍ୟତ୍ ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୬.୫ ॥
ବାଚା ବଦତି ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସଂଶୟଃ ।
ସଙ୍କଲ୍ପାତ୍ କଲ୍ପ୍ୟତେ ଯଦ୍ୟତ୍ ମନସା ଚିନ୍ତ୍ୟତେ ଚ ଯତ୍ ॥ ୬.୬ ॥
ବୁଦ୍ଧ୍ୟା ନିଶ୍ଚୀୟତେ କିଞ୍ଚିତ୍ ଚିତ୍ତେନ ନୀୟତେ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ପ୍ରପଞ୍ଚେ ପଞ୍ଚତେ ଯଦ୍ୟତ୍ ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୬.୭ ॥
ଶ୍ରୋତ୍ରେଣ ଶ୍ରୂୟତେ ଯଦ୍ୟନ୍ନେତ୍ରେଣ ଚ ନିରୀକ୍ଷ୍ୟତେ ।
ନେତ୍ରଂ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ଗାତ୍ରମେବ ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୬.୮ ॥
ଇଦମିତ୍ୟେବ ନିର୍ଦିଷ୍ଟମିଦମିତ୍ୟେବ କଲ୍ପିତମ୍ ।
ଯଦ୍ୟଦ୍ୱସ୍ତୁ ପରିଜ୍ଞାତଂ ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୬.୯ ॥
କୋଽହଂ କିନ୍ତଦିଦଂ ସୋଽହଂ ଅନ୍ୟୋ ବାଚୟତେ ନହି ।
ଯଦ୍ୟତ୍ ସଂଭାବ୍ୟତେ ଲୋକେ ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୬.୧୦ ॥
ସର୍ୱାଭ୍ୟାସ୍ୟଂ ସର୍ୱଗୋପ୍ୟଂ ସର୍ୱକାରଣବିଭ୍ରମଃ ।
ସର୍ୱଭୂତେତି ବାର୍ତା ଚ ମିଥ୍ୟେତି ଚ ବିନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୬.୧୧ ॥
ସର୍ୱଭେଦପ୍ରଭେଦୋ ବା ସର୍ୱସଂକଲ୍ପବିଭ୍ରମଃ ।
ସର୍ୱଦୋଷପ୍ରଭେଦଶ୍ଚ ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୬.୧୨ ॥
ରକ୍ଷକୋ ବିଷ୍ଣୁରିତ୍ୟାଦି ବ୍ରହ୍ମସୃଷ୍ଟେସ୍ତୁ କାରଣମ୍ ।
ସଂହାରେ ଶିବ ଇତ୍ୟେବଂ ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୬.୧୩ ॥
ସ୍ନାନଂ ଜପସ୍ତପୋ ହୋମଃ ସ୍ୱାଧ୍ୟାୟୋ ଦେବପୂଜନମ୍ ।
ମନ୍ତ୍ରୋ ଗୋତ୍ରଂ ଚ ସତ୍ସଙ୍ଗଃ ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୬.୧୪ ॥
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ଜଗନ୍ମିଥ୍ୟା ଭୂତଂ ଭବ୍ୟଂ ଭବତ୍ତଥା ।
ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ବିଭାବେନ ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୬.୧୫ ॥
ଚିତ୍ତଭେଦୋ ଜଗଦ୍ଭେଦଃ ଅବିଦ୍ୟାୟାଶ୍ଚ ସଂଭବଃ ।
ଅନେକକୋଟିବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡାଃ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୬.୧୬ ॥
ଲୋକତ୍ରୟେଷୁ ସଦ୍ଭାବୋ ଗୁଣଦୋଷାଦିଜୃଂଭଣମ୍ ।
ସର୍ୱଦେଶିକବାର୍ତୋକ୍ତିଃ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୬.୧୭ ॥
ଉତ୍କୃଷ୍ଟଂ ଚ ନିକୃଷ୍ଟଂ ଚ ଉତ୍ତମଂ ମଧ୍ୟମଂ ଚ ତତ୍ ।
ଓଁକାରଂ ଚାପ୍ୟକାରଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୬.୧୮ ॥
ଯଦ୍ୟଜ୍ଜଗତି ଦୃଶ୍ୟେତ ଯଦ୍ୟଜ୍ଜଗତି ବୀକ୍ଷ୍ୟତେ ।
ଯଦ୍ୟଜ୍ଜଗତି ବର୍ତେତ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୬.୧୯ ॥
ଯେନ କେନାକ୍ଷରେଣୋକ୍ତଂ ଯେନ କେନାପି ସଙ୍ଗତମ୍ ।
ଯେନ କେନାପି ନୀତଂ ତତ୍ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୬.୨୦ ॥
ଯେନ କେନାପି ଗଦିତଂ ଯେନ କେନାପି ମୋଦିତମ୍ ।
ଯେନ କେନାପି ଚ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୬.୨୧ ॥
ଯେନ କେନାପି ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଯେନ କେନାପି ଯତ୍ କୃତମ୍ ।
ଯତ୍ର କୁତ୍ର ଜଲସ୍ନାନଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୬.୨୨ ॥
ଯତ୍ର ଯତ୍ର ଶୁଭଂ କର୍ମ ଯତ୍ର ଯତ୍ର ଚ ଦୁଷ୍କୃତମ୍ ।
ଯଦ୍ୟତ୍ କରୋଷି ସତ୍ୟେନ ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୬.୨୩ ॥
ଇଦଂ ସର୍ୱମହଂ ସର୍ୱଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ଯତ୍ କିଞ୍ଚିତ୍ ପ୍ରତିଭାତଂ ଚ ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୬.୨୪ ॥
ଋଭୁଃ –
ପୁନର୍ୱକ୍ଷ୍ୟେ ରହସ୍ୟାନାଂ ରହସ୍ୟଂ ପରମାଦ୍ଭୁତମ୍ ।
ଶଙ୍କରେଣ କୁମାରାୟ ପ୍ରୋକ୍ତଂ କୈଲାସ ପର୍ୱତେ ॥ ୬.୨୫ ॥
ତନ୍ମାତ୍ରଂ ସର୍ୱଚିନ୍ମାତ୍ରମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ସଦା ।
ଏକବର୍ଜିତଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମୟମେବ ହି ॥ ୬.୨୬ ॥
ଇଦଂ ଚ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମୟମେବ ହି ।
ଆତ୍ମାଭାସଂ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମୟମେବ ହି ॥ ୬.୨୭ ॥
ସର୍ୱଲୋକଂ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମୟମେବ ହି ।
ତ୍ୱତ୍ତା ମତ୍ତା ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରାନ୍ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚନ ॥ ୬.୨୮ ॥
ଆକାଶୋ ଭୂର୍ଜଲଂ ବାୟୁରଗ୍ନିର୍ବ୍ରହ୍ମା ହରିଃ ଶିବଃ ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିଚ୍ଚ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମୟମେବ ହି ॥ ୬.୨୯ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ସର୍ୱଂ ଯଦ୍ୟଚ୍ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ।
ଭୂତଂ ଭବ୍ୟଂ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମୟମେବ ହି ॥ ୬.୩୦ ॥
ଦ୍ରବ୍ୟଂ କାଲଶ୍ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଜ୍ଞାନଂ ଚିନ୍ମୟମେବ ଚ ।
ଜ୍ଞେୟଂ ଜ୍ଞାନଂ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମୟମେବ ହି ॥ ୬.୩୧ ॥
ସଂଭାଷଣଂ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ବାକ୍ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ।
ଅସଚ୍ଚ ସଚ୍ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମୟମେବ ହି ॥ ୬.୩୨ ॥
ଆଦିରନ୍ତଂ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଅସ୍ତି ଚେଚ୍ଚିନ୍ମୟଂ ସଦା ।
ବ୍ରହ୍ମା ଯଦ୍ୟପି ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ବିଷ୍ଣୁଶ୍ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ॥ ୬.୩୩ ॥
ରୁଦ୍ରୋଽପି ଦେବାଶ୍ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଅସ୍ତି ନରତିର୍ୟକ୍ସୁରାସୁରମ୍ ।
ଗୁରୁଶିଷ୍ୟାଦି ସନ୍ମାତ୍ରଂ ଜ୍ଞାନଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ॥ ୬.୩୪ ॥
ଦୃଗ୍ଦୃଶ୍ୟଂ ଚାପି ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଜ୍ଞାତା ଜ୍ଞେୟଂ ଧ୍ରୁବାଧ୍ରୁବମ୍ ।
ସର୍ୱାଶ୍ଚର୍ୟଂ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଦେହଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ॥ ୬.୩୫ ॥
ଲିଙ୍ଗଂ ଚାପି ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ କାରଣଂ କାର୍ୟମେବ ଚ ।
ମୂର୍ତାମୂର୍ତଂ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ପାପପୁଣ୍ୟମଥାପି ଚ ॥ ୬.୩୬ ॥
ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତଂ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ବେଦବେଦାନ୍ତମେବ ଚ ।
ଦିଶୋଽପି ବିଦିଶଶ୍ଚୈବ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ତସ୍ୟ ପାଲକାଃ ॥ ୬.୩୭ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ବ୍ୟବହାରାଦି ଭୂତଂ ଭବ୍ୟଂ ଭବତ୍ତଥା ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ନାମରୂପଂ ଚ ଭୂତାନି ଭୁବନାନି ଚ ॥ ୬.୩୮ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ପ୍ରାଣ ଏବେହ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସର୍ୱମିନ୍ଦ୍ରିୟମ୍ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ପଞ୍ଚକୋଶାଦି ଚିନ୍ମାତ୍ରାନନ୍ଦମୁଚ୍ୟତେ ॥ ୬.୩୯ ॥
ନିତ୍ୟାନିତ୍ୟଂ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ନାସ୍ତି ନିତ୍ୟଂ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ନାସ୍ତି ସତ୍ୟକମ୍ ॥ ୬.୪୦ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମପି ବୈରାଗ୍ୟଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରକମିଦଂ କିଲ ।
ଆଧାରାଦି ହି ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଆଧେୟଂ ଚ ମୁନୀଶ୍ୱର ॥ ୬.୪୧ ॥
ଯଚ୍ଚ ଯାବଚ୍ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଯଚ୍ଚ ଯାବଚ୍ଚ ଦୃଶ୍ୟତେ ।
ଯଚ୍ଚ ଯାବଚ୍ଚ ଦୂରସ୍ଥଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ॥ ୬.୪୨ ॥
ଯଚ୍ଚ ଯାବଚ୍ଚ ଭୂତାନି ଯଚ୍ଚ ଯାବଚ୍ଚ ବକ୍ଷ୍ୟତେ ।
ଯଚ୍ଚ ଯାବଚ୍ଚ ବେଦୋକ୍ତଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ॥ ୬.୪୩ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ନାସ୍ତି ବନ୍ଧଂ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ନାସ୍ତି ମୋକ୍ଷକମ୍ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ସନ୍ମାତ୍ରଂ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ଶିବଂ ସ୍ପୃଶେ ॥ ୬.୪୪ ॥
ସର୍ୱଂ ବେଦତ୍ରୟପ୍ରୋକ୍ତଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ।
ଶିବପ୍ରୋକ୍ତଂ କୁମାରାୟ ତଦେତତ୍ କଥିତଂ ତ୍ୱୟି ।
ଯଃ ଶୃଣୋତି ସକୃଦ୍ୱାପି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୬.୪୫ ॥
ସୂତଃ –
ଈଶାବାସ୍ୟାଦିମନ୍ତ୍ରୈର୍ୱରଗଗନତନୋଃ କ୍ଷେତ୍ରବାସାର୍ଥବାଦୈଃ
ତଲ୍ଲିଙ୍ଗାଗାରମଧ୍ୟସ୍ଥିତସୁମହଦୀଶାନ ଲିଙ୍ଗେଷୁ ପୂଜା ।
ଅକ୍ଲେଦ୍ୟେ ଚାଭିଷେକୋ ??? ??? ??? ଦିଗ୍ୱାସସେ ବାସଦାନଂ
ନୋ ଗନ୍ଧଘ୍ରାଣହୀନେ ରୂପଦୃଶ୍ୟାଦ୍ୱିହୀନେ ଗନ୍ଧପୁଷ୍ପାର୍ପଣାନି ॥ ୬.୪୬ ॥
ସ୍ୱଭାସେ ଦୀପଦାନଂ ??? ସର୍ୱଭକ୍ଷେ ମହେଶେ
ନୈବେଦ୍ୟଂ ନିତ୍ୟତୃପ୍ତେ ସକଲଭୁବନଗେ ପ୍ରକ୍ରମୋ ବା ନମସ୍ୟା ।
କୁର୍ୟାଂ କେନାପି ଭାବୈର୍ମମ ନିଗମଶିରୋଭାବ ଏବ ପ୍ରମାଣମ୍ ॥ ୬.୪୭ ॥
ଅବିଚ୍ଛିନ୍ନୈଶ୍ଛିନ୍ନୈଃ ପରିକରବରୈଃ ପୂଜନଧିୟା
ଭଜନ୍ତ୍ୟଜ୍ଞାସ୍ତଦ୍ଜ୍ଞାଃ ବିଧିବିହିତବୁଦ୍ଧ୍ୟାଗତଧିୟଃ ।var was ତଦଜ୍ଞାଃ
ତଥାପୀଶଂ ଭାବୈର୍ଭଜତି ଭଜତାମାତ୍ମପଦବୀଂ
ଦଦାତୀଶୋ ବିଶ୍ୱଂ ଭ୍ରମୟତି ଗତଜ୍ଞାଂଶ୍ଚ କୁରୁତେ ॥ ୬.୪୮ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ପ୍ରପଞ୍ଚସ୍ୟ ସଚ୍ଚିନ୍ମୟତ୍ୱକଥନଂ ନାମ ଷଷ୍ଠୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୭ ॥ ସପ୍ତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ଅତ୍ୟଦ୍ଭୁତଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ୟାମି ସର୍ୱଲୋକେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ବେଦଶାସ୍ତ୍ରମହାସାରଂ ଦୁର୍ଲଭଂ ଦୁର୍ଲଭଂ ସଦା ॥ ୭.୧ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ମନ୍ତ୍ରମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଫଲମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଜୀବ ଅଖଣ୍ଡୈକରସା କ୍ରିୟା ॥ ୭.୨ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସା ଭୂମିରଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଜଲମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଗନ୍ଧ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ବିୟତ୍ ॥ ୭.୩ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଶାସ୍ତ୍ରଂ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଶ୍ରୁତିଃ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ବ୍ରତମ୍ ॥ ୭.୪ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ବିଷ୍ଣୁରଖଣ୍ଡୈକରସଃ ଶିବଃ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ବ୍ରହ୍ମା ଅଖଣ୍ଡୈକରସାଃ ସୁରାଃ ॥ ୭.୫ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ସର୍ୱମଖଣ୍ଡୈକରସଃ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଶ୍ଚାତ୍ମା ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଗୁରୁଃ ॥ ୭.୬ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ବାଚ୍ୟମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ମହଃ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଦେହ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ମନଃ ॥ ୭.୭ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଚିତ୍ତଂ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ସୁଖମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସା ବିଦ୍ୟା ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋଽବ୍ୟଯଃ ॥ ୭.୮ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ନିତ୍ୟମଖଣ୍ଡୈକରସଃ ପରଃ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସାତ୍ କିଞ୍ଚିଦଖଣ୍ଡୈକରସାଦହମ୍ ॥ ୭.୯ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ବାସ୍ତି ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ନ ହି ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସାଦନ୍ୟତ୍ ଅଖଣ୍ଡୈକରସାତ୍ ପରଃ ॥ ୭.୧୦ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସାତ୍ ସ୍ଥୂଲଂ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଜନଃ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ସୂକ୍ଷ୍ମମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଦ୍ୱୟମ୍ ॥ ୭.୧୧ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ନାସ୍ତି ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ବଲମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସାଦ୍ୱିଷ୍ଣୁରଖଣ୍ଡୈକରସାଦଣୁଃ ॥ ୭.୧୨ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ନାସ୍ତି ଅଖଣ୍ଡୈକରସାଦ୍ଭବାନ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ହ୍ୟେବ ଅଖଣ୍ଡୈକରସାଦିତମ୍ ॥ ୭.୧୩ ॥
ଅଖଣ୍ଡିତରସାଦ୍ ଜ୍ଞାନଂ ଅଖଣ୍ଡିତରସାଦ୍ ସ୍ଥିତମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସା ଲୀଲା ଅଖଣ୍ଡୈକରସଃ ପିତା ॥ ୭.୧୪ ॥var was ଲୀନା
ଅଖଣ୍ଡୈକରସା ଭକ୍ତା ଅଖଣ୍ଡୈକରସଃ ପତିଃ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସା ମାତା ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ବିରାଟ୍ ॥ ୭.୧୫ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଗାତ୍ରଂ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଶିରଃ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଘ୍ରାଣଂ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ବହିଃ ॥ ୭.୧୬ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପୂର୍ଣମଖଣ୍ଡୈକରସାମୃତମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଶ୍ରୋତ୍ରମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଗୃହମ୍ ॥ ୭.୧୭ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଗୋପ୍ୟମଖଣ୍ଡୈକରସଃ ଶିବଃ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ନାମ ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ରବିଃ ॥ ୭.୧୮ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଃ ସୋମଃ ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଗୁରୁଃ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଃ ସାକ୍ଷୀ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଃ ସୁହୃତ୍ ॥ ୭.୧୯ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ବନ୍ଧୁରଖଣ୍ଡୈକରସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ରାଜା ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପୁରମ୍ ॥ ୭.୨୦ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୈଶ୍ୱର୍ୟଂ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପ୍ରଭୁଃ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ମନ୍ତ୍ର ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଜପଃ ॥ ୭.୨୧ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଧ୍ୟାନମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପଦମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଗ୍ରାହ୍ୟମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ମହାନ୍ ॥ ୭.୨୨ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଜ୍ୟୋତିରଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପରମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଭୋଜ୍ୟମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ହବିଃ ॥ ୭.୨୩ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ହୋମଃ ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଜୟଃ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଃ ସ୍ୱର୍ଗଃ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଃ ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୭.୨୪ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସାକାରାଦନ୍ୟନ୍ନାସ୍ତି ନହି କ୍ୱଚିତ୍ ।
ଶୃଣୁ ଭୂୟୋ ମହାଶ୍ଚର୍ୟଂ ନିତ୍ୟାନୁଭବସମ୍ପଦମ୍ ॥ ୭.୨୫ ॥
ଦୁର୍ଲଭଂ ଦୁର୍ଲଭଂ ଲୋକେ ସର୍ୱଲୋକେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ଅହମସ୍ମି ପରଂ ଚାସ୍ମି ପ୍ରଭାସ୍ମି ପ୍ରଭବୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୨୬ ॥
ସର୍ୱରୂପଗୁରୁଶ୍ଚାସ୍ମି ସର୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଅହମେବାସ୍ମି ଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ଋଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ପରମୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୨୭ ॥
ଅହମସ୍ମି ସଦା ଜ୍ଞୋଽସ୍ମି ସତ୍ୟୋଽସ୍ମି ବିମଲୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ବିଜ୍ଞାନୋଽସ୍ମି ବିଶେଷୋଽସ୍ମି ସାମ୍ୟୋଽସ୍ମି ସକଲୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୨୮ ॥
ଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ଶୋକହୀନୋଽସ୍ମି ଚୈତନ୍ୟୋଽସ୍ମି ସମୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ମାନାବମାନହୀନୋଽସ୍ମି ନିର୍ଗୁଣୋଽସ୍ମି ଶିବୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୨୯ ॥
ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତବିହୀନୋଽସ୍ମି ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱହୀନୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଭାବାଭାବବିହୀନୋଽସ୍ମି ଭାଷାହୀନୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୩୦ ॥
ଶୂନ୍ୟାଶୂନ୍ୟପ୍ରଭାବୋଽସ୍ମି ଶୋଭନୋଽସ୍ମି ମନୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ତୁଲ୍ୟାତୁଲ୍ୟବିହୀନୋଽସ୍ମି ତୁଚ୍ଛଭାବୋଽସ୍ମି ନାସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୩୧ ॥
ସଦା ସର୍ୱବିହୀନୋଽସ୍ମି ସାତ୍ୱିକୋଽସ୍ମି ସଦାସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଏକସଂଖ୍ୟାବିହୀନୋଽସ୍ମି ଦ୍ୱିସଂଖ୍ୟା ନାସ୍ତି ନାସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୩୨ ॥
ସଦସଦ୍ଭେଦହୀନୋଽସ୍ମି ସଂକଲ୍ପରହିତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ନାନାତ୍ମଭେଦହୀନୋଽସ୍ମି ଯତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନାସ୍ତି ସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୩୩ ॥
ନାହମସ୍ମି ନ ଚାନ୍ୟୋଽସ୍ମି ଦେହାଦିରହିତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଆଶ୍ରୟାଶ୍ରୟହୀନୋଽସ୍ମି ଆଧାରରହିତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୩୪ ॥
ବନ୍ଧମୋକ୍ଷାଦିହୀନୋଽସ୍ମି ଶୁଦ୍ଧବ୍ରହ୍ମାଦି ସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଚିତ୍ତାଦିସର୍ୱହୀନୋଽସ୍ମି ପରମୋଽସ୍ମି ପରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୩୫ ॥
ସଦା ବିଚାରରୂପୋଽସ୍ମି ନିର୍ୱିଚାରୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଆକାରାଦିସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ଉକାରୋଽସ୍ମି ମୁଦୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୩୬ ॥
ଧ୍ୟାନାଧ୍ୟାନବିହୀନୋଽସ୍ମି ଧ୍ୟେୟହୀନୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ପୂର୍ଣାତ୍ ପୂର୍ଣୋଽସ୍ମି ପୂର୍ଣୋଽସ୍ମି ସର୍ୱପୂର୍ଣୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୩୭ ॥
ସର୍ୱାତୀତସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ପରଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଲକ୍ଷ୍ୟଲକ୍ଷଣହୀନୋଽସ୍ମି ଲୟହୀନୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୩୮ ॥
ମାତୃମାନବିହୀନୋଽସ୍ମି ମେୟହୀନୋଽସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଅଗତ୍ ସର୍ୱଂ ଚ ଦ୍ରଷ୍ଟାସ୍ମି ନେତ୍ରାଦିରହିତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୩୯ ॥
ପ୍ରବୃଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ପ୍ରବୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ପ୍ରସନ୍ନୋଽସ୍ମି ପରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ସର୍ୱେନ୍ଦ୍ରିୟବିହୀନୋଽସ୍ମି ସର୍ୱକର୍ମହିତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୪୦ ॥
ସର୍ୱବେଦାନ୍ତତୃପ୍ତୋଽସ୍ମି ସର୍ୱଦା ସୁଲଭୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ମୁଦା ମୁଦିତଶୂନ୍ୟୋଽସ୍ମି ସର୍ୱମୌନଫଲୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୪୧ ॥
ନିତ୍ୟଚିନ୍ମାତ୍ରରୂପୋଽସ୍ମି ସଦସଚ୍ଚିନ୍ମୟୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଯତ୍ କିଞ୍ଚିଦପି ହୀନୋଽସ୍ମି ସ୍ୱଲ୍ପମପ୍ୟତି ନାହିତମ୍ ॥ ୭.୪୨ ॥
ହୃଦୟଗ୍ରନ୍ଥିହୀନୋଽସ୍ମି ହୃଦୟାଦ୍ୱ୍ୟାପକୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଷଡ୍ୱିକାରବିହୀନୋଽସ୍ମି ଷଟ୍କୋଶରହିତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୪୩ ॥
ଅରିଷଡ୍ୱର୍ଗମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ଅନ୍ତରାଦନ୍ତରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଦେଶକାଲବିହୀନୋଽସ୍ମି ଦିଗମ୍ବରମୁଖୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୪୪ ॥
ନାସ୍ତି ହାସ୍ତି ବିମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ନକାରରହିତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ସର୍ୱଚିନ୍ମାତ୍ରରୂପୋଽସ୍ମି ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୪୫ ॥
ଅଖଣ୍ଡାକାରରୂପୋଽସ୍ମି ଅଖଣ୍ଡାକାରମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ପ୍ରପଞ୍ଚଚିତ୍ତରୂପୋଽସ୍ମି ପ୍ରପଞ୍ଚରହିତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୪୬ ॥
ସର୍ୱପ୍ରକାରରୂପୋଽସ୍ମି ସଦ୍ଭାବାବର୍ଜିତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
କାଲତ୍ରୟବିହୀନୋଽସ୍ମି କାମାଦିରହିତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୪୭ ॥
କାୟକାୟିବିମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ନିର୍ଗୁଣପ୍ରଭବୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ମୁକ୍ତିହୀନୋଽସ୍ମି ମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ମୋକ୍ଷହୀନୋଽସ୍ମ୍ୟହଂ ସଦା ॥ ୭.୪୮ ॥
ସତ୍ୟାସତ୍ୟବିହୀନୋଽସ୍ମି ସଦା ସନ୍ମାତ୍ରମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଗନ୍ତବ୍ୟଦେଶହୀନୋଽସ୍ମି ଗମନାରହିତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୭.୪୯ ॥
ସର୍ୱଦା ସ୍ମରରୂପୋଽସ୍ମି ଶାନ୍ତୋଽସ୍ମି ସୁହିତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଏବଂ ସ୍ୱାନୁଭବଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଏତତ୍ ପ୍ରକରଣଂ ମହତ୍ ॥ ୭.୫୦ ॥
ଯଃ ଶୃଣୋତି ସକୃଦ୍ୱାପି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ।
ପିଣ୍ଡାଣ୍ଡସଂଭବଜଗଦ୍ଗତଖଣ୍ଡନୋଦ୍ୟ-
ଦ୍ୱେତଣ୍ଡଶୁଣ୍ଡନିଭପୀବରବାହୁଦଣ୍ଡ ।
ବ୍ରହ୍ମୋରୁମୁଣ୍ଡକଲିତାଣ୍ଡଜବାହବାଣ
କୋଦଣ୍ଡଭୂଧରଧରଂ ଭଜତାମଖଣ୍ଡମ୍ ॥ ୭.୫୧ ॥
ବିଶ୍ୱାତ୍ମନ୍ୟଦ୍ୱିତୀୟେ ଭଗବତି ଗିରିଜାନାୟକେ କାଶରୂପେ
ନୀରୂପେ ବିଶ୍ୱରୂପେ ଗତଦୁରିତଧିୟଃ ପ୍ରାପ୍ନୁବନ୍ତ୍ୟାତ୍ମଭାବମ୍ ।
ଅନ୍ୟେ ଭେଦଧିୟଃ ଶ୍ରୁତିପ୍ରକଥିତୈର୍ୱର୍ଣାଶ୍ରମୋତ୍ଥଶ୍ରମୈଃ
ତାନ୍ତାଃ ଶାନ୍ତିବିବର୍ଜିତା ବିଷୟିଣୋ ଦୁଃଖଂ ଭଜନ୍ତ୍ୟନ୍ୱହମ୍ ॥ ୭.୫୨ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ସ୍ୱାତ୍ମନିରୂପଣଂ ନାମ ସପ୍ତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୮ ॥ ଅଷ୍ଟମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ବକ୍ଷ୍ୟେ ପ୍ରପଞ୍ଚଶୂନ୍ୟତ୍ୱଂ ଶଶଶୃଙ୍ଗେଣ ସଂମିତମ୍ ।
ଦୁର୍ଲଭଂ ସର୍ୱଲୋକେଷୁ ସାବଧାନମନାଃ ଶୃଣୁ ॥ ୮.୧ ॥
ଇଦଂ ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ଯତ୍ କିଞ୍ଚିଦ୍ୟଃ ଶୃଣୋତି ଚ ପଶ୍ୟତି ।
ଦୃଶ୍ୟରୂପଂ ଚ ଦୃଗ୍ରୂପଂ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୨ ॥
ଭୂମିରାପୋଽନଲୋ ବାୟୁଃ ଖଂ ମନୋ ବୁଦ୍ଧିରେବ ଚ ।
ଅହଂକାରଶ୍ଚ ତେଜଶ୍ଚ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୩ ॥
ନାଶ ଜନ୍ମ ଚ ସତ୍ୟଂ ଚ ଲୋକଂ ଭୁବନମଣ୍ଡଲମ୍ ।
ପୁଣ୍ୟଂ ପାପଂ ଜୟୋ ମୋହଃ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୪ ॥
କାମକ୍ରୋଧୌ ଲୋଭମୋହୌ ମଦମୋହୌ ରତିର୍ଧୃତିଃ ।
ଗୁରୁଶିଷ୍ୟୋପଦେଶାଦି ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୫ ॥
ଅହଂ ତ୍ୱଂ ଜଗଦିତ୍ୟାଦି ଆଦିରନ୍ତିମମଧ୍ୟମମ୍ ।
ଭୂତଂ ଭବ୍ୟଂ ବର୍ତମାନଂ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୬ ॥
ସ୍ଥୂଲଦେହଂ ସୂକ୍ଷ୍ମଦେହଂ କାରଣଂ କାର୍ୟମପ୍ୟଯମ୍ ।
ଦୃଶ୍ୟଂ ଚ ଦର୍ଶନଂ କିଞ୍ଚିତ୍ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୭ ॥
ଭୋକ୍ତା ଭୋଜ୍ୟଂ ଭୋଗରୂପଂ ଲକ୍ଷ୍ୟଲକ୍ଷଣମଦ୍ୱୟମ୍ ।
ଶମୋ ବିଚାରଃ ସନ୍ତୋଷଃ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୮ ॥
ଯମଂ ଚ ନିୟମଂ ଚୈବ ପ୍ରାଣାୟାମାଦିଭାଷଣମ୍ ।
ଗମନଂ ଚଲନଂ ଚିତ୍ତଂ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୯ ॥
ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ନେତ୍ରଂ ଗାତ୍ରଗୋତ୍ରଂ ଗୁହ୍ୟଂ ଜାଡ୍ୟଂ ହରିଃ ଶିବଃ ।
ଆଦିରନ୍ତୋ ମୁମୁକ୍ଷା ଚ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୧୦ ॥
ଜ୍ଞାନେନ୍ଦ୍ରିୟଂ ଚ ତନ୍ମାତ୍ରଂ କର୍ମେନ୍ଦ୍ରିୟଗଣଂ ଚ ଯତ୍ ।
ଜାଗ୍ରତ୍ସ୍ୱପ୍ନସୁଷୁପ୍ତ୍ୟାଦି ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୧୧ ॥
ଚତୁର୍ୱିଂଶତିତତ୍ତ୍ୱଂ ଚ ସାଧନାନାଂ ଚତୁଷ୍ଟୟମ୍ ।
ସଜାତୀୟଂ ବିଜାତୀୟଂ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୧୨ ॥
ସର୍ୱଲୋକଂ ସର୍ୱଭୂତଂ ସର୍ୱଧର୍ମଂ ସତତ୍ୱକମ୍ ।
ସର୍ୱାବିଦ୍ୟା ସର୍ୱବିଦ୍ୟା ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୧୩ ॥
ସର୍ୱବର୍ଣଃ ସର୍ୱଜାତିଃ ସର୍ୱକ୍ଷେତ୍ରଂ ଚ ତୀର୍ଥକମ୍ ।
ସର୍ୱବେଦଂ ସର୍ୱଶାସ୍ତ୍ରଂ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୧୪ ॥
ସର୍ୱବନ୍ଧଂ ସର୍ୱମୋକ୍ଷଂ ସର୍ୱବିଜ୍ଞାନମୀଶ୍ୱରଃ ।
ସର୍ୱକାଲଂ ସର୍ୱବୋଧ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୧୫ ॥
ସର୍ୱାସ୍ତିତ୍ୱଂ ସର୍ୱକର୍ମ ସର୍ୱସଙ୍ଗୟୁତିର୍ମହାନ୍ ।
ସର୍ୱଦ୍ୱୈତମସଦ୍ଭାବଂ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୧୬ ॥
ସର୍ୱବେଦାନ୍ତସିଦ୍ଧାନ୍ତଃ ସର୍ୱଶାସ୍ତ୍ରାର୍ଥନିର୍ଣୟଃ ।
ସର୍ୱଜୀବତ୍ୱସଦ୍ଭାବଂ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୧୭ ॥
ଯଦ୍ୟତ୍ ସଂବେଦ୍ୟତେ କିଞ୍ଚିତ୍ ଯଦ୍ୟଜ୍ଜଗତି ଦୃଶ୍ୟତେ ।
ଯଦ୍ୟଚ୍ଛୃଣୋତି ଗୁରୁଣା ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୧୮ ॥
ଯଦ୍ୟଦ୍ଧ୍ୟାୟତି ଚିତ୍ତେ ଚ ଯଦ୍ୟତ୍ ସଂକଲ୍ପ୍ୟତେ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ବୁଦ୍ଧ୍ୟା ନିଶ୍ଚୀୟତେ ଯଚ୍ଚ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୧୯ ॥
ଯଦ୍ୟଦ୍ ବାଚା ବ୍ୟାକରୋତି ଯଦ୍ୱାଚା ଚାର୍ଥଭାଷଣମ୍ ।
ଯଦ୍ୟତ୍ ସର୍ୱେନ୍ଦ୍ରିୟୈର୍ଭାବ୍ୟଂ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୨୦ ॥
ଯଦ୍ୟତ୍ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟତେ ବସ୍ତୁ ଯଚ୍ଛୃଣୋତି ଚ ପଶ୍ୟତି ।
ସ୍ୱକୀୟମନ୍ୟଦୀୟଂ ଚ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୨୧ ॥
ସତ୍ୟତ୍ୱେନ ଚ ଯଦ୍ଭାତି ବସ୍ତୁତ୍ୱେନ ରସେନ ଚ ।
ଯଦ୍ୟତ୍ ସଙ୍କଲ୍ପ୍ୟତେ ଚିତ୍ତେ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୨୨ ॥
ଯଦ୍ୟଦାତ୍ମେତି ନିର୍ଣୀତଂ ଯଦ୍ୟନ୍ନିତ୍ୟମିତଂ ବଚଃ ।
ଯଦ୍ୟଦ୍ୱିଚାର୍ୟତେ ଚିତ୍ତେ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୨୩ ॥
ଶିବଃ ସଂହରତେ ନିତ୍ୟଂ ବିଷ୍ଣୁଃ ପାତି ଜଗତ୍ତ୍ରୟମ୍ ।
ସ୍ରଷ୍ଟା ସୃଜତି ଲୋକାନ୍ ବୈ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୨୪ ॥
ଜୀବ ଇତ୍ୟପି ଯଦ୍ୟସ୍ତି ଭାଷୟତ୍ୟପି ଭାଷଣମ୍ ।
ସଂସାର ଇତି ଯା ବାର୍ତା ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୨୫ ॥
ଯଦ୍ୟଦସ୍ତି ପୁରାଣେଷୁ ଯଦ୍ୟଦ୍ୱେଦେଷୁ ନିର୍ଣୟଃ ।
ସର୍ୱୋପନିଷଦାଂ ଭାବଂ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୮.୨୬ ॥
ଶଶଶୃଙ୍ଗବଦେବେଦମୁକ୍ତଂ ପ୍ରକରଣଂ ତବ ।
ଯଃ ଶୃଣୋତି ରହସ୍ୟଂ ବୈ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୮.୨୭ ॥
ଭୂୟଃ ଶୃଣୁ ନିଦାଘ ତ୍ୱଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟମ୍ ।
ସୁଦୁର୍ଲଭମିଦଂ ନୄଣାଂ ଦେବାନାମପି ସତ୍ତମ ॥ ୮.୨୮ ॥
ଇଦମିତ୍ୟପି ଯଦ୍ରୂପମହମିତ୍ୟପି ଯତ୍ପୁନଃ ।
ଦୃଶ୍ୟତେ ଯତ୍ତଦେବେଦଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୨୯ ॥
ଦେହୋଽୟମିତି ସଙ୍କଲ୍ପସ୍ତଦେବ ଭୟମୁଚ୍ୟତେ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୩୦ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ସଙ୍କଲ୍ପସ୍ତଦନ୍ତଃକରଣଂ ସ୍ମୃତମ୍ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୩୧ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ସଙ୍କଲ୍ପଃ ସ ହି ସଂସାର ଉଚ୍ୟତେ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୩୨ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ସଙ୍କଲ୍ପସ୍ତଦ୍ବନ୍ଧନମିହୋଚ୍ୟତେ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୩୩ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ଯଦ୍ ଜ୍ଞାନଂ ତଦେବ ନରକଂ ସ୍ମୃତମ୍ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୩୪ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ସଙ୍କଲ୍ପୋ ଜଗତ୍ ସର୍ୱମିତୀର୍ୟତେ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୩୫ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ସଙ୍କଲ୍ପୋ ହୃଦୟଗ୍ରନ୍ଥିରୀରିତଃ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୩୬ ॥
ଦେହତ୍ରୟେଽପି ଭାବଂ ଯତ୍ ତଦ୍ଦେହଜ୍ଞାନମୁଚ୍ୟତେ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୩୭ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ଯଦ୍ଭାବଂ ସଦସଦ୍ଭାବମେବ ଚ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୩୮ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ସଙ୍କଲ୍ପସ୍ତତ୍ପ୍ରପଞ୍ଚମିହୋଚ୍ୟତେ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୩୯ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ସଙ୍କଲ୍ପସ୍ତଦେବାଜ୍ଞାନମୁଚ୍ୟତେ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୪୦ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ଯା ବୁଦ୍ଧିର୍ମଲିନା ବାସନୋଚ୍ୟତେ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୪୧ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ଯା ବୁଦ୍ଧିଃ ସତ୍ୟଂ ଜୀବଃ ସ ଏବ ସଃ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୪୨ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ସଙ୍କଲ୍ପୋ ମହାନରକମୀରିତମ୍ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୪୩ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ଯା ବୁଦ୍ଧିର୍ମନ ଏବେତି ନିଶ୍ଚିତମ୍ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୪୪ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ଯା ବୁଦ୍ଧିଃ ପରିଚ୍ଛିନ୍ନମିତୀର୍ୟତେ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୪୫ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ଯଦ୍ ଜ୍ଞାନଂ ସର୍ୱଂ ଶୋକ ଇତୀରିତମ୍ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୪୬ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ଯଦ୍ ଜ୍ଞାନଂ ସଂସ୍ପର୍ଶମିତି କଥ୍ୟତେ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୪୭ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ଯା ବୁଦ୍ଧିସ୍ତଦେବ ମରଣଂ ସ୍ମୃତମ୍ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୪୮ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ଯା ବୁଦ୍ଧିସ୍ତଦେବାଶୋଭନଂ ସ୍ମୃତମ୍ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୪୯ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ଯା ବୁଦ୍ଧିର୍ମହାପାପମିତି ସ୍ମୃତମ୍ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୫୦ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ଯା ବୁଦ୍ଧିଃ ତୁଷ୍ଟା ସୈବ ହି ଚୋଚ୍ୟତେ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୫୧ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ସଙ୍କଲ୍ପଃ ସର୍ୱଦୋଷମିତି ସ୍ମୃତମ୍ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୫୨ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ସଙ୍କଲ୍ପସ୍ତଦେବ ମଲମୁଚ୍ୟତେ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୫୩ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ସଙ୍କଲ୍ପୋ ମହତ୍ସଂଶୟମୁଚ୍ୟତେ ।
କାଲତ୍ରୟେଽପି ତନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ॥ ୮.୫୪ ॥
ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ସ୍ମରଣଂ ଦୁଃଖଂ ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ ସ୍ମରଣଂ ଜଗତ୍ ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ସ୍ମରଣଂ କାମୋ ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ସ୍ମରଣଂ ମଲମ୍ ॥ ୮.୫୫ ॥
ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ସ୍ମରଣଂ ପାପଂ ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ସ୍ମରଣଂ ମନଃ ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦପି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ମହାରୋଗେତି କଥ୍ୟତେ ॥ ୮.୫୬ ॥
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦପି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ମହାମୋହେତି କଥ୍ୟତେ ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦପି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ତାପତ୍ରୟମୁଦାହୃତମ୍ ॥ ୮.୫୭ ॥
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦପି ସଙ୍କଲ୍ପଂ କାମକ୍ରୋଧଂ ଚ କଥ୍ୟତେ ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦପି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ସଂବନ୍ଧୋ ନେତରତ୍ କ୍ୱଚିତ୍ ॥ ୮.୫୮ ॥
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦପି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଦୁଃଖେତି ନେତରତ୍ ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦପି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ଜଗତ୍ସତ୍ୟତ୍ୱବିଭ୍ରମମ୍ ॥ ୮.୫୯ ॥
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦପି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ମହାଦୋଷଂ ଚ ନେତରତ୍ ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦପି ସଙ୍କଲ୍ପଂ କାଲତ୍ରୟମୁଦୀରିତମ୍ ॥ ୮.୬୦ ॥
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦପି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ନାନାରୂପମୁଦୀରିତମ୍ ।
ଯତ୍ର ଯତ୍ର ଚ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ତତ୍ର ତତ୍ର ମହଜ୍ଜଗତ୍ ॥ ୮.୬୧ ॥
ଯତ୍ର ଯତ୍ର ଚ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ତଦେବାସତ୍ୟମେବ ହି ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦପି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ତଜ୍ଜଗନ୍ନାସ୍ତି ସଂଶୟଃ ॥ ୮.୬୨ ॥
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦପି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ତତ୍ସର୍ୱଂ ନେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ମନ ଏବ ଜଗତ୍ସର୍ୱଂ ମନ ଏବ ମହାରିପୁଃ ॥ ୮.୬୩ ॥
ମନ ଏବ ହି ସଂସାରୋ ମନ ଏବ ଜଗତ୍ତ୍ରୟମ୍ ।
ମନ ଏବ ମହାଦୁଃଖଂ ମନ ଏବ ଜରାଦିକମ୍ ॥ ୮.୬୪ ॥
ମନ ଏବ ହି କାଲଂ ଚ ମନ ଏବ ମଲଂ ସଦା ।
ମନ ଏବ ହି ସଙ୍କଲ୍ପୋ ମନ ଏବ ହି ଜୀବକଃ ॥ ୮.୬୫ ॥
ମନ ଏବାଶୁଚିର୍ନିତ୍ୟଂ ମନ ଏବେନ୍ଦ୍ରଜାଲକମ୍ ।
ମନ ଏବ ସଦା ମିଥ୍ୟା ମନୋ ବନ୍ଧ୍ୟାକୁମାରବତ୍ ॥ ୮.୬୬ ॥
ମନ ଏବ ସଦା ନାସ୍ତି ମନ ଏବ ଜଡଂ ସଦା ।
ମନ ଏବ ହି ଚିତ୍ତଂ ଚ ମନୋଽହଂକାରମେବ ଚ ॥ ୮.୬୭ ॥
ମନ ଏବ ମହଦ୍ବନ୍ଧଂ ମନୋଽନ୍ତଃକରଣଂ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ମନ ଏବ ହି ଭୂମିଶ୍ଚ ମନ ଏବ ହି ତୋୟକମ୍ ॥ ୮.୬୮ ॥
ମନ ଏବ ହି ତେଜଶ୍ଚ ମନ ଏବ ମରୁନ୍ମହାନ୍ ।
ମନ ଏବ ହି ଚାକାଶୋ ମନ ଏବ ହି ଶବ୍ଦକଃ ॥ ୮.୬୯ ॥
ମନ ଏବ ସ୍ପର୍ଶରୂପଂ ମନ ଏବ ହି ରୂପକମ୍ ।
ମନ ଏବ ରସାକାରଂ ମନୋ ଗନ୍ଧଃ ପ୍ରକୀର୍ତିତଃ ॥ ୮.୭୦ ॥
ଅନ୍ନକୋଶଂ ମନୋରୂପଂ ପ୍ରାଣକୋଶଂ ମନୋମୟମ୍ ।
ମନୋକୋଶଂ ମନୋରୂପଂ ବିଜ୍ଞାନଂ ଚ ମନୋମୟଃ ॥ ୮.୭୧ ॥
ମନ ଏବାନନ୍ଦକୋଶଂ ମନୋ ଜାଗ୍ରଦବସ୍ଥିତମ୍ ।
ମନ ଏବ ହି ସ୍ୱପ୍ନଂ ଚ ମନ ଏବ ସୁଷୁପ୍ତିକମ୍ ॥ ୮.୭୨ ॥
ମନ ଏବ ହି ଦେବାଦି ମନ ଏବ ଯମାଦୟଃ ।
ମନ ଏବ ହି ଯତ୍କିଞ୍ଚିନ୍ମନ ଏବ ମନୋମୟଃ ॥ ୮.୭୩ ॥
ମନୋମୟମିଦଂ ବିଶ୍ୱଂ ମନୋମୟମିଦଂ ପୁରମ୍ ।
ମନୋମୟମିଦଂ ଭୂତଂ ମନୋମୟମିଦଂ ଦ୍ୱୟମ୍ ॥ ୮.୭୪ ॥
ମନୋମୟମିୟଂ ଜାତିର୍ମନୋମୟମୟଂ ଗୁଣଃ ।
ମନୋମୟମିଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ମନୋମୟମିଦଂ ଜଡମ୍ ॥ ୮.୭୫ ॥
ମନୋମୟମିଦଂ ଯଦ୍ୟନ୍ମନୋ ଜୀବ ଇତି ସ୍ଥିତମ୍ ।
ସଙ୍କଲ୍ପମାତ୍ରମଜ୍ଞାନଂ ଭେଦଃ ସଙ୍କଲ୍ପ ଏବ ହି ॥ ୮.୭୬ ॥
ସଙ୍କଲ୍ପମାତ୍ରଂ ବିଜ୍ଞାନଂ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱଂ ସଙ୍କଲ୍ପ ଏବ ହି ।
ସଙ୍କଲ୍ପମାତ୍ରକାଲଂ ଚ ଦେଶଂ ସଙ୍କଲ୍ପମେବ ହି ॥ ୮.୭୭ ॥
ସଙ୍କଲ୍ପମାତ୍ରୋ ଦେହଶ୍ଚ ପ୍ରାଣଃ ସଙ୍କଲ୍ପମାତ୍ରକଃ ।
ସଙ୍କଲ୍ପମାତ୍ରଂ ମନନଂ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ଶ୍ରବଣଂ ସଦା ॥ ୮.୭୮ ॥
ସଙ୍କଲ୍ପମାତ୍ରଂ ନରକଂ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ସ୍ୱର୍ଗ ଇତ୍ୟପି ।
ସଙ୍କଲ୍ପମେବ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ଚାତ୍ମଚିନ୍ତନମ୍ ॥ ୮.୭୯ ॥
ସଙ୍କଲ୍ପଂ ବା ମନାକ୍ତତ୍ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମସଙ୍କଲ୍ପମେବ ହି ।
ସଙ୍କଲ୍ପ ଏବ ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ ତନ୍ନାସ୍ତ୍ୟେବ କଦାଚନ ॥ ୮.୮୦ ॥
ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ଜଗତ୍ତ୍ରୟମ୍ ।
ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ଗୁରୁର୍ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ଶିଷ୍ୟୋଽପି ବସ୍ତୁତଃ ॥ ୮.୮୧ ॥
ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ଶରୀରଂ ଚ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ମନଃ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ କିଞ୍ଚିଦ୍ୱା ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟଖିଲଂ ଜଗତ୍ ॥ ୮.୮୨ ॥
ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଭୂତଂ ବା ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତି ନ ସଂଶୟଃ ।
᳚ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତି᳚ ପ୍ରକରଣଂ ମୟୋକ୍ତଂ ଚ ନିଦାଘ ତେ ।
ଯଃ ଶୃଣୋତି ସକୃଦ୍ୱାପି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୮.୮୩ ॥
ବେଦାନ୍ତୈରପି ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖରପଦାମ୍ଭୋଜାନୁରାଗାଦରା-
ଦାରୋଦାରକୁମାରଦାରନିକରୈଃ ପ୍ରାଣୈର୍ୱନୈରୁଜ୍ଝିତଃ ।
ତ୍ୟାଗାଦ୍ୟୋ ମନସା ସକୃତ୍ ଶିବପଦଧ୍ୟାନେନ ଯତ୍ପ୍ରାପ୍ୟତେ
ତନ୍ନୈବାପ୍ୟତି ଶବ୍ଦତର୍କନିବହୈଃ ଶାନ୍ତଂ ମନସ୍ତଦ୍ଭବେତ୍ ॥ ୮.୮୪ ॥
ଅଶେଷଦୃଶ୍ୟୋଜ୍ଝିତଦୃଙ୍ମୟାନାଂ
ସଙ୍କଲ୍ପବର୍ଜେନ ସଦାସ୍ଥିତାନାମ୍ ।
ନ ଜାଗ୍ରତଃ ସ୍ୱପ୍ନସୁଷୁପ୍ତିଭାବୋ
ନ ଜୀବନଂ ନୋ ମରଣଂ ଚ ଚିତ୍ରମ୍ ॥ ୮.୮୫ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ପ୍ରପଞ୍ଚଶୂନ୍ୟତ୍ୱ-ସର୍ୱନାସ୍ତିତ୍ୱନିରୂପଣଂ ନାମ ଅଷ୍ଟମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୯ ॥ ନବମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ନିଦାଘଃ-
କୁତ୍ର ବା ଭବତା ସ୍ନାନଂ କ୍ରିୟତେ ନିତରାଂ ଗୁରୋ ।
ସ୍ନାନମନ୍ତ୍ରଂ ସ୍ନାନକାଲଂ ତର୍ପଣଂ ଚ ବଦସ୍ୱ ମେ ॥ ୯.୧ ॥
ଋଭୁଃ –
ଆତ୍ମସ୍ନାନଂ ମହାସ୍ନାନଂ ନିତ୍ୟସ୍ନାନଂ ନ ଚାନ୍ୟତଃ ।
ଇଦମେବ ମହାସ୍ନାନଂ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୯.୨ ॥
ପରବ୍ରହ୍ମସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ପରମାନନ୍ଦମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମେବ ମହାସ୍ନାନଂ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୯.୩ ॥
କେବଲଂ ଜ୍ଞାନରୂପୋଽହଂ କେବଲଂ ପରମୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
କେବଲଂ ଶାନ୍ତରୂପୋଽହଂ କେବଲଂ ନିର୍ମଲୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୯.୪ ॥
କେବଲଂ ନିତ୍ୟରୂପୋଽହଂ କେବଲଂ ଶାଶ୍ୱତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୫ ॥
କେବଲଂ ସର୍ୱରୂପୋଽହଂ ଅହଂତ୍ୟକ୍ତୋଽହମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୬ ॥
ସର୍ୱହୀନସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ଚିଦାକାଶୋଽହମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୭ ॥
କେବଲଂ ତୁର୍ୟରୂପୋଽସ୍ମି ତୁର୍ୟାତୀତୋଽସ୍ମି କେବଲମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୮ ॥
ସଦା ଚୈତନ୍ୟରୂପୋଽସ୍ମି ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୯ ॥
କେବଲାକାରରୂପୋଽସ୍ମି ଶୁଦ୍ଧରୂପୋଽସ୍ମ୍ୟହଂ ସଦା ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୧୦ ॥
କେବଲଂ ଜ୍ଞାନଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି କେବଲୋଽସ୍ମି ପ୍ରିୟୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୧୧ ॥
କେବଲଂ ନିର୍ୱିକଲ୍ପୋଽସ୍ମି ସ୍ୱସ୍ୱରୂପୋଽହମସ୍ମି ହ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୧୨ ॥
ସଦା ସତ୍ସଙ୍ଗରୂପୋଽସ୍ମି ସର୍ୱଦା ପରମୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୧୩ ॥
ସଦା ହ୍ୟେକସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ସଦାଽନନ୍ୟୋଽସ୍ମ୍ୟହଂ ସୁଖମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୧୪ ॥
ଅପରିଚ୍ଛିନ୍ନରୂପୋଽହମ୍ ଅନନ୍ତାନନ୍ଦମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୧୫ ॥
ସତ୍ୟାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ଚିତ୍ପରାନନ୍ଦମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୧୬ ॥
ଅନନ୍ତାନନ୍ଦରୂପୋଽହମବାଙ୍ମାନସଗୋଚରଃ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୧୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମାନଦସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ସତ୍ୟାନନ୍ଦୋଽସ୍ମ୍ୟହଂ ସଦା ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୧୮ ॥
ଆତ୍ମମାତ୍ରସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ଆତ୍ମାନନ୍ଦମୟୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୧୯ ॥
ଆତ୍ମପ୍ରକାଶରୂପୋଽସ୍ମି ଆତ୍ମଜ୍ୟୋତିରସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୨୦ ॥
ଆଦିମଧ୍ୟାନ୍ତହୀନୋଽସ୍ମି ଆକାଶସଦୃଶୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୨୧ ॥
ନିତ୍ୟସତ୍ତାସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ନିତ୍ୟମୁକ୍ତୋଽସ୍ମ୍ୟହଂ ସଦା ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୨୨ ॥
ନିତ୍ୟସମ୍ପୂର୍ଣରୂପୋଽସ୍ମି ନିତ୍ୟଂ ନିର୍ମନସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୨୩ ॥
ନିତ୍ୟସତ୍ତାସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ନିତ୍ୟମୁକ୍ତୋଽସ୍ମ୍ୟହଂ ସଦା ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୨୪ ॥
ନିତ୍ୟଶବ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ସର୍ୱାତୀତୋଽସ୍ମ୍ୟହଂ ସଦା ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୨୫ ॥
ରୂପାତୀତସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ବ୍ୟୋମରୂପୋଽସ୍ମ୍ୟହଂ ସଦା ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୨୬ ॥
ଭୂତାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ଭାଷାନନ୍ଦୋଽସ୍ମ୍ୟହଂ ସଦା ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୨୭ ॥
ସର୍ୱାଧିଷ୍ଠାନରୂପୋଽସ୍ମି ସର୍ୱଦା ଚିଦ୍ଘନୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୨୮ ॥
ଦେହଭାବବିହୀନୋଽହଂ ଚିତ୍ତହୀନୋଽହମେବ ହି ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୨୯ ॥
ଦେହବୃତ୍ତିବିହୀନୋଽହଂ ମନ୍ତ୍ରୈବାହମହଂ ସଦା ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୩୦ ॥
ସର୍ୱଦୃଶ୍ୟବିହୀନୋଽସ୍ମି ଦୃଶ୍ୟରୂପୋଽହମେବ ହି ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୩୧ ॥
ସର୍ୱଦା ପୂର୍ଣରୂପୋଽସ୍ମି ନିତ୍ୟତୃପ୍ତୋଽସ୍ମ୍ୟହଂ ସଦା ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୩୨ ॥
ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱସ୍ୟ ଅହଂ ଚୈତନ୍ୟମେବ ହି ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୩୩ ॥
ଅହମେବାହମେବାସ୍ମି ନାନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟତେ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୩୪ ॥
ଅହମେବ ମହାନାତ୍ମା ଅହମେବ ପରାୟଣମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୩୫ ॥
ଅହମେବ ମହାଶୂନ୍ୟମିତ୍ୟେବଂ ମନ୍ତ୍ରମୁତ୍ତମମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୩୬ ॥
ଅହମେବାନ୍ୟବଦ୍ଭାମି ଅହମେବ ଶରୀରବତ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୩୭ ॥
ଅହଂ ଚ ଶିଷ୍ୟବଦ୍ଭାମି ଅହଂ ଲୋକତ୍ରୟାଦିବତ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୩୮ ॥
ଅହଂ କାଲତ୍ରୟାତୀତଃ ଅହଂ ବେଦୈରୁପାସିତଃ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୩୯ ॥
ଅହଂ ଶାସ୍ତ୍ରେଷୁ ନିର୍ଣୀତ ଅହଂ ଚିତ୍ତେ ବ୍ୟବସ୍ଥିତଃ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୪୦ ॥
ମତ୍ତ୍ୟକ୍ତଂ ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚିଦ୍ୱା ମତ୍ତ୍ୟକ୍ତଂ ପୃଥିବୀ ଚ ଯା ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୪୧ ॥
ମୟାତିରିକ୍ତଂ ତୋୟଂ ବା ଇତ୍ୟେବଂ ମନ୍ତ୍ରମୁତ୍ତମମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୯.୪୨ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ନିତ୍ୟଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମ୍ୟହଂ ସଦା ।
ନିର୍ଗୁଣୋଽସ୍ମି ନିରୀହୋଽସ୍ମି ଇତ୍ୟେବଂ ମନ୍ତ୍ରମୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୯.୪୩ ॥
ହରିବ୍ରହ୍ମାଦିରୂପୋଽସ୍ମି ଏତଦ୍ଭେଦୋଽପି ନାସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରୋଽସ୍ମି କେବଲୋଽସ୍ମ୍ୟଜୟୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୯.୪୪ ॥
ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂଭାସ୍ୟଂ ସ୍ୱୟମେବ ହି ନାନ୍ୟତଃ ।
ସ୍ୱୟମେବାତ୍ମନି ସ୍ୱସ୍ଥଃ ଇତ୍ୟେବଂ ମନ୍ତ୍ରମୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୯.୪୫ ॥
ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ଭୁଙ୍କ୍ଷ୍ୱ ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ରମେ ।
ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂଜ୍ୟୋତିଃ ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ରମେ ॥ ୯.୪୬ ॥
ସ୍ୱସ୍ୟାତ୍ମନି ସ୍ୱୟଂ ରଂସ୍ୟେ ସ୍ୱାତ୍ମନ୍ୟେବାବଲୋକୟେ ।
ସ୍ୱାତ୍ମନ୍ୟେବ ସୁଖେନାସି ଇତ୍ୟେବଂ ମନ୍ତ୍ରମୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୯.୪୭ ॥
ସ୍ୱଚୈତନ୍ୟେ ସ୍ୱୟଂ ସ୍ଥାସ୍ୟେ ସ୍ୱାତ୍ମରାଜ୍ୟେ ସୁଖଂ ରମେ ।
ସ୍ୱାତ୍ମସିଂହାସନେ ତିଷ୍ଠେ ଇତ୍ୟେବଂ ମନ୍ତ୍ରମୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୯.୪୮ ॥
ସ୍ୱାତ୍ମମନ୍ତ୍ରଂ ସଦା ପଶ୍ୟନ୍ ସ୍ୱାତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସଦାଽଭ୍ୟସନ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଃ ସ୍ୱାତ୍ମପାପଂ ବିନାଶୟେତ୍ ॥ ୯.୪୯ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରୋ ଦ୍ୱୈତଦୋଷଂ ବିନାଶୟେତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରୋ ଭେଦଦୁଃଖଂ ବିନାଶୟେତ୍ ॥ ୯.୫୦ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଶ୍ଚିନ୍ତାରୋଗଂ ବିନାଶୟେତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରୋ ବୁଦ୍ଧିବ୍ୟାଧିଂ ବିନାଶୟେତ୍ ॥ ୯.୫୧ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ର ଆଧିବ୍ୟାଧିଂ ବିନାଶୟେତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଃ ସର୍ୱଲୋକଂ ବିନାଶୟେତ୍ ॥ ୯.୫୨ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଃ କାମଦୋଷଂ ବିନାଶୟେତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଃ କ୍ରୋଧଦୋଷଂ ବିନାଶୟେତ୍ ॥ ୯.୫୩ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଶ୍ଚିନ୍ତାଦୋଷଂ ବିନାଶୟେତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଃ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ଚ ବିନାଶୟେତ୍ ॥ ୯.୫୪ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଃ ଇଦଂ ଦୁଃଖଂ ବିନାଶୟେତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଃ ଅବିବେକମଲଂ ଦହେତ୍ ॥ ୯.୫୫ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଃ ଅଜ୍ଞାନଧ୍ୱଂସମାଚରେତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଃ କୋଟିଦୋଷଂ ବିନାଶୟେତ୍ ॥ ୯.୫୬ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଃ ସର୍ୱତନ୍ତ୍ରଂ ବିନାଶୟେତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରୋ ଦେହଦୋଷଂ ବିନାଶୟେତ୍ ॥ ୯.୫୭ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଃ ଦୃଷ୍ଟାଦୃଷ୍ଟଂ ବିନାଶୟେତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ର ଆତ୍ମଜ୍ଞାନପ୍ରକାଶକମ୍ ॥ ୯.୫୮ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ର ଆତ୍ମଲୋକଜୟପ୍ରଦମ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ର ଅସତ୍ୟାଦି ବିନାଶକମ୍ ॥ ୯.୫୯ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଃ ଅନ୍ୟତ୍ ସର୍ୱଂ ବିନାଶୟେତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ର ଅପ୍ରତର୍କ୍ୟସୁଖପ୍ରଦମ୍ ॥ ୯.୬୦ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରଃ ଅନାତ୍ମଜ୍ଞାନମାହରେତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମ୍ୟହଂ ମନ୍ତ୍ରୋ ଜ୍ଞାନାନନ୍ଦଂ ପ୍ରୟଚ୍ଛତି ॥ ୯.୬୧ ॥
ସପ୍ତକୋଟି ମହାମନ୍ତ୍ରା ଜନ୍ମକୋଟିଶତପ୍ରଦାଃ ।
ସର୍ୱମନ୍ତ୍ରାନ୍ ସମୁତ୍ସୃଜ୍ୟ ଜପମେନଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ॥ ୯.୬୨ ॥
ସଦ୍ୟୋ ମୋକ୍ଷମବାପ୍ନୋତି ନାତ୍ର ସନ୍ଦେହମସ୍ତି ମେ ।
ମନ୍ତ୍ରପ୍ରକରଣେ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ରହସ୍ୟଂ ବେଦକୋଟିଷୁ ॥ ୯.୬୩ ॥
ଯଃ ଶୃଣୋତି ସକୃଦ୍ୱାପି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ।
ନିତ୍ୟାନନ୍ଦମୟଃ ସ ଏବ ପରମାନନ୍ଦୋଦୟଃ ଶାଶ୍ୱତୋ
ଯସ୍ମାନ୍ନାନ୍ୟଦତୋଽନ୍ୟଦାର୍ତମଖିଲଂ ତଜ୍ଜଂ ଜଗତ୍ ସର୍ୱଦଃ ।
ଯୋ ବାଚା ମନସା ତଥେନ୍ଦ୍ରିୟଗଣୈର୍ଦେହୋଽପି ବେଦ୍ୟୋ ନ ଚେ-
ଦଚ୍ଛେଦ୍ୟୋ ଭବବୈଦ୍ୟ ଈଶ ଇତି ଯା ସା ଧୀଃ ପରଂ ମୁକ୍ତୟେ ॥ ୯.୬୪ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଅହଂବ୍ରହ୍ମାସ୍ମିପ୍ରକରଣନିରୂପଣଂ ନାମ ନବମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୧୦ ॥ ଦଶମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ନିତ୍ୟତର୍ପଣମାଚକ୍ଷ୍ୟେ ନିଦାଘ ଶୃଣୁ ମେ ବଚଃ ।
ବେଦଶାସ୍ତ୍ରେଷୁ ସର୍ୱେଷୁ ଅତ୍ୟନ୍ତଂ ଦୁର୍ଲଭଂ ନୃଣାମ୍ ॥ ୧୦.୧ ॥
ସଦା ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଇଦମିତ୍ୟପି ନାସ୍ତି ହି ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ସଦାପୂର୍ଣଂ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୨ ॥
ସରୂପମାତ୍ରଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମପ୍ୟହମ୍ ।
ଆନନ୍ଦଘନ ଏବାହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୩ ॥
ସର୍ୱଦା ସର୍ୱଶୂନ୍ୟୋଽହଂ ସଦାତ୍ମାନନ୍ଦବାନହମ୍ ।
ନିତ୍ୟାନିତ୍ୟସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୪ ॥
ଅହମେବ ଚିଦାକାଶ ଆତ୍ମାକାଶୋଽସ୍ମି ନିତ୍ୟଦା ।
ଆତ୍ମନାଽଽତ୍ମନି ତୃପ୍ତୋଽହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୫ ॥
ଏକତ୍ୱସଂଖ୍ୟାହୀନୋଽସ୍ମି ଅରୂପୋଽସ୍ମ୍ୟହମଦ୍ୱୟଃ ।
ନିତ୍ୟଶୁଦ୍ଧସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୬ ॥
ଆକାଶାଦପି ସୂକ୍ଷ୍ମୋଽହଂ ଅତ୍ୟନ୍ତାଭାବକୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ସର୍ୱପ୍ରକାଶରୂପୋଽହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୭ ॥
ପରବ୍ରହ୍ମସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ପରାବରସୁଖୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ସତ୍ରାମାତ୍ରସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ଦୃଗ୍ଦୃଶ୍ୟାଦିବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୧୦.୮ ॥
ଯତ୍ କିଞ୍ଚିଦପ୍ୟହଂ ନାସ୍ତି ତୂଷ୍ଣୀଂ ତୂଷ୍ଣୀମିହାସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଶୁଦ୍ଧମୋକ୍ଷସ୍ୱରୂପୋଽହମ୍ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୯ ॥
ସର୍ୱାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ଜ୍ଞାନାନନ୍ଦମହଂ ସଦା ।
ବିଜ୍ଞାନମାତ୍ରରୂପୋଽହମ୍ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୧୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରମିଦଂ ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତି ନାନ୍ୟତ୍ର ତେ ଶପେ ।
ତଦେବାହଂ ନ ସନ୍ଦେହଃ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୧୧ ॥
ତ୍ୱମିତ୍ୟେତତ୍ ତଦିତ୍ୟେତନ୍ନାସ୍ତି ନାସ୍ତୀହ କିଞ୍ଚନ ।
ଶୁଦ୍ଧଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରୋଽହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୧୨ ॥
ଅତ୍ୟନ୍ତାଭାବରୂପୋଽହମହମେବ ପରାତ୍ପରଃ ।
ଅହମେବ ସୁଖଂ ନାନ୍ୟତ୍ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୧୩ ॥
ଇଦଂ ହେମମୟଂ କିଞ୍ଚିନ୍ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ତେ ଶପେ ।
ନିର୍ଗୁଣାନନ୍ଦରୂପୋଽହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୧୪ ॥
ସାକ୍ଷିବସ୍ତୁବିହୀନତ୍ୱାତ୍ ସାକ୍ଷିତ୍ୱଂ ନାସ୍ତି ମେ ସଦା ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବତ୍ୱାତ୍ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୧୫ ॥
ଅହମେବାବିଶେଷୋଽହମହମେବ ହି ନାମକମ୍ ।
ଅହମେବ ବିମୋହଂ ବୈ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୧୬ ॥
ଇନ୍ଦ୍ରିୟାଭାବରୂପୋଽହଂ ସର୍ୱାଭାବସ୍ୱରୂପକମ୍ ।
ବନ୍ଧମୁକ୍ତିବିହୀନୋଽସ୍ମି ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୧୭ ॥
ସର୍ୱାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ସର୍ୱାନନ୍ଦଘନୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ନିତ୍ୟଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରୋଽହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୧୮ ॥
ବାଚାମଗୋଚରଶ୍ଚାହଂ ବାଙ୍ମନୋ ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚନ ।
ଚିଦାନନ୍ଦମୟଶ୍ଚାହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୧୯ ॥
ସର୍ୱତ୍ର ପୂର୍ଣରୂପୋଽହଂ ସର୍ୱତ୍ର ସୁଖମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ସର୍ୱତ୍ରାଚିନ୍ତ୍ୟରୂପୋଽହମ୍ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୨୦ ॥
ସର୍ୱତ୍ର ତୃପ୍ତିରୂପୋଽହଂ ସର୍ୱାନନ୍ଦମୟୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ସର୍ୱଶୂନ୍ୟସ୍ୱରୂପୋଽହମ୍ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୨୧ ॥
ସର୍ୱଦା ମତ୍ସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ପରମାନନ୍ଦବାନହମ୍ ।
ଏକ ଏବାହମେବାହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୨୨ ॥
ମୁକ୍ତୋଽହଂ ମୋକ୍ଷରୂପୋଽହଂ ସର୍ୱମୌନପରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ସର୍ୱନିର୍ୱାଣରୂପୋଽହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୨୩ ॥
ସର୍ୱଦା ସତ୍ସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ସର୍ୱଦା ତୁର୍ୟବାନହମ୍ ।
ତୁର୍ୟାତୀତସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୨୪ ॥
ସତ୍ୟବିଜ୍ଞାନମାତ୍ରୋଽହଂ ସନ୍ମାତ୍ରାନନ୍ଦବାନହମ୍ ।
ନିର୍ୱିକଲ୍ପସ୍ୱରୂପୋଽହମ୍ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୨୫ ॥
ସର୍ୱଦା ହ୍ୟଜରୂପୋଽହଂ ନିରୀହୋଽହଂ ନିରଞ୍ଜନଃ ।
ବ୍ରହ୍ମବିଜ୍ଞାନରୂପୋଽହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମ୍ ॥ ୧୦.୨୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣମେବୋକ୍ତଂ ଏତତ୍ପ୍ରକରଣଂ ମୟା ।
ଯଃ ଶୃଣୋତି ସକୃଦ୍ୱାପି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୧୦.୨୭ ॥
ନିତ୍ୟହୋମଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ୟାମି ସର୍ୱବେଦେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ସର୍ୱଶାସ୍ତ୍ରାର୍ଥମଦ୍ୱୈତଂ ସାବଧାନମନାଃ ଶୃଣୁ ॥ ୧୦.୨୮ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ନିତ୍ୟୋଽସ୍ମି ପ୍ରଭୁରସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଓଁକାରାର୍ଥସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୨୯ ॥
ପରମାତ୍ମସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ପରାନନ୍ଦପରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଚିଦାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୩୦ ॥
ନିତ୍ୟାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ନିଷ୍କଲଙ୍କମୟୋ ହ୍ୟହମ୍ ।
ଚିଦାକାରସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୩୧ ॥
ନ ହି କିଞ୍ଚିତ୍ ସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ନାହମସ୍ମି ନ ସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ନିର୍ୱ୍ୟାପାରସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୩୨ ॥
ନିରଂଶୋଽସ୍ମି ନିରାଭାସୋ ନ ମନୋ ନେନ୍ଦ୍ରିୟୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ନ ବୁଦ୍ଧିର୍ନ ବିକଲ୍ପୋଽହଂ ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୩୩ ॥
ନ ଦେହାଦିସ୍ୱାରୂପୋଽସ୍ମି ତ୍ରୟାଦିପରିବର୍ଜିତଃ ।
ନ ଜାଗ୍ରତ୍ସ୍ୱପ୍ନରୂପୋଽସ୍ମି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୩୪ ॥
ଶ୍ରବଣଂ ମନନଂ ନାସ୍ତି ନିଦିଧ୍ୟାସନମେବ ହି ।
ସ୍ୱଗତଂ ଚ ନ ମେ କିଞ୍ଚିଦ୍ ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୩୫ ॥
ଅସତ୍ୟଂ ହି ମନଃସତ୍ତା ଅସତ୍ୟଂ ବୁଦ୍ଧିରୂପକମ୍ ।
ଅହଙ୍କାରମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି କାଲତ୍ରୟମସତ୍ ସଦା ॥ ୧୦.୩୬ ॥
ଗୁଣତ୍ରୟମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୩୭ ॥
ଶ୍ରୁତଂ ସର୍ୱମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ବେଦଂ ସର୍ୱମସତ୍ ସଦା ।
ସର୍ୱତତ୍ତ୍ୱମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୩୮ ॥
ନାନାରୂପମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ନାନାବର୍ଣମସତ୍ ସଦା ।
ନାନାଜାତିମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୩୯ ॥
ଶାସ୍ତ୍ରଜ୍ଞାନମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ବେଦଜ୍ଞାନଂ ତପୋଽପ୍ୟସତ୍ ।
ସର୍ୱତୀର୍ଥମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୪୦ ॥
ଗୁରୁଶିଷ୍ୟମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଗୁରୋର୍ମନ୍ତ୍ରମସତ୍ ତତଃ ।
ଯଦ୍ ଦୃଶ୍ୟଂ ତଦସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୪୧ ॥
ସର୍ୱାନ୍ ଭୋଗାନସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଯଚ୍ଚିନ୍ତ୍ୟଂ ତଦସତ୍ ସଦା ।
ଯଦ୍ ଦୃଶ୍ୟଂ ତଦସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୪୨ ॥
ସର୍ୱେନ୍ଦ୍ରିୟମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ସର୍ୱମନ୍ତ୍ରମସତ୍ ତ୍ୱିତି ।
ସର୍ୱପ୍ରାଣାନସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୪୩ ॥
ଜୀବଂ ଦେହମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ପରେ ବ୍ରହ୍ମଣି ନୈବ ହି ।
ମୟି ସର୍ୱମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୪୪ ॥
ଦୃଷ୍ଟଂ ଶ୍ରୁତମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଓତଂ ପ୍ରୋତମସନ୍ମୟି ।
କାର୍ୟାକାର୍ୟମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୪୫ ॥
ଦୃଷ୍ଟପ୍ରାପ୍ତିମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ସନ୍ତୋଷମସଦେବ ହି ।
ସର୍ୱକର୍ମାଣ୍ୟସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୪୬ ॥
ସର୍ୱାସର୍ୱମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ପୂର୍ଣାପୂର୍ଣମସତ୍ ପରେ ।
ସୁଖଂ ଦୁଃଖମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୪୭ ॥
ଯଥାଧର୍ମମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ପୁଣ୍ୟାପୁଣ୍ୟମସତ୍ ସଦା ।
ଲାଭାଲାଭମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ସଦା ଦେହମସତ୍ ସଦା ॥ ୧୦.୪୮ ॥
ସଦା ଜୟମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ସଦା ଗର୍ୱମସତ୍ ସଦା ।
ମନୋମୟମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ସଂଶୟଂ ନିଶ୍ଚୟଂ ତଥା ॥ ୧୦.୪୯ ॥
ଶବ୍ଦଂ ସର୍ୱମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ସ୍ପର୍ଶଂ ସର୍ୱମସତ୍ ସଦା ।
ରୂପଂ ସର୍ୱମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ରସଂ ସର୍ୱମସତ୍ ସଦା ॥ ୧୦.୫୦ ॥
ଗନ୍ଧଂ ସର୍ୱମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଜ୍ଞାନଂ ସର୍ୱମସତ୍ ସଦା ।
ଭୂତଂ ଭବ୍ୟମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଅସତ୍ ପ୍ରକୃତିରୁଚ୍ୟତେ ॥ ୧୦.୫୧ ॥
ଅସଦେବ ସଦା ସର୍ୱମସଦେବ ଭବୋଦ୍ଭବମ୍ ।
ଅସଦେବ ଗୁଣଂ ସର୍ୱଂ ଏବଂ ହୋମଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୦.୫୨ ॥
ଶଶଶୃଙ୍ଗବଦେବ ତ୍ୱଂ ଶଶଶୃଙ୍ଗବଦସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଶଶଶୃଙ୍ଗବଦେବେଦଂ ଶଶଶୃଙ୍ଗବଦନ୍ତରମ୍ ॥ ୧୦.୫୩ ॥
ଇତ୍ୟେବମାତ୍ମହୋମାଖ୍ୟମୁକ୍ତଂ ପ୍ରକରଣଂ ମୟା ।
ଯଃ ଶୃଣୋତି ସକୃଦ୍ୱାପି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୧୦.୫୪ ॥
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ଯସ୍ମିନ୍ ସଂଚ ବିଚୈତି ବିଶ୍ୱମଖିଲଂ ଦ୍ୟୋତନ୍ତି ସୂର୍ୟେନ୍ଦବୋ
ବିଦ୍ୟୁଦ୍ୱହ୍ନିମରୁଦ୍ଗଣାଃ ସବରୁଣା ଭୀତା ଭଜନ୍ତୀଶ୍ୱରମ୍ ।
ଭୂତଂ ଚାପି ଭବତ୍ୟଦୃଶ୍ୟମଖିଲଂ ଶମ୍ଭୋଃ ସୁଖାଂଶଂ ଜଗତ୍
ଜାତଂ ଚାପି ଜନିଷ୍ୟତି ପ୍ରତିଭବଂ ଦେବାସୁରୈର୍ନିର୍ୟପି ।
ତନ୍ନେହାସ୍ତି ନ କିଞ୍ଚିଦତ୍ର ଭଗବଦ୍ଧ୍ୟାନାନ୍ନ କିଞ୍ଚିତ୍ ପ୍ରିୟମ୍ ॥ ୧୦.୫୫ ॥
ଯଃ ପ୍ରାଣାପାନଭେଦୈର୍ମନନଧିୟା ଧାରଣାପଞ୍ଚକାଦ୍ୟୈଃ
ମଧ୍ୟେ ବିଶ୍ୱଜନସ୍ୟ ସନ୍ନପି ଶିବୋ ନୋ ଦୃଶ୍ୟତେ ସୂକ୍ଷ୍ମୟା ।
ବୁଦ୍ଧୟାଦଧ୍ୟାତୟାପି ଶ୍ରୁତିବଚନଶତୈର୍ଦେଶିକୋକ୍ତ୍ୟୈକସୂକ୍ତ୍ୟା
ଯୋଗୈର୍ଭକ୍ତିସମନ୍ୱିତୈଃ ଶିବତରୋ ଦୃଶ୍ୟୋ ନ ଚାନ୍ୟତ୍ ତଥା ॥ ୧୦.୫୬ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ବ୍ରହ୍ମତର୍ପଣାତ୍ମହୋମାଖ୍ୟ ପ୍ରକରଣଦ୍ୱୟବର୍ଣନଂ ନାମ ଦଶମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୧୧ ॥ ଏକାଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ୟାମି ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତସ୍ୟ ଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ଆତ୍ମମାତ୍ରେଣ ଯସ୍ତିଷ୍ଠେତ୍ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୧ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମବଦେବେଦମହମାତ୍ମା ନ ସଂଶୟଃ ।
ଚୈତନ୍ୟାତ୍ମେତି ଯସ୍ତିଷ୍ଠେତ୍ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୨ ॥
ଚିଦାତ୍ମାହଂ ପରାତ୍ମାହଂ ନିର୍ଗୁଣୋଽହଂ ପରାତ୍ପରଃ ।
ଇତ୍ୟେବଂ ନିଶ୍ଚୟୋ ଯସ୍ୟ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୩ ॥
ଦେହତ୍ରୟାତିରିକ୍ତୋଽହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚୈତନ୍ୟମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମାହମିତି ଯସ୍ୟାନ୍ତଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୪ ॥
ଆନନ୍ଦଘନରୂପୋଽସ୍ମି ପରାନନ୍ଦପରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଯଶ୍ଚିଦେବଂ ପରାନନ୍ଦଂ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୫ ॥
ଯସ୍ୟ ଦେହାଦିକଂ ନାସ୍ତି ଯସ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ପରମାନନ୍ଦପୂର୍ଣୋ ଯଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୬ ॥
ଯସ୍ୟ କିଞ୍ଚିଦହଂ ନାସ୍ତି ଚିନ୍ମାତ୍ରେଣାବତିଷ୍ଠତେ ।
ପରାନନ୍ଦୋ ମୁଦାନନ୍ଦଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୭ ॥
ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରଂ ଯସ୍ୟାନ୍ତଶ୍ଚିନ୍ମାତ୍ରୈକସ୍ୱରୂପବାନ୍ ।
ନ ସ୍ମରତ୍ୟନ୍ୟକଲନଂ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୮ ॥var was କଲଲଂ
ସର୍ୱତ୍ର ପରିପୂର୍ଣାତ୍ମା ସର୍ୱତ୍ର କଲନାତ୍ମକଃ ।
ସର୍ୱତ୍ର ନିତ୍ୟପୂର୍ଣାତ୍ମା ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୯ ॥
ପରମାତ୍ମପରା ନିତ୍ୟଂ ପରମାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିତଃ ।
ଆନନ୍ଦାକୃତିରବ୍ୟକ୍ତଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୧୦ ॥
ଶୁଦ୍ଧକୈବଲ୍ୟଜୀବାତ୍ମା ସର୍ୱସଙ୍ଗବିବର୍ଜିତଃ ।
ନିତ୍ୟାନନ୍ଦପ୍ରସନ୍ନାତ୍ମା ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୧୧ ॥
ଏକରୂପଃ ପ୍ରଶାନ୍ତାତ୍ମା ଅନ୍ୟଚିନ୍ତାବିବର୍ଜିତଃ ।
କିଞ୍ଚିଦସ୍ତିତ୍ୱହୀନୋ ଯଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୧୨ ॥
ନ ମେ ଚିତ୍ତଂ ନ ମେ ବୁଦ୍ଧିର୍ନାହଙ୍କାରୋ ନ ଚେନ୍ଦ୍ରିୟଃ ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୧୩ ॥
ନ ମେ ଦୋଷୋ ନ ମେ ଦେହୋ ନେ ମେ ପ୍ରାଣୋ ନ ମେ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟବାନ୍ ଯୋଽନ୍ତଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୧୪ ॥
ନ ମେ ମାୟା ନ ମେ କାମୋ ନ ମେ କ୍ରୋଧୋଽପରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ନ ମେ କିଞ୍ଚିଦିଦଂ ବାଽପି ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୧୫ ॥
ନ ମେ ଦୋଷୋ ନ ମେ ଲିଙ୍ଗଂ ନ ମେ ବନ୍ଧଃ କ୍ୱଚିଜ୍ଜଗତ୍ ।
ଯସ୍ତୁ ନିତ୍ୟଂ ସଦାନନ୍ଦଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୧୬ ॥
ନ ମେ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ନ ମେ ନାସା ନ ମେ ଚକ୍ଷୁର୍ନ ମେ ମନଃ ।
ନ ମେ ଜିହ୍ୱେତି ଯସ୍ୟାନ୍ତଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୧୭ ॥
ନ ମେ ଦେହୋ ନ ମେ ଲିଙ୍ଗଂ ନ ମେ କାରଣମେବ ଚ ।
ନ ମେ ତୁର୍ୟମିତି ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୧୮ ॥
ଇଦଂ ସର୍ୱଂ ନ ମେ କିଞ୍ଚିଦୟଂ ସର୍ୱଂ ନ ମେ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରେଣ ଯସ୍ତିଷ୍ଠେତ୍ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୧୯ ॥
ନ ମେ କିଞ୍ଚିନ୍ନ ମେ କଶ୍ଚିନ୍ନ ମେ କଶ୍ଚିତ୍ କ୍ୱଚିଜ୍ଜଗତ୍ ।
ଅହମେବେତି ଯସ୍ତିଷ୍ଠେତ୍ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୨୦ ॥
ନ ମେ କାଲୋ ନ ମେ ଦେଶୋ ନ ମେ ବସ୍ତୁ ନ ମେ ସ୍ଥିତିଃ ।
ନ ମେ ସ୍ନାନଂ ନ ମେ ପ୍ରାସଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୨୧ ॥
ନ ମେ ତୀର୍ଥଂ ନ ମେ ସେବା ନ ମେ ଦେବୋ ନ ମେ ସ୍ଥଲମ୍ ।
ନ କ୍ୱଚିଦ୍ଭେଦହୀନୋଽୟଂ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୨୨ ॥
ନ ମେ ବନ୍ଧଂ ନ ମେ ଜନ୍ମ ନ ମେ ଜ୍ଞାନଂ ନ ମେ ପଦମ୍ ।
ନ ମେ ବାକ୍ୟମିତି ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୨୩ ॥
ନ ମେ ପୁଣ୍ୟଂ ନ ମେ ପାପଂ ନ ମେ କାୟଂ ନ ମେ ଶୁଭମ୍ ।
ନ ମେ ଦୃଶ୍ୟମିତି ଜ୍ଞାନୀ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୨୪ ॥
ନ ମେ ଶବ୍ଦୋ ନ ମେ ସ୍ପର୍ଶୋ ନ ମେ ରୂପଂ ନ ମେ ରସଃ ।
ନ ମେ ଜୀବ ଇତି ଜ୍ଞାତ୍ୱା ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୨୫ ॥
ନ ମେ ସର୍ୱଂ ନ ମେ କିଞ୍ଚିତ୍ ନ ମେ ଜୀବଂ ନ ମେ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ନ ମେ ଭାବଂ ନ ମେ ବସ୍ତୁ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୨୬ ॥
ନ ମେ ମୋକ୍ଷ୍ୟେ ନ ମେ ଦ୍ୱୈତଂ ନ ମେ ବେଦୋ ନ ମେ ବିଧିଃ ।
ନ ମେ ଦୂରମିତି ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୨୭ ॥
ନ ମେ ଗୁରୁର୍ନ ମେ ଶିଷ୍ୟୋ ନ ମେ ବୋଧୋ ନ ମେ ପରଃ ।
ନ ମେ ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ କ୍ୱଚିଦ୍ୱସ୍ତୁ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୨୮ ॥
ନ ମେ ବ୍ରହ୍ମା ନ ମେ ବିଷ୍ଣୁର୍ନ ମେ ରୁଦ୍ରୋ ନ ମେ ରବିଃ ।
ନ ମେ କର୍ମ କ୍ୱଚିଦ୍ୱସ୍ତୁ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୨୯ ॥
ନ ମେ ପୃଥ୍ୱୀ ନ ମେ ତୋୟଂ ନ ମେ ତେଜୋ ନ ମେ ବିୟତ୍ ।
ନ ମେ କାର୍ୟମିତି ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୩୦ ॥
ନ ମେ ବାର୍ତା ନ ମେ ବାକ୍ୟଂ ନ ମେ ଗୋତ୍ରଂ ନ ମେ କୁଲମ୍ ।
ନ ମେ ବିଦ୍ୟେତି ଯଃ ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୩୧ ॥
ନ ମେ ନାଦୋ ନ ମେ ଶବ୍ଦୋ ନ ମେ ଲକ୍ଷ୍ୟଂ ନ ମେ ଭବଃ ।
ନ ମେ ଧ୍ୟାନମିତି ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୩୨ ॥
ନ ମେ ଶୀତଂ ନ ମେ ଚୋଷ୍ଣଂ ନ ମେ ମୋହୋ ନ ମେ ଜପଃ ।
ନ ମେ ସନ୍ଧ୍ୟେତି ଯଃ ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୩୩ ॥
ନ ମେ ଜପୋ ନ ମେ ମନ୍ତ୍ରୋ ନ ମେ ହୋମୋ ନ ମେ ନିଶା ।
ନ ମେ ସର୍ୱମିତି ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୩୪ ॥
ନ ମେ ଭୟଂ ନ ମେ ଚାନ୍ନଂ ନ ମେ ତୃଷ୍ଣା ନ ମେ କ୍ଷୁଧା ।
ନ ମେ ଚାତ୍ମେତି ଯଃ ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୩୫ ॥
ନ ମେ ପୂର୍ୱଂ ନ ମେ ପଶ୍ଚାତ୍ ନ ମେ ଚୋର୍ଧ୍ୱଂ ନ ମେ ଦିଶଃ ।
ନ ଚିତ୍ତମିତି ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୩୬ ॥
ନ ମେ ବକ୍ତବ୍ୟମଲ୍ପଂ ବା ନ ମେ ଶ୍ରୋତବ୍ୟମଣ୍ୱପି ।
ନ ମେ ମନ୍ତବ୍ୟମୀଷଦ୍ୱା ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୩୭ ॥
ନ ମେ ଭୋକ୍ତବ୍ୟମୀଷଦ୍ୱା ନ ମେ ଧ୍ୟାତବ୍ୟମଣ୍ୱପି ।
ନ ମେ ସ୍ମର୍ତବ୍ୟମେବାୟଂ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୩୮ ॥
ନ ମେ ଭୋଗୋ ନ ମେ ରୋଗୋ ନ ମେ ଯୋଗୋ ନ ମେ ଲୟଃ ।
ନ ମେ ସର୍ୱମିତି ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୩୯ ॥
ନ ମେଽସ୍ତିତ୍ୱଂ ନ ମେ ଜାତଂ ନ ମେ ବୃଦ୍ଧଂ ନ ମେ କ୍ଷୟଃ ।
ଅଧ୍ୟାରୋପୋ ନ ମେ ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୪୦ ॥
ଅଧ୍ୟାରୋପ୍ୟଂ ନ ମେ କିଞ୍ଚିଦପବାଦୋ ନ ମେ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ନ ମେ କିଞ୍ଚିଦହଂ ଯତ୍ତୁ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୪୧ ॥
ନ ମେ ଶୁଦ୍ଧିର୍ନ ମେ ଶୁଭ୍ରୋ ନ ମେ ଚୈକଂ ନ ମେ ବହୁ ।
ନ ମେ ଭୂତଂ ନ ମେ କାର୍ୟଂ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୪୨ ॥
ନ ମେ କୋଽହଂ ନ ମେ ଚେଦଂ ନ ମେ ନାନ୍ୟଂ ନ ମେ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ନ ମେ କଶ୍ଚିନ୍ନ ମେ ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୪୩ ॥
ନ ମେ ମାଂସଂ ନ ମେ ରକ୍ତଂ ନ ମେ ମେଦୋ ନ ମେ ଶକୃତ୍ ।
ନ ମେ କୃପା ନ ମେଽସ୍ତୀତି ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୪୪ ॥
ନ ମେ ସର୍ୱଂ ନ ମେ ଶୁକ୍ଲଂ ନ ମେ ନୀଲଂ ନ ମେ ପୃଥକ୍ ।
ନ ମେ ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ୍ୱୟଂ ଯୋ ବା ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୪୫ ॥
ନ ମେ ତାପଂ ନ ମେ ଲୋଭୋ ନ ମେ ଗୌଣ ନ ମେ ଯଶଃ ।
ନେ ମେ ତତ୍ତ୍ୱମିତି ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୪୬ ॥
ନ ମେ ଭ୍ରାନ୍ତିର୍ନ ମେ ଜ୍ଞାନଂ ନ ମେ ଗୁହ୍ୟଂ ନ ମେ କୁଲମ୍ ।
ନ ମେ କିଞ୍ଚିଦିତି ଧ୍ୟାୟନ୍ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୪୭ ॥
ନ ମେ ତ୍ୟାଜ୍ୟଂ ନ ମେ ଗ୍ରାହ୍ୟଂ ନ ମେ ହାସ୍ୟଂ ନ ମେ ଲୟଃ ।
ନ ମେ ଦୈବମିତି ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୪୮ ॥
ନ ମେ ବ୍ରତଂ ନ ମେ ଗ୍ଲାନିଃ ନ ମେ ଶୋଚ୍ୟଂ ନ ମେ ସୁଖମ୍ ।
ନ ମେ ନ୍ୟୂନଂ କ୍ୱଚିଦ୍ୱସ୍ତୁ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୪୯ ॥
ନ ମେ ଜ୍ଞାତା ନ ମେ ଜ୍ଞାନଂ ନ ମେ ଜ୍ଞେୟଂ ନ ମେ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ନ ମେ ସର୍ୱମିତି ଜ୍ଞାନୀ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୫୦ ॥
ନ ମେ ତୁଭ୍ୟଂ ନ ମେ ମହ୍ୟଂ ନ ମେ ତ୍ୱତ୍ତୋ ନ ମେ ତ୍ୱହମ୍ ।
ନ ମେ ଗୁରୁର୍ନ ମେ ଯସ୍ତୁ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୫୧ ॥
ନ ମେ ଜଡଂ ନ ମେ ଚୈତ୍ୟଂ ନ ମେ ଗ୍ଲାନଂ ନ ମେ ଶୁଭମ୍ ।
ନ ମେ ନ ମେତି ଯସ୍ତିଷ୍ଠେତ୍ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୫୨ ॥
ନ ମେ ଗୋତ୍ରଂ ନ ମେ ସୂତ୍ରଂ ନ ମେ ପାତ୍ରଂ ନ ମେ କୃପା ।
ନ ମେ କିଞ୍ଚିଦିତି ଧ୍ୟାୟୀ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୫୩ ॥
ନ ମେ ଚାତ୍ମା ନ ମେ ନାତ୍ମା ନ ମେ ସ୍ୱର୍ଗଂ ନ ମେ ଫଲମ୍ ।
ନ ମେ ଦୂଷ୍ୟଂ କ୍ୱଚିଦ୍ୱସ୍ତୁ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୫୪ ॥
ନ ମେଽଭ୍ୟାସୋ ନ ମେ ବିଦ୍ୟା ନ ମେ ଶାନ୍ତିର୍ନ ମେ ଦମଃ ।
ନ ମେ ପୁରମିତି ଜ୍ଞାନୀ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୫୫ ॥
ନ ମେ ଶଲ୍ୟଂ ନ ମେ ଶଙ୍କା ନ ମେ ସୁପ୍ତିର୍ନ ମେ ମନଃ ।
ନ ମେ ବିକଲ୍ପ ଇତ୍ୟାପ୍ତଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୫୬ ॥
ନ ମେ ଜରା ନ ମେ ବାଲ୍ୟଂ ନ ମେ ଯୌବନମଣ୍ୱପି ।
ନ ମେ ମୃତିର୍ନ ମେ ଧ୍ୱାନ୍ତଂ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୫୭ ॥
ନ ମେ ଲୋକଂ ନ ମେ ଭୋଗଂ ନ ମେ ସର୍ୱମିତି ସ୍ମୃତଃ ।
ନ ମେ ମୌନମିତି ପ୍ରାପ୍ତଂ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୫୮ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ହ୍ୟହଂ ବ୍ରହ୍ମ ହ୍ୟହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ଚିଦହଂ ଚିଦହଂ ଚେତି ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୫୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ଚିଦେବାହଂ ପରୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ଜ୍ୟୋତିଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୬୦ ॥
ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ପଶ୍ୟେତ୍ ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ସ୍ଥିତଃ ।
ସ୍ୱାତ୍ମନ୍ୟେବ ସ୍ୱୟଂ ଭୂତଃ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୬୧ ॥
ସ୍ୱାତ୍ମାନନ୍ଦଂ ସ୍ୱୟଂ ଭୁଂକ୍ଷ୍ୱେ ସ୍ୱାତ୍ମରାଜ୍ୟେ ସ୍ୱୟଂ ବସେ ।
ସ୍ୱାତ୍ମରାଜ୍ୟେ ସ୍ୱୟଂ ପଶ୍ୟେ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୬୨ ॥
ସ୍ୱୟମେବାହମେକାଗ୍ରଃ ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ପ୍ରଭୁଃ ।
ସ୍ୱସ୍ୱରୂପଃ ସ୍ୱୟଂ ପଶ୍ୟେ ସ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୧.୬୩ ॥
ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତିପ୍ରକରଣଂ ସର୍ୱବେଦେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ଯଃ ଶୃଣୋତି ସକୃଦ୍ୱାପି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୧୧.୬୪ ॥
ଯେ ବେଦବାଦବିଧିକଲ୍ପିତଭେଦବୁଦ୍ଧ୍ୟା
ପୁଣ୍ୟାଭିସନ୍ଧିତଧିୟା ପରିକର୍ଶୟନ୍ତଃ ।
ଦେହଂ ସ୍ୱକୀୟମତିଦୁଃଖପରଂ ପରାଭି-
ସ୍ତେଷାଂ ସୁଖାୟ ନ ତୁ ଜାତୁ ତବେଶ ପାଦାତ୍ ॥ ୧୧.୬୫ ॥
କଃ ସନ୍ତରେତ ଭବସାଗରମେତଦୁତ୍ୟ-
ତ୍ତରଙ୍ଗସଦୃଶଂ ଜନିମୃତ୍ୟୁରୂପମ୍ ।
ଈଶାର୍ଚନାବିଧିସୁବୋଧିତଭେଦହୀନ-
ଜ୍ଞାନୋଡୁପେନ ପ୍ରତରେଦ୍ଭବଭାବୟୁକ୍ତଃ ॥ ୧୧.୬୬ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତପ୍ରକରଣଂ ନାମ ଏକାଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୧୨ ॥ ଦ୍ୱାଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ଦେହମୁକ୍ତିପ୍ରକରଣଂ ନିଦାଘ ଶୃଣୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ତ୍ୟକ୍ତାତ୍ୟକ୍ତଂ ନ ସ୍ମରତି ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମରୂପଃ ପ୍ରଶାନ୍ତାତ୍ମା ନାନ୍ୟରୂପଃ ସଦା ସୁଖୀ ।
ସ୍ୱସ୍ଥରୂପୋ ମହାମୌନୀ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୨ ॥
ସର୍ୱାତ୍ମା ସର୍ୱଭୂତାତ୍ମା ଶାନ୍ତାତ୍ମା ମୁକ୍ତିବର୍ଜିତଃ ।
ଏକାତ୍ମବର୍ଜିତଃ ସାକ୍ଷୀ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୩ ॥
ଲକ୍ଷ୍ୟାତ୍ମା ଲାଲିତାତ୍ମାହଂ ଲୀଲାତ୍ମା ସ୍ୱାତ୍ମମାତ୍ରକଃ ।
ତୂଷ୍ଣୀମାତ୍ମା ସ୍ୱଭାବାତ୍ମା ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୪ ॥
ଶୁଭ୍ରାତ୍ମା ସ୍ୱୟମାତ୍ମାହଂ ସର୍ୱାତ୍ମା ସ୍ୱାତ୍ମମାତ୍ରକଃ ।
ଅଜାତ୍ମା ଚାମୃତାତ୍ମା ହି ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୫ ॥
ଆନନ୍ଦାତ୍ମା ପ୍ରିୟଃ ସ୍ୱାତ୍ମା ମୋକ୍ଷାତ୍ମା କୋଽପି ନିର୍ଣୟଃ ।
ଇତ୍ୟେବମିତି ନିଧ୍ୟାୟୀ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ଚିଦେବାହଂ ଏକଂ ବାପି ନ ଚିନ୍ତ୍ୟତେ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରେଣୈବ ଯସ୍ତିଷ୍ଠେଦ୍ୱିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୭ ॥
ନିଶ୍ଚୟଂ ଚ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ଆନନ୍ଦଭୂରିଦେହସ୍ତୁ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୮ ॥
ସର୍ୱମସ୍ତୀତି ନାସ୍ତୀତି ନିଶ୍ଚୟଂ ତ୍ୟଜ୍ୟ ତିଷ୍ଠତି ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ନାନ୍ୟୋଽସ୍ମି ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୯ ॥
କିଞ୍ଚିତ୍ କ୍ୱଚିତ୍ କଦାଚିଚ୍ଚ ଆତ୍ମାନଂ ନ ସ୍ମରତ୍ୟସୌ ।
ସ୍ୱସ୍ୱଭାବେନ ଯସ୍ତିଷ୍ଠେତ୍ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୧୦ ॥
ଅହମାତ୍ମା ପରୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ଚିଦାତ୍ମାହଂ ନ ଚିନ୍ତ୍ୟତେ ।
ସ୍ଥାସ୍ୟାମୀତ୍ୟପି ଯୋ ଯୁକ୍ତୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୧୧ ॥
ତୂଷ୍ଣୀମେବ ସ୍ଥିତସ୍ତୂଷ୍ଣୀଂ ସର୍ୱଂ ତୂଷ୍ଣୀଂ ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଅହମର୍ଥପରିତ୍ୟକ୍ତୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୧୨ ॥
ପରମାତ୍ମା ଗୁଣାତୀତଃ ସର୍ୱାତ୍ମାପି ନ ସଂମତଃ ।
ସର୍ୱଭାବାନ୍ମହାତ୍ମା ଯୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୧୩ ॥
କାଲଭେଦଂ ଦେଶଭେଦଂ ବସ୍ତୁଭେଦଂ ସ୍ୱଭେଦକମ୍ ।
କିଞ୍ଚିଦ୍ଭେଦଂ ନ ଯସ୍ୟାସ୍ତି ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୧୪ ॥
ଅହଂ ତ୍ୱଂ ତଦିଦଂ ସୋଽୟଂ କିଞ୍ଚିଦ୍ୱାପି ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ଅତ୍ୟନ୍ତସୁଖମାତ୍ରୋଽହଂ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୧୫ ॥
ନିର୍ଗୁଣାତ୍ମା ନିରାତ୍ମା ହି ନିତ୍ୟାତ୍ମା ନିତ୍ୟନିର୍ଣୟଃ ।
ଶୂନ୍ୟାତ୍ମା ସୂକ୍ଷ୍ମରୂପୋ ଯୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୧୬ ॥
ବିଶ୍ୱାତ୍ମା ବିଶ୍ୱହୀନାତ୍ମା କାଲାତ୍ମା କାଲହେତୁକଃ ।
ଦେବାତ୍ମା ଦେବହୀନୋ ଯୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୧୭ ॥
ମାତ୍ରାତ୍ମା ମେୟହୀନାତ୍ମା ମୂଢାତ୍ମାଽନାତ୍ମବର୍ଜିତଃ ।
କେବଲାତ୍ମା ପରାତ୍ମା ଚ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୧୮ ॥
ସର୍ୱତ୍ର ଜଡହୀନାତ୍ମା ସର୍ୱେଷାମନ୍ତରାତ୍ମକଃ ।
ସର୍ୱେଷାମିତି ଯସ୍ତୂକ୍ତୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୧୯ ॥
ସର୍ୱସଙ୍କଲ୍ପହୀନେତି ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମାତ୍ରକଃ ।
ସ୍ଥାସ୍ୟାମୀତି ନ ଯସ୍ୟାନ୍ତୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୨୦ ॥
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତି ତଦସ୍ତୀତି ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽସ୍ତୀତି ସର୍ୱଦା ।
ପ୍ରବୁଦ୍ଧୋ ନାସ୍ତି ଯସ୍ୟାନ୍ତୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୨୧ ॥
କେବଲଂ ପରମାତ୍ମା ଯଃ କେବଲଂ ଜ୍ଞାନବିଗ୍ରହଃ ।
ସତ୍ତାମାତ୍ରସ୍ୱରୂପୋ ଯୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୨୨ ॥
ଜୀବେଶ୍ୱରେତି ଚୈତ୍ୟେତି ବେଦଶାସ୍ତ୍ରେ ତ୍ୱହଂ ତ୍ୱିତି ।
ବ୍ରହ୍ମୈବେତି ନ ଯସ୍ୟାନ୍ତୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୨୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମେବାହଂ ନାନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିଜ୍ଜଗଦ୍ଭବେତ୍ ।
ଇତ୍ୟେବଂ ନିଶ୍ଚୟୋ ଭାବଃ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୨୪ ॥
ଇଦଂ ଚୈତନ୍ୟମେବେତି ଅହଂ ଚୈତନ୍ୟମେବ ହି ।
ଇତି ନିଶ୍ଚୟଶୂନ୍ୟୋ ଯୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୨୫ ॥
ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରଃ ସଂସିଦ୍ଧଃ ସ୍ୱାତ୍ମାରାମଃ ସୁଖାସନଃ ।
ସୁଖମାତ୍ରାନ୍ତରଙ୍ଗୋ ଯୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୨୬ ॥
ଅପରିଚ୍ଛିନ୍ନରୂପାତ୍ମା ଅଣୋରଣୁବିନିର୍ମଲଃ ।
ତୁର୍ୟାତୀତଃ ପରାନନ୍ଦୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୨୭ ॥
ନାମାପି ନାସ୍ତି ସର୍ୱାତ୍ମା ନ ରୂପୋ ନ ଚ ନାସ୍ତିକଃ ।
ପରବ୍ରହ୍ମସ୍ୱରୂପାତ୍ମା ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୨୮ ॥
ତୁର୍ୟାତୀତଃ ସ୍ୱତୋଽତୀତଃ ଅତୋଽତୀତଃ ସ ସନ୍ମୟଃ ।
ଅଶୁଭାଶୁଭଶାନ୍ତାତ୍ମା ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୨୯ ॥
ବନ୍ଧମୁକ୍ତିପ୍ରଶାନ୍ତାତ୍ମା ସର୍ୱାତ୍ମା ଚାନ୍ତରାତ୍ମକଃ ।
ପ୍ରପଞ୍ଚାତ୍ମା ପରୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୩୦ ॥
ସର୍ୱତ୍ର ପରିପୂର୍ଣାତ୍ମା ସର୍ୱଦା ଚ ପରାତ୍ପରଃ ।
ଅନ୍ତରାତ୍ମା ହ୍ୟନନ୍ତାତ୍ମା ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୩୧ ॥
ଅବୋଧବୋଧହୀନାତ୍ମା ଅଜଡୋ ଜଡବର୍ଜିତଃ ।
ଅତତ୍ତ୍ୱାତତ୍ତ୍ୱସର୍ୱାତ୍ମା ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୩୨ ॥
ଅସମାଧିସମାଧ୍ୟନ୍ତଃ ଅଲକ୍ଷ୍ୟାଲକ୍ଷ୍ୟବର୍ଜିତଃ ।
ଅଭୂତୋ ଭୂତ ଏବାତ୍ମା ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୩୩ ॥
ଚିନ୍ମୟାତ୍ମା ଚିଦାକାଶଶ୍ଚିଦାନନ୍ଦଶ୍ଚିଦଂବରଃ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରରୂପ ଏବାତ୍ମା ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୩୪ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦରୂପାତ୍ମା ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବିଗ୍ରହଃ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦପୂର୍ଣାତ୍ମା ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୩୫ ॥
ସଦା ବ୍ରହ୍ମମୟୋ ନିତ୍ୟଂ ସଦା ସ୍ୱାତ୍ମନି ନିଷ୍ଠିତଃ ।
ସଦାଽଖଣ୍ଡୈକରୂପାତ୍ମା ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୩୬ ॥
ପ୍ରଜ୍ଞାନଘନ ଏବାତ୍ମା ପ୍ରଜ୍ଞାନଘନବିଗ୍ରହଃ ।
ନିତ୍ୟଜ୍ଞାନପରାନନ୍ଦୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୩୭ ॥
ଯସ୍ୟ ଦେହଃ କ୍ୱଚିନ୍ନାସ୍ତି ଯସ୍ୟ କିଞ୍ଚିତ୍ ସ୍ମୃତିଶ୍ଚ ନ ।
ସଦାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନି ସ୍ୱସ୍ଥୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୩୮ ॥
ଯସ୍ୟ ନିର୍ୱାସନଂ ଚିତ୍ତଂ ଯସ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମାତ୍ମନା ସ୍ଥିତିଃ ।
ଯୋଗାତ୍ମା ଯୋଗୟୁକ୍ତାତ୍ମା ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୩୯ ॥
ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ର ଏବେତି ତ୍ୟକ୍ତଂ ସର୍ୱମତିର୍ନ ହି ।
ଗୁଣାଗୁଣବିକାରାନ୍ତୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୪୦ ॥
କାଲଦେଶାଦି ନାସ୍ତ୍ୟନ୍ତୋ ନ ଗ୍ରାହ୍ୟୋ ନାସ୍ମୃତିଃ ପରଃ ।
ନିଶ୍ଚୟଂ ଚ ପରିତ୍ୟକ୍ତୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୪୧ ॥
ଭୂମାନନ୍ଦାପରାନନ୍ଦୋ ଭୋଗାନନ୍ଦବିବର୍ଜିତଃ ।
ସାକ୍ଷୀ ଚ ସାକ୍ଷିହୀନଶ୍ଚ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୪୨ ॥
ସୋଽପି କୋଽପି ନ ସୋ କୋଽପି କିଞ୍ଚିତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଆତ୍ମାନାତ୍ମା ଚିଦାତ୍ମା ଚ ଚିଦଚିଚ୍ଚାହମେବ ଚ ॥ ୧୨.୪୩ ॥
ଯସ୍ୟ ପ୍ରପଞ୍ଚଶ୍ଚାନାତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମାକାରମପୀହ ନ ।
ସ୍ୱସ୍ୱରୂପଃ ସ୍ୱୟଂଜ୍ୟୋତିର୍ୱିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୪୪ ॥
ବାଚାମଗୋଚରାନନ୍ଦଃ ସର୍ୱେନ୍ଦ୍ରିୟବିବର୍ଜିତଃ ।
ଅତୀତାତୀତଭାବୋ ଯୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୪୫ ॥
ଚିତ୍ତବୃତ୍ତେରତୀତୋ ଯଶ୍ଚିତ୍ତବୃତ୍ତିର୍ନ ଭାସକଃ ।
ସର୍ୱବୃତ୍ତିବିହୀନୋ ଯୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୪୬ ॥
ତସ୍ମିନ୍ କାଲେ ବିଦେହୋ ଯୋ ଦେହସ୍ମରଣବର୍ଜିତଃ ।
ନ ସ୍ଥୂଲୋ ନ କୃଶୋ ବାପି ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୪୭ ॥
ଈଷଣ୍ମାତ୍ରସ୍ଥିତୋ ଯୋ ବୈ ସଦା ସର୍ୱବିବର୍ଜିତଃ ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରେଣ ଯସ୍ତିଷ୍ଠେତ୍ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୪୮ ॥
ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରାନନ୍ଦଃ ପରମାତ୍ମା ପରାତ୍ପରଃ ।
ପରୈରଦୃଷ୍ଟବାହ୍ୟାନ୍ତୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୪୯ ॥
ଶୁଦ୍ଧବେଦାନ୍ତସାରୋଽୟଂ ଶୁଦ୍ଧସତ୍ତ୍ୱାତ୍ମନି ସ୍ଥିତଃ ।
ତଦ୍ଭେଦମପି ଯସ୍ତ୍ୟକ୍ତୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୫୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମାମୃତରସାସ୍ୱାଦୋ ବ୍ରହ୍ମାମୃତରସାୟନମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମାମୃତରସେ ମଗ୍ନୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୫୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମାମୃତରସାଧାରୋ ବ୍ରହ୍ମାମୃତରସଃ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମାମୃତରସେ ତୃପ୍ତୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୫୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦପରାନନ୍ଦୋ ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦରସପ୍ରଭଃ ।
ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦପରଂଜ୍ୟୋତିର୍ୱିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୫୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦରସାନନ୍ଦୋ ବ୍ରହ୍ମାମୃତନିରନ୍ତରମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦଃ ସଦାନନ୍ଦୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୫୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦାନୁଭାବୋ ଯୋ ବ୍ରହ୍ମାମୃତଶିବାର୍ଚନମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦରସପ୍ରୀତୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୫୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦରସୋଦ୍ୱାହୋ ବ୍ରହ୍ମାମୃତକୁଟୁମ୍ବକଃ ।
ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦଜନୈର୍ୟୁକ୍ତୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୫୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମାମୃତବରେ ବାସୋ ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦାଲୟେ ସ୍ଥିତଃ ।
ବ୍ରହ୍ମାମୃତଜପୋ ଯସ୍ୟ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୫୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦଶରୀରାନ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦେନ୍ଦ୍ରିୟଃ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମାମୃତମୟୀ ବିଦ୍ୟା ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୫୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମାନଦମଦୋନ୍ମତ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମାମୃତରସଂଭରଃ ।
ବ୍ରହ୍ମାତ୍ମନି ସଦା ସ୍ୱସ୍ଥୋ ବିଦେହାନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୧୨.୫୯ ॥
ଦେହମୁକ୍ତିପ୍ରକରଣଂ ସର୍ୱବେଦେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ମୟୋକ୍ତଂ ତେ ମହାୟୋଗିନ୍ ବିଦେହଃ ଶ୍ରବଣାଦ୍ଭବେତ୍ ॥ ୧୨.୬୦ ॥
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ଅନାଥ ନାଥ ତେ ପଦଂ ଭଜାମ୍ୟୁମାସନାଥ ସ-
ନ୍ନିଶୀଥନାଥମୌଲିସଂସ୍ଫୁଟଲ୍ଲଲାଟସଙ୍ଗଜ-
ସ୍ଫୁଲିଙ୍ଗଦଗ୍ଧମନ୍ମଥଂ ପ୍ରମାଥନାଥ ପାହି ମାମ୍ ॥ ୧୨.୬୧ ॥
ବିଭୂତିଭୂଷଗାତ୍ର ତେ ତ୍ରିନେତ୍ରମିତ୍ରତାମିୟାତ୍
ମନଃସରୋରୁହଂ କ୍ଷଣଂ ତଥେକ୍ଷଣେନ ମେ ସଦା ।
ପ୍ରବନ୍ଧସଂସୃତିଭ୍ରମଦ୍ଭ୍ରମଜ୍ଜନୌଘସନ୍ତତୌ
ନ ବେଦ ବେଦମୌଲିରପ୍ୟପାସ୍ତଦୁଃଖସନ୍ତତିମ୍ ॥ ୧୨.୬୨ ॥
॥ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଦେହମୁକ୍ତିପ୍ରକରଣବର୍ଣନଂ ନାମ ଦ୍ୱାଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୧୩ ॥ ତ୍ରୟୋଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ଶୃଣୁଷ୍ୱ ଦୁର୍ଲଭଂ ଲୋକେ ସାରାତ୍ ସାରତରଂ ପରମ୍ ।
ଆତ୍ମରୂପମିଦଂ ସର୍ୱମାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୧ ॥
ସର୍ୱମାତ୍ମାସ୍ତି ପରମା ପରମାତ୍ମା ପରାତ୍ମକଃ ।
ନିତ୍ୟାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୨ ॥
ପୂର୍ଣରୂପୋ ମହାନାତ୍ମା ପୂତାତ୍ମା ଶାଶ୍ୱତାତ୍ମକଃ ।
ନିର୍ୱିକାରସ୍ୱରୂପାତ୍ମା ନିର୍ମଲାତ୍ମା ନିରାତ୍ମକଃ ॥ ୧୩.୩ ॥
ଶାନ୍ତାଶାନ୍ତସ୍ୱରୂପାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଜୀବାତ୍ମା ପରମାତ୍ମା ହି ଚିତ୍ତାଚିତ୍ତାତ୍ମଚିନ୍ମୟଃ ।
ଏକାତ୍ମା ଏକରୂପାତ୍ମା ନୈକାତ୍ମାତ୍ମବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୧୩.୪ ॥
ମୁକ୍ତାମୁକ୍ତସ୍ୱରୂପାତ୍ମା ମୁକ୍ତାମୁକ୍ତବିବର୍ଜିତଃ ।
ମୋକ୍ଷରୂପସ୍ୱରୂପାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୫ ॥
ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତସ୍ୱରୂପାତ୍ମା ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତବିବର୍ଜିତଃ ।
ସର୍ୱବର୍ଜିତସର୍ୱାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୬ ॥
ମୁଦାମୁଦସ୍ୱରୂପାତ୍ମା ମୋକ୍ଷାତ୍ମା ଦେବତାତ୍ମକଃ ।
ସଙ୍କଲ୍ପହୀନସାରାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୭ ॥
ନିଷ୍କଲାତ୍ମା ନିର୍ମଲାତ୍ମା ବୁଦ୍ଧ୍ୟାତ୍ମା ପୁରୁଷାତ୍ମକଃ ।
ଆନନ୍ଦାତ୍ମା ହ୍ୟଜାତ୍ମା ଚ ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୮ ॥
ଅଗଣ୍ୟାତ୍ମା ଗଣାତ୍ମା ଚ ଅମୃତାତ୍ମାମୃତାନ୍ତରଃ ।
ଭୂତଭବ୍ୟଭବିଷ୍ୟାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୯ ॥
ଅଖିଲାତ୍ମାଽନୁମନ୍ୟାତ୍ମା ମାନାତ୍ମା ଭାବଭାବନଃ ।
ତୁର୍ୟରୂପପ୍ରସନ୍ନାତ୍ମା ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୧୦ ॥
ନିତ୍ୟଂ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷରୂପାତ୍ମା ନିତ୍ୟପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷନିର୍ଣୟଃ ।
ଅନ୍ୟହୀନସ୍ୱଭାବାତ୍ମା ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୧୧ ॥
ଅସଦ୍ଧୀନସ୍ୱଭାବାତ୍ମା ଅନ୍ୟହୀନଃ ସ୍ୱୟଂ ପ୍ରଭୁଃ ।
ବିଦ୍ୟାବିଦ୍ୟାନ୍ୟଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ମାନାମାନବିହୀନକଃ ॥ ୧୩.୧୨ ॥
ନିତ୍ୟାନିତ୍ୟବିହୀନାତ୍ମା ଇହାମୁତ୍ରଫଲାନ୍ତରଃ ।
ଶମାଦିଷଟ୍କଶୂନ୍ୟାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୧୩ ॥
ମୁମୁକ୍ଷୁତ୍ୱଂ ଚ ହୀନାତ୍ମା ଶବ୍ଦାତ୍ମା ଦମନାତ୍ମକଃ ।
ନିତ୍ୟୋପରତରୂପାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୧୪ ॥
ସର୍ୱକାଲତିତିକ୍ଷାତ୍ମା ସମାଧାନାତ୍ମନି ସ୍ଥିତଃ ।
ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ସ୍ୱାତ୍ମନି ସ୍ୱାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୧୫ ॥
ଅନ୍ନକୋଶବିହୀନାତ୍ମା ପ୍ରାଣକୋଶବିବର୍ଜିତଃ ।
ମନଃକୋଶବିହୀନାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୧୬ ॥
ବିଜ୍ଞାନକୋଶହୀନାତ୍ମା ଆନନ୍ଦାଦିବିବର୍ଜିତଃ ।
ପଞ୍ଚକୋଶବିହୀନାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୧୭ ॥
ନିର୍ୱିକଲ୍ପସ୍ୱରୂପାତ୍ମା ସବିକଲ୍ପବିବର୍ଜିତଃ ।
ଶବ୍ଦାନୁବିଦ୍ଧହୀନାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୧୮ ॥var was ଶବ୍ଦାନୁବିଧ୍ୟହୀନାତ୍ମା
ସ୍ଥୂଲଦେହବିହୀନାତ୍ମା ସୂକ୍ଷ୍ମଦେହବିବର୍ଜିତଃ ।
କାରଣାଦିବିହୀନାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୧୯ ॥
ଦୃଶ୍ୟାନୁବିଦ୍ଧଶୂନ୍ୟାତ୍ମା ହ୍ୟାଦିମଧ୍ୟାନ୍ତବର୍ଜିତଃ ।
ଶାନ୍ତା ସମାଧିଶୂନ୍ୟାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୨୦ ॥
ପ୍ରଜ୍ଞାନବାକ୍ୟହୀନାତ୍ମା ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମିବର୍ଜିତଃ ।
ତତ୍ତ୍ୱମସ୍ୟାଦିବାକ୍ୟାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୨୧ ॥
ଅୟମାତ୍ମେତ୍ୟଭାବାତ୍ମା ସର୍ୱାତ୍ମା ବାକ୍ୟବର୍ଜିତଃ ।
ଓଂକାରାତ୍ମା ଗୁଣାତ୍ମା ଚ ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୨୨ ॥
ଜାଗ୍ରଦ୍ଧୀନସ୍ୱରୂପାତ୍ମା ସ୍ୱପ୍ନାବସ୍ଥାବିବର୍ଜିତଃ ।
ଆନନ୍ଦରୂପପୂର୍ଣାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୨୩ ॥
ଭୂତାତ୍ମା ଚ ଭବିଷ୍ୟାତ୍ମା ହ୍ୟକ୍ଷରାତ୍ମା ଚିଦାତ୍ମକଃ ।
ଅନାଦିମଧ୍ୟରୂପାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୨୪ ॥
ସର୍ୱସଙ୍କଲ୍ପହୀନାତ୍ମା ସ୍ୱଚ୍ଛଚିନ୍ମାତ୍ରମକ୍ଷୟଃ ।
ଜ୍ଞାତୃଜ୍ଞେୟାଦିହୀନାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୨୫ ॥
ଏକାତ୍ମା ଏକହୀନାତ୍ମା ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତବିବର୍ଜିତଃ ।
ସ୍ୱୟମାତ୍ମା ସ୍ୱଭାବାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୨୬ ॥
ତୁର୍ୟାତ୍ମା ନିତ୍ୟମାତ୍ମା ଚ ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦିଦମାତ୍ମକଃ ।
ଭାନାତ୍ମା ମାନହୀନାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୨୭ ॥var was ମାନାତ୍ମା
ବାଚାବଧିରନେକାତ୍ମା ବାଚ୍ୟାନନ୍ଦାତ୍ମନନ୍ଦକଃ ।
ସର୍ୱହୀନାତ୍ମସର୍ୱାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୨୮ ॥
ଆତ୍ମାନମେବ ବୀକ୍ଷସ୍ୱ ଆତ୍ମାନଂ ଭାବୟ ସ୍ୱକମ୍ ।
ସ୍ୱସ୍ୱାତ୍ମାନଂ ସ୍ୱୟଂ ଭୁଂକ୍ଷ୍ୱ ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୨୯ ॥
ସ୍ୱାତ୍ମାନମେବ ସନ୍ତୁଷ୍ୟ ଆତ୍ମାନଂ ସ୍ୱୟମେବ ହି ।
ସ୍ୱସ୍ୱାତ୍ମାନଂ ସ୍ୱୟଂ ପଶ୍ୟେତ୍ ସ୍ୱମାତ୍ମାନଂ ସ୍ୱୟଂ ଶ୍ରୁତମ୍ ॥ ୧୩.୩୦ ॥
ସ୍ୱମାତ୍ମନି ସ୍ୱୟଂ ତୃପ୍ତଃ ସ୍ୱମାତ୍ମାନଂ ସ୍ୱୟଂଭରଃ ।
ସ୍ୱମାତ୍ମାନଂ ସ୍ୱୟଂ ଭସ୍ମ ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୩୧ ॥
ସ୍ୱମାତ୍ମାନଂ ସ୍ୱୟଂ ମୋଦଂ ସ୍ୱମାତ୍ମାନଂ ସ୍ୱୟଂ ପ୍ରିୟମ୍ ।
ସ୍ୱମାତ୍ମାନମେବ ମନ୍ତବ୍ୟଂ ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୩୨ ॥
ଆତ୍ମାନମେବ ଶ୍ରୋତବ୍ୟଂ ଆତ୍ମାନଂ ଶ୍ରବଣଂ ଭବ ।
ଆତ୍ମାନଂ କାମୟେନ୍ନିତ୍ୟମ୍ ଆତ୍ମାନଂ ନିତ୍ୟମର୍ଚୟ ॥ ୧୩.୩୩ ॥
ଆତ୍ମାନଂ ଶ୍ଲାଘୟେନ୍ନିତ୍ୟମାତ୍ମାନଂ ପରିପାଲୟ ।
ଆତ୍ମାନଂ କାମୟେନ୍ନିତ୍ୟମ୍ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୩୪ ॥
ଆତ୍ମୈବେୟମିୟଂ ଭୂମିଃ ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ ଜଲମ୍ ।
ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ ଜ୍ୟୋତିରାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୩୫ ॥
ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ବାୟୁରାତ୍ମୈବେଦମିଦମ୍ ବିୟତ୍ ।
ଆତ୍ମୈବାୟମହଙ୍କାରଃ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୩୬ ॥
ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ ଚିତ୍ତଂ ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ ମନଃ ।
ଆତ୍ମୈବେୟମିୟଂ ବୁଦ୍ଧିରାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୩୭ ॥
ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ଦେହଃ ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ଗୁଣଃ ।
ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ ତତ୍ତ୍ୱମ୍ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୩୮ ॥
ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ମନ୍ତ୍ରଃ ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ଜପଃ ।
ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ଲୋକଃ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୩୯ ॥
ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ଶବ୍ଦଃ ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ରସଃ ।
ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ସ୍ପର୍ଶଃ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୪୦ ॥
ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ଗନ୍ଧଃ ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ଶମଃ ।
ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ ଦୁଃଖଂ ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ ସୁଖମ୍ ॥ ୧୩.୪୧ ॥
ଆତ୍ମୀୟମେବେଦଂ ଜଗତ୍ ଆତ୍ମୀୟଃ ସ୍ୱପ୍ନ ଏବ ହି ।
ସୁଷୁପ୍ତଂ ଚାପ୍ୟଥାତ୍ମୀୟଂ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୪୨ ॥
ଆତ୍ମୈବ କାର୍ୟମାତ୍ମୈବ ପ୍ରାୟୋ ହ୍ୟାତ୍ମୈବମଦ୍ୱୟମ୍ ।
ଆତ୍ମୀୟମେବମଦ୍ୱୈତଂ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୪୩ ॥
ଆତ୍ମୀୟମେବାୟଂ କୋଽପି ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ଲୋକଃ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୪୪ ॥
ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ଜନଃ ।
ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ ସର୍ୱଂ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୪୫ ॥
ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ଶଂଭୁଃ ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ ଜଗତ୍ ।
ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ବ୍ରହ୍ମା ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୪୬ ॥
ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ସୂର୍ୟ ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ ଜଡମ୍ ।
ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ ଧ୍ୟାନମ୍ ଆତ୍ମୈବେଦମିଦମ୍ ଫଲମ୍ ॥ ୧୩.୪୭ ॥
ଆତ୍ମୈବାୟମୟଂ ଯୋଗଃ ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଜଗତ୍ ।
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଭୂତଂ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୪୮ ॥
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଭାବି ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଗୁରୁଃ ।
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଶିଷ୍ୟ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୪୯ ॥
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଦେବଃ ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଫଲମ୍ ।
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଲକ୍ଷ୍ୟଂ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୫୦ ॥
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ତୀର୍ଥଂ ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ମୋକ୍ଷଂ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୫୧ ॥
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ କାମଂ ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ କ୍ରିୟା ।
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ କ୍ରୋଧଃ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୫୨ ॥
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ବିଦ୍ୟା ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଦିଶଃ ।
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଲୋଭଃ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୫୩ ॥
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ମୋହଃ ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଭୟମ୍ ।
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଚିନ୍ତା ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୫୪ ॥
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଧୈର୍ୟଂ ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଧ୍ରୁବମ୍ ।
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ସତ୍ୟଂ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୫୫ ॥
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ବୋଧଂ ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଦୃଢମ୍ ।
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ମେୟଂ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୫୬ ॥
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଗୁହ୍ୟଂ ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଶୁଭମ୍ ।
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଶୁଦ୍ଧଂ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୫୭ ॥
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ସର୍ୱଂ ସତ୍ୟମାତ୍ମା ସଦାତ୍ମକଃ ।
ପୂର୍ଣମାତ୍ମା କ୍ଷୟଂ ଚାତ୍ମା ପରମାତ୍ମା ପରାତ୍ପରଃ ॥ ୧୩.୫୮ ॥
ଇତୋଽପ୍ୟାତ୍ମା ତତୋଽପ୍ୟାତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମୈବାତ୍ମା ତତସ୍ତତଃ ।
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ସତ୍ୟଂ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୩.୫୯ ॥
ସର୍ୱମାତ୍ମସ୍ୱରୂପଂ ହି ଦୃଶ୍ୟାଦୃଶ୍ୟଂ ଚରାଚରମ୍ ।
ସର୍ୱମାତ୍ମମୟଂ ଶ୍ରୁତ୍ୱା ମୁକ୍ତିମାପ୍ନୋତି ମାନବଃ ॥ ୧୩.୬୦ ॥
ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରଶକ୍ତିର୍ଭଗବାନୁମାଧବୋ
ବିଚିତ୍ରକାୟାତ୍ମକଜାଗ୍ରତସ୍ୟ ।
ସୁକାରଣଂ କାର୍ୟପରଂପରାଭିଃ
ସ ଏବ ମାୟାବିତତୋଽବ୍ୟଯାତ୍ମା ॥ ୧୩.୬୧ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ସର୍ୱମାତ୍ମପ୍ରକରଣଂ ନାମ ତ୍ରୟୋଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୧୪ ॥ ଚତୁର୍ଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ଶୃଣୁଷ୍ୱ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ଶିବଂ ଶପେ ।
ନିଶ୍ଚୟେନାତ୍ମୟୋଗୀନ୍ଦ୍ର ଅନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୧ ॥
ଅଣୁମାତ୍ରମସଦ୍ରୂପଂ ଅଣୁମାତ୍ରମିଦଂ ଧ୍ରୁବମ୍ ।
ଅଣୁମାତ୍ରଶରୀରଂ ଚ ଅନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୨ ॥
ସର୍ୱମାତ୍ମୈବ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମଦ୍ୱୟମ୍ ।
ନିତ୍ୟନିର୍ମଲଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ଅନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୩ ॥
ଅଣୁମାତ୍ରେ ବିଚିନ୍ତ୍ୟାତ୍ମା ସର୍ୱଂ ନ ହ୍ୟଣୁମାତ୍ରକମ୍ ।
ଅଣୁମାତ୍ରମସଂକଲ୍ପୋ ଅନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୪ ॥
ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରଂ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ଚୈତନ୍ୟଂ ପରମଂ ପଦମ୍ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୫ ॥
ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରମୋଂକାରଃ ଚୈତନ୍ୟଂ ସକଲଂ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୬ ॥
ଆନନ୍ଦଶ୍ଚାହମେବାସ୍ମି ଅହମେବ ଚିଦବ୍ୟଯଃ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୭ ॥
ଅହମେବ ହି ଗୁପ୍ତାତ୍ମା ଅହମେବ ନିରନ୍ତରମ୍ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୮ ॥
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ଗୁରୋର୍ଗୁରୁଃ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୯ ॥
ଅହମେବାଖିଲାଧାର ଅହମେବ ସୁଖାତ୍ ସୁଖମ୍ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୧୦ ॥
ଅହମେବ ପରଂ ଜ୍ୟୋତିରହମେବାଖିଲାତ୍ମକଃ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୧୧ ॥
ଅହମେବ ହି ତୃପ୍ତାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ନିର୍ଗୁଣଃ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୧୨ ॥
ଅହମେବ ହି ପୂର୍ଣାତ୍ମା ଅହମେବ ପୁରାତନଃ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୧୩ ॥
ଅହମେବ ହି ଶାନ୍ତାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ଶାଶ୍ୱତଃ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୧୪ ॥
ଅହମେବ ହି ସର୍ୱତ୍ର ଅହମେବ ହି ସୁସ୍ଥିରଃ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୧୫ ॥
ଅହମେବ ହି ଜୀବାତ୍ମା ଅହମେବ ପରାତ୍ପରଃ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୧୬ ॥
ଅହମେବ ହି ବାକ୍ୟାର୍ଥୋ ଅହମେବ ହି ଶଙ୍କରଃ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୧୭ ॥
ଅହମେବ ହି ଦୁର୍ଲକ୍ଷ୍ୟ ଅହମେବ ପ୍ରକାଶକଃ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୧୮ ॥
ଅହମେବାହମେବାହଂ ଅହମେବ ସ୍ୱୟଂ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ଅହମେବ ପରାନନ୍ଦୋଽହମେବ ହି ଚିନ୍ମୟଃ ॥ ୧୪.୧୯ ॥
ଅହମେବ ହି ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ସନ୍ମୟଃ ।
ଅହମେବ ହି ଶୂନ୍ୟାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ସର୍ୱଗଃ ॥ ୧୪.୨୦ ॥
ଅହମେବ ହି ବେଦାନ୍ତଃ ଅହମେବ ହି ଚିତ୍ପରଃ ॥ ୧୪.୨୧ ॥
ଅହମେବ ହି ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଅହମେବ ହି ଚିନ୍ମୟଃ ।
ଅନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚିତ୍ ଚିଦ୍ରୂପାଦହଂ ବାହ୍ୟବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୧୪.୨୨ ॥
ଅହଂ ନ କିଞ୍ଚିଦ୍ ବ୍ରହ୍ମାତ୍ମା ଅହଂ ନାନ୍ୟଦହଂ ପରମ୍ ।
ନିତ୍ୟଶୁଦ୍ଧବିମୁକ୍ତୋଽହଂ ନିତ୍ୟତୃପ୍ତୋ ନିରଞ୍ଜନଃ ॥ ୧୪.୨୩ ॥
ଆନନ୍ଦଂ ପରମାନନ୍ଦମନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ।
ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚିନ୍ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚିତ୍ ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚିତ୍ ପରାତ୍ପରାତ୍ ॥ ୧୪.୨୪ ॥
ଆତ୍ମୈବେଦଂ ଜଗତ୍ ସର୍ୱମାତ୍ମୈବେଦଂ ମନୋଭବମ୍ ।
ଆତ୍ମୈବେଦଂ ସୁଖଂ ସର୍ୱଂ ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ ଜଗତ୍ ॥ ୧୪.୨୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୨୬ ॥
ଦୃଶ୍ୟଂ ସର୍ୱଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଦୃଶ୍ୟଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱସଙ୍କଲ୍ପୋ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନ ପରଂ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମଂ ମାନଂ ଇଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୪.୨୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମ ଚିଦ୍ରୂପଂ ଚିଦେବଂ ଚିନ୍ମୟଂ ଜଗତ୍ ।
ଅସଦେବ ଜଗତ୍ସର୍ୱଂ ଅସଦେବ ପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ॥ ୧୪.୨୮ ॥
ଅସଦେବାହମେବାସ୍ମି ଅସଦେବ ତ୍ୱମେବ ହି ।
ଅସଦେବ ମନୋବୃତ୍ତିରସଦେବ ଗୁଣାଗୁଣୌ ॥ ୧୪.୨୯ ॥
ଅସଦେବ ମହୀ ସର୍ୱା ଅସଦେବ ଜଲଂ ସଦା ।
ଅସଦେବ ଜଗତ୍ଖାନି ଅସଦେବ ଚ ତେଜକମ୍ ॥ ୧୪.୩୦ ॥
ଅସଦେବ ସଦା ବାୟୁରସଦେବେଦମିତ୍ୟପି ।
ଅହଙ୍କାରମସଦ୍ବୁଦ୍ଧିର୍ବ୍ରହ୍ମୈବ ଜଗତାଂ ଗଣଃ ॥ ୧୪.୩୧ ॥
ଅସଦେବ ସଦା ଚିତ୍ତମାତ୍ମୈବେଦଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଅସଦେବାସୁରାଃ ସର୍ୱେ ଅସଦେବେଦଶ୍ୱରାକୃତିଃ ॥ ୧୪.୩୨ ॥
ଅସଦେବ ସଦା ବିଶ୍ୱଂ ଅସଦେବ ସଦା ହରିଃ ।
ଅସଦେବ ସଦା ବ୍ରହ୍ମା ତତ୍ସୃଷ୍ଟିରସଦେବ ହି ॥ ୧୪.୩୩ ॥
ଅସଦେବ ମହାଦେବଃ ଅସଦେବ ଗଣେଶ୍ୱରଃ ।
ଅସଦେବ ସଦା ଚୋମା ଅସତ୍ ସ୍କନ୍ଦୋ ଗଣେଶ୍ୱରାଃ ॥ ୧୪.୩୪ ॥
ଅସଦେବ ସଦା ଜୀବ ଅସଦେବ ହି ଦେହକମ୍ ।
ଅସଦେବ ସଦା ବେଦା ଅସଦ୍ଦେହାନ୍ତମେବ ଚ ॥ ୧୪.୩୫ ॥
ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ରଂ ପୁରାଣଂ ଚ ଅସତ୍ୟେ ସତ୍ୟବିଭ୍ରମଃ ।
ଅସଦେବ ହି ସର୍ୱଂ ଚ ଅସଦେବ ପରଂପରା ॥ ୧୪.୩୬ ॥
ଅସଦେବେଦମାଦ୍ୟନ୍ତମସଦେବ ମୁନୀଶ୍ୱରାଃ ।
ଅସଦେବ ସଦା ଲୋକା ଲୋକ୍ୟା ଅପ୍ୟସଦେବ ହି ॥ ୧୪.୩୭ ॥
ଅସଦେବ ସୁଖଂ ଦୁଃଖଂ ଅସଦେବ ଜୟାଜୟୌ ।
ଅସଦେବ ପରଂ ବନ୍ଧମସନ୍ମୁକ୍ତିରପି ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ ୧୪.୩୮ ॥
ଅସଦେବ ମୃତିର୍ଜନ୍ମ ଅସଦେବ ଜଡାଜଡମ୍ ।
ଅସଦେବ ଜଗତ୍ ସର୍ୱମସଦେବାତ୍ମଭାବନା ॥ ୧୪.୩୯ ॥
ଅସଦେବ ଚ ରୂପାଣି ଅସଦେବ ପଦଂ ଶୁଭମ୍ ।
ଅସଦେବ ସଦା ଚାହମସଦେବ ତ୍ୱମେବ ହି ॥ ୧୪.୪୦ ॥
ଅସଦେବ ହି ସର୍ୱତ୍ର ଅସଦେବ ଚଲାଚଲମ୍ ।
ଅସଚ୍ଚ ସକଲଂ ଭୂତମସତ୍ୟଂ ସକଲଂ ଫଲମ୍ ॥ ୧୪.୪୧ ॥
ଅସତ୍ୟମଖିଲଂ ବିଶ୍ୱମସତ୍ୟମଖିଲୋ ଗୁଣଃ ।
ଅସତ୍ୟମଖିଲଂ ଶେଷମସତ୍ୟମଖିଲଂ ଜଗତ୍ ॥ ୧୪.୪୨ ॥
ଅସତ୍ୟମଖିଲଂ ପାପଂ ଅସତ୍ୟଂ ଶ୍ରବଣତ୍ରୟମ୍ ।
ଅସତ୍ୟଂ ଚ ସଜାତୀୟବିଜାତୀୟମସତ୍ ସଦା ॥ ୧୪.୪୩ ॥
ଅସତ୍ୟମଧିକାରାଶ୍ଚ ଅନିତ୍ୟା ବିଷୟାଃ ସଦା ।
ଅସଦେବ ହି ଦେବାଦ୍ୟା ଅସଦେବ ପ୍ରୟୋଜନମ୍ ॥ ୧୪.୪୪ ॥
ଅସଦେବ ଶମଂ ନିତ୍ୟଂ ଅସଦେବ ଶମୋଽନିଶମ୍ ।
ଅସଦେବ ସସନ୍ଦେହଂ ଅସଦ୍ୟୁଦ୍ଧଂ ସୁରାସୁରମ୍ ॥ ୧୪.୪୫ ॥var was ଅସଦେବ ଚ ସନ୍ଦେହଂ
ଅସଦେବେଶଭାବଂ ଚାସଦେବୋପାସ୍ୟମେବ ହି ।
ଅସଚ୍ଚ କାଲଦେଶାଦି ଅସତ୍ କ୍ଷେତ୍ରାଦିଭାବନମ୍ ॥ ୧୪.୪୬ ॥
ତଜ୍ଜନ୍ୟଧର୍ମାଧର୍ମୌ ଚ ଅସଦେବ ବିନିର୍ଣୟଃ ।
ଅସଚ୍ଚ ସର୍ୱକର୍ମାଣି ଅସଦସ୍ୱପରଭ୍ରମଃ ॥ ୧୪.୪୭ ॥
ଅସଚ୍ଚ ଚିତ୍ତସଦ୍ଭାବ ଅସଚ୍ଚ ସ୍ଥୂଲଦେହକମ୍ ।
ଅସଚ୍ଚ ଲିଙ୍ଗଦେହଂ ଚ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ଶିବଂ ଶପେ ॥ ୧୪.୪୮ ॥
ଅସତ୍ୟଂ ସ୍ୱର୍ଗନରକଂ ଅସତ୍ୟଂ ତଦ୍ଭବଂ ସୁଖମ୍ ।
ଅସଚ୍ଚ ଗ୍ରାହକଂ ସର୍ୱଂ ଅସତ୍ୟଂ ଗ୍ରାହ୍ୟରୂପକମ୍ ॥ ୧୪.୪୯ ॥
ଅସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟବଦ୍ଭାବଂ ଅସତ୍ୟଂ ତେ ଶିବେ ଶପେ ।var was ସତ୍ୟବଦ୍ଭାନଂ
ଅସତ୍ୟଂ ବର୍ତମାନାଖ୍ୟଂ ଅସତ୍ୟଂ ଭୂତରୂପକମ୍ ॥ ୧୪.୫୦ ॥
ଅସତ୍ୟଂ ହି ଭବିଷ୍ୟାଖ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ଶିବେ ଶପେ ।
ଅସତ୍ ପୂର୍ୱମସନ୍ମଧ୍ୟମସଦନ୍ତମିଦଂ ଜଗତ୍ ॥ ୧୪.୫୧ ॥
ଅସଦେବ ସଦା ପ୍ରାୟଂ ଅସଦେବ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଅସଦେବ ସଦା ଜ୍ଞାନମଜ୍ଞାନଜ୍ଞେୟମେବ ଚ ॥ ୧୪.୫୨ ॥
ଅସତ୍ୟଂ ସର୍ୱଦା ବିଶ୍ୱମସତ୍ୟଂ ସର୍ୱଦା ଜଡମ୍ ।
ଅସତ୍ୟଂ ସର୍ୱଦା ଦୃଶ୍ୟଂ ଭାତି ତୌ ରଙ୍ଗଶୃଙ୍ଗବତ୍ ॥ ୧୪.୫୩ ॥
ଅସତ୍ୟଂ ସର୍ୱଦା ଭାବଃ ଅସତ୍ୟଂ କୋଶସଂଭବମ୍ ।
ଅସତ୍ୟଂ ସକଲଂ ମନ୍ତ୍ରଂ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୧୪.୫୪ ॥
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟଜ୍ଜଗନ୍ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟନାତ୍ମମିଦଂ ସଦା ।
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ମୃଷୈବେଦଂ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୧୪.୫୫ ॥
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟତ୍ସୁଖଂ ନାସ୍ତି ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟା ଗତିର୍ନାସ୍ତି ସ୍ଥିତମାତ୍ମନି ସର୍ୱଦା ॥ ୧୪.୫୬ ॥
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ ହି କ୍ୱାପି ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟତ୍ ତୃଣଂ ନ ହି ।
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚିଚ୍ଚ କ୍ୱଚିଦପ୍ୟାତ୍ମନୋ ନ ହି ॥ ୧୪.୫୭ ॥
ଆତ୍ମାନନ୍ଦପ୍ରକରଣମେତତ୍ତେଽଭିହିତଂ ମୟା ।
ଯଃ ଶୃଣୋତି ସକୃଦ୍ୱିଦ୍ୱାନ୍ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୧୪.୫୮ ॥
ସକୃଚ୍ଛ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ସଦ୍ୟୋବନ୍ଧବିମୁକ୍ତିଦମ୍ ।
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥାର୍ଥମାତ୍ରଂ ବୈ ଗୃଣନ୍ ସର୍ୱୈର୍ୱିମୁଚ୍ୟତେ ॥ ୧୪.୫୯ ॥
ସୂତଃ –
ପୂର୍ଣଂ ସତ୍ୟଂ ମହେଶଂ ଭଜ ନିୟତହୃଦା ଯୋଽନ୍ତରାୟୈର୍ୱିହୀନଃ
ସୋ ନିତ୍ୟୋ ନିର୍ୱିକଲ୍ପୋ ଭବତି ଭୁବି ସଦା ବ୍ରହ୍ମଭୂତୋ ଋତାତ୍ମା ।
ବିଚ୍ଛିନ୍ନଗ୍ରନ୍ଥିରୀଶେ ଶିବବିମଲପଦେ ବିଦ୍ୟତେ ଭାସତେଽନ୍ତଃ
ଆରାମୋଽନ୍ତର୍ଭବତି ନିୟତଂ ବିଶ୍ୱଭୂତୋ ମୃତଶ୍ଚ ॥ ୧୪.୬୦ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଆତ୍ମାନନ୍ଦପ୍ରକରଣବର୍ଣନଂ ନାମ ଚତୁର୍ଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୧୫ ॥ ପଞ୍ଚଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ମହାରହସ୍ୟଂ ବକ୍ଷ୍ୟାମି ଗୁହ୍ୟାତ୍ ଗୁହ୍ୟତରଂ ପୁନଃ ।
ଅତ୍ୟନ୍ତଦୁର୍ଲଭଂ ଲୋକେ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରମିଦଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରମସନ୍ନ ହି ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ଶ୍ରୁତଂ ସର୍ୱଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ମହାୟନ୍ତ୍ରଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ କ୍ରିୟାଫଲମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ମହାବାକ୍ୟଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ଜଗତ୍ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ଜଡାଜଡମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ପରଂ ଦେହଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ଗୁଣଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରମହଂ ମହତ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରମିଦଂ ବସ୍ତୁ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ସ ଚ ପୁମାନ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ଚ ଯତ୍ କିଞ୍ଚିତ୍ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରମନନ୍ତାତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ପରଂ ସୁଖମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ପରଂ ଜ୍ଞାନଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ପରଂ ପାରଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ପୁରତ୍ରୟମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରମନେକତ୍ୱଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲଂ ଗନ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ପରମଂ ପଦମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲଂ ଘ୍ରାଣଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲଂ ସ୍ପର୍ଶଂ ଶବ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲଂ ରୂପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୧୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲଂ ଲୋକଂ ରସୋ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲଂ ଚିତ୍ତଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୧୧ ॥
ତତ୍ପଦଂ ଚ ସଦା ବ୍ରହ୍ମ ତ୍ୱଂ ପଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ହି ।
ଅସୀତ୍ୟେବ ପଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମୈକ୍ୟଂ କେବଲମ୍ ସଦା ॥ ୧୫.୧୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲଂ ଗୁହ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ବାହ୍ୟଂ ଚ କେବଲମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲଂ ନିତ୍ୟଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୧୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ତଜ୍ଜଲାନୀତି ଜଗଦାଦ୍ୟନ୍ତୟୋଃ ସ୍ଥିତିଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଜଗଦାଦ୍ୟନ୍ତଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୧୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଚାସ୍ତି ନାସ୍ତୀତି ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଂ ଯତ୍ କିଞ୍ଚିତ୍ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୧୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଜାଗ୍ରତ୍ ସର୍ୱଂ ହି ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରମହଂ ପରମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସତ୍ୟମସ୍ତିତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ତୁର୍ୟମୁଚ୍ୟତେ ॥ ୧୫.୧୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସତ୍ତା ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଗୁରୁଭାବନମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଶିଷ୍ୟସଦ୍ଭାବଂ ମୋକ୍ଷଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୧୭ ॥
ପୂର୍ୱାପରଂ ଚ ବ୍ରହ୍ମୈବ ପୂର୍ଣଂ ବ୍ରହ୍ମ ସନାତନମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲଂ ସାକ୍ଷାତ୍ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୧୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମ ସଚ୍ଚିତ୍ସୁଖଂ ବ୍ରହ୍ମ ପୂର୍ଣଂ ବ୍ରହ୍ମ ସନାତନମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲଂ ସାକ୍ଷାତ୍ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୧୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲଂ ସଚ୍ଚିତ୍ ସୁଖଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ।
ଆନନ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱତ୍ର ପ୍ରିୟରୂପମବସ୍ଥିତମ୍ ॥ ୧୫.୨୦ ॥
ଶୁଭବାସନୟା ଜୀବଂ ଶିବବଦ୍ଭାତି ସର୍ୱଦା ।
ପାପବାସନୟା ଜୀବୋ ନରକଂ ଭୋଜ୍ୟବତ୍ ସ୍ଥିତମ୍ ॥ ୧୫.୨୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବେନ୍ଦ୍ରିୟବଦ୍ଭାନଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ବିଷୟାଦିବତ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ୟବହାରଶ୍ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୨୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମାନନ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଜ୍ଞାନବିଗ୍ରହମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ମାୟାକାର୍ୟାଖ୍ୟଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୨୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଯଜ୍ଞସନ୍ଧାନଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ହୃଦୟାମ୍ବରମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ମୋକ୍ଷସାରାଖ୍ୟଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୨୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଶୁଦ୍ଧାଶୁଦ୍ଧଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କାରଣମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ କାର୍ୟଂ ଭୂଲୋକଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୨୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ନିତ୍ୟତୃପ୍ତାତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମୈବ ସକଲଂ ଦିନମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ତୂଷ୍ଣୀଂ ଭୂତାତ୍ମା ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୨୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ବେଦସାରାର୍ଥଃ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଧ୍ୟାନଗୋଚରମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଯୋଗୟୋଗାଖ୍ୟଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୨୭ ॥
ନାନାରୂପତ୍ୱାଦ୍ ବ୍ରହ୍ମ ଉପାଧିତ୍ୱେନ ଦୃଶ୍ୟତେ ।
ମାୟାମାତ୍ରମିତି ଜ୍ଞାତ୍ୱା ବସ୍ତୁତୋ ନାସ୍ତି ତତ୍ତ୍ୱତଃ ॥ ୧୫.୨୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଲୋକବଦ୍ଭାତି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଜନବତ୍ତଥା ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ରୂପବଦ୍ଭାତି ବସ୍ତୁତୋ ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୫.୨୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଦେବତାକାରଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ମୁନିମଣ୍ଡଲମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଧ୍ୟାନରୂପଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୩୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଜ୍ଞାନବିଜ୍ଞାନଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ପରମେଶ୍ୱରଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଶୁଦ୍ଧବୁଦ୍ଧାତ୍ମା ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୩୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ପରମାନଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ୟାପକଂ ମହତ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ପରମାର୍ଥଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୩୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଯଜ୍ଞରୂପଂ ଚ ବ୍ରହ୍ମ ହବ୍ୟଂ ଚ କେବଲମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଜୀବଭୂତାତ୍ମା ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୩୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସକଲଂ ଲୋକଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଗୁରୁଶିଷ୍ୟକମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱସିଦ୍ଧିଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୩୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମନ୍ତ୍ରଂ ଚ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସକଲଂ ଜପମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱକାର୍ୟଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୩୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଶାନ୍ତତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ହୃଦୟାନ୍ତରମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱକୈବଲ୍ୟଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୩୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାକ୍ଷରଭାବଞ୍ଚ ବ୍ରହ୍ମୈବାକ୍ଷରଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମରୂପଞ୍ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୩୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସତ୍ୟଭବନଂ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ତତ୍ପଦାର୍ଥଞ୍ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୩୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂପଦାର୍ଥଞ୍ଚ ବ୍ରହ୍ମୈବ ପରମେଶ୍ୱରଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ତ୍ୱଂପଦାର୍ଥଞ୍ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୩୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଯଦ୍ୟତ୍ ପରମଂ ବ୍ରହ୍ମୈବେତି ପରାୟଣମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ କଲନାଭାବଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୪୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱଂ ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବ ତ୍ୱଂ ସଦାଶିବଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ଜଗତ୍ ସର୍ୱଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୪୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱସୁଲଭଂ ବ୍ରହ୍ମୈବାତ୍ମା ସ୍ୱୟଂ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସୁଖମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୪୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟଦସତ୍ ସଦା ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରାତ୍ମା ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୪୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱବାକ୍ୟାର୍ଥଃ ବ୍ରହ୍ମୈବ ପରମଂ ପଦମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସତ୍ୟାସତ୍ୟଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୪୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବୈକମନାଦ୍ୟନ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମୈବୈକଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବୈକଂ ଚିଦାନନ୍ଦଃ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୪୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବୈକଂ ସୁଖଂ ନିତ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମୈବୈକଂ ପରାୟଣମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବୈକଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୪୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଚିତ୍ ସ୍ୱୟଂ ସ୍ୱସ୍ଥଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଗୁଣବର୍ଜିତମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାତ୍ୟନ୍ତିକଂ ସର୍ୱଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୪୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ନିର୍ମଲଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସୁଲଭଂ ସଦା ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟାନାଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୪୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସୌଖ୍ୟଂ ସୌଖ୍ୟଂ ଚ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ସୁଖାତ୍ମକମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଦା ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୪୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବମଖିଲଂ ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମୈକଂ ସର୍ୱସାକ୍ଷିକମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭୂରିଭବନଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୫୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ପରିପୂର୍ଣାତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମୈବଂ ସାରମବ୍ୟଯମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ କାରଣଂ ମୂଲଂ ବ୍ରହ୍ମୈବୈକଂ ପରାୟଣମ୍ ॥ ୧୫.୫୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଭୂତାତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମୈବ ସୁଖବିଗ୍ରହମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ନିତ୍ୟତୃପ୍ତାତ୍ମା ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୫୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାଦ୍ୱୈତମାତ୍ରାତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମୈବାକାଶବତ୍ ପ୍ରଭୁଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ହୃଦୟାନନ୍ଦଃ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୫୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟତ୍ ପରଂ ନାସ୍ତି ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟଜ୍ଜଗନ୍ନ ଚ ।
ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟଦହଂ ନାହଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୫୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାନ୍ୟସୁଖଂ ନାସ୍ତି ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟତ୍ ଫଲଂ ନ ହି ।
ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟତ୍ ତୃଣଂ ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୫୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟତ୍ ପଦଂ ମିଥ୍ୟା ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ।
ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟଜ୍ଜଗନ୍ମିଥ୍ୟା ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୫୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟଦହଂ ମିଥ୍ୟା ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରୋହମେବ ହି ।
ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟୋ ଗୁରୁର୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୫୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟଦସତ୍ କାର୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟଦସଦ୍ୱପୁଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟନ୍ମନୋ ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୫୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟଜ୍ଜଗନ୍ମିଥ୍ୟା ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ।
ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟନ୍ନ ଚାହନ୍ତା ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୫.୫୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମିତ୍ୟେବଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ପ୍ରକରଣଂ ମୟା ।
ଯଃ ପଠେତ୍ ଶ୍ରାବୟେତ୍ ସଦ୍ୟୋ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୧୫.୬୦ ॥
ଅସ୍ତି ବ୍ରହ୍ମେତି ବେଦେ ଇଦମିଦମଖିଲଂ ବେଦ ସୋ ସଦ୍ଭବେତ୍ ।
ସଚ୍ଚାସଚ୍ଚ ଜଗତ୍ତଥା ଶ୍ରୁତିବଚୋ ବ୍ରହ୍ମୈବ ତଜ୍ଜାଦିକମ୍ ॥
ଯତୋ ବିଦ୍ୟୈବେଦଂ ପରିଲୁଠତି ମୋହେନ ଜଗତି ।
ଅତୋ ବିଦ୍ୟାପାଦୋ ପରିଭବତି ବ୍ରହ୍ମୈବ ହି ସଦା ॥ ୧୫.୬୧ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଂ ପ୍ରକରଣନିରୂପଣଂ ନାମ ପଞ୍ଚଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୧୬ ॥ ଷୋଡଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ଅତ୍ୟନ୍ତଂ ଦୁର୍ଲଭଂ ବକ୍ଷ୍ୟେ ବେଦଶାସ୍ତ୍ରାଗମାଦିଷୁ ।
ଶୃଣ୍ୱନ୍ତୁ ସାବଧାନେନ ଅସଦେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୧ ॥
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ ଦୃଶ୍ୟତେ ଲୋକେ ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ଭାଷତେ ସଦା ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ ଭୁଜ୍ୟତେ କ୍ୱାପି ତତ୍ସର୍ୱମସଦେବ ହି ॥ ୧୬.୨ ॥
ଯଦ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିଜ୍ଜପଂ ବାପି ସ୍ନାନଂ ବା ଜଲମେବ ବା ।
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟତ୍ ପରଂ ଯଦ୍ୟତ୍ ଅସତ୍ ସର୍ୱଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୧୬.୩ ॥
ଚିତ୍ତକାର୍ୟଂ ବୁଦ୍ଧିକାର୍ୟଂ ମାୟାକାର୍ୟଂ ତଥୈବ ହି ।
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟତ୍ ପରଂ କିଞ୍ଚିତ୍ ତତ୍ସର୍ୱମସଦେବ ହି ॥ ୧୬.୪ ॥
ଅହନ୍ତାୟାଃ ପରଂ ରୂପଂ ଇଦଂତ୍ୱଂ ସତ୍ୟମିତ୍ୟପି ।
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟତ୍ ପରଂ କିଞ୍ଚିତ୍ ତତ୍ସର୍ୱମସଦେବ ହି ॥ ୧୬.୫ ॥
ନାନାତ୍ୱମେବ ରୂପତ୍ୱଂ ବ୍ୟବହାରଃ କ୍ୱଚିତ୍ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ଆତ୍ମୀୟ ଏବ ସର୍ୱତ୍ର ତତ୍ସର୍ୱମସଦେବ ହି ॥ ୧୬.୬ ॥
ତତ୍ତ୍ୱଭେଦଂ ଜଗଦ୍ଭେଦଂ ସର୍ୱଭେଦମସତ୍ୟକମ୍ ।
ଇଚ୍ଛାଭେଦଂ ଜଗଦ୍ଭେଦଂ ତତ୍ସର୍ୱମସଦେବ ହି ॥ ୧୬.୭ ॥
ଦ୍ୱୈତଭେଦଂ ଚିତ୍ରଭେଦଂ ଜାଗ୍ରଦ୍ଭେଦଂ ମନୋମୟମ୍ ।
ଅହଂଭେଦମିଦଂଭେଦମସଦେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୮ ॥
ସ୍ୱପ୍ନଭେଦଂ ସୁପ୍ତିଭେଦଂ ତୁର୍ୟଭେଦମଭେଦକମ୍ ।
କର୍ତୃଭେଦଂ କାର୍ୟଭେଦଂ ଗୁଣଭେଦଂ ରସାତ୍ମକମ୍ ।
ଲିଙ୍ଗଭେଦମିଦଂଭେଦମସଦେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୯ ॥
ଆତ୍ମଭେଦମସଦ୍ଭେଦଂ ସଦ୍ଭେଦମସଦଣ୍ୱପି ।
ଅତ୍ୟନ୍ତାଭାବସଦ୍ଭେଦମ୍ ଅସଦେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୧୦ ॥
ଅସ୍ତିଭେଦଂ ନାସ୍ତିଭେଦମଭେଦଂ ଭେଦବିଭ୍ରମଃ ।
ଭ୍ରାନ୍ତିଭେଦଂ ଭୂତିଭେଦମସଦେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୧୧ ॥
ପୁନରନ୍ୟତ୍ର ସଦ୍ଭେଦମିଦମନ୍ୟତ୍ର ବା ଭୟମ୍ ।
ପୁଣ୍ୟଭେଦଂ ପାପଭେଦଂ ଅସଦେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୧୨ ॥
ସଙ୍କଲ୍ପଭେଦଂ ତଦ୍ଭେଦଂ ସଦା ସର୍ୱତ୍ର ଭେଦକମ୍ ।
ଜ୍ଞାନାଜ୍ଞାନମୟଂ ସର୍ୱଂ ଅସଦେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୧୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭେଦଂ କ୍ଷତ୍ରଭେଦଂ ଭୂତଭୌତିକଭେଦକମ୍ ।
ଇଦଂଭେଦମହଂଭେଦଂ ଅସଦେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୧୪ ॥
ବେଦଭେଦଂ ଦେବଭେଦଂ ଲୋକାନାଂ ଭେଦମୀଦୃଶମ୍ ।
ପଞ୍ଚାକ୍ଷରମସନ୍ନିତ୍ୟମ୍ ଅସଦେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୧୫ ॥
ଜ୍ଞାନେନ୍ଦ୍ରିୟମସନ୍ନିତ୍ୟଂ କର୍ମେନ୍ଦ୍ରିୟମସତ୍ସଦା ।
ଅସଦେବ ଚ ଶବ୍ଦାଖ୍ୟଂ ଅସତ୍ୟଂ ତତ୍ଫଲଂ ତଥା ॥ ୧୬.୧୬ ॥
ଅସତ୍ୟଂ ପଞ୍ଚଭୂତାଖ୍ୟମସତ୍ୟଂ ପଞ୍ଚଦେବତାଃ ।
ଅସତ୍ୟଂ ପଞ୍ଚକୋଶାଖ୍ୟମ୍ ଅସଦେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୧୭ ॥
ଅସତ୍ୟଂ ଷଡ୍ୱିକାରାଦି ଅସତ୍ୟଂ ଷଟ୍କମୂର୍ମିଣାମ୍ ।
ଅସତ୍ୟମରିଷଡ୍ୱର୍ଗମସତ୍ୟଂ ଷଡୃତୁସ୍ତଦା ॥ ୧୬.୧୮ ॥var was ତଥା
ଅସତ୍ୟଂ ଦ୍ୱାଦଶମାସାଃ ଅସତ୍ୟଂ ବତ୍ସରସ୍ତଥା ।
ଅସତ୍ୟଂ ଷଡବସ୍ଥାଖ୍ୟଂ ଷଟ୍କାଲମସଦେବ ହି ॥ ୧୬.୧୯ ॥
ଅସତ୍ୟମେବ ଷଟ୍ଶାସ୍ତ୍ରଂ ଅସଦେବ ହି କେବଲମ୍ ।
ଅସଦେବ ସଦା ଜ୍ଞାନଂ ଅସଦେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୨୦ ॥
ଅନୁକ୍ତମୁକ୍ତଂ ନୋକ୍ତଂ ଚ ଅସଦେବ ହି କେବଲମ୍ ।
ଅସତ୍ପ୍ରକରଣଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସର୍ୱବେଦେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୧୬.୨୧ ॥
ଭୂୟଃ ଶୃଣୁ ତ୍ୱଂ ଯୋଗୀନ୍ଦ୍ର ସାକ୍ଷାନ୍ମୋକ୍ଷଂ ବ୍ରବୀମ୍ୟହମ୍ ।
ସନ୍ମାତ୍ରମହମେବାତ୍ମା ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ କେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୨୨ ॥
ସନ୍ମୟାନନ୍ଦଭୂତାତ୍ମା ଚିନ୍ମୟାନନ୍ଦସଦ୍ଘନଃ ।
ଚିନ୍ମୟାନନ୍ଦସନ୍ଦୋହଚିଦାନନ୍ଦୋ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୨୩ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରଜ୍ୟୋତିରାନ୍ଦଶ୍ଚିନ୍ମାତ୍ରଜ୍ୟୋତିବିଗ୍ରହଃ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରଜ୍ୟୋତିରୀଶାନଃ ସର୍ୱଦାନନ୍ଦକେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୨୪ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରଜ୍ୟୋତିରଖିଲଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଜ୍ୟୋତିରସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସର୍ୱମେବାହଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ॥ ୧୬.୨୫ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ଚିତ୍ତଂ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ମୋକ୍ଷ ଏବ ଚ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ମନନଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଶ୍ରବଣଂ ତଥା ॥ ୧୬.୨୬ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମହମେବାସ୍ମି ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ନିର୍ଗୁଣଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସଗୁଣଂ ପରମ୍ ॥ ୧୬.୨୭ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମହମେବ ତ୍ୱଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହୃଦୟଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଚିନ୍ମୟଂ ସଦା ॥ ୧୬.୨୮ ॥
ଚିଦେବ ତ୍ୱଂ ଚିଦେବାହଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ଶାନ୍ତତ୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଶାନ୍ତିଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ ୧୬.୨୯ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ବିଜ୍ଞାନଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ବ୍ରହ୍ମ କେବଲମ୍ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ସଂକଲ୍ପଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଭୁବନତ୍ରୟମ୍ ॥ ୧୬.୩୦ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ସର୍ୱତ୍ର ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ବ୍ୟାପକୋ ଗୁରୁଃ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ଶୁଦ୍ଧତ୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ବ୍ରହ୍ମ କେବଲମ୍ ॥ ୧୬.୩୧ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ଚୈତନ୍ୟଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଭାସ୍କରାଦିକମ୍ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ସନ୍ମାତ୍ରଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଜଗଦେବ ହି ॥ ୧୬.୩୨ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ସତ୍କର୍ମ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ନିତ୍ୟମଙ୍ଗଲମ୍ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ବ୍ରହ୍ମ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ହରିରେବ ହି ॥ ୧୬.୩୩ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ମୌନାତ୍ମା ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସିଦ୍ଧିରେବ ହି ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ଜନିତଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସୁଖମେବ ହି ॥ ୧୬.୩୪ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ଗଗନଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ପର୍ୱତଂ ଜଲମ୍ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ନକ୍ଷତ୍ରଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ମେଘମେବ ହି ॥ ୧୬.୩୫ ॥
ଚିଦେବ ଦେବତାକାରଂ ଚିଦେବ ଶିବପୂଜନମ୍ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ କାଠିନ୍ୟଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଶୀତଲଂ ଜଲମ୍ ॥ ୧୬.୩୬ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ମନ୍ତବ୍ୟଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଦୃଶ୍ୟଭାବନମ୍ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ସକଲଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଭୁବନଂ ପିତା ॥ ୧୬.୩୭ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ଜନନୀ ଚିନ୍ମାତ୍ରାନ୍ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚନ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ନୟନଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଶ୍ରବଣଂ ସୁଖମ୍ ॥ ୧୬.୩୮ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ କରଣଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ କାର୍ୟମୀଶ୍ୱରମ୍ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଚିନ୍ମୟଂ ସତ୍ୟଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ହି ॥ ୧୬.୩୯ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ବେଦାନ୍ତଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ବ୍ରହ୍ମ ନିଶ୍ଚୟମ୍ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ସଦ୍ଭାବି ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଭାତି ନିତ୍ୟଶଃ ॥ ୧୬.୪୦ ॥
ଚିଦେବ ଜଗଦାକାରଂ ଚିଦେବ ପରମଂ ପଦମ୍ ।
ଚିଦେବ ହି ଚିଦାକାରଂ ଚିଦେବ ହି ଚିଦବ୍ୟଯଃ ॥ ୧୬.୪୧ ॥
ଚିଦେବ ହି ଶିବାକାରଂ ଚିଦେବ ହି ଶିବବିଗ୍ରହଃ ।
ଚିଦାକାରମିଦଂ ସର୍ୱଂ ଚିଦାକାରଂ ସୁଖାସୁଖମ୍ ॥ ୧୬.୪୨ ॥
ଚିଦେବ ହି ଜଡାକାରଂ ଚିଦେବ ହି ନିରନ୍ତରମ୍ ।
ଚିଦେବକଲନାକାରଂ ଜୀବାକାରଂ ଚିଦେବ ହି ॥ ୧୬.୪୩ ॥
ଚିଦେବ ଦେବତାକାରଂ ଚିଦେବ ଶିବପୂଜନମ୍ ।
ଚିଦେବ ତ୍ୱଂ ଚିଦେବାହଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ॥ ୧୬.୪୪ ॥
ଚିଦେବ ପରମାକାରଂ ଚିଦେବ ହି ନିରାମୟମ୍ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ସତତଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ହି ପରାୟଣମ୍ ॥ ୧୬.୪୫ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ବୈରାଗ୍ୟଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ନିର୍ଗୁଣଂ ସଦା ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ସଞ୍ଚାରଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ମନ୍ତ୍ରତନ୍ତ୍ରକମ୍ ॥ ୧୬.୪୬ ॥
ଚିଦାକାରମିଦଂ ବିଶ୍ୱଂ ଚିଦାକାରଂ ଜଗତ୍ତ୍ରୟମ୍ ।
ଚିଦାକାରମହଙ୍କାରଂ ଚିଦାକାରଂ ପରାତ୍ ପରମ୍ ॥ ୧୬.୪୭ ॥
ଚିଦାକାରମିଦଂ ଭେଦଂ ଚିଦାକାରଂ ତୃଣାଦିକମ୍ ।
ଚିଦାକାରଂ ଚିଦାକାଶଂ ଚିଦାକାରମରୂପକମ୍ ॥ ୧୬.୪୮ ॥
ଚିଦାକାରଂ ମହାନନ୍ଦଂ ଚିଦାକାରଂ ସୁଖାତ୍ ସୁଖମ୍ ।
ଚିଦାକାରଂ ସୁଖଂ ଭୋଜ୍ୟଂ ଚିଦାକାରଂ ପରଂ ଗୁରୁମ୍ ॥ ୧୬.୪୯ ॥
ଚିଦାକାରମିଦଂ ବିଶ୍ୱଂ ଚିଦାକାରମିଦଂ ପୁମାନ୍ ।
ଚିଦାକାରମଜଂ ଶାନ୍ତଂ ଚିଦାକାରମନାମୟମ୍ ॥ ୧୬.୫୦ ॥
ଚିଦାକାରଂ ପରାତୀତଂ ଚିଦାକାରଂ ଚିଦେବ ହି ।
ଚିଦାକାରଂ ଚିଦାକାଶଂ ଚିଦାକାଶଂ ଶିବାୟତେ ॥ ୧୬.୫୧ ॥
ଚିଦାକାରଂ ସଦା ଚିତ୍ତଂ ଚିଦାକାରଂ ସଦାଽମୃତମ୍ ।
ଚିଦାକାରଂ ଚିଦାକାଶଂ ତଦା ସର୍ୱାନ୍ତରାନ୍ତରମ୍ ॥ ୧୬.୫୨ ॥
ଚିଦାକାରମିଦଂ ପୂର୍ଣଂ ଚିଦାକାରମିଦଂ ପ୍ରିୟମ୍ ।
ଚିଦାକାରମିଦଂ ସର୍ୱଂ ଚିଦାକାରମହଂ ସଦା ॥ ୧୬.୫୩ ॥
ଚିଦାକାରମିଦଂ ସ୍ଥାନଂ ଚିଦାକାରଂ ହୃଦମ୍ବରମ୍ ।
ଚିଦାବୋଧଂ ଚିଦାକାରଂ ଚିଦାକାଶଂ ତତଂ ସଦା ॥ ୧୬.୫୪ ॥
ଚିଦାକାରଂ ସଦା ପୂର୍ଣଂ ଚିଦାକାରଂ ମହତ୍ଫଲମ୍ ।
ଚିଦାକାରଂ ପରଂ ତତ୍ତ୍ୱଂ ଚିଦାକାରଂ ପରଂ ଭବାନ୍ ॥ ୧୬.୫୫ ॥
ଚିଦାକାରଂ ସଦାମୋଦଂ ଚିଦାକାରଂ ସଦା ମୃତମ୍ ।
ଚିଦାକାରଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିଦହଂ ଚିଦହଂ ସଦା ॥ ୧୬.୫୬ ॥
ଚିଦହଂ ଚିଦହଂ ଚିତ୍ତଂ ଚିତ୍ତଂ ସ୍ୱସ୍ୟ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଚିଦେବ ଜଗଦାକାରଂ ଚିଦେବ ଶିବଶଙ୍କରଃ ॥ ୧୬.୫୭ ॥
ଚିଦେବ ଗଗନାକାରଂ ଚିଦେବ ଗଣନାୟକମ୍ ।
ଚିଦେବ ଭୁବନାକାରଂ ଚିଦେବ ଭବଭାବନମ୍ ॥ ୧୬.୫୮ ॥
ଚିଦେବ ହୃଦୟାକାରଂ ଚିଦେବ ହୃଦୟେଶ୍ୱରଃ ।
ଚିଦେବ ଅମୃତାକାରଂ ଚିଦେବ ଚଲନାସ୍ପଦମ୍ ॥ ୧୬.୫୯ ॥
ଚିଦେବାହଂ ଚିଦେବାହଂ ଚିନ୍ମୟଂ ଚିନ୍ମୟଂ ସଦା ।
ଚିଦେବ ସତ୍ୟବିଶ୍ୱାସଂ ଚିଦେବ ବ୍ରହ୍ମଭାବନମ୍ ॥ ୧୬.୬୦ ॥
ଚିଦେବ ପରମଂ ଦେବଂ ଚିଦେବ ହୃଦୟାଲୟମ୍ ।
ଚିଦେବ ସକଲାକାରଂ ଚିଦେବ ଜନମଣ୍ଡଲମ୍ ॥ ୧୬.୬୧ ॥
ଚିଦେବ ସର୍ୱମାନନ୍ଦଂ ଚିଦେବ ପ୍ରିୟଭାଷଣମ୍ ।
ଚିଦେବ ତ୍ୱଂ ଚିଦେବାହଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ॥ ୧୬.୬୨ ॥
ଚିଦେବ ପରମଂ ଧ୍ୟାନଂ ଚିଦେବ ପରମର୍ହଣମ୍ ।
ଚିଦେବ ତ୍ୱଂ ଚିଦେବାହଂ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମୟମେବ ହି ॥ ୧୬.୬୩ ॥
ଚିଦେବ ତ୍ୱଂ ପ୍ରକରଣଂ ସର୍ୱବେଦେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ସକୃଚ୍ଛ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ ୧୬.୬୪ ॥
ଯସ୍ୟାଭିଧ୍ୟାନୟୋଗାଜ୍ଜନିମୃତିବିବଶାଃ ଶାଶ୍ୱତଂ ବୃତ୍ତିଭିର୍ୟେ
ମାୟାମୋହୈର୍ୱିହୀନା ହୃଦୁଦରଭୟଜଂ ଛିଦ୍ୟତେ ଗ୍ରନ୍ଥିଜାତମ୍ ।
ବିଶ୍ୱଂ ବିଶ୍ୱାଧିକରସଂ ଭବତି ଭବତୋ ଦର୍ଶନାଦାପ୍ତକାମଃ
ସୋ ନିତ୍ୟୋ ନିର୍ୱିକଲ୍ପୋ ଭବତି ଭୁବି ସଦା ବ୍ରହ୍ମଭୂତୋଽନ୍ତରାତ୍ମା ॥ ୧୬.୬୫ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଚିଦେବତ୍ୱଂପ୍ରକରଣବର୍ଣନଂ ନାମ ଷୋଡଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୧୭ ॥ ସପ୍ତଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ନିଦାଘ ଶୃଣୁ ଗୁହ୍ୟଂ ମେ ସର୍ୱସିଦ୍ଧାନ୍ତସଙ୍ଗ୍ରହମ୍ ।
ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତମିଦଂ ଶୂନ୍ୟଂ ଶାନ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଦା ॥ ୧୭.୧ ॥
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ପରାତ୍ ପରମ୍ ।
ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତମିଦଂ ଶୂନ୍ୟଂ ଶାନ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୭.୨ ॥
ଅହମେବ ହି ଶାନ୍ତାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ସର୍ୱଗଃ ।
ଅହମେବ ହି ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ନିତ୍ୟଶଃ ॥ ୧୭.୩ ॥
ଅହମେବ ହି ନାନାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ନିର୍ଗୁଣଃ ।
ଅହମେବ ହି ନିତ୍ୟାତ୍ମା ଅହମେବ ହି କାରଣମ୍ ॥ ୧୭.୪ ॥
ଅହମେବ ହି ଜଗତ୍ ସର୍ୱଂ ଇଦଂ ଚୈବାହମେବ ହି ।
ଅହମେବ ହି ମୋଦାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ମୁକ୍ତିଦଃ ॥ ୧୭.୫ ॥
ଅହମେବ ହି ଚୈତନ୍ୟଂ ଅହମେବ ହି ଚିନ୍ମୟଃ ।
ଅହମେବ ହି ଚୈତନ୍ୟମହଂ ସର୍ୱାନ୍ତରଃ ସଦା ॥ ୧୭.୬ ॥
ଅହମେବ ହି ଭୂତାତ୍ମା ଭୌତିକଂ ତ୍ୱହମେବ ହି ।
ଅହମେବ ତ୍ୱମେବାହମହମେବାହମେବ ହି ॥ ୧୭.୭ ॥
ଜୀବାତ୍ମା ତ୍ୱହମେବାହମହମେବ ପରେଶ୍ୱରଃ ।
ଅହମେବ ବିଭୁର୍ନିତ୍ୟମହମେବ ସ୍ୱୟଂ ସଦା ॥ ୧୭.୮ ॥
ଅହମେବାକ୍ଷରଂ ସାକ୍ଷାତ୍ ଅହମେବ ହି ମେ ପ୍ରିୟମ୍ ।
ଅହମେବ ସଦା ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ସଦାଽବ୍ୟଯଃ ॥ ୧୭.୯ ॥
ଅହମେବାହମେବାଗ୍ରେ ଅହମେବାନ୍ତରାନ୍ତରଃ ।
ଅହମେବ ଚିଦାକାଶମହମେବାବଭାସକଃ ॥ ୧୭.୧୦ ॥
ଅହମେବ ସଦା ସ୍ରଷ୍ଟା ଅହମେବ ହି ରକ୍ଷକଃ ।
ଅହମେବ ହି ଲୀଲାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୧୭.୧୧ ॥
ଅହମେବ ସଦା ସାକ୍ଷୀ ତ୍ୱମେବ ତ୍ୱଂ ପୁରାତନଃ ।
ତ୍ୱମେବ ହି ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ତ୍ୱମେବ ହି ନିରନ୍ତରମ୍ ॥ ୧୭.୧୨ ॥
ଅହମେବାହମେବାହମହମେବ ତ୍ୱମେବ ହି ।
ଅହମେବାଦ୍ୱୟାକାରଃ ଅହମେବ ବିଦେହକଃ ॥ ୧୭.୧୩ ॥
ଅହମେବ ମମାଧାରଃ ଅହମେବ ସଦାତ୍ମକଃ ।
ଅହମେବୋପଶାନ୍ତାତ୍ମା ଅହମେବ ତିତିକ୍ଷକଃ ॥ ୧୭.୧୪ ॥
ଅହମେବ ସମାଧାନଂ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଚାପ୍ୟହମେବ ହି ।
ଅହମେବ ମହାବ୍ୟୋମ ଅହମେବ କଲାତ୍ମକଃ ॥ ୧୭.୧୫ ॥
ଅହମେବ ହି କାମାନ୍ତଃ ଅହମେବ ସଦାନ୍ତରଃ ।
ଅହମେବ ପୁରସ୍ତାଚ୍ଚ ଅହଂ ପଶ୍ଚାଦହଂ ସଦା ॥ ୧୭.୧୬ ॥
ଅହମେବ ହି ବିଶ୍ୱାତ୍ମା ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ।
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ପରାତ୍ପରଃ ॥ ୧୭.୧୭ ॥
ଅହମେବ ଚିଦାନନ୍ଦଃ ଅହମେବ ସୁଖାସୁଖମ୍ ।
ଅହମେବ ଗୁରୁତ୍ୱଂ ଚ ଅହମେବାଚ୍ୟୁତଃ ସଦା ॥ ୧୭.୧୮ ॥
ଅହମେବ ହି ବେଦାନ୍ତଃ ଅହମେବ ହି ଚିନ୍ତନଃ ।
ଦେହୋଽହଂ ଶୁଦ୍ଧଚୈତନ୍ୟଃ ଅହଂ ସଂଶୟବର୍ଜିତଃ ॥ ୧୭.୧୯ ॥
ଅହମେବ ପରଂ ଜ୍ୟୋତିରହମେବ ପରଂ ପଦମ୍ ।
ଅହମେବାବିନାଶ୍ୟାତ୍ମା ଅହମେବ ପୁରାତନଃ ॥ ୧୭.୨୦ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ଅହମେବ ହି ନିଷ୍କଲଃ ।
ଅହଂ ତୁର୍ୟୋ ନ ସନ୍ଦେହଃ ଅହମାତ୍ମା ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୧୭.୨୧ ॥
ଅହମିତ୍ୟପି ହୀନୋଽହମହଂ ଭାବନବର୍ଜିତଃ ।
ଅହମେବ ହି ଭାବାନ୍ତା ଅହମେବ ହି ଶୋଭନମ୍ ॥ ୧୭.୨୨ ॥
ଅହମେବ କ୍ଷଣାତୀତଃ ଅହମେବ ହି ମଙ୍ଗଲମ୍ ।
ଅହମେବାଚ୍ୟୁତାନନ୍ଦଃ ଅହମେବ ନିରନ୍ତରମ୍ ॥ ୧୭.୨୩ ॥
ଅହମେବାପ୍ରମେୟାତ୍ମା ଅହଂ ସଂକଲ୍ପବର୍ଜିତଃ ।
ଅହଂ ବୁଦ୍ଧଃ ପରଂଧାମ ଅହଂ ବୁଦ୍ଧିବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୧୭.୨୪ ॥
ଅହମେବ ସଦା ସତ୍ୟଂ ଅହମେବ ସଦାସୁଖମ୍ ।
ଅହମେବ ସଦା ଲଭ୍ୟଂ ଅହଂ ସୁଲଭକାରଣମ୍ ॥ ୧୭.୨୫ ॥
ଅହଂ ସୁଲଭବିଜ୍ଞାନଂ ଦୁର୍ଲଭୋ ଜ୍ଞାନିନାଂ ସଦା ।
ଅହଂ ଚିନ୍ମାତ୍ର ଏବାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ଚିଦ୍ଘନଃ ॥ ୧୭.୨୬ ॥
ଅହମେବ ତ୍ୱମେବାହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଅହମାତ୍ମା ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱବ୍ୟାପୀ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୧୭.୨୭ ॥
ଅହମାତ୍ମା ପ୍ରିୟଂ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ପୁନଃ ପୁନଃ ।
ଅହମାତ୍ମାଽଜରୋ ବ୍ୟାପୀ ଅହମେବାତ୍ମନୋ ଗୁରୁଃ ॥ ୧୭.୨୮ ॥
ଅହମେବାମୃତୋ ମୋକ୍ଷୋ ଅହମେବ ହି ନିଶ୍ଚଲଃ ।
ଅହମେବ ହି ନିତ୍ୟାତ୍ମା ଅହଂ ମୁକ୍ତୋ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୧୭.୨୯ ॥
ଅହମେବ ସଦା ଶୁଦ୍ଧଃ ଅହମେବ ହି ନିର୍ଗୁଣଃ ।
ଅହଂ ପ୍ରପଞ୍ଚହୀନୋଽହଂ ଅହଂ ଦେହବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୧୭.୩୦ ॥
ଅହଂ କାମବିହୀନାତ୍ମା ଅହଂ ମାୟାବିବର୍ଜିତଃ ।
ଅହଂ ଦୋଷପ୍ରବୃତ୍ତାତ୍ମା ଅହଂ ସଂସାରବର୍ଜିତଃ ॥ ୧୭.୩୧ ॥
ଅହଂ ସଙ୍କଲ୍ପରହିତୋ ବିକଲ୍ପରହିତଃ ଶିବଃ ।
ଅହମେବ ହି ତୁର୍ୟାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ନିର୍ମଲଃ ॥ ୧୭.୩୨ ॥
ଅହମେବ ସଦା ଜ୍ୟୋତିରହମେବ ସଦା ପ୍ରଭୁଃ ।
ଅହମେବ ସଦା ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ସଦା ପରଃ ॥ ୧୭.୩୩ ॥
ଅହମେବ ସଦା ଜ୍ଞାନମହମେବ ସଦା ମୃଦୁଃ ।
ଅହମେବ ହି ଚିତ୍ତଂ ଚ ଅହଂ ମାନବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୧୭.୩୪ ॥
ଅହଂକାରଶ୍ଚ ସଂସାରମହଙ୍କାରମସତ୍ସଦା ।
ଅହମେବ ହି ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ମତ୍ତୋଽନ୍ୟନ୍ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ହି ॥ ୧୭.୩୫ ॥
ଅହମେବ ହି ମେ ସତ୍ୟଂ ମତ୍ତୋଽନ୍ୟନ୍ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚନ ।
ମତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ତତ୍ପଦଂ ନାସ୍ତି ମତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ ତ୍ୱତ୍ପଦଂ ନହି ॥ ୧୭.୩୬ ॥
ପୁଣ୍ୟମିତ୍ୟପି ନ କ୍ୱାପି ପାପମିତ୍ୟପି ନାସ୍ତି ହି ।
ଇଦଂ ଭେଦମୟଂ ଭେଦଂ ସଦସଦ୍ଭେଦମିତ୍ୟପି ॥ ୧୭.୩୭ ॥
ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ତ୍ୱୟା ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ପୁନଃ ପୁନଃ ।
ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ସଦା ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତୀତି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୧୭.୩୮ ॥
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ତ୍ୱମେବ ହି ।
କାଲୋ ବ୍ରହ୍ମ କଲା ବ୍ରହ୍ମ କାର୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମ କ୍ଷଣଂ ତଦା ॥ ୧୭.୩୯ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାପ୍ୟହଂ ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମୀତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ଚିତ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମ ମନୋ ବ୍ରହ୍ମ ସତ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦାଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୧୭.୪୦ ॥
ନିର୍ଗୁଣଂ ବ୍ରହ୍ମ ନିତ୍ୟଂ ଚ ନିରନ୍ତରମହଂ ପରଃ ।
ଆଦ୍ୟନ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବାହଂ ଆଦ୍ୟନ୍ତଂ ଚ ନହି କ୍ୱଚିତ୍ ॥ ୧୭.୪୧ ॥
ଅହମିତ୍ୟପି ବାର୍ତାଽପି ସ୍ମରଣଂ ଭାଷଣଂ ନ ଚ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସନ୍ଦେହସ୍ତ୍ୱମିତ୍ୟପି ନ ହି କ୍ୱଚିତ୍ ॥ ୧୭.୪୨ ॥
ବକ୍ତା ନାସ୍ତି ନ ସନ୍ଦେହଃ ଏଷା ଗୀତା ସୁଦୁର୍ଲଭଃ ।
ସଦ୍ୟୋ ମୋକ୍ଷପ୍ରଦଂ ହ୍ୟେତତ୍ ସଦ୍ୟୋ ମୁକ୍ତିଂ ପ୍ରୟଚ୍ଛତି ॥ ୧୭.୪୩ ॥
ସଦ୍ୟ ଏବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ପଦଂ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ସକୃଚ୍ଛ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ସଦ୍ୟୋ ମୁକ୍ତିଂ ପ୍ରୟଚ୍ଛତି ॥ ୧୭.୪୪ ॥
ଏତତ୍ତୁ ଦୁର୍ଲଭଂ ଲୋକେ ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟେଽପି ଚ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହ ଇତ୍ୟେବଂ ଭାବୟେତ୍ ଦୃଢମ୍ ।
ତତଃ ସର୍ୱଂ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ତୂଷ୍ଣୀଂ ତିଷ୍ଠ ଯଥା ସୁଖମ୍ ॥ ୧୭.୪୫ ॥
ସୂତଃ –
ଭୁବନଗଗନମଧ୍ୟଧ୍ୟାନୟୋଗାଙ୍ଗସଙ୍ଗେ
ଯମନିୟମବିଶେଷୈର୍ଭସ୍ମରାଗାଙ୍ଗସଙ୍ଗୈଃ ।
ସୁଖମୁଖଭରିତାଶାଃ କୋଶପାଶାଦ୍ୱିହୀନା
ହୃଦି ମୁଦିତପରାଶାଃ ଶାଂଭବାଃ ଶଂଭୁବଚ୍ଚ ॥ ୧୭.୪୬ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ସର୍ୱସିଦ୍ଧାନ୍ତସଂଗ୍ରହପ୍ରକରଣଂ ନାମ ସପ୍ତଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୧୮ ॥ ଅଷ୍ଟାଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ଶୃଣୁ ଭୂୟଃ ପରଂ ତତ୍ତ୍ୱଂ ସଦ୍ୟୋ ମୋକ୍ଷପ୍ରଦାୟକମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସତତଂ ସର୍ୱଂ ଶାନ୍ତଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୧୮.୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମାକ୍ଷରମିଦଂ ସର୍ୱଂ ପରାକାରମିଦଂ ନହି ।
ଇଦମିତ୍ୟପି ଯଦ୍ଦୋଷଂ ବୟମିତ୍ୟପି ଭାଷଣମ୍ ॥ ୧୮.୨ ॥
ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ସ୍ମରଣଂ ନାସ୍ତି ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ ଧ୍ୟାନମେବ ହି ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ ଜ୍ଞାନରୂପଂ ବା ତତ୍ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ହି ॥ ୧୮.୩ ॥
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ ବ୍ରହ୍ମବାକ୍ୟଂ ବା ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ୱେଦବାକ୍ୟକମ୍ ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ଗୁରୁବାକ୍ୟଂ ବା ତତ୍ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ହି ॥ ୧୮.୪ ॥
ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍କଲ୍ମଷଂ ସତ୍ୟଂ ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ ପ୍ରିୟଭାଷଣମ୍ ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିନ୍ମନନଂ ସତ୍ତା ତତ୍ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ହି ॥ ୧୮.୫ ॥
ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ ଶ୍ରବଣଂ ନିତ୍ୟଂ ଯତ୍ କିଞ୍ଚିଦ୍ଧ୍ୟାନମଶ୍ନୁତେ ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିନ୍ନିଶ୍ଚୟଂ ଶ୍ରଦ୍ଧା ତତ୍ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ହି ॥ ୧୮.୬ ॥
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ ଗୁରୂପଦେଶଂ ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ଗୁରୁଚିନ୍ତନମ୍ ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ୟୋଗଭେଦଂ ବା ତତ୍ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ହି ॥ ୧୮.୭ ॥
ସର୍ୱଂ ତ୍ୟଜ୍ୟ ଗୁରୁଂ ତ୍ୟଜ୍ୟ ସର୍ୱଂ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ନିତ୍ୟଶଃ ।
ତୂଷ୍ଣୀମେବାସନଂ ବ୍ରହ୍ମ ସୁଖମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୧୮.୮ ॥
ସର୍ୱଂ ତ୍ୟକ୍ତ୍ୱା ସୁଖଂ ନିତ୍ୟଂ ସର୍ୱତ୍ୟାଗଂ ସୁଖଂ ମହତ୍ ।
ସର୍ୱତ୍ୟାଗଂ ପରାନନ୍ଦଂ ସର୍ୱତ୍ୟାଗଂ ପରଂ ସୁଖମ୍ ॥ ୧୮.୯ ॥
ସର୍ୱତ୍ୟାଗଂ ମନସ୍ତ୍ୟାଗଃ ସର୍ୱତ୍ୟାଗମହଂକୃତେଃ ।
ସର୍ୱତ୍ୟାଗଂ ମହାୟାଗଃ ସର୍ୱତ୍ୟାଗଂ ସୁଖଂ ପରମ୍ ॥ ୧୮.୧୦ ॥
ସର୍ୱତ୍ୟାଗଂ ମହାମୋକ୍ଷଂ ଚିତ୍ତତ୍ୟାଗଂ ତଦେବ ହି ।
ଚିତ୍ତମେବ ଜଗନ୍ନିତ୍ୟଂ ଚିତ୍ତମେବ ହି ସଂସୃତିଃ ॥ ୧୮.୧୧ ॥
ଚିତ୍ତମେବ ମହାମାୟା ଚିତ୍ତମେବ ଶରୀରକମ୍ ।
ଚିତ୍ତମେବ ଭୟଂ ଦେହଃ ଚିତ୍ତମେବ ମନୋମୟମ୍ ॥ ୧୮.୧୨ ॥
ଚିତ୍ତମେବ ପ୍ରପଞ୍ଚାଖ୍ୟଂ ଚିତ୍ତମେବ ହି କଲ୍ମଷମ୍ ।
ଚିତ୍ତମେବ ଜଡଂ ସର୍ୱଂ ଚିତ୍ତମେବେନ୍ଦ୍ରିୟାଦିକମ୍ ॥ ୧୮.୧୩ ॥
ଚିତ୍ତମେବ ସଦା ସତ୍ୟଂ ଚିତ୍ତମେବ ନହି କ୍ୱଚିତ୍ ।
ଚିତ୍ତମେବ ମହାଶାସ୍ତ୍ରଂ ଚିତ୍ତମେବ ମନଃପ୍ରଦମ୍ ॥ ୧୮.୧୪ ॥
ଚିତ୍ତମେବ ସଦା ପାପଂ ଚିତ୍ତମେବ ସଦା ମତମ୍ ।
ଚିତ୍ତମେବ ହି ସର୍ୱାଖ୍ୟଂ ଚିତ୍ତମେବ ସଦା ଜହି ॥ ୧୮.୧୫ ॥
ଚିତ୍ତଂ ନାସ୍ତୀତି ଚିନ୍ତା ସ୍ୟାତ୍ ଆତ୍ମମାତ୍ରଂ ପ୍ରକାଶତେ ।
ଚିତ୍ତମସ୍ତୀତି ଚିନ୍ତା ଚେତ୍ ଚିତ୍ତତ୍ୱଂ ସ୍ୱୟମେବ ହି ॥ ୧୮.୧୬ ॥
ସ୍ୱୟମେବ ହି ଚିତ୍ତାଖ୍ୟଂ ସ୍ୱୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଚିତ୍ତମେବ ହି ସର୍ୱାଖ୍ୟଂ ଚିତ୍ତଂ ସର୍ୱମିତି ସ୍ମୃତମ୍ ॥ ୧୮.୧୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ସ୍ୱୟଂଜ୍ୟୋତିର୍ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱଂ ଚିଜ୍ଜ୍ୟୋତିରେବ ହି ॥ ୧୮.୧୮ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନିତ୍ୟାତ୍ମା ପୂର୍ଣାତ୍ ପୂର୍ଣତରଂ ସଦା ।
ଅହଂ ପୃଥ୍ୱ୍ୟାଦିସହିତଂ ଅହମେବ ବିଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ ୧୮.୧୯ ॥
ଅହଂ ସୂକ୍ଷ୍ମଶରୀରାନ୍ତମହମେବ ପୁରାତନମ୍ ।
ଅହମେବ ହି ମାନାତ୍ମା ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୮.୨୦ ॥
ଚିଦାକାରୋ ହ୍ୟହଂ ପୂର୍ଣଶ୍ଚିଦାକାରମିଦଂ ଜଗତ୍ ।
ଚିଦାକାରଂ ଚିଦାକାଶଂ ଚିଦାକାଶମହଂ ସଦା ॥ ୧୮.୨୧ ॥
ଚିଦାକାଶଂ ତ୍ୱମେବାସି ଚିଦାକାଶମହଂ ସଦା ।
ଚିଦାକାଶଂ ଚିଦେବେଦଂ ଚିଦାକାଶାନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୮.୨୨ ॥
ଚିଦାକାଶତତଂ ସର୍ୱଂ ଚିଦାକାଶଂ ପ୍ରକାଶକମ୍ ।
ଚିଦାକାରଂ ମନୋ ରୂପଂ ଚିଦାକାଶଂ ହି ଚିଦ୍ଘନମ୍ ॥ ୧୮.୨୩ ॥
ଚିଦାକାଶଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିଦାକାଶଂ ଚ ଚିନ୍ମୟଃ ।
ଚିଦାକାଶଂ ଶିବଂ ସାକ୍ଷାଚ୍ଚିଦାକାଶମହଂ ସଦା ॥ ୧୮.୨୪ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦରୂପୋଽହଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଶାଶ୍ୱତଃ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ସନ୍ମାତ୍ରଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଭାବନଃ ॥ ୧୮.୨୫ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦପୂର୍ଣୋଽହଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦକାରଣମ୍ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦସନ୍ଦୋହଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଈଶ୍ୱରଃ ॥ ୧୮.୨୬ ॥var was ହୀନକଃ
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦନିତ୍ୟୋଽହଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦରୂପକଃ ॥ ୧୮.୨୭ ॥
ଆତ୍ମୈବେଦମିଦଂ ସର୍ୱମାତ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଆତ୍ମୈବାସ୍ମି ପରଂ ସତ୍ୟମାତ୍ମୈବ ପରମଂ ପଦମ୍ ॥ ୧୮.୨୮ ॥
ଆତ୍ମୈବ ଜଗଦାକାରଂ ଆତ୍ମୈବ ଭୁବନତ୍ରୟମ୍ ।
ଆତ୍ମୈବ ଜଗତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ଆତ୍ମୈବ ହି ମନୋମୟଃ ॥ ୧୮.୨୯ ॥
ଆତ୍ମୈବ ଜଗତାଂ ତ୍ରାତା ଆତ୍ମୈବ ଗୁରୁରାତ୍ମନଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ବହୁଧା ଭାତି ଆତ୍ମୈବୈକଂ ପରାତ୍ମନଃ ॥ ୧୮.୩୦ ॥
ଆତ୍ମୈବ ପରମଂ ବ୍ରହ୍ମ ଆତ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ପରମଂ ଲୋକଂ ଆତ୍ମୈବ ପରମାତ୍ମନଃ ॥ ୧୮.୩୧ ॥
ଆତ୍ମୈବ ଜୀବରୂପାତ୍ମା ଆତ୍ମୈବେଶ୍ୱରବିଗ୍ରହଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ହରିରାନନ୍ଦଃ ଆତ୍ମୈବ ସ୍ୱୟମାତ୍ମନଃ ॥ ୧୮.୩୨ ॥
ଆତ୍ମୈବାନନ୍ଦସନ୍ଦୋହ ଆତ୍ମୈବେଦଂ ସଦା ସୁଖମ୍ ।
ଆତ୍ମୈବ ନିତ୍ୟଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ଆତ୍ମୈବ ଜଗତଃ ପରଃ ॥ ୧୮.୩୩ ॥
ଆତ୍ମୈବ ପଞ୍ଚଭୂତାତ୍ମା ଆତ୍ମୈବ ଜ୍ୟୋତିରାତ୍ମନଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ସର୍ୱଦା ନାନ୍ୟଦାତ୍ମୈବ ପରମୋଽବ୍ୟଯଃ ॥ ୧୮.୩୪ ॥
ଆତ୍ମୈବ ହ୍ୟାତ୍ମଭାସାତ୍ମା ଆତ୍ମୈବ ବିଭୁରବ୍ୟଯଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମବିଜ୍ଞାନଂ ଆତ୍ମୈବାହଂ ତ୍ୱମେବ ହି ॥ ୧୮.୩୫ ॥
ଆତ୍ମୈବ ପରମାନନ୍ଦ ଆତ୍ମୈବାହଂ ଜଗନ୍ମୟଃ ।
ଆତ୍ମୈବାହଂ ଜଗଦ୍ଭାନଂ ଆତ୍ମୈବାହଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୮.୩୬ ॥
ଆତ୍ମୈବ ହ୍ୟାତ୍ମନଃ ସ୍ନାନମାତ୍ମୈବ ହ୍ୟାତ୍ମନୋ ଜପଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ହ୍ୟାତ୍ମନୋ ମୋଦମାତ୍ମୈବାତ୍ମପ୍ରିୟଃ ସଦା ॥ ୧୮.୩୭ ॥
ଆତ୍ମୈବ ହ୍ୟାତ୍ମନୋ ନିତ୍ୟୋ ହ୍ୟାତ୍ମୈବ ଗୁଣଭାସକଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ତୁର୍ୟରୂପାତ୍ମା ଆତ୍ମାତୀତସ୍ତତଃ ପରଃ ॥ ୧୮.୩୮ ॥
ଆତ୍ମୈବ ନିତ୍ୟପୂର୍ଣାତ୍ମା ଆତ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ତ୍ୱମହଂ ଚାତ୍ମା ସର୍ୱମାତ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୮.୩୯ ॥
ନିତ୍ୟୋଽହଂ ନିତ୍ୟପୂର୍ଣୋଽହଂ ନିତ୍ୟୋଽହଂ ସର୍ୱଦା ସଦା ।
ଆତ୍ମୈବାହଂ ଜଗନ୍ନାନ୍ୟଦ୍ ଅମୃତାତ୍ମା ପୁରାତନଃ ॥ ୧୮.୪୦ ॥
ପୁରାତନୋଽହଂ ପୁରୁଷୋଽହମୀଶଃ ପରାତ୍ ପରୋଽହଂ ପରମେଶ୍ୱରୋଽହମ୍ ।
ଭବପ୍ରଦୋଽହଂ ଭବନାଶନୋଽହଂ ସୁଖପ୍ରଦୋଽହଂ ସୁଖରୂପମଦ୍ୱୟମ୍ ॥ ୧୮.୪୧ ॥
ଆନନ୍ଦୋଽହମଶେଷୋଽହମମୃତୋହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଅଜୋଽହମାତ୍ମରୂପୋଽହମନ୍ୟନ୍ନାସ୍ତି ସଦା ପ୍ରିୟଃ ॥ ୧୮.୪୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହମିଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦାଽବ୍ୟଯଃ ।
ସଦା ସର୍ୱପଦଂ ନାସ୍ତି ସର୍ୱମେବ ସଦା ନ ହି ॥ ୧୮.୪୩ ॥
ନିର୍ଗୁଣୋଽହଂ ନିରାଧାର ଅହଂ ନାସ୍ତୀତି ସର୍ୱଦା ।
ଅନର୍ଥମୂଲଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ମାୟାକାର୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୮.୪୪ ॥
ଅବିଦ୍ୟାବିଭବୋ ନାସ୍ତି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିଦାକାଶଂ ତଦେବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୧୮.୪୫ ॥
ତଦେବାହଂ ସ୍ୱୟଂ ଚାହଂ ପରଂ ଚାହଂ ପରେଶ୍ୱରଃ ।
ବିଦ୍ୟାଧରୋଽହମେବାତ୍ର ବିଦ୍ୟାବିଦ୍ୟେ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୮.୪୬ ॥
ଚିଦହଂ ଚିଦହଂ ନିତ୍ୟଂ ତୁର୍ୟୋଽହଂ ତୁର୍ୟକଃ ପରଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦାଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୧୮.୪୭ ॥
ମତ୍ତୋଽନ୍ୟନ୍ନାପରଂ କିଞ୍ଚିନ୍ମତ୍ତୋଽନ୍ୟଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ଚ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ମତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ ପରମଂ ନାସ୍ତି ମତ୍ତୋଽନ୍ୟଚ୍ଚିତ୍ପଦଂ ନହି ॥ ୧୮.୪୮ ॥
ମତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ ସତ୍ପଦଂ ନାସ୍ତି ମତ୍ତୋଽନ୍ୟଚ୍ଚିତ୍ପଦଂ ନ ମେ ।
ମତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ ଭବନଂ ନାସ୍ତି ମତ୍ତୋଽନ୍ୟଦ୍ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ନ ॥ ୧୮.୪୯ ॥
ମତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ କାରଣଂ ନାସ୍ତି ମତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିଦପ୍ୟଣୁ ।
ମତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ ସତ୍ତ୍ୱରୂପଂ ଚ ମତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ ଶୁଦ୍ଧମେବ ନ ॥ ୧୮.୫୦ ॥
ମତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ ପାବନଂ ନାସ୍ତି ମତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ ତତ୍ପଦଂ ନ ହି ।
ମତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ ଧର୍ମରୂପଂ ବା ମତ୍ତୋଽନ୍ୟଦଖିଲଂ ନ ଚ ॥ ୧୮.୫୧ ॥
ମତ୍ତୋଽନ୍ୟଦସଦେବାତ୍ର ମତ୍ତୋଽନ୍ୟନ୍ମିଥ୍ୟା ଏବ ହି ।
ମତ୍ତୋଽନ୍ୟଦ୍ଭାତି ସର୍ୱସ୍ୱଂ ମତ୍ତୋଽନ୍ୟଚ୍ଛଶଶୃଙ୍ଗବତ୍ ॥ ୧୮.୫୨ ॥
ମତ୍ତୋଽନ୍ୟଦ୍ଭାତି ଚେନ୍ମିଥ୍ୟା ମତ୍ତୋଽନ୍ୟଚ୍ଚେନ୍ଦ୍ରଜାଲକମ୍ ।
ମତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ ସଂଶୟୋ ନାସ୍ତି ମତ୍ତୋଽନ୍ୟତ୍ କାର୍ୟ କାରଣମ୍ ॥ ୧୮.୫୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରମିଦଂ ସର୍ୱଂ ସୋଽହମସ୍ମୀତି ଭାବନମ୍ ।
ସର୍ୱମୁକ୍ତଂ ଭଗବତା ଏବମେବେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୧୮.୫୪ ॥
ବହୁନୋକ୍ତେନ କିଂ ଯୋଗିନ୍ ନିଶ୍ଚୟଂ କୁରୁ ସର୍ୱଦା ।
ସକୃନ୍ନିଶ୍ଚୟମାତ୍ରେଣ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୧୮.୫୫ ॥
ବନନଗଭୁବନଂ ଯଚ୍ଛଙ୍କରାନ୍ନାନ୍ୟଦସ୍ତି
ଜଗଦିଦମସୁରାଦ୍ୟଂ ଦେବଦେବଃ ସ ଏବ ।
ତନୁମନଗମନାଦ୍ୟୈଃ କୋଶକାଶାବକାଶେ
ସ ଖଲୁ ପରଶିବାତ୍ମା ଦୃଶ୍ୟତେ ସୂକ୍ଷ୍ମବୁଦ୍ଧ୍ୟା ॥ ୧୮.୫୬ ॥
ଚକ୍ଷୁଃଶ୍ରୋତ୍ରମନୋଽସବଶ୍ଚ ହୃଦି ଖାଦୁଦ୍ଭାସିତଧ୍ୟାନ୍ତରାତ୍
ତସ୍ମିନ୍ନେବ ବିଲୀୟତେ ଗତିପରଂ ଯଦ୍ୱାସନା ବାସିନୀ ।
ଚିତ୍ତଂ ଚେତୟତେ ହୃଦିନ୍ଦ୍ରିୟଗଣଂ ବାଚାଂ ମନୋଦୂରଗଂ
ତଂ ବ୍ରହ୍ମାମୃତମେତଦେବ ଗିରିଜାକାନ୍ତାତ୍ମନା ସଂଜ୍ଞିତମ୍ ॥ ୧୮.୫୭ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ
ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ ଅଷ୍ଟାଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୧୯ ॥ ଏକୋନବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ୟାମି ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ଯସ୍ୟ ଶ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ସଦା ମୁକ୍ତିମବାପ୍ନୁୟାତ୍ ॥ ୧୯.୧ ॥var was ଯୁକ୍ତିମାପ୍ନୁୟାତ୍
ପରମାନନ୍ଦୋଽହମେବାତ୍ମା ସର୍ୱଦାନନ୍ଦମେବ ହି ।
ପୂର୍ଣାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ଚିଦାନନ୍ଦମୟଂ ଜଗତ୍ ॥ ୧୯.୨ ॥
ସଦାନନ୍ତମନନ୍ତୋଽହଂ ବୋଧାନନ୍ଦମିଦଂ ଜଗତ୍ ।
ବୁଦ୍ଧାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ନିତ୍ୟାନନ୍ଦମିଦଂ ମନଃ ॥ ୧୯.୩ ॥
କେବଲାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହଂ କେବଲଜ୍ଞାନବାନହମ୍ ।
ଇତି ଭାବୟ ଯତ୍ନେନ ପ୍ରପଞ୍ଚୋପଶମାୟ ବୈ ॥ ୧୯.୪ ॥
ସଦା ସତ୍ୟଂ ପରଂ ଜ୍ୟୋତିଃ ସଦା ସତ୍ୟାଦିଲକ୍ଷଣଃ ।
ସଦା ସତ୍ୟାଦିହୀନାତ୍ମା ସଦା ଜ୍ୟୋତିଃ ପ୍ରିୟୋ ହ୍ୟହମ୍ ॥ ୧୯.୫ ॥
ନାସ୍ତି ମିଥ୍ୟାପ୍ରପଞ୍ଚାତ୍ମା ନାସ୍ତି ମିଥ୍ୟା ମନୋମୟଃ ।
ନାସ୍ତି ମିଥ୍ୟାଭିଧାନାତ୍ମା ନାସ୍ତି ଚିତ୍ତଂ ଦୁରାତ୍ମବାନ୍ ॥ ୧୯.୬ ॥
ନାସ୍ତି ମୂଢତରୋ ଲୋକେ ନାସ୍ତି ମୂଢତମୋ ନରଃ ।
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ସ୍ୱୟଂ ସଦା ॥ ୧୯.୭ ॥
ଇଦଂ ପରଂ ଚ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୧୯.୮ ॥
ଜଗତ୍ସର୍ୱଂ ସଦା ନାସ୍ତି ଚିତ୍ତମେବ ଜଗନ୍ମୟମ୍ ।
ଚିତ୍ତମେବ ପ୍ରପଞ୍ଚାଖ୍ୟଂ ଚିତ୍ତମେବ ଶରୀରକମ୍ ॥ ୧୯.୯ ॥
ଚିତ୍ତମେବ ମହାଦୋଷଂ ଚିତ୍ତମେବ ହି ବାଲକଃ ।
ଚିତ୍ତମେବ ମହାତ୍ମାଽୟଂ ଚିତ୍ତମେବ ମହାନସତ୍ ॥ ୧୯.୧୦ ॥
ଚିତ୍ତମେବ ହି ମିଥ୍ୟାତ୍ମା ଚିତ୍ତଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ।
ଚିତ୍ତଂ ନାସ୍ତି ସଦା ସତ୍ୟଂ ଚିତ୍ତଂ ବନ୍ଧ୍ୟାକୁମାରବତ୍ ॥ ୧୯.୧୧ ॥
ଚିତ୍ତଂ ଶୂନ୍ୟଂ ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସକଲଂ ଜଗତ୍ ।
ଅହମେବ ହି ଚୈତନ୍ୟଂ ଅହମେବ ହି ନିର୍ଗୁଣମ୍ ॥ ୧୯.୧୨ ॥
ମନ ଏବ ହି ସଂସାରଂ ମନ ଏବ ହି ମଣ୍ଡଲମ୍ ।
ମନ ଏବ ହି ବନ୍ଧତ୍ୱଂ ମନ ଏବ ହି ପାତକମ୍ ॥ ୧୯.୧୩ ॥
ମନ ଏବ ମହଦ୍ଦୁଃଖଂ ମନ ଏବ ଶରୀରକମ୍ ।
ମନ ଏବ ପ୍ରପଞ୍ଚାଖ୍ୟଂ ମନ ଏବ କଲେବରମ୍ ॥ ୧୯.୧୪ ॥
ମନ ଏବ ମହାସତ୍ତ୍ୱଂ ମନ ଏବ ଚତୁର୍ମୁଖଃ ।
ମନ ଏବ ହରିଃ ସାକ୍ଷାତ୍ ମନ ଏବ ଶିବଃ ସ୍ମୃତଃ ॥ ୧୯.୧୫ ॥
ମନ ଏବେନ୍ଦ୍ରଜାଲାଖ୍ୟଂ ମନଃ ସଙ୍କଲ୍ପମାତ୍ରକମ୍ ।
ମନ ଏବ ମହାପାପଂ ମନ ଏବ ଦୁରାତ୍ମବାନ୍ ॥ ୧୯.୧୬ ॥
ମନ ଏବ ହି ସର୍ୱାଖ୍ୟଂ ମନ ଏବ ମହଦ୍ଭୟମ୍ ।
ମନ ଏବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ମନ ଏବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୧୯.୧୭ ॥
ମନ ଏବ ଚିଦାକାରଂ ମନ ଏବ ମନାୟତେ ।
ଚିଦେବ ହି ପରଂ ରୂପଂ ଚିଦେବ ହି ପରଂ ପଦମ୍ ॥ ୧୯.୧୮ ॥
ପରଂ ବ୍ରହ୍ମାହମେବାଦ୍ୟ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମାହମେବ ହି ।
ଅହମେବ ହି ତୃପ୍ତାତ୍ମା ଅହମାନନ୍ଦବିଗ୍ରହଃ ॥ ୧୯.୧୯ ॥
ଅହଂ ବୁଦ୍ଧିଃ ପ୍ରବୃଦ୍ଧାତ୍ମା ନିତ୍ୟଂ ନିଶ୍ଚଲନିର୍ମଲଃ ।
ଅହମେବ ହି ଶାନ୍ତାତ୍ମା ଅହମାଦ୍ୟନ୍ତବର୍ଜିତଃ ॥ ୧୯.୨୦ ॥
ଅହମେବ ପ୍ରକାଶାତ୍ମା ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ।
ଅହଂ ନିତ୍ୟୋ ନ ସନ୍ଦେହ ଅହଂ ବୁଦ୍ଧିଃ ପ୍ରିୟଃ ସଦା ॥ ୧୯.୨୧ ॥var was ବୁଦ୍ଧିପ୍ରିୟଃ ସଦା
ଅହମେବାହମେବୈକଃ ଅହମେବାଖିଲାମୃତଃ ।
ଅହମେବ ସ୍ୱୟଂ ସିଦ୍ଧଃ ଅହମେବାନୁମୋଦକଃ ॥ ୧୯.୨୨ ॥
ଅହମେବ ତ୍ୱମେବାହଂ ସର୍ୱାତ୍ମା ସର୍ୱବର୍ଜିତଃ ।
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ପରାତ୍ପରଃ ॥ ୧୯.୨୩ ॥
ଅହଙ୍କାରଂ ନ ମେ ଦୁଃଖଂ ନ ମେ ଦୋଷଂ ନ ମେ ସୁଖମ୍ ।
ନ ମେ ବୁଦ୍ଧିର୍ନ ମେ ଚିତ୍ତଂ ନ ମେ ଦେହୋ ନ ମେନ୍ଦ୍ରିୟମ୍ ॥ ୧୯.୨୪ ॥
ନ ମେ ଗୋତ୍ରଂ ନ ମେ ନେତ୍ରଂ ନ ମେ ପାତ୍ରଂ ନ ମେ ତୃଣମ୍ ।
ନ ମେ ଜପୋ ନ ମେ ମନ୍ତ୍ରୋ ନ ମେ ଲୋକୋ ନ ମେ ସୁହୃତ୍ ॥ ୧୯.୨୫ ॥
ନ ମେ ବନ୍ଧୁର୍ନ ମେ ଶତ୍ରୁର୍ନ ମେ ମାତା ନ ମେ ପିତା ।
ନ ମେ ଭୋଜ୍ୟଂ ନ ମେ ଭୋକ୍ତା ନ ମେ ବୃତ୍ତିର୍ନ ମେ କୁଲମ୍ ॥ ୧୯.୨୬ ॥
ନ ମେ ଜାତିର୍ନ ମେ ବର୍ଣଃ ନ ମେ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ନ ମେ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ନ ମେ ବାହ୍ୟଂ ନ ମେ ବୁଦ୍ଧିଃ ସ୍ଥାନଂ ବାପି ନ ମେ ବୟଃ ॥ ୧୯.୨୭ ॥
ନ ମେ ତତ୍ତ୍ୱଂ ନ ମେ ଲୋକୋ ନ ମେ ଶାନ୍ତିର୍ନ ମେ କୁଲମ୍ ।
ନ ମେ କୋପୋ ନ ମେ କାମଃ କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତଃ ॥ ୧୯.୨୮ ॥
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ କେବଲଂ ସ୍ୱୟମେବ ହି ।
ନ ମେ ରାଗୋ ନ ମେ ଲୋଭୋ ନ ମେ ସ୍ତୋତ୍ରଂ ନ ମେ ସ୍ମୃତିଃ ॥ ୧୯.୨୯ ॥
ନ ମେ ମୋହୋ ନ ମେ ତୃଷ୍ଣା ନ ମେ ସ୍ନେହୋ ନ ମେ ଗୁଣଃ ।
ନ ମେ କୋଶଂ ନ ମେ ବାଲ୍ୟଂ ନ ମେ ଯୌବନବାର୍ଧକମ୍ ॥ ୧୯.୩୦ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈକରୂପତ୍ୱାଦେକଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିତମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟତ୍ ପରଂ ନାସ୍ତି ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୯.୩୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟଦିଦଂ ନାସ୍ତି ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟଦିଦଂ ନ ହି ।
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟତ୍ ସଦା ନାସ୍ତି ଆତ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୧୯.୩୨ ॥
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟତ୍ ସୁଖଂ ନାସ୍ତି ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟଦହଂ ନ ଚ ।
ଗ୍ରାହ୍ୟଗ୍ରାହକହୀନୋଽହଂ ତ୍ୟାଗତ୍ୟାଜ୍ୟବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୧୯.୩୩ ॥
ନ ତ୍ୟାଜ୍ୟଂ ନ ଚ ମେ ଗ୍ରାହ୍ୟଂ ନ ବନ୍ଧୋ ନ ଚ ଭୁକ୍ତିଦମ୍ ।var was ମୁକ୍ତିଦମ୍
ନ ମେ ଲୋକଂ ନ ମେ ହୀନଂ ନ ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ନାପି ଦୂଷଣମ୍ ॥ ୧୯.୩୪ ॥
ନ ମେ ବଲଂ ନ ଚଣ୍ଡାଲୋ ନ ମେ ବିପ୍ରାଦିବର୍ଣକମ୍ ।
ନ ମେ ପାନଂ ନ ମେ ହ୍ରସ୍ୱଂ ନ ମେ କ୍ଷୀଣଂ ନ ମେ ବଲମ୍ ॥ ୧୯.୩୫ ॥
ନ ମେ ଶକ୍ତିର୍ନ ମେ ଭୁକ୍ତିର୍ନ ମେ ଦୈବଂ ନ ମେ ପୃଥକ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈକମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନିତ୍ୟତ୍ୱାନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୧୯.୩୬ ॥
ନ ମତଂ ନ ଚ ମେ ମିଥ୍ୟା ନ ମେ ସତ୍ୟଂ ବପୁଃ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ଅହମିତ୍ୟପି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ବ୍ରହ୍ମ ଇତ୍ୟପି ନାମ ବା ॥ ୧୯.୩୭ ॥
ଯଦ୍ୟଦ୍ୟଦ୍ୟତ୍ପ୍ରପଞ୍ଚୋଽସ୍ତି ଯଦ୍ୟଦ୍ୟଦ୍ୟଦ୍ଗୁରୋର୍ୱଚଃ ।
ତତ୍ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବାହଂ ତତ୍ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମୟଂ ମତମ୍ ॥ ୧୯.୩୮ ॥
ଚିନ୍ମୟଂ ଚିନ୍ମୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ସନ୍ମୟଂ ସନ୍ମୟଂ ସଦା ।
ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ପରଃ ॥ ୧୯.୩୯ ॥
ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ମୋକ୍ଷଃ ସ୍ୱୟମେବ ନିରନ୍ତରଃ ।
ସ୍ୱୟମେବ ହି ବିଜ୍ଞାନଂ ସ୍ୱୟମେବ ହି ନାସ୍ତ୍ୟକମ୍ ॥ ୧୯.୪୦ ॥
ସ୍ୱୟମେବ ସଦାସାରଃ ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ପରଃ ।
ସ୍ୱୟମେବ ହି ଶୂନ୍ୟାତ୍ମା ସ୍ୱୟମେବ ମନୋହରଃ ॥ ୧୯.୪୧ ॥
ତୂଷ୍ଣୀମେବାସନଂ ସ୍ନାନଂ ତୂଷ୍ଣୀମେବାସନଂ ଜପଃ ।
ତୂଷ୍ଣୀମେବାସନଂ ପୂଜା ତୂଷ୍ଣୀମେବାସନଂ ପରଃ ॥ ୧୯.୪୨ ॥
ବିଚାର୍ୟ ମନସା ନିତ୍ୟମହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ଏବଂ ତୂଷ୍ଣୀଂସ୍ଥିତିର୍ଜପଃ ॥ ୧୯.୪୩ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାସ୍ତ୍ୟନ୍ୟତ୍ ସର୍ୱଂ ଜ୍ଞାନମୟଂ ତପଃ ।
ସ୍ୱୟମେବ ହି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱାତୀତସ୍ୱରୂପବାନ୍ ॥ ୧୯.୪୪ ॥
ବାଚାତୀତସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ବାଚା ଜପ୍ୟମନର୍ଥକମ୍ ।
ମାନସଃ ପରମାର୍ଥୋଽୟଂ ଏତଦ୍ଭେଦମହଂ ନ ମେ ॥ ୧୯.୪୫ ॥
କୁଣପଂ ସର୍ୱଭୂତାଦି କୁଣପଂ ସର୍ୱସଙ୍ଗ୍ରହମ୍ ।
ଅସତ୍ୟଂ ସର୍ୱଦା ଲୋକମସତ୍ୟଂ ସକଲଂ ଜଗତ୍ ॥ ୧୯.୪୬ ॥
ଅସତ୍ୟମନ୍ୟଦସ୍ତିତ୍ୱମସତ୍ୟଂ ନାସ୍ତି ଭାଷଣମ୍ ।
ଅସତ୍ୟାକାରମସ୍ତିତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ସଦା ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୧୯.୪୭ ॥
ଅସତ୍ୟଂ ବେଦବେଦାଙ୍ଗଂ ଅସତ୍ୟଂ ଶାସ୍ତ୍ରନିଶ୍ଚୟଃ ।
ଅସତ୍ୟଂ ଶ୍ରବଣଂ ହ୍ୟେତଦସତ୍ୟଂ ମନନଂ ଚ ତତ୍ ॥ ୧୯.୪୮ ॥
ଅସତ୍ୟଂ ଚ ନିଦିଧ୍ୟାସଃ ସଜାତୀୟମସତ୍ୟକମ୍ ।
ବିଜାତୀୟମସତ୍ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦା ବ୍ରହ୍ମ ଏକଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିଦବ୍ୟଯମ୍ ॥ ୧୯.୪୯ ॥
ଚେତୋବିଲାସଜନିତଂ କିଲ ବିଶ୍ୱମେତ-
ଦ୍ୱିଶ୍ୱାଧିକସ୍ୟ କୃପୟା ପରିପୂର୍ଣଭାସ୍ୟାତ୍ ।
ନାସ୍ତ୍ୟନ୍ୟତଃ ଶ୍ରୁତିଶିରୋତ୍ଥିତବାକ୍ୟମୋଘ-
ଶାସ୍ତ୍ରାନୁସାରିକରଣୈର୍ଭବତେ ବିମୁକ୍ତ୍ୟୈ ॥ ୧୯.୫୦ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦପ୍ରକରଣଂ ନାମ ଏକୋନବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୨୦ ॥ ବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ଶୃଣୁ କେବଲମତ୍ୟନ୍ତଂ ରହସ୍ୟଂ ପରମାଦ୍ଭୁତମ୍ ।
ଇତି ଗୁହ୍ୟତରଂ ସଦ୍ୟୋ ମୋକ୍ଷପ୍ରଦମିଦଂ ସଦା ॥ ୨୦.୧ ॥
ସୁଲଭଂ ବ୍ରହ୍ମବିଜ୍ଞାନଂ ସୁଲଭଂ ଶୁଭମୁତ୍ତମମ୍ ।
ସୁଲଭଂ ବ୍ରହ୍ମନିଷ୍ଠାନାଂ ସୁଲଭଂ ସର୍ୱବୋଧକମ୍ ॥ ୨୦.୨ ॥
ସୁଲଭଂ କୃତକୃତ୍ୟାନାଂ ସୁଲଭଂ ସ୍ୱୟମାତ୍ମନଃ ।
ସୁଲଭଂ କାରଣାଭାବଂ ସୁଲଭଂ ବ୍ରହ୍ମଣି ସ୍ଥିତମ୍ ॥ ୨୦.୩ ॥
ସୁଲଭଂ ଚିତ୍ତହୀନାନାଂ ସ୍ୱୟଂ ତଚ୍ଚ ସ୍ୱୟଂ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ସ୍ୱୟଂ ସଂସାରହୀନାନାଂ ଚିତ୍ତଂ ସଂସାରମୁଚ୍ୟତେ ॥ ୨୦.୪ ॥
ସୃଷ୍ଟ୍ୱୈଦଂ ନ ସଂସାରଃ ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ମନୋ ନ ଚ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ଭୟଂ ନାସ୍ତି ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୨୦.୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବେଦମସତ୍ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ପରାୟଣମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ଶରୀରାଣାଂ ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ତୃଣଂ ନ ଚ ॥ ୨୦.୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାସ୍ମି ନ ଚାନ୍ୟୋଽସ୍ମି ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ଜଗନ୍ନ ଚ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ବିୟନ୍ନାସ୍ତି ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ କ୍ରିୟା ନ ଚ ॥ ୨୦.୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ମହାତ୍ମାନଂ ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ପ୍ରିୟଂ ସଦା ।
ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ଜଗନ୍ନାନ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ଭୟଂ ନ ହି ॥ ୨୦.୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ସଦାଚିତ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମୈବାହମିଦଂ ନ ହି ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ତୁ ଯନ୍ମିଥ୍ୟା ବ୍ରହ୍ମୈବାହମିୟଂ ଭ୍ରମା ॥ ୨୦.୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱସିଦ୍ଧାନ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମୈବ ମନସାସ୍ପଦମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଭବନଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ମୁନିମଣ୍ଡଲମ୍ ॥ ୨୦.୧୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ତୁ ନାସ୍ତ୍ୟନ୍ୟଦ୍ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଗୁରୁପୂଜନମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିତ୍ତୁ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସକଲଂ ସଦା ॥ ୨୦.୧୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ତ୍ରିଗୁଣାକାରଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ହରିରୂପକମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟତ୍ ପଦଂ ନାସ୍ତି ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟତ୍ କ୍ଷଣଂ ନ ମେ ॥ ୨୦.୧୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନାନ୍ୟବାର୍ତା ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ଚ ଶ୍ରୁତମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ସମଂ ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୨୦.୧୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ମେ ଭୋଗୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ମେ ପୃଥକ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ସତଂ ନାସ୍ତି ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମରୂପକଃ ॥ ୨୦.୧୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଦା ଭାତି ବ୍ରହ୍ମୈବ ସୁଖମୁତ୍ତମମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାନାକାରତ୍ୱାତ୍ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ପ୍ରିୟଂ ମହତ୍ ॥ ୨୦.୧୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମଣଃ ପୂଜ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମଣୋ ଗୁରୁଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମମାତା ତୁ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ପିତା ସୁତଃ ॥ ୨୦.୧୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମ ଦେବଂ ଚ ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମ ତଜ୍ଜୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଧ୍ୟାନରୂପାତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମଣୋ ଗୁଣଃ ॥ ୨୦.୧୭ ॥
ଆତ୍ମୈବ ସର୍ୱନିତ୍ୟାତ୍ମା ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଆତ୍ମୈବ ସତତଂ ହ୍ୟାତ୍ମା ଆତ୍ମୈବ ଗୁରୁରାତ୍ମନଃ ॥ ୨୦.୧୮ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ୟୋତିରହଂଭୂତମାତ୍ମୈବାସ୍ତି ସଦା ସ୍ୱୟମ୍ ।
ସ୍ୱୟଂ ତତ୍ତ୍ୱମସି ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱୟଂ ଭାମି ପ୍ରକାଶକଃ ॥ ୨୦.୧୯ ॥
ସ୍ୱୟଂ ଜୀବତ୍ୱସଂଶାନ୍ତିଃ ସ୍ୱୟମୀଶ୍ୱରରୂପବାନ୍ ।
ସ୍ୱୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱୟଂ କେବଲମବ୍ୟଯମ୍ ॥ ୨୦.୨୦ ॥
ସ୍ୱୟଂ ନାଶଂ ଚ ସିଦ୍ଧାନ୍ତଂ ସ୍ୱୟମାତ୍ମା ପ୍ରକାଶକଃ ।
ସ୍ୱୟଂ ପ୍ରକାଶରୂପାତ୍ମା ସ୍ୱୟମତ୍ୟନ୍ତନିର୍ମଲଃ ॥ ୨୦.୨୧ ॥
ସ୍ୱୟମେବ ହି ନିତ୍ୟାତ୍ମା ସ୍ୱୟଂ ଶୁଦ୍ଧଃ ପ୍ରିୟାପ୍ରିୟଃ ।
ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ଛନ୍ଦଃ ସ୍ୱୟଂ ଦେହାଦିବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୦.୨୨ ॥
ସ୍ୱୟଂ ଦୋଷବିହୀନାତ୍ମା ସ୍ୱୟମାକାଶବତ୍ ସ୍ଥିତଃ ।
ଅୟଂ ଚେଦଂ ଚ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅୟଂ ଭେଦବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୦.୨୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଚିତ୍ତବଦ୍ଭାତି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଶିବବତ୍ ସଦା ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ବୁଦ୍ଧିବଦ୍ଭାତି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଶିବବତ୍ ସଦା ॥ ୨୦.୨୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଶଶବଦ୍ଭାତି ବ୍ରହ୍ମୈବ ସ୍ଥୂଲବତ୍ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସତତଂ ନାନ୍ୟତ୍ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଗୁରୁରାତ୍ମନଃ ॥ ୨୦.୨୫ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ୟୋତିରହଂ ଭୂତମହଂ ନାସ୍ତି ସଦା ସ୍ୱୟମ୍ ।
ସ୍ୱୟମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱୟମେବ ଚିଦବ୍ୟଯଃ ॥ ୨୦.୨୬ ॥
ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ଜ୍ୟୋତିଃ ସ୍ୱୟଂ ସର୍ୱତ୍ର ଭାସତେ ।
ସ୍ୱୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱୟଂ ଦେହଃ ସ୍ୱୟଂ ପୂର୍ଣଃ ପରଃ ପୁମାନ୍ ॥ ୨୦.୨୭ ॥
ସ୍ୱୟଂ ତତ୍ତ୍ୱମସି ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱୟଂ ଭାତି ପ୍ରକାଶକଃ ।
ସ୍ୱୟଂ ଜୀବତ୍ୱସଂଶାନ୍ତଃ ସ୍ୱୟମୀଶ୍ୱରରୂପବାନ୍ ॥ ୨୦.୨୮ ॥
ସ୍ୱୟମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱୟଂ କେବଲମବ୍ୟଯଃ ।
ସ୍ୱୟଂ ରାଦ୍ଧାନ୍ତସିଦ୍ଧାନ୍ତଃ ସ୍ୱୟମାତ୍ମା ପ୍ରକାଶକଃ ॥ ୨୦.୨୯ ॥
ସ୍ୱୟଂ ପ୍ରକାଶରୂପାତ୍ମା ସ୍ୱୟମତ୍ୟନ୍ତନିର୍ମଲଃ ।
ସ୍ୱୟମେବ ହି ନିତ୍ୟାତ୍ମା ସ୍ୱୟଂ ଶୁଦ୍ଧଃ ପ୍ରିୟାପ୍ରିୟଃ ॥ ୨୦.୩୦ ॥
ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ସ୍ୱସ୍ଥଃ ସ୍ୱୟଂ ଦେହବିବର୍ଜିତଃ ।
ସ୍ୱୟଂ ଦୋଷବିହୀନାତ୍ମା ସ୍ୱୟମାକାଶବତ୍ ସ୍ଥିତଃ ॥ ୨୦.୩୧ ॥
ଅଖଣ୍ଡଃ ପରିପୂର୍ଣୋଽହମଖଣ୍ଡରସପୂରଣଃ ।
ଅଖଣ୍ଡାନନ୍ଦ ଏବାହମପରିଚ୍ଛିନ୍ନବିଗ୍ରହଃ ॥ ୨୦.୩୨ ॥
ଇତି ନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ପୂର୍ଣାତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମୈବ ନ ପୃଥକ୍ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ଅହମେବ ହି ନିତ୍ୟାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ଶାଶ୍ୱତଃ ॥ ୨୦.୩୩ ॥
ଅହମେବ ହି ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ଜଗତ୍ପ୍ରଭୁଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନିରାଭାସୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନିରାମୟଃ ॥ ୨୦.୩୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ଚିଦାକାଶୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନିରନ୍ତରଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ମହାନନ୍ଦୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ସଦାତ୍ମବାନ୍ ॥ ୨୦.୩୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହମନନ୍ତାତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ସୁଖଂ ପରମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ମହାମୌନୀ ସର୍ୱବୃତ୍ତାନ୍ତବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୦.୩୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହମିଦଂ ମିଥ୍ୟା ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ଜଗନ୍ନ ହି ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ଦେହୋଽସ୍ମି ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ମହାଦ୍ୱୟଃ ॥ ୨୦.୩୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଚିତ୍ତବଦ୍ଭାତି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଶିବବତ୍ ସଦା ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ବୁଦ୍ଧିବଦ୍ଭାତି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଫଲବତ୍ ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୨୦.୩୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ମୂର୍ତିବଦ୍ଭାତି ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ କାଲବଦ୍ଭାତି ବ୍ରହ୍ମୈବ ସକଲାଦିବତ୍ ॥ ୨୦.୩୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭୂତିବଦ୍ଭାତି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଜଡବତ୍ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବୌଂକାରବତ୍ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବୌଂକାରରୂପବତ୍ ॥ ୨୦.୪୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାଦବଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ନାସ୍ତି ଭେଦୋ ନ ଚାଦ୍ୱୟମ୍ ।
ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ପୁନଃ ସତ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୨୦.୪୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମାତ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ଜଗନ୍ମିଥ୍ୟା ଦୃଶ୍ୟତ୍ୱାଦ୍ଘଟବତ୍ ସଦା ॥ ୨୦.୪୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସନ୍ଦେହଶ୍ଚିନ୍ମାତ୍ରତ୍ୱାଦହଂ ସଦା ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଶୁଦ୍ଧରୂପତ୍ୱାତ୍ ଦୃଗ୍ରୂପତ୍ୱାତ୍ ସ୍ୱୟଂ ମହତ୍ ॥ ୨୦.୪୩ ॥
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ପରାତ୍ ପରଃ ।
ଅହମେବ ମନୋତୀତ ଅହମେବ ଜଗତ୍ପରଃ ॥ ୨୦.୪୪ ॥
ଅହମେବ ହି ନିତ୍ୟାତ୍ମା ଅହଂ ମିଥ୍ୟା ସ୍ୱଭାବତଃ ।
ଆନନ୍ଦୋଽହଂ ନିରାଧାରୋ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନ ଚ କିଞ୍ଚନ ॥ ୨୦.୪୫ ॥
ନାନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିଦହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନାନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିଚ୍ଚିଦବ୍ୟଯଃ ।
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟତ୍ ପରଂ ତୁଚ୍ଛମାତ୍ମନୋଽନ୍ୟଦହଂ ନହି ॥ ୨୦.୪୬ ॥
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ ମେ ଦେହଃ ଆତ୍ମୈବାହଂ ନ ମେ ମଲମ୍ ।
ଆତ୍ମନ୍ୟେବାତ୍ମନା ଚିତ୍ତମାତ୍ମୈବାହଂ ନ ତତ୍ ପୃଥକ୍ ॥ ୨୦.୪୭ ॥
ଆତ୍ମୈବାହମହଂ ଶୂନ୍ୟମାତ୍ମୈବାହଂ ସଦା ନ ମେ ।
ଆତ୍ମୈବାହଂ ଗୁଣୋ ନାସ୍ତି ଆତ୍ମୈବ ନ ପୃଥକ୍ କ୍ୱଚିତ୍ ॥ ୨୦.୪୮ ॥
ଅତ୍ୟନ୍ତାଭାବ ଏବ ତ୍ୱଂ ଅତ୍ୟନ୍ତାଭାବମୀଦୃଶମ୍ ।
ଅତ୍ୟନ୍ତାଭାବ ଏବେଦମତ୍ୟନ୍ତାଭାବମଣ୍ୱପି ॥ ୨୦.୪୯ ॥
ଆତ୍ମୈବାହଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ଜଗତ୍ତ୍ରୟମ୍ ।
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ପରୋ ଗୁରୁଃ ॥ ୨୦.୫୦ ॥
ଜୀବଭାବଂ ସଦାସତ୍ୟଂ ଶିବସଦ୍ଭାବମୀଦୃଶମ୍ ।
ବିଷ୍ଣୁବଦ୍ଭାବନାଭ୍ରାନ୍ତିଃ ସର୍ୱଂ ଶଶବିଷାଣବତ୍ ॥ ୨୦.୫୧ ॥
ଅହମେବ ସଦା ପୂର୍ଣଂ ଅହମେବ ନିରନ୍ତରମ୍ ।
ନିତ୍ୟତୃପ୍ତୋ ନିରାକାରୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୨୦.୫୨ ॥
ଅହମେବ ପରାନନ୍ଦ ଅହମେବ କ୍ଷଣାନ୍ତିକଃ ।
ଅହମେବ ତ୍ୱମେବାହଂ ତ୍ୱଂ ଚାହଂ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ହି ॥ ୨୦.୫୩ ॥
ବାଚାମଗୋଚରୋଽହଂ ବୈ ବାଙ୍ମନୋ ନାସ୍ତି କଲ୍ପିତମ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱାତ୍ମା ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନିର୍ମଲଃ ॥ ୨୦.୫୪ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନିତ୍ୟଶଃ ।
ଇଦଂ ଚ ସର୍ୱଦା ନାସ୍ତି ଅହମେବ ସଦା ସ୍ଥିରଃ ॥ ୨୦.୫୫ ॥
ଇଦଂ ସୁଖମହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଇଦଂ ସୁଖମହଂ ଜଡମ୍ ।
ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ ୨୦.୫୬ ॥
ଇତ୍ୟାତ୍ମବୈଭବଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସର୍ୱଲୋକେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ସକୃଚ୍ଛ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୨୦.୫୭ ॥
ଶାନ୍ତିଦାନ୍ତିପରମା ଭବତାନ୍ତାଃ
ସ୍ୱାନ୍ତଭାନ୍ତମନିଶଂ ଶଶିକାନ୍ତମ୍ ।
ଅନ୍ତକାନ୍ତକମହୋ କଲୟନ୍ତଃ
ବେଦମୌଲିବଚନୈଃ କିଲ ଶାନ୍ତାଃ ॥ ୨୦.୫୮ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଆତ୍ମବୈଭବପ୍ରକରଣଂ ନାମ ବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୨୧ ॥ ଏକବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ମହାରହସ୍ୟଂ ବକ୍ଷ୍ୟାମି ବେଦାନ୍ତେଷୁ ଚ ଗୋପିତମ୍ ।
ଯସ୍ୟ ଶ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୨୧.୧ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହଂ ସର୍ୱଂ ସଚ୍ଚିନ୍ମୟଂ ତତମ୍ ।
ତଦେବ ବ୍ରହ୍ମ ସମ୍ପଶ୍ୟତ୍ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୨୧.୨ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ନାନା ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ।
ସତ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦା ବ୍ରହ୍ମାପ୍ୟହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୨୧.୩ ॥
ଗୁରୁର୍ବ୍ରହ୍ମ ଗୁଣୋ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମପରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ନାନ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାପରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୨୧.୪ ॥
ବେଦବେଦ୍ୟଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ବିଦ୍ୟା ବ୍ରହ୍ମ ବିଶେଷତଃ ।
ଆତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଆଦ୍ୟନ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମ ସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୨୧.୫ ॥
ସତ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦା ବ୍ରହ୍ମ ଅନ୍ୟନ୍ନାସ୍ତି ସଦା ପରମ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ତ୍ୱହଂ ନାସ୍ତି ଅହଂକାରପରଂ ନହି ॥ ୨୧.୬ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଇଦଂ ନାସ୍ତି ଅୟମାତ୍ମା ମହାନ୍ ସଦା ।
ବେଦାନ୍ତବେଦ୍ୟୋ ବ୍ରହ୍ମାତ୍ମା ଅପରଂ ଶଶଶୃଙ୍ଗବତ୍ ॥ ୨୧.୭ ॥
ଭୂତଂ ନାସ୍ତି ଭବିଷ୍ୟଂ ନ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସ୍ଥିରତାଂ ଗତଃ ।
ଚିନ୍ମୟୋଽହଂ ଜଡଂ ତୁଚ୍ଛଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ଦେହନାଶନମ୍ ॥ ୨୧.୮ ॥
ଚିତ୍ତଂ କିଞ୍ଚିତ୍ କ୍ୱଚିଚ୍ଚାପି ଚିତ୍ତଂ ଦୂରୋଽହମାତ୍ମକଃ ।var was ହରୋଽହମାତ୍ମକଃ
ସତ୍ୟଂ ଜ୍ଞାନମନନ୍ତଂ ଯନ୍ନାନୃତଂ ଜଡଦୁଃଖକମ୍ ॥ ୨୧.୯ ॥
ଆତ୍ମା ସତ୍ୟମନନ୍ତାତ୍ମା ଦେହମେବ ନ ସଂଶୟଃ ।
ବାର୍ତାପ୍ୟସଚ୍ଛ୍ରୁତଂ ତନ୍ନ ଅହମେବ ମହୋମହଃ ॥ ୨୧.୧୦ ॥
ଏକସଂଖ୍ୟାପ୍ୟସଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ସତ୍ୟମେବ ସଦାଽପ୍ୟହମ୍ ।
ସର୍ୱମେବମସତ୍ୟଂ ଚ ଉତ୍ପନ୍ନତ୍ୱାତ୍ ପରାତ୍ ସଦା ॥ ୨୧.୧୧ ॥
ସର୍ୱାବୟବହୀନୋଽପି ନିତ୍ୟତ୍ୱାତ୍ ପରମୋ ହ୍ୟହମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ନ ମେ କିଞ୍ଚିତ୍ ଚିନ୍ମୟତ୍ୱାଦ୍ୱଦାମ୍ୟହମ୍ ॥ ୨୧.୧୨ ॥
ଆଗ୍ରହଂ ଚ ନ ମେ କିଞ୍ଚିତ୍ ଚିନ୍ମୟତ୍ୱାଦ୍ୱଦାମ୍ୟହମ୍ ।
ଇଦମିତ୍ୟପି ନିର୍ଦେଶୋ ନ କ୍ୱଚିନ୍ନ କ୍ୱଚିତ୍ ସଦା ॥ ୨୧.୧୩ ॥
ନିର୍ଗୁଣବ୍ରହ୍ମ ଏବାହଂ ସୁଗୁରୋରୁପଦେଶତଃ ।
ବିଜ୍ଞାନଂ ସଗୁଣୋ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବିଜ୍ଞାନବିଗ୍ରହଃ ॥ ୨୧.୧୪ ॥
ନିର୍ଗୁଣୋଽସ୍ମି ନିରଂଶୋଽସ୍ମି ଭବୋଽସ୍ମି ଭରଣୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଦେବୋଽସ୍ମି ଦ୍ରବ୍ୟପୂର୍ଣୋଽସ୍ମି ଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ରହିତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୨୧.୧୫ ॥
ରସୋଽସ୍ମି ରସହୀନୋଽସ୍ମି ତୁର୍ୟୋଽସ୍ମି ଶୁଭଭାବନଃ ।
କାମୋଽସ୍ମି କାର୍ୟହୀନୋଽସ୍ମି ନିତ୍ୟନିର୍ମଲବିଗ୍ରହଃ ॥ ୨୧.୧୬ ॥
ଆଚାରଫଲହୀନୋଽସ୍ମି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ।
ଇଦଂ ସର୍ୱଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅୟମାତ୍ମା ନ ବିସ୍ମୟଃ ॥ ୨୧.୧୭ ॥
ପୂର୍ଣାପୂର୍ଣସ୍ୱରୂପାତ୍ମା ନିତ୍ୟଂ ସର୍ୱାତ୍ମବିଗ୍ରହଃ ।
ପରମାନନ୍ଦତତ୍ତ୍ୱାତ୍ମା ପରିଚ୍ଛିନ୍ନଂ ନ ହି କ୍ୱଚିତ୍ ॥ ୨୧.୧୮ ॥
ଏକାତ୍ମା ନିର୍ମଲାକାର ଅହମେବେତି ଭାବୟ ।
ଅହଂଭାବନୟା ଯୁକ୍ତ ଅହଂଭାବେନ ସଂୟୁତଃ ॥ ୨୧.୧୯ ॥
ଶାନ୍ତଂ ଭାବୟ ସର୍ୱାତ୍ମା ଶାମ୍ୟତତ୍ତ୍ୱଂ ମନୋମଲଃ ।
ଦେହୋଽହମିତି ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମାହମିତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୨୧.୨୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଇଦଂ ନାହମିଦଂ ନାହମିଦଂ ନାହଂ ସଦା ସ୍ମର ॥ ୨୧.୨୧ ॥
ଅହଂ ସୋଽହମହଂ ସୋଽହମହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ଭାବୟ ।
ଚିଦହଂ ଚିଦହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିଦହଂ ଚିଦହଂ ବଦ ॥ ୨୧.୨୨ ॥
ନେଦଂ ନେଦଂ ସଦା ନେଦଂ ନ ତ୍ୱଂ ନାହଂ ଚ ଭାବୟ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱଂ ବେଦଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୨୧.୨୩ ॥
ସର୍ୱଂ ଶବ୍ଦାର୍ଥଭବନଂ ସର୍ୱଲୋକଭୟଂ ନ ଚ ।
ସର୍ୱତୀର୍ଥଂ ନ ସତ୍ୟଂ ହି ସର୍ୱଦେବାଲୟଂ ନ ହି ॥ ୨୧.୨୪ ॥
ସର୍ୱଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ସର୍ୱଂ ନାମ ସଦା ନ ହି ।
ସର୍ୱରୂପଂ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୨୧.୨୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଂ ତତ୍ସତ୍ୟଂ ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ପ୍ରକୃତିର୍ନହି ।
ପ୍ରାକୃତଂ ସ୍ମରଣଂ ତ୍ୟଜ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମସ୍ମରଣମାହର ॥ ୨୧.୨୬ ॥
ତତସ୍ତଦପି ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ନିଜରୂପେ ସ୍ଥିରୋ ଭବ ।
ସ୍ଥିରରୂପଂ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ଆତ୍ମମାତ୍ରଂ ଭବତ୍ୟସୌ ॥ ୨୧.୨୭ ॥
ତ୍ୟାଗତ୍ୱମପି ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଭେଦମାତ୍ରଂ ସଦା ତ୍ୟଜ ।
ସ୍ୱୟଂ ନିଜଂ ସମାବୃତ୍ୟ ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ଭଜ ॥ ୨୧.୨୮ ॥
ଇଦମିତ୍ୟଙ୍ଗୁଲୀଦୃଷ୍ଟମିଦମସ୍ତମଚେତନମ୍ ।
ଇଦଂ ବାକ୍ୟଂ ଚ ବାକ୍ୟେନ ବାଚାଽପି ପରିବେଦନମ୍ ॥ ୨୧.୨୯ ॥
ସର୍ୱଭାବଂ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ସର୍ୱଂ ତୁଚ୍ଛଂ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱଂ ମାୟା ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୨୧.୩୦ ॥
ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ସର୍ୱଂ ଚିତ୍ତଂ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୨୧.୩୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମାନ୍ୟଦ୍ଭାତି ଚେନ୍ମିଥ୍ୟା ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ପରାବରା ।
ନ ଦେହଂ ପଞ୍ଚଭୂତଂ ବା ନ ଚିତ୍ତଂ ଭ୍ରାନ୍ତିମାତ୍ରକମ୍ ॥ ୨୧.୩୨ ॥
ନ ଚ ବୁଦ୍ଧୀନ୍ଦ୍ରିୟାଭାବୋ ନ ମୁକ୍ତିର୍ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରକମ୍ ।
ନିମିଷଂ ଚ ନ ଶଙ୍କାପି ନ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ତଦସ୍ତି ଚେତ୍ ॥ ୨୧.୩୩ ॥
ଅହଙ୍କାରମସଦ୍ୱିଦ୍ଧି ଅଭିମାନଂ ତଦସ୍ତି ଚେତ୍ ।
ନ ଚିତ୍ତସ୍ମରଣଂ ତଚ୍ଚେନ୍ନ ସନ୍ଦେହୋ ଜରା ଯଦି ॥ ୨୧.୩୪ ॥
ପ୍ରାଣୋ???ଦୀୟତେ ଶାସ୍ତି ଘ୍ରାଣୋ ଯଦିହ ଗନ୍ଧକମ୍ ।
ଚକ୍ଷୁର୍ୟଦିହ ଭୂତସ୍ୟ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ଶ୍ରବଣଭାବନମ୍ ॥ ୨୧.୩୫ ॥
ତ୍ୱଗସ୍ତି ଚେତ୍ ସ୍ପର୍ଶସତ୍ତା ଜିହ୍ୱା ଚେଦ୍ରସସଙ୍ଗ୍ରହଃ ।
ଜୀବୋଽସ୍ତି ଚେଜ୍ଜୀବନଂ ଚ ପାଦଶ୍ଚେତ୍ ପାଦଚାରଣମ୍ ॥ ୨୧.୩୬ ॥
ହସ୍ତୌ ଯଦି କ୍ରିୟାସତ୍ତା ସ୍ରଷ୍ଟା ଚେତ୍ ସୃଷ୍ଟିସଂଭବଃ ।
ରକ୍ଷ୍ୟଂ ଚେଦ୍ରକ୍ଷକୋ ବିଷ୍ଣୁର୍ଭକ୍ଷ୍ୟଂ ଚେଦ୍ଭକ୍ଷକଃ ଶିବଃ ॥ ୨୧.୩୭ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ।
ପୂଜ୍ୟଂ ଚେତ୍ ପୂଜନଂ ଚାସ୍ତି ଭାସ୍ୟଂ ଚେଦ୍ଭାସକଃ ଶିବଃ ॥ ୨୧.୩୮ ॥
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ।
ଅସ୍ତି ଚେତ୍ କାରଣଂ ସତ୍ୟଂ କାର୍ୟଂ ଚୈବ ଭବିଷ୍ୟତି ॥ ୨୧.୩୯ ॥
ନାସ୍ତି ଚେନ୍ନାସ୍ତି ହୀନୋଽହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ପରାୟଣମ୍ ।
ଅତ୍ୟନ୍ତଦୁଃଖମେତଦ୍ଧି ଅତ୍ୟନ୍ତସୁଖମବ୍ୟଯମ୍ ॥ ୨୧.୪୦ ॥
ଅତ୍ୟନ୍ତଂ ଜନ୍ମମାତ୍ରଂ ଚ ଅତ୍ୟନ୍ତଂ ରଣସଂଭବମ୍ ।
ଅତ୍ୟନ୍ତଂ ମଲିନଂ ସର୍ୱମତ୍ୟନ୍ତଂ ନିର୍ମଲଂ ପରମ୍ ॥ ୨୧.୪୧ ॥
ଅତ୍ୟନ୍ତଂ କଲ୍ପନଂ ଦୁଷ୍ଟଂ ଅତ୍ୟନ୍ତଂ ନିର୍ମଲଂ ତ୍ୱହମ୍ ।
ଅତ୍ୟନ୍ତଂ ସର୍ୱଦା ଦୋଷମତ୍ୟନ୍ତଂ ସର୍ୱଦା ଗୁଣମ୍ ॥ ୨୧.୪୨ ॥
ଅତ୍ୟନ୍ତଂ ସର୍ୱଦା ଶୁଭ୍ରମତ୍ୟନ୍ତଂ ସର୍ୱଦା ମଲମ୍ ।
ଅତ୍ୟନ୍ତଂ ସର୍ୱଦା ଚାହମତ୍ୟନ୍ତଂ ସର୍ୱଦା ଇଦମ୍ ॥ ୨୧.୪୩ ॥
ଅତ୍ୟନ୍ତଂ ସର୍ୱଦା ବ୍ରହ୍ମ ଅତ୍ୟନ୍ତଂ ସର୍ୱଦା ଜଗତ୍ ।
ଏତାବଦୁକ୍ତମଭୟମହଂ ଭେଦଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୨୧.୪୪ ॥
ସଦସଦ୍ୱାପି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସଦସଦ୍ୱାପି ବାକ୍ୟକମ୍ ।
ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୨୧.୪୫ ॥
କାରଣଂ କାର୍ୟରୂପଂ ବା ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତି ନ ସଂଶୟଃ ।
କର୍ତା ଭୋକ୍ତା କ୍ରିୟା ବାପି ନ ଭୋଜ୍ୟଂ ଭୋଗତୃପ୍ତତା ॥ ୨୧.୪୬ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱ ଶବ୍ଦୋ ନ ବାସ୍ତବମ୍ ।
ଭୂତଂ ଭବିଷ୍ୟଂ ବାର୍ତଂ ତୁ କାର୍ୟଂ ବା ନାସ୍ତି ସର୍ୱଦା ॥ ୨୧.୪୭ ॥
ସଦସଦ୍ଭେଦ୍ୟଭେଦଂ ବା ନ ଗୁଣା ଗୁଣଭାଗିନଃ ।
ନିର୍ମଲଂ ବା ମଲଂ ବାପି ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୨୧.୪୮ ॥
ଭାଷ୍ୟଂ ବା ଭାଷଣଂ ବାଽପି ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ନ କିଞ୍ଚନ ।
ପ୍ରବଲଂ ଦୁର୍ବଲଂ ବାପି ଅହଂ ଚ ତ୍ୱଂ ଚ ବା କ୍ୱଚିତ୍ ॥ ୨୧.୪୯ ॥
ଗ୍ରାହ୍ୟଂ ଚ ଗ୍ରାହକଂ ବାପି ଉପେକ୍ଷ୍ୟଂ ନାତ୍ମନଃ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ତୀର୍ଥଂ ବା ସ୍ନାନରୂପଂ ବା ଦେବୋ ବା ଦେବ ପୂଜନମ୍ ॥ ୨୧.୫୦ ॥
ଜନ୍ମ ବା ମରଣଂ ହେତୁର୍ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ନ କିଞ୍ଚନ ।
ସତ୍ୟଂ ବା ସତ୍ୟରୂପଂ ବା ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୨୧.୫୧ ॥
ମାତରଃ ପିତରୋ ବାପି ଦେହୋ ବା ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚନ ।
ଦୃଗ୍ରୂପଂ ଦୃଶ୍ୟରୂପଂ ବା ନାସ୍ତି ନାସ୍ତୀହ କିଞ୍ଚନ ॥ ୨୧.୫୨ ॥
ମାୟାକାର୍ୟଂ ଚ ମାୟା ବା ନାସ୍ତି ନାସ୍ତୀହ କିଞ୍ଚନ ।
ଜ୍ଞାନଂ ବା ଜ୍ଞାନଭେଦୋ ବା ନାସ୍ତି ନାସ୍ତୀହ କିଞ୍ଚନ ॥ ୨୧.୫୩ ॥
ସର୍ୱପ୍ରପଞ୍ଚହେୟତ୍ୱଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ପ୍ରକରଣଂ ଚ ତେ ।
ଯଃ ଶୃଣୋତି ସକୃଦ୍ୱାପି ଆତ୍ମାକାରଂ ପ୍ରପଦ୍ୟତେ ॥ ୨୧.୫୪ ॥
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ମାୟା ସା ତ୍ରିଗୁଣା ଗଣାଧିପଗୁରୋରେଣାଙ୍କଚୂଡାମଣେଃ
ପାଦାମ୍ଭୋଜସମର୍ଚନେନ ବିଲୟଂ ଯାତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟନ୍ୟଥା ।
ବିଦ୍ୟା ହୃଦ୍ୟତମା ସୁବିଦ୍ୟୁଦିବ ସା ଭାତ୍ୟେବ ହୃତ୍ପଙ୍କଜେ
ଯସ୍ୟାନଲ୍ପତପୋଭିରୁଗ୍ରକରଣାଦୃକ୍ ତସ୍ୟ ମୁକ୍ତିଃ ସ୍ଥିରା ॥ ୨୧.୫୫ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ସର୍ୱପ୍ରପଞ୍ଚହେୟତ୍ୱପ୍ରକରଣବର୍ଣନଂ ନାମ ଏକବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୨୨ ॥ ଦ୍ୱାବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ବକ୍ଷ୍ୟେ ବ୍ରହ୍ମମୟଂ ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ଜଗନ୍ମୃଷା ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ଚିନ୍ତା ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ଜଡମ୍ ॥ ୨୨.୧ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ଦୋଷଃ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ଫଲମ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ବାର୍ତା ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ଦ୍ୱୟମ୍ ॥ ୨୨.୨ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ନିତ୍ୟମହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ଗତିଃ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ମାତା ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ପିତା ॥ ୨୨.୩ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ମେ ସୋଽୟମହଂ ବୈଶ୍ୱାନରୋ ନ ହି ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିଦାକାଶମହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୨୨.୪ ॥
ସର୍ୱାନ୍ତରୋଽହଂ ପୂର୍ଣାତ୍ମା ସର୍ୱାନ୍ତରମନୋଽନ୍ତରଃ ।
ଅହମେବ ଶରୀରାନ୍ତରହମେବ ସ୍ଥିରଃ ସଦା ॥ ୨୨.୫ ॥
ଏବଂ ବିଜ୍ଞାନବାନ୍ ମୁକ୍ତ ଏବଂ ଜ୍ଞାନଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ଅନେକଶତସାହସ୍ତ୍ରେଷ୍ୱେକ ଏବ ବିବେକବାନ୍ ॥ ୨୨.୬ ॥
ତସ୍ୟ ଦର୍ଶନମାତ୍ରେଣ ପିତରସ୍ତୃପ୍ତିମାଗତାଃ ।
ଜ୍ଞାନିନୋ ଦର୍ଶନଂ ପୁଣ୍ୟଂ ସର୍ୱତୀର୍ଥାବଗାହନମ୍ ॥ ୨୨.୭ ॥
ଜ୍ଞାନିନଃ ଚାର୍ଚନେନୈବ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତୋ ଭବେନ୍ନରଃ ।
ଜ୍ଞାନିନୋ ଭୋଜନେ ଦାନେ ସଦ୍ୟୋ ମୁକ୍ତୋ ଭବେନ୍ନରଃ ॥ ୨୨.୮ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ଅହମେବ ଗୁରୁଃ ପରଃ ।
ଅହଂ ଶାନ୍ତୋଽସ୍ମି ଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ଅହମେବ ଗୁଣାନ୍ତରଃ ॥ ୨୨.୯ ॥
ଗୁଣାତୀତୋ ଜନାତୀତଃ ପରାତୀତୋ ମନଃ ପରଃ ।
ପରତଃ ପରତୋଽତୀତୋ ବୁଦ୍ଧ୍ୟାତୀତୋ ରସାତ୍ ପରଃ ॥ ୨୨.୧୦ ॥
ଭାବାତୀତୋ ମନାତୀତୋ ବେଦାତୀତୋ ବିଦଃ ପରଃ ।
ଶରୀରାଦେଶ୍ଚ ପରତୋ ଜାଗ୍ରତ୍ସ୍ୱପ୍ନସୁଷୁପ୍ତିତଃ ॥ ୨୨.୧୧ ॥
ଅବ୍ୟକ୍ତାତ୍ ପରତୋଽତୀତ ଇତ୍ୟେବଂ ଜ୍ଞାନନିଶ୍ଚୟଃ ।
କ୍ୱଚିଦେତତ୍ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ସର୍ୱଂ ସଂତ୍ୟଜ୍ୟ ମୂକବତ୍ ॥ ୨୨.୧୨ ॥
ତୂଷ୍ଣୀଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଶାଶ୍ୱତବ୍ରହ୍ମବାନ୍ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ଜ୍ଞାନିନୋ ମହିମା କିଞ୍ଚିଦଣୁମାତ୍ରମପି ସ୍ଫୁଟମ୍ ॥ ୨୨.୧୩ ॥
ହରିଣାପି ହରେଣାପି ବ୍ରହ୍ମଣାପି ସୁରୈରପି ।
ନ ଶକ୍ୟତେ ବର୍ଣୟିତୁଂ କଲ୍ପକୋଟିଶତୈରପି ॥ ୨୨.୧୪ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ବିଜ୍ଞାନଂ ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ବିବେକିନଂ ମହାତ୍ମାନଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରେଣାବସ୍ଥିତମ୍ ॥ ୨୨.୧୫ ॥
ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ଚ ଭାଷିତୁଂ ବାପି ଦୁର୍ଲଭଂ ପାଦସେବନମ୍ ।
କଦାଚିତ୍ ପାଦତୀର୍ଥେନ ସ୍ନାତଶ୍ଚେତ୍ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ସଃ ॥ ୨୨.୧୬ ॥
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ।
ଏତତ୍ ପ୍ରକରଣଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସର୍ୱସିଦ୍ଧାନ୍ତସଂଗ୍ରହଃ ॥ ୨୨.୧୭ ॥
ଦୁର୍ଲଭଂ ଯଃ ପଠେଦ୍ଭକ୍ତ୍ୟା ବ୍ରହ୍ମ ସମ୍ପଦ୍ୟତେ ନରଃ ।
ବକ୍ଷ୍ୟେ ବ୍ରହ୍ମମୟଂ ସର୍ୱଂ ନାନ୍ୟତ୍ ସର୍ୱଂ ଜଗନ୍ମୃଷା ॥ ୨୨.୧୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଜଗଦାକାରଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ପରମଂ ପଦମ୍ ।
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମିତ୍ୟପି ବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୨.୧୯ ॥
ସର୍ୱବର୍ଜିତଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସର୍ୱବର୍ଜିତଚେତନଃ ।
ସର୍ୱବର୍ଜିତଶାନ୍ତାତ୍ମା ସର୍ୱମଙ୍ଗଲବିଗ୍ରହଃ ॥ ୨୨.୨୦ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅସନ୍ନେଦଂ ନ ମେ ନ ମେ ।
ନ ମେ ଭୂତଂ ଭବିଷ୍ୟଚ୍ଚ ନ ମେ ବର୍ଣଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୨୨.୨୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ମେ ତୁଚ୍ଛଂ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ତପଃ ।
ବ୍ରହ୍ମରୂପମିଦଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମରୂପମନାମୟମ୍ ॥ ୨୨.୨୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭାତି ଭେଦେନ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନ ପରଃ ପରଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ଦ୍ୱୈତବଦ୍ଭାତି ଆତ୍ମୈବ ପରମଂ ପଦମ୍ ॥ ୨୨.୨୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବଂ ଭେଦରହିତଂ ଭେଦମେବ ମହଦ୍ଭୟମ୍ ।
ଆତ୍ମୈବାହଂ ନିର୍ମଲୋଽହମାତ୍ମୈବ ଭୁବନତ୍ରୟମ୍ ॥ ୨୨.୨୪ ॥
ଆତ୍ମୈବ ନାନ୍ୟତ୍ ସର୍ୱତ୍ର ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାନ୍ୟକଃ ।
ଅହମେବ ସଦା ଭାମି ବ୍ରହ୍ମୈବାସ୍ମି ପରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୨୨.୨୫ ॥
ନିର୍ମଲୋଽସ୍ମି ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ କାର୍ୟାକାର୍ୟବିବର୍ଜିତଃ ।
ସଦା ଶୁଦ୍ଧୈକରୂପୋଽସ୍ମି ସଦା ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରକଃ ॥ ୨୨.୨୬ ॥
ନିଶ୍ଚୟୋଽସ୍ମି ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସତ୍ୟୋଽସ୍ମି ସକଲୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଅକ୍ଷରୋଽସ୍ମି ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଶିବୋଽସ୍ମି ଶିଖରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୨୨.୨୭ ॥
ସମରୂପୋଽସ୍ମି ଶାନ୍ତୋଽସ୍ମି ତତ୍ପରୋଽସ୍ମି ଚିଦବ୍ୟଯଃ ।
ସଦା ବ୍ରହ୍ମ ହି ନିତ୍ୟୋଽସ୍ମି ସଦା ଚିନ୍ମାତ୍ରଲକ୍ଷଣଃ ॥ ୨୨.୨୮ ॥
ସଦାଽଖଣ୍ଡୈକରୂପୋଽସ୍ମି ସଦାମାନବିବର୍ଜିତଃ ।
ସଦା ଶୁଦ୍ଧୈକରୂପୋଽସ୍ମି ସଦା ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରକଃ ॥ ୨୨.୨୯ ॥
ସଦା ସନ୍ମାନରୂପୋଽସ୍ମି ସଦା ସତ୍ତାପ୍ରକାଶକଃ ।
ସଦା ସିଦ୍ଧାନ୍ତରୂପୋଽସ୍ମି ସଦା ପାବନମଙ୍ଗଲଃ ॥ ୨୨.୩୦ ॥
ଏବଂ ନିଶ୍ଚିତବାନ୍ ମୁକ୍ତଃ ଏବଂ ନିତ୍ୟପରୋ ବରଃ ।
ଏବଂ ଭାବନୟା ଯୁକ୍ତଃ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୨.୩୧ ॥
ଏବଂ ବ୍ରହ୍ମାତ୍ମବାନ୍ ଜ୍ଞାନୀ ବ୍ରହ୍ମାହମିତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ସ ଏବ ପୁରୁଷୋ ଲୋକେ ବ୍ରହ୍ମାହମିତି ନିଶ୍ଚିତଃ ॥ ୨୨.୩୨ ॥
ସ ଏବ ପୁରୁଷୋ ଜ୍ଞାନୀ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତଃ ସ ଆତ୍ମବାନ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ମହାନାତ୍ମା ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବିଗ୍ରହଃ ॥ ୨୨.୩୩ ॥
ନାହଂ ଜୀବୋ ନ ମେ ଭେଦୋ ନାହଂ ଚିନ୍ତା ନ ମେ ମନଃ ।
ନାହଂ ମାଂସଂ ନ ମେଽସ୍ଥୀନି ନାହଂକାରକଲେବରଃ ॥ ୨୨.୩୪ ॥
ନ ପ୍ରମାତା ନ ମେୟଂ ବା ନାହଂ ସର୍ୱଂ ପରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ସର୍ୱବିଜ୍ଞାନରୂପୋଽସ୍ମି ନାହଂ ସର୍ୱଂ କଦାଚନ ॥ ୨୨.୩୫ ॥
ନାହଂ ମୃତୋ ଜନ୍ମନାନ୍ୟୋ ନ ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽସ୍ମି ନାସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ନ ବାଚ୍ୟୋଽହଂ ନ ମୁକ୍ତୋଽହଂ ନ ବୁଦ୍ଧୋଽହଂ କଦାଚନ ॥ ୨୨.୩୬ ॥
ନ ଶୂନ୍ୟୋଽହଂ ନ ମୂଢୋଽହଂ ନ ସର୍ୱୋଽହଂ ପରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ସର୍ୱଦା ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରୋଽହଂ ନ ରସୋଽହଂ ସଦାଶିବଃ ॥ ୨୨.୩୭ ॥
ନ ଘ୍ରାଣୋଽହଂ ନ ଗନ୍ଧୋଽହଂ ନ ଚିହ୍ନୋଽୟଂ ନ ମେ ପ୍ରିୟଃ ।
ନାହଂ ଜୀବୋ ରସୋ ନାହଂ ବରୁଣୋ ନ ଚ ଗୋଲକଃ ॥ ୨୨.୩୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସନ୍ଦେହୋ ନାମରୂପଂ ନ କିଞ୍ଚନ ।
ନ ଶ୍ରୋତ୍ରୋଽହଂ ନ ଶବ୍ଦୋଽହଂ ନ ଦିଶୋଽହଂ ନ ସାକ୍ଷିକଃ ॥ ୨୨.୩୯ ॥
ନାହଂ ନ ତ୍ୱଂ ନ ଚ ସ୍ୱର୍ଗୋ ନାହଂ ବାୟୁର୍ନ ସାକ୍ଷିକଃ ।
ପାୟୁର୍ନାହଂ ବିସର୍ଗୋ ନ ନ ମୃତ୍ୟୁର୍ନ ଚ ସାକ୍ଷିକଃ ॥ ୨୨.୪୦ ॥
ଗୁହ୍ୟଂ ନାହଂ ନ ଚାନନ୍ଦୋ ନ ପ୍ରଜାପତିଦେବତା ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୨୨.୪୧ ॥
ନାହଂ ମନୋ ନ ସଙ୍କଲ୍ପୋ ନ ଚନ୍ଦ୍ରୋ ନ ଚ ସାକ୍ଷିକଃ ।
ନାହଂ ବୁଦ୍ଧୀନ୍ଦ୍ରିୟୋ ବ୍ରହ୍ମା ନାହଂ ନିଶ୍ଚୟରୂପବାନ୍ ॥ ୨୨.୪୨ ॥
ନାହଂକାରମହଂ ରୁଦ୍ରୋ ନାଭିମାନୋ ନ ସାକ୍ଷିକଃ ।
ଚିତ୍ତଂ ନାହଂ ବାସୁଦେବୋ ଧାରଣା ନାୟମୀଶ୍ୱରଃ ॥ ୨୨.୪୩ ॥
ନାହଂ ବିଶ୍ୱୋ ନ ଜାଗ୍ରଦ୍ୱା ସ୍ଥୂଲଦେହୋ ନ ମେ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ନ ପ୍ରାତିଭାସିକୋ ଜୀବୋ ନ ଚାହଂ ବ୍ୟାବହାରିକଃ ॥ ୨୨.୪୪ ॥
ନ ପାରମାର୍ଥିକୋ ଦେବୋ ନାହମନ୍ନମୟୋ ଜଡଃ ।
ନ ପ୍ରାଣମୟକୋଶୋଽହଂ ନ ମନୋମୟକୋଶବାନ୍ ॥ ୨୨.୪୫ ॥
ନ ବିଜ୍ଞାନମୟଃ କୋଶୋ ନାନନ୍ଦମୟକୋଶବାନ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସନ୍ଦେହୋ ନାମରୂପେ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୨୨.୪୬ ॥
ଏତାବଦୁକ୍ତ୍ୱା ସକଲଂ ନାମରୂପଦ୍ୱୟାତ୍ମକମ୍ ।
ସର୍ୱଂ କ୍ଷଣେନ ବିସ୍ମୃତ୍ୟ କାଷ୍ଠଲୋଷ୍ଟାଦିବତ୍ ତ୍ୟଜେତ୍ ॥ ୨୨.୪୭ ॥
ଏତତ୍ସର୍ୱମସନ୍ନିତ୍ୟଂ ସଦା ବନ୍ଧ୍ୟାକୁମାରବତ୍ ।
ଶଶଶୃଙ୍ଗବଦେବେଦଂ ନରଶୃଙ୍ଗବଦେବ ତତ୍ ॥ ୨୨.୪୮ ॥
ଆକାଶପୁଷ୍ପସଦୃଶଂ ଯଥା ମରୁମରୀଚିକା ।
ଗନ୍ଧର୍ୱନଗରଂ ଯଦ୍ୱଦିନ୍ଦ୍ରଜାଲବଦେବ ହି ॥ ୨୨.୪୯ ॥
ଅସତ୍ୟମେବ ସତତଂ ପଞ୍ଚରୂପକମିଷ୍ୟତେ ।
ଶିଷ୍ୟୋପଦେଶକାଲୋ ହି ଦ୍ୱୈତଂ ନ ପରମାର୍ଥତଃ ॥ ୨୨.୫୦ ॥
ମାତା ମୃତେ ରୋଦନାୟ ଦ୍ରବ୍ୟଂ ଦତ୍ୱାଽଽହ୍ୱୟେଜ୍ଜନାନ୍ ।
ତେଷାଂ ରୋଦନମାତ୍ରଂ ଯତ୍ କେବଲଂ ଦ୍ରବ୍ୟପଞ୍ଚକମ୍ ॥ ୨୨.୫୧ ॥
ତଦଦ୍ୱୈତଂ ମୟା ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସର୍ୱଂ ବିସ୍ମୃତ୍ୟ କୁଡ୍ୟବତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ଅହମେବେତି ଭାବୟ ॥ ୨୨.୫୨ ॥
ଅହମେବ ସୁଖଂ ଚେତି ଅହମେବ ନ ଚାପରଃ ।
ଅହଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବେତି ବ୍ରହ୍ମୈବେତି ବିନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୨୨.୫୩ ॥
ଅହଂ ନିର୍ମଲଶୁଦ୍ଧେତି ଅହଂ ଜୀବବିଲକ୍ଷଣଃ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱାତ୍ମା ଅହମିତ୍ୟବଭାସକଃ ॥ ୨୨.୫୪ ॥
ଅହମେବ ହି ଚିନ୍ମାତ୍ରମହମେବ ହି ନିର୍ଗୁଣଃ ।
ସର୍ୱାନ୍ତର୍ୟାମ୍ୟହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽହଂ ସଦାଶିବଃ ॥ ୨୨.୫୫ ॥
ନିତ୍ୟମଙ୍ଗଲରୂପାତ୍ମା ନିତ୍ୟମୋକ୍ଷମୟଃ ପୁମାନ୍ ।
ଏବଂ ନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ସତତଂ ସ୍ୱାତ୍ମାନଂ ସ୍ୱୟମାସ୍ଥିତଃ ॥ ୨୨.୫୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସନ୍ଦେହୋ ନାମରୂପେ ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଏତଦ୍ରୂପପ୍ରକରଣଂ ସର୍ୱବେଦେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ଯଃ ଶୃଣୋତି ସକୃଦ୍ୱାପି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୨୨.୫୭ ॥
ତଂ ବେଦାଦିବଚୋଭିରୀଡିତମହାୟାଗୈଶ୍ଚ ଭୋଗୈର୍ୱ୍ରତୈ-
ର୍ଦାନୈଶ୍ଚାନଶନୈର୍ୟମାଦିନିୟମୈସ୍ତଂ ବିଦ୍ୱିଷନ୍ତେ ଦ୍ୱିଜାଃ ।
ତସ୍ୟାନଙ୍ଗରିପୋରତୀବ ସୁମହାହୃଦ୍ୟଂ ହି ଲିଙ୍ଗାର୍ଚନଂ
ତେନୈବାଶୁ ବିନାଶ୍ୟ ମୋହମଖିଲଂ ଜ୍ଞାନଂ ଦଦାତୀଶ୍ୱରଃ ॥ ୨୨.୫୮ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ନାମରୂପନିଷେଧପ୍ରକରଣଂ ନାମ ଦ୍ୱାବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୨୩ ॥ ତ୍ରୟୋବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ନିଦାଘ ଶୃଣୁ ବକ୍ଷ୍ୟାମି ସର୍ୱଲୋକେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଏବ ହି ॥ ୨୩.୧ ॥
ନାନାବିଧଜନଂ ଲୋକଂ ନାନା କାରଣକାର୍ୟକମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାନ୍ୟଦସତ୍ ସର୍ୱଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଏବ ହି ॥ ୨୩.୨ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦା ବ୍ରହ୍ମ ଅସ୍ମି ବ୍ରହ୍ମାହମେବ ହି ।
କାଲୋ ବ୍ରହ୍ମ କ୍ଷଣୋ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୨୩.୩ ॥
ବେଦୋ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସତ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରାତ୍ ପରଃ ।
ହଂସୋ ବ୍ରହ୍ମ ହରିର୍ବ୍ରହ୍ମ ଶିବୋ ବ୍ରହ୍ମ ଚିଦବ୍ୟଯଃ ॥ ୨୩.୪ ॥
ସର୍ୱୋପନିଷଦୋ ବ୍ରହ୍ମ ସାମ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ସମୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଅଜୋ ବ୍ରହ୍ମ ରସୋ ବ୍ରହ୍ମ ବିୟଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ପରାତ୍ପରଃ ॥ ୨୩.୫ ॥
ତ୍ରୁଟିର୍ବ୍ରହ୍ମ ମନୋ ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ୟଷ୍ଟିର୍ବ୍ରହ୍ମ ସଦାମୁଦଃ ।
ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ତତ୍ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦା ଜପଃ ॥ ୨୩.୬ ॥
ଅକାରୋ ବ୍ରହ୍ମ ଏବାହମୁକାରୋଽହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ମକାରବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରୋଽହଂ ମନ୍ତ୍ରବ୍ରହ୍ମମନୁଃ ପରମ୍ ॥ ୨୩.୭ ॥
ଶିକାରବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରୋଽହଂ ବାକାରଂ ବ୍ରହ୍ମ କେବଲମ୍ ।
ଯକାରଂ ବ୍ରହ୍ମ ନିତ୍ୟଂ ଚ ପଞ୍ଚାକ୍ଷରମହଂ ପରମ୍ ॥ ୨୩.୮ ॥
ରେଚକଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ପୂରକଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱତଃ ।
କୁଂଭକଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱୋଽହଂ ଧାରଣଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱତଃ ॥ ୨୩.୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାନ୍ୟତ୍ ତତ୍ସର୍ୱଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଏବ ହି ।
ଏବଂ ଚ ନିଶ୍ଚିତୋ ମୁକ୍ତଃ ସଦ୍ୟ ଏବ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୨୩.୧୦ ॥
କେଚିଦେବ ମହାମୂଢାଃ ଦ୍ୱୈତମେବଂ ବଦନ୍ତି ହି ।
ନ ସଂଭାଷ୍ୟାଃ ସଦାନର୍ହା ନମସ୍କାରେ ନ ଯୋଗ୍ୟତା ॥ ୨୩.୧୧ ॥
ମୂଢା ମୂଢତରାସ୍ତୁଚ୍ଛାସ୍ତଥା ମୂଢତମାଃ ପରେ ।
ଏତେ ନ ସନ୍ତି ମେ ନିତ୍ୟଂ ଅହଂବିଜ୍ଞାନମାତ୍ରତଃ ॥ ୨୩.୧୨ ॥
ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରରୂପତ୍ୱାଦାନନ୍ଦତ୍ୱାନ୍ନ ମେ ଭୟମ୍ ।
ଅହମିତ୍ୟପି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ପରମିତ୍ୟପି ନ କ୍ୱଚିତ୍ ॥ ୨୩.୧୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାନ୍ୟତ୍ ତତ୍ସର୍ୱଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଏବ ହି ।
କାଲାତୀତଂ ସୁଖାତୀତଂ ସର୍ୱାତୀତମତୀତକମ୍ ॥ ୨୩.୧୪ ॥
ନିତ୍ୟାତୀତମନିତ୍ୟାନାମମିତଂ ବ୍ରହ୍ମ କେବଲମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାନ୍ୟଦ୍ୟତ୍ସର୍ୱଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମାତ୍ରକମ୍ ॥ ୨୩.୧୫ ॥
ଦ୍ୱୈତସତ୍ୟତ୍ୱବୁଦ୍ଧିଶ୍ଚ ଦ୍ୱୈତବୁଦ୍ଧ୍ୟା ନ ତତ୍ ସ୍ମର ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାନ୍ୟୋଽସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୨୩.୧୬ ॥
ବୁଦ୍ଧ୍ୟାତୀତଂ ମନୋଽତୀତଂ ବେଦାତୀତମତଃ ପରମ୍ ।
ଆତ୍ମାତୀତଂ ଜନାତୀତଂ ଜୀବାତୀତଂ ଚ ନିର୍ଗୁଣମ୍ ॥ ୨୩.୧୭ ॥
କାଷ୍ଠାତୀତଂ କଲାତୀତଂ ନାଟ୍ୟାତୀତଂ ପରଂ ସୁଖମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରେଣ ସମ୍ପଶ୍ୟନ୍ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରପରୋ ଭବ ॥ ୨୩.୧୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରପରୋ ନିତ୍ୟଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଜ୍ୟୋତିରାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହଂ ନିଜାନନ୍ଦାତ୍ମମାତ୍ରକଃ ॥ ୨୩.୧୯ ॥
ଶୂନ୍ୟାନନ୍ଦାତ୍ମମାତ୍ରୋଽହଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽହମିତି ସ୍ମର ।
ସତ୍ତାମାତ୍ରୋଽହମେବାତ୍ର ସଦା କାଲଗୁଣାନ୍ତରଃ ॥ ୨୩.୨୦ ॥
ନିତ୍ୟସନ୍ମାତ୍ରରୂପୋଽହଂ ଶୁଦ୍ଧାନନ୍ଦାତ୍ମମାତ୍ରକମ୍ ।
ପ୍ରପଞ୍ଚହୀନରୂପୋଽହଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମାତ୍ରକଃ ॥ ୨୩.୨୧ ॥
ନିଶ୍ଚୟାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହଂ କେବଲାନନ୍ଦମାତ୍ରକଃ ।
ପରମାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହଂ ପୂର୍ଣାନନ୍ଦୋଽହମେବ ହି ॥ ୨୩.୨୨ ॥
ଦ୍ୱୈତସ୍ୟମାତ୍ରସିଦ୍ଧୋଽହଂ ସାମ୍ରାଜ୍ୟପଦଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ଇତ୍ୟେବଂ ନିଶ୍ଚୟଂ କୁର୍ୱନ୍ ସଦା ତ୍ରିଷୁ ଯଥାସୁଖମ୍ ॥ ୨୩.୨୩ ॥
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟରୂପାତ୍ମା ଦୃଢନିଶ୍ଚୟସନ୍ମୟଃ ।
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟଶାନ୍ତାତ୍ମା ଦୃଢନିଶ୍ଚୟମାନସଃ ॥ ୨୩.୨୪ ॥
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟପୂର୍ଣାତ୍ମା ଦୃଢନିଶ୍ଚୟନିର୍ମଲଃ ।
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟଜୀବାତ୍ମା ଦୃଢନିଶ୍ଚୟମଙ୍ଗଲଃ ॥ ୨୩.୨୫ ॥
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟଜୀବାତ୍ମା ସଂଶୟଂ ନାଶମେଷ୍ୟତି ।
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟମେବାତ୍ର ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାନସ୍ୟ ଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ ୨୩.୨୬ ॥
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟମେବାତ୍ର ବାକ୍ୟଜ୍ଞାନସ୍ୟ ଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟମେବାତ୍ର କାରଣଂ ମୋକ୍ଷସମ୍ପଦଃ ॥ ୨୩.୨୭ ॥
ଏବମେବ ସଦା କାର୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମୈବାହମିତି ସ୍ଥିରମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଏବ ହି ॥ ୨୩.୨୮ ॥
ଆତ୍ମାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ନାନ୍ୟଦସ୍ତୀତି ଭାବୟ ।
ତତସ୍ତଦପି ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏକ ଏବ ସ୍ଥିରୋ ଭବ ॥ ୨୩.୨୯ ॥
ତତସ୍ତଦପି ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ନିର୍ଗୁଣୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ।
ନିର୍ଗୁଣତ୍ୱଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ବାଚାତୀତୋ ଭବେତ୍ ତତଃ ॥ ୨୩.୩୦ ॥
ବାଚାତୀତଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଚିନ୍ମାତ୍ରତ୍ୱପରୋ ଭବ ।
ଆତ୍ମାତୀତଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରପରୋ ଭବ ॥ ୨୩.୩୧ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରତ୍ୱଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ସର୍ୱତୂଷ୍ଣୀଂପରୋ ଭବ ।
ସର୍ୱତୂଷ୍ଣୀଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ମହାତୂଷ୍ଣୀଂପରୋ ଭବ ॥ ୨୩.୩୨ ॥
ମହାତୂଷ୍ଣୀଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଚିତ୍ତତୂଷ୍ଣୀଂ ସମାଶ୍ରୟ ।
ଚିତ୍ତତୂଷ୍ଣୀଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଜୀବତୂଷ୍ଣୀଂ ସମାହର ॥ ୨୩.୩୩ ॥
ଜୀବତୂଷ୍ଣୀଂ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ଜୀବଶୂନ୍ୟପରୋ ଭବ ।
ଶୂନ୍ୟତ୍ୟାଗଂ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ଯଥା ତିଷ୍ଠ ତଥାସି ଭୋ ॥ ୨୩.୩୪ ॥
ତିଷ୍ଠତ୍ୱମପି ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଅବାଙ୍ମାନସଗୋଚରଃ ।
ତତଃ ପରଂ ନ ବକ୍ତବ୍ୟଂ ତତଃ ପଶ୍ୟେନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୨୩.୩୫ ॥
ନୋ ଚେତ୍ ସର୍ୱପରିତ୍ୟାଗୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହମିତୀରୟ ।
ସଦା ସ୍ମରନ୍ ସଦା ଚିନ୍ତ୍ୟଂ ସଦା ଭାବୟ ନିର୍ଗୁଣମ୍ ॥ ୨୩.୩୬ ॥
ସଦା ତିଷ୍ଠସ୍ୱ ତତ୍ତ୍ୱଜ୍ଞ ସଦା ଜ୍ଞାନୀ ସଦା ପରଃ ।
ସଦାନନ୍ଦଃ ସଦାତୀତଃ ସଦାଦୋଷବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୩.୩୭ ॥
ସଦା ଶାନ୍ତଃ ସଦା ତୃପ୍ତଃ ସଦା ଜ୍ୟୋତିଃ ସଦା ରସଃ ।
ସଦା ନିତ୍ୟଃ ସଦା ଶୁଦ୍ଧଃ ସଦା ବୁଦ୍ଧଃ ସଦା ଲୟଃ ॥ ୨୩.୩୮ ॥
ସଦା ବ୍ରହ୍ମ ସଦା ମୋଦଃ ସଦାନନ୍ଦଃ ସଦା ପରଃ ।
ସଦା ସ୍ୱୟଂ ସଦା ଶୂନ୍ୟଃ ସଦା ମୌନୀ ସଦା ଶିବଃ ॥ ୨୩.୩୯ ॥
ସଦା ସର୍ୱଂ ସଦା ମିତ୍ରଃ ସଦା ସ୍ନାନଂ ସଦା ଜପଃ ।
ସଦା ସର୍ୱଂ ଚ ବିସ୍ମୃତ୍ୟ ସଦା ମୌନଂ ପରିତ୍ୟଜ ॥ ୨୩.୪୦ ॥
ଦେହାଭିମାନଂ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଚିତ୍ତସତ୍ତାଂ ପରିତ୍ୟଜ ।
ଆତ୍ମୈବାହଂ ସ୍ୱୟଂ ଚାହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ସର୍ୱଦା ଭବ ॥ ୨୩.୪୧ ॥
ଏବଂ ସ୍ଥିତେ ତ୍ୱଂ ମୁକ୍ତୋଽସି ନ ତୁ କାର୍ୟା ବିଚାରଣା ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଂ ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଏବ ହି ॥ ୨୩.୪୨ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନିରନ୍ତରଃ ।
ପ୍ରଜ୍ଞାନଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବାସି ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୨୩.୪୩ ॥
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟମେବ ତ୍ୱଂ କୁରୁ କଲ୍ୟାଣମାତ୍ମନଃ ।
ମନସୋ ଭୂଷଣଂ ବ୍ରହ୍ମ ମନସୋ ଭୂଷଣଂ ପରଃ ॥ ୨୩.୪୪ ॥
ମନସୋ ଭୂଷଣଂ କର୍ତା ବ୍ରହ୍ମୈବାହମବେକ୍ଷତଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନଦଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବିଗ୍ରହଃ ॥ ୨୩.୪୫ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମଖିଲଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଏବ ହି ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଜୀବାତ୍ମା ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବିଗ୍ରହଃ ॥ ୨୩.୪୬ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମଦ୍ୱୈତଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଶଙ୍କରଃ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବିଜ୍ଞାନଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଭୋଜନଃ ॥ ୨୩.୪୭ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦପୂର୍ଣାତ୍ମା ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦକାରଣଃ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଲୀଲାତ୍ମା ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଶେବଧିଃ ॥ ୨୩.୪୮ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦସର୍ୱାଙ୍ଗଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଚନ୍ଦନଃ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦସିଦ୍ଧାନ୍ତଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବେଦକଃ ॥ ୨୩.୪୯ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଶାସ୍ତ୍ରାର୍ଥଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବାଚକଃ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦହୋମଶ୍ଚ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦରାଜ୍ୟକଃ ॥ ୨୩.୫୦ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦପୂର୍ଣାତ୍ମା ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦପୂର୍ଣକଃ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦସନ୍ମାତ୍ରଂ ମୂଢେଷୁ ପଠିତଂ ଚ ଯତ୍ ॥ ୨୩.୫୧ ॥
ଶୁଦ୍ଧଂ ମୂଢେଷୁ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ସୁବଦ୍ଧଂ ମାର୍ଗଚାରିଣା ।
ବିଷୟାସକ୍ତଚିତ୍ତେଷୁ ନ ସଂଭାଷ୍ୟଂ ବିବେକିନା ॥ ୨୩.୫୨ ॥
ସକୃଚ୍ଛ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ।
ଇଚ୍ଛା ଚେଦ୍ୟଦି ନାରୀଣାଂ ମୁଖଂ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଏବ ହି ॥ ୨୩.୫୩ ॥
ସର୍ୱଂ ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ସ୍ତ୍ରୀଭେଦଂ ଚ ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ବେଦଶାସ୍ତ୍ରେଣ ଯୁକ୍ତୋଽପି ଜ୍ଞାନାଭାବାଦ୍ ଦ୍ୱିଜୋଽଦ୍ୱିଜଃ ॥ ୨୩.୫୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ତନ୍ତୁନା ତେନ ବଦ୍ଧାସ୍ତେ ମୁକ୍ତିଚିନ୍ତକାଃ ।
ସର୍ୱମୁକ୍ତଂ ଭଗବତା ରହସ୍ୟଂ ଶଙ୍କରେଣ ହି ॥ ୨୩.୫୫ ॥
ସୋମାପୀଡପଦାଂବୁଜାର୍ଚନଫଲୈର୍ଭୁକ୍ତ୍ୟୈ ଭବାନ୍ ମାନସଂ
ନାନ୍ୟଦ୍ୟୋଗପଥା ଶ୍ରୁତିଶ୍ରବଣତଃ କିଂ କର୍ମଭିର୍ଭୂୟତେ ।
ଯୁକ୍ତ୍ୟା ଶିକ୍ଷିତମାନସାନୁଭବତୋଽପ୍ୟଶ୍ମାପ୍ୟସଙ୍ଗୋ ବଚାଂ
କିଂ ଗ୍ରାହ୍ୟଂ ଭବତୀନ୍ଦ୍ରିୟାର୍ଥରହିତାନନ୍ଦୈକସାନ୍ଦ୍ରଃ ଶିବଃ ॥ ୨୩.୫୬ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ରହସ୍ୟୋପଦେଶପ୍ରକରଣଂ ନାମ ତ୍ରୟୋବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୨୪ ॥ ଚତୁର୍ୱିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ପୁନଃ ପୁନଃ ପରଂ ବକ୍ଷ୍ୟେ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟଦସତ୍ ସ୍ୱତଃ ।
ଅସତୋ ବଚନଂ ନାସ୍ତି ସତୋ ନାସ୍ତି ସଦା ସ୍ଥିତେ ॥ ୨୪.୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମାଭ୍ୟାସ ପରସ୍ୟାହଂ ବକ୍ଷ୍ୟେ ନିର୍ଣୟମାତ୍ମନଃ ।
ତସ୍ୟାପି ସକୃଦେବାହଂ ବକ୍ଷ୍ୟେ ମଙ୍ଗଲପୂର୍ୱକମ୍ ॥ ୨୪.୨ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାହମେବାସ୍ମି ଚିନ୍ମାତ୍ରୋ ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚନ ।
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ଚିଦାତ୍ମକମ୍ ॥ ୨୪.୩ ॥
ଅହଂ ମମେତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହଂ ଜ୍ଞାନୀତି ନାସ୍ତି ଚ ।
ଶୁଦ୍ଧୋଽହଂ ବ୍ରହ୍ମରୂପୋଽହମାନନ୍ଦୋଽହମଜୋ ନରଃ ॥ ୨୪.୪ ॥var was ନଜଃ
ଦେବୋଽହଂ ଦିବ୍ୟଭାନୋଽହଂ ତୁର୍ୟୋଽହଂ ଭବଭାବ୍ୟହମ୍ ।
ଅଣ୍ଡଜୋଽହମଶେଷୋଽହମନ୍ତରାଦନ୍ତରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୨୪.୫ ॥
ଅମରୋଽହମଜସ୍ରୋଽହମତ୍ୟନ୍ତପରମୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ପରାପରସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ନିତ୍ୟାନିତ୍ୟରସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୨୪.୬ ॥
ଗୁଣାଗୁଣବିହୀନୋଽହଂ ତୁର୍ୟାତୁର୍ୟରସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଶାନ୍ତାଶାନ୍ତବିହୀନୋଽହଂ ଜ୍ଞାନାଜ୍ଞାନରସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୨୪.୭ ॥
କାଲାକାଲବିହୀନୋଽହମାତ୍ମାନାତ୍ମବିବର୍ଜିତଃ ।
ଲବ୍ଧାଲବ୍ଧାଦିହୀନୋଽହଂ ସର୍ୱଶୂନ୍ୟୋଽହମବ୍ୟଯଃ ॥ ୨୪.୮ ॥
ଅହମେବାହମେବାହମନନ୍ତରନିରନ୍ତରମ୍ ।
ଶାଶ୍ୱତୋଽହମଲକ୍ଷ୍ୟୋଽହମାତ୍ମା ନ ପରିପୂର୍ଣତଃ ॥ ୨୪.୯ ॥
ଇତ୍ୟାଦିଶବ୍ଦମୁକ୍ତୋଽହଂ ଇତ୍ୟାଦ୍ୟଂ ଚ ନ ଚାସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଇତ୍ୟାଦିବାକ୍ୟମୁକ୍ତୋଽହଂ ସର୍ୱବର୍ଜିତଦୁର୍ଜୟଃ ॥ ୨୪.୧୦ ॥
ନିରନ୍ତରୋଽହଂ ଭୂତୋଽହଂ ଭବ୍ୟୋଽହଂ ଭବବର୍ଜିତଃ ।
ଲକ୍ଷ୍ୟଲକ୍ଷଣହୀନୋଽହଂ କାର୍ୟହୀନୋଽହମାଶୁଗଃ ॥ ୨୪.୧୧ ॥
ବ୍ୟୋମାଦିରୂପହୀନୋଽହଂ ବ୍ୟୋମରୂପୋଽହମଚ୍ୟୁତଃ ।
ଅନ୍ତରାନ୍ତରଭାବୋଽହମନ୍ତରାନ୍ତରବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୪.୧୨ ॥
ସର୍ୱସିଦ୍ଧାନ୍ତରୂପୋଽହଂ ସର୍ୱଦୋଷବିବର୍ଜିତଃ ।
ନ କଦାଚନ ମୁକ୍ତୋଽହଂ ନ ବଦ୍ଧୋଽହଂ କଦାଚନ ॥ ୨୪.୧୩ ॥
ଏବମେବ ସଦା କୃତ୍ୱା ବ୍ରହ୍ମୈବାହମିତି ସ୍ମର ।
ଏତାବଦେବ ମାତ୍ରଂ ତୁ ମୁକ୍ତୋ ଭବତୁ ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୨୪.୧୪ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽହଂ ଶିବୋଽହଂ ବୈ ଶୁଭମାତ୍ରମହଂ ସଦା ।
ସଦାକାରୋଽହଂ ମୁକ୍ତୋଽହଂ ସଦା ବାଚାମଗୋଚରଃ ॥ ୨୪.୧୫ ॥
ସର୍ୱଦା ପରିପୂର୍ଣୋଽହଂ ବେଦୋପାଧିବିବର୍ଜିତଃ ।
ଚିତ୍ତକାର୍ୟବିହୀନୋଽହଂ ଚିତ୍ତମସ୍ତୀତି ମେ ନ ହି ॥ ୨୪.୧୬ ॥
ଯତ୍ କିଞ୍ଚିଦପି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ପ୍ରିୟଭାଷଣମ୍ ।
ଆତ୍ମପ୍ରିୟମନାତ୍ମା ହି ଇଦଂ ମେ ବସ୍ତୁତୋ ନ ହି ॥ ୨୪.୧୭ ॥
ଇଦଂ ଦୁଃଖମିଦଂ ସୌଖ୍ୟମିଦଂ ଭାତି ଅହଂ ନ ହି ।
ସର୍ୱବର୍ଜିତରୂପୋଽହଂ ସର୍ୱବର୍ଜିତଚେତନଃ ॥ ୨୪.୧୮ ॥
ଅନିର୍ୱାଚ୍ୟମନିର୍ୱାଚ୍ୟଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ରସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହ ଅହମେବ ପରାତ୍ ପରଃ ॥ ୨୪.୧୯ ॥
ଅହଂ ଚୈତନ୍ୟଭୂତାତ୍ମା ଦେହୋ ନାସ୍ତି କଦାଚନ ।
ଲିଙ୍ଗଦେହଂ ଚ ନାସ୍ତ୍ୟେବ କାରଣଂ ଦେହମେବ ନ ॥ ୨୪.୨୦ ॥
ଅହଂ ତ୍ୟକ୍ତ୍ୱା ପରଂ ଚାହଂ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମସ୍ୱରୂପତଃ ।
କାମାଦିବର୍ଜିତୋଽତୀତଃ କାଲଭେଦପରାତ୍ପରଃ ॥ ୨୪.୨୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ନ ସଂବେଦ୍ୟଂ ନାହଂ ଭାବଂ ନ ବା ନହି ।
ସର୍ୱସଂଶୟସଂଶାନ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହମିତି ସ୍ଥିତିଃ ॥ ୨୪.୨୨ ॥
ନିଶ୍ଚୟଂ ଚ ନ ମେ କିଞ୍ଚିତ୍ ଚିନ୍ତାଭାବାତ୍ ସଦାଽକ୍ଷରଃ ।
ଚିଦହଂ ଚିଦହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିଦହଂ ଚିଦହଂ ସଦା ॥ ୨୪.୨୩ ॥
ଏବଂ ଭାବନୟା ଯୁକ୍ତସ୍ତ୍ୟକ୍ତଶଙ୍କଃ ସୁଖୀଭବ ।
ସର୍ୱସଙ୍ଗଂ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ଆତ୍ମୈକ୍ୟୈବଂ ଭବାନ୍ୱହମ୍ ॥ ୨୪.୨୪ ॥
ସଙ୍ଗଂ ନାମ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ୟେଽହଂ ବ୍ରହ୍ମାହମିତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ସତ୍ୟୋଽହଂ ପରମାତ୍ମାଽହଂ ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୨୪.୨୫ ॥
ନାହଂ ଦେହୋ ନ ଚ ପ୍ରାଣୋ ନ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୋ ନ ଚ ନିର୍ମଲଃ ।
ଏଷ ଏବ ହି ସତ୍ସଙ୍ଗଃ ଏଷ ଏବ ହି ନିର୍ମଲଃ ॥ ୨୪.୨୬ ॥
ମହତ୍ସଙ୍ଗେ ମହଦ୍ବ୍ରହ୍ମଭାବନଂ ପରମଂ ପଦମ୍ ।
ଅହଂ ଶାନ୍ତପ୍ରଭାବୋଽହଂ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୨୪.୨୭ ॥
ଅହଂ ତ୍ୟକ୍ତସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ଅହଂ ଚିନ୍ତାଦିବର୍ଜିତଃ ।
ଏଷ ଏବ ହି ସତ୍ସଙ୍ଗଃ ଏଷ ନିତ୍ୟଂ ଭବାନହମ୍ ॥ ୨୪.୨୮ ॥
ସର୍ୱସଙ୍କଲ୍ପହୀନୋଽହଂ ସର୍ୱବୃତ୍ତିବିବର୍ଜିତଃ ।
ଅମୃତୋଽହମଜୋ ନିତ୍ୟଂ ମୃତିଭୀତିରତୀତିକଃ ॥ ୨୪.୨୯ ॥
ସର୍ୱକଲ୍ୟାଣରୂପୋଽହଂ ସର୍ୱଦା ପ୍ରିୟରୂପବାନ୍ ।
ସମଲାଙ୍ଗୋ ମଲାତୀତଃ ସର୍ୱଦାହଂ ସଦାନୁଗଃ ॥ ୨୪.୩୦ ॥
ଅପରିଚ୍ଛିନ୍ନସନ୍ମାତ୍ରଂ ସତ୍ୟଜ୍ଞାନସ୍ୱରୂପବାନ୍ ।
ନାଦାନ୍ତରୋଽହଂ ନାଦୋଽହଂ ନାମରୂପବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୪.୩୧ ॥
ଅତ୍ୟନ୍ତାଭିନ୍ନହୀନୋଽହମାଦିମଧ୍ୟାନ୍ତବର୍ଜିତଃ ।
ଏବଂ ନିତ୍ୟଂ ଦୃଢାଭ୍ୟାସ ଏବଂ ସ୍ୱାନୁଭବେନ ଚ ॥ ୨୪.୩୨ ॥
ଏବମେବ ହି ନିତ୍ୟାତ୍ମଭାବନେନ ସୁଖୀ ଭବ ।
ଏବମାତ୍ମା ସୁଖଂ ପ୍ରାପ୍ତଃ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ନ ସଂଭବେତ୍ ॥ ୨୪.୩୩ ॥
ସଦ୍ୟୋ ମୁକ୍ତୋ ଭବେଦ୍ବ୍ରହ୍ମାକାରେଣ ପରିତିଷ୍ଠତି ।
ଆତ୍ମାକାରମିଦଂ ବିଶ୍ୱମାତ୍ମାକାରମହଂ ମହତ୍ ॥ ୨୪.୩୪ ॥
ଆତ୍ମୈବ ନାନ୍ୟଦ୍ଭୂତଂ ବା ଆତ୍ମୈବ ମନ ଏବ ହି ।
ଆତ୍ମୈବ ଚିତ୍ତବଦ୍ଭାତି ଆତ୍ମୈବ ସ୍ମୃତିବତ୍ କ୍ୱଚିତ୍ ॥ ୨୪.୩୫ ॥
ଆତ୍ମୈବ ବୃତ୍ତିବଦ୍ଭାତି ଆତ୍ମୈବ କ୍ରୋଧବତ୍ ସଦା ।var was ବୃତ୍ତିମଦ୍ଭାତି
ଆତ୍ମୈବ ଶ୍ରବଣଂ ତଦ୍ୱଦାତ୍ମୈବ ମନନଂ ଚ ତତ୍ ॥ ୨୪.୩୬ ॥
ଆତ୍ମୈବୋପକ୍ରମଂ ନିତ୍ୟମୁପସଂହାରମାତ୍ମବତ୍ ।
ଆତ୍ମୈବାଭ୍ୟାଂ ସମଂ ନିତ୍ୟମାତ୍ମୈବାପୂର୍ୱତାଫଲମ୍ ॥ ୨୪.୩୭ ॥
ଅର୍ଥବାଦବଦାତ୍ମା ହି ପରମାତ୍ମୋପପତ୍ତି ହି ।
ଇଚ୍ଛା ପ୍ରାରଭ୍ୟବଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ଇଚ୍ଛାମାରଭ୍ୟବତ୍ ପରଃ ॥ ୨୪.୩୮ ॥var was ପ୍ରାରବ୍ଧବଦ୍
ପରେଚ୍ଛାରବ୍ଧବଦ୍ବ୍ରହ୍ମା ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତିଶ୍ଚିଦେବ ହି ।
ଅନିଚ୍ଛାଶକ୍ତିରାତ୍ମୈବ ପରେଚ୍ଛାଶକ୍ତିରବ୍ୟଯଃ ॥ ୨୪.୩୯ ॥
ପରମାତ୍ମୈବାଧିକାରୋ ବିଷୟଂ ପରମାତ୍ମନଃ ।
ସଂବନ୍ଧଂ ପରମାତ୍ମୈବ ପ୍ରୟୋଜନଂ ପରାତ୍ମକମ୍ ॥ ୨୪.୪୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ପରମଂ ସଙ୍ଗଂ କର୍ମଜଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଙ୍ଗମମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭ୍ରାନ୍ତିଜଂ ଭାତି ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାନ୍ୟତଃ ॥ ୨୪.୪୧ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ସଦ୍ୟ ଏବ ବିମୋକ୍ଷଦମ୍ ।
ସବିକଲ୍ପସମାଧିସ୍ଥଂ ନିର୍ୱିକଲ୍ପସମାଧି ହି ॥ ୨୪.୪୨ ॥
ଶବ୍ଦାନୁବିଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମ ଦୃଶ୍ୟାନୁବିଦ୍ଧକମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାଦିସମାଧିଶ୍ଚ ତନ୍ମଧ୍ୟମସମାଧିକମ୍ ॥ ୨୪.୪୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ନିଶ୍ଚୟଂ ଶୂନ୍ୟଂ ତଦୁକ୍ତମସମାଧିକମ୍ ।
ଦେହାଭିମାନରହିତଂ ତଦ୍ୱୈରାଗ୍ୟସମାଧିକମ୍ ॥ ୨୪.୪୪ ॥
ଏତଦ୍ଭାବନୟା ଶାନ୍ତଂ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତସମାଧିକଃ ।
ଅତ୍ୟନ୍ତଂ ସର୍ୱଶାନ୍ତତ୍ୱଂ ଦେହୋ ମୁକ୍ତସମାଧିକମ୍ ॥ ୨୪.୪୫ ॥
ଏତଦଭ୍ୟାସିନାଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସର୍ୱଂ ଚୈତତ୍ସମନ୍ୱିତମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ବିସ୍ମୃତ୍ୟ ବିସ୍ମୃତ୍ୟ ତ୍ୟକ୍ତ୍ୱା ତ୍ୟକ୍ତ୍ୱା ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ ୨୪.୪୬ ॥
ସର୍ୱବୃତ୍ତିଂ ଚ ଶୂନ୍ୟେନ ସ୍ଥାସ୍ୟାମୀତି ବିମୁଚ୍ୟ ହି ।
ନ ସ୍ଥାସ୍ୟାମୀତି ବିସ୍ମୃତ୍ୟ ଭାସ୍ୟାମୀତି ଚ ବିସ୍ମର ॥ ୨୪.୪୭ ॥
ଚୈତନ୍ୟୋଽହମିତି ତ୍ୟକ୍ତ୍ୱା ସନ୍ମାତ୍ରୋଽହମିତି ତ୍ୟଜ ।
ତ୍ୟଜନଂ ଚ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ଭାବନଂ ଚ ପରିତ୍ୟଜ ॥ ୨୪.୪୮ ॥
ସର୍ୱଂ ତ୍ୟକ୍ତ୍ୱା ମନଃ କ୍ଷିପ୍ରଂ ସ୍ମରଣଂ ଚ ପରିତ୍ୟଜ ।
ସ୍ମରଣଂ କିଞ୍ଚିଦେବାତ୍ର ମହାସଂସାରସାଗରମ୍ ॥ ୨୪.୪୯ ॥
ସ୍ମରଣଂ କିଞ୍ଚିଦେବାତ୍ର ମହାଦୁଃଖଂ ଭବେତ୍ ତଦା ।
ମହାଦୋଷଂ ଭବଂ ବନ୍ଧଂ ଚିତ୍ତଜନ୍ମ ଶତଂ ମନଃ ॥ ୨୪.୫୦ ॥
ପ୍ରାରବ୍ଧଂ ହୃଦୟଗ୍ରନ୍ଥି ବ୍ରହ୍ମହତ୍ୟାଦି ପାତକମ୍ ।
ସ୍ମରଣଂ ଚୈବମେବେହ ବନ୍ଧମୋକ୍ଷସ୍ୟ କାରଣମ୍ ॥ ୨୪.୫୧ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମପ୍ରକରଣଂ ସର୍ୱଦୁଃଖବିନାଶକମ୍ ।
ସର୍ୱପ୍ରପଞ୍ଚଶମନଂ ସଦ୍ୟୋ ମୋକ୍ଷପ୍ରଦଂ ସଦା ।
ଏତଚ୍ଛ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୨୪.୫୨ ॥
ଭକ୍ତ୍ୟା ପଦ୍ମଦଲାକ୍ଷପୂଜିତପଦଧ୍ୟାନାନୁବୃତ୍ତ୍ୟା ମନଃ
ସ୍ୱାନ୍ତାନନ୍ତପଥପ୍ରଚାରବିଧୁରଂ ମୁକ୍ତ୍ୟୈ ଭବେନ୍ମାନସମ୍ ।
ସଙ୍କଲ୍ପୋଜ୍ଝିତମେତଦଲ୍ପସୁମହାଶୀଲୋ ଦୟାମ୍ଭୋନିଧୌ
କଶ୍ଚିତ୍ ସ୍ୟାଚ୍ଛିବଭକ୍ତଧୁର୍ୟସୁମହାଶାନ୍ତଃ ଶିବପ୍ରେମତଃ ॥ ୨୪.୫୩ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମପ୍ରକରଣନିରୂପଣଂ ନାମ ଚତୁର୍ୱିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୨୫ ॥ ପଞ୍ଚବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ବକ୍ଷ୍ୟେ ପ୍ରସିଦ୍ଧମାତ୍ମାନଂ ସର୍ୱଲୋକପ୍ରକାଶକମ୍ ।
ସର୍ୱାକାରଂ ସଦା ସିଦ୍ଧଂ ସର୍ୱତ୍ର ନିବିଡଂ ମହତ୍ ॥ ୨୫.୧ ॥
ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସନ୍ଦେହ ଇତି ନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ତିଷ୍ଠ ଭୋଃ ।
ଚିଦେବାହଂ ଚିଦେବାହଂ ଚିତ୍ରଂ ଚେଦହମେବ ହି ॥ ୨୫.୨ ॥
ବାଚାବଧିଶ୍ଚ ଦେବୋଽହଂ ଚିଦେବ ମନସଃ ପରଃ ।
ଚିଦେବାହଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିଦେବ ସକଲଂ ପଦମ୍ ॥ ୨୫.୩ ॥
ସ୍ଥୂଲଦେହଂ ଚିଦେବେଦଂ ସୂକ୍ଷ୍ମଦେହଂ ଚିଦେବ ହି ।
ଚିଦେବ କରଣଂ ସୋଽହଂ କାୟମେବ ଚିଦେବ ହି ॥ ୨୫.୪ ॥
ଅଖଣ୍ଡାକାରବୃତ୍ତିଶ୍ଚ ଉତ୍ତମାଧମମଧ୍ୟମାଃ ।
ଦେହହୀନଶ୍ଚିଦେବାହଂ ସୂକ୍ଷ୍ମଦେହଶ୍ଚିଦେବ ହି ॥ ୨୫.୫ ॥
ଚିଦେବ କାରଣଂ ସୋଽହଂ ବୁଦ୍ଧିହୀନଶ୍ଚିଦେବ ହି ।
ଭାବହୀନଶ୍ଚିଦେବାହଂ ଦୋଷହୀନଶ୍ଚିଦେବ ହି ॥ ୨୫.୬ ॥
ଅସ୍ତିତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତି ବ୍ରହ୍ମେତି ନାସ୍ତି ହି ।
ଅସ୍ତି ନାସ୍ତୀତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ଚିଦେବ ହି ॥ ୨୫.୭ ॥
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସାକାରଂ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ହି ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦପି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ଚିଦେବ ହି ॥ ୨୫.୮ ॥
ଅନ୍ୱୟବ୍ୟତିରେକଂ ଚ ଆଦିମଧ୍ୟାନ୍ତଦୂଷଣମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରରୂପତ୍ୱାଦହମେବ ଚିଦେବ ହି ॥ ୨୫.୯ ॥
ସର୍ୱାପରଂ ଚ ସଦସତ୍ କାର୍ୟକାରଣକର୍ତୃକମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୧୦ ॥
ଅଶୁଦ୍ଧଂ ଶୁଦ୍ଧମଦ୍ୱୈତଂ ଦ୍ୱୈତମେକମନେକକମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୧୧ ॥
ଅସତ୍ୟସତ୍ୟମଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱଂ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱଂ ଚ ପରତଃ ପରମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୧୨ ॥
ଭୂତଂ ଭବିଷ୍ୟଂ ବର୍ତଂ ଚ ମୋହାମୋହୌ ସମାସମୌ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୧୩ ॥
କ୍ଷଣଂ ଲବଂ ତ୍ରୁଟିର୍ବ୍ରହ୍ମ ତ୍ୱଂପଦଂ ତତ୍ପଦଂ ତଥା ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୧୪ ॥
ତ୍ୱଂପଦଂ ତତ୍ପଦଂ ବାପି ଐକ୍ୟଂ ଚ ହ୍ୟହମେବ ହି ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୧୫ ॥
ଆନନ୍ଦଂ ପରମାନନ୍ଦଂ ସର୍ୱାନନ୍ଦଂ ନିଜଂ ମହତ୍ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୧୬ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ କଂ ବ୍ରହ୍ମ ହ୍ୟକ୍ଷରଂ ପରମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୧୭ ॥
ବିଷ୍ଣୁରେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଶିବୋ ବ୍ରହ୍ମାହମେବ ହି ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୧୮ ॥
ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଶବ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ପଦଂ ଶୁଭମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୧୯ ॥
ସ୍ପର୍ଶୋ ବ୍ରହ୍ମ ପଦଂ ତ୍ୱକ୍ଚ ତ୍ୱକ୍ଚ ବ୍ରହ୍ମ ପରସ୍ପରମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୨୦ ॥
ପରଂ ରୂପଂ ଚକ୍ଷୁଭିଃ ଏବ ତତ୍ରୈବ ଯୋଜ୍ୟତାମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୨୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଂ ସତତଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମାତ୍ରକମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୨୨ ॥
ଚିନ୍ମୟାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହଂ ଇଦଂ ବିଶ୍ୱମିଦଂ ସଦା ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୨୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଂ ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୨୪ ॥
ବାଚା ଯତ୍ ପ୍ରୋଚ୍ୟତେ ନାମ ମନସା ମନୁତେ ତୁ ଯତ୍ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୨୫ ॥
କାରଣେ କଲ୍ପିତେ ଯଦ୍ୟତ୍ ତୂଷ୍ଣୀଂ ବା ସ୍ଥୀୟତେ ସଦା ।
ଶରୀରେଣ ତୁ ଯଦ୍ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ଇନ୍ଦ୍ରିୟୈର୍ୟତ୍ତୁ ଭାବ୍ୟତେ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୨୬ ॥
ବେଦେ ଯତ୍ କର୍ମ ବେଦୋକ୍ତଂ ଶାସ୍ତ୍ରଂ ଶାସ୍ତ୍ରୋକ୍ତନିର୍ଣୟମ୍ ।
ଗୁରୂପଦେଶସିଦ୍ଧାନ୍ତଂ ଶୁଦ୍ଧାଶୁଦ୍ଧବିଭାସକମ୍ ॥ ୨୫.୨୭ ॥
କାମାଦିକଲନଂ ବ୍ରହ୍ମ ଦେବାଦି କଲନଂ ପୃଥକ୍ ।
ଜୀବୟୁକ୍ତେତି କଲନଂ ବିଦେହୋ ମୁକ୍ତିକଲ୍ପନମ୍ ॥ ୨୫.୨୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମ ଇତ୍ୟପି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ବ୍ରହ୍ମବିଦ୍ୱରକଲ୍ପନମ୍ ।
ବରୀୟାନିତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ବରିଷ୍ଠ ଇତି କଲ୍ପନମ୍ ॥ ୨୫.୨୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମାହମିତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ଚିଦହଂ ଚେତି କଲ୍ପନମ୍ ।
ମହାବିଦ୍ୟେତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ମହାମାୟେତି କଲ୍ପନମ୍ ॥ ୨୫.୩୦ ॥
ମହାଶୂନ୍ୟେତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ମହାଚିନ୍ତେତି କଲ୍ପନମ୍ ।
ମହାଲୋକେତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ମହାସତ୍ୟେତି କଲ୍ପନମ୍ ॥ ୨୫.୩୧ ॥
ମହାରୂପେତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ମହାରୂପଂ ଚ କଲ୍ପନମ୍ ।
ସର୍ୱସଙ୍କଲ୍ପକଂ ଚିତ୍ତଂ ସର୍ୱସଙ୍କଲ୍ପକଂ ମନଃ ॥ ୨୫.୩୨ ॥
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ଦ୍ୱୈତଂ ମନୋରୂପଂ ସର୍ୱଂ ଦୁଃଖଂ ମନୋମୟମ୍ ॥ ୨୫.୩୩ ॥
ଚିଦେବାହଂ ନ ସନ୍ଦେହଃ ଚିଦେବେଦଂ ଜଗତ୍ତ୍ରୟମ୍ ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ଭାଷଣଂ ବାପି ଯତ୍କିଞ୍ଚିନ୍ମନସୋ ଜପମ୍ ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିନ୍ମାନସଂ କର୍ମ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୩୪ ॥
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତୀତି ସନ୍ମନ୍ତ୍ରଂ ଜୀବବ୍ରହ୍ମସ୍ୱରୂପକମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମିତ୍ୟେବଂ ମନ୍ତ୍ରଞ୍ଚୈବୋତ୍ତମୋତ୍ତମମ୍ ॥ ୨୫.୩୫ ॥
ଅନୁକ୍ତମନ୍ତ୍ରଂ ସନ୍ମନ୍ତ୍ରଂ ବୃତ୍ତିଶୂନ୍ୟଂ ପରଂ ମହତ୍ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ତଦେବ ପରମଂ ପଦମ୍ ॥ ୨୫.୩୬ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ମହାଦେବେତି କୀର୍ତନମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ଶିବପୂଜାସମଂ ମହତ୍ ॥ ୨୫.୩୭ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତ୍ୟନୁଭବଃ ସର୍ୱାକାରୋ ନ ସଂଶୟଃ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱତ୍ୟାଗମିତୀରିତମ୍ ॥ ୨୫.୩୮ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ଭାବାଭାବବିନାଶନମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ମହାଦେବେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୨୫.୩୯ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ କାଲସତ୍ତାବିନିର୍ମୁକ୍ତଃ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ସଙ୍କଲ୍ପଃ ଦେହସତ୍ତା ବିମୁକ୍ତିକଃ ॥ ୨୫.୪୦ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ସଙ୍କଲ୍ପଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦରୂପକଃ ।
ସର୍ୱୋଽହଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରୈବ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୨୫.୪୧ ॥
ଇଦମିତ୍ୟେବ ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମୈବ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଭ୍ରାନ୍ତିଶ୍ଚ ନରକଂ ଦୁଃଖଂ ସ୍ୱର୍ଗଭ୍ରାନ୍ତିରିତୀରିତା ॥ ୨୫.୪୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମା ବିଷ୍ଣୁରିତି ଭ୍ରାନ୍ତିର୍ଭ୍ରାନ୍ତିଶ୍ଚ ଶିବରୂପକମ୍ ।
ବିରାଟ୍ ସ୍ୱରାଟ୍ ତଥା ସମ୍ରାଟ୍ ସୂତ୍ରାତ୍ମା ଭ୍ରାନ୍ତିରେବ ଚ ॥ ୨୫.୪୩ ॥
ଦେବାଶ୍ଚ ଦେବକାର୍ୟାଣି ସୂର୍ୟାଚନ୍ଦ୍ରମସୋର୍ଗତିଃ ।
ମୁନୟୋ ମନବଃ ସିଦ୍ଧା ଭ୍ରାନ୍ତିରେବ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୨୫.୪୪ ॥
ସର୍ୱଦେବାସୁରା ଭ୍ରାନ୍ତିସ୍ତେଷାଂ ଯୁଦ୍ଧାଦି ଜନ୍ମ ଚ ।
ବିଷ୍ଣୋର୍ଜନ୍ମାବତାରାଣି ଚରିତଂ ଶାନ୍ତିରେବ ହି ॥ ୨୫.୪୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମଣଃ ସୃଷ୍ଟିକୃତ୍ୟାନି ରୁଦ୍ରସ୍ୟ ଚରିତାନି ଚ ।
ସର୍ୱଭ୍ରାନ୍ତିସମାୟୁକ୍ତଂ ଭ୍ରାନ୍ତ୍ୟା ଲୋକାଶ୍ଚତୁର୍ଦଶ ॥ ୨୫.୪୬ ॥
ବର୍ଣାଶ୍ରମବିଭାଗଶ୍ଚ ଭ୍ରାନ୍ତିରେବ ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମବିଷ୍ଣ୍ୱୀଶରୁଦ୍ରାଣାମୁପାସା ଭ୍ରାନ୍ତିରେବ ଚ ॥ ୨୫.୪୭ ॥
ତତ୍ରାପି ଯନ୍ତ୍ରମନ୍ତ୍ରାଭ୍ୟାଂ ଭ୍ରାନ୍ତିରେବ ନ ସଂଶୟଃ ।
ବାଚାମଗୋଚରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମମୟଂ ଚ ହି ॥ ୨୫.୪୮ ॥
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହମେବ ଚିଦେବ ହି ।
ଏବଂ ବଦ ତ୍ୱଂ ତିଷ୍ଠ ତ୍ୱଂ ସଦ୍ୟୋ ମୁକ୍ତୋ ଭବିଷ୍ୟସି ॥ ୨୫.୪୯ ॥
ଏତାବଦୁକ୍ତଂ ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ ତନ୍ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଏବଂ ଯଦାନ୍ତରଂ କ୍ଷିପ୍ରଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଦୃଢନିଶ୍ଚୟମ୍ ॥ ୨୫.୫୦ ॥
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟମେବାତ୍ର ପ୍ରଥମଂ କାରଣଂ ଭବେତ୍ ।
ନିଶ୍ଚୟଃ ଖଲ୍ୱୟଂ ପଶ୍ଚାତ୍ ସ୍ୱୟମେବ ଭବିଷ୍ୟତି ॥ ୨୫.୫୧ ॥
ଆର୍ତଂ ଯଚ୍ଛିବପାଦତୋଽନ୍ୟଦିତରଂ ତଜ୍ଜାଦିଶବ୍ଦାତ୍ମକଂ
ଚେତୋବୃତ୍ତିପରଂ ପରାପ୍ରମୁଦିତଂ ଷଡ୍ଭାବସିଦ୍ଧଂ ଜଗତ୍ ।
ଭୂତାକ୍ଷାଦିମନୋବଚୋଭିରନଘେ ସାନ୍ଦ୍ରେ ମହେଶେ ଘନେ
ସିନ୍ଧୌ ସୈନ୍ଧବଖଣ୍ଡବଜ୍ଜଗଦିଦଂ ଲୀୟେତ ବୃତ୍ତ୍ୟୁଜ୍ଝିତମ୍ ॥ ୨୫.୫୨ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ବ୍ରହ୍ମଣସ୍ସର୍ୱରୂପତ୍ୱନିରୂପଣପ୍ରକରଣଂ ନାମ ପଞ୍ଚବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୨୬ ॥ ଷଡ୍ୱିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ବକ୍ଷ୍ୟେ ସଚ୍ଚିତ୍ପରାନନ୍ଦଂ ସ୍ୱଭାବଂ ସର୍ୱଦା ସୁଖମ୍ ।
ସର୍ୱବେଦପୁରାଣାନାଂ ସାରାତ୍ ସାରତରଂ ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୨୬.୧ ॥
ନ ଭେଦଂ ଚ ଦ୍ୱୟଂ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱଂ ନ ଭେଦଂ ଭେଦବର୍ଜିତମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଜ୍ଞାନାଶ୍ରୟମନାମୟମ୍ ॥ ୨୬.୨ ॥
ନ କ୍ୱଚିନ୍ନାତ ଏବାହଂ ନାକ୍ଷରଂ ନ ପରାତ୍ପରମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଜ୍ଞାନାଶ୍ରୟମନାମୟମ୍ ॥ ୨୬.୩ ॥
ନ ବହିର୍ନାନ୍ତରଂ ନାହଂ ନ ସଙ୍କଲ୍ପୋ ନ ବିଗ୍ରହଃ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଜ୍ଞାନାଶ୍ରୟମନାମୟମ୍ ॥ ୨୬.୪ ॥
ନ ସତ୍ୟଂ ଚ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ନ ବାର୍ତା ନାର୍ଥଦୂଷଣମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଜ୍ଞାନାଶ୍ରୟମନାମୟମ୍ ॥ ୨୬.୫ ॥
ନ ଗୁଣୋ ଗୁଣିବାକ୍ୟଂ ବା ନ ମନୋବୃତ୍ତିନିଶ୍ଚୟଃ ।
ନ ଜପଂ ନ ପରିଚ୍ଛିନ୍ନଂ ନ ବ୍ୟାପକମସତ୍ ଫଲମ୍ ॥ ୨୬.୬ ॥
ନ ଗୁରୁର୍ନ ଚ ଶିଷ୍ୟୋ ବା ନ ସ୍ଥିରଂ ନ ଶୁଭାଶୁଭମ୍ ।
ନୈକରୂପଂ ନାନ୍ୟରୂପଂ ନ ମୋକ୍ଷୋ ନ ଚ ବନ୍ଧକମ୍ ॥ ୨୬.୭ ॥
ଅହଂ ପଦାର୍ଥସ୍ତତ୍ପଦଂ ବା ନେନ୍ଦ୍ରିୟଂ ବିଷୟାଦିକମ୍ ।
ନ ସଂଶୟଂ ନ ତୁଚ୍ଛଂ ବା ନ ନିଶ୍ଚୟଂ ନ ବା କୃତମ୍ ॥ ୨୬.୮ ॥
ନ ଶାନ୍ତିରୂପମଦ୍ୱୈତଂ ନ ଚୋର୍ଧ୍ୱଂ ନ ଚ ନୀଚକମ୍ ।
ନ ଲକ୍ଷଣଂ ନ ଦୁଃଖାଙ୍ଗଂ ନ ସୁଖଂ ନ ଚ ଚଞ୍ଚଲମ୍ ॥ ୨୬.୯ ॥
ନ ଶରୀରଂ ନ ଲିଙ୍ଗଂ ବା ନ କାରଣମକାରଣମ୍ ।
ନ ଦୁଃଖଂ ନାନ୍ତିକଂ ନାହଂ ନ ଗୂଢଂ ନ ପରଂ ପଦମ୍ ॥ ୨୬.୧୦ ॥
ନ ସଞ୍ଚିତଂ ଚ ନାଗାମି ନ ସତ୍ୟଂ ଚ ତ୍ୱମାହକମ୍ ।
ନାଜ୍ଞାନଂ ନ ଚ ବିଜ୍ଞାନଂ ନ ମୂଢୋ ନ ଚ ବିଜ୍ଞବାନ୍ ॥ ୨୬.୧୧ ॥
ନ ନୀଚଂ ନରକଂ ନାନ୍ତଂ ନ ମୁକ୍ତିର୍ନ ଚ ପାବନମ୍ ।
ନ ତୃଷ୍ଣା ନ ଚ ବିଦ୍ୟାତ୍ୱଂ ନାହଂ ତତ୍ତ୍ୱଂ ନ ଦେବତା ॥ ୨୬.୧୨ ॥
ନ ଶୁଭାଶୁଭସଙ୍କେତୋ ନ ମୃତ୍ୟୁର୍ନ ଚ ଜୀବନମ୍ ।
ନ ତୃପ୍ତିର୍ନ ଚ ଭୋଜ୍ୟଂ ବା ନ ଖଣ୍ଡୈକରସୋଽଦ୍ୱୟମ୍ ॥ ୨୬.୧୩ ॥
ନ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ନ ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ନ ଜାଗରଣରାଜକମ୍ ।
ନ କିଞ୍ଚିତ୍ସମତାଦୋଷୋ ନ ତୁର୍ୟଗଣନା ଭ୍ରମଃ ॥ ୨୬.୧୪ ॥
ନ ସର୍ୱଂ ସମଲଂ ନେଷ୍ଟଂ ନ ନୀତିର୍ନ ଚ ପୂଜନମ୍ ।
ନ ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ନ ବହୁନା ନାନ୍ୟଭାଷଣସଙ୍ଗମଃ ॥ ୨୬.୧୫ ॥
ନ ସତ୍ସଙ୍ଗମସତ୍ସଙ୍ଗଃ ନ ବ୍ରହ୍ମ ନ ବିଚାରଣମ୍ ।
ନାଭ୍ୟାସଂ ନ ଚ ବକ୍ତା ଚ ନ ସ୍ନାନଂ ନ ଚ ତୀର୍ଥକମ୍ ॥ ୨୬.୧୬ ॥
ନ ପୁଣ୍ୟଂ ନ ଚ ବା ପାପଂ ନ କ୍ରିୟା ଦୋଷକାରଣମ୍ ।
ନ ଚାଧ୍ୟାତ୍ମଂ ନାଧିଭୂତଂ ନ ଦୈବତମସମ୍ଭବମ୍ ॥ ୨୬.୧୭ ॥
ନ ଜନ୍ମମରଣେ କ୍ୱାପି ଜାଗ୍ରତ୍ସ୍ୱପ୍ନସୁଷୁପ୍ତିକମ୍ ।
ନ ଭୂଲୋକଂ ନ ପାତାଲଂ ନ ଜୟାପଜୟାଜୟୌ ॥ ୨୬.୧୮ ॥
ନ ହୀନଂ ନ ଚ ବା ଭୀତିର୍ନ ରତିର୍ନ ମୃତିସ୍ତ୍ୱରା ।
ଅଚିନ୍ତ୍ୟଂ ନାପରାଧ୍ୟାତ୍ମା ନିଗମାଗମବିଭ୍ରମଃ ॥ ୨୬.୧୯ ॥
ନ ସାତ୍ତ୍ୱିକଂ ରାଜସଂ ଚ ନ ତାମସଗୁଣାଧିକମ୍ ।
ନ ଶୈବଂ ନ ଚ ବେଦାନ୍ତଂ ନ ସ୍ୱାଦ୍ୟଂ ତନ୍ନ ମାନସମ୍ ॥ ୨୬.୨୦ ॥
ନ ବନ୍ଧୋ ନ ଚ ମୋକ୍ଷୋ ବା ନ ବାକ୍ୟଂ ଐକ୍ୟଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ନ ସ୍ତ୍ରୀରୂପଂ ନ ପୁଂଭାବଃ ନ ଷଣ୍ଡୋ ନ ସ୍ଥିରଃ ପଦମ୍ ॥ ୨୬.୨୧ ॥
ନ ଭୂଷଣଂ ନ ଦୂଷଣଂ ନ ସ୍ତୋତ୍ରଂ ନ ସ୍ତୁତିର୍ନ ହି ।
ନ ଲୌକିକଂ ବୈଦିକଂ ନ ଶାସ୍ତ୍ରଂ ନ ଚ ଶାସନମ୍ ॥ ୨୬.୨୨ ॥
ନ ପାନଂ ନ କୃଶଂ ନେଦଂ ନ ମୋଦଂ ନ ମଦାମଦମ୍ ।
ନ ଭାବନମଭାବୋ ବା ନ କୁଲଂ ନାମରୂପକମ୍ ॥ ୨୬.୨୩ ॥
ନୋତ୍କୃଷ୍ଟଂ ଚ ନିକୃଷ୍ଟଂ ଚ ନ ଶ୍ରେୟୋଽଶ୍ରେୟ ଏବ ହି ।
ନିର୍ମଲତ୍ୱଂ ମଲୋତ୍ସର୍ଗୋ ନ ଜୀବୋ ନ ମନୋଦମଃ ॥ ୨୬.୨୪ ॥
ନ ଶାନ୍ତିକଲନା ନାଗଂ ନ ଶାନ୍ତିର୍ନ ଶମୋ ଦମଃ ।
ନ କ୍ରୀଡା ନ ଚ ଭାବାଙ୍ଗଂ ନ ବିକାରଂ ନ ଦୋଷକମ୍ ॥ ୨୬.୨୫ ॥
ନ ଯତ୍କିଞ୍ଚିନ୍ନ ଯତ୍ରାହଂ ନ ମାୟାଖ୍ୟା ନ ମାୟିକା ।
ଯତ୍କିଞ୍ଚିନ୍ନ ଚ ଧର୍ମାଦି ନ ଧର୍ମପରିପୀଡନମ୍ ॥ ୨୬.୨୬ ॥
ନ ଯୌବନଂ ନ ବାଲ୍ୟଂ ବା ନ ଜରାମରଣାଦିକମ୍ ।
ନ ବନ୍ଧୁର୍ନ ଚ ବାଽବନ୍ଧୁର୍ନ ମିତ୍ରଂ ନ ଚ ସୋଦରଃ ॥ ୨୬.୨୭ ॥
ନାପି ସର୍ୱଂ ନ ଚାକିଞ୍ଚିନ୍ନ ବିରିଞ୍ଚୋ ନ କେଶବଃ ।
ନ ଶିବୋ ନାଷ୍ଟଦିକ୍ପାଲୋ ନ ବିଶ୍ୱୋ ନ ଚ ତୈଜସଃ ॥ ୨୬.୨୮ ॥
ନ ପ୍ରାଜ୍ଞୋ ହି ନ ତୁର୍ୟୋ ବା ନ ବ୍ରହ୍ମକ୍ଷତ୍ରବିଡ୍ୱରଃ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଜ୍ଞାନାମୃତମନାମୟମ୍ ॥ ୨୬.୨୯ ॥
ନ ପୁନର୍ଭାବି ପଶ୍ଚାଦ୍ୱା ନ ପୁନର୍ଭବସଂଭବଃ ।
ନ କାଲକଲନା ନାହଂ ନ ସଂଭାଷଣକାରଣମ୍ ॥ ୨୬.୩୦ ॥
ନ ଚୋର୍ଧ୍ୱମନ୍ତଃକରଣଂ ନ ଚ ଚିନ୍ମାତ୍ରଭାଷଣମ୍ ।
ନ ବ୍ରହ୍ମାହମିତି ଦ୍ୱୈତଂ ନ ଚିନ୍ମାତ୍ରମିତି ଦ୍ୱୟମ୍ ॥ ୨୬.୩୧ ॥
ନାନ୍ନକୋଶଂ ନ ଚ ପ୍ରାଣମନୋମୟମକୋଶକମ୍ ।
ନ ବିଜ୍ଞାନମୟଃ କୋଶଃ ନ ଚାନନ୍ଦମୟଃ ପୃଥକ୍ ॥ ୨୬.୩୨ ॥
ନ ବୋଧରୂପଂ ବୋଧ୍ୟଂ ବା ବୋଧକଂ ନାତ୍ର ଯଦ୍ଭ୍ରମଃ ।
ନ ବାଧ୍ୟଂ ବାଧକଂ ମିଥ୍ୟା ତ୍ରିପୁଟୀଜ୍ଞାନନିର୍ଣୟଃ ॥ ୨୬.୩୩ ॥
ନ ପ୍ରମାତା ପ୍ରମାଣଂ ବା ନ ପ୍ରମେୟଂ ଫଲୋଦୟମ୍ ।
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଜ୍ଞାନାମୃତମନୋମୟମ୍ ॥ ୨୬.୩୪ ॥
ନ ଗୁହ୍ୟଂ ନ ପ୍ରକାଶଂ ବା ନ ମହତ୍ୱଂ ନ ଚାଣୁତା ।
ନ ପ୍ରପଞ୍ଚୋ ବିଦ୍ୟମାନଂ ନ ପ୍ରପଞ୍ଚଃ କଦାଚନ ॥ ୨୬.୩୫ ॥
ନାନ୍ତଃକରଣସଂସାରୋ ନ ମନୋ ଜଗତାଂ ଭ୍ରମଃ ।
ନ ଚିତ୍ତରୂପସଂସାରୋ ବୁଦ୍ଧିପୂର୍ୱଂ ପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ॥ ୨୬.୩୬ ॥
ନ ଜୀବରୂପସଂସାରୋ ବାସନାରୂପସଂସୃତିଃ ।
ନ ଲିଙ୍ଗଭେଦସଂସାରୋ ନାଜ୍ଞାନମୟସଂସ୍ମୃତିଃ ॥ ୨୬.୩୭ ॥var was ସଂସୃତିଃ
ନ ବେଦରୂପସଂସାରୋ ନ ଶାସ୍ତ୍ରାଗମସଂସୃତିଃ ।
ନାନ୍ୟଦସ୍ତୀତି ସଂସାରମନ୍ୟଦସ୍ତୀତି ଭେଦକମ୍ ॥ ୨୬.୩୮ ॥
ନ ଭେଦାଭେଦକଲନଂ ନ ଦୋଷାଦୋଷକଲ୍ପନମ୍ ।
ନ ଶାନ୍ତାଶାନ୍ତସଂସାରଂ ନ ଗୁଣାଗୁଣସଂସୃତିଃ ॥ ୨୬.୩୯ ॥
ନ ସ୍ତ୍ରୀଲିଙ୍ଗଂ ନ ପୁଂଲିଙ୍ଗଂ ନ ନପୁଂସକସଂସୃତିଃ ।
ନ ସ୍ଥାବରଂ ନ ଜଙ୍ଗମଂ ଚ ନ ଦୁଃଖଂ ନ ସୁଖଂ କ୍ୱଚିତ୍ ॥ ୨୬.୪୦ ॥
ନ ଶିଷ୍ଟାଶିଷ୍ଟରୂପଂ ବା ନ ଯୋଗ୍ୟାୟୋଗ୍ୟନିଶ୍ଚୟଃ ।
ନ ଦ୍ୱୈତବୃତ୍ତିରୂପଂ ବା ସାକ୍ଷିବୃତ୍ତିତ୍ୱଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ ୨୬.୪୧ ॥
ଅଖଣ୍ଡାକାରବୃତ୍ତିତ୍ୱମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ସୁଖମ୍ ।
ଦେହୋଽହମିତି ଯା ବୃତ୍ତିର୍ବ୍ରହ୍ମାହମିତି ଶବ୍ଦକମ୍ ॥ ୨୬.୪୨ ॥
ଅଖଣ୍ଡନିଶ୍ଚୟା ବୃତ୍ତିର୍ନାଖଣ୍ଡୈକରସଂ ମହତ୍ ।
ନ ସର୍ୱବୃତ୍ତିଭବନଂ ସର୍ୱବୃତ୍ତିବିନାଶକମ୍ ॥ ୨୬.୪୩ ॥
ସର୍ୱବୃତ୍ତ୍ୟନୁସନ୍ଧାନଂ ସର୍ୱବୃତ୍ତିବିମୋଚନମ୍ ।
ସର୍ୱବୃତ୍ତିବିନାଶାନ୍ତଂ ସର୍ୱବୃତ୍ତିବିଶୂନ୍ୟକମ୍ ॥ ୨୬.୪୪ ॥
ନ ସର୍ୱବୃତ୍ତିସାହସ୍ରଂ କ୍ଷଣକ୍ଷଣବିନାଶନମ୍ ।
ନ ସର୍ୱବୃତ୍ତିସାକ୍ଷିତ୍ୱଂ ନ ଚ ବ୍ରହ୍ମାତ୍ମଭାବନମ୍ ॥ ୨୬.୪୫ ॥
ନ ଜଗନ୍ନ ମନୋ ନାନ୍ତୋ ନ କାର୍ୟକଲନଂ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ନ ଦୂଷଣଂ ଭୂଷଣଂ ବା ନ ନିରଙ୍କୁଶଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ ୨୬.୪୬ ॥
ନ ଚ ଧର୍ମାତ୍ମନୋ ଲିଙ୍ଗଂ ଗୁଣଶାଲିତ୍ୱଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ନ ସମାଧିକଲିଙ୍ଗଂ ବା ନ ପ୍ରାରବ୍ଧଂ ପ୍ରବନ୍ଧକମ୍ ॥ ୨୬.୪୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମବିତ୍ତଂ ଆତ୍ମସତ୍ୟୋ ନ ପରଃ ସ୍ୱପ୍ନଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ନ ଚ ବର୍ୟପରୋ ରୋଧୋ ବରିଷ୍ଠୋ ନାର୍ଥତତ୍ପରଃ ॥ ୨୬.୪୮ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନବିହୀନୋ ଯୋ ମହାପାତକିରେବ ସଃ ।
ଏତାବଦ୍ ଜ୍ଞାନହୀନୋ ଯୋ ମହାରୋଗୀ ସ ଏବ ହି ॥ ୨୬.୪୯ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହ ଅଖଣ୍ଡୈକରସାତ୍ମକଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମେବେତି ନିଶ୍ଚୟାନୁଭବାତ୍ମକଃ ॥ ୨୬.୫୦ ॥
ସଦ୍ୟୋ ମୁକ୍ତୋ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସଦ୍ୟଃ ପ୍ରଜ୍ଞାନବିଗ୍ରହଃ ।
ସ ଏବ ଜ୍ଞାନବାନ୍ ଲୋକେ ସ ଏବ ପରମେଶ୍ୱରଃ ॥ ୨୬.୫୧ ॥
ଇଦମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଜ୍ଞାନାମୃତମନୋମୟମ୍ ।
ଏତତ୍ପ୍ରକରଣଂ ଯସ୍ତୁ ଶୃଣୁତେ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ସଃ ॥ ୨୬.୫୨ ॥
ଏକତ୍ୱଂ ନ ବହୁତ୍ୱମପ୍ୟଣୁମହତ୍ କାର୍ୟଂ ନ ବୈ କାରଣଂ
ବିଶ୍ୱଂ ବିଶ୍ୱପତିତ୍ୱମପ୍ୟରସକଂ ନୋ ଗନ୍ଧରୂପଂ ସଦା ।
ବଦ୍ଧଂ ମୁକ୍ତମନୁତ୍ତମୋତ୍ତମମହାନନ୍ଦୈକମୋଦଂ ସଦା
ଭୂମାନନ୍ଦସଦାଶିବଂ ଜନିଜରାରୋଗାଦ୍ୟସଙ୍ଗଂ ମହଃ ॥ ୨୬.୫୩ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଜ୍ଞାନାମୃତମନୋମୟପ୍ରକରଣବର୍ଣନଂ ନାମ ଷଡ୍ୱିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୨୭ ॥ ସପ୍ତବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ବକ୍ଷ୍ୟେ ପ୍ରକରଣଂ ସତ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦମନୋମୟମ୍ ।
କାର୍ୟକାରଣନିର୍ମୁକ୍ତଂ ନିତ୍ୟାନନ୍ଦମୟଂ ତ୍ୱିଦମ୍ ॥ ୨୭.୧ ॥
ଅକ୍ଷୟାନନ୍ଦ ଏବାହମାତ୍ମାନନ୍ଦପ୍ରକାଶକମ୍ ।
ଜ୍ଞାନାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ଲକ୍ଷ୍ୟାନନ୍ଦମୟଂ ସଦା ॥ ୨୭.୨ ॥
ବିଷୟାନନ୍ଦଶୂନ୍ୟୋଽହଂ ମିଥ୍ୟାନନ୍ଦପ୍ରକାଶକଃ ।
ବୃତ୍ତିଶୂନ୍ୟସୁଖାତ୍ମାହଂ ବୃତ୍ତିଶୂନ୍ୟସୁଖାତ୍ପରମ୍ ॥ ୨୭.୩ ॥
ଜଡାନନ୍ଦପ୍ରକାଶାତ୍ମା ଆତ୍ମାନନ୍ଦରସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଆତ୍ମାନନ୍ଦବିହୀନୋଽହଂ ନାସ୍ତ୍ୟାନନ୍ଦାତ୍ମବିଗ୍ରହଃ ॥ ୨୭.୪ ॥
କାର୍ୟାନନ୍ଦବିହୀନୋଽହଂ କାର୍ୟାନନ୍ଦକଲାତ୍ମକଃ ।
ଗୁଣାନନ୍ଦବିହୀନୋଽହଂ ଗୁହ୍ୟାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପବାନ୍ ॥ ୨୭.୫ ॥
ଗୁପ୍ତାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽହଂ କୃତ୍ୟାନନ୍ଦମହାନହମ୍ ।
ଜ୍ଞେୟାନନ୍ଦବିହୀନୋଽହଂ ଗୋପ୍ୟାନନ୍ଦବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୭.୬ ॥
ସଦାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ମୁଦାନନ୍ଦନିଜାତ୍ମକଃ ।
ଲୋକାନନ୍ଦୋ ମହାନନ୍ଦୋ ଲୋକାତୀତମହାନୟମ୍ ॥ ୨୭.୭ ॥
ଭେଦାନନ୍ଦଶ୍ଚିଦାନନ୍ଦଃ ସୁଖାନନ୍ଦୋଽହମଦ୍ୱୟଃ ।
କ୍ରିୟାନନ୍ଦୋଽକ୍ଷୟାନନ୍ଦୋ ବୃତ୍ତ୍ୟାନନ୍ଦବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୭.୮ ॥
ସର୍ୱାନନ୍ଦୋଽକ୍ଷୟାନନ୍ଦଶ୍ଚିଦାନନ୍ଦୋଽହମବ୍ୟଯଃ ।
ସତ୍ୟାନନ୍ଦଃ ପରାନନ୍ଦଃ ସଦ୍ୟୋନନ୍ଦଃ ପରାତ୍ପରଃ ॥ ୨୭.୯ ॥
ବାକ୍ୟାନନ୍ଦମହାନନ୍ଦଃ ଶିବାନନ୍ଦୋଽହମଦ୍ୱୟଃ ।
ଶିବାନନ୍ଦୋତ୍ତରାନନ୍ଦ ଆଦ୍ୟାନନ୍ଦବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୭.୧୦ ॥
ଅମଲାତ୍ମା ପରାନନ୍ଦଶ୍ଚିଦାନନ୍ଦୋଽହମଦ୍ୱୟଃ ।
ବୃତ୍ତ୍ୟାନନ୍ଦପରାନନ୍ଦୋ ବିଦ୍ୟାତୀତୋ ହି ନିର୍ମଲଃ ॥ ୨୭.୧୧ ॥
କାରଣାତୀତ ଆନନ୍ଦଶ୍ଚିଦାନନ୍ଦୋଽହମଦ୍ୱୟଃ ।
ସର୍ୱାନନ୍ଦଃ ପରାନନ୍ଦୋ ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦାତ୍ମଭାବନଃ ॥ ୨୭.୧୨ ॥
ଜୀବାନନ୍ଦୋ ଲୟାନନ୍ଦଶ୍ଚିଦାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପବାନ୍ ।
ଶୁଦ୍ଧାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପାତ୍ମା ବୁଦ୍ଧ୍ୟାନନ୍ଦୋ ମନୋମୟଃ ॥ ୨୭.୧୩ ॥
ଶବ୍ଦାନନ୍ଦୋ ମହାନନ୍ଦଶ୍ଚିଦାନନ୍ଦୋଽହମଦ୍ୱୟଃ ।
ଆନନ୍ଦାନନ୍ଦଶୂନ୍ୟାତ୍ମା ଭେଦାନନ୍ଦବିଶୂନ୍ୟକଃ ॥ ୨୭.୧୪ ॥
ଦ୍ୱୈତାନନ୍ଦପ୍ରଭାବାତ୍ମା ଚିଦାନନ୍ଦୋଽହମଦ୍ୱୟଃ ।
ଏବମାଦିମହାନନ୍ଦ ଅହମେବେତି ଭାବୟ ॥ ୨୭.୧୫ ॥
ଶାନ୍ତାନନ୍ଦୋଽହମେବେତି ଚିଦାନନ୍ଦପ୍ରଭାସ୍ୱରଃ ।
ଏକାନନ୍ଦପରାନନ୍ଦ ଏକ ଏବ ଚିଦବ୍ୟଯଃ ॥ ୨୭.୧୬ ॥
ଏକ ଏବ ମହାନାତ୍ମା ଏକସଂଖ୍ୟାବିବର୍ଜିତଃ ।
ଏକତତ୍ତ୍ୱମହାନନ୍ଦସ୍ତତ୍ତ୍ୱଭେଦବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୭.୧୭ ॥
ବିଜିତାନନ୍ଦହୀନୋଽହଂ ନିର୍ଜିତାନନ୍ଦହୀନକଃ ।
ହୀନାନନ୍ଦପ୍ରଶାନ୍ତୋଽହଂ ଶାନ୍ତୋଽହମିତି ଶାନ୍ତକଃ ॥ ୨୭.୧୮ ॥
ମମତାନନ୍ଦଶାନ୍ତୋଽହମହମାଦିପ୍ରକାଶକମ୍ ।
ସର୍ୱଦା ଦେହଶାନ୍ତୋଽହଂ ଶାନ୍ତୋଽହମିତି ବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୭.୧୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂସାରୀ ଇତ୍ୟେବମିତି ଶାନ୍ତକଃ ।
ଅନ୍ତରାଦନ୍ତରୋଽହଂ ବୈ ଅନ୍ତରାଦନ୍ତରାନ୍ତରଃ ॥ ୨୭.୨୦ ॥
ଏକ ଏବ ମହାନନ୍ଦ ଏକ ଏବାହମକ୍ଷରଃ ।
ଏକ ଏବାକ୍ଷରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏକ ଏବାକ୍ଷରୋଽକ୍ଷରଃ ॥ ୨୭.୨୧ ॥
ଏକ ଏବ ମହାନାତ୍ମା ଏକ ଏବ ମନୋହରଃ ।
ଏକ ଏବାଦ୍ୱୟୋଽହଂ ବୈ ଏକ ଏବ ନ ଚାପରଃ ॥ ୨୭.୨୨ ॥
ଏକ ଏବ ନ ଭୂରାଦି ଏକ ଏବ ନ ବୁଦ୍ଧୟଃ ।
ଏକ ଏବ ପ୍ରଶାନ୍ତୋଽହଂ ଏକ ଏବ ସୁଖାତ୍ମକଃ ॥ ୨୭.୨୩ ॥
ଏକ ଏବ ନ କାମାତ୍ମା ଏକ ଏବ ନ କୋପକମ୍ ।
ଏକ ଏବ ନ ଲୋଭାତ୍ମା ଏକ ଏବ ନ ମୋହକଃ ॥ ୨୭.୨୪ ॥
ଏକ ଏବ ମଦୋ ନାହଂ ଏକ ଏବ ନ ମେ ରସଃ ।
ଏକ ଏବ ନ ଚିତ୍ତାତ୍ମା ଏକ ଏବ ନ ଚାନ୍ୟକଃ ॥ ୨୭.୨୫ ॥
ଏକ ଏବ ନ ସତ୍ତାତ୍ମା ଏକ ଏବ ଜରାମରଃ ।
ଏକ ଏବ ହି ପୂର୍ଣାତ୍ମା ଏକ ଏବ ହି ନିଶ୍ଚଲଃ ॥ ୨୭.୨୬ ॥
ଏକ ଏବ ମହାନନ୍ଦ ଏକ ଏବାହମେକବାନ୍ ।
ଦେହୋଽହମିତି ହୀନୋଽହଂ ଶାନ୍ତୋଽହମିତି ଶାଶ୍ୱତଃ ॥ ୨୭.୨୭ ॥
ଶିବୋଽହମିତି ଶାନ୍ତୋଽହଂ ଆତ୍ମୈବାହମିତି କ୍ରମଃ ।
ଜୀବୋଽହମିତି ଶାନ୍ତୋଽହଂ ନିତ୍ୟଶୁଦ୍ଧହୃଦନ୍ତରଃ ॥ ୨୭.୨୮ ॥
ଏବଂ ଭାବୟ ନିଃଶଙ୍କଂ ସଦ୍ୟୋ ମୁକ୍ତସ୍ତ୍ୱମଦ୍ୱୟେ ।
ଏବମାଦି ସୁଶବ୍ଦଂ ବା ନିତ୍ୟଂ ପଠତୁ ନିଶ୍ଚଲଃ ॥ ୨୭.୨୯ ॥
କାଲସ୍ୱଭାବୋ ନିୟତୈଶ୍ଚ ଭୂତୈଃ
ଜଗଦ୍ୱିଜାୟେତ ଇତି ଶ୍ରୁତୀରିତମ୍ ।
ତଦ୍ୱୈ ମୃଷା ସ୍ୟାଜ୍ଜଗତୋ ଜଡତ୍ୱତଃ
ଇଚ୍ଛାଭବଂ ଚୈତଦଥେସ୍ୱରସ୍ୟ ॥ ୨୭.୩୦ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଆନନ୍ଦରୂପତ୍ୱନିରୂପଣପ୍ରକରଣଂ ନାମ ସପ୍ତବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୨୮ ॥ ଅଷ୍ଟାବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ଚିଦେବାହଂ ନିର୍ମଲୋଽହଂ ନିରନ୍ତରଃ ।
ଶୁଦ୍ଧସ୍ୱରୂପ ଏବାହଂ ନିତ୍ୟରୂପଃ ପରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୨୮.୧ ॥
ନିତ୍ୟନିର୍ମଲରୂପୋଽହଂ ନିତ୍ୟଚୈତନ୍ୟବିଗ୍ରହଃ ।
ଆଦ୍ୟନ୍ତରୂପହୀନୋଽହମାଦ୍ୟନ୍ତଦ୍ୱୈତହୀନକଃ ॥ ୨୮.୨ ॥
ଅଜସ୍ରସୁଖରୂପୋଽହଂ ଅଜସ୍ରାନନ୍ଦରୂପବାନ୍ ।
ଅହମେବାଦିନିର୍ମୁକ୍ତଃ ଅହଂ କାରଣବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୮.୩ ॥
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବାହମେବ ହି ।
ଇତ୍ୟେବଂ ଭାବୟନ୍ନିତ୍ୟଂ ସୁଖମାତ୍ମନି ନିର୍ମଲଃ ॥ ୨୮.୪ ॥
ସୁଖଂ ତିଷ୍ଠ ସୁଖଂ ତିଷ୍ଠ ସୁଚିରଂ ସୁଖମାବହ ।
ସର୍ୱବେଦମନନ୍ୟସ୍ତ୍ୱଂ ସର୍ୱଦା ନାସ୍ତି କଲ୍ପନମ୍ ॥ ୨୮.୫ ॥
ସର୍ୱଦା ନାସ୍ତି ଚିତ୍ତାଖ୍ୟଂ ସର୍ୱଦା ନାସ୍ତି ସଂସୃତିଃ ।
ସର୍ୱଦା ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ଜଗଦେବ ନ ॥ ୨୮.୬ ॥
ଜଗତ୍ପ୍ରସଙ୍ଗୋ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଦେହବାର୍ତା କୁତସ୍ତତଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଚିନ୍ମାତ୍ରମହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୨୮.୭ ॥
ଚିତ୍ତମିତ୍ୟପି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଚିତ୍ତମସ୍ତି ହି ନାସ୍ତି ହି ।
ଅସ୍ତିତ୍ୱଭାବନା ନିଷ୍ଠା ଜଗଦସ୍ତିତ୍ୱବାଙ୍ମୃଷା ॥ ୨୮.୮ ॥
ଅସ୍ତିତ୍ୱବକ୍ତା ବାର୍ତା ହି ଜଗଦସ୍ତୀତି ଭାବନା ।
ସ୍ୱାତ୍ମନୋଽନ୍ୟଜ୍ଜଗଦ୍ରକ୍ଷା ଦେହୋଽହମିତି ନିଶ୍ଚିତଃ ॥ ୨୮.୯ ॥
ମହାଚଣ୍ଡାଲ ଏବାସୌ ମହାବିପ୍ରୋଽପି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ତସ୍ମାଦିତି ଜଗନ୍ନେତି ଚିତ୍ତଂ ବା ବୁଦ୍ଧିରେବ ଚ ॥ ୨୮.୧୦ ॥
ନାସ୍ତି ନାସ୍ତୀତି ସହସା ନିଶ୍ଚୟଂ କୁରୁ ନିର୍ମଲଃ ।
ଦୃଶ୍ୟଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତୀତି ଭାବୟ ॥ ୨୮.୧୧ ॥
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ହି ନିଷ୍କଲଃ ।
ଅହମେବ ନ ସନ୍ଦେହଃ ଅହମେବ ସୁଖାତ୍ ସୁଖମ୍ ॥ ୨୮.୧୨ ॥
ଅହମେବ ହି ଦିବ୍ୟାତ୍ମା ଅହମେବ ହି କେବଲଃ ।
ବାଚାମଗୋଚରୋଽହଂ ବୈ ଅହମେବ ନ ଚାପରଃ ॥ ୨୮.୧୩ ॥
ଅହମେବ ହି ସର୍ୱାତ୍ମା ଅହମେବ ସଦା ପ୍ରିୟଃ ।
ଅହମେବ ହି ଭାବାତ୍ମା ଅହଂ ବୃତ୍ତିବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୮.୧୪ ॥
ଅହମେବାପରିଚ୍ଛିନ୍ନ ଅହମେବ ନିରନ୍ତରଃ ।
ଅହମେବ ହି ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ଅହମେବ ହି ସଦ୍ଗୁରୁଃ ॥ ୨୮.୧୫ ॥
ଅହମେବ ସଦା ସାକ୍ଷୀ ଅହମେବାହମେବ ହି ।
ନାହଂ ଗୁପ୍ତୋ ନ ବାଽଗୁପ୍ତୋ ନ ପ୍ରକାଶାତ୍ମକଃ ସଦା ॥ ୨୮.୧୬ ॥
ନାହଂ ଜଡୋ ନ ଚିନ୍ମାତ୍ରଃ କ୍ୱଚିତ୍ କିଞ୍ଚିତ୍ ତଦସ୍ତି ହି ।
ନାହଂ ପ୍ରାଣୋ ଜଡତ୍ୱଂ ତଦତ୍ୟନ୍ତଂ ସର୍ୱଦା ଭ୍ରମଃ ॥ ୨୮.୧୭ ॥
ଅହମତ୍ୟନ୍ତମାନନ୍ଦ ଅହମତ୍ୟନ୍ତନିର୍ମଲଃ ।
ଅହମତ୍ୟନ୍ତବେଦାତ୍ମା ଅହମତ୍ୟନ୍ତଶାଙ୍କରଃ ॥ ୨୮.୧୮ ॥
ଅହମିତ୍ୟପି ମେ କିଞ୍ଚିଦହମିତ୍ୟପି ନ ସ୍ମୃତିଃ ।
ସର୍ୱହୀନୋଽହମେବାଗ୍ରେ ସର୍ୱହୀନଃ ସୁଖାଚ୍ଛୁଭାତ୍ ॥ ୨୮.୧୯ ॥
ପରାତ୍ ପରତରଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରାତ୍ ପରତରଃ ପୁମାନ୍ ।
ପରାତ୍ ପରତରୋଽହଂ ବୈ ସର୍ୱସ୍ୟାତ୍ ପରତଃ ପରଃ ॥ ୨୮.୨୦ ॥
ସର୍ୱଦେହବିହୀନୋଽହଂ ସର୍ୱକର୍ମବିବର୍ଜିତଃ ।
ସର୍ୱମନ୍ତ୍ରଃ ପ୍ରଶାନ୍ତାତ୍ମା ସର୍ୱାନ୍ତଃକରଣାତ୍ ପରଃ ॥ ୨୮.୨୧ ॥
ସର୍ୱସ୍ତୋତ୍ରବିହୀନୋଽହଂ ସର୍ୱଦେବପ୍ରକାଶକଃ ।
ସର୍ୱସ୍ନାନବିହୀନାତ୍ମା ଏକମଗ୍ନୋଽହମଦ୍ୱୟଃ ॥ ୨୮.୨୨ ॥
ଆତ୍ମତୀର୍ଥେ ହ୍ୟାତ୍ମଜଲେ ଆତ୍ମାନନ୍ଦମନୋହରେ ।
ଆତ୍ମୈବାହମିତି ଜ୍ଞାତ୍ୱା ଆତ୍ମାରାମୋବସାମ୍ୟହମ୍ ॥ ୨୮.୨୩ ॥
ଆତ୍ମୈବ ଭୋଜନଂ ହ୍ୟାତ୍ମା ତୃପ୍ତିରାତ୍ମସୁଖାତ୍ମକଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ହ୍ୟାତ୍ମନୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ଆତ୍ମୈବ ପରମୋ ହ୍ୟହମ୍ ॥ ୨୮.୨୪ ॥
ଅହମାତ୍ମାଽହମାତ୍ମାହମହମାତ୍ମା ନ ଲୌକିକଃ ।
ସର୍ୱାତ୍ମାହଂ ସଦାତ୍ମାହଂ ନିତ୍ୟାତ୍ମାହଂ ଗୁଣାନ୍ତରଃ ॥ ୨୮.୨୫ ॥
ଏବଂ ନିତ୍ୟଂ ଭାବୟିତ୍ୱା ସଦା ଭାବୟ ସିଦ୍ଧୟେ ।
ସିଦ୍ଧଂ ତିଷ୍ଠତି ଚିନ୍ମାତ୍ରୋ ନିଶ୍ଚୟଂ ମାତ୍ରମେବ ସା ।
ନିଶ୍ଚୟଂ ଚ ଲୟଂ ଯାତି ସ୍ୱୟମେବ ସୁଖୀ ଭବ ॥ ୨୮.୨୬ ॥
ଶାଖାଦିଭିଶ୍ଚ ଶ୍ରୁତୟୋ ହ୍ୟନନ୍ତା-
ସ୍ତ୍ୱାମେକମେବ ଭଗବନ୍ ବହୁଧା ବଦନ୍ତି ।
ବିଷ୍ଣ୍ୱିନ୍ଦ୍ରଧାତୃରବିସୂନ୍ୱନଲାନିଲାଦି
ଭୂତାତ୍ମନାଥ ଗଣନାଥଲଲାମ ଶମ୍ଭୋ ॥ ୨୮.୨୭ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଆତ୍ମବୈଲକ୍ଷଣ୍ୟପ୍ରକରଣଂ ନାମ ଅଷ୍ଟାବିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୨୯ ॥ ଏକୋନତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ଅତ୍ୟନ୍ତଂ ତନ୍ମୟଂ ବକ୍ଷ୍ୟେ ଦୁର୍ଲଭଂ ଯୋଗିନାମପି ।
ବେଦଶାସ୍ତ୍ରେଷୁ ଦେବେଷୁ ରହସ୍ୟମତିଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୨୯.୧ ॥
ଯଃ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱାତ୍ମା ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବିଗ୍ରହଃ ।
ସର୍ୱାତ୍ମା ପରମାତ୍ମା ହି ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୨ ॥
ଆତ୍ମରୂପମିଦଂ ସର୍ୱମାଦ୍ୟନ୍ତରହିତୋଽଜୟଃ ।
କାର୍ୟାକାର୍ୟମିଦଂ ନାସ୍ତି ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୩ ॥
ଯତ୍ର ଦ୍ୱୈତଭୟଂ ନାସ୍ତି ଯତ୍ରାଦ୍ୱୈତପ୍ରବୋଧନମ୍ ।
ଶାନ୍ତାଶାନ୍ତଦ୍ୱୟଂ ନାସ୍ତି ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୪ ॥
ଯତ୍ର ସଙ୍କଲ୍ପକଂ ନାସ୍ତି ଯତ୍ର ଭ୍ରାନ୍ତିର୍ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ତଦେବ ହି ମତିର୍ନାସ୍ତି ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୫ ॥
ଯତ୍ର ବ୍ରହ୍ମଣି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଯତ୍ର ଭାବି ବିକଲ୍ପନମ୍ ।
ଯତ୍ର ସର୍ୱଂ ଜଗନ୍ନାସ୍ତି ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୬ ॥
ଯତ୍ର ଭାବମଭାବଂ ବା ମନୋଭ୍ରାନ୍ତି ବିକଲ୍ପନମ୍ ।
ଯତ୍ର ଭ୍ରାନ୍ତେର୍ନ ବାର୍ତା ବା ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୭ ॥
ଯତ୍ର ନାସ୍ତି ସୁଖଂ ନାସ୍ତି ଦେହୋଽହମିତି ରୂପକମ୍ ।
ସର୍ୱସଙ୍କଲ୍ପନିର୍ମୁକ୍ତଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୮ ॥
ଯତ୍ର ବ୍ରହ୍ମ ବିନା ଭାବୋ ଯତ୍ର ଦୋଷୋ ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ଯତ୍ର ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱଭୟଂ ନାସ୍ତି ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୯ ॥
ଯତ୍ର ବାକ୍କାୟକାର୍ୟଂ ବା ଯତ୍ର କଲ୍ପୋ ଲୟଂ ଗତଃ ।
ଯତ୍ର ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ନୋତ୍ପନ୍ନଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୧୦ ॥
ଯତ୍ର ମାୟା ପ୍ରକାଶୋ ନ ମାୟା କାର୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଯତ୍ର ଦୃଶ୍ୟମଦୃଶ୍ୟଂ ବା ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୧୧ ॥
ବିଦ୍ୱାନ୍ ବିଦ୍ୟାପି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଯତ୍ର ପକ୍ଷବିପକ୍ଷକୌ ।
ନ ଯତ୍ର ଦୋଷାଦୋଷୌ ବା ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୧୨ ॥
ଯତ୍ର ବିଷ୍ଣୁତ୍ୱଭେଦୋ ନ ଯତ୍ର ବ୍ରହ୍ମା ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ଯତ୍ର ଶଙ୍କରଭେଦୋ ନ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୧୩ ॥
ନ ଯତ୍ର ସଦସଦ୍ଭେଦୋ ନ ଯତ୍ର କଲନାପଦମ୍ ।
ନ ଯତ୍ର ଜୀବକଲନା ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୧୪ ॥
ନ ଯତ୍ର ଶଙ୍କରଧ୍ୟାନଂ ନ ଯତ୍ର ପରମଂ ପଦମ୍ ।
ନ ଯତ୍ର କଲନାକାରଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୧୫ ॥
ନ ଯତ୍ରାଣୁର୍ମହତ୍ତ୍ୱଂ ଚ ଯତ୍ର ସନ୍ତୋଷକଲ୍ପନମ୍ ।
ଯତ୍ର ପ୍ରପଞ୍ଚମାଭାସଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୧୬ ॥
ନ ଯତ୍ର ଦେହକଲନଂ ନ ଯତ୍ର ହି କୁତୂହଲମ୍ ।
ନ ଯତ୍ର ଚିତ୍ତକଲନଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୧୭ ॥
ନ ଯତ୍ର ବୁଦ୍ଧିବିଜ୍ଞାନଂ ନ ଯତ୍ରାତ୍ମା ମନୋମୟଃ ।
ନ ଯତ୍ର କାମକଲନଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୧୮ ॥
ନ ଯତ୍ର ମୋକ୍ଷବିଶ୍ରାନ୍ତିର୍ୟତ୍ର ବନ୍ଧତ୍ୱବିଗ୍ରହଃ ।
ନ ଯତ୍ର ଶାଶ୍ୱତଂ ଜ୍ଞାନଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୧୯ ॥
ନ ଯତ୍ର କାଲକଲନଂ ଯତ୍ର ଦୁଃଖତ୍ୱଭାବନମ୍ ।
ନ ଯତ୍ର ଦେହକଲନଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୨୦ ॥
ନ ଯତ୍ର ଜୀବବୈରାଗ୍ୟଂ ଯତ୍ର ଶାସ୍ତ୍ରବିକଲ୍ପନମ୍ ।
ଯତ୍ରାହମହମାତ୍ମତ୍ୱଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୨୧ ॥
ନ ଯତ୍ର ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତିର୍ୱା ଯତ୍ର ଦେହବିମୋଚନମ୍ ।
ଯତ୍ର ସଙ୍କଲ୍ପିତଂ କାର୍ୟଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୨୨ ॥
ନ ଯତ୍ର ଭୂତକଲନଂ ଯତ୍ରାନ୍ୟତ୍ୱପ୍ରଭାବନମ୍ ।
ନ ଯତ୍ର ଜୀବଭେଦୋ ବା ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୨୩ ॥
ଯତ୍ରାନନ୍ଦପଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ଯତ୍ରାନନ୍ଦପଦଂ ସୁଖମ୍ ।
ଯତ୍ରାନନ୍ଦଗୁଣଂ ନିତ୍ୟଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୨୪ ॥
ନ ଯତ୍ର ବସ୍ତୁପ୍ରଭବଂ ନ ଯତ୍ରାପଜୟୋଜୟଃ ।
ନ ଯତ୍ର ବାକ୍ୟକଥନଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୨୫ ॥
ନ ଯତ୍ରାତ୍ମବିଚାରାଙ୍ଗଂ ନ ଯତ୍ର ଶ୍ରବଣାକୁଲମ୍ ।
ନ ଯତ୍ର ଚ ମହାନନ୍ଦଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୨୬ ॥
ନ ଯତ୍ର ହି ସଜାତୀୟଂ ବିଜାତୀୟଂ ନ ଯତ୍ର ହି ।
ନ ଯତ୍ର ସ୍ୱଗତଂ ଭେଦଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୨୭ ॥
ନ ଯତ୍ର ନରକୋ ଘୋରୋ ନ ଯତ୍ର ସ୍ୱର୍ଗସମ୍ପଦଃ ।
ନ ଯତ୍ର ବ୍ରହ୍ମଲୋକୋ ବା ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୨୮ ॥
ନ ଯତ୍ର ବିଷ୍ଣୁସାୟୁଜ୍ୟଂ ଯତ୍ର କୈଲାସପର୍ୱତଃ ।
ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡମଣ୍ଡଲଂ ଯତ୍ର ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୨୯ ॥
ନ ଯତ୍ର ଭୂଷଣଂ ଯତ୍ର ଦୂଷଣଂ ବା ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ନ ଯତ୍ର ସମତା ଦୋଷଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୩୦ ॥
ନ ଯତ୍ର ମନସା ଭାବୋ ନ ଯତ୍ର ସବିକଲ୍ପନମ୍ ।
ନ ଯତ୍ରାନୁଭବଂ ଦୁଃଖଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୩୧ ॥
ଯତ୍ର ପାପଭୟଂ ନାସ୍ତି ପଞ୍ଚପାପାଦପି କ୍ୱଚିତ୍ ।
ନ ଯତ୍ର ସଙ୍ଗଦୋଷଂ ବା ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୩୨ ॥
ଯତ୍ର ତାପତ୍ରୟଂ ନାସ୍ତି ଯତ୍ର ଜୀବତ୍ରୟଂ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ଯତ୍ର ବିଶ୍ୱବିକଲ୍ପାଖ୍ୟଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୩୩ ॥
ନ ଯତ୍ର ବୋଧମୁତ୍ପନ୍ନଂ ନ ଯତ୍ର ଜଗତାଂ ଭ୍ରମଃ ।
ନ ଯତ୍ର କରଣାକାରଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୩୪ ॥
ନ ଯତ୍ର ହି ମନୋ ରାଜ୍ୟଂ ଯତ୍ରୈବ ପରମଂ ସୁଖମ୍ ।
ଯତ୍ର ବୈ ଶାଶ୍ୱତଂ ସ୍ଥାନଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୩୫ ॥
ଯତ୍ର ବୈ କାରଣଂ ଶାନ୍ତଂ ଯତ୍ରୈବ ସକଲଂ ସୁଖମ୍ ।
ଯଦ୍ଗତ୍ୱା ନ ନିବର୍ତନ୍ତେ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୩୬ ॥
ଯଦ୍ ଜ୍ଞାତ୍ୱା ମୁଚ୍ୟତେ ସର୍ୱଂ ଯଦ୍ ଜ୍ଞାତ୍ୱାଽନ୍ୟନ୍ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ଯଦ୍ ଜ୍ଞାତ୍ୱା ନାନ୍ୟବିଜ୍ଞାନଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୩୭ ॥
ଯତ୍ରୈବ ଦୋଷଂ ନୋତ୍ପନ୍ନଂ ଯତ୍ରୈବ ସ୍ଥାନନିଶ୍ଚଲଃ ।
ଯତ୍ରୈବ ଜୀବସଙ୍ଘାତଃ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୩୮ ॥
ଯତ୍ରୈବ ନିତ୍ୟତୃପ୍ତାତ୍ମା ଯତ୍ରୈବାନନ୍ଦନିଶ୍ଚଲମ୍ ।
ଯତ୍ରୈବ ନିଶ୍ଚଲଂ ଶାନ୍ତଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୩୯ ॥
ଯତ୍ରୈବ ସର୍ୱସୌଖ୍ୟଂ ବା ଯତ୍ରୈବ ସନ୍ନିରୂପଣମ୍ ।
ଯତ୍ରୈବ ନିଶ୍ଚୟାକାରଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୪୦ ॥
ନ ଯତ୍ରାହଂ ନ ଯତ୍ର ତ୍ୱଂ ନ ଯତ୍ର ତ୍ୱଂ ସ୍ୱୟଂ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ଯତ୍ରୈବ ନିଶ୍ଚୟଂ ଶାନ୍ତଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୪୧ ॥
ଯତ୍ରୈବ ମୋଦତେ ନିତ୍ୟଂ ଯତ୍ରୈବ ସୁଖମେଧତେ ।
ଯତ୍ର ଦୁଃଖଭୟଂ ନାସ୍ତି ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୪୨ ॥
ଯତ୍ରୈବ ଚିନ୍ମୟାକାରଂ ଯତ୍ରୈବାନନ୍ଦସାଗରଃ ।
ଯତ୍ରୈବ ପରମଂ ସାକ୍ଷାତ୍ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୪୩ ॥
ଯତ୍ରୈବ ସ୍ୱୟମେବାତ୍ର ସ୍ୱୟମେବ ତଦେବ ହି ।
ସ୍ୱସ୍ୱାତ୍ମନୋକ୍ତଭେଦୋଽସ୍ତି ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୪୪ ॥
ଯତ୍ରୈବ ପରମାନନ୍ଦଂ ସ୍ୱୟମେବ ସୁଖଂ ପରମ୍ ।
ଯତ୍ରୈବାଭେଦକଲନଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୪୫ ॥
ନ ଯତ୍ର ଚାଣୁମାତ୍ରଂ ବା ନ ଯତ୍ର ମନସୋ ମଲମ୍ ।
ନ ଯତ୍ର ଚ ଦଦାମ୍ୟେବ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୪୬ ॥
ଯତ୍ର ଚିତ୍ତଂ ମୃତଂ ଦେହଂ ମନୋ ମରଣମାତ୍ମନଃ ।
ଯତ୍ର ସ୍ମୃତିର୍ଲୟଂ ଯାତି ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୪୭ ॥
ଯତ୍ରୈବାହଂ ମୃତୋ ନୂନଂ ଯତ୍ର କାମୋ ଲୟଂ ଗତଃ ।
ଯତ୍ରୈବ ପରମାନନ୍ଦଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୪୮ ॥
ଯତ୍ର ଦେବାସ୍ତ୍ରୟୋ ଲୀନଂ ଯତ୍ର ଦେହାଦୟୋ ମୃତାଃ ।
ନ ଯତ୍ର ବ୍ୟବହାରୋଽସ୍ତି ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୪୯ ॥
ଯତ୍ର ମଗ୍ନୋ ନିରାୟାସୋ ଯତ୍ର ମଗ୍ନୋ ନ ପଶ୍ୟତି ।
ଯତ୍ର ମଗ୍ନୋ ନ ଜନ୍ମାଦିସ୍ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୫୦ ॥
ଯତ୍ର ମଗ୍ନୋ ନ ଚାଭାତି ଯତ୍ର ଜାଗ୍ରନ୍ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ଯତ୍ରୈବ ମୋହମରଣଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୫୧ ॥
ଯତ୍ରୈବ କାଲମରଣଂ ଯତ୍ର ଯୋଗୋ ଲୟଂ ଗତଃ ।
ଯତ୍ର ସତ୍ସଙ୍ଗତିର୍ନଷ୍ଟା ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୫୨ ॥
ଯତ୍ରୈବ ବ୍ରହ୍ମଣୋ ରୂପଂ ଯତ୍ରୈବାନନ୍ଦମାତ୍ରକମ୍ ।
ଯତ୍ରୈବ ପରମାନନ୍ଦଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୫୩ ॥
ଯତ୍ର ବିଶ୍ୱଂ କ୍ୱଚିନ୍ନାସ୍ତି ଯତ୍ର ନାସ୍ତି ତତୋ ଜଗତ୍ ।
ଯତ୍ରାନ୍ତଃକରଣଂ ନାସ୍ତି ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୫୪ ॥
ଯତ୍ରୈବ ସୁଖମାତ୍ରଂ ଚ ଯତ୍ରୈବାନନ୍ଦମାତ୍ରକମ୍ ।
ଯତ୍ରୈବ ପରମାନନ୍ଦଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୫୫ ॥
ଯତ୍ର ସନ୍ମାତ୍ରଚୈତନ୍ୟଂ ଯତ୍ର ଚିନ୍ମାତ୍ରମାତ୍ରକମ୍ ।
ଯତ୍ରାନନ୍ଦମୟଂ ଭାତି ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୫୬ ॥
ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାତ୍ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାତ୍ ସ୍ୱୟଂ ପରମ୍ ।
ଯତ୍ର ଶାନ୍ତଂ ପରଂ ଲକ୍ଷ୍ୟଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୫୭ ॥
ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାଦଖଣ୍ଡାର୍ଥଂ ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାତ୍ ପରାୟଣମ୍ ।
ଯତ୍ର ନାଶାଦିକଂ ନାସ୍ତି ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୫୮ ॥
ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାତ୍ ସ୍ୱୟଂ ମାତ୍ରଂ ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାତ୍ସ୍ୱୟଂ ଜୟମ୍ ।
ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାନ୍ମହାନାତ୍ମା ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୫୯ ॥
ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାତ୍ ପରଂ ତତ୍ତ୍ୱଂ ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାତ୍ ସ୍ୱୟଂ ମହତ୍ ।
ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାତ୍ତୁ ବିଜ୍ଞାନଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୬୦ ॥
ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାଦ୍ଗୁଣାତୀତଂ ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାଦ୍ଧି ନିର୍ମଲମ୍ ।
ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାତ୍ ସଦାଶୁଦ୍ଧଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୬୧ ॥
ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାନ୍ମହାନାତ୍ମା ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାତ୍ ସୁଖାତ୍ ସୁଖମ୍ ।
ଯତ୍ରୈବ ଜ୍ଞାନବିଜ୍ଞାନଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୬୨ ॥
ଯତ୍ରୈବ ହି ସ୍ୱୟଂ ଜ୍ୟୋତିର୍ୟତ୍ରୈବ ସ୍ୱୟମଦ୍ୱୟମ୍ ।
ଯତ୍ରୈବ ପରମାନନ୍ଦଂ ତନ୍ମୟୋ ଭବ ସର୍ୱଦା ॥ ୨୯.୬୩ ॥
ଏବଂ ତନ୍ମୟଭାବୋକ୍ତଂ ଏବଂ ନିତ୍ୟଶନିତ୍ୟଶଃ ।
ବ୍ରହ୍ମାହଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ଅଖଣ୍ଡୋଽହଂ ସଦା ସୁଖମ୍ ॥ ୨୯.୬୪ ॥
ବିଜ୍ଞାନଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରୋଽହଂ ସ ଶାନ୍ତଂ ପରମୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଚିଦହଂ ଚିତ୍ତହୀନୋଽହଂ ନାହଂ ସୋଽହଂ ଭବାମ୍ୟହମ୍ ॥ ୨୯.୬୫ ॥
ତଦହଂ ଚିଦହଂ ସୋଽହଂ ନିର୍ମଲୋଽହମହଂ ପରମ୍ ।
ପରୋଽହଂ ପରମୋଽହଂ ବୈ ସର୍ୱଂ ତ୍ୟଜ୍ୟ ସୁଖୀଭବ ॥ ୨୯.୬୬ ॥
ଇଦଂ ସର୍ୱଂ ଚିତ୍ତଶେଷଂ ଶୁଦ୍ଧତ୍ୱକମଲୀକୃତମ୍ ।
ଏବଂ ସର୍ୱଂ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ବିସ୍ମୃତ୍ୱା ଶୁଦ୍ଧକାଷ୍ଠବତ୍ ॥ ୨୯.୬୭ ॥
ପ୍ରେତବଦ୍ଦେହଂ ସଂତ୍ୟଜ୍ୟ କାଷ୍ଠବଲ୍ଲୋଷ୍ଠବତ୍ ସଦା ।
ସ୍ମରଣଂ ଚ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରପରୋ ଭବ ॥ ୨୯.୬୮ ॥
ଏତତ୍ ପ୍ରକରଣଂ ଯସ୍ତୁ ଶୃଣୋତି ସକୃଦସ୍ତି ବା ।
ମହାପାତକୟୁକ୍ତୋଽପି ସର୍ୱଂ ତ୍ୟକ୍ତ୍ୱା ପରଂ ଗତଃ ॥ ୨୯.୬୯ ॥
ଅଙ୍ଗାବବଦ୍ଧାଭିରୁପାସନାଭି-
ର୍ୱଦନ୍ତି ବେଦାଃ କିଲ ତ୍ୱାମସଙ୍ଗମ୍ ।
ସମସ୍ତହୃତ୍କୋଶବିଶେଷସଙ୍ଗଂ
ଭୂମାନମାତ୍ମାନମଖଣ୍ଡରୂପମ୍ ॥ ୨୯.୭୦ ॥
ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ତନ୍ମୟଭାବୋପଦେଶପ୍ରକରଣଂ ନାମ ଏକୋନତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୩୦ ॥ ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ବକ୍ଷ୍ୟେ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ଜଗତ୍ସନ୍ତ୍ୟାଗପୂର୍ୱକମ୍ ।
ସକୃଚ୍ଛ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ବ୍ରହ୍ମଭାବଂ ପରଂ ଲଭେତ୍ ॥ ୩୦.୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମପରଂ ମାତ୍ରଂ ନିର୍ଗୁଣଂ ନିତ୍ୟନିର୍ମଲମ୍ ।
ଶାଶ୍ୱତଂ ସମମତ୍ୟନ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟନ୍ନ ବିଦ୍ୟତେ ॥ ୩୦.୨ ॥
ଅହଂ ସତ୍ୟଃ ପରାନନ୍ଦଃ ଶୁଦ୍ଧୋ ନିତ୍ୟୋ ନିରଞ୍ଜନଃ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୩ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୈବାସ୍ମି ପରିପୂର୍ଣୋଽସ୍ମି ସର୍ୱଦା ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଂ ନାନ୍ୟୋଽସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୪ ॥
ସର୍ୱଦା କେବଲାତ୍ମାହଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିତ୍ୟଶଃ ।
ଆନନ୍ଦରୂପମେବାହଂ ନାନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ ଶାଶ୍ୱତମ୍ ॥ ୩୦.୫ ॥
ଶୁଦ୍ଧାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ଶୁଦ୍ଧବିଜ୍ଞାନମାତ୍ମନଃ ।
ଏକାକାରସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ନୈକସତ୍ତାବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୩୦.୬ ॥
ଅନ୍ତରଜ୍ଞାନଶୁଦ୍ଧୋଽହମହମେବ ପରାୟଣମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୭ ॥
ଅନେକତତ୍ତ୍ୱହୀନୋଽହଂ ଏକତ୍ୱଂ ଚ ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୮ ॥
ସର୍ୱପ୍ରକାରରୂପୋଽସ୍ମି ସର୍ୱଂ ଇତ୍ୟପି ବର୍ଜିତଃ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୯ ॥
ନିର୍ମଲଜ୍ଞାନରୂପୋଽହମହମେବ ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ଶୁଦ୍ଧବ୍ରହ୍ମସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ବିଶୁଦ୍ଧପଦବର୍ଜିତଃ ॥ ୩୦.୧୦ ॥
ନିତ୍ୟାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ଜ୍ଞାନାନନ୍ଦମହଂ ସଦା ।
ସୂକ୍ଷ୍ମାତ୍ ସୂକ୍ଷ୍ମତରୋଽହଂ ବୈ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଇତ୍ୟାଦିବର୍ଜିତଃ ॥ ୩୦.୧୧ ॥
ଅଖଣ୍ଡାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହଂ ଅଖଣ୍ଡାନନ୍ଦବିଗ୍ରହଃ ।
ସଦାଽମୃତସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ସଦା କୈବଲ୍ୟବିଗ୍ରହଃ ॥ ୩୦.୧୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦମିଦଂ ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି କଦାଚନ ।
ଜୀବତ୍ୱଧର୍ମହୀନୋଽହମୀଶ୍ୱରତ୍ୱବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୩୦.୧୩ ॥
ବେଦଶାସ୍ତ୍ରସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ଶାସ୍ତ୍ରସ୍ମରଣକାରଣମ୍ ।
ଜଗତ୍କାରଣକାର୍ୟଂ ଚ ବ୍ରହ୍ମବିଷ୍ଣୁମହେଶ୍ୱରାଃ ॥ ୩୦.୧୪ ॥
ବାଚ୍ୟବାଚକଭେଦଂ ଚ ସ୍ଥୂଲସୂକ୍ଷ୍ମଶରୀରକମ୍ ।
ଜାଗ୍ରତ୍ସ୍ୱପ୍ନସୁଷୁପ୍ତାଦ୍ୟପ୍ରାଜ୍ଞତୈଜସବିଶ୍ୱକାଃ ॥ ୩୦.୧୫ ॥
ସର୍ୱଶାସ୍ତ୍ରସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ସର୍ୱାନନ୍ଦମହଂ ସଦା ।
ଅତୀତନାମରୂପାର୍ଥ ଅତୀତଃ ସର୍ୱକଲ୍ପନାତ୍ ॥ ୩୦.୧୬ ॥
ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତଂ ସୁଖଂ ଦୁଃଖଂ ଲାଭାଲାଭୌ ଜୟାଜୟୌ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୧୭ ॥
ସାତ୍ତ୍ୱିକଂ ରାଜସଂ ଭେଦଂ ସଂଶୟଂ ହୃଦୟଂ ଫଲମ୍ ।
ଦୃକ୍ ଦୃଷ୍ଟଂ ସର୍ୱଦ୍ରଷ୍ଟା ଚ ଭୂତଭୌତିକଦୈବତମ୍ ॥ ୩୦.୧୮ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ତୁର୍ୟରୂପମହଂ ସାକ୍ଷାତ୍ ଜ୍ଞାନରୂପମହଂ ସଦା ॥ ୩୦.୧୯ ॥
ଅଜ୍ଞାନଂ ଚୈବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ତତ୍କାର୍ୟଂ କୁତ୍ର ବିଦ୍ୟତେ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୨୦ ॥
ଚିତ୍ତବୃତ୍ତିବିଲାସଂ ଚ ବୁଦ୍ଧୀନାମପି ନାସ୍ତି ହି ।
ଦେହସଙ୍କଲ୍ପହୀନୋଽହଂ ବୁଦ୍ଧିସଙ୍କଲ୍ପକଲ୍ପନା ॥ ୩୦.୨୧ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ବୁଦ୍ଧିନିଶ୍ଚୟରୂପୋଽହଂ ନିଶ୍ଚୟଂ ଚ ଗଲତ୍ୟହୋ ॥ ୩୦.୨୨ ॥
ଅହଂକାରଂ ବହୁବିଧଂ ଦେହୋଽହମିତି ଭାବନମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୨୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମାହମପି କାଣୋଽହଂ ବଧିରୋଽହଂ ପରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୨୪ ॥
ଦେହୋଽହମିତି ତାଦାତ୍ମ୍ୟଂ ଦେହସ୍ୟ ପରମାତ୍ମନଃ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୨୫ ॥
ସର୍ୱୋଽହମିତି ତାଦାତ୍ମ୍ୟଂ ସର୍ୱସ୍ୟ ପରମାତ୍ମନଃ ।
ଇତି ଭାବୟ ଯତ୍ନେନ ବ୍ରହ୍ମୈବାହମିତି ପ୍ରଭୋ ॥ ୩୦.୨୬ ॥
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟମେବେଦଂ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟମହଂ ପରମ୍ ।
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟମେବାତ୍ର ସଦ୍ଗୁରୋର୍ୱାକ୍ୟନିଶ୍ଚୟମ୍ ॥ ୩୦.୨୭ ॥
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟସାମ୍ରାଜ୍ୟେ ତିଷ୍ଠ ତିଷ୍ଠ ସଦା ପରଃ ।
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଆତ୍ମାନନ୍ଦପ୍ରକାଶକଃ ॥ ୩୦.୨୮ ॥
ଶିବପୂଜା ଶିବଶ୍ଚାହଂ ବିଷ୍ଣୁର୍ୱିଷ୍ଣୁପ୍ରପୂଜନମ୍ ।
ଯଦ୍ୟତ୍ ସଂବେଦ୍ୟତେ କିଞ୍ଚିତ୍ ଯଦ୍ୟନ୍ନିଶ୍ଚୀୟତେ କ୍ୱଚିତ୍ ॥ ୩୦.୨୯ ॥
ତଦେବ ତ୍ୱଂ ତ୍ୱମେବାହଂ ଇତ୍ୟେବଂ ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚନ ।
ଇଦଂ ଚିତ୍ତମିଦଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ଇତ୍ୟେବମିତି ନାସ୍ତି ହି ॥ ୩୦.୩୦ ॥
ସଦସଦ୍ଭାବଶେଷୋଽପି ତତ୍ତଦ୍ଭେଦଂ ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ସୁଖରୂପମିଦଂ ସର୍ୱଂ ସୁଖରୂପମିଦଂ ନ ଚ ॥ ୩୦.୩୧ ॥
ଲକ୍ଷଭେଦଂ ସକୃଦ୍ଭେଦଂ ସର୍ୱଭେଦଂ ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦୋ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୩୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭେଦଂ ତୁର୍ୟଭେଦଂ ଜୀବଭେଦମଭେଦକମ୍ ।
ଇଦମେବ ହି ନୋତ୍ପନ୍ନଂ ସର୍ୱଦା ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚନ ॥ ୩୦.୩୩ ॥
ସ ଦେବମିତି ନିର୍ଦେଶୋ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ।
ଅସ୍ତି ଚେତ୍ କିଲ ବକ୍ତବ୍ୟଂ ନାସ୍ତି ଚେତ୍ କଥମୁଚ୍ୟତେ ॥ ୩୦.୩୪ ॥
ପରଂ ବିଶେଷମେବେତି ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚିତ୍ ସଦା ମୟି ।
ଚଞ୍ଚଲଂ ମନଶ୍ଚୈବ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୩୫ ॥
ଏବମେବ ସଦା ପୂର୍ଣୋ ନିରୀହସ୍ତିଷ୍ଠ ଶାନ୍ତଧୀଃ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ପୂର୍ଣୋଽସ୍ମି ଏବଂ ଚ ନ କଦାଚନ ॥ ୩୦.୩୬ ॥
ଆନନ୍ଦୋଽହଂ ବରିଷ୍ଠୋଽହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମୀତ୍ୟପି ନାସ୍ତି ହି ।
ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦମହାନନ୍ଦମାତ୍ମାନନ୍ଦମଖଣ୍ଡିତମ୍ ॥ ୩୦.୩୭ ॥
ଇଦଂ ପରମହନ୍ତା ଚ ସର୍ୱଦା ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚନ ।
ଇଦଂ ସର୍ୱମିତି ଖ୍ୟାତି ଆନନ୍ଦଂ ନେତି ନୋ ଭ୍ରମଃ ॥ ୩୦.୩୮ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଲକ୍ଷ୍ୟଲକ୍ଷଣଭାବଂ ଚ ଦୃଶ୍ୟଦର୍ଶନଦୃଶ୍ୟତା ॥ ୩୦.୩୯ ॥
ଅତ୍ୟନ୍ତାଭାବମେବେତି ସର୍ୱଦାନୁଭବଂ ମହତ୍ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୪୦ ॥
ଗୁହ୍ୟଂ ମନ୍ତ୍ରଂ ଗୁଣଂ ଶାସ୍ତ୍ରଂ ସତ୍ୟଂ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ କଲେବରମ୍ ।
ମରଣଂ ଜନନଂ କାର୍ୟଂ କାରଣଂ ପାବନଂ ଶୁଭମ୍ ॥ ୩୦.୪୧ ॥
କାମକ୍ରୋଧୌ ଲୋଭମୋହୌ ମଦୋ ମାତ୍ସର୍ୟମେବ ହି ।
ଦ୍ୱୈତଦୋଷଂ ଭୟଂ ଶୋକଂ ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୩୦.୪୨ ॥
ଇଦଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସକଲଂ ସୁଖମ୍ ।
ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ମନନମହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ଚିନ୍ତନମ୍ ॥ ୩୦.୪୩ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ମନନଂ ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମତ୍ୱବିନାଶନମ୍ ।
ସତ୍ୟତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମବିଜ୍ଞାନଂ ଅସତ୍ୟତ୍ୱଂ ନ ବାଧ୍ୟତେ ॥ ୩୦.୪୪ ॥
ଏକ ଏବ ପରୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ଏକତ୍ୱଶ୍ରାନ୍ତିବର୍ଜିତଃ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦା ବ୍ରହ୍ମ ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୪୫ ॥
ଜୀବରୂପା ଜୀବଭାବା ଜୀବଶବ୍ଦତ୍ରୟଂ ନ ହି ।
ଈଶରୂପଂ ଚେଶଭାବଂ ଈଶଶବ୍ଦଂ ଚ କଲ୍ପିତମ୍ ॥ ୩୦.୪୬ ॥
ନାକ୍ଷରଂ ନ ଚ ସର୍ୱଂ ବା ନ ପଦଂ ବାଚ୍ୟବାଚକମ୍ ।
ହୃଦୟଂ ମନ୍ତ୍ରତନ୍ତ୍ରଂ ଚ ଚିତ୍ତଂ ବୁଦ୍ଧିର୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୩୦.୪୭ ॥
ମୂଢୋ ଜ୍ଞାନୀ ବିବେକୀ ବା ଶୁଦ୍ଧ ଇତ୍ୟପି ନାସ୍ତି ହି ।
ନିଶ୍ଚୟଂ ପ୍ରଣବଂ ତାରଂ ଆତ୍ମାୟଂ ଗୁରୁଶିଷ୍ୟକମ୍ ॥ ୩୦.୪୮ ॥
ତୂଷ୍ଣୀଂ ତୂଷ୍ଣୀଂ ମହାତୂଷ୍ଣୀଂ ମୌନଂ ବା ମୌନଭାବନମ୍ ।
ପ୍ରକାଶନଂ ପ୍ରକାଶଂ ଚ ଆତ୍ମାନାତ୍ମବିବେଚନମ୍ ॥ ୩୦.୪୯ ॥
ଧ୍ୟାନୟୋଗଂ ରାଜୟୋଗଂ ଭୋଗମଷ୍ଟାଙ୍ଗଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୦.୫୦ ॥
ଅସ୍ତିତ୍ୱଭାଷଣଂ ଚାପି ନାସ୍ତିତ୍ୱସ୍ୟ ଚ ଭାଷଣମ୍ ।
ପଞ୍ଚାଶଦ୍ୱର୍ଣରୂପୋଽହଂ ଚତୁଃଷଷ୍ଟିକଲାତ୍ମକଃ ॥ ୩୦.୫୧ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ପ୍ରସନ୍ନାତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ଚିଦବ୍ୟଯଃ ॥ ୩୦.୫୨ ॥
ଶାସ୍ତ୍ରଜ୍ଞାନବିଦୂରୋଽହଂ ବେଦଜ୍ଞାନବିଦୂରକଃ ।
ଉକ୍ତଂ ସର୍ୱଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ନାସ୍ତି ସନ୍ଦେହଲେଶତଃ ॥ ୩୦.୫୩ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ପ୍ରସନ୍ନାତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ଚିଦବ୍ୟଯଃ ॥ ୩୦.୫୪ ॥
ଇତ୍ୟେବଂ ବ୍ରହ୍ମତନ୍ମାତ୍ରଂ ତତ୍ର ତୁଭ୍ୟଂ ପ୍ରିୟଂ ତତଃ ।
ଯସ୍ତୁ ବୁଦ୍ଧ୍ୟେତ ସତତଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ।
ନିତ୍ୟଂ ଶୃଣ୍ୱନ୍ତି ଯେ ମର୍ତ୍ୟାସ୍ତେ ଚିନ୍ମାତ୍ରମୟାମଲାଃ ॥ ୩୦.୫୫ ॥
ସନ୍ଦେହସନ୍ଦେହକରୋଽର୍ୟକାସ୍ୱକୈଃ
କରାଦିସନ୍ଦୋହଜଗଦ୍ୱିକାରିଭିଃ ।
ଯୋ ବୀତମୋହଂ ନ କରୋତି ଦୁର୍ହୃଦଂ
ବିଦେହମୁକ୍ତିଂ ଶିବଦୃକ୍ପ୍ରଭାବତଃ ॥ ୩୦.୫୬ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ବ୍ରହ୍ମୈକରୂପତ୍ୱନିରୂପଣପ୍ରକରଣଂ ନାମ ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୩୧ ॥ ଏକତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ବକ୍ଷ୍ୟେ ରହସ୍ୟମତ୍ୟନ୍ତଂ ସାକ୍ଷାଦ୍ବ୍ରହ୍ମପ୍ରକାଶକମ୍ ।
ସର୍ୱୋପନିଷଦାମର୍ଥଂ ସର୍ୱଲୋକେଷୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୩୧.୧ ॥
ପ୍ରଜ୍ଞାନଂ ବ୍ରହ୍ମ ନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ପଦଦ୍ୱୟସମନ୍ୱିତମ୍ ।
ମହାବାକ୍ୟଂ ଚତୁର୍ୱାକ୍ୟଂ ଋଗ୍ୟଜୁଃସାମସଂଭବମ୍ ॥ ୩୧.୨ ॥
ମମ ପ୍ରଜ୍ଞୈବ ବ୍ରହ୍ମାହଂ ଜ୍ଞାନମାତ୍ରମିଦଂ ଜଗତ୍ ।
ଜ୍ଞାନମେବ ଜଗତ୍ ସର୍ୱଂ ଜ୍ଞାନାଦନ୍ୟନ୍ନ ବିଦ୍ୟତେ ॥ ୩୧.୩ ॥
ଜ୍ଞାନସ୍ୟାନନ୍ତରଂ ସର୍ୱଂ ଦୃଶ୍ୟତେ ଜ୍ଞାନରୂପତଃ ।
ଜ୍ଞାନସ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମଣଶ୍ଚାପି ମମେବ ପୃଥଙ୍ ନ ହି ॥ ୩୧.୪ ॥
ଜୀବଃ ପ୍ରଜ୍ଞାନଶବ୍ଦସ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମଶବ୍ଦସ୍ୟ ଚେଶ୍ୱରଃ ।
ଐକ୍ୟମସ୍ମୀତ୍ୟଖଣ୍ଡାର୍ଥମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ତତମ୍ ॥ ୩୧.୫ ॥
ଅଖଣ୍ଡାକାରବୃତ୍ତିସ୍ତୁ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତିରିତୀରିତମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ବସ୍ତୁ ବିଦେହୋ ମୁକ୍ତିରୁଚ୍ୟତେ ॥ ୩୧.୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂସାରୀ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ନିର୍ଗୁଣୋଽହଂ ନିରଂଶୋଽହଂ ପରମାନନ୍ଦବାନହମ୍ ॥ ୩୧.୭ ॥
ନିତ୍ୟୋଽହଂ ନିର୍ୱିକଲ୍ପୋଽହଂ ଚିଦହଂ ଚିଦହଂ ସଦା ।
ଅଖଣ୍ଡାକାରବୃତ୍ତ୍ୟାଖ୍ୟଂ ଚିତ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମାତ୍ମନା ସ୍ଥିତମ୍ ॥ ୩୧.୮ ॥
ଲବଣଂ ତୋୟମାତ୍ରେଣ ଯଥୈକତ୍ୱମଖଣ୍ଡିତମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ବକ୍ଷ୍ୟେ ବିଦେହୋ ମୁକ୍ତିଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ ୩୧.୯ ॥
ପ୍ରଜ୍ଞାପଦଂ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମୈବ ପଦମେବ ହି ।
ଅହମସ୍ମି ମହାନସ୍ମି ସିଦ୍ଧୋଽସ୍ମୀତି ପରିତ୍ୟଜନ୍ ॥ ୩୧.୧୦ ॥
ସ୍ମରଣଂ ଚ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ଭାବନଂ ଚିତ୍ତକର୍ତୃକମ୍ ।
ସର୍ୱମନ୍ତଃ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ସର୍ୱଶୂନ୍ୟଂ ପରିସ୍ଥିତିଃ ॥ ୩୧.୧୧ ॥
ତୂଷ୍ଣୀଂ ସ୍ଥିତିଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ତତୋ ମୌନବିକଲ୍ପନମ୍ ।
ଯତ୍ତଚ୍ଚିତ୍ତଂ ବିକଲ୍ପାଂଶଂ ମନସା କଲ୍ପିତଂ ଜଗତ୍ ॥ ୩୧.୧୨ ॥
ଦେହୋଽହମିତ୍ୟହଙ୍କାରଂ ଦ୍ୱୈତବୃତ୍ତିରିତୀରିତମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ସାକ୍ଷିରହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଇତ୍ୟେବଂ ଦୃଢନିଶ୍ଚୟମ୍ ॥ ୩୧.୧୩ ॥
ସର୍ୱଦାଽସଂଶୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ସାକ୍ଷିବୃତ୍ତିରିତୀରିତମ୍ ।
ଦ୍ୱୈତବୃତ୍ତିଃ ସାକ୍ଷବୃତ୍ତିରଖଣ୍ଡାକାରବୃତ୍ତିକମ୍ ॥ ୩୧.୧୪ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ଚେତି ଲୋକେ ବୃତ୍ତିତ୍ରୟଂ ଭବେତ୍ ।
ପ୍ରଥମେ ନିଶ୍ଚିତେ ଦ୍ୱୈତେ ଦ୍ୱିତୀୟେ ସାକ୍ଷିସଂଶୟଃ ॥ ୩୧.୧୫ ॥
ତୃତୀୟେ ପଦଭାଗେ ହି ଦୃଢନିଶ୍ଚୟମୀରିତମ୍ ।
ଏତତ୍ତ୍ରୟାର୍ଥଂ ସଂଶୋଧ୍ୟ ତଂ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୩୧.୧୬ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସାକାରୋ ନିତ୍ୟଂ ତନ୍ମୟତାଂ ବ୍ରଜ ।
ଅଭ୍ୟାସବାକ୍ୟମେତତ୍ତୁ ସଦାଽଭ୍ୟାସସ୍ୟ କାରଣମ୍ ॥ ୩୧.୧୭ ॥
ମନନସ୍ୟ ପରଂ ବାକ୍ୟଂ ଯୋଽୟଂ ଚନ୍ଦନବୃକ୍ଷବତ୍ ।
ଯୁକ୍ତିଭିଶ୍ଚିନ୍ତନଂ ବୃତ୍ତଂ ପଦତ୍ରୟମୁଦାହୃତମ୍ ॥ ୩୧.୧୮ ॥
ଅହଂ ପଦସ୍ୟ ଜୀବୋଽର୍ଥ ଈଶୋ ବ୍ରହ୍ମପଦସ୍ୟ ହି ।
ଅସ୍ମୀତି ପଦଭାଗସ୍ୟ ଅଖଣ୍ଡାକାରବୃତ୍ତିକମ୍ ॥ ୩୧.୧୯ ॥
ପଦତ୍ରୟଂ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ବିଚାର୍ୟ ମନସା ସହ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପ୍ରାପ୍ୟ ବିଦେହୋ ମୁକ୍ତିଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ ୩୧.୨୦ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବିଗ୍ରହଃ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ବାକ୍ୟସ୍ୟ ଶ୍ରବଣାନନ୍ତରଂ ସଦା ॥ ୩୧.୨୧ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ନିତ୍ୟୋଽସ୍ମି ଶାନ୍ତୋଽସ୍ମି ପରମୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ନିର୍ଗୁଣୋଽହଂ ନିରୀହୋଽହଂ ନିରଂଶୋଽସ୍ମି ସଦା ସ୍ମୃତଃ ॥ ୩୧.୨୨ ॥var was ନିର୍ୟଶୋଽସ୍ମି
ଆତ୍ମୈବାସ୍ମି ନ ସନ୍ଦେହଃ ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଏବଂ ନିରନ୍ତରଂ ତଜ୍ଜ୍ଞୋ ଭାବୟେତ୍ ପରମାତ୍ମନି ॥ ୩୧.୨୩ ॥
ଯଥା ଚାନୁଭବଂ ବାକ୍ୟଂ ତସ୍ମାଦନୁଭବେତ୍ ସଦା ।
ଆରଂଭାଚ୍ଚ ଦ୍ୱିତୀୟାତ୍ତୁ ସ୍ମୃତମଭ୍ୟାସବାକ୍ୟତଃ ॥ ୩୧.୨୪ ॥
ତୃତୀୟାନ୍ତତ୍ତ୍ୱମସ୍ୟେତି ବାକ୍ୟସାମାନ୍ୟନିର୍ଣୟମ୍ ।
ତତ୍ପଦଂ ତ୍ୱଂପଦଂ ତ୍ୱସ୍ୟ ପଦତ୍ରୟମୁଦାହୃତମ୍ ॥ ୩୧.୨୫ ॥
ତତ୍ପଦସ୍ୟେଶ୍ୱରୋ ହ୍ୟର୍ଥୋ ଜୀବୋଽର୍ଥସ୍ତ୍ୱଂପଦସ୍ୟ ହି ।
ଐକ୍ୟସ୍ୟାପି ପଦସ୍ୟାର୍ଥମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପଦମ୍ ॥ ୩୧.୨୬ ॥
ଦ୍ୱୈତବୃତ୍ତିଃ ସାକ୍ଷବୃତ୍ତିରଖଣ୍ଡାକାରବୃତ୍ତିକଃ ।
ଅଖଣ୍ଡଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ତତ୍ତ୍ୱମେବାସି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୩୧.୨୭ ॥
ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତ୍ୱମେବାସି ଚିଦବ୍ୟଯଃ ।
ତ୍ୱମେବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦସ୍ତ୍ୱମେବାଖଣ୍ଡନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୩୧.୨୮ ॥
ଇତ୍ୟେବମୁକ୍ତୋ ଗୁରୁଣା ସ ଏବ ପରମୋ ଗୁରୁଃ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ସଚ୍ଛିଷ୍ୟଃ ପରମାତ୍ମବାନ୍ ॥ ୩୧.୨୯ ॥
ନାନ୍ୟୋ ଗୁରୁର୍ନାନ୍ୟଶିଷ୍ୟସ୍ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସି ଗୁରୁଃ ପରଃ ।
ସର୍ୱମନ୍ତ୍ରୋପଦେଷ୍ଟାରୋ ଗୁରବଃ ସ ଗୁରୁଃ ପରଃ ॥ ୩୧.୩୦ ॥
ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସୀତି ବକ୍ତାରଂ ଗୁରୁରେବେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ତଥା ତତ୍ତ୍ୱମସି ବ୍ରହ୍ମ ତ୍ୱମେବାସି ଚ ସଦ୍ଗୁରୁଃ ॥ ୩୧.୩୧ ॥
ସଦ୍ଗୁରୋର୍ୱଚନେ ଯସ୍ତୁ ନିଶ୍ଚୟଂ ତତ୍ତ୍ୱନିଶ୍ଚୟମ୍ ।
କରୋତି ସତତଂ ମୁକ୍ତେର୍ନାତ୍ର କାର୍ୟା ବିଚାରଣା ॥ ୩୧.୩୨ ॥
ମହାବାକ୍ୟଂ ଗୁରୋର୍ୱାକ୍ୟଂ ତତ୍ତ୍ୱମସ୍ୟାଦିବାକ୍ୟକମ୍ ।
ଶୃଣୋତୁ ଶ୍ରବଣଂ ଚିତ୍ତଂ ନାନ୍ୟତ୍ ଶ୍ରବଣମୁଚ୍ୟତେ ॥ ୩୧.୩୩ ॥
ସର୍ୱବେଦାନ୍ତବାକ୍ୟାନାମଦ୍ୱୈତେ ବ୍ରହ୍ମଣି ସ୍ଥିତିଃ ।
ଇତ୍ୟେବଂ ଚ ଗୁରୋର୍ୱକ୍ତ୍ରାତ୍ ଶ୍ରୁତଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ତଚ୍ଛ୍ରବଃ ॥ ୩୧.୩୪ ॥
ଗୁରୋର୍ନାନ୍ୟୋ ମନ୍ତ୍ରବାଦୀ ଏକ ଏବ ହି ସଦ୍ଗୁରୁଃ ।
ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସୀତି ଯେନୋକ୍ତଂ ଏଷ ଏବ ହି ସଦ୍ଗୁରୁଃ ॥ ୩୧.୩୫ ॥
ବେଦାନ୍ତଶ୍ରବଣଂ ଚୈତନ୍ନାନ୍ୟଚ୍ଛ୍ରବଣମୀରିତମ୍ ।
ଯୁକ୍ତିଭିଶ୍ଚିନ୍ତନଂ ଚୈବ ମନନଂ ପରିକଥ୍ୟତେ ॥ ୩୧.୩୬ ॥
ଏବଂ ଚନ୍ଦନବୃକ୍ଷୋଽପି ଶ୍ରୁତୋଽପି ପରିଶୋଧ୍ୟତେ ।
ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସୀତି ଚୋକ୍ତୋଽପି ସଂଶୟଂ ପରିପଶ୍ୟତି ॥ ୩୧.୩୭ ॥
ସଂଶୋଧ୍ୟ ନିଶ୍ଚିନୋତ୍ୟେବମାତ୍ମାନଂ ପରିଶୋଧ୍ୟତେ ।
ଯୁକ୍ତିର୍ନାମ ବଦାମ୍ୟତ୍ର ଦେହୋନାହଂ ବିନାଶତଃ ॥ ୩୧.୩୮ ॥
ସ୍ଥୂଲଦେହଂ ସୂକ୍ଷ୍ମଦେହଂ ସ୍ଥୂଲସୂକ୍ଷ୍ମଂ ଚ କାରଣମ୍ ।
ତ୍ରୟଂ ଚଥୁର୍ଥେ ନାସ୍ତୀତି ସର୍ୱଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ॥ ୩୧.୩୯ ॥
ଏତତ୍ସର୍ୱଂ ଜଡତ୍ୱାଚ୍ଚ ଦୃଶ୍ୟତ୍ୱାଦ୍ଘଟବନ୍ନହି ।
ଅହଂ ଚୈତନ୍ୟମେବାତ୍ର ଦୃଗ୍ରୂପତ୍ୱାଲ୍ଲୟଂ ନ ହି ॥ ୩୧.୪୦ ॥
ସତ୍ୟଂ ଜ୍ଞାନମନନ୍ତଂ ଯଦାତ୍ମନଃ ସହଜା ଗୁଣାଃ ।
ଅନ୍ତତଂ ଜଡଦୁଃଖାଦି ଜଗତଃ ପ୍ରଥିତୋ ଗୁଣଃ ॥ ୩୧.୪୧ ॥
ତସ୍ମାଦହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ଇଦଂ ସର୍ୱମସତ୍ୟକମ୍ ।
ଏବଂ ଚ ମନନଂ ନିତ୍ୟଂ କରୋତି ବ୍ରହ୍ମବିତ୍ତମଃ ॥ ୩୧.୪୨ ॥
ବକ୍ଷ୍ୟେ ନିଦିଧ୍ୟାସନଂ ଚ ଉଭୟତ୍ୟାଗଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସୀତି ଶ୍ରବଣଂ ମନନଂ ଚାହମେବ ହି ॥ ୩୧.୪୩ ॥
ଏତତ୍ତ୍ୟାଗଂ ନିଦିଧ୍ୟାସଂ ସଜାତୀୟତ୍ୱଭାବନମ୍ ।
ବିଜାତୀୟପରିତ୍ୟାଗଂ ସ୍ୱଗତତ୍ୱବିଭାବନମ୍ ॥ ୩୧.୪୪ ॥
ସର୍ୱତ୍ୟାଗଂ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ତୁରୀୟତ୍ୱଂ ଚ ବର୍ଜନମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମଚିନ୍ମାତ୍ରସାରତ୍ୱଂ ସାକ୍ଷାତ୍କାରଂ ପ୍ରଚକ୍ଷତେ ॥ ୩୧.୪୫ ॥
ଉପଦେଶେ ମହାବାକ୍ୟମସ୍ତିତ୍ୱମିତି ନିର୍ଣୟଃ ।
ତଥୈବାନୁଭବଂ ବାକ୍ୟମହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ନିର୍ଣୟଃ ॥ ୩୧.୪୬ ॥
ପ୍ରଜ୍ଞାନଂ ବ୍ରହ୍ମବାକ୍ୟୋତ୍ଥମଭ୍ୟାସାର୍ଥମିତୀରିତମ୍ ।
ଅୟମାତ୍ମେତି ବାକ୍ୟୋତ୍ଥଦର୍ଶନଂ ବାକ୍ୟମୀରିତମ୍ ॥ ୩୧.୪୭ ॥
ଅୟମେକପଦଂ ଚୈକ ଆତ୍ମେତି ବ୍ରହ୍ମ ଚ ତ୍ରୟମ୍ ।
ଅୟଂପଦସ୍ୟ ଜୀବୋଽର୍ଥ ଆତ୍ମନୋ ଈଶ୍ୱରଃ ପରଃ ॥ ୩୧.୪୮ ॥
ତଥା ବ୍ରହ୍ମପଦସ୍ୟାର୍ଥ ଅଖଣ୍ଡାକାରବୃତ୍ତିକମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ସର୍ୱଂ ପଦତ୍ରୟଲୟଂ ଗତମ୍ ॥ ୩୧.୪୯ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ନିତ୍ୟଶୁଦ୍ଧବିମୁକ୍ତକଃ ।
ତଦେବ ସର୍ୱମୁଦ୍ଭୂତଂ ଭବିଷ୍ୟତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୧.୫୦ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ଦେବ ଅୟମେକମୁଦୀରିତମ୍ ।
ଆତ୍ମେତି ପଦମେକସ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମେତି ପଦମେକକମ୍ ॥ ୩୧.୫୧ ॥
ଅୟଂ ପଦସ୍ୟ ଜୀବୋଽର୍ଥ ଆତ୍ମେତୀଶ୍ୱର ଈରିତଃ ।
ଅସ୍ୟାର୍ଥୋଽସ୍ମୀତ୍ୟଖଣ୍ଡାର୍ଥମଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପଦମ୍ ॥ ୩୧.୫୨ ॥
ଦ୍ୱୈତବୃତ୍ତିଃ ସାକ୍ଷିବୃତ୍ତିରଖଣ୍ଡାକାରବୃତ୍ତିକମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପଶ୍ଚାତ୍ ସୋଽହମସ୍ମୀତି ଭାବୟ ॥ ୩୧.୫୩ ॥
ଇତ୍ୟେବଂ ଚ ଚତୁର୍ୱାକ୍ୟତାତ୍ପର୍ୟାର୍ଥଂ ସମୀରିତମ୍ ।
ଉପାଧିସହିତଂ ବାକ୍ୟଂ କେବଲଂ ଲକ୍ଷ୍ୟମୀରିତମ୍ ॥ ୩୧.୫୪ ॥
କିଞ୍ଚିଜ୍ଜ୍ଞତ୍ୱାଦି ଜୀବସ୍ୟ ସର୍ୱ ଜ୍ଞତ୍ୱାଦି ଚେଶ୍ୱରଃ ।
ଜୀବୋଽପରୋ ସଚୈତନ୍ୟମୀଶ୍ୱରୋଽହଂ ପରୋକ୍ଷକଃ ॥ ୩୧.୫୫ ॥
ସର୍ୱଶୂନ୍ୟମିତି ତ୍ୟାଜ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମୀତି ବିନିଶ୍ଚୟଃ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବିଗ୍ରହଃ ॥ ୩୧.୫୬ ॥
ଅହମୈକ୍ୟଂ ପରଂ ଗତ୍ୱା ସ୍ୱସ୍ୱଭାବୋ ଭବୋତ୍ତମ ।
ଏତତ୍ସର୍ୱଂ ମହାମିଥ୍ୟା ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୧.୫୭ ॥
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତି ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଏକାକାରମଖଣ୍ଡାର୍ଥଂ ତଦେବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମେଦଂ ବିତତାକାରଂ ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୧.୫୮ ॥
ସୂତଃ –
ଭବୋଦ୍ଭବମୁଖୋଦ୍ଭବଂ ଭବହରାଦ୍ୟହୃଦ୍ୟଂ ଭୁବି
ପ୍ରକୃଷ୍ଟରସଭାବତଃ ପ୍ରଥିତବୋଧବୁଦ୍ଧଂ ଭବ ।
ଭଜନ୍ତି ଭସିତାଙ୍ଗକା ଭରିତମୋଦଭାରାଦରା
ଭୁଜଙ୍ଗବରଭୂଷଣଂ ଭୁବନମଧ୍ୟବୃନ୍ଦାବନମ୍ ॥ ୩୧.୫୯ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ମହାବାକ୍ୟାର୍ଥନିରୂପଣପ୍ରକରଣଂ ନାମ ଏକତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୩୨ ॥ ଦ୍ୱାତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ବକ୍ଷ୍ୟେ ପୁନରସତ୍ତ୍ୟାଗଂ ବ୍ରହ୍ମନିଶ୍ଚୟମେବ ଚ ।
ଯସ୍ୟ ଶ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ସଦ୍ୟୋ ମୁକ୍ତୋ ଭବେନ୍ନରଃ ॥ ୩୨.୧ ॥
ଚିତ୍ତସତ୍ତା ମନଃସତ୍ତା ବ୍ରହ୍ମସତ୍ତାଽନ୍ୟଥା ସ୍ଥିତା ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୨ ॥
ଦେହସତ୍ତା ଲିଙ୍ଗସତ୍ତା ଭାବସତ୍ତାଽକ୍ଷରା ସ୍ଥିତା ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୩ ॥
ଦୃଶ୍ୟଂ ଚ ଦର୍ଶନଂ ଦୃଷ୍ଟା କର୍ତା କାରୟିତା କ୍ରିୟା ।var was ଦ୍ରଷ୍ଟା
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୪ ॥
ଏକଂ ଦ୍ୱିତ୍ୱଂ ପୃଥଗ୍ଭାବଂ ଅସ୍ତି ନାସ୍ତୀତି ନିର୍ଣୟଃ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୫ ॥
ଶାସ୍ତ୍ରଭେଦଂ ବେଦଭେଦଂ ମୁକ୍ତୀନାଂ ଭେଦଭାବନମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୬ ॥
ଜାତିଭେଦଂ ବର୍ଣଭେଦଂ ଶୁଦ୍ଧାଶୁଦ୍ଧବିନିର୍ଣୟଃ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୭ ॥
ଅଖଣ୍ଡାକାରବୃତ୍ତିଶ୍ଚ ଅଖଣ୍ଡୈକରସଂ ପରମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୮ ॥
ପରାପରବିକଲ୍ପଶ୍ଚ ପୁଣ୍ୟପାପବିକଲ୍ପନମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୯ ॥
କଲ୍ପନାକଲ୍ପନାଦ୍ୱୈତଂ ମନୋକଲ୍ପନଭାବନମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୧୦ ॥
ସିଦ୍ଧଂ ସାଧ୍ୟଂ ସାଧନଂ ଚ ନାଶନଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବନମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୧୧ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ମନୋଧର୍ମଂ ମନୋଽଭାବେ କୁତୋ ଭବେତ୍ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୧୨ ॥
ଅଜ୍ଞାନଂ ଚ ମନୋଧର୍ମସ୍ତଦଭାବେ ଚ ତତ୍କୁତଃ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୧୩ ॥
ଶମୋ ଦମୋ ମନୋଧର୍ମସ୍ତଦଭାବେ ଚ ତତ୍କୁତଃ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୧୪ ॥
ବନ୍ଧମୋକ୍ଷୌ ମନୋଧର୍ମୌ ତଦଭାବେ କୁତୋ ଭବେତ୍ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୧୫ ॥
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ଜଗନ୍ମିଥ୍ୟା ଦେହୋ ମିଥ୍ୟା ଜଡତ୍ୱତଃ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୧୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମଲୋକଃ ସଦା ମିଥ୍ୟା ବୁଦ୍ଧିରୂପଂ ତଦେବ ହି ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୧୭ ॥
ବିଷ୍ଣୁଲୋକଃ ସଦା ମିଥ୍ୟା ଶିବମେବ ହି ସର୍ୱଦା ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୧୮ ॥
ରୁଦ୍ରଲୋକଃ ସଦା ମିଥ୍ୟା ଅହଂକାରସ୍ୱରୂପତଃ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୧୯ ॥
ଚନ୍ଦ୍ରଲୋକଃ ସଦା ମିଥ୍ୟା ମନୋରୂପବିକଲ୍ପନମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୨୦ ॥
ଦିଶୋ ଲୋକଃ ସଦା ମିଥ୍ୟା ଶ୍ରୋତ୍ରଶବ୍ଦସମନ୍ୱିତଃ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୨୧ ॥
ସୂର୍ୟଲୋକଃ ସଦା ମିଥ୍ୟା ନେତ୍ରରୂପସମନ୍ୱିତଃ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୨୨ ॥
ବରୁଣସ୍ୟ ସଦା ଲୋକୋ ଜିହ୍ୱାରସସମନ୍ୱିତଃ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୨୩ ॥
ତ୍ୱଚୋ ଲୋକଃ ସଦା ମିଥ୍ୟା ବାୟୋଃ ସ୍ପର୍ଶସମନ୍ୱିତଃ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୨୪ ॥
ଅଶ୍ୱିନୋର୍ଘ୍ରାଣଲୋକଶ୍ଚ ଗନ୍ଧଦ୍ୱୈତସମନ୍ୱିତଃ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୨୫ ॥
ଅଗ୍ନେର୍ଲୋକଃ ସଦା ମିଥ୍ୟା ବାଗେବ ବଚନେନ ତତ୍ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୨୬ ॥
ଇନ୍ଦ୍ରଲୋକଃ ସଦା ମିଥ୍ୟା ପାଣିପାଦେନ ସଂୟୁତଃ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୨୭ ॥
ଉପେନ୍ଦ୍ରସ୍ୟ ମହର୍ଲୋକୋ ଗମନେନ ପଦଂ ଯୁତମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୨୮ ॥
ମୃତ୍ୟୁରେବ ସଦା ନାସ୍ତି ପାୟୁରେବ ବିସର୍ଗକମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୨୯ ॥
ପ୍ରଜାପତେର୍ମହର୍ଲୋକୋ ଗୁହ୍ୟମାନନ୍ଦସଂୟୁତମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୩୦ ॥
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱମାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିତମ୍ ।
ତିତିକ୍ଷୋଶ୍ଚ ସମାଧାନଂ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଚାଚାର୍ୟଭାଷଣେ ॥ ୩୨.୩୧ ॥
ମୁମୁକ୍ଷୁତ୍ୱଂ ଚ ମୋକ୍ଷଶ୍ଚ ମୋକ୍ଷାର୍ଥେ ମମ ଜୀବନେ ।
ଚତୁଃସାଧନସମ୍ପନ୍ନଃ ସୋଽଧିକାରୀତି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୩୨.୩୨ ॥
ଜୀବବ୍ରହ୍ମୈକ୍ୟସଦ୍ଭାବଂ ବିୟଦ୍ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ବେଦାନ୍ତବ୍ରହ୍ମଣୋ ବୋଧ୍ୟଂ ବୋଧକଂ ବନ୍ଧମୁଚ୍ୟତେ ॥ ୩୨.୩୩ ॥
ସର୍ୱଜ୍ଞାନନିର୍ୱୃତ୍ତିଶ୍ଚେଦାନନ୍ଦାବାପ୍ତିକଂ ଫଲମ୍ ।var was ନିବୃତ୍ତି
ଇତ୍ୟେବମାଦିଭିଃ ଶବ୍ଦୈଃ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସର୍ୱମସତ୍ ସଦା ॥ ୩୨.୩୪ ॥
ସର୍ୱଶବ୍ଦାର୍ଥରୂପଂ ଚ ନିଶ୍ଚୟଂ ଭାବନଂ ତଥା ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ପରଂ ସତ୍ୟମନ୍ୟତ୍ ସର୍ୱମସତ୍ ସଦା ॥ ୩୨.୩୫ ॥
ଅନେକଶବ୍ଦଶ୍ରବଣମନେକାର୍ଥବିଚାରଣମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୩୬ ॥
ନାନୁଧ୍ୟାୟାଦ୍ବ୍ରହ୍ମଶବ୍ଦାନ୍ ଇତ୍ୟୁକ୍ତ୍ୱା ହ ମହାନସି ।
ବ୍ରହ୍ମୋପଦେଶକାଲେ ତୁ ସର୍ୱଂ ଚୋକ୍ତଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୨.୩୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହମିଦଂ ଦ୍ୱୈତଂ ଚିତ୍ତସତ୍ତାବିଭାବନମ୍ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽହମିଦଂ ଦ୍ୱୈତଂ ଜୀବବ୍ରହ୍ମେତି ଭାବନମ୍ ॥ ୩୨.୩୮ ॥
ଅହଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରମନ୍ତ୍ରଂ ବା କାର୍ୟକାରଣଚିନ୍ତନମ୍ ।
ଅକ୍ଷୟାନନ୍ଦବିଜ୍ଞାନମଖଣ୍ଡୈକରସାଦ୍ୱୟମ୍ ॥ ୩୨.୩୯ ॥
ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ଶାନ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱୟଂ ଜଗତ୍ ।
ଅନ୍ତରିନ୍ଦ୍ରିୟବିଜ୍ଞାନଂ ବାହ୍ୟେନ୍ଦ୍ରିୟନିରୋଧନମ୍ ॥ ୩୨.୪୦ ॥
ସର୍ୱୋପଦେଶକାଲଂ ଚ ସାମ୍ୟଂ ଶେଷଂ ମହୋଦୟମ୍ ।
ଭୂମିରାପୋଽନଲୋ ବାୟୁଃ ଖଂ ମନୋ ବୁଦ୍ଧିରେବ ଚ ॥ ୩୨.୪୧ ॥
କାରଣଂ କାର୍ୟଭେଦଂ ଚ ଶାସ୍ତ୍ରମାର୍ଗୈକକଲ୍ପନମ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ଶବ୍ଦତଃ ॥ ୩୨.୪୨ ॥
ସତ୍ୟରୂପଂ କ୍ୱଚିନ୍ନାସ୍ତି ସତ୍ୟଂ ନାମ କଦା ନହି ।
ସଂଶୟଂ ଚ ବିପର୍ୟାସଂ ସଙ୍କଲ୍ପଃ କାରଣଂ ଭ୍ରମଃ ॥ ୩୨.୪୩ ॥
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟତ୍ କ୍ୱଚିନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସଂଶୟଃ ।
ମହତାଂ ହ୍ୟଦ୍ୟତେ ମନ୍ତ୍ରୀ ମେଧାଶୁଦ୍ଧିଶୁଭାଶୁଭମ୍ ॥ ୩୨.୪୪ ॥
ଦେଶଭେଦଂ ବସ୍ତୁଭେଦଂ ନ ଚ ଚୈତନ୍ୟଭେଦକମ୍ ।
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟତ୍ ପୃଥଗ୍ଭାବମାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନିରୂପଣମ୍ ॥ ୩୨.୪୫ ॥
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନାମରୂପମାତ୍ମନୋଽନ୍ୟଚ୍ଛୁଭାଶୁଭମ୍ ।
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟଦ୍ୱସ୍ତୁସତ୍ତା ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟଜ୍ଜଗତ୍ତ୍ରୟମ୍ ॥ ୩୨.୪୬ ॥
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟତ୍ ସୁଃଖଂ ଦୁଃଖମାତ୍ମନୋଽନ୍ୟଦ୍ୱିଚିନ୍ତନମ୍ ।
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟତ୍ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ବା ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟଜ୍ଜୟାଜୟୌ ॥ ୩୨.୪୭ ॥
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟଦ୍ଦେବପୂଜା ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟଚ୍ଛିବାର୍ଚନମ୍ ।
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ମହାଧ୍ୟାନମାତ୍ମନୋଽନ୍ୟତ୍ କଲାକ୍ରମମ୍ ॥ ୩୨.୪୮ ॥
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ସର୍ୱମୁକ୍ତଂ ଭଗବତା ନିଦିଧ୍ୟାସସ୍ତୁ ସର୍ୱଦା ॥ ୩୨.୪୯ ॥
ସକୃଚ୍ଛ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ହୃଦୟଗ୍ରନ୍ଥିରନ୍ତିମମ୍ ।
କର୍ମନାଶଂ ଚ ମୂଢାନାଂ ମହତାଂ ମୁକ୍ତିରେବ ହି ॥ ୩୨.୫୦ ॥
ଅନେକକୋଟିଜନନପାତକଂ ଭସ୍ମସାଦ୍ଭବେତ୍ ।
ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ପୁନଃ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ସର୍ୱଂ ବିନଶ୍ୟତି ।
ସଦ୍ୟୋ ମୁକ୍ତିର୍ନ ସନ୍ଦେହୋ ନାସ୍ତି ମଙ୍ଗଲମଙ୍ଗଲମ୍ ॥ ୩୨.୫୧ ॥
କ୍ୱ ଭେଦଭାବଦର୍ଶନଂ ନ ଚୈବ ଶୋକମୋହହୃତ୍
ପ୍ରପଶ୍ୟତାଂ ଶ୍ରୁତେ ଶିଖାବିଶେଷମୈକ୍ୟଭାବନାତ୍ ।
ଯତୋ ଭବେଜ୍ଜଗାଦ ତଂ ମହେଶ ଯେନ ଜୀବିତଂ
ଯଦନ୍ତରାଽବିଶତ୍ ସଦା ଯଥୋର୍ଣନାଭତନ୍ତୁବତ୍ ॥ ୩୨.୫୨ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ସର୍ୱମିଥ୍ୟାତ୍ୱନିରୂପଣପ୍ରକରଣଂ ନାମ ଦ୍ୱାତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୩୩ ॥ ତ୍ରୟସ୍ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ବକ୍ଷ୍ୟେ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରମନୁତ୍ପନ୍ନମିଦଂ ଜଗତ୍ ।
ସତ୍ପଦାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହମନୁତ୍ପନ୍ନମିଦଂ ଜଗତ୍ ॥ ୩୩.୧ ॥
ଆତ୍ମୈବାହଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ନାନ୍ୟତ୍ ସଂସାରଦୃଷ୍ଟୟଃ ।
ସତ୍ପଦାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହମନୁତ୍ପନ୍ନମିଦଂ ଜଗତ୍ ॥ ୩୩.୨ ॥
ସତ୍ପଦାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହଂ ଚିତ୍ପଦାନନ୍ଦବିଗ୍ରହମ୍ ।
ଅହମେବାହମେବୈକମହମେବ ପରାତ୍ ପରଃ ॥ ୩୩.୩ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନଦମେବୈକମହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ।
ଅହମସ୍ମି ସଦା ଭାମି ଏବଂ ରୂପଂ କୁତୋଽପ୍ୟସତ୍ ॥ ୩୩.୪ ॥
ତ୍ୱମିତ୍ୟେବଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିନ୍ମୟାନନ୍ଦରୂପବାନ୍ ।
ଚିଦାକାରଂ ଚିଦାକାଶଂ ଚିଦେବ ପରମଂ ସୁଖମ୍ ॥ ୩୩.୫ ॥
ଆତ୍ମୈବାହମସନ୍ନାହଂ କୂଟସ୍ଥୋଽହଂ ଗୁରୁଃ ପରଃ ।
କାଲଂ ନାସ୍ତି ଜଗନ୍ନାସ୍ତି କଲ୍ମଷତ୍ୱାନୁଭାବନମ୍ ॥ ୩୩.୬ ॥
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ସଦା ଶିବଃ ।
ଶୁଦ୍ଧଚୈତନ୍ୟ ଏବାହଂ ଶୁଦ୍ଧସତ୍ୱାନୁଭାବନଃ ॥ ୩୩.୭ ॥
ଅଦ୍ୱୟାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହମବ୍ୟଯୋଽହଂ ମହାନହମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସତତଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନିର୍ମଲଃ ॥ ୩୩.୮ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାନ୍ୟୋଽସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଚେତନଃ ।
ସର୍ୱପ୍ରକାଶରୂପୋଽହଂ ସର୍ୱପ୍ରିୟମନୋ ହ୍ୟହମ୍ ॥ ୩୩.୯ ॥
ଏକାନ୍ତୈକପ୍ରକାଶୋଽହଂ ସିଦ୍ଧାସିଦ୍ଧବିବର୍ଜିତଃ ।
ସର୍ୱାନ୍ତର୍ୟାମିରୂପୋଽହଂ ସର୍ୱସାକ୍ଷିତ୍ୱଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ ୩୩.୧୦ ॥
ଶମୋ ବିଚାରସନ୍ତୋଷରୂପୋଽହମିତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ପରମାତ୍ମା ପରଂ ଜ୍ୟୋତିଃ ପରଂ ପରବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୩୩.୧୧ ॥
ପରିପୂର୍ଣସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ପରମାତ୍ମାଽହମଚ୍ୟୁତଃ ।
ସର୍ୱବେଦସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ସର୍ୱଶାସ୍ତ୍ରସ୍ୟ ନିର୍ଣୟଃ ॥ ୩୩.୧୨ ॥
ଲୋକାନନ୍ଦସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ମୁଖ୍ୟାନନ୍ଦସ୍ୟ ନିର୍ଣୟଃ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭୂର୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କାରଣମ୍ ॥ ୩୩.୧୩ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାକାର୍ୟଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱୟଂ ବରଃ ।
ନିତ୍ୟାକ୍ଷରୋଽହଂ ନିତ୍ୟୋଽହଂ ସର୍ୱକଲ୍ୟାଣକାରକମ୍ ॥ ୩୩.୧୪ ॥
ସତ୍ୟଜ୍ଞାନପ୍ରକାଶୋଽହଂ ମୁଖ୍ୟବିଜ୍ଞାନବିଗ୍ରହଃ ।
ତୁର୍ୟାତୁର୍ୟପ୍ରକାଶୋଽହଂ ସିଦ୍ଧାସିଦ୍ଧାଦିବର୍ଜିତଃ ॥ ୩୩.୧୫ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସତତଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନିରନ୍ତରମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିଦାକାଶଂ ନିତ୍ୟବ୍ରହ୍ମ ନିରଞ୍ଜନମ୍ ॥ ୩୩.୧୬ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ଗୁଣାତୀତଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଇତ୍ୟେବଂ ନିଶ୍ଚୟଂ କୁରୁ ସର୍ୱଦା ॥ ୩୩.୧୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମିତ୍ୟେବଂ ସର୍ୱଦା ଦୃଢନିଶ୍ଚୟଃ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଇତ୍ୟେବଂ ନିଶ୍ଚୟିତ୍ୱା ସୁଖୀ ଭବ ॥ ୩୩.୧୮ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସତତଂ ଭାବାଭାବୌ ଚିଦେବ ହି ।
ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତବିବାଦୋଽୟଂ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୩.୧୯ ॥
ସର୍ୱବିଜ୍ଞାନମାତ୍ରୋଽହଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ଗୁହ୍ୟାଦ୍ଗୁହ୍ୟତରଂ ସୋଽହଂ ଗୁଣାତୀତୋଽହମଦ୍ୱୟଃ ॥ ୩୩.୨୦ ॥
ଅନ୍ୱୟବ୍ୟତିରେକଂ ଚ କାର୍ୟାକାର୍ୟଂ ବିଶୋଧୟ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦରୂପୋଽହମନୁତ୍ପନ୍ନମିଦଂ ଜଗତ୍ ॥ ୩୩.୨୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମେବେଦଂ ଚିଦାକାଶମିଦଂ ଜଗତ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ପରମାନନ୍ଦଂ ଆକାଶସଦୃଶଂ ବିଭୁ ॥ ୩୩.୨୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ସଦା ବାଚାମଗୋଚରମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମେବେଦମସ୍ତି ନାସ୍ତୀତି କେଚନ ॥ ୩୩.୨୩ ॥
ଆନନ୍ଦଭାବନା କିଞ୍ଚିତ୍ ସଦସନ୍ମାତ୍ର ଏବ ହି ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମେବେଦଂ ସଦା ସନ୍ମାତ୍ରମେବ ହି ॥ ୩୩.୨୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମେବଦଂ ଚିଦ୍ଘନାନନ୍ଦବିଗ୍ରହମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚ ସତ୍ୟଂ ଚ ସନାତନମହଂ ମହତ୍ ॥ ୩୩.୨୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ଓତପ୍ରୋତେବ ତିଷ୍ଠତି ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ସର୍ୱାକାରଂ ସନାତନମ୍ ॥ ୩୩.୨୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ପରମାନଦମବ୍ୟଯମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ମାୟାତୀତଂ ନିରଞ୍ଜନମ୍ ॥ ୩୩.୨୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ସତ୍ତାମାତ୍ରଂ ସୁଖାତ୍ ସୁଖମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରୈକସ୍ୱରୂପକମ୍ ॥ ୩୩.୨୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ସର୍ୱଭେଦବିବର୍ଜିତମ୍ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାନାକାରମିବ ସ୍ଥିତମ୍ ॥ ୩୩.୨୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ କର୍ତା ଚାବସରୋଽସ୍ତି ହି ।
ସଚ୍ଚିଦାନଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ପରଂ ଜ୍ୟୋତିଃ ସ୍ୱରୂପକମ୍ ॥ ୩୩.୩୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ନିତ୍ୟନିଶ୍ଚଲମବ୍ୟଯମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ବାଚାବଧିରସାବୟମ୍ ॥ ୩୩.୩୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ସଦା ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ନ କରୋତି ନ ତିଷ୍ଠତି ॥ ୩୩.୩୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ନ ଗଚ୍ଛତି ନ ତିଷ୍ଠତି ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୩୩.୩୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ନ ଶୁକ୍ଲଂ ନ ଚ କୃଷ୍ଣକମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ସର୍ୱାଧିଷ୍ଠାନମବ୍ୟଯମ୍ ॥ ୩୩.୩୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ନ ତୂଷ୍ଣୀଂ ନ ବିଭାଷଣମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ସତ୍ତ୍ୱଂ ନାହଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୩୩.୩୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ପରାତ୍ପରମନୁଦ୍ଭବମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ତତ୍ତ୍ୱାତୀତଂ ମହୋତ୍ସବମ୍ ॥ ୩୩.୩୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ପରମାକାଶମାତତମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ସର୍ୱଦା ଗୁରୁରୂପକମ୍ ॥ ୩୩.୩୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ସଦା ନିର୍ମଲବିଗ୍ରହମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ଶୁଦ୍ଧଚୈତନ୍ୟମାତତମ୍ ॥ ୩୩.୩୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ସ୍ୱପ୍ରକାଶାତ୍ମରୂପକମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ନିଶ୍ଚୟଂ ଚାତ୍ମକାରଣମ୍ ॥ ୩୩.୩୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ସ୍ୱୟମେବ ପ୍ରକାଶତେ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ନାନାକାର ଇତି ସ୍ଥିତମ୍ ॥ ୩୩.୪୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାକାରଂ ଭ୍ରାନ୍ତାଧିଷ୍ଠାନରୂପକମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତି ନ ମେ ସ୍ଥିତମ୍ ॥ ୩୩.୪୧ ॥
ବାଚାମଗୋଚରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଚ୍ଚିଦାନଦବିଗ୍ରହମ୍ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦରୂପୋଽହମନୁତ୍ପନ୍ନମିଦମ୍ ଜଗତ୍ ॥ ୩୩.୪୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ ସଦା ସତ୍ୟଂ ନିତ୍ୟମୁକ୍ତଂ ନିରଞ୍ଜନମ୍ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଏକମେବ ସଦା ସୁଖମ୍ ॥ ୩୩.୪୩ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ପୂର୍ଣାତ୍ ପୂର୍ଣତରଂ ମହତ୍ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱବ୍ୟାପକମୀଶ୍ୱରମ୍ ॥ ୩୩.୪୪ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାମରୂପପ୍ରଭାସ୍ୱରମ୍ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଅନନ୍ତାନନ୍ଦନିର୍ମଲମ୍ ॥ ୩୩.୪୫ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ପରମାନନ୍ଦଦାୟକମ୍ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସନ୍ମାତ୍ରଂ ସଦସତ୍ପରମ୍ ॥ ୩୩.୪୬ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱେଷାଂ ପରମବ୍ୟଯମ୍ ।
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ମୋକ୍ଷରୂପଂ ଶୁଭାଶୁଭମ୍ ॥ ୩୩.୪୭ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ପରିଚ୍ଛିନ୍ନଂ ନ ହି କ୍ୱଚିତ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମେବେଦଂ ଶୁଦ୍ଧବୁଦ୍ଧମଲେପକମ୍ ॥ ୩୩.୪୮ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦରୂପୋଽହମନୁତ୍ପନ୍ନମିଦଂ ଜଗତ୍ ।
ଏତତ୍ ପ୍ରକରଣଂ ସତ୍ୟଂ ସଦ୍ୟୋମୁକ୍ତିପ୍ରଦାୟକମ୍ ॥ ୩୩.୪୯ ॥
ସର୍ୱଦୁଃଖକ୍ଷୟକରଂ ସର୍ୱବିଜ୍ଞାନଦାୟକମ୍ ।
ନିତ୍ୟାନନ୍ଦକରଂ ସତ୍ୟଂ ଶାନ୍ତିଦାନ୍ତିପ୍ରଦାୟକମ୍ ॥ ୩୩.୫୦ ॥
ଯସ୍ତ୍ୱନ୍ତକାନ୍ତକମହେଶ୍ୱରପାଦପଦ୍ମ-
ଲୋଲମ୍ବସପ୍ରଭହୃଦା ପରିଶୀଲକଶ୍ଚ ।
ବୃନ୍ଦାରବୃନ୍ଦବିନତାମଲଦିବ୍ୟପାଦୋ
ଭାବୋ ଭବୋଦ୍ଭବକୃପାବଶତୋ ଭବେଚ୍ଚ ॥ ୩୩.୫୧ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦରୂପତାପ୍ରକରଣଂ ନାମ ତ୍ରୟସ୍ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୩୪ ॥ ଚତୁସ୍ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ଶୃଣୁଷ୍ୱ ବ୍ରହ୍ମ ବିଜ୍ଞାନମଦ୍ଭୁତଂ ତ୍ୱତିଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ଏକୈକଶ୍ରବଣେନୈବ କୈବଲ୍ୟଂ ପରମଶ୍ନୁତେ ॥ ୩୪.୧ ॥
ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ଜଗନ୍ନାସ୍ତି ସଂକଲ୍ପକଲନାଦିକମ୍ ।
ନିତ୍ୟାନନ୍ଦମୟଂ ବ୍ରହ୍ମବିଜ୍ଞାନଂ ସର୍ୱଦା ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୩୪.୨ ॥
ଆନନ୍ଦମବ୍ୟଯଂ ଶାନ୍ତମେକରୂପମନାମୟମ୍ ।
ଚିତ୍ତପ୍ରପଞ୍ଚଂ ନୈବାସ୍ତି ନାସ୍ତି କାର୍ୟଂ ଚ ତତ୍ତ୍ୱତଃ ॥ ୩୪.୩ ॥
ପ୍ରପଞ୍ଚଭାବନା ନାସ୍ତି ଦୃଶ୍ୟରୂପଂ ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଅସତ୍ୟରୂପଂ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ତତ୍କାର୍ୟଂ ଚ ଜଗନ୍ନ ହି ॥ ୩୪.୪ ॥
ସର୍ୱମିତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ କାଲମିତ୍ୟେବମୀଶ୍ୱରଃ ।
ବନ୍ଧ୍ୟାକୁମାରେ ଭୀତିଶ୍ଚ ତଦଧୀନମିଦଂ ଜଗତ୍ ॥ ୩୪.୫ ॥
ଗନ୍ଧର୍ୱନଗରେ ଶୃଙ୍ଗେ ମଦଗ୍ରେ ଦୃଶ୍ୟତେ ଜଗତ୍ ।
ମୃଗତୃଷ୍ଣାଜଲଂ ପୀତ୍ୱା ତୃପ୍ତିଶ୍ଚେଦସ୍ତ୍ୱିଦଂ ଜଗତ୍ ॥ ୩୪.୬ ॥
ନଗେ ଶୃଙ୍ଗେ ନ ବାଣେନ ନଷ୍ଟଂ ପୁରୁଷମସ୍ତ୍ୱିଦମ୍ ।
ଗନ୍ଧର୍ୱନଗରେ ସତ୍ୟେ ଜଗଦ୍ଭବତୁ ସର୍ୱଦା ॥ ୩୪.୭ ॥
ଗଗନେ ନୀଲମାସିନ୍ଧୌ ଜଗତ୍ ସତ୍ୟଂ ଭବିଷ୍ୟତି ।
ଶୁକ୍ତିକାରଜତଂ ସତ୍ୟଂ ଭୂଷଣଂ ଚିଜ୍ଜଗଦ୍ଭବେତ୍ ॥ ୩୪.୮ ॥
ରଜ୍ଜୁସର୍ପେଣ ନଷ୍ଟଶ୍ଚେତ୍ ନରୋ ଭବତି ସଂସୃତିଃ ।
ଜାତିରୂପେଣ ବାଣେନ ଜ୍ୱାଲାଗ୍ନୌ ନାଶିତେ ସତି ॥ ୩୪.୯ ॥
ରଂଭାସ୍ତମ୍ଭେନ କାଷ୍ଠେନ ପାକସିଦ୍ଧିର୍ଜଗଦ୍ଭବେତ୍ ।
ନିତ୍ୟାନନ୍ଦମୟଂ ବ୍ରହ୍ମ କେବଲଂ ସର୍ୱଦା ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୩୪.୧୦ ॥
ସଦ୍ୟଃ କୁମାରିକାରୂପୈଃ ପାକେ ସିଦ୍ଧେ ଜଗଦ୍ଭବେତ୍ ।
ନିତ୍ୟାନନ୍ଦମୟଂ ବ୍ରହ୍ମ କେବଲଂ ସର୍ୱଦା ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୩୪.୧୧ ॥
ମିତ୍ୟାଟବ୍ୟାଂ ବାୟସାନ୍ନଂ ଅସ୍ତି ଚେଜ୍ଜଗଦୁଦ୍ଭବମ୍ ।
ମୂଲାରୋପଣମନ୍ତ୍ରସ୍ୟ ପ୍ରୀତିଶ୍ଚେଦ୍ଭାଷଣଂ ଜଗତ୍ ॥ ୩୪.୧୨ ॥
ମାସାତ୍ ପୂର୍ୱଂ ମୃତୋ ମର୍ତ୍ୟ ଆଗତଶ୍ଚେଜ୍ଜଗଦ୍ ଭବେତ୍ ।
ତକ୍ରଂ କ୍ଷୀରସ୍ୱରୂପଂ ଚେତ୍ କିଞ୍ଚିତ୍ କିଞ୍ଚିଜ୍ଜଗଦ୍ଭବେତ୍ ॥ ୩୪.୧୩ ॥
ଗୋସ୍ତନାଦୁଦ୍ଭବଂ କ୍ଷୀରଂ ପୁନରାରୋହଣଂ ଜଗତ୍ ।
ଭୂରଜସ୍ୟାଅବ୍ଦମୁତ୍ପନ୍ନଂ ଜଗଦ୍ଭବତୁ ସର୍ୱଦା ॥ ୩୪.୧୪ ॥
କୂର୍ମରୋମ୍ଣା ଗଜେ ବଦ୍ଧେ ଜଗଦସ୍ତୁ ମଦୋତ୍କଟେ ।
ମୃଣାଲତନ୍ତୁନା ମେରୁଶ୍ଚଲିତଶ୍ଚେଜ୍ଜଗଦ୍ ଭବେତ୍ ॥ ୩୪.୧୫ ॥
ତରଙ୍ଗମାଲୟା ସିନ୍ଧୁଃ ବଦ୍ଧଶ୍ଚେଦସ୍ତ୍ୱିଦଂ ଜଗତ୍ ।
ଜ୍ୱାଲାଗ୍ନିମଣ୍ଡଲେ ପଦ୍ମଂ ବୃଦ୍ଧଂ ଚେତ୍ ତଜ୍ଜଗଦ୍ଭବେତ୍ ॥ ୩୪.୧୬ ॥
ମହଚ୍ଛୈଲେନ୍ଦ୍ରନିଲୟଂ ସଂଭବଶ୍ଚେଦିଦଂ ଭବେତ୍ ।
ନିତ୍ୟାନନ୍ଦମୟଂ ବ୍ରହ୍ମ କେବଲଂ ସର୍ୱଦା ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୩୪.୧୭ ॥
ମୀନ ଆଗତ୍ୟ ପଦ୍ମାକ୍ଷେ ସ୍ଥିତଶ୍ଚେଦସ୍ତ୍ୱିଦଂ ଜଗତ୍ ।
ନିଗୀର୍ଣଶ୍ଚେଦ୍ଭଙ୍ଗସୂନୁଃ ମେରୁପୁଚ୍ଛବଦସ୍ତ୍ୱିଦମ୍ ॥ ୩୪.୧୮ ॥
ମଶକେନାଶିତେ ସିଂହେ ହତେ ଭବତୁ କଲ୍ପନମ୍ ।
ଅଣୁକୋଟରବିସ୍ତୀର୍ଣେ ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟେ ଚେଜ୍ଜଗଦ୍ଭବେତ୍ ॥ ୩୪.୧୯ ॥
ସ୍ୱପ୍ନେ ତିଷ୍ଠତି ଯଦ୍ୱସ୍ତୁ ଜାଗରେ ଚେଜ୍ଜଗଦ୍ଭବେତ୍ ।
ନଦୀବେଗୋ ନିଶ୍ଚଲଶ୍ଚେତ୍ ଜଗଦ୍ଭବତୁ ସର୍ୱଦା ॥ ୩୪.୨୦ ॥
ଜାତ୍ୟନ୍ଧୈ ରତ୍ନବିଷୟଃ ସୁଜ୍ଞାତଶ୍ଚେଜ୍ଜଗଦ୍ଭବେତ୍ ।
ଚନ୍ଦ୍ରସୂର୍ୟାଦିକଂ ତ୍ୟକ୍ତ୍ୱା ରାହୁଶ୍ଚେତ୍ ଦୃଶ୍ୟତେ ଜଗତ୍ ॥ ୩୪.୨୧ ॥
ଭ୍ରଷ୍ଟବୀଜେନ ଉତ୍ପନ୍ନେ ବୃଦ୍ଧିଶ୍ଚେଚ୍ଚିତ୍ତସଂଭବଃ ।
ମହାଦରିଦ୍ରୈରାଢ୍ୟାନାଂ ସୁଖେ ଜ୍ଞାତେ ଜଗଦ୍ଭବେତ୍ ॥ ୩୪.୨୨ ॥
ଦୁଗ୍ଧଂ ଦୁଗ୍ଧଗତକ୍ଷୀରଂ ପୁନରାରୋହଣଂ ପୁନଃ ।
କେବଲଂ ଦର୍ପଣେ ନାସ୍ତି ପ୍ରତିବିମ୍ବଂ ତଦା ଜଗତ୍ ॥ ୩୪.୨୩ ॥
ଯଥା ଶୂନ୍ୟଗତଂ ବ୍ୟୋମ ପ୍ରତିବିମ୍ବେନ ବୈ ଜଗତ୍ ।
ଅଜକୁକ୍ଷୌ ଗଜୋ ନାସ୍ତି ଆତ୍ମକୁକ୍ଷୌ ଜଗନ୍ନ ହି ॥ ୩୪.୨୪ ॥
ଯଥା ତାନ୍ତ୍ରେ ସମୁତ୍ପନ୍ନେ ତଥା ବ୍ରହ୍ମମୟଂ ଜଗତ୍ ।
କାର୍ପାସକେଽଗ୍ନିଦଗ୍ଧେନ ଭସ୍ମ ନାସ୍ତି ତଥା ଜଗତ୍ ॥ ୩୪.୨୫ ॥
ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ଜ୍ୟୋତିଃ ପରସ୍ତାତ୍ ପରତଃ ପରଃ ।
ସର୍ୱଦା ଭେଦକଲନଂ ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତଂ ନ ବିଦ୍ୟତେ ॥ ୩୪.୨୬ ॥
ଚିତ୍ତବୃତ୍ତିର୍ଜଗଦ୍ଦୁଃଖଂ ଅସ୍ତି ଚେତ୍ କିଲ ନାଶନମ୍ ।
ମନଃସଂକଲ୍ପକଂ ବନ୍ଧ ଅସ୍ତି ଚେଦ୍ବ୍ରହ୍ମଭାବନା ॥ ୩୪.୨୭ ॥
ଅବିଦ୍ୟା କାର୍ୟଦେହାଦି ଅସ୍ତି ଚେଦ୍ଦ୍ୱୈତଭାବନମ୍ ।
ଚିତ୍ତମେବ ମହାରୋଗୋ ବ୍ୟାପ୍ତଶ୍ଚେଦ୍ବ୍ରହ୍ମଭେଷଜମ୍ ॥ ୩୪.୨୮ ॥
ଅହଂ ଶତ୍ରୁର୍ୟଦି ଭବେଦହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭାବନମ୍ ।
ଦେହୋଽହମିତି ଦୁଖଂ ଚେଦ୍ବ୍ରହ୍ମାହମିତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୩୪.୨୯ ॥
ସଂଶୟଶ୍ଚ ପିଶାଚଶ୍ଚେଦ୍ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରେଣ ନାଶୟ ।
ଦ୍ୱୈତଭୂତାବିଷ୍ଟରେଣ ଅଦ୍ୱୈତଂ ଭସ୍ମ ଆଶ୍ରୟ ॥ ୩୪.୩୦ ॥
ଅନାତ୍ମତ୍ୱପିଶାଚଶ୍ଚେଦାତ୍ମମନ୍ତ୍ରେଣ ବନ୍ଧୟ ।
ନିତ୍ୟାନନ୍ଦମୟଂ ବ୍ରହ୍ମ କେବଲଂ ସର୍ୱଦା ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୩୪.୩୧ ॥
ଚତୁଃଷଷ୍ଟିକଦୃଷ୍ଟାନ୍ତୈରେବଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସାଧିତମ୍ ।
ଯଃ ଶୃଣୋତି ନରୋ ନିତ୍ୟଂ ସ ମୁକ୍ତୋ ନାତ୍ର ସଂଶୟଃ ॥ ୩୪.୩୨ ॥
କୃତାର୍ଥ ଏବ ସତତଂ ନାତ୍ର କାର୍ୟା ବିଚାରଣା ॥ ୩୪.୩୩ ॥
ମନୋବଚୋବିଦୂରଗଂ ତ୍ୱରୂପଗନ୍ଧବର୍ଜିତଂ
ହୃଦର୍ଭକୋକସନ୍ତତଂ ବିଜାନତାଂ ମୁଦେ ସଦା ।
ସଦାପ୍ରକାଶଦୁଜ୍ୱଲପ୍ରଭାବିକାସସଦ୍ୟୁତି
ପ୍ରକାଶଦଂ ମହେଶ୍ୱର ତ୍ୱଦୀୟପାଦପଙ୍କଜମ୍ ॥ ୩୪.୩୪ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତୈର୍ବ୍ରହ୍ମସାଧନପ୍ରକରଣଂ ନାମ ଚତୁସ୍ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୩୫ ॥ ପଞ୍ଚତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ନିଦାଘ ଶୃଣୁ ଗୁହ୍ୟଂ ମେ ସଦ୍ୟୋ ମୁକ୍ତିପ୍ରଦଂ ନୃଣାମ୍ ।
ଆତ୍ମୈବ ନାନ୍ୟଦେବେଦଂ ପରମାତ୍ମାହମକ୍ଷତଃ ॥ ୩୫.୧ ॥
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବିଗ୍ରହଃ ।
ଅହମସ୍ମି ମହାନସ୍ମି ଶିବୋଽସ୍ମି ପରମୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୩୫.୨ ॥
ଅଦୃଶ୍ୟଂ ପରମଂ ବ୍ରହ୍ମ ନାନ୍ୟଦସ୍ତି ସ୍ୱଭାବତଃ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୩୫.୩ ॥
ଶାନ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ଚାସ୍ମି ସର୍ୱଦା ନିତ୍ୟନିର୍ମଲଃ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୩୫.୪ ॥
ସର୍ୱସଙ୍କଲ୍ପମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ସର୍ୱସନ୍ତୋଷବର୍ଜିତଃ ।
କାଲକର୍ମଜଗଦ୍ଦ୍ୱୈତଦ୍ରଷ୍ଟୃଦର୍ଶନବିଗ୍ରହଃ ॥ ୩୫.୫ ॥
ଆନନ୍ଦୋଽସ୍ମି ସଦାନନ୍ଦକେବଲୋ ଜଗତାଂ ପ୍ରିୟମ୍ ।
ସମରୂପୋଽସ୍ମି ନିତ୍ୟୋଽସ୍ମି ଭୂତଭବ୍ୟମଜୋ ଜୟଃ ॥ ୩୫.୬ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽସ୍ମି ସଦା ଭୁକ୍ତୋ ଜୀବୋ ବନ୍ଧୋ ନ ବିଦ୍ୟତେ ।var was ମୁକ୍ତଃ
ଶ୍ରବଣଂ ଷଡ୍ୱିଧଂ ଲିଙ୍ଗଂ ନୈବାସ୍ତି ଜଗଦୀଦୃଶମ୍ ॥ ୩୫.୭ ॥
ଚିତ୍ତସଂସାରହୀନୋଽସ୍ମି ଚିନ୍ମାତ୍ରତ୍ୱଂ ଜଗତ୍ ସଦା ।
ଚିତ୍ତମେବ ହିତଂ ଦେହ ଅବିଚାରଃ ପରୋ ରିପୁଃ ॥ ୩୫.୮ ॥
ଅବିଚାରୋ ଜଗଦ୍ଦୁଃଖମବିଚାରୋ ମହଦ୍ଭୟମ୍ ।
ସଦ୍ୟୋଽସ୍ମି ସର୍ୱଦା ତୃପ୍ତଃ ପରିପୂର୍ଣଃ ପରୋ ମହାନ୍ ॥ ୩୫.୯ ॥
ନିତ୍ୟଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ବୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ଚିଦାକାଶୋଽସ୍ମି ଚେତନଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ନାନ୍ୟଦେବେଦଂ ପରମାତ୍ମାଽହମକ୍ଷତଃ ॥ ୩୫.୧୦ ॥
ସର୍ୱଦୋଷବିହୀନୋଽସ୍ମି ସର୍ୱତ୍ର ବିତତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ବାଚାତୀତସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ପରମାତ୍ମାଽହମକ୍ଷତଃ ॥ ୩୫.୧୧ ॥
ଚିତ୍ରାତୀତଂ ପରଂ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱଂ ସନ୍ତୋଷଃ ସମଭାବନମ୍ ।
ଅନ୍ତର୍ବହିରନାଦ୍ୟନ୍ତଂ ସର୍ୱଭେଦବିନିର୍ଣୟମ୍ ॥ ୩୫.୧୨ ॥
ଅହଂକାରଂ ବଲଂ ସର୍ୱଂ କାମଂ କ୍ରୋଧଂ ପରିଗ୍ରହମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମେନ୍ଦ୍ରୋବିଷ୍ଣୁର୍ୱରୁଣୋ ଭାବାଭାବବିନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୩୫.୧୩ ॥
ଜୀବସତ୍ତା ଜଗତ୍ସତ୍ତା ମାୟାସତ୍ତା ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଗୁରୁଶିଷ୍ୟାଦିଭେଦଂ ଚ କାର୍ୟାକାର୍ୟବିନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୩୫.୧୪ ॥
ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାସୀତି ବକ୍ତା ଚ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ସଂଭବଃ ।
ସର୍ୱବେଦାନ୍ତବିଜ୍ଞାନଂ ସର୍ୱାମ୍ନାୟବିଚାରଣମ୍ ॥ ୩୫.୧୫ ॥
ଇଦଂ ପଦାର୍ଥସଦ୍ଭାବମହଂ ରୂପେଣ ସଂଭବମ୍ ।
ବେଦବେଦାନ୍ତସିଦ୍ଧାନ୍ତଜଗଦ୍ଭେଦଂ ନ ବିଦ୍ୟତେ ॥ ୩୫.୧୬ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱମିତ୍ୟେବ ନାସ୍ତି ହି ।
କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମଶାନ୍ତାତ୍ମା ଅହମେବ ନିରନ୍ତରମ୍ ॥ ୩୫.୧୭ ॥
ଶୁଭାଶୁଭବିଭେଦଂ ଚ ଦୋଷାଦୋଷଂ ଚ ମେ ନ ହି ।
ଚିତ୍ତସତ୍ତା ଜଗତ୍ସତ୍ତା ବୁଦ୍ଧିବୃତ୍ତିବିଜୃମ୍ଭଣମ୍ ॥ ୩୫.୧୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଦା ନାନ୍ୟତ୍ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ନିଜଂ ପଦମ୍ ।
ଆତ୍ମାକାରମିଦଂ ଦ୍ୱୈତଂ ମିଥ୍ୟୈବ ନ ପରଃ ପୁମାନ୍ ॥ ୩୫.୧୯ ॥
ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମାତ୍ରୋଽହଂ ସର୍ୱଂ କେବଲମବ୍ୟଯମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମା ବିଷ୍ଣୁଶ୍ଚ ରୁଦ୍ରଶ୍ଚ ଈଶ୍ୱରଶ୍ଚ ସଦାଶିବଃ ॥ ୩୫.୨୦ ॥
ମନୋ ଜଗଦହଂ ଭେଦଂ ଚିତ୍ତବୃତ୍ତିଜଗଦ୍ଭୟମ୍ ।
ସର୍ୱାନନ୍ଦମହାନନ୍ଦମାତ୍ମାନନ୍ଦମନନ୍ତକମ୍ ॥ ୩୫.୨୧ ॥
ଅତ୍ୟନ୍ତସ୍ୱଲ୍ପମଲ୍ପଂ ବା ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ନାସ୍ତି କିଞ୍ଚନ ।
ପ୍ରପଞ୍ଚମିତି ଶବ୍ଦୋ ବା ସ୍ମରଣଂ ବା ନ ବିଦ୍ୟତେ ॥ ୩୫.୨୨ ॥
ଅନ୍ତରସ୍ଥପ୍ରପଞ୍ଚଂ ବା କ୍ୱଚିନ୍ନାସ୍ତି କ୍ୱଚିଦ୍ବହିଃ ।
ଯତ୍ କିଞ୍ଚିଦେବଂ ତୂଷ୍ଣୀଂ ବା ଯଚ୍ଚ କିଞ୍ଚିତ୍ ସଦା କ୍ୱ ବା ॥ ୩୫.୨୩ ॥
ଯେନ କେନ ଯଦା କିଞ୍ଚିଦ୍ୟସ୍ୟ କସ୍ୟ ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଶୁଦ୍ଧଂ ମଲିନରୂପଂ ବା ବ୍ରହ୍ମବାକ୍ୟମବୋଧକମ୍ ॥ ୩୫.୨୪ ॥
ଈଦୃଷଂ ତାଦୃଷଂ ବେତି ନ କିଞ୍ଚିତ୍ ବକ୍ତୁମର୍ହତି ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଂ ସତତଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ସକଲଂ ମନଃ ॥ ୩୫.୨୫ ॥
ଆନନ୍ଦଂ ପରମାନଦଂ ନିତ୍ୟାନନ୍ଦଂ ସଦାଽଦ୍ୱୟମ୍ ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରମେବ ସତତଂ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ପରୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୩୫.୨୬ ॥
ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ସର୍ୱଦା ନାସ୍ତି ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ଚିତ୍ରମେବ ଚ ।
ଚିତ୍ତମେବ ହି ସଂସାରଂ ନାନ୍ୟତ୍ ସଂସାରମେବ ହି ॥ ୩୫.୨୭ ॥
ମନ ଏବ ହି ସଂସାରୋ ଦେହୋଽହମିତି ରୂପକମ୍ ।
ସଙ୍କଲ୍ପମେବ ସଂସାରଂ ତନ୍ନାଶେଽସୌ ବିନଶ୍ୟତି ॥ ୩୫.୨୮ ॥
ସଙ୍କଲ୍ପମେବ ଜନନଂ ତନ୍ନାଶେଽସୌ ବିନଶ୍ୟତି ।
ସଙ୍କଲ୍ପମେବ ଦାରିଦ୍ର୍ୟଂ ତନ୍ନାଶେଽସୌ ବିନଶ୍ୟତି ॥ ୩୫.୨୯ ॥
ସଙ୍କଲ୍ପମେବ ମନନଂ ତନ୍ନାଶେଽସୌ ବିନଶ୍ୟତି ।
ଆତ୍ମୈବ ନାନ୍ୟଦେବେଦଂ ପରମାତ୍ମାଽହମକ୍ଷତଃ ॥ ୩୫.୩୦ ॥
ନିତ୍ୟମାତ୍ମମୟଂ ବୋଧମହମେବ ସଦା ମହାନ୍ ।
ଆତ୍ମୈବ ନାନ୍ୟଦେବେଦଂ ପରମାତ୍ମାଽହମକ୍ଷତଃ ॥ ୩୫.୩୧ ॥
ଇତ୍ୟେବଂ ଭାବୟେନ୍ନିତ୍ୟଂ କ୍ଷିପ୍ରଂ ମୁକ୍ତୋ ଭବିଷ୍ୟତି ।
ତ୍ୱମେବ ବ୍ରହ୍ମରୂପୋଽସି ତ୍ୱମେବ ବ୍ରହ୍ମବିଗ୍ରହଃ ॥ ୩୫.୩୨ ॥
ଏବଂ ଚ ପରମାନନ୍ଦଂ ଧ୍ୟାତ୍ୱା ଧ୍ୟାତ୍ୱା ସୁଖୀଭବ ।
ସୁଖମାତ୍ରଂ ଜଗତ୍ ସର୍ୱଂ ପ୍ରିୟମାତ୍ରଂ ପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ॥ ୩୫.୩୩ ॥
ଜଡମାତ୍ରମୟଂ ଲୋକଂ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରମୟଂ ସଦା ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାନ୍ୟଦେବେଦଂ ପରମାତ୍ମାଽହମବ୍ୟଯଃ ॥ ୩୫.୩୪ ॥
ଏକ ଏବ ସଦା ଏଷ ଏକ ଏବ ନିରନ୍ତରମ୍ ।
ଏକ ଏବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏକ ଏବ ଚିଦବ୍ୟଯଃ ॥ ୩୫.୩୫ ॥
ଏକ ଏବ ଗୁଣାତୀତ ଏକ ଏବ ସୁଖାବହଃ ।
ଏକ ଏବ ମହାନାତ୍ମା ଏକ ଏବ ନିରନ୍ତରମ୍ ॥ ୩୫.୩୬ ॥
ଏକ ଏବ ଚିଦାକାର ଏକ ଏବାତ୍ମନିର୍ଣୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ନାନ୍ୟଦେବେଦଂ ପରମାତ୍ମାଽହମକ୍ଷତଃ ॥ ୩୫.୩୭ ॥
ପରମାତ୍ମାହମନ୍ୟନ୍ନ ପରମାନନ୍ଦମନ୍ଦିରମ୍ ।
ଇତ୍ୟେବଂ ଭାବୟନ୍ନିତ୍ୟଂ ସଦା ଚିନ୍ମୟ ଏବ ହି ॥ ୩୫.୩୮ ॥
ସୂତଃ –
ବିରିଞ୍ଚିବଞ୍ଚନାତତପ୍ରପଞ୍ଚପଞ୍ଚବାଣଭିତ୍
ସୁକାଞ୍ଚନାଦ୍ରିଧାରିଣଂ କୁଲୁଞ୍ଚନାଂ ପତିଂ ଭଜେ ।
ଅକିଞ୍ଚନେଽପି ସିଞ୍ଚକେ ଜଲେନ ଲିଙ୍ଗମସ୍ତକେ
ବିମୁଞ୍ଚତି କ୍ଷଣାଦଘଂ ନ କିଞ୍ଚିଦତ୍ର ଶିଷ୍ୟତେ ॥ ୩୫.୩୯ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୋପଦେଶପ୍ରକରଣଂ ନାମ ପଞ୍ଚତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୩୬ ॥ ଷଟ୍ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ଶୃଣୁ ବକ୍ଷ୍ୟାମି ବିପ୍ରେନ୍ଦ୍ର ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନିର୍ଣୟମ୍ ।
ଯସ୍ୟ ଶ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ସଦ୍ୟୋ ମୁକ୍ତିମବାପ୍ନୁୟାତ୍ ॥ ୩୬.୧ ॥
ଇଦମେବ ସଦା ନାସ୍ତି ହ୍ୟହମେବ ହି କେବଲମ୍ ।
ଆତ୍ମୈବ ସର୍ୱଦା ନାସ୍ତି ଆତ୍ମୈବ ସୁଖଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ ୩୬.୨ ॥
ଆତ୍ମୈବ ପରମଂ ତତ୍ତ୍ୱମାତ୍ମୈବ ଜଗତାଂ ଗଣଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ଗଗନାକାରମାତ୍ମୈବ ଚ ନିରନ୍ତରମ୍ ॥ ୩୬.୩ ॥
ଆତ୍ମୈବ ସତ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଆତ୍ମୈବ ଗୁରୁଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ଆତ୍ମୈବ ଚିନ୍ମୟଂ ନିତ୍ୟମାତ୍ମୈବାକ୍ଷରମବ୍ୟଯମ୍ ॥ ୩୬.୪ ॥
ଆତ୍ମୈବ ସିଦ୍ଧରୂପଂ ବା ଆତ୍ମୈବାତ୍ମା ନ ସଂଶୟଃ ।
ଆତ୍ମୈବଜଗଦାକାରଂ ଆତ୍ମୈବାତ୍ମା ସ୍ୱୟଂ ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୩୬.୫ ॥
ଆତ୍ମୈବ ଶାନ୍ତିକଲନମାତ୍ମୈବ ମନସା ବିୟତ୍ ।
ଆତ୍ମୈବ ସର୍ୱଂ ଯତ୍ କିଞ୍ଚିଦାତ୍ମୈବ ପରମଂ ପଦମ୍ ॥ ୩୬.୬ ॥
ଆତ୍ମୈବ ଭୁବନାକାରମାତ୍ମୈବ ପ୍ରିୟମବ୍ୟଯମ୍ ।
ଆତ୍ମୈବାନ୍ୟନ୍ନ ଚ କ୍ୱାପି ଆତ୍ମୈବାନ୍ୟଂ ମନୋମୟମ୍ ॥ ୩୬.୭ ॥
ଆତ୍ମୈବ ସର୍ୱବିଜ୍ଞାନମାତ୍ମୈବ ପରମଂ ଧନମ୍ ।
ଆତ୍ମୈବ ଭୂତରୂପଂ ବା ଆତ୍ମୈବ ଭ୍ରମଣଂ ମହତ୍ ॥ ୩୬.୮ ॥
ଆତ୍ମୈବ ନିତ୍ୟଶୁଦ୍ଧଂ ବା ଆତ୍ମୈବ ଗୁରୁରାତ୍ମନଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ହ୍ୟାତ୍ମନଃ ଶିଷ୍ୟ ଆତ୍ମୈବ ଲୟମାତ୍ମନି ॥ ୩୬.୯ ॥
ଆତ୍ମୈବ ହ୍ୟାତ୍ମନୋ ଧ୍ୟାନମାତ୍ମୈବ ଗତିରାତ୍ମନଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ହ୍ୟାତ୍ମନୋ ହୋମ ଆତ୍ମୈବ ହ୍ୟାତ୍ମନୋ ଜପଃ ॥ ୩୬.୧୦ ॥
ଆତ୍ମୈବ ତୃପ୍ତିରାତ୍ମୈବ ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଆତ୍ମୈବ ହ୍ୟାତ୍ମନୋ ମୂଲମାତ୍ମୈବ ହ୍ୟାତ୍ମନୋ ବ୍ରତମ୍ ॥ ୩୬.୧୧ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ବ୍ରତଂ ନିତ୍ୟମାତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ସୁଖମ୍ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରାନନ୍ଦମାତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରାୟଣମ୍ ॥ ୩୬.୧୨ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ମହାବ୍ରତମ୍ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସ୍ୱୟଂ ବେଦ୍ୟମାତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ମହାଧନମ୍ ॥ ୩୬.୧୩ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ମହତ୍ ସୁଖମ୍ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ମହାନାତ୍ମା ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ଜନାସ୍ପଦମ୍ ॥ ୩୬.୧୪ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ମହାତୀର୍ଥମାତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ଜୟପ୍ରଦମ୍ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ଚରାଚରମ୍ ॥ ୩୬.୧୫ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ଶାସ୍ତ୍ରମାତ୍ମଜ୍ଞାନମନୂପମମ୍ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରୋ ଯୋଗ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରା ଗତିଃ ॥ ୩୬.୧୬ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଇତ୍ୟେବଂ ଦୃଢନିଶ୍ଚୟଃ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ମନୋନାଶଃ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରୋ ଗୁରୁଃ ॥ ୩୬.୧୭ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ଚିତ୍ତନାଶଃ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ବିମୁକ୍ତିଦମ୍ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ଭୟନାଶମାତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସୁଖାବହମ୍ ॥ ୩୬.୧୮ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ମହାତେଜ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ମହାଶୁଭମ୍ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସତାଂ ରୂପମାତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସତାଂ ପ୍ରିୟମ୍ ॥ ୩୬.୧୯ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସତାଂ ମୋକ୍ଷମାତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ବିବେକଜମ୍ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରୋ ଧର୍ମ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସଦା ଜପଃ ॥ ୩୬.୨୦ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନସ୍ୟ ସଦୃଶମାତ୍ମବିଜ୍ଞାନମେବ ହି ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନେନ ସଦୃଶଂ ନ ଭୂତଂ ନ ଭବିଷ୍ୟତି ॥ ୩୬.୨୧ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରୋ ମନ୍ତ୍ର ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ତପଃ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ହରିଃ ସାକ୍ଷାଦାତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ଶିବଃ ପରଃ ॥ ୩୬.୨୨ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରୋ ଧାତା ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସ୍ୱସଂମତମ୍ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସ୍ୱୟଂ ପୁଣ୍ୟମାତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ବିଶୋଧନମ୍ ॥ ୩୬.୨୩ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ମହାତୀର୍ଥମାତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ଶମାଦିକମ୍ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପ୍ରିୟଂ ମନ୍ତ୍ରମାତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସ୍ୱପାବନମ୍ ॥ ୩୬.୨୪ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ଚ କିନ୍ନାମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ବିଶ୍ୱାସମାତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ମହୋଦୟମ୍ ॥ ୩୬.୨୫ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ନିତ୍ୟୋଽସ୍ମି ସିଦ୍ଧୋଽସ୍ମୀତି ବିଭାବନମ୍ ।
ଆନନ୍ଦୋଽହଂ ପରାନନ୍ଦଂ ଶୁଦ୍ଧୋଽହଂ ନିତ୍ୟମବ୍ୟଯଃ ॥ ୩୬.୨୬ ॥
ଚିଦାକାଶସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଶାଶ୍ୱତମ୍ ।
ନିର୍ୱିକାରୋଽସ୍ମି ଶାନ୍ତୋଽହଂ ସର୍ୱତୋଽହଂ ନିରନ୍ତରଃ ॥ ୩୬.୨୭ ॥
ସର୍ୱଦା ସୁଖରୂପୋଽସ୍ମି ସର୍ୱଦୋଷବିବର୍ଜିତଃ ।
ସର୍ୱସଙ୍କଲ୍ପହୀନୋଽସ୍ମି ସର୍ୱଦା ସ୍ୱୟମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୩୬.୨୮ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତ୍ୟନୁଭବଂ ବିନା ଶବ୍ଦଂ ପଠ ସ୍ୱୟମ୍ ।
କୋଟ୍ୟଶ୍ୱମେଧେ ଯତ୍ ପୁଣ୍ୟଂ କ୍ଷଣାତ୍ ତତ୍ପୁଣ୍ୟମାପ୍ନୁୟାତ୍ ॥ ୩୬.୨୯ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ମେରୁଦାନଫଲଂ ଲଭେତ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହମିତି ସ୍ଥିତ୍ୱା ସର୍ୱଭୂଦାନମପ୍ୟଣୁ ॥ ୩୬.୩୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାହମିତି ସ୍ଥିତ୍ୱା କୋଟିଶୋ ଦାନମପ୍ୟଣୁ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହମିତି ସ୍ଥିତ୍ୱା ସର୍ୱାନନ୍ଦଂ ତୃଣାୟତେ ॥ ୩୬.୩୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମିତ୍ୟେବ ଭାବିତସ୍ୟ ଫଲଂ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବାହମିତି ସ୍ଥିତ୍ୱା ସମାନଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ହି ॥ ୩୬.୩୨ ॥
ତସ୍ମାତ୍ ସ୍ୱପ୍ନେଽପି ନିତ୍ୟଂ ଚ ସର୍ୱଂ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଯତ୍ନତଃ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ଅହମେବ ଗତିର୍ମମ ॥ ୩୬.୩୩ ॥
ଅହମେବ ସଦା ନାନ୍ୟଦହମେବ ସଦା ଗୁରୁଃ ।
ଅହମେବ ପରୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ଅହମେବ ନ ଚାପରଃ ॥ ୩୬.୩୪ ॥
ଅହମେବ ଗୁରୁଃ ଶିଷ୍ୟଃ ଅହମେବେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ଇଦମିତ୍ୟେବ ନିର୍ଦେଶଃ ପରିଚ୍ଛିନ୍ନୋ ଜଗନ୍ନ ହି ॥ ୩୬.୩୫ ॥
ନ ଭୂମିର୍ନ ଜଲଂ ନାଗ୍ନିର୍ନ ବାୟୁର୍ନ ଚ ଖଂ ତଥା ।
ସର୍ୱଂ ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚନ ବିଦ୍ୟତେ ॥ ୩୬.୩୬ ॥
ଇତ୍ୟେବଂ ଭାବନପରୋ ଦେହମୁକ୍ତଃ ସୁଖୀଭବ ।
ଅହମାତ୍ମା ଇଦଂ ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରତଃ ॥ ୩୬.୩୭ ॥
ଅହମେବ ହି ପୂର୍ଣାତ୍ମା ଆନନ୍ଦାବ୍ଧିରନାମୟଃ ।
ଇଦମେବ ସଦା ନାସ୍ତି ଜଡତ୍ୱାଦସଦେବ ହି ।
ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦା ବ୍ରହ୍ମ ଇଦଂ ନେତି ସୁଖୀ ଭବ ॥ ୩୬.୩୮ ॥
ତୁରଙ୍ଗଶୃଙ୍ଗସନ୍ନିଭା ଶ୍ରୁତିପରୋଚନା ???
ବିଶେଷକାମବାସନା ବିନିଶ୍ଚିତାତ୍ମବୃତ୍ତିତଃ ।
ନରାଃ ସୁରା ମୁନୀଶ୍ୱରା ଅସଙ୍ଗସଙ୍ଗମପ୍ୟୁମା-
ପତିଂ ??? ନ ତେ ଭଜନ୍ତି କେଚନ ??? ॥ ୩୬.୩୯ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୋପଦେଶପ୍ରକରଣଂ ନାମ ଷଟ୍ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୩୭ ॥ ସପ୍ତତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ନିଦାଘ ଶୃଣୁ ବକ୍ଷ୍ୟାମି ରହସ୍ୟଂ ପରମଦ୍ଭୁତମ୍ ।
ଶ୍ଲୋକୈକଶ୍ରବଣେନୈବ ସଦ୍ୟୋ ମୋକ୍ଷମବାପ୍ନୁୟାତ୍ ॥ ୩୭.୧ ॥
ଇଦଂ ଦୃଷ୍ଟଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଦୃଶ୍ୟବଦ୍ଭାତି ଚିତ୍ତତଃ ।
ସର୍ୱଂ ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ ବିଦ୍ୟତେ ॥ ୩୭.୨ ॥
ଇଦମେବ ହି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଅୟମିତ୍ୟପି ନାସ୍ତି ହି ।
ଏକ ଏବାପ୍ୟଣୁର୍ୱାପି ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୭.୩ ॥
ବ୍ୟବହାରମିଦଂ କ୍ୱାପି ବାର୍ତାମାତ୍ରମପି କ୍ୱ ବା ।
ବନ୍ଧରୂପଂ ବନ୍ଧବାର୍ତା ବନ୍ଧକାର୍ୟଂ ପରଂ ଚ ବା ॥ ୩୭.୪ ॥
ସନ୍ମାତ୍ରକାର୍ୟଂ ସନ୍ମାତ୍ରମହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟମ୍ ।
ଦୁଃଖଂ ସୁଖଂ ବା ବୋଧୋ ବା ସାଧକଂ ସାଧ୍ୟନିର୍ଣୟଃ ॥ ୩୭.୫ ॥
ଆତ୍ମେତି ପରମାତ୍ମେତି ଜୀବାତ୍ମେତି ପୃଥଙ୍ ନ ହି ।
ଦେହୋଽହମିତି ମୂର୍ତୋଽହଂ ଜ୍ଞାନବିଜ୍ଞାନବାନହମ୍ ॥ ୩୭.୬ ॥
କାର୍ୟକାରଣରୂପୋଽହମନ୍ତଃକରଣକାର୍ୟକମ୍ ।
ଏକମିତ୍ୟେକମାତ୍ରଂ ବା ନାସ୍ତି ନାସ୍ତୀତି ଭାବୟ ॥ ୩୭.୭ ॥
ସର୍ୱସଙ୍କଲ୍ପମାତ୍ରେତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ବା ଜଗତ୍ ।
ତତ୍ତ୍ୱଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଓଙ୍କାରାର୍ଥଂ ସୁଖଂ ଜପମ୍ ॥ ୩୭.୮ ॥
ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତଂ ସଦାଦ୍ୱୈତଂ ତଥା ମାନାବମାନକମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ ବିଦ୍ୟତେ ॥ ୩୭.୯ ॥
ଆତ୍ମାନନ୍ଦମହଂ ବ୍ରହ୍ମ ପ୍ରଜ୍ଞାନଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ହି ।
ଇଦଂ ରୂପମହଂ ରୂପଂ ପ୍ରିୟାପ୍ରିୟବିଚାରଣମ୍ ॥ ୩୭.୧୦ ॥
ଯଦ୍ୟତ୍ ସଂଭାବ୍ୟତେ ଲୋକେ ଯଦ୍ୟତ୍ ସାଧନକଲ୍ପନମ୍ ।
ଯଦ୍ୟନ୍ତରହିତଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବନଂ ଚିତ୍ତନିର୍ମିତମ୍ ॥ ୩୭.୧୧ ॥
ସ୍ଥୂଲଦେହୋଽହମେବାତ୍ର ସୂକ୍ଷ୍ମଦେହୋଽହମେବ ହି ।
ବୁଦ୍ଧେର୍ଭେଦଂ ମନୋଭେଦଂ ଅହଂକାରଂ ଜଡଂ ଚ ତତ୍ ॥ ୩୭.୧୨ ॥
ସର୍ୱଂ ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ଶ୍ରବଣଂ ମନନଂ ଚୈବ ସାକ୍ଷାତ୍କାରବିଚାରଣମ୍ ॥ ୩୭.୧୩ ॥
ଆତ୍ମୈବାହଂ ପରଂ ଚୈବ ନାହଂ ମୋହମୟଂ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମେବେଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ପରମଂ ପଦମ୍ ॥ ୩୭.୧୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ କାରଣଂ କାର୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଜଗତାଂ ଜୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଂ ଚୈତନ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ମନସାୟତେ ॥ ୩୭.୧୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଜୀବବଦ୍ଭାତି ବ୍ରହ୍ମୈବ ଚ ହରୀୟତେ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଶିବବଦ୍ଭାତି ବ୍ରହ୍ମୈବ ପ୍ରିୟମାତ୍ମନଃ ॥ ୩୭.୧୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ଶାନ୍ତିବଦ୍ଭାତି ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ।
ନାହଂ ନ ଚାୟଂ ନୈବାନ୍ୟନ୍ନୋତ୍ପନ୍ନଂ ନ ପରାତ୍ ପରମ୍ ॥ ୩୭.୧୭ ॥
ନ ଚେଦଂ ନ ଚ ଶାସ୍ତ୍ରାର୍ଥଂ ନ ମୀମାଂସଂ ନ ଚୋଦ୍ଭବମ୍ ।
ନ ଲକ୍ଷଣଂ ନ ବେଦାଦି ନାପି ଚିତ୍ତଂ ନ ମେ ମନଃ ॥ ୩୭.୧୮ ॥
ନ ମେ ନାୟଂ ନେଦମିଦଂ ନ ବୁଦ୍ଧିନିଶ୍ଚୟଂ ସଦା ।
କଦାଚିଦପି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୩୭.୧୯ ॥
ନୈକମାତ୍ରଂ ନ ଚାୟଂ ବା ନାନ୍ତରଂ ନ ବହିର୍ନ ହି ।
ଈଷଣ୍ମାତ୍ରଂ ଚ ନ ଦ୍ୱୈତଂ ନ ଜନ୍ୟଂ ନ ଚ ଦୃଶ୍ୟକମ୍ ॥ ୩୭.୨୦ ॥
ନ ଭାବନଂ ନ ସ୍ମରଣଂ ନ ବିସ୍ମରଣମଣ୍ୱପି ।
ନ କାଲଦେଶକଲନଂ ନ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ନ ବେଦନମ୍ ॥ ୩୭.୨୧ ॥
ନ ବିଜ୍ଞାନଂ ନ ଦେହାନ୍ୟଂ ନ ବେଦୋଽହଂ ନ ସଂସୃତିଃ ।
ନ ମେ ଦୁଃଖଂ ନ ମେ ମୋକ୍ଷଂ ନ ଗତିର୍ନ ଚ ଦୁର୍ଗତିଃ ॥ ୩୭.୨୨ ॥
ନାତ୍ମା ନାହଂ ନ ଜୀବୋଽହଂ ନ କୂଟସ୍ଥୋ ନ ଜାୟତେ ।
ନ ଦେହୋଽହଂ ନ ଚ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ନ ତ୍ୱଗିନ୍ଦ୍ରିୟଦେବତା ॥ ୩୭.୨୩ ॥
ସର୍ୱଂ ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ।
ଅଖଣ୍ଡାକାରରୂପତ୍ୱାତ୍ ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୩୭.୨୪ ॥
ହୁଂକାରସ୍ୟାବକାଶୋ ବା ହୁଂକାରଜନନଂ ଚ ବା ।
ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି କଦାଚନ ॥ ୩୭.୨୫ ॥
ଅନ୍ୟତ୍ ପଦାର୍ଥମଲ୍ପଂ ବା ଅନ୍ୟଦେବାନ୍ୟଭାଷଣମ୍ ।
ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟଦସତ୍ୟଂ ବା ସତ୍ୟଂ ବା ଭ୍ରାନ୍ତିରେବ ଚ ॥ ୩୭.୨୬ ॥
ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତି ଶବ୍ଦୋଽପି ନାସ୍ତି ହି ।
ସର୍ୱଂ ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଦା ॥ ୩୭.୨୭ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ବାକ୍ୟଂ ଚ ବାଚକଂ ସର୍ୱଂ ବକ୍ତା ଚ ତ୍ରିପୁଟୀଦ୍ୱୟମ୍ ॥ ୩୭.୨୮ ॥
ଜ୍ଞାତା ଜ୍ଞାନଂ ଜ୍ଞେୟଭେଦଂ ମାତୃମାନମିତି ପ୍ରିୟମ୍ ।
ଯଦ୍ୟଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେଷୁ ନିର୍ଣୀତଂ ଯଦ୍ୟଦ୍ୱେଦେଷୁ ନିଶ୍ଚିତମ୍ ॥ ୩୭.୨୯ ॥
ପରାପରମତୀତଂ ଚ ଅତୀତୋଽହମବେଦନମ୍ ।
ଗୁରୁର୍ଗୁରୂପଦେଶଶ୍ଚ ଗୁରୁଂ ବକ୍ଷ୍ୟେ ନ କସ୍ୟଚିତ୍ ॥ ୩୭.୩୦ ॥
ଗୁରୁରୂପା ଗୁରୁଶ୍ରଦ୍ଧା ସଦା ନାସ୍ତି ଗୁରୁଃ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ଆତ୍ମୈବ ଗୁରୁରାତ୍ମୈବ ଅନ୍ୟାଭାବାନ୍ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୭.୩୧ ॥
ଆତ୍ମନଃ ଶୁଭମାତ୍ମୈବ ଅନ୍ୟାଭାବାନ୍ନ ସଂଶୟଃ ।
ଆତ୍ମନୋ ମୋହମାତ୍ମୈବ ଆତ୍ମନୋଽସ୍ତି ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୩୭.୩୨ ॥
ଆତ୍ମନଃ ସୁଖମାତ୍ମୈବ ଅନ୍ୟନ୍ନାସ୍ତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ଆତ୍ମନ୍ୟେବାତ୍ମନଃ ଶକ୍ତିଃ ଆତ୍ମନ୍ୟେବାତ୍ମନଃ ପ୍ରିୟମ୍ ॥ ୩୭.୩୩ ॥
ଆତ୍ମନ୍ୟେବାତ୍ମନଃ ସ୍ନାନଂ ଆତ୍ମନ୍ୟେବାତ୍ମନୋ ରତିଃ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ଶ୍ରେୟଃ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୩୭.୩୪ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସୁଖାତ୍ ସୁଖମ୍ ।
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନାତ୍ ପରଂ ନାସ୍ତି ଆତ୍ମଜ୍ଞାନାତ୍ ସ୍ମୃତିର୍ନ ହି ॥ ୩୭.୩୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବାତ୍ମା ନ ସନ୍ଦେହ ଆତ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମଣଃ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ସ୍ୱୟମେବ ହି ସର୍ୱତ୍ର ସ୍ୱୟମେବ ହି ଚିନ୍ମୟଃ ॥ ୩୭.୩୬ ॥
ସ୍ୱୟମେବ ଚିଦାକାଶଃ ସ୍ୱୟମେବ ନିରନ୍ତରମ୍ ।
ସ୍ୱୟମେବ ଚ ନାନାତ୍ମା ସ୍ୱୟମେବ ଚ ନାପରଃ ॥ ୩୭.୩୭ ॥
ସ୍ୱୟମେବ ଗୁଣାତୀତଃ ସ୍ୱୟମେବ ମହତ୍ ସୁଖମ୍ ।
ସ୍ୱୟମେବ ହି ଶାନ୍ତାତ୍ମା ସ୍ୱୟମେବ ହି ନିଷ୍କଲଃ ॥ ୩୭.୩୮ ॥
ସ୍ୱୟମେବ ଚିଦାନନ୍ଦଃ ସ୍ୱୟମେବ ମହତ୍ପ୍ରଭୁଃ ।
ସ୍ୱୟମେବ ସଦା ସାକ୍ଷୀ ସ୍ୱୟମେବ ସଦାଶିବଃ ॥ ୩୭.୩୯ ॥
ସ୍ୱୟମେବ ହରିଃ ସାକ୍ଷାତ୍ ସ୍ୱୟମେବ ପ୍ରଜାପତିଃ ।
ସ୍ୱୟମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ସ୍ୱୟଂ ସଦା ॥ ୩୭.୪୦ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଦୃଢନିଶ୍ଚୟମେବ ତ୍ୱଂ ସର୍ୱଥା କୁରୁ ସର୍ୱଦା ॥ ୩୭.୪୧ ॥
ବିଚାରୟନ୍ ସ୍ୱୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରଂ ସ୍ୱୟଂ ଭବେତ୍ ।
ଏତଦେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୩୭.୪୨ ॥
ଏଷ ଏବ ପରୋ ମୋକ୍ଷ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ଏଷ ଏବ କୃତାର୍ଥୋ ହି ଏଷ ଏବ ସୁଖଂ ସଦା ॥ ୩୭.୪୩ ॥
ଏତଦେବ ସଦା ଜ୍ଞାନଂ ସ୍ୱୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱୟଂ ମହତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏତଦେବ ସଦା ଜ୍ଞାନଂ ସ୍ୱୟଂ ମହତ୍ ॥ ୩୭.୪୪ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏତଦେବ ସ୍ୱଭାବଂ ସତତଂ ନିଜମ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏତଦେବ ସଦା ନିତ୍ୟଂ ସ୍ୱୟଂ ସଦା ॥ ୩୭.୪୫ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏତଦେବ ବନ୍ଧନାଶଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏତଦେବ ସର୍ୱସିଦ୍ଧାନ୍ତନିଶ୍ଚୟମ୍ ॥ ୩୭.୪୬ ॥
ଏଷ ବେଦାନ୍ତସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ।
ସର୍ୱୋପନିଷଦାମର୍ଥଃ ସର୍ୱାନନ୍ଦମୟଂ ଜଗତ୍ ॥ ୩୭.୪୭ ॥
ମହାବାକ୍ୟସ୍ୟ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ସାକ୍ଷାଚ୍ଛିବସ୍ୟ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୩୭.୪୮ ॥
ନାରାୟଣସ୍ୟ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ଚତୁର୍ମୁଖସ୍ୟ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୩୭.୪୯ ॥
ଋଷୀଣାଂ ହୃଦୟଂ ହ୍ୟେତତ୍ ଦେବାନାମୁପଦେଶକମ୍ ।
ସର୍ୱଦେଶିକସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୩୭.୫୦ ॥
ଯଚ୍ଚ ଯାବଚ୍ଚ ଭୂତାନାଂ ମହୋପଦେଶ ଏବ ତତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ମହାମୋକ୍ଷଂ ପରଂ ଚୈତଦହଂ ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୩୭.୫୧ ॥
ଅହଂ ଚାନୁଭବଂ ଚୈତନ୍ମହାଗୋପ୍ୟମିଦଂ ଚ ତତ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏତଦେବ ସଦା ଜ୍ଞାନଂ ସ୍ୱୟଂ ମହତ୍ ॥ ୩୭.୫୨ ॥
ମହାପ୍ରକାଶମେବୈତତ୍ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ତତ୍ ।
ଏତଦେବ ମହାମନ୍ତ୍ରଂ ଏତଦେବ ମହାଜପଃ ॥ ୩୭.୫୩ ॥
ଏତଦେବ ମହାସ୍ନାନମହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ଏତଦେବ ମହାତୀର୍ଥମହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୩୭.୫୪ ॥
ଏତଦେବ ମହାଗଙ୍ଗା ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ଏଷ ଏବ ପରୋ ଧର୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୩୭.୫୫ ॥
ଏଷ ଏବ ମହାକାଶ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ଏତଦେବ ହି ବିଜ୍ଞାନମହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେବଲମ୍ ।
ସର୍ୱସିଦ୍ଧାନ୍ତମେବୈତଦହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୩୭.୫୬ ॥
ସବ୍ୟାସବ୍ୟତୟାଦ୍ୟବଜ୍ଞହୃଦୟା ଗୋପୋଦହାର୍ୟଃ ସ୍ରିୟଃ
ପଶ୍ୟନ୍ତ୍ୟମ୍ବୁଜମିତ୍ରମଣ୍ଡଲଗତଂ ଶଂଭୁଂ ହିରଣ୍ୟାତ୍ମକମ୍ ।
ସର୍ୱତ୍ର ପ୍ରସୃତୈଃ କରୈର୍ଜଗଦିଦଂ ପୁଷ୍ଣାତି ମୁଷ୍ଣନ୍ ଧନୈଃ
ଘୃଷ୍ଟଂ ଚୌଷଧିଜାଲମମ୍ବୁନିକରୈର୍ୱିଶ୍ୱୋତ୍ଥଧୂତଂ ହରଃ ॥ ୩୭.୫୭ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ସର୍ୱସିଦ୍ଧାନ୍ତପ୍ରକରଣଂ ନାମ ସପ୍ତତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୩୮ ॥ ଅଷ୍ଟତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ବକ୍ଷ୍ୟେ ଅତ୍ୟଦ୍ଭୁତଂ ବ୍ୟକ୍ତଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମାତ୍ରକମ୍ ।
ସର୍ୱପ୍ରପଞ୍ଚଶୂନ୍ୟତ୍ୱଂ ସର୍ୱମାତ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିତମ୍ ॥ ୩୮.୧ ॥
ଆତ୍ମରୂପପ୍ରପଞ୍ଚଂ ବା ଆତ୍ମରୂପପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ।
ସର୍ୱପ୍ରପଞ୍ଚଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିତମ୍ ॥ ୩୮.୨ ॥
ନିତ୍ୟାନୁଭବମାନନ୍ଦଂ ନିତ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ଭାବନମ୍ ।
ଚିତ୍ତରୂପପ୍ରପଞ୍ଚଂ ବା ଚିତ୍ତସଂସାରମେବ ବା ॥ ୩୮.୩ ॥
ଇଦମସ୍ତୀତି ସତ୍ତାତ୍ୱମହମସ୍ତୀତି ବା ଜଗତ୍ ।
ସ୍ୱାନ୍ତଃକରଣଦୋଷଂ ବା ସ୍ୱାନ୍ତଃକରଣକାର୍ୟକମ୍ ॥ ୩୮.୪ ॥
ସ୍ୱସ୍ୟ ଜୀବଭ୍ରମଃ କଶ୍ଚିତ୍ ସ୍ୱସ୍ୟ ନାଶଂ ସ୍ୱଜନ୍ମନା ।
ଈଶ୍ୱରଃ କଶ୍ଚିଦସ୍ତୀତି ଜୀବୋଽହମିତି ବୈ ଜଗତ୍ ॥ ୩୮.୫ ॥
ମାୟା ସତ୍ତା ମହା ସତ୍ତା ଚିତ୍ତସତ୍ତା ଜଗନ୍ମୟମ୍ ।
ଯଦ୍ୟଚ୍ଚ ଦୃଶ୍ୟତେ ଶାସ୍ତ୍ରୈର୍ୟଦ୍ୟଦ୍ୱେଦେ ଚ ଭାଷଣମ୍ ॥ ୩୮.୬ ॥
ଏକମିତ୍ୟେବ ନିର୍ଦେଶଂ ଦ୍ୱୈତମିତ୍ୟେବ ଭାଷଣମ୍ ।
ଶିବୋଽସ୍ମୀତି ଭ୍ରମଃ କଶ୍ଚିତ୍ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମୀତି ବିଭ୍ରମଃ ॥ ୩୮.୭ ॥
ବିଷ୍ଣୁରସ୍ମୀତି ବିଭ୍ରାନ୍ତିର୍ଜଗଦସ୍ତୀତି ବିଭ୍ରମଃ ।var was ଜଗଦସ୍ମୀତି
ଈଷଦସ୍ତୀତି ବା ଭେଦଂ ଈଷଦସ୍ତୀତି ବା ଦ୍ୱୟମ୍ ॥ ୩୮.୮ ॥
ସର୍ୱମସ୍ତୀତି ନାସ୍ତୀତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟମ୍ ।
ଆତ୍ମଧ୍ୟାନପ୍ରପଞ୍ଚଂ ବା ସ୍ମରଣାଦିପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ॥ ୩୮.୯ ॥
ଦୁଃଖରୂପପ୍ରପଞ୍ଚଂ ବା ସୁଖରୂପପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ।
ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତପ୍ରପଞ୍ଚଂ ବା ସତ୍ୟାସତ୍ୟପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ॥ ୩୮.୧୦ ॥
ଜାଗ୍ରତ୍ପ୍ରପଞ୍ଚମେବାପି ତଥା ସ୍ୱପ୍ନପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ।
ସୁପ୍ତିଜ୍ଞାନପ୍ରପଞ୍ଚଂ ବା ତୁର୍ୟଜ୍ଞାନପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ॥ ୩୮.୧୧ ॥
ବେଦଜ୍ଞାନପ୍ରପଞ୍ଚଂ ବା ଶାସ୍ତ୍ରଜ୍ଞାନପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ।
ପାପବୁଦ୍ଧିପ୍ରପଞ୍ଚଂ ବା ପୁଣ୍ୟଭେଦପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ॥ ୩୮.୧୨ ॥
ଜ୍ଞାନରୂପପ୍ରପଞ୍ଚଂ ବା ନିର୍ଗୁଣଜ୍ଞାନପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ।
ଗୁଣାଗୁଣପ୍ରପଞ୍ଚଂ ବା ଦୋଷାଦୋଷବିନିର୍ଣୟମ୍ ॥ ୩୮.୧୩ ॥
ସତ୍ୟାସତ୍ୟବିଚାରଂ ବା ଚରାଚରବିଚାରଣମ୍ ।
ଏକ ଆତ୍ମେତି ସଦ୍ଭାବଂ ମୁଖ୍ୟ ଆତ୍ମେତି ଭାବନମ୍ ॥ ୩୮.୧୪ ॥
ସର୍ୱପ୍ରପଞ୍ଚଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟମ୍ ।
ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତସମୁଦ୍ଭେଦଂ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତୀତି ଭାଷଣମ୍ ॥ ୩୮.୧୫ ॥
ଅସତ୍ୟଂ ଜଗଦେବେତି ସତ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟମ୍ ।
କାର୍ୟରୂପଂ କାରଣଂ ଚ ନାନାଭେଦବିଜୃମ୍ଭଣମ୍ ॥ ୩୮.୧୬ ॥
ସର୍ୱମନ୍ତ୍ରପ୍ରଦାତାରଂ ଦୂରେ ଦୂରଂ ତଥା ତଥା ।
ସର୍ୱଂ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ସତତଂ ସ୍ୱାତ୍ମନ୍ୟେବ ସ୍ଥିରୋ ଭବ ॥ ୩୮.୧୭ ॥
ମୌନଭାବଂ ମୌନକାର୍ୟଂ ମୌନୟୋଗଂ ମନଃପ୍ରିୟମ୍ ।
ପଞ୍ଚାକ୍ଷରୋପଦେଷ୍ଟାରଂ ତଥା ଚାଷ୍ଟାକ୍ଷରପ୍ରଦମ୍ ॥ ୩୮.୧୮ ॥
ଯଦ୍ୟଦ୍ୟଦ୍ୟଦ୍ୱେଦଶାସ୍ତ୍ରଂ ଯଦ୍ୟଦ୍ଭେଦୋ ଗୁରୋଽପି ବା ।
ସର୍ୱଦା ସର୍ୱଲୋକେଷୁ ସର୍ୱସଙ୍କଲ୍ପକଲ୍ପନମ୍ ॥ ୩୮.୧୯ ॥
ସର୍ୱବାକ୍ୟପ୍ରପଞ୍ଚଂ ହି ସର୍ୱଚିତ୍ତପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ।
ସର୍ୱାକାରବିକଲ୍ପଂ ଚ ସର୍ୱକାରଣକଲ୍ପନମ୍ ॥ ୩୮.୨୦ ॥
ସର୍ୱଦୋଷପ୍ରପଞ୍ଚଂ ଚ ସୁଖଦୁଃଖପ୍ରପଞ୍ଚକମ୍ ।
ସହାଦେୟମୁପାଦେୟଂ ଗ୍ରାହ୍ୟଂ ତ୍ୟାଜ୍ୟଂ ଚ ଭାଷଣମ୍ ॥ ୩୮.୨୧ ॥
ବିଚାର୍ୟ ଜନ୍ମମରଣଂ ବାସନାଚିତ୍ତରୂପକମ୍ ।
କାମକ୍ରୋଧଂ ଲୋଭମୋହଂ ସର୍ୱଡମ୍ଭଂ ଚ ହୁଂକୃତିମ୍ ॥ ୩୮.୨୨ ॥
ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟସଂଭବଂ ଦ୍ୱୈତଂ ବ୍ରହ୍ମେନ୍ଦ୍ରବରୁଣାଦିକମ୍ ।
ଜ୍ଞାନେନ୍ଦ୍ରିୟଂ ଚ ଶବ୍ଦାଦି ଦିଗ୍ୱାୟ୍ୱର୍କାଦିଦୈବତମ୍ ॥ ୩୮.୨୩ ॥
କର୍ମେନ୍ଦ୍ରିୟାଦିସଦ୍ଭାବଂ ବିଷୟଂ ଦେବତାଗଣମ୍ ।
ଅନ୍ତଃକରଣବୃତ୍ତିଂ ଚ ବିଷୟଂ ଚାଧିଦୈବତମ୍ ॥ ୩୮.୨୪ ॥
ଚିତ୍ତବୃତ୍ତିଂ ବିଭେଦଂ ଚ ବୁଦ୍ଧିବୃତ୍ତିନିରୂପଣମ୍ ।
ମାୟାମାତ୍ରମିଦଂ ଦ୍ୱୈତଂ ସଦସତ୍ତାଦିନିର୍ଣୟମ୍ ॥ ୩୮.୨୫ ॥
କିଞ୍ଚିଦ୍ ଦ୍ୱୈତଂ ବହୁଦ୍ୱୈତଂ ଜୀବଦ୍ୱୈତଂ ସଦା ହ୍ୟସତ୍ ।
ଜଗଦୁତ୍ପତ୍ତିମୋହଂ ଚ ଗୁରୁଶିଷ୍ୟତ୍ୱନିର୍ଣୟମ୍ ॥ ୩୮.୨୬ ॥
ଗୋପନଂ ତତ୍ପଦାର୍ଥସ୍ୟ ତ୍ୱଂପଦାର୍ଥସ୍ୟ ମେଲନମ୍ ।
ତଥା ଚାସିପଦାର୍ଥସ୍ୟ ଐକ୍ୟବୁଦ୍ଧ୍ୟାନୁଭାବନମ୍ ॥ ୩୮.୨୭ ॥
ଭେଦେଷୁ ଭେଦାଭେଦଂ ଚ ନାନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟତେ ।
ଏତତ୍ ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟଃ ॥ ୩୮.୨୮ ॥
ସର୍ୱଂ ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ସଃ ।
ଆତ୍ମାକାରମିଦଂ ସର୍ୱମାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୩୮.୨୯ ॥
ତୁର୍ୟାତୀତଂ ବ୍ରହ୍ମଣୋଽନ୍ୟତ୍ ସତ୍ୟାସତ୍ୟଂ ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ସର୍ୱଂ ତ୍ୟକ୍ତ୍ୱା ତୁ ସତତଂ ସ୍ୱାତ୍ମନ୍ୟେବ ସ୍ଥିରୋ ଭବ ॥ ୩୮.୩୦ ॥
ଚିତ୍ତଂ କାଲଂ ବସ୍ତୁଭେଦଂ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ଭାବନଂ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ସଂତ୍ୟଜ୍ୟ ସତତଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ଭାବୟ ॥ ୩୮.୩୧ ॥
ଯଦ୍ୟଦ୍ଭେଦପରଂ ଶାସ୍ତ୍ରଂ ଯଦ୍ୟଦ୍ ଭେଦପରଂ ମନଃ ।
ସର୍ୱଂ ସଂତ୍ୟଜ୍ୟ ସତତଂ ସ୍ୱାତ୍ମନ୍ୟେବ ସ୍ଥିରୋ ଭବ ॥ ୩୮.୩୨ ॥
ମନଃ କଲ୍ପିତକଲ୍ପଂ ବା ଆତ୍ମାକଲ୍ପନବିଭ୍ରମମ୍ ।
ଅହଂକାରପରିଚ୍ଛେଦଂ ଦେହୋଽହଂ ଦେହଭାବନା ॥ ୩୮.୩୩ ॥
ସର୍ୱଂ ସଂତ୍ୟଜ୍ୟ ସତତମାତ୍ମନ୍ୟେବ ସ୍ଥିରୋ ଭବ ।
ପ୍ରପଞ୍ଚସ୍ୟ ଚ ସଦ୍ଭାବଂ ପ୍ରପଞ୍ଚୋଦ୍ଭବମନ୍ୟକମ୍ ॥ ୩୮.୩୪ ॥
ବନ୍ଧସଦ୍ଭାବକଲନଂ ମୋକ୍ଷସଦ୍ଭାବଭାଷଣମ୍ ।
ଦେବତାଭାବସଦ୍ଭାବଂ ଦେବପୂଜାବିନିର୍ଣୟମ୍ ॥ ୩୮.୩୫ ॥
ପଞ୍ଚାକ୍ଷରେତି ଯଦ୍ଦ୍ୱୈତମଷ୍ଟାକ୍ଷରସ୍ୟ ଦୈବତମ୍ ।
ପ୍ରାଣାଦିପଞ୍ଚକାସ୍ତିତ୍ୱମୁପପ୍ରାଣାଦିପଞ୍ଚକମ୍ ॥ ୩୮.୩୬ ॥
ପୃଥିବୀଭୂତଭେଦଂ ଚ ଗୁଣା ଯତ୍ କୁଣ୍ଠନାଦିକମ୍ ।
ବେଦାନ୍ତଶାସ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧାନ୍ତଂ ଶୈବାଗମନମେବ ଚ ॥ ୩୮.୩୭ ॥
ଲୌକିକଂ ବାସ୍ତବଂ ଦୋଷଂ ପ୍ରବୃତ୍ତିଂ ଚ ନିବୃତ୍ତିକମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ସଂତ୍ୟଜ୍ୟ ସତତମାତ୍ମନ୍ୟେବ ସ୍ଥିରୋ ଭବ ॥ ୩୮.୩୮ ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନସୁଖଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅନାତ୍ମଜ୍ଞାନଦୂଷଣମ୍ ।
ରେଚକଂ ପୂରକଂ କୁମ୍ଭଂ ଷଡାଧାରବିଶୋଧନମ୍ ॥ ୩୮.୩୯ ॥
ଦ୍ୱୈତବୃତ୍ତିଶ୍ଚ ଦେହୋଽହଂ ସାକ୍ଷିବୃତ୍ତିଶ୍ଚିଦଂଶକମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡାକାରବୃତ୍ତିଶ୍ଚ ଅଖଣ୍ଡାକାରସଂମତମ୍ ॥ ୩୮.୪୦ ॥
ଅନନ୍ତାନୁଭବଂ ଚାପି ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟମ୍ ।
ଉତ୍ତମଂ ମଧ୍ୟମଂ ଚାପି ତଥା ଚୈବାଧମାଧମମ୍ ॥ ୩୮.୪୧ ॥
ଦୂଷଣଂ ଭୂଷଣଂ ଚୈବ ସର୍ୱବସ୍ତୁବିନିନ୍ଦନମ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ତତ୍ତ୍ୱତଃ ॥ ୩୮.୪୨ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ମୁଗ୍ଧୋଽସ୍ମି ବୃଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ସଦସତ୍ପରଃ ।
ବୈଶ୍ୱାନରୋ ବିରାଟ୍ ସ୍ଥୂଲପ୍ରପଞ୍ଚମିତି ଭାବନମ୍ ॥ ୩୮.୪୩ ॥
ଆନନ୍ଦସ୍ଫାରଣେନାହଂ ପରାପରବିବର୍ଜିତଃ ।
ନିତ୍ୟାନନ୍ଦମୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବିଗ୍ରହଃ ॥ ୩୮.୪୪ ॥
ଦୃଗ୍ରୂପଂ ଦୃଶ୍ୟରୂପଂ ଚ ମହାସତ୍ତାସ୍ୱରୂପକମ୍ ।
କୈବଲ୍ୟଂ ସର୍ୱନିଧନଂ ସର୍ୱଭୂତାନ୍ତରଂ ଗତମ୍ ॥ ୩୮.୪୫ ॥
ଭୂତଭବ୍ୟଂ ଭବିଷ୍ୟଚ୍ଚ ବର୍ତମାନମସତ୍ ସଦା ।
କାଲଭାବଂ ଦେହଭାବଂ ସତ୍ୟାସତ୍ୟବିନିର୍ଣୟମ୍ ॥ ୩୮.୪୬ ॥
ପ୍ରଜ୍ଞାନଘନ ଏବାହଂ ଶାନ୍ତାଶାନ୍ତଂ ନିରଞ୍ଜନମ୍ ।
ପ୍ରପଞ୍ଚବାର୍ତାସ୍ମରଣଂ ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତବିଭାବନମ୍ ॥ ୩୮.୪୭ ॥
ଶିବାଗମସମାଚାରଂ ବେଦାନ୍ତଶ୍ରବଣଂ ପଦମ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽସ୍ମି ସଦାଶିବଃ ॥ ୩୮.୪୮ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ସ୍ୱାତ୍ମନ୍ୟେବ ସ୍ଥିରୋ ଭବ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହ ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୮.୪୯ ॥
ସ୍ଥୂଲଦେହଂ ସୂକ୍ଷ୍ମଦେହଂ କାରଣଂ ଦେହମେବ ଚ ।
ଏବଂ ଜ୍ଞାତୁଂ ଚ ସତତଂ ବ୍ରହ୍ମୈବେଦଂ କ୍ଷଣେ କ୍ଷଣେ ॥ ୩୮.୫୦ ॥
ଶିବୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ଶିବୋ ଜୀବଃ ଶିବୋ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଏତତ୍ ପ୍ରକରଣଂ ଯସ୍ତୁ ସକୃଦ୍ୱା ସର୍ୱଦାପି ବା ॥ ୩୮.୫୧ ॥
ପଠେଦ୍ୱା ଶୃଣୁୟାଦ୍ୱାପି ସ ଚ ମୁକ୍ତୋ ନ ସଂଶୟଃ ।
ନିମିଷଂ ନିମିଷାର୍ଧଂ ବା ଶ୍ରୁତ୍ୱୈତବ୍ରହ୍ମଭାଗ୍ଭବେତ୍ ॥ ୩୮.୫୨ ॥
ଲୋକାଲୋକଜଗତ୍ସ୍ଥିତିପ୍ରବିଲୟପ୍ରୋଦ୍ଭାବସତ୍ତାତ୍ମିକା
ଭୀତିଃ ଶଙ୍କରନାମରୂପମସ୍କୃଦ୍ୱ୍ୟାକୁର୍ୱତେ କେବଲମ୍ ।
ସତ୍ୟାସତ୍ୟନିରଙ୍କୁଶଶ୍ରୁତିବଚୋବୀଚୀଭିରାମୃଶ୍ୟତେ
ଯସ୍ତ୍ୱେତତ୍ ସଦିତୀବ ତତ୍ତ୍ୱବଚନୈର୍ମୀମାଂସ୍ୟତେଽୟଂ ଶିବଃ ॥ ୩୮.୫୩ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ପ୍ରପଞ୍ଚଶୂନ୍ୟତ୍ୱପ୍ରକରଣଂ ନାମ ଅଷ୍ଟତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୩୯ ॥ ଏକୋନଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ୟାମି ନିର୍ୱିକଲ୍ପଂ ନିରାମୟମ୍ ।
ତଦେବାହଂ ନ ସନ୍ଦେହଃ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୩୯.୧ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରମମଲଂ ଶାନ୍ତଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବିଗ୍ରହମ୍ ।
ଆନନ୍ଦଂ ପରମାନନ୍ଦଂ ନିର୍ୱିକଲ୍ପଂ ନିରଞ୍ଜନମ୍ ॥ ୩୯.୨ ॥
ଗୁଣାତୀତଂ ଜନାତୀତମବସ୍ଥାତୀତମବ୍ୟଯମ୍ ।
ଏବଂ ଭାବୟ ଚୈତନ୍ୟମହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୩୯.୩ ॥
ସର୍ୱାତୀତସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ସର୍ୱଶବ୍ଦାର୍ଥବର୍ଜିତଃ ।
ସତ୍ୟୋଽହଂ ସର୍ୱହନ୍ତାହଂ ଶୁଦ୍ଧୋଽହଂ ପରମୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୩୯.୪ ॥
ଅଜୋଽହଂ ଶାନ୍ତରୂପୋଽହଂ ଅଶରୀରୋଽହମାନ୍ତରଃ ।
ସର୍ୱହୀନୋଽହମେବାହଂ ସ୍ୱୟମେବ ସ୍ୱୟଂ ମହଃ ॥ ୩୯.୫ ॥
ଆତ୍ମୈବାହଂ ପରାତ୍ମାହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ଶିବୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଚିତ୍ତହୀନସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ବୁଦ୍ଧିହୀନୋଽହମସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୩୯.୬ ॥
ବ୍ୟାପକୋଽହମହଂ ସାକ୍ଷୀ ବ୍ରହ୍ମାହମିତି ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚଗଜାରୂଢୋ ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚାଶ୍ୱବାହନଃ ॥ ୩୯.୭ ॥
ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚମହାରାଜ୍ୟୋ ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚାୟୁଧାଦିମାନ୍ ।
ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚମହାବେଦୋ ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚାତ୍ମଭାବନଃ ॥ ୩୯.୮ ॥
ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚମହାନିଦ୍ରୋ ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚସ୍ୱଭାବକଃ ।
ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚସ୍ତୁ ଜୀବାତ୍ମା ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚକଲେବରଃ ॥ ୩୯.୯ ॥
ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚପରୀବାରୋ ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚୋତ୍ସବୋ ଭବଃ ।
ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚସ୍ତୁ କଲ୍ୟାଣୋ ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚସ୍ତୁ ଦର୍ପଣଃ ॥ ୩୯.୧୦ ॥
ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚରଥାରୂଢୋ ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚବିଚାରଣମ୍ ।
ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚଗୁହାନ୍ତସ୍ଥୋ ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚପ୍ରଦୀପକମ୍ ॥ ୩୯.୧୧ ॥
ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚପ୍ରପୂର୍ଣାତ୍ମା ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚୋଽରିମର୍ଦନଃ ।
ଚିତ୍ତମେବ ପ୍ରପଞ୍ଚୋ ହି ଚିତ୍ତମେବ ଜଗତ୍ତ୍ରୟମ୍ ॥ ୩୯.୧୨ ॥
ଚିତ୍ତମେବ ମହାମୋହଶ୍ଚିତ୍ତମେବ ହି ସଂସୃତିଃ ।
ଚିତ୍ତମେବ ମହାପାପଂ ଚିତ୍ତମେବ ହି ପୁଣ୍ୟକମ୍ ॥ ୩୯.୧୩ ॥
ଚିତ୍ତମେବ ମହାବନ୍ଧଶ୍ଚିତ୍ତମେବ ବିମୋକ୍ଷଦମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ଚିତ୍ତଂ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୧୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ଦୁଃଖଂ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ଦ୍ୱୈତଂ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୧୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା କାମଃ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା କ୍ରୋଧଃ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୧୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ଲୋଭଃ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ଗ୍ରନ୍ଥିଃ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୧୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ମଦଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ପୂଜା ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୧୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ଧ୍ୟାନଂ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ସ୍ନାନଂ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୧୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ମନ୍ତ୍ରୋ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ପାପଂ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୨୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ପୁଣ୍ୟଂ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ଦୋଷୋ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୨୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ଭ୍ରାନ୍ତିଃ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ଦୃଶ୍ୟଂ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୨୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ସଙ୍ଗୋ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ତେଜୋ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୨୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ପ୍ରଜ୍ଞା ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ସତ୍ତା ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୨୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ଭୀତିଃ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ବେଦଃ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୨୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ଶାସ୍ତ୍ରଂ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ନିଦ୍ରା ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୨୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା କର୍ମ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ତୁର୍ୟଂ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୨୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱଂ ନାଶମେତି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭାବନୟା ପୃଚ୍ଛେଦହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚୟମ୍ ॥ ୩୯.୨୮ ॥
ନିଶ୍ଚୟଂ ଚାପି ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ସ୍ୱସ୍ୱରୂପାନ୍ତରାସନମ୍ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରକମ୍ ॥ ୩୯.୨୯ ॥
ଜ୍ଞାନମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଜ୍ଞାନମେବ ପରଂ ପଦମ୍ ।
ଦିବି ବ୍ରହ୍ମ ଦିଶୋ ବ୍ରହ୍ମ ମନୋ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୩୯.୩୦ ॥
କିଞ୍ଚିଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମ ତତ୍ତ୍ୱଂ ତତ୍ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ତଦେବ ହି ।
ଅଜୋ ବ୍ରହ୍ମ ଶୁଭଂ ବ୍ରହ୍ମ ଆଦିବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରବୀମି ତମ୍ ॥ ୩୯.୩୧ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ହବିର୍ବ୍ରହ୍ମ କାର୍ୟବ୍ରହ୍ମ ତ୍ୱହଂ ସଦା ।
ନାଦୋ ବ୍ରହ୍ମ ନଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ତତ୍ତ୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚ ନିତ୍ୟଶଃ ॥ ୩୯.୩୨ ॥
ଏତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ଶିଖା ବ୍ରହ୍ମ ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମ ଶାଶ୍ୱତମ୍ ।
ନିଜଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱତୋ ବ୍ରହ୍ମ ନିତ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ତ୍ୱମେବ ହି ॥ ୩୯.୩୩ ॥
ସୁଖଂ ବ୍ରହ୍ମ ପ୍ରିୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ମିତ୍ରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦାମୃତମ୍ ।
ଗୁହ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ଗୁରୁର୍ବ୍ରହ୍ମ ଋତଂ ବ୍ରହ୍ମ ପ୍ରକାଶକମ୍ ॥ ୩୯.୩୪ ॥
ସତ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ସମଂ ବ୍ରହ୍ମ ସାରଂ ବ୍ରହ୍ମ ନିରଞ୍ଜନମ୍ ।
ଏକଂ ବ୍ରହ୍ମ ହରିର୍ବ୍ରହ୍ମ ଶିବୋ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୩୯.୩୫ ॥
ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ୍ୱୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ଲୋକଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦା ପରଃ ।
ଆତ୍ମବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଆତ୍ମବ୍ରହ୍ମ ନିରନ୍ତରଃ ॥ ୩୯.୩୬ ॥
ଏକଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମାତ୍ମକଂ ଜଗତ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମ ସଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ତତ୍ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏବ ହି ॥ ୩୯.୩୭ ॥
ଚିଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ଶାଶ୍ୱତଂ ବ୍ରହ୍ମ ଜ୍ଞେୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ଚାପରଃ ।
ଅହମେବ ହି ସଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ହି ନିର୍ଗୁଣମ୍ ॥ ୩୯.୩୮ ॥
ଅହମେବ ହି ନିତ୍ୟାତ୍ମା ଏବଂ ଭାବୟ ସୁବ୍ରତ ।
ଅହମେବ ହି ଶାସ୍ତ୍ରାର୍ଥ ଇତି ନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ସର୍ୱଦା ॥ ୩୯.୩୯ ॥
ଆତ୍ମୈବ ନାନ୍ୟଦ୍ଭେଦୋଽସ୍ତି ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ଆତ୍ମୈବାହମହଂ ଚାତ୍ମା ଅନାତ୍ମା ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ହି ॥ ୩୯.୪୦ ॥
ବିଶ୍ୱଂ ବସ୍ତୁତୟା ବିଭାତି ହୃଦୟେ ମୂଢାତ୍ମନାଂ ବୋଧତୋ-
ଽପ୍ୟଜ୍ଞାନଂ ନ ନିବର୍ତତେ ଶ୍ରୁତିଶିରୋବାର୍ତାନୁବୃତ୍ତ୍ୟାଽପି ଚ ।
ବିଶ୍ୱେଶସ୍ୟ ସମର୍ଚନେନ ସୁମହାଲିଙ୍ଗାର୍ଚନାଦ୍ଭସ୍ମଧୃକ୍
ରୁଦ୍ରାକ୍ଷାମଲଧାରଣେନ ଭଗବଦ୍ଧ୍ୟାନେନ ଭାତ୍ୟାତ୍ମବତ୍ ॥ ୩୯.୪୧ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ସର୍ୱଲୟପ୍ରକରଣଂ ନାମ ଏକୋନଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୪୦ ॥ ଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ସର୍ୱସାରାତ୍ ସାରତରଂ ତତଃ ସାରତରାନ୍ତରମ୍ ।
ଇଦମନ୍ତିମତ୍ୟନ୍ତଂ ଶୃଣୁ ପ୍ରକରଣଂ ମୁଦା ॥ ୪୦.୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱମେବେଦଂ ବ୍ରହ୍ମୈବାନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ।
ନିଶ୍ଚୟଂ ଦୃଢମାଶ୍ରିତ୍ୟ ସର୍ୱତ୍ର ସୁଖମାସ୍ୱ ହ ॥ ୪୦.୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସର୍ୱଭୁବନଂ ଭୁବନଂ ନାମ ସନ୍ତ୍ୟଜ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ଅହଂ ଭାବଂ ପରିତ୍ୟଜ ॥ ୪୦.୩ ॥
ସର୍ୱମେବଂ ଲୟଂ ଯାତି ସ୍ୱୟମେବ ପତତ୍ରିବତ୍ ।
ସ୍ୱୟମେବ ଲୟଂ ଯାତି ସୁପ୍ତହସ୍ତସ୍ଥପଦ୍ମବତ୍ ॥ ୪୦.୪ ॥
ନ ତ୍ୱଂ ନାହଂ ନ ପ୍ରପଞ୍ଚଃ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ।
ନ ଭୂତଂ ନ ଚ କାର୍ୟଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୪୦.୫ ॥
ନ ଦୈବଂ ନ ଚ କାର୍ୟାଣି ନ ଦେହଂ ନେନ୍ଦ୍ରିୟାଣି ଚ ।
ନ ଜାଗ୍ରନ୍ନ ଚ ବା ସ୍ୱପ୍ନୋ ନ ସୁଷୁପ୍ତିର୍ନ ତୁର୍ୟକମ୍ ॥ ୪୦.୬ ॥
ଇଦଂ ପ୍ରପଞ୍ଚଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ସର୍ୱଂ ମିଥ୍ୟା ସଦା ମିଥ୍ୟା ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୭ ॥
ସଦା ବ୍ରହ୍ମ ବିଚାରଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ତଥା ଦ୍ୱୈତପ୍ରତୀତିଶ୍ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୮ ॥
ସଦାହଂ ଭାବରୂପଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ନିତ୍ୟାନିତ୍ୟବିବେକଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୯ ॥
ଭାବାଭାବପ୍ରତୀତିଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ଗୁଣଦୋଷବିଭାଗଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୧୦ ॥
କାଲାକାଲବିଭାଗଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ଅହଂ ଜୀବେତ୍ୟନୁଭବଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୧୧ ॥
ଅହଂ ମୁକ୍ତୋଽସ୍ମ୍ୟନୁଭବଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କଲନଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୧୨ ॥
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତୀତି ବାର୍ତା ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ଦେବତାନ୍ତରସତ୍ତାକଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୧୩ ॥
ଦେବତାନ୍ତରପୂଜା ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ଦେହୋଽହମିତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୧୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମାହମିତି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ଗୁରୁଶିଷ୍ୟାଦି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୧୫ ॥
ତୁଲ୍ୟାତୁଲ୍ୟାଦି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ବେଦଶାସ୍ତ୍ରାଦି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୧୬ ॥
ଚିତ୍ତସତ୍ତାଦି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ବୁଦ୍ଧିନିଶ୍ଚୟସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୧୭ ॥
ମନୋବିକଲ୍ପସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ଅହଂକାରାଦି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୧୮ ॥
ପଞ୍ଚଭୂତାଦିସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ଶବ୍ଦାଦିସତ୍ତାସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୧୯ ॥
ଦୃଗ୍ୱାର୍ତାଦିକସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
କର୍ମେନ୍ଦ୍ରିୟାଦିସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୨୦ ॥
ବଚନାଦାନସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ମୁନୀନ୍ଦ୍ରୋପେନ୍ଦ୍ରସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୨୧ ॥
ମନୋବୁଦ୍ଧ୍ୟାଦିସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ସଙ୍କଲ୍ପାଧ୍ୟାସ ଇତ୍ୟାଦି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୨୨ ॥
ରୁଦ୍ରକ୍ଷେତ୍ରାଦି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ପ୍ରାଣାଦିଦଶସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୨୩ ॥
ମାୟା ବିଦ୍ୟା ଦେହଜୀବାଃ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ସ୍ଥୂଲବ୍ୟଷ୍ଟାଦିସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୨୪ ॥
ସୂକ୍ଷ୍ମବ୍ୟଷ୍ଟିସମଷ୍ଟ୍ୟାଦି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ବ୍ୟଷ୍ଟ୍ୟଜ୍ଞାନାଦି ସଙ୍କଲ୍ପଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୨୫ ॥
ବିଶ୍ୱବୈଶ୍ୱାନରତ୍ୱଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ତୈଜସପ୍ରାଜ୍ଞଭେଦଂ ଚ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୨୬ ॥
ବାଚ୍ୟାର୍ଥଂ ଚାପି ଲକ୍ଷ୍ୟାର୍ଥଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ଜହଲ୍ଲକ୍ଷଣୟାନୈକ୍ୟଂ ଅଜହଲ୍ଲକ୍ଷଣା ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ ୪୦.୨୭ ॥
ଭାଗତ୍ୟାଗେନ ନିତ୍ୟୈକ୍ୟଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ଉପାଧିକମ୍ ।
ଲକ୍ଷ୍ୟଂ ଚ ନିରୁପାଧ୍ୟୈକ୍ୟଂ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ॥ ୪୦.୨୮ ॥
ଏବମାହୁର୍ମହାତ୍ମାନଃ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କେବଲମ୍ ।
ସର୍ୱମନ୍ତଃ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ଭାବୟ ॥ ୪୦.୨୯ ॥
ଅସଙ୍କଲିତକାପିଲୈର୍ମଧୁହରାକ୍ଷିପୂଜ୍ୟାମ୍ବୁଜ-
ପ୍ରଭାଙ୍ଘ୍ରିଜନିମୋତ୍ତମୋ ପରିଷିଚେଦ୍ୟଦିନ୍ଦୁପ୍ରଭମ୍ ।
ତଂ ଡିଣ୍ଡୀରନିଭୋତ୍ତମୋତ୍ତମ ମହାଖଣ୍ଡାଜ୍ୟଦଧ୍ନା ପରଂ
କ୍ଷୀରାଦ୍ୟୈରଭିଷିଚ୍ୟ ମୁକ୍ତିପରମାନନ୍ଦଂ ଲଭେ ଶାମ୍ଭବମ୍ ॥ ୪୦.୩୦ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଚିତ୍ତବୃତ୍ତିନିରୋଧପ୍ରକରଣଂ ନାମ ଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୪୧ ॥ ଏକଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହଃ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ ନିତ୍ୟାତ୍ମା ଅହମେବ ପରାତ୍ପରଃ ॥ ୪୧.୧ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽହଂ ନ ସନ୍ଦେହ ଇତି ନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ତଂ ତ୍ୟଜ ।
ସତ୍ୟଂ ସତ୍ୟଂ ପୁନଃ ସତ୍ୟମାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୪୧.୨ ॥
ଶିବପାଦଦ୍ୱୟଂ ସ୍ପୃଷ୍ଟ୍ୱା ବଦାମୀଦଂ ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଗୁରୁପାଦଦ୍ୱୟଂ ସ୍ପୃଷ୍ଟ୍ୱା ବଦାମୀଦଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୪୧.୩ ॥
ଜିହ୍ୱୟା ପରଶୁଂ ତପ୍ତଂ ଧାରୟାମି ନ ସଂଶୟଃ ।
ବେଦଶାସ୍ତ୍ରାଦିକଂ ସ୍ପୃଷ୍ଟ୍ୱା ବଦାମୀଦଂ ବିନିଶ୍ଚିତମ୍ ॥ ୪୧.୪ ॥
ନିଶ୍ଚୟାତ୍ମନ୍ ନିଶ୍ଚୟସ୍ତ୍ୱଂ ନିଶ୍ଚୟେନ ସୁଖୀ ଭବ ।
ଚିନ୍ମୟସ୍ତ୍ୱଂ ଚିନ୍ମୟତ୍ୱଂ ଚିନ୍ମୟାନନ୍ଦ ଏବ ହି ॥ ୪୧.୫ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମଭୂତାତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମୈବ ତ୍ୱଂ ନ ସଂଶୟଃ ।
ସର୍ୱମୁକ୍ତଂ ଭଗବତା ଯୋଗିନାମପି ଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୪୧.୬ ॥
ଦେବାନାଂ ଚ ଋଷୀଣାଂ ଚ ଅତ୍ୟନ୍ତଂ ଦୁର୍ଲଭଂ ସଦା ।
ଐଶ୍ୱରଂ ପରମଂ ଜ୍ଞାନମୁପଦିଷ୍ଟଂ ଶିବେନ ହି ॥ ୪୧.୭ ॥
ଏତତ୍ ଜ୍ଞାନଂ ସମାନୀତଂ କୈଲାସାଚ୍ଛଙ୍କରାନ୍ତିକାତ୍ ।
ଦେବାନାଂ ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତିର୍ଦଶସାହସ୍ରବତ୍ସରାନ୍ ॥ ୪୧.୮ ॥
ବିଘ୍ନେଶୋ ବହୁସାହସ୍ରଂ ବତ୍ସରଂ ଚୋପଦିଷ୍ଟବାନ୍ ।
ସାକ୍ଷାଚ୍ଛିବୋଽପି ପାର୍ୱତ୍ୟୈ ବତ୍ସରଂ ଚୋପଦିଷ୍ଟବାନ୍ ॥ ୪୧.୯ ॥
କ୍ଷୀରାବ୍ଧୌ ଚ ମହାବିଷ୍ଣୁର୍ବ୍ରହ୍ମଣେ ଚୋପଦିଷ୍ଟବାନ୍ ।
କଦାଚିତ୍ବ୍ରହ୍ମଲୋକେ ତୁ ମତ୍ପିତୁଶ୍ଚୋକ୍ତବାନହମ୍ ॥ ୪୧.୧୦ ॥
ନାରଦାଦି ଋଷୀଣାଂ ଚ ଉପଦିଷ୍ଟଂ ମହଦ୍ବହୁ ।
ଅୟାତୟାମଂ ବିସ୍ତାରଂ ଗୃହୀତ୍ୱାଽହମିହାଗତଃ ॥ ୪୧.୧୧ ॥
ନ ସମଂ ପାଦମେକଂ ଚ ତୀର୍ଥକୋଟିଫଲଂ ଲଭେତ୍ ।
ନ ସମଂ ଗ୍ରନ୍ଥମେତସ୍ୟ ଭୂମିଦାନଫଲଂ ଲଭେତ୍ ॥ ୪୧.୧୨ ॥
ଏକାନୁଭବମାତ୍ରସ୍ୟ ନ ସର୍ୱଂ ସର୍ୱଦାନକମ୍ ।
ଶ୍ଲୋକାର୍ଧଶ୍ରବଣସ୍ୟାପି ନ ସମଂ କିଞ୍ଚିଦେବ ହି ॥ ୪୧.୧୩ ॥
ତାତ୍ପର୍ୟଶ୍ରବଣାଭାବେ ପଠଂସ୍ତୂଷ୍ଣୀଂ ସ ମୁଚ୍ୟତେ ।
ସର୍ୱଂ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ସତତମେତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ॥ ୪୧.୧୪ ॥
ସର୍ୱମନ୍ତ୍ରଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ।
ସର୍ୱଦେବାଂଶ୍ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ॥ ୪୧.୧୫ ॥
ସର୍ୱସ୍ନାନଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ।
ସର୍ୱଭାବଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ॥ ୪୧.୧୬ ॥
ସର୍ୱହୋମଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ।
ସର୍ୱଦାନଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ॥ ୪୧.୧୭ ॥
ସର୍ୱପୂଜାଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ।
ସର୍ୱଗୁହ୍ୟଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ॥ ୪୧.୧୮ ॥
ସର୍ୱସେବାଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ।
ସର୍ୱାସ୍ତିତ୍ୱଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ॥ ୪୧.୧୯ ॥
ସର୍ୱପାଠଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ।
ସର୍ୱାଭ୍ୟାସଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ॥ ୪୧.୨୦ ॥
ଦେଶିକଂ ଚ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ।
ଗୁରୁଂ ବାପି ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ॥ ୪୧.୨୧ ॥
ସର୍ୱଲୋକଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ।
ସର୍ୱୈଶ୍ୱର୍ୟଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ॥ ୪୧.୨୨ ॥
ସର୍ୱସଙ୍କଲ୍ପକଂ ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ।
ସର୍ୱପୁଣ୍ୟଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ॥ ୪୧.୨୩ ॥
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ।
ଅତ୍ରୈବ ସର୍ୱବିଜ୍ଞାନଂ ଅତ୍ରୈବ ପରମଂ ପଦମ୍ ॥ ୪୧.୨୪ ॥
ଅତ୍ରୈବ ପରମୋ ମୋକ୍ଷ ଅତ୍ରୈବ ପରମଂ ସୁଖମ୍ ।
ଅତ୍ରୈବ ଚିତ୍ତବିଶ୍ରାନ୍ତିରତ୍ରୈବ ଗ୍ରନ୍ଥିଭେଦନମ୍ ॥ ୪୧.୨୫ ॥
ଅତ୍ରୈବ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତିଶ୍ଚ ଅତ୍ରୈବ ସକଲୋ ଜପଃ ।
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ପଠଂସ୍ତୂଷ୍ଣୀଂ ସଦ୍ୟୋ ମୁକ୍ତିମବାପ୍ନୁୟାତ୍ ॥ ୪୧.୨୬ ॥
ସର୍ୱଶାସ୍ତ୍ରଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ଏତନ୍ମାତ୍ରଂ ସଦାଭ୍ୟସେତ୍ ।
ଦିନେ ଦିନେ ଚୈକବାରଂ ପଠେଚ୍ଚେନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ॥ ୪୧.୨୭ ॥
ଜନ୍ମମଧ୍ୟେ ସକୃଦ୍ୱାପି ଶ୍ରୁତଂ ଚେତ୍ ସୋଽପି ମୁଚ୍ୟତେ ।
ସର୍ୱଶାସ୍ତ୍ରସ୍ୟ ସିଦ୍ଧାନ୍ତଂ ସର୍ୱବେଦସ୍ୟ ସଂଗ୍ରହମ୍ ॥ ୪୧.୨୮ ॥
ସାରାତ୍ ସାରତରଂ ସାରଂ ସାରାତ୍ ସାରତରଂ ମହତ୍ ।
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥସ୍ୟ ନ ସମଂ ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟେଽପି ଭବିଷ୍ୟତି ॥ ୪୧.୨୯ ॥
ନ ପ୍ରସିଦ୍ଧିଂ ଗତେ ଲୋକେ ନ ସ୍ୱର୍ଗେଽପି ଚ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମଲୋକେଷୁ ସର୍ୱେଷୁ ଶାସ୍ତ୍ରେଷ୍ୱପି ଚ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୪୧.୩୦ ॥
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ କଦାଚିତ୍ତୁ ଚୌର୍ୟଂ କୃତ୍ୱା ପିତାମହଃ ।
କ୍ଷୀରାବ୍ଧୌ ଚ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ସର୍ୱେ ମୁଞ୍ଚନ୍ତୁ ନୋ ଇତି ॥ ୪୧.୩୧ ॥
ଜ୍ଞାତ୍ୱା କ୍ଷୀରସମୁଦ୍ରସ୍ୟ ତୀରେ ପ୍ରାପ୍ତଂ ଗୃହୀତବାନ୍ ।
ଗୃହୀତଂ ଚାପ୍ୟସୌ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ଶପଥଂ ଚ ପ୍ରଦତ୍ତବାନ୍ ॥ ୪୧.୩୨ ॥
ତତ୍ ଆରଭ୍ୟ ତଲ୍ଲୋକଂ ତ୍ୟକ୍ତ୍ୱାହମିମମାଗତଃ ।
ଅତ୍ୟଦ୍ଭୁତମିଦଂ ଜ୍ଞାନଂ ଗ୍ରନ୍ଥଂ ଚୈବ ମହାଦ୍ଭୁତମ୍ ॥ ୪୧.୩୩ ॥
ତଦ୍ ଜ୍ଞୋ ବକ୍ତା ଚ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଗ୍ରନ୍ଥଶ୍ରୋତା ଚ ଦୁର୍ଲଭଃ ।
ଆତ୍ମନିଷ୍ଠୈକଲଭ୍ୟୋଽସୌ ସଦ୍ଗୁରୁର୍ନୈଷ ଲଭ୍ୟତେ ॥ ୪୧.୩୪ ॥
ଗ୍ରନ୍ଥବନ୍ତୋ ନ ଲଭ୍ୟନ୍ତେ ତେନ ନ ଖ୍ୟାତିରାଗତା ।
ଭବତେ ଦର୍ଶିତଂ ହ୍ୟେତଦ୍ଗମିଷ୍ୟାମି ଯଥାଗତମ୍ ॥ ୪୧.୩୫ ॥
ଏତାବଦୁକ୍ତମାତ୍ରେଣ ନିଦାଘ ଋଷିସତ୍ତମଃ ।
ପତିତ୍ୱା ପାଦୟୋସ୍ତସ୍ୟ ଆନନ୍ଦାଶ୍ରୁପରିପ୍ଲୁତଃ ॥ ୪୧.୩୬ ॥
ଉବାଚ ବାକ୍ୟଂ ସାନନ୍ଦଂ ସାଷ୍ଟାଙ୍ଗଂ ପ୍ରଣିପତ୍ୟ ଚ ।
ନିଦାଘଃ –
ଅହୋ ବ୍ରହ୍ମନ୍ କୃତାର୍ଥୋଽସ୍ମି କୃତାର୍ଥୋଽସ୍ମି ନ ସଂଶୟଃ ।
ଭବତାଂ ଦର୍ଶନେନୈବ ମଜ୍ଜନ୍ମ ସଫଲଂ କୃତମ୍ ॥ ୪୧.୩୭ ॥
ଏକବାକ୍ୟସ୍ୟ ମନନେ ମୁକ୍ତୋଽହଂ ନାତ୍ର ସଂଶୟଃ ।
ନମସ୍କରୋମି ତେ ପାଦୌ ସୋପଚାରଂ ନ ବାସ୍ତବୌ ॥ ୪୧.୩୮ ॥
ତସ୍ୟାପି ନାବକାଶୋଽସ୍ତି ଅହମେବ ନ ବାସ୍ତବମ୍ ।
ତ୍ୱମେବ ନାସ୍ତି ମେ ନାସ୍ତି ବ୍ରହ୍ମେତି ବଚନଂ ନ ଚ ॥ ୪୧.୩୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମେତି ବଚନଂ ନାସ୍ତି ବ୍ରହ୍ମଭାବଂ ନ କିଞ୍ଚନ ।
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ନ ମେ ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ବିଦ୍ୟତେ ॥ ୪୧.୪୦ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ବାକ୍ୟଂ ନ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ତଂ ନ ହି ।
ତଦିତି ଦ୍ୱୈତଭିନ୍ନଂ ତୁ ତ୍ୱମିତି ଦ୍ୱୈତମପ୍ୟଲମ୍ ॥ ୪୧.୪୧ ॥
ଏବଂ କିଞ୍ଚିତ୍ କ୍ୱଚିନ୍ନାସ୍ତି ସର୍ୱଂ ଶାନ୍ତଂ ନିରାମୟମ୍ ।
ଏକମେବ ଦ୍ୱୟଂ ନାସ୍ତି ଏକତ୍ୱମପି ନାସ୍ତି ହି ॥ ୪୧.୪୨ ॥
ଭିନ୍ନଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱଂ ଜଗଦ୍ଦୋଷଂ ସଂସାରଦ୍ୱୈତବୃତ୍ତିକମ୍ ।
ସାକ୍ଷିବୃତ୍ତିପ୍ରପଞ୍ଚଂ ବା ଅଖଣ୍ଡାକାରବୃତ୍ତିକମ୍ ॥ ୪୧.୪୩ ॥
ଅଖଣ୍ଡୈକରସୋ ନାସ୍ତି ଗୁରୁର୍ୱା ଶିଷ୍ୟ ଏବ ବା ।
ଭବଦ୍ଦର୍ଶନମାତ୍ରେଣ ସର୍ୱମେବଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୪୧.୪୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମଜ୍ୟୋତିରହଂ ପ୍ରାପ୍ତୋ ଜ୍ୟୋତିଷାଂ ଜ୍ୟୋତିରସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ନମସ୍ତେ ସୁଗୁରୋ ବ୍ରହ୍ମନ୍ ନମସ୍ତେ ଗୁରୁନନ୍ଦନ ।
ଏବଂ କୃତ୍ୟ ନମସ୍କାରଂ ତୂଷ୍ଣୀମାସ୍ତେ ସୁଖୀ ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୪୧.୪୫ ॥
କିଂ ଚଣ୍ଡଭାନୁକରମଣ୍ଡଲଦଣ୍ଡିତାନି
କାଷ୍ଠାମୁଖେଷୁ ଗଲିତାନି ନମସ୍ତତୀତି ।
ଯାଦୃକ୍ଚ ତାଦୃଗଥ ଶଙ୍କରଲିଙ୍ଗସଙ୍ଗ-
ଭଙ୍ଗୀନି ପାପକଲଶୈଲକୁଲାନି ସଦ୍ୟଃ ।
ଶ୍ରୀମୃତ୍ୟୁଞ୍ଜୟ ରଞ୍ଜୟ ତ୍ରିଭୁବନାଧ୍ୟକ୍ଷ ପ୍ରଭୋ ପାହି ନଃ ॥ ୪୧.୪୬ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଗ୍ରନ୍ଥପ୍ରଶସ୍ତିନିରୂପଣଂ ନାମ ଏକଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୪୨ ॥ ଦ୍ୱିଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ଶ୍ରୁତଂ କିଞ୍ଚିନ୍ମୟା ପ୍ରୋକ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସୁଦୁର୍ଲଭମ୍ ।
ମନସା ଧାରିତଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିତ୍ତଂ କୀଦୃକ୍ ସ୍ଥିତଂ ବଦ ॥ ୪୨.୧ ॥
ନିଦାଘଃ –
ଶୃଣୁ ତ୍ୱଂ ସୁଗୁରୋ ବ୍ରହ୍ମଂସ୍ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାଦ୍ୱଦାମ୍ୟହମ୍ ।
ମମାଜ୍ଞାନଂ ମହାଦୋଷଂ ମହାଜ୍ଞାନନିରୋଧକମ୍ ॥ ୪୨.୨ ॥
ସଦା କର୍ମଣି ବିଶ୍ୱାସଂ ପ୍ରପଞ୍ଚେ ସତ୍ୟଭାବନମ୍ ।
ନଷ୍ଟଂ ସର୍ୱଂ କ୍ଷଣାଦେବ ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ମହଦ୍ଭୟମ୍ ॥ ୪୨.୩ ॥
ଏତାବନ୍ତମିମଂ କାଲମଜ୍ଞାନରିପୁଣା ହୃତମ୍ ।
ମହଦ୍ଭୟଂ ଚ ନଷ୍ଟଂ ମେ କର୍ମତତ୍ତ୍ୱଂ ଚ ନାଶିତମ୍ ॥ ୪୨.୪ ॥
ଅଜ୍ଞାନଂ ମନସା ପୂର୍ୱମିଦାନୀଂ ବ୍ରହ୍ମତାଂ ଗତମ୍ ।
ପୁରାହଂ ଚିତ୍ତବଦ୍ଭୂତଃ ଇଦାନୀଂ ସନ୍ମୟୋଽଭବମ୍ ॥ ୪୨.୫ ॥
ପୂର୍ୱମଜ୍ଞାନବଦ୍ଭାବଂ ଇଦାନୀଂ ସନ୍ମୟଂ ଗତମ୍ ।
ଅଜ୍ଞାନବତ୍ ସ୍ଥିତୋଽହଂ ବୈ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ପରଂ ଗତଃ ॥ ୪୨.୬ ॥
ପୁରାଽହଂ ଚିତ୍ତବଦ୍ଭ୍ରାନ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ପରଂ ଗତଃ ।
ସର୍ୱୋ ବିଗଲିତୋ ଦୋଷଃ ସର୍ୱୋ ଭେଦୋ ଲୟଂ ଗତଃ ॥ ୪୨.୭ ॥
ସର୍ୱଃ ପ୍ରପଞ୍ଚୋ ଗଲିତଶ୍ଚିତ୍ତମେବ ହି ସର୍ୱଗମ୍ ।
ସର୍ୱାନ୍ତଃକରଣଂ ଲୀନଂ ବ୍ରହ୍ମସଦ୍ଭାବଭାବନାତ୍ ॥ ୪୨.୮ ॥
ଅହମେବ ଚିଦାକାଶ ଅହମେବ ହି ଚିନ୍ମୟଃ ।
ଅହମେବ ହି ପୂର୍ଣାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ନିର୍ମଲଃ ॥ ୪୨.୯ ॥
ଅହମେବାହମେବେତି ଭାବନାପି ବିନିର୍ଗତା ।
ଅହମେବ ଚିଦାକାଶୋ ବ୍ରାହ୍ମଣତ୍ୱଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୪୨.୧୦ ॥
ଶୂଦ୍ରୋଽହଂ ଶ୍ୱପଚୋଽହଂ ବୈ ବର୍ଣୀ ଚାପି ଗୃହସ୍ଥକଃ ।
ବାନପ୍ରସ୍ଥୋ ଯତିରହମିତ୍ୟଯଂ ଚିତ୍ତବିଭ୍ରମଃ ॥ ୪୨.୧୧ ॥
ତତ୍ତଦାଶ୍ରମକର୍ମାଣି ଚିତ୍ତେନ ପରିକଲ୍ପିତମ୍ ।
ଅହମେବ ହି ଲକ୍ଷ୍ୟାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ପୂର୍ଣକଃ ॥ ୪୨.୧୨ ॥
ଅହମେବାନ୍ତରାତ୍ମା ହି ଅହମେବ ପରାୟଣମ୍ ।
ଅହମେବ ସଦାଧାର ଅହମେବ ସୁଖାତ୍ମକଃ ॥ ୪୨.୧୩ ॥
ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାଦହଂ ବ୍ରହ୍ମା ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାଜ୍ଜନାର୍ଦନଃ ।
ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାଚ୍ଚିଦାକାଶଃ ଶିବୋଽହଂ ନାତ୍ର ସଂଶୟଃ ॥ ୪୨.୧୪ ॥
ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାଦହଂ ଚିଦ୍ୱୈ ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ନ ମେ ଜଗତ୍ ।
ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାଦ୍ୱିମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାତ୍ ପରଂ ଗତଃ ॥ ୪୨.୧୫ ॥
ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାଦ୍ୱ୍ୟାପକୋଽହଂ ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ନିରଙ୍କୁଶଃ ।
ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦେନ ତୀର୍ଣୋଽହଂ ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ମହତ୍ସୁଖମ୍ ॥ ୪୨.୧୬ ॥
ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାଦହଂ ବ୍ରହ୍ମ ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାତ୍ ତ୍ୱମେବ ନ ।
ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାଦିଦଂ ନାସ୍ତି ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୪୨.୧୭ ॥
ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ନ ମେ କିଞ୍ଚିତ୍ ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ନ ମେ ବିପତ୍ ।
ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ନ ମେ ଭେଦସ୍ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ନ ମେ ଭୟମ୍ ॥ ୪୨.୧୮ ॥
ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ନମେ ରୋଗସ୍ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ନ ମେ କ୍ଷତିଃ ।
ଯତ୍ପାଦାମ୍ବୁଜପୂଜୟା ହରିରଭୂଦର୍ଚ୍ୟୋ ଯଦଂଘ୍ର୍ୟର୍ଚନା-
ଦର୍ଚ୍ୟାଽଭୂତ୍ କମଲା ବିଧିପ୍ରଭୃତୟୋ ହ୍ୟର୍ଚ୍ୟା ଯଦାଜ୍ଞାବଶାତ୍ ।
ତଂ କାଲାନ୍ତକମନ୍ତକାନ୍ତକମୁମାକାନ୍ତଂ ମୁହୁଃ ସନ୍ତତଂ
ସନ୍ତଃ ସ୍ୱାନ୍ତସରୋଜରାଜଚରଣାମ୍ଭୋଜଂ ଭଜନ୍ତ୍ୟାଦରାତ୍ ॥ ୪୨.୧୯ ॥
କିଂ ବା ଧର୍ମଶତାୟୁତାର୍ଜିତମହାସୌଖ୍ୟୈକସୀମାୟୁତଂ
ନାକଂ ପାତମହୋଗ୍ରଦୁଃଖନିକରଂ ଦେବେଷୁ ତୁଷ୍ଟିପ୍ରଦମ୍ ।
ତସ୍ମାଚ୍ଛଙ୍କରଲିଙ୍ଗପୂଜନମୁମାକାନ୍ତପ୍ରିୟଂ ମୁକ୍ତିଦଂ
ଭୂମାନନ୍ଦଘନୈକମୁକ୍ତିପରମାନନ୍ଦୈକମୋଦଂ ମହଃ ॥ ୪୨.୨୦ ॥
ଯେ ଶାଂଭବାଃ ଶିବରତାଃ ଶିବନାମମାତ୍ର-
ଶବ୍ଦାକ୍ଷରଜ୍ଞହୃଦୟା ଭସିତତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରାଃ ।
ଯାଂ ପ୍ରାପ୍ନୁବନ୍ତି ଗତିମୀଶପଦାଂବୁଜୋଦ୍ୟଦ୍-
ଧ୍ୟାନାନୁରକ୍ତହୃଦୟା ନ ହି ଯୋଗସାଂଖ୍ୟୈଃ ॥ ୪୨.୨୧ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ନିଦାଘାନୁଭବବର୍ଣନପ୍ରକରଣଂ ନାମ ଦ୍ୱିଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୪୩ ॥ ତ୍ରିଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ନିଦାଘଃ –
ନ ପଶ୍ୟାମି ଶରୀରଂ ବା ଲିଙ୍ଗଂ କରଣମେବ ବା ।
ନ ପଶ୍ୟାମି ମନୋ ବାପି ନ ପଶ୍ୟାମି ଜଡଂ ତତଃ ॥ ୪୩.୧ ॥
ନ ପଶ୍ୟାମି ଚିଦାକାଶଂ ନ ପଶ୍ୟାମି ଜଗତ୍ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ନ ପଶ୍ୟାମି ହରିଂ ବାପି ନ ପଶ୍ୟାମି ଶିବଂ ଚ ବା ॥ ୪୩.୨ ॥
ଆନନ୍ଦସ୍ୟାନ୍ତରେ ଲଗ୍ନଂ ତନ୍ମୟତ୍ୱାନ୍ନ ଚୋତ୍ଥିତଃ ।
ନ ପଶ୍ୟାମି ସଦା ଭେଦଂ ନ ଜଡଂ ନ ଜଗତ୍ କ୍ୱଚିତ୍ ॥ ୪୩.୩ ॥
ନ ଦ୍ୱୈତଂ ନ ସୁଖଂ ଦୁଃଖଂ ନ ଗୁରୁର୍ନ ପରାପରମ୍ ।
ନ ଗୁଣଂ ବା ନ ତୁର୍ୟଂ ବା ନ ବୁଦ୍ଧିର୍ନ ଚ ସଂଶୟଃ ॥ ୪୩.୪ ॥
ନ ଚ କାଲଂ ନ ଚ ଭୟଂ ନ ଚ ଶୋକଂ ଶୁଭାଶୁଭମ୍ ।
ନ ପଶ୍ୟାମି ସନ୍ଦୀନଂ ନ ବନ୍ଧଂ ନ ଚ ସଂଭବମ୍ ॥ ୪୩.୫ ॥
ନ ଦେହେନ୍ଦ୍ରିୟସଦ୍ଭାବୋ ନ ଚ ସଦ୍ୱସ୍ତୁ ସନ୍ମନଃ ।
ନ ପଶ୍ୟାମି ସଦା ସ୍ଥୂଲଂ ନ କୃଶଂ ନ ଚ କୁବ୍ଜକମ୍ ॥ ୪୩.୬ ॥
ନ ଭୂମିର୍ନ ଜଲଂ ନାଗ୍ନିର୍ନ ମୋହୋ ନ ଚ ମନ୍ତ୍ରକମ୍ ।
ନ ଗୁରୁର୍ନ ଚ ବାକ୍ୟଂ ବା ନ ଦୃଢଂ ନ ଚ ସର୍ୱକମ୍ ॥ ୪୩.୭ ॥
ନ ଜଗଚ୍ଛ୍ରବଣଂ ଚୈବ ନିଦିଧ୍ୟାସଂ ନ ଚାପରଃ ।
ଆନନ୍ଦସାଗରେ ମଗ୍ନସ୍ତନ୍ମୟତ୍ୱାନ୍ନ ଚୋତ୍ଥିତଃ ॥ ୪୩.୮ ॥
ଆନନ୍ଦୋଽହମଶେଷୋଽହମଜୋଽହମମୃତୋସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ନିତ୍ୟୋଽହମିତି ନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ସଦା ପୂର୍ଣୋଽସ୍ମି ନିତ୍ୟଧୀଃ ॥ ୪୩.୯ ॥
ପୂର୍ଣୋଽହଂ ପୂର୍ଣଚିତ୍ତୋଽହଂ ପୁଣ୍ୟୋଽହଂ ଜ୍ଞାନବାନହମ୍ ।
ଶୁଦ୍ଧୋଽହଂ ସର୍ୱମୁକ୍ତୋଽହଂ ସର୍ୱାକାରୋଽହମବ୍ୟଯଃ ॥ ୪୩.୧୦ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽହଂ ସ୍ୱୟଂ ସୋଽହଂ ତତ୍ତ୍ୱରୂପୋଽହମୀଶ୍ୱରଃ ।
ପରାପରୋଽହଂ ତୁର୍ୟୋଽହଂ ପ୍ରସନ୍ନୋଽହଂ ରସୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୪୩.୧୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମାଽହଂ ସର୍ୱଲକ୍ଷ୍ୟୋଽହଂ ସଦା ପୂର୍ଣୋଽହମକ୍ଷରଃ ।
ମମାନୁଭବରୂପଂ ଯତ୍ ସର୍ୱମୁକ୍ତଂ ଚ ସଦ୍ଗୁରୋ ॥ ୪୩.୧୨ ॥
ନମସ୍କରୋମି ତେ ନାହଂ ସର୍ୱଂ ଚ ଗୁରୁଦକ୍ଷିଣା ।
ମଦ୍ଦେହଂ ତ୍ୱତ୍ପଦେ ଦତ୍ତଂ ତ୍ୱୟା ଭସ୍ମୀକୃତଂ କ୍ଷଣାତ୍ ॥ ୪୩.୧୩ ॥
ମମାତ୍ମା ଚ ମୟା ଦତ୍ତଃ ସ୍ୱୟମାତ୍ମନି ପୂରିତଃ ।
ତ୍ୱମେବାହମହଂ ଚ ତ୍ୱମହମେବ ତ୍ୱମେବ ହି ॥ ୪୩.୧୪ ॥
ଐକ୍ୟାର୍ଣବନିମଗ୍ନୋଽସ୍ମି ଐକ୍ୟଜ୍ଞାନଂ ତ୍ୱମେବ ହି ।
ଏକଂ ଚୈତନ୍ୟମେବାହଂ ତ୍ୱୟା ଗନ୍ତୁଂ ନ ଶକ୍ୟତେ ॥ ୪୩.୧୫ ॥
ଗନ୍ତବ୍ୟଦେଶୋ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ଏକାକାରଂ ନ ଚାନ୍ୟତଃ ।
ତ୍ୱୟା ଗନ୍ତବ୍ୟଦେଶୋ ନ ମୟା ଗନ୍ତବ୍ୟମସ୍ତି ନ ॥ ୪୩.୧୬ ॥
ଏକଂ କାରଣମେକଂ ଚ ଏକମେବ ଦ୍ୱୟଂ ନ ହି ।
ତ୍ୱୟା ବକ୍ତବ୍ୟକଂ ନାସ୍ତି ମୟା ଶ୍ରୋତବ୍ୟମପ୍ୟଲମ୍ ॥ ୪୩.୧୭ ॥
ତ୍ୱମେବ ସଦ୍ଗୁରୁର୍ନାସି ଅହଂ ନାସ୍ମି ସଶିଷ୍ୟକଃ ।
ବ୍ରହ୍ମମାତ୍ରମିଦଂ ସର୍ୱମସ୍ମିନ୍ମାନୋଽସ୍ମି ତନ୍ମୟଃ ॥ ୪୩.୧୮ ॥
ଭେଦାଭେଦଂ ନ ପଶ୍ୟାମି କାର୍ୟାକାର୍ୟଂ ନ କିଞ୍ଚନ ।
ମମୈବ ଚେନ୍ନମସ୍କାରୋ ନିଷ୍ପ୍ରୟୋଜନ ଏବ ହି ॥ ୪୩.୧୯ ॥
ତବୈବ ଚେନ୍ନମସ୍କାରୋ ଭିନ୍ନତ୍ୱାନ୍ନ ଫଲଂ ଭବେତ୍ ।
ତବ ଚେନ୍ମମ ଚେଦ୍ଭେଦଃ ଫଲାଭାବୋ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୪୩.୨୦ ॥
ନମସ୍କୃତୋଽହଂ ଯୁଷ୍ମାକଂ ଭବାନଜ୍ଞୀତି ବକ୍ଷ୍ୟତି ।
ମମୈବାପକରିଷ୍ୟାମି ପରିଚ୍ଛିନ୍ନୋ ଭବାମ୍ୟହମ୍ ॥ ୪୩.୨୧ ॥
ମମୈବ ଚେନ୍ନମସ୍କାରଃ ଫଲଂ ନାସ୍ତି ସ୍ୱତଃ ସ୍ଥିତେ ।
କସ୍ୟାପି ଚ ନମସ୍କାରଃ କଦାଚିଦପି ନାସ୍ତି ହି ॥ ୪୩.୨୨ ॥
ସଦା ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରତ୍ୱାତ୍ ନାହଂ ନ ତ୍ୱଂ ନ ହି ଦ୍ୱୟମ୍ ।
ନ ବନ୍ଧଂ ନ ପରୋ ନାନ୍ୟେ ନାହଂ ନେଦଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୪୩.୨୩ ॥
ନ ଦ୍ୱୟଂ ନୈକମଦ୍ୱୈତଂ ନିଶ୍ଚିତଂ ନ ମନୋ ନ ତତ୍ ।
ନ ବୀଜଂ ନ ସୁଖଂ ଦୁଃଖଂ ନାଶଂ ନିଷ୍ଠା ନ ସତ୍ସଦା ॥ ୪୩.୨୪ ॥
ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ନ ସନ୍ଦେହଃ କେବଲାତ୍ ପରମାତ୍ମନି ।
ନ ଜୀବୋ ନେଶ୍ୱରୋ ନୈକୋ ନ ଚନ୍ଦ୍ରୋ ନାଗ୍ନିଲକ୍ଷଣଃ ॥ ୪୩.୨୫ ॥
ନ ବାର୍ତା ନେନ୍ଦ୍ରିୟୋ ନାହଂ ନ ମହତ୍ତ୍ୱଂ ଗୁଣାନ୍ତରମ୍ ।
ନ କାଲୋ ନ ଜଗନ୍ନାନ୍ୟୋ ନ ବା କାରଣମଦ୍ୱୟମ୍ ॥ ୪୩.୨୬ ॥
ନୋନ୍ନତୋଽତ୍ୟନ୍ତହୀନୋଽହଂ ନ ମୁକ୍ତସ୍ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦତଃ ।
ସର୍ୱଂ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମୈବ କେବଲମ୍ ॥ ୪୩.୨୭ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଇଦଂ ବ୍ରହ୍ମ ଆତ୍ମ ବ୍ରହ୍ମାହମେବ ହି ।
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସନ୍ଦେହସ୍ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ମହେଶ୍ୱରଃ ॥ ୪୩.୨୮ ॥
ତ୍ୱମେବ ସଦ୍ଗୁରୁର୍ବ୍ରହ୍ମ ନ ହି ସଦ୍ଗୁରୁରନ୍ୟତଃ ।
ଆତ୍ମୈବ ସଦ୍ଗୁରୁର୍ବ୍ରହ୍ମ ଶିଷ୍ୟୋ ହ୍ୟାତ୍ମୈବ ସଦ୍ଗୁରୁଃ ॥ ୪୩.୨୯ ॥
ଗୁରୁଃ ପ୍ରକଲ୍ପତେ ଶିଷ୍ୟୋ ଗୁରୁହୀନୋ ନ ଶିଷ୍ୟକଃ ।
ଶିଷ୍ୟେ ସତି ଗୁରୁଃ କଲ୍ପ୍ୟଃ ଶିଷ୍ୟାଭାବେ ଗୁରୁର୍ନ ହି ॥ ୪୩.୩୦ ॥
ଗୁରୁଶିଷ୍ୟବିହୀନାତ୍ମା ସର୍ୱତ୍ର ସ୍ୱୟମେବ ହି ।
ଚିନ୍ମାତ୍ରାତ୍ମନି କଲ୍ପ୍ୟୋଽହଂ ଚିନ୍ମାତ୍ରାତ୍ମା ନ ଚାପରଃ ॥ ୪୩.୩୧ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରାତ୍ମାହମେବୈକୋ ନାନ୍ୟତ୍ କିଞ୍ଚିନ୍ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ସର୍ୱସ୍ଥିତୋଽହଂ ସତତଂ ନାନ୍ୟଂ ପଶ୍ୟାମି ସଦ୍ଗୁରୋଃ ॥ ୪୩.୩୨ ॥
ନାନ୍ୟତ୍ ପଶ୍ୟାମି ଚିତ୍ତେନ ନାନ୍ୟତ୍ ପଶ୍ୟାମି କିଞ୍ଚନ ।
ସର୍ୱାଭାବାନ୍ନ ପଶ୍ୟାମି ସର୍ୱଂ ଚେଦ୍ ଦୃଶ୍ୟତାଂ ପୃଥକ୍ ॥ ୪୩.୩୩ ॥
ଏବଂ ବ୍ରହ୍ମ ପ୍ରପଶ୍ୟାମି ନାନ୍ୟଦସ୍ତୀତି ସର୍ୱଦା ।
ଅହୋ ଭେଦଂ ପ୍ରକୁପିତଂ ଅହୋ ମାୟା ନ ବିଦ୍ୟତେ ॥ ୪୩.୩୪ ॥
ଅହୋ ସଦ୍ଗୁରୁମାହାତ୍ମ୍ୟମହୋ ବ୍ରହ୍ମସୁଖଂ ମହତ୍ ।
ଅହୋ ବିଜ୍ଞାନମାହାତ୍ମ୍ୟମହୋ ସଜ୍ଜନବୈଭବଃ ॥ ୪୩.୩୫ ॥
ଅହୋ ମୋହବିନାଶଶ୍ଚ ଅହୋ ପଶ୍ୟାମି ସତ୍ସୁଖମ୍ ।
ଅହୋ ଚିତ୍ତଂ ନ ପଶ୍ୟାମି ଅହୋ ସର୍ୱଂ ନ କିଞ୍ଚନ ॥ ୪୩.୩୬ ॥
ଅହମେବ ହି ନାନ୍ୟତ୍ର ଅହମାନନ୍ଦ ଏବ ହି ।
ମମାନ୍ତଃକରଣେ ଯଦ୍ୟନ୍ନିଶ୍ଚିତଂ ଭବଦୀରିତମ୍ ॥ ୪୩.୩୭ ॥
ସର୍ୱଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ କିଞ୍ଚିଦନ୍ୟଦୈବତମ୍ ।
ଏବଂ ପଶ୍ୟାମି ସତତଂ ନାନ୍ୟତ୍ ପଶ୍ୟାମି ସଦ୍ଗୁରୋ ॥ ୪୩.୩୮ ॥
ଏବଂ ନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ତିଷ୍ଠାମି ସ୍ୱସ୍ୱରୂପେ ମମାତ୍ମନି ॥ ୪୩.୩୯ ॥
ଅଗାଧବେଦବାକ୍ୟତୋ ନ ଚାଧିଭେଷଜଂ ଭବେ-
ଦୁମାଧବାଙ୍ଘ୍ରିପଙ୍କଜସ୍ମୃତିଃ ପ୍ରବୋଧମୋକ୍ଷଦା ।
ପ୍ରବୁଦ୍ଧଭେଦବାସନାନିରୁଦ୍ଧହୃତ୍ତମୋଭିଦେ
ମହାରୁଜାଘବୈଦ୍ୟମୀଶ୍ୱରଂ ହୃଦମ୍ବୁଜେ ଭଜେ ॥ ୪୩.୪୦ ॥
ଦ୍ୟତତ୍ପ୍ରଦଗ୍ଧକାମଦେହ ଦୁଗ୍ଧସନ୍ନିଭଂ ପ୍ରମୁଗ୍ଧସାମି ।
ସୋମଧାରିଣଂ ଶ୍ରୁତୀଡ୍ୟଗଦ୍ୟସଂସ୍ତୁତଂ ତ୍ୱଭେଦ୍ୟମେକଶଙ୍କରମ୍ ॥ ୪୩.୪୧ ॥
ବରଃ କଙ୍କଃ କାକୋ ଭବଦୁଭୟଜାତେଷୁ ନିୟତଂ
ମହାଶଙ୍କାତଙ୍କୈର୍ୱିଧିବିହିତଶାନ୍ତେନ ମନସା ।
ଯଦି ସ୍ୱୈରଂ ଧ୍ୟାୟନ୍ନଗପତିସୁତାନାୟକପଦଂ
ସ ଏବାୟଂ ଧୁର୍ୟୋ ଭବତି ମୁନିଜାତେଷୁ ନିୟତମ୍ ॥ ୪୩.୪୨ ॥
କଃ କାଲାନ୍ତକପାଦପଦ୍ମଭଜନାଦନ୍ୟଦ୍ଧୃଦା କଷ୍ଟଦାଂ
ଧର୍ମାଭାସପରଂପରାଂ ପ୍ରଥୟତେ ମୂର୍ଖୋ ଖରୀଂ ତୌରଗୀମ୍ ।
କର୍ତୁଂ ଯତ୍ନଶତୈରଶକ୍ୟକରଣୈର୍ୱିନ୍ଦେତ ଦୁଃଖାଦିକଂvar was ଦୁଃଖାଧିକମ୍
ତଦ୍ୱତ୍ ସାଂବପଦାଂବୁଜାର୍ଚନରତିଂ ତ୍ୟକ୍ତ୍ୱା ବୃଥା ଦୁଃଖଭାକ୍ ॥ ୪୩.୪୩ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ନିଦାଘାନୁଭବବର୍ଣନପ୍ରକରଣଂ ନାମ ତ୍ରିଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୪୪ ॥ ଚତୁଶ୍ଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ନିଦାଘଃ –
ଶୃଣୁଶ୍ୱ ସଦ୍ଗୁରୋ ବ୍ରହ୍ମନ୍ ତ୍ୱତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ୱିନିଶ୍ଚିତମ୍ ।
ଅହମେବ ହି ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୪୪.୧ ॥
ଅହମେବ ହି ନିତ୍ୟାତ୍ମା ଅହମେବ ସଦାଽଜରଃ ।
ଅହମେବ ହି ଶାନ୍ତାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ନିଷ୍କଲଃ ॥ ୪୪.୨ ॥
ଅହମେବ ହି ନିଶ୍ଚିନ୍ତଃ ଅହମେବ ସୁଖାତ୍ମକଃ ।
ଅହମେବ ଗୁରୁସ୍ତ୍ୱଂ ହି ଅହଂ ଶିଷ୍ୟୋଽସ୍ମି କେବଲମ୍ ॥ ୪୪.୩ ॥
ଅହମାନନ୍ଦ ଏବାତ୍ମା ଅହମେବ ନିରଞ୍ଜନଃ ।
ଅହଂ ତୁର୍ୟାତିଗୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ଅହମେବ ଗୁଣୋଜ୍ଝିତଃ ॥ ୪୪.୪ ॥
ଅହଂ ବିଦେହ ଏବାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ଶଙ୍କରଃ ।
ଅହଂ ବୈ ପରିପୂର୍ଣାତ୍ମା ଅହମେବେଶ୍ୱରଃ ପରଃ ॥ ୪୪.୫ ॥
ଅହମେବ ହି ଲକ୍ଷ୍ୟାତ୍ମା ଅହମେବ ମନୋମୟଃ ।
ଅହମେବ ହି ସର୍ୱାତ୍ମା ଅହମେବ ସଦାଶିବଃ ॥ ୪୪.୬ ॥
ଅହଂ ବିଷ୍ଣୁରହଂ ବ୍ରହ୍ମା ଅହମିନ୍ଦ୍ରସ୍ତ୍ୱହଂ ସୁରାଃ ।
ଅହଂ ବୈ ଯକ୍ଷରକ୍ଷାଂସି ପିଶାଚା ଗୁହ୍ୟକାସ୍ତଥା ॥ ୪୪.୭ ॥
ଅହଂ ସମୁଦ୍ରାଃ ସରିତ ଅହମେବ ହି ପର୍ୱତାଃ ।
ଅହଂ ବନାନି ଭୁବନଂ ଅହମେବେଦମେବ ହି ॥ ୪୪.୮ ॥
ନିତ୍ୟତୃପ୍ତୋ ହ୍ୟହଂ ଶୁଦ୍ଧବୁଦ୍ଧୋଽହଂ ପ୍ରକୃତେଃ ପରଃ ।
ଅହମେବ ହି ସର୍ୱତ୍ର ଅହମେବ ହି ସର୍ୱଗଃ ॥ ୪୪.୯ ॥
ଅହମେବ ମହାନାତ୍ମା ସର୍ୱମଙ୍ଗଲବିଗ୍ରହଃ ।
ଅହମେବ ହି ମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ଶୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ପରମଃ ଶିବଃ ॥ ୪୪.୧୦ ॥
ଅହଂ ଭୂମିରହଂ ବାୟୁରହଂ ତେଜୋ ହ୍ୟହଂ ନଭଃ ।
ଅହଂ ଜଲମହଂ ସୂର୍ୟଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରମା ଭଗଣା ହ୍ୟହମ୍ ॥ ୪୪.୧୧ ॥
ଅହଂ ଲୋକା ଅଲୋକାଶ୍ଚ ଅହଂ ଲୋକ୍ୟା ଅହଂ ସଦା ।
ଅହମାତ୍ମା ପାରଦୃଶ୍ୟ ଅହଂ ପ୍ରଜ୍ଞାନବିଗ୍ରହଃ ॥ ୪୪.୧୨ ॥
ଅହଂ ଶୂନ୍ୟୋ ଅଶୂନ୍ୟୋଽହଂ ସର୍ୱାନନ୍ଦମୟୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଶୁଭାଶୁଭଫଲାତୀତୋ ହ୍ୟହମେବ ହି କେବଲମ୍ ॥ ୪୪.୧୩ ॥
ଅହମେବ ଋତଂ ସତ୍ୟମହଂ ସଚ୍ଚିତ୍ସୁଖାତ୍ମକଃ ।
ଅହମାନନ୍ଦ ଏବାତ୍ମା ବହୁଧା ଚୈକଧା ସ୍ଥିତଃ ॥ ୪୪.୧୪ ॥
ଅହଂ ଭୂତଭବିଷ୍ୟଂ ଚ ବର୍ତମାନମହଂ ସଦା ।
ଅହମେକୋ ଦ୍ୱିଧାହଂ ଚ ବହୁଧା ଚାହମେବ ହି ॥ ୪୪.୧୫ ॥
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ପ୍ରଜାପତିଃ ।
ସ୍ୱରାଟ୍ ସମ୍ରାଡ୍ ଜଗଦ୍ୟୋନିରହମେବ ହି ସର୍ୱଦା ॥ ୪୪.୧୬ ॥
ଅହଂ ବିଶ୍ୱସ୍ତୈଜସଶ୍ଚ ପ୍ରାଜ୍ଞୋଽହଂ ତୁର୍ୟ ଏବ ହି ।
ଅହଂ ପ୍ରାଣୋ ମନଶ୍ଚାହମହମିଦ୍ରିୟବର୍ଗକଃ ॥ ୪୪.୧୭ ॥
ଅହଂ ବିଶ୍ୱଂ ହି ଭୁବନଂ ଗଗନାତ୍ମାହମେବ ହି ।
ଅନୁପାଧି ଉପାଧ୍ୟଂ ଯତ୍ତତ୍ସର୍ୱମହମେବ ହି ॥ ୪୪.୧୮ ॥
ଉପାଧିରହିତଶ୍ଚାହଂ ନିତ୍ୟାନନ୍ଦୋଽହମେବ ହି ।
ଏବଂ ନିଶ୍ଚୟବାନନ୍ତଃ ସର୍ୱଦା ସୁଖମଶ୍ନୁତେ ।
ଏବଂ ଯଃ ଶୃଣୁୟାନ୍ନିତ୍ୟଂ ସର୍ୱପାପୈଃ ପ୍ରମୁଚ୍ୟତେ ॥ ୪୪.୧୯ ॥
ନିତ୍ୟୋଽହଂ ନିର୍ୱିକଲ୍ପୋ ଜନବନଭୁବନେ ପାବନୋଽହଂ ମନୀଷୀ
ବିଶ୍ୱୋ ବିଶ୍ୱାତିଗୋଽହଂ ପ୍ରକୃତିବିନିକୃତୋ ଏକଧା ସଂସ୍ଥିତୋଽହମ୍ ।
ନାନାକାରବିନାଶଜନ୍ମରହିତସ୍ୱଜ୍ଞାନକାର୍ୟୋଜ୍ଝିତୈଃ
ଭୂମାନନ୍ଦଘନୋଽସ୍ମ୍ୟହଂ ପରଶିବଃ ସତ୍ୟସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥ ୪୪.୨୦ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ନିଦାଘାନୁଭବବର୍ଣନଂ ନାମ ଚତୁଶ୍ଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୪୫ ॥ ପଞ୍ଚଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ନିଦାଘଃ –
ପୁଣ୍ୟେ ଶିବରହସ୍ୟେଽସ୍ମିନ୍ନିତିହାସେ ଶିବୋଦିତେ ।
ଦେବ୍ୟୈ ଶିବେନ କଥିତେ ଦେବ୍ୟା ସ୍କନ୍ଦାୟ ମୋଦତଃ ॥ ୪୫.୧ ॥
ତଦେତସ୍ମିନ୍ ହି ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଷଡାସ୍ୟକମଲୋଦିତେ ।
ପାରମେଶ୍ୱରବିଜ୍ଞାନଂ ଶ୍ରୁତମେତନ୍ମହାଘଭିତ୍ ॥ ୪୫.୨ ॥
ମହାମାୟାତମସ୍ତୋମବିନିବାରଣଭାସ୍କରମ୍ ।
ଅସ୍ୟାଧ୍ୟାୟୈକକଥନାଦ୍ ବିଜ୍ଞାନଂ ମହଦଶ୍ନୁତେ ॥ ୪୫.୩ ॥
ଶ୍ଲୋକସ୍ୟ ଶ୍ରବଣେନାପି ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତୋ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥପ୍ରବକ୍ତା ହି ଷଣ୍ମୁଖଃ ଶିବ ଏବ ହି ॥ ୪୫.୪ ॥
ଜୈଗୀଷବ୍ୟୋ ମହାୟୋଗୀ ସ ଏବ ଶ୍ରବଣେଽର୍ହତି ।
ଭସ୍ମରୁଦ୍ରାକ୍ଷଧୃଙ୍ ନିତ୍ୟଂ ସଦା ହ୍ୟତ୍ୟାଶ୍ରମୀ ମୁନିଃ ॥ ୪୫.୫ ॥
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥପ୍ରବକ୍ତା ହି ସ ଗୁରୁର୍ନାତ୍ର ସଂଶୟଃ ।
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥପ୍ରବକ୍ତା ହି ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୪୫.୬ ॥
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥପ୍ରବକ୍ତା ହି ଶିବ ଏବ ନ ଚାପରଃ ।
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥପ୍ରବକ୍ତା ହି ସାକ୍ଷାଦ୍ଦେବୀ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୪୫.୭ ॥
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥପ୍ରବକ୍ତା ହି ଗଣେଶୋ ନାତ୍ର ସଂଶୟଃ ।
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥପ୍ରବକ୍ତା ହି ସ୍କନ୍ଦଃ ସ୍କନ୍ଦିତତାରକଃ ॥ ୪୫.୮ ॥
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥପ୍ରବକ୍ତା ହି ନନ୍ଦିକେଶୋ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥପ୍ରବକ୍ତା ହି ଦତ୍ତାତ୍ରେୟୋ ମୁନିଃ ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୪୫.୯ ॥
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥପ୍ରବକ୍ତା ହି ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତିରେବ ହି ।
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥାର୍ଥକଥନେ ଭାବନେ ମୁନୟଃ ସୁରାଃ ॥ ୪୫.୧୦ ॥
ନ ଶକ୍ତା ମୁନିଶାର୍ଦୂଲ ତ୍ୱଦୃତେଽହଂ ଶିବଂ ଶପେ ।
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥାର୍ଥବକ୍ତାରଂ ଗୁରୁଂ ସର୍ୱାତ୍ମନା ଯଜେତ୍ ॥ ୪୫.୧୧ ॥
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥପ୍ରବକ୍ତା ତୁ ଶିବୋ ବିଘ୍ନେଶ୍ୱରଃ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ପିତା ହି ଜନ୍ମଦୋ ଦାତା ଗୁରୁର୍ଜନ୍ମବିନାଶକଃ ॥ ୪୫.୧୨ ॥
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସମଭ୍ୟସ୍ୟ ଗୁରୋର୍ୱାକ୍ୟାଦ୍ୱିଶେଷତଃ ।
ନ ଦୁହ୍ୟେତ ଗୁରୁଂ ଶିଷ୍ୟୋ ମନସା କିଞ୍ଚ କାୟତଃ ॥ ୪୫.୧୩ ॥
ଗୁରୁରେବ ଶିବଃ ସାକ୍ଷାତ୍ ଗୁରୁରେବ ଶିବଃ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ଶିବେ ରୁଷ୍ଟେ ଗୁରୁସ୍ତ୍ରାତା ଗୁରୌ ରୁଷ୍ଟେ ନ କଶ୍ଚନ ॥ ୪୫.୧୪ ॥
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥପଦାଭ୍ୟାସେ ଶ୍ରଦ୍ଧା ବୈ କାରଣଂ ପରମ୍ ।
ଅଶ୍ରଦ୍ଧଧାନଃ ପୁରୁଷୋ ନୈତଲ୍ଲେଶମିହାର୍ହତି ॥ ୪୫.୧୫ ॥
ଶ୍ରଦ୍ଧୈବ ପରମଂ ଶ୍ରେୟୋ ଜୀବବ୍ରହ୍ମୈକ୍ୟକାରଣମ୍ ।
ଅସ୍ତି ବ୍ରହ୍ମେତି ଚ ଶ୍ରୁତ୍ୱା ଭାବୟନ୍ ସନ୍ତ ଏବ ହି ॥ ୪୫.୧୬ ॥
ଶିବପ୍ରସାଦହୀନୋ ଯୋ ନୈତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥାର୍ଥବିଦ୍ଭବେତ୍ ।
ଭାବଗ୍ରାହ୍ୟୋଽୟମାତ୍ମାୟଂ ପର ଏକଃ ଶିବୋ ଧ୍ରୁବଃ ॥ ୪୫.୧୭ ॥
ସର୍ୱମନ୍ୟତ୍ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ଧ୍ୟାୟୀତେଶାନମବ୍ୟଯମ୍ ।
ଶିବଜ୍ଞାନମିଦଂ ଶୁଦ୍ଧଂ ଦ୍ୱୈତାଦ୍ୱୈତବିନାଶନମ୍ ॥ ୪୫.୧୮ ॥
ଅନ୍ୟେଷୁ ଚ ପୁରାଣେଷୁ ଇତିହାସେଷୁ ନ କ୍ୱଚିତ୍ ।
ଏତାଦୃଶଂ ଶିବଜ୍ଞାନଂ ଶ୍ରୁତିସାରମହୋଦୟମ୍ ॥ ୪୫.୧୯ ॥
ଉକ୍ତଂ ସାକ୍ଷାଚ୍ଛିବେନୈତଦ୍ ଯୋଗସାଂଖ୍ୟବିବର୍ଜିତମ୍ ।
ଭାବନାମାତ୍ରସୁଲଭଂ ଭକ୍ତିଗମ୍ୟମନାମୟମ୍ ॥ ୪୫.୨୦ ॥
ମହାନନ୍ଦପ୍ରଦଂ ସାକ୍ଷାତ୍ ପ୍ରସାଦେନୈବ ଲଭ୍ୟତେ ।
ତସ୍ୟୈତେ କଥିତା ହ୍ୟର୍ଥାଃ ପ୍ରକାଶନ୍ତେ ମହାତ୍ମନଃ ॥ ୪୫.୨୧ ॥
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ଗୁରୋଃ ଶ୍ରୁତ୍ୱା ନ ପୂଜାଂ କୁରୁତେ ଯଦି ।
ଶ୍ୱାନୟୋନିଶତଂ ପ୍ରାପ୍ୟ ଚଣ୍ଡାଲଃ କୋଟିଜନ୍ମସୁ ॥ ୪୫.୨୨ ॥
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥସ୍ୟ ମାହାତ୍ମ୍ୟଂ ନ ଯଜନ୍ତୀଶ୍ୱରଂ ହୃଦା ।
ସ ସୂକରୋ ଭବତ୍ୟେବ ସହସ୍ରପରିବତ୍ସରାନ୍ ॥ ୪୫.୨୩ ॥
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥାର୍ଥବକ୍ତାରମଭ୍ୟସୂୟେତ ଯୋ ଦ୍ୱିଜଃ ।
ଅନେକବ୍ରହ୍ମକଲ୍ପଂ ଚ ବିଷ୍ଠାୟାଂ ଜାୟତେ କ୍ରିମିଃ ॥ ୪୫.୨୪ ॥
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥାର୍ଥବିଦ୍ବ୍ରହ୍ମା ସ ବ୍ରହ୍ମ ଭବତି ସ୍ୱୟମ୍ ।
କିଂ ପୁନର୍ବହୁନୋକ୍ତେନ ଜ୍ଞାନମେତଦ୍ୱିମୁକ୍ତିଦମ୍ ॥ ୪୫.୨୫ ॥
ଯସ୍ତ୍ୱେତଚ୍ଛୃଣୁୟାଚ୍ଛିବୋଦିମହାବେଦାନ୍ତାଂବୁଧି (?)
ବୀଚିଜାତପୁଣ୍ୟଂ ନାପେକ୍ଷତ୍ୟନିଶଂ ନ ଚାବ୍ଦକଲ୍ପୈଃ ।
ଶବ୍ଦାନାଂ ନିଖିଲୋ ରସୋ ହି ସ ଶିବଃ କିଂ ବା ତୁଷାଦ୍ରି
ପରିଖଂଡନତୋ ଭବେତ୍ ସ୍ୟାତ୍ ତଣ୍ଡୁଲୋଽପି ସ ମୃଷା ଭବମୋହଜାଲମ୍ ॥ ୪୫.୨୬ ॥
ତଦ୍ୱତ୍ ସର୍ୱମଶାସ୍ତ୍ରମିତ୍ୟେବ ହି ସତ୍ୟଂ
ଦ୍ୱୈତୋତ୍ଥଂ ପରିହାୟ ବାକ୍ୟଜାଲମ୍ ।
ଏବଂ ତ୍ୱଂ ତ୍ୱନିଶଂ ଭଜସ୍ୱ ନିତ୍ୟଂ
ଶାନ୍ତୋଦ୍ୟଖିଲବାକ୍ ସମୂହଭାବନା ॥ ୪୫.୨୭ ॥
ସତ୍ୟତ୍ୱାଭାବଭାବିତୋଽନୁରୂପଶୀଲଃ ।
ସମ୍ପଶ୍ୟନ୍ ଜଗଦିଦମାସମଞ୍ଜସଂ ସଦା ହି ॥ ୪୫.୨୮ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ନିଦାଘକୃତଗୁରୁସ୍ତୁତିବର୍ଣନଂ ନାମ ପଞ୍ଚଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୪୬ ॥ ଷଟ୍ଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ନିଦାଘଃ –
ଏତଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥଂ ସଦା ଶ୍ରୁତ୍ୱା ଚିତ୍ତଜାଡ୍ୟମକୁର୍ୱତଃ ।
ଯାବଦ୍ଦେହଂ ସଦା ବିତ୍ତୈଃ ଶୁଶ୍ରୂଷେତ୍ ପୂଜୟେଦ୍ଗୁରୁମ୍ ॥ ୪୬.୧ ॥
ତତ୍ପୂଜୟୈବ ସତତଂ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ନିତ୍ୟଂ ପୂର୍ଣୋଽସ୍ମି ନିତ୍ୟୋଽସ୍ମି ସର୍ୱଦା ଶାନ୍ତବିଗ୍ରହଃ ॥ ୪୬.୨ ॥
ଏତଦେବାତ୍ମବିଜ୍ଞାନଂ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିର୍ଣୟଃ ।
ନିରଙ୍କୁଶସ୍ୱରୂପୋଽସ୍ମି ଅତିବର୍ଣାଶ୍ରମୀ ଭବ ॥ ୪୬.୩ ॥
ଅଗ୍ନିରିତ୍ୟାଦିଭିର୍ମନ୍ତ୍ରୈଃ ସର୍ୱଦା ଭସ୍ମଧାରଣମ୍ ।
ତ୍ରିୟାୟୁଷୈସ୍ତ୍ର୍ୟଂବକୈଶ୍ଚ କୁର୍ୱନ୍ତି ଚ ତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରକମ୍ ॥ ୪୬.୪ ॥
ତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରଧାରିଣାମେବ ସର୍ୱଦା ଭସ୍ମଧାରଣମ୍ ।
ଶିବପ୍ରସାଦସମ୍ପତ୍ତିର୍ଭବିଷ୍ୟତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୪୬.୫ ॥
ଶିବପ୍ରସାଦାଦେତଦ୍ୱୈ ଜ୍ଞାନଂ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ୟତେ ଧ୍ରୁବମ୍ ।
ଶିରୋବ୍ରତମିଦଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ କେବଲଂ ଭସ୍ମଧାରଣମ୍ ॥ ୪୬.୬ ॥
ଭସ୍ମଧାରଣମାତ୍ରେଣ ଜ୍ଞାନମେତଦ୍ଭବିଷ୍ୟତି ।
ଅହଂ ବତ୍ସରପର୍ୟନ୍ତଂ କୃତ୍ୱା ବୈ ଭସ୍ମଧାରଣମ୍ ॥ ୪୬.୭ ॥
ତ୍ୱତ୍ପାଦାବ୍ଜଂ ପ୍ରପନ୍ନୋଽସ୍ମି ତ୍ୱତ୍ତୋ ଲବ୍ଧାତ୍ମ ନିର୍ୱୃତିଃ ।
ସର୍ୱାଧାରସ୍ୱରୂପୋଽହଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦମାତ୍ରକମ୍ ॥ ୪୬.୮ ॥
ବ୍ରହ୍ମାତ୍ମାହଂ ସୁଲକ୍ଷଣ୍ୟୋ ବ୍ରହ୍ମଲକ୍ଷଣପୂର୍ୱକମ୍ ।
ଆନନ୍ଦାନୁଭବଂ ପ୍ରାପ୍ତଃ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବିଗ୍ରହଃ ॥ ୪୬.୯ ॥
ଗୁଣରୂପାଦିମୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତୋ ନ ସଂଶୟଃ ।
ମୈତ୍ର୍ୟାଦିଗୁଣସମ୍ପନ୍ନୋ ବ୍ରହ୍ମୈବାହଂ ପରୋ ମହାନ୍ ॥ ୪୬.୧୦ ॥
ସମାଧିମାନହଂ ନିତ୍ୟଂ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତେଷୁ ସତ୍ତମଃ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ନିତ୍ୟୋଽସ୍ମି ସମାଧିରିତି କଥ୍ୟତେ ॥ ୪୬.୧୧ ॥
ପ୍ରାରବ୍ଧପ୍ରତିବନ୍ଧଶ୍ଚ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତେଷୁ ବିଦ୍ୟତେ ।
ପ୍ରାରବ୍ଧବଶତୋ ଯଦ୍ୟତ୍ ପ୍ରାପ୍ୟଂ ଭୁଞ୍ଜେ ସୁଖଂ ବସ ॥ ୪୬.୧୨ ॥
ଦୂଷଣଂ ଭୂଷଣଂ ଚୈବ ସଦା ସର୍ୱତ୍ର ସଂଭବେତ୍ ।
ସ୍ୱସ୍ୱନିଶ୍ଚୟତୋ ବୁଦ୍ଧ୍ୟା ମୁକ୍ତୋଽହମିତି ମନ୍ୟତେ ॥ ୪୬.୧୩ ॥
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ପରା ଗତିଃ ।
ଏବଂ ନିଶ୍ଚୟବାନ୍ ନିତ୍ୟଂ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତେତି କଥ୍ୟତେ ॥ ୪୬.୧୪ ॥
ଏତଦ୍ଭେଦଂ ଚ ସନ୍ତ୍ୟଜ୍ୟ ସ୍ୱରୂପେ ତିଷ୍ଠତି ପ୍ରଭୁଃ ।
ଇନ୍ଦ୍ରିୟାର୍ଥବିହୀନୋଽହମିନ୍ଦ୍ରିୟାର୍ଥବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୪୬.୧୫ ॥
ସର୍ୱେନ୍ଦ୍ରିୟଗୁଣାତୀତଃ ସର୍ୱେନ୍ଦ୍ରିୟବିବର୍ଜିତଃ ।
ସର୍ୱସ୍ୟ ପ୍ରଭୁରେବାହଂ ସର୍ୱଂ ମୟ୍ୟେବ ତିଷ୍ଠତି ॥ ୪୬.୧୬ ॥
ଅହଂ ଚିନ୍ମାତ୍ର ଏବାସ୍ମି ସଚ୍ଚିଦାନ୍ଦବିଗ୍ରହଃ ।
ସର୍ୱଂ ଭେଦଂ ସଦା ତ୍ୟକ୍ତ୍ୱା ବ୍ରହ୍ମଭେଦମପି ତ୍ୟଜେତ୍ ॥ ୪୬.୧୭ ॥
ଅଜସ୍ରଂ ଭାବୟନ୍ ନିତ୍ୟଂ ବିଦେହୋ ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଜଗତ୍ପ୍ରଭୁଃ ॥ ୪୬.୧୮ ॥
ଅହମେବ ଗୁଣାତୀତଃ ଅହମେବ ମନୋମୟଃ ।
ଅହଂ ମୟ୍ୟୋ ମନୋମେୟଃ ପ୍ରାଣମେୟଃ ସଦାମୟଃ ॥ ୪୬.୧୯ ॥
ସଦୃଙ୍ମୟୋ ବ୍ରହ୍ମମୟୋଽମୃତମୟଃ ସଭୂତୋମୃତମେବ ହି ।
ଅହଂ ସଦାନନ୍ଦଧନୋଽବ୍ୟଯଃ ସଦା ।
ସ ବେଦମୟ୍ୟୋ ପ୍ରଣବୋଽହମୀଶଃ ॥ ୪୬.୨୦ ॥
ଅପାଣିପାଦୋ ଜବନୋ ଗୃହୀତା
ଅପଶ୍ୟଃ ପଶ୍ୟାମ୍ୟାତ୍ମବତ୍ ସର୍ୱମେବ ।
ଯତ୍ତଦ୍ଭୂତଂ ଯଚ୍ଚ ଭବ୍ୟୋଽହମାତ୍ମା
ସର୍ୱାତୀତୋ ବର୍ତମାନୋଽହମେବ ॥ ୪୬.୨୨ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଜ୍ଞାନୋପାୟଭୂତଶିବବ୍ରତନିରୂପଣଂ ନାମ ଷଟ୍ଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୪୭ ॥ ସପ୍ତଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଋଭୁଃ –
ନିଦାଘ ଶୃଣୁ ବକ୍ଷ୍ୟାମି ଦୃଢୀକରଣମସ୍ତୁ ତେ ।
ଶିବପ୍ରସାଦପର୍ୟନ୍ତମେବଂ ଭାବୟ ନିତ୍ୟଶଃ ॥ ୪୭.୧ ॥
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ସଦାଶିବଃ ।
ଅହମେବ ହି ଚିନ୍ମାତ୍ରମହମେବ ହି ନିର୍ଗୁଣଃ ॥ ୪୭.୨ ॥
ଅହମେବ ହି ଚୈତନ୍ୟମହମେବ ହି ନିଷ୍କଲଃ ।
ଅହମେବ ହି ଶୂନ୍ୟାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ଶାଶ୍ୱତଃ ॥ ୪୭.୩ ॥
ଅହମେବ ହି ସର୍ୱାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ଚିନ୍ମୟଃ ।
ଅହମେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଅହମେବ ମହେଶ୍ୱରଃ ॥ ୪୭.୪ ॥
ଅହମେବ ଜଗତ୍ସାକ୍ଷୀ ଅହମେବ ହି ସଦ୍ଗୁରୁଃ ।
ଅହମେବ ହି ମୁକ୍ତାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ନିର୍ମଲଃ ॥ ୪୭.୫ ॥
ଅହମେବାହମେବୋକ୍ତଃ ଅହମେବ ହି ଶଙ୍କରଃ ।
ଅହମେବ ହି ମହାବିଷ୍ଣୁରହମେବ ଚତୁର୍ମୁଖଃ ॥ ୪୭.୬ ॥
ଅହମେବ ହି ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ହ୍ୟହମେବ ହ୍ୟହଂ ସଦା ।
ଅହମେବ ହି ନିତ୍ୟାତ୍ମା ଅହମେବ ହି ମତ୍ପରଃ ॥ ୪୭.୭ ॥
ଅହମେବ ମନୋରୂପଂ ଅହମେବ ହି ଶୀତଲଃ ।
ଅହମେବାନ୍ତର୍ୟାମୀ ଚ ଅହମେବ ପରେଶ୍ୱରଃ ॥ ୪୭.୮ ॥
ଏବମୁକ୍ତପ୍ରକାରେଣ ଭାବୟିତ୍ୱା ସଦା ସ୍ୱୟମ୍ ।
ଦ୍ରବ୍ୟୋଽସ୍ତି ଚେନ୍ନ କୁର୍ୟାତ୍ତୁ ବଂଚକେନ ଗୁରୁଂ ପରମ୍ ॥ ୪୭.୯ ॥
କୁମ୍ଭୀପାକେ ସୁଘୋରେ ତୁ ତିଷ୍ଠତ୍ୟେବ ହି କଲ୍ପକାନ୍ ।
ଶ୍ରୁତ୍ୱା ନିଦାଘଶ୍ଚୋଥାୟ ପୁତ୍ରଦାରାନ୍ ପ୍ରଦତ୍ତବାନ୍ ॥ ୪୭.୧୦ ॥
ସ୍ୱଶରୀରଂ ଚ ପୁତ୍ରତ୍ୱେ ଦତ୍ୱା ସାଦରପୂର୍ୱକମ୍ ।
ଧନଧାନ୍ୟଂ ଚ ବସ୍ତ୍ରାଦୀନ୍ ଦତ୍ୱାଽତିଷ୍ଠତ୍ ସମୀପତଃ ॥ ୪୭.୧୧ ॥
ଗୁରୋସ୍ତୁ ଦକ୍ଷିଣାଂ ଦତ୍ୱା ନିଦାଘସ୍ତୁଷ୍ଟବାନୃଭୁମ୍ ।
ସନ୍ତୁଷ୍ଟୋଽସ୍ମି ମହାଭାଗ ତବ ଶୁଶ୍ରୂଷୟା ସଦା ॥ ୪୭.୧୨ ॥
ବ୍ରହ୍ମବିଜ୍ଞାନମାପ୍ତୋଽସି ସୁକୃତାର୍ଥୋ ନ ସଂଶୟଃ ।
ବ୍ରହ୍ମରୂପମିଦଂ ଚେତି ନିଶ୍ଚୟଂ କୁରୁ ସର୍ୱଦା ॥ ୪୭.୧୩ ॥
ନିଶ୍ଚୟାଦପରୋ ମୋକ୍ଷୋ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତୀତି ନିଶ୍ଚିନୁ ।
ନିଶ୍ଚୟଂ କାରଣଂ ମୋକ୍ଷୋ ନାନ୍ୟତ୍ କାରଣମସ୍ତି ବୈ ॥ ୪୭.୧୪ ॥
ସକଲଭୁବନସାରଂ ସର୍ୱବେଦାନ୍ତସାରଂ
ସମରସଗୁରୁସାରଂ ସର୍ୱବେଦାର୍ଥସାରମ୍ ।
ସକଲଭୁବନସାରଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦସାରଂ
ସମରସଜୟସାରଂ ସର୍ୱଦା ମୋକ୍ଷସାରମ୍ ॥ ୪୭.୧୫ ॥
ସକଲଜନନମୋକ୍ଷଂ ସର୍ୱଦା ତୁର୍ୟମୋକ୍ଷଂ
ସକଲସୁଲଭମୋକ୍ଷଂ ସର୍ୱସାମ୍ରାଜ୍ୟମୋକ୍ଷମ୍ ।
ବିଷୟରହିତମୋକ୍ଷଂ ବିତ୍ତସଂଶୋଷମୋକ୍ଷଂ
ଶ୍ରବଣମନନମାତ୍ରାଦେତଦତ୍ୟନ୍ତମୋକ୍ଷମ୍ ॥ ୪୭.୧୬ ॥
ତଚ୍ଛୁଶ୍ରୂଷା ଚ ଭବତଃ ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ୱା ଚ ପ୍ରପେଦିରେ ।
ଏବଂ ସର୍ୱବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ୱା ନିଦାଘଋଷିଦର୍ଶିତମ୍ ।
ଶୁକାଦୟୋ ମହାନ୍ତସ୍ତେ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମମବାପ୍ନୁବନ୍ ॥ ୪୭.୧୭ ॥
ଶ୍ରୁତ୍ୱା ଶିବଜ୍ଞାନମିଦଂ ଋଭୁସ୍ତଦା
ନିଦାଘମାହେତ୍ଥଂ ମୁନୀନ୍ଦ୍ରମଧ୍ୟେ ।
ମୁଦା ହି ତେଽପି ଶ୍ରୁତିଶବ୍ଦସାରଂ
ଶ୍ରୁତ୍ୱା ପ୍ରଣମ୍ୟାହୁରତୀବ ହର୍ଷାତ୍ ॥ ୪୭.୧୮ ॥
ମୁନୟଃ –
ପିତା ମାତା ଭ୍ରାତା ଗୁରୁରସି ବୟସ୍ୟୋଽଥ ହିତକୃତ୍
ଅବିଦ୍ୟାବ୍ଧେଃ ପାରଂ ଗମୟସି ଭବାନେବ ଶରଣମ୍ ।
ବଲେନାସ୍ମାନ୍ ନୀତ୍ୱା ମମ ବଚନବଲେନୈବ ସୁଗମଂ
ପଥଂ ପ୍ରାପ୍ତ୍ୟୈବାର୍ଥୈଃ ଶିବବଚନତୋଽସ୍ମାନ୍ ସୁଖୟସି ॥ ୪୭.୧୯ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ଋଭୁକୃତସଂଗ୍ରହୋପଦେଶବର୍ଣନଂ ନାମ ସପ୍ତଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୪୮ ॥ ଅଷ୍ଟଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ଜ୍ଞାନାଙ୍ଗସାଧନଂ ବକ୍ଷ୍ୟେ ଶୃଣୁ ବକ୍ଷ୍ୟାମି ତେ ହିତମ୍ ।
ଯତ୍ କୃତ୍ୱା ଜ୍ଞାନମାପ୍ନୋତି ତତ୍ ପ୍ରାଦାତ୍ ପରମେଷ୍ଠିନଃ ॥ ୪୮.୧ ॥
ଜୈଗୀଷବ୍ୟ ଶୃଣୁଷ୍ୱୈତତ୍ ସାବଧାନେନ ଚେତସା ।
ପ୍ରଥମଂ ବେଦସମ୍ପ୍ରୋକ୍ତଂ କର୍ମାଚରଣମିଷ୍ୟତେ ॥ ୪୮.୨ ॥
ଉପନୀତୋ ଦ୍ୱିଜୋ ବାପି ବୈଶ୍ୟଃ କ୍ଷତ୍ରିୟ ଏବ ବା ।
ଅଗ୍ନିରିତ୍ୟାଦିଭିର୍ମନ୍ତ୍ରୈର୍ଭସ୍ମଧୃକ୍ ପୂୟତେ ତ୍ୱଘୈଃ ॥ ୪୮.୩ ॥
ତ୍ରିୟାୟୁଷୈସ୍ତ୍ର୍ୟମ୍ବକୈଶ୍ଚ ତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରଂ ଭସ୍ମନାଽଽଚରେତ୍ ।
ଲିଙ୍ଗାର୍ଚନପରୋ ନିତ୍ୟଂ ରୁଦ୍ରାକ୍ଷାନ୍ ଧାରୟନ୍ କ୍ରମୈଃ ॥ ୪୮.୪ ॥
କଣ୍ଠେ ବାହ୍ୱୋର୍ୱକ୍ଷସୀ ଚ ମାଲାଭିଃ ଶିରସା ତଥା ।
ତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରବଦ୍ଧାରୟେତ ରୁଦ୍ରାକ୍ଷାନ୍ କ୍ରମଶୋ ମୁନେ ॥ ୪୮.୫ ॥
ଏକାନନଂ ଦ୍ୱିବକ୍ତ୍ରଂ ବା ତ୍ରିବକ୍ତ୍ରଂ ଚତୁରାସ୍ୟକମ୍ ।
ପଞ୍ଚବକ୍ତ୍ରଂ ଚ ଷଟ୍ ସପ୍ତ ତଥାଷ୍ଟଦଶକଂ ନବ ॥ ୪୮.୬ ॥
ଏକାଦଶଂ ଦ୍ୱାଦଶଂ ବା ତଥୋର୍ଧ୍ୱଂ ଧାରୟେତ୍ କ୍ରମାତ୍ ।
ଭସ୍ମଧାରଣମାତ୍ରେଣ ପ୍ରସୀଦତି ମହେଶ୍ୱରଃ ॥ ୪୮.୭ ॥
ରୁଦ୍ରାକ୍ଷଧାରଣାଦେବ ନରୋ ରୁଦ୍ରତ୍ୱମାପ୍ନୁୟାତ୍ ।
ଭସ୍ମରୁଦ୍ରାକ୍ଷଧୃଙ୍ମର୍ତ୍ୟୋ ଜ୍ଞାନାଙ୍ଗୀ ଭବତି ପ୍ରିୟଃ ॥ ୪୮.୮ ॥
ରୁଦ୍ରାଧ୍ୟାୟୀ ଭସ୍ମନିଷ୍ଠଃ ପଞ୍ଚାକ୍ଷରଜପାଧରଃ ।
ଭସ୍ମୋଦ୍ଧୂଲିତଦେହୋଽୟଂ ଶ୍ରୀରୁଦ୍ରଂ ପ୍ରଜପନ୍ ଦ୍ୱିଜଃ ॥ ୪୮.୯ ॥
ସର୍ୱପାପୈର୍ୱିମୁକ୍ତଶ୍ଚ ଜ୍ଞାନନିଷ୍ଠୋ ଭବେନ୍ମୁନେ ।
ଭସ୍ମସଂଛନ୍ନସର୍ୱାଙ୍ଗୋ ଭସ୍ମଫାଲତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରକଃ ॥ ୪୮.୧୦ ॥
ବେଦମୌଲିଜବାକ୍ୟେଷୁ ବିଚାରାଧିକୃତୋ ଭବେତ୍ ।
ନାନ୍ୟପୁଣ୍ଡ୍ରଧରୋ ବିପ୍ରୋ ଯତିର୍ୱା ବିପ୍ରସତ୍ତମ ॥ ୪୮.୧୧ ॥
ଶମାଦିନିୟମୋପେତଃ କ୍ଷମାୟୁକ୍ତୋଽପ୍ୟସଂସ୍କୃତଃ ।
ଶିରୋବ୍ରତମିଦଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଭସ୍ମଧାରଣମେବ ହି ॥ ୪୮.୧୨ ॥
ଶିରୋବ୍ରତଂ ଚ ବିଧିବଦ୍ୟୈଶ୍ଚୀର୍ଣଂ ମୁନିସତ୍ତମ ।
ତେଷାମେବ ବ୍ରହ୍ମବିଦ୍ୟାଂ ବଦେତ ଗୁରୁରାସ୍ତିକଃ ॥ ୪୮.୧୩ ॥
ଶାଂଭବା ଏବ ବେଦେଷୁ ନିଷ୍ଠା ନଷ୍ଟାଶୁଭାଃ ପରମ୍ ।
ଶିବପ୍ରସାଦସମ୍ପନ୍ନୋ ଭସ୍ମରୁଦ୍ରାକ୍ଷଧାରକଃ ॥ ୪୮.୧୪ ॥
ରୁଦ୍ରାଧ୍ୟାୟଜପାସକ୍ତଃ ପଞ୍ଚାକ୍ଷରପରାୟଣଃ ।
ସ ଏବ ବେଦବେଦାନ୍ତଶ୍ରବଣେଽଧିକୃତୋ ଭବେତ୍ ॥ ୪୮.୧୫ ॥
ନାନ୍ୟପୁଣ୍ଡ୍ରଧରୋ ବିପ୍ରଃ କୃତ୍ୱାପି ଶ୍ରବଣଂ ବହୁ ।
ନୈବ ଲଭ୍ୟେତ ତଦ୍ଜ୍ଞାନଂ ପ୍ରସାଦେନ ବିନେଶିତୁଃ ॥ ୪୮.୧୬ ॥
ପ୍ରସାଦଜନକଂ ଶମ୍ଭୋର୍ଭସ୍ମଧାରଣମେବ ହି ।
ଶିବପ୍ରସାଦହୀନାନାଂ ଜ୍ଞାନଂ ନୈବୋପଜାୟତେ ॥ ୪୮.୧୭ ॥
ପ୍ରସାଦେ ସତି ଦେବସ୍ୟ ବିଜ୍ଞାନସ୍ଫୁରଣଂ ଭବେତ୍ ।
ରୁଦ୍ରାଧ୍ୟାୟଜାପିନାଂ ତୁ ଭସ୍ମଧାରଣପୂର୍ୱକମ୍ ॥ ୪୮.୧୮ ॥
ପ୍ରସାଦୋ ଜାୟତେ ଶମ୍ଭୋଃ ପୁନରାବୃତ୍ତିବର୍ଜିତଃ ।
ପ୍ରସାଦେ ସତି ଦେବସ୍ୟ ବେଦାନ୍ତସ୍ଫୁରଣଂ ଭବେତ୍ ॥ ୪୮.୧୯ ॥
ତସ୍ୟୈବାକଥିତା ହ୍ୟର୍ଥାଃ ପ୍ରକାଶନ୍ତେ ମହାତ୍ମନଃ ।
ପଞ୍ଚାକ୍ଷରଜପାଦେବ ପଞ୍ଚାସ୍ୟଧ୍ୟାନପୂର୍ୱକମ୍ ॥ ୪୮.୨୦ ॥
ତସ୍ୟୈବ ଭବତି ଜ୍ଞାନଂ ଶିବପ୍ରୋକ୍ତମିଦଂ ଧ୍ରୁବମ୍ ।
ସର୍ୱଂ ଶିବାତ୍ମକଂ ଭାତି ଜଗଦେତତ୍ ଚରାଚରମ୍ ॥ ୪୮.୨୧ ॥
ସ ପ୍ରସାଦୋ ମହେଶସ୍ୟ ବିଜ୍ଞେୟଃ ଶାଂଭବୋତ୍ତମୈଃ ।
ଶିବଲିଙ୍ଗାର୍ଚନାଦେବ ପ୍ରସାଦଃ ଶାଂଭବୋତ୍ତମେ ॥ ୪୮.୨୨ ॥
ନିୟମାଦ୍ବିଲ୍ୱପତ୍ରୈଶ୍ଚ ଭସ୍ମଧାରଣପୂର୍ୱକମ୍ ।
ପ୍ରସାଦୋ ଜାୟତେ ଶମ୍ଭୋଃ ସାକ୍ଷାଦ୍ଜ୍ଞାନପ୍ରକାଶକଃ ॥ ୪୮.୨୩ ॥
ଶିବକ୍ଷେତ୍ରନିବାସେନ ଜ୍ଞାନଂ ସମ୍ୟକ୍ ଦୃଢଂ ଭବେତ୍ ।
ଶିବକ୍ଷେତ୍ରନିବାସେ ତୁ ଭସ୍ମଧାର୍ୟଧିକାରବାନ୍ ॥ ୪୮.୨୪ ॥
ନକ୍ତାଶନାର୍ଚନାଦେବ ପ୍ରୀୟେତ ଭଗବାନ୍ ଭବଃ ।
ପ୍ରଦୋଷପୂଜନଂ ଶଂଭୋଃ ପ୍ରସାଦଜନକଂ ପରମ୍ ॥ ୪୮.୨୫ ॥
ସୋମବାରେ ନିଶୀଥେଷୁ ପୂଜନଂ ପ୍ରିୟମୀଶିତୁଃ ।
ଭୂତାୟାଂ ଭୂତନାଥସ୍ୟ ପୂଜନଂ ପରମଂ ପ୍ରିୟମ୍ ॥ ୪୮.୨୬ ॥
ଶିବଶବ୍ଦୋଚ୍ଚାରଣଂ ଚ ପ୍ରସାଦଜନକଂ ମହତ୍ ।
ଜ୍ଞାନାଙ୍ଗସାଧନେଷ୍ୱେବଂ ଶିବଭକ୍ତାର୍ଚନଂ ମହତ୍ ॥ ୪୮.୨୭ ॥
ଭକ୍ତାନାମର୍ଚନାଦେବ ଶିବଃ ପ୍ରୀତୋ ଭବିଷ୍ୟତି ।
ଇତ୍ୟେତତ୍ତଂ ସମାସେନ ଜ୍ଞାନାଙ୍ଗଂ କଥିତଂ ମୟା ।
ଅକୈତବେନ ଭାବେନ ଶ୍ରବଣୀୟୋ ମହେଶ୍ୱରଃ ॥ ୪୮.୨୮ ॥
ସୂତଃ –
ଯଃ କୋଽପି ପ୍ରସଭଂ ପ୍ରଦୋଷସମୟେ ବିଲ୍ୱୀଦଲାଲଙ୍କୃତଂ
ଲିଙ୍ଗଂ ତୁଙ୍ଗମପାରପୁଣ୍ୟବିଭବୈଃ ପଶ୍ୟେଦଥାର୍ଚେତ ବା ।
ପ୍ରାପ୍ତଂ ରାଜ୍ୟମବାପ୍ୟ କାମହୃଦୟସ୍ତୁଷ୍ୟେଦକାମୋ ଯଦି
ମୁକ୍ତିଦ୍ୱାରମପାବୃତଂ ସ ତୁ ଲଭେତ୍ ଶମ୍ଭୋଃ କଟାକ୍ଷାଙ୍କୁରୈଃ ॥ ୪୮.୨୯ ॥
ଅଚଲାତୁଲରାଜକନ୍ୟକାକୁଚଲୀଲାମଲବାହୁଜାଲମୀଶମ୍ ।
ଭଜତାମନଲାକ୍ଷିପାଦପଦ୍ମଂ ଭବଲୀଲଂ ନ ଭବେତ ଚିତ୍ତବାଲମ୍ ॥ ୪୮.୩୦ ॥
ଭସ୍ମତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରରଚିତାଙ୍ଗକବାହୁଫାଲ-
ରୁଦ୍ରାକ୍ଷଜାଲକବଚାଃ ଶ୍ରୁତିସୂକ୍ତିମାଲାଃ ।
ବେଦୋରୁରତ୍ନପଦକାଙ୍କିତଶମ୍ଭୁନାମ-
ଲୋଲା ହି ଶାଂଭବବରାଃ ପରିଶୀଲୟନ୍ତି ॥ ୪୮.୩୧ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ଋଭୁନିଦାଘସଂବାଦେ
ସ୍କନ୍ଦକୃତଶିବବ୍ରତୋପଦେଶବର୍ଣନଂ ନାମ ଅଷ୍ଟଚତ୍ୱାରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୪୯ ॥ ଏକୋନପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ପୁରା ମଗଧଦେଶୀୟୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ବେଦପାରଗଃ ।
ଉଚଥ୍ୟତନୟୋ ବାଗ୍ମୀ ବେଦାର୍ଥପ୍ରବଣେ ଧୃତଃ ॥ ୪୯.୧ ॥
ନାମ୍ନା ସୁଦର୍ଶନୋ ବିପ୍ରାନ୍ ପାଠୟନ୍ ଶାସ୍ତ୍ରମୁତ୍ତମମ୍ ।
ବେଦାନ୍ତପରୟା ଭକ୍ତ୍ୟା ବର୍ଣାଶ୍ରମରତଃ ସଦା ॥ ୪୯.୨ ॥
ମୋକ୍ଷମିଚ୍ଛେଦପି ସଦା ବିପ୍ରୋଽପି ଚ ଜନାର୍ଦନାତ୍ ।
ବିଷ୍ଣୁପୂଜାପରୋ ନିତ୍ୟଂ ବିଷ୍ଣୁକ୍ଷେତ୍ରେଷୁ ସଂବସନ୍ ॥ ୪୯.୩ ॥
ଗୋପୀଚନ୍ଦନଫାଲୋସୌ ତୁଲସ୍ୟୈବାର୍ଚୟଦ୍ଧରିମ୍ ।
ଉବାସ ନିୟତଂ ବିପ୍ରୋ ବିଷ୍ଣୁଧ୍ୟାନପରାୟଣଃ ॥ ୪୯.୪ ॥
ଦଶବର୍ଷମିଦଂ ତସ୍ୟ କୃତ୍ୟଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ଜନାର୍ଦନଃ ।
ମୋକ୍ଷେଚ୍ଛୋରାଜୁହାବୈନଂ ପୁରତୋଦ୍ଭୂୟ ତଂ ଦ୍ୱିଜମ୍ ॥ ୪୯.୫ ॥
ବିଷ୍ଣୁଃ –
ଔଚଥ୍ୟ ମୁନିଶାର୍ଦୂଲ ତପସ୍ୟଭିରତଃ ସଦା ।
ବୃଣୁ କାମଂ ଦଦାମ୍ୟେବ ବିନା ଜ୍ଞାନଂ ଦ୍ୱିଜୋତ୍ତମ ॥ ୪୯.୬ ॥
ସୂତଃ –
ଇତି ବିଷ୍ଣୋର୍ଗିରଂ ଶ୍ରୁତ୍ୱା ବିପ୍ରଃ କିଞ୍ଚିଦ୍ଭୟାନ୍ୱିତଃ ।
ପ୍ରଣିପତ୍ୟାହ ତଂ ବିଷ୍ଣୁଂ ସ୍ତୁବନ୍ନାରାୟଣେତି ତମ୍ ॥ ୪୯.୭ ॥
ସୁଦର୍ଶନଃ –
ବିଷ୍ଣୋ ଜିଷ୍ଣୋ ନମସ୍ତେଽସ୍ତୁ ଶଙ୍ଖଚକ୍ରଗଦାଧର ।
ତ୍ୱତ୍ପାଦନଲିନଂ ପ୍ରାପ୍ତୋ ଜ୍ଞାନାୟାନର୍ହଣଃ କିମୁ ॥ ୪୯.୮ ॥
କିମନ୍ୟୈର୍ଧର୍ମକାମାର୍ଥୈର୍ନଶ୍ୱରୈରିହ ଶଙ୍ଖଭୃତ୍ ।
ଇତ୍ୟୁକ୍ତଂ ତଦ୍ୱଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ୱା ବିଷ୍ଣୁ ପ୍ରାହ ସୁଦର୍ଶନମ୍ ॥ ୪୯.୯ ॥
ବିଷ୍ଣୁଃ –
ସୁଦର୍ଶନ ଶୃଣୁଷ୍ୱୈତନ୍ମତ୍ତୋ ନାନ୍ୟମନା ଦ୍ୱିଜ ।
ବଦାମି ତେ ହିତଂ ସତ୍ୟଂ ମୟା ପ୍ରାପ୍ତଂ ଯଥା ତବ ॥ ୪୯.୧୦ ॥
ମଦର୍ଚନେନ ଧ୍ୟାନେନ ମୋକ୍ଷେଚ୍ଛା ଜାୟତେ ନୃଣାମ୍ ।
ମୋକ୍ଷଦାତା ମହାଦେବୋ ଜ୍ଞାନବିଜ୍ଞାନଦାୟକଃ ॥ ୪୯.୧୧ ॥
ତଦର୍ଚନେନ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତଂ ମୟା ପୂର୍ୱଂ ସୁଦର୍ଶନମ୍ ।
ସହସ୍ରାରଂ ଦୈତ୍ୟହନ୍ତୃ ସାକ୍ଷାତ୍ ତ୍ର୍ୟକ୍ଷପ୍ରପୂଜୟା ॥ ୪୯.୧୨ ॥
ତମାରାଧୟ ଯତ୍ନେନ ଭସ୍ମଧାରଣପୂର୍ୱକମ୍ ।
ଅଗ୍ନିରିତ୍ୟାଦିଭିର୍ମନ୍ତ୍ରୈସ୍ତ୍ରିୟାୟୁଷତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରକୈଃ ॥ ୪୯.୧୩ ॥
ରୁଦ୍ରାକ୍ଷଧାରକୋ ନିତ୍ୟଂ ରୁଦ୍ରପଞ୍ଚାକ୍ଷରାଦରଃ ।
ଶିବଲିଙ୍ଗଂ ବିଲ୍ୱପତ୍ରୈଃ ପୂଜୟନ୍ ଜ୍ଞାନବାନ୍ ଭବ ॥ ୪୯.୧୪ ॥
ବସନ୍ କ୍ଷେତ୍ରେ ମହେଶସ୍ୟ ସ୍ନାହି ତୀର୍ଥେ ଚ ଶାଙ୍କରେ ।
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାଦୟୋ ଦେବାଃ ପୂଜୟୈବ ପିନାକିନଃ ॥ ୪୯.୧୫ ॥
ବଲିନଃ ଶିବଲିଙ୍ଗସ୍ୟ ପୂଜୟା ବିପ୍ରସତ୍ତମ ।
ଯସ୍ୟ ଫାଲତଲଂ ମେଽଦ୍ୟ ତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରପରିଚିନ୍ହିତମ୍ ॥ ୪୯.୧୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମେନ୍ଦ୍ରଦେବମୁନିଭିସ୍ତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରଂ ଭସ୍ମନା ଧୃତମ୍ ।
ପଶ୍ୟ ବକ୍ଷସି ବାହ୍ୱୋର୍ମେ ରୁଦ୍ରାକ୍ଷାଣାଂ ସ୍ରଜଂ ଶୁଭାମ୍ ॥ ୪୯.୧୭ ॥
ପଞ୍ଚାକ୍ଷରଜପାସକ୍ତୋ ରୁଦ୍ରାଧ୍ୟାୟପରାୟଣଃ ।
ତ୍ରିକାଲମର୍ଚୟାମୀଶଂ ବିଲ୍ୱପତ୍ରୈରହଂ ଶିବମ୍ ॥ ୪୯.୧୮ ॥
କମଲା ବିମଲା ନିତ୍ୟଂ କୋମଲୈର୍ବିଲ୍ୱପଲ୍ଲବୈଃ ।
ପୂଜୟତ୍ୟନିଶଂ ଲିଙ୍ଗେ ତଥା ବ୍ରହ୍ମାଦୟଃ ସୁରାଃ ॥ ୪୯.୧୯ ॥
ମୁନୟୋ ମନବୋଽପ୍ୟେବଂ ତଥାନ୍ୟେ ଦ୍ୱିଜସତ୍ତମାଃ ।
ନୃପାସୁରାସ୍ତଥା ଦୈତ୍ୟା ବଲିନଃ ଶିବପୂଜୟା ॥ ୪୯.୨୦ ॥
ଜ୍ଞାନଂ ମୋକ୍ଷସ୍ତଥା ଭାଗ୍ୟଂ ଲଭ୍ୟତେ ଶଙ୍କରାର୍ଚନାତ୍ ।
ତସ୍ମାତ୍ ତ୍ୱମପି ଭକ୍ତ୍ୟୈବ ସମାରାଧୟ ଶଙ୍କରମ୍ ॥ ୪୯.୨୧ ॥
ପଶବୋ ବିଷ୍ଣୁବିଧୟସ୍ତଥାନ୍ୟେ ମୁନୟଃ ସୁରାଃ ।
ସର୍ୱେଷାଂ ପତିରୀଶାନସ୍ତତ୍ପ୍ରସାଦାଦ୍ୱିମୁକ୍ତିଭାକ୍ ॥ ୪୯.୨୨ ॥
ପ୍ରସାଦଜନକଂ ତସ୍ୟ ଭସ୍ମଧାରଣମେବ ହି ।
ପ୍ରସାଦଜନକଂ ତସ୍ୟ ମୁନେ ରୁଦ୍ରାକ୍ଷଧାରଣମ୍ ॥ ୪୯.୨୩ ॥
ପ୍ରସାଦଜନକସ୍ତସ୍ୟ ରୁଦ୍ରାଧ୍ୟାୟଜପଃ ସଦା ।
ପ୍ରସାଦଜନକସ୍ତସ୍ୟ ପଞ୍ଚାକ୍ଷରଜପୋ ଦ୍ୱିଜ ॥ ୪୯.୨୪ ॥
ପ୍ରସାଦଜନକଂ ତସ୍ୟ ଶିବଲିଙ୍ଗୈକପୂଜନମ୍ ।
ପ୍ରସାଦେ ଶାଂଭବେ ଜାତେ ଭୁକ୍ତିମୁକ୍ତୀ କରେ ସ୍ଥିତେ ॥ ୪୯.୨୫ ॥
ତସ୍ୟ ଭକ୍ତ୍ୟୈବ ସର୍ୱେଷାଂ ମୋଚନଂ ଭବପାଶତଃ ।
ତସ୍ୟ ପ୍ରୀତିକରଂ ସାକ୍ଷାଦ୍ବିଲ୍ୱୈର୍ଲିଙ୍ଗସ୍ୟ ପୂଜନମ୍ ॥ ୪୯.୨୬ ॥
ତସ୍ୟ ପ୍ରୀତିକରଂ ସାକ୍ଷାଚ୍ଛିବକ୍ଷେତ୍ରେଷୁ ବର୍ତନମ୍ ।
ତସ୍ୟ ପ୍ରୀତିକରଂ ସାକ୍ଷାତ୍ ଶିବତୀର୍ଥନିଷେବଣମ୍ ॥ ୪୯.୨୭ ॥
ତସ୍ୟ ପ୍ରୀତିକରଂ ସାକ୍ଷାତ୍ ଭସ୍ମରୁଦ୍ରାକ୍ଷଧାରଣମ୍ ।
ତସ୍ୟ ପ୍ରୀତିକରଂ ସାକ୍ଷାତ୍ ପ୍ରଦୋଷେ ଶିବପୂଜନମ୍ ॥ ୪୯.୨୮ ॥
ତସ୍ୟ ପ୍ରୀତିକରଂ ସାକ୍ଷାଦ୍ ରୁଦ୍ରପଞ୍ଚାକ୍ଷରାବୃତିଃ ।
ତସ୍ୟ ପ୍ରୀତିକରଂ ସାକ୍ଷାଚ୍ଛିବଭକ୍ତଜନାର୍ଚନମ୍ ॥ ୪୯.୨୯ ॥
ତସ୍ୟ ପ୍ରୀତିକରଂ ସାକ୍ଷାତ୍ ସୋମେ ସାୟନ୍ତନାର୍ଚନମ୍ ।
ତସ୍ୟ ପ୍ରୀତିକରଂ ସାକ୍ଷାତ୍ ତନ୍ନିର୍ମାଲ୍ୟୈକଭୋଜନମ୍ ॥ ୪୯.୩୦ ॥
ତସ୍ୟ ପ୍ରୀତିକରଂ ସାକ୍ଷାଦ୍ ଅଷ୍ଟମୀଷ୍ୱର୍ଚନଂ ନିଶି ।
ତସ୍ୟ ପ୍ରୀତିକରଂ ସାକ୍ଷାତ୍ ଚତୁର୍ଦଶ୍ୟର୍ଚନଂ ନିଶି ॥ ୪୯.୩୧ ॥
ତସ୍ୟ ପ୍ରୀତିକରଂ ସାକ୍ଷାତ୍ ତନ୍ନାମ୍ନାଂ ସ୍ମୃତିରେବ ହି ।
ଏତାବାନେନ ଧର୍ମୋ ହି ଶମ୍ଭୋଃ ପ୍ରିୟକରୋ ମହାନ୍ ॥ ୪୯.୩୨ ॥
ଅନ୍ୟଦଭ୍ୟୁଦୟଂ ବିପ୍ର ଶ୍ରୁତିସ୍ମୃତିଷୁ କୀର୍ତିତମ୍ ।
ଧର୍ମୋ ବର୍ଣାଶ୍ରମପ୍ରୋକ୍ତୋ ମୁନିଭିଃ କଥିତୋ ମୁନେ ॥ ୪୯.୩୩ ॥
ଅବିମୁକ୍ତେ ବିଶେଷେଣ ଶିବୋ ନିତ୍ୟଂ ପ୍ରକାଶତେ ।
ତସ୍ମାତ୍ କାଶୀତି ତତ୍ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଯତୋ ହୀଶଃ ପ୍ରକାଶତେ ॥ ୪୯.୩୪ ॥
ତତ୍ରୈବାମରଣଂ ତିଷ୍ଠେଦିତି ଜାବାଲିକୀ ଶ୍ରୁତିଃ ।
ତତ୍ର ବିଶ୍ୱେଶ୍ୱରେ ଲିଙ୍ଗେ ନିତ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମ ପ୍ରକାଶତେ ॥ ୪୯.୩୫ ॥
ତତ୍ରାନ୍ନପୂର୍ଣା ସର୍ୱେଷାଂ ଭୁକ୍ତ୍ୟନ୍ନଂ ସମ୍ପ୍ରୟଚ୍ଛତି ।
ତତ୍ରାସ୍ତି ମଣିକର୍ଣାଖ୍ୟଂ ମଣିକୁଣ୍ଡଂ ବିନିର୍ମିତମ୍ ॥ ୪୯.୩୬ ॥
ଜ୍ଞାନୋଦୟୋଽପି ତତ୍ରାସ୍ତି ସର୍ୱେଷାଂ ଜ୍ଞାନଦାୟକଃ ।
ତତ୍ର ଯାହି ମୟା ସାର୍ଧଂ ତତ୍ରୈବ ବସ ବୈ ମୁନେ ॥ ୪୯.୩୭ ॥
ତତ୍ରାନ୍ତେ ମୋକ୍ଷଦଂ ଜ୍ଞାନଂ ଦଦାତୀଶ୍ୱର ଏବ ହି ।
ଇତ୍ୟୁକ୍ତ୍ୱା ତେନ ବିପ୍ରେଣ ଯୟୌ କାଶୀଂ ହରିଃ ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୪୯.୩୮ ॥
ସ୍ନାତ୍ୱା ତୀର୍ଥେ ଚକ୍ରସଂଜ୍ଞେ ଜ୍ଞାନବାପ୍ୟାଂ ହରିଦ୍ୱିଜଃ ।
ତଂ ଦ୍ୱିଜଂ ସ୍ନାପୟାମାସ ଭସ୍ମନାପାଦମସ୍ତକମ୍ ॥ ୪୯.୩୯ ॥
ଧୃତତ୍ରିପୁଣ୍ଡ୍ରରୁଦ୍ରାକ୍ଷଂ କୃତ୍ୱା ତଂ ଚ ସୁଦର୍ଶନମ୍ ।
ପୂଜୟଚ୍ଚାଥ ବିଶ୍ୱେଶଂ ପୂଜୟାମାସ ଚ ଦ୍ୱିଜାନ୍ ॥ ୪୯.୪୦ ॥
ବିଲ୍ୱୈର୍ଗନ୍ଧାକ୍ଷତୈର୍ଦୀପୈର୍ନୈବେଦ୍ୟୈଶ୍ଚ ମନୋହରୈଃ ।
ତୁଷ୍ଟାବ ପ୍ରଣିପତ୍ୟୈବଂ ସ ଦ୍ୱିଜୋ ମଧୁସୂଦନଃ ॥ ୪୯.୪୧ ॥
ସୁଦର୍ଶନବିଷ୍ଣୂ –
ଭଜ ଭଜ ଭସିତାନଲୋଜ୍ୱଲାକ୍ଷଂ
ଭୁଜଗାଭୋଗଭୁଜଙ୍ଗସଙ୍ଗହସ୍ତମ୍ ।
ଭବଭୀମମହୋଗ୍ରରୁଦ୍ରମୀଡ୍ୟଂ
ଭବଭର୍ଜକତର୍ଜକଂ ମହୈନସାମ୍ ॥ ୪୯.୪୨ ॥
ବେଦଘୋଷଭଟକାଟକାବଧୃକ୍ ଦେହଦାହଦହନାମଲ କାଲ ।
ଜୂଟକୋଟିସୁଜଟାତଟିଦୁଦ୍ୟଦ୍ରାଗରଞ୍ଜିତଟିନୀଶଶିମୌଲେ ॥ ୪୯.୪୩ ॥
ଶଂବରାଙ୍କବରଭୂଷ ପାହି ମାମମ୍ବରାନ୍ତରଚରସ୍ଫୁଟବାହ ।
ବାରିଜାଦ୍ୟଘନଘୋଷ ଶଙ୍କର ତ୍ରାହି ବାରିଜଭବେଡ୍ୟ ମହେଶ ॥ ୪୯.୪୪ ॥
ମଦଗଜବରକୃତ୍ତିବାସ ଶଂଭୋ
ମଧୁମଦନାକ୍ଷିସରୋରୁହାର୍ଚ୍ୟପାଦ ।
ଯମମଦଦମନାନ୍ଧଶିକ୍ଷ ଶଂଭୋ
ପୁରହର ପାହି ଦୟାକଟାକ୍ଷସାରୈଃ ॥ ୪୯.୪୫ ॥
ଅପାଂ ପୁଷ୍ପଂ ମୌଲୌ ହିମଭୟହରଃ ଫାଲନୟନଃ
ଜଟାଜୂଟେ ଗଙ୍ଗାଽମ୍ବୁଜବିକସନଃ ସବ୍ୟନୟନଃ ।
ଗରଂ କଣ୍ଠେ ଯସ୍ୟ ତ୍ରିଭୁବନଗୁରୋଃ ଶଂବରହର
ମତଙ୍ଗୋଦ୍ୟତ୍କୃତ୍ତେର୍ଭବହରଣପାଦାବ୍ଜଭଜନମ୍ ॥ ୪୯.୪୬ ॥
ଶ୍ରୀବିଲ୍ୱମୂଲଶିତିକଣ୍ଠମହେଶଲିଙ୍ଗଂ
ବିଲ୍ୱାମ୍ବୁଜୋତ୍ତମବରୈଃ ପରିପୂଜ୍ୟ ଭକ୍ତ୍ୟା ।
ସ୍ତମ୍ବେରମାଙ୍ଗବଦନୋତ୍ତମସଙ୍ଗଭଙ୍ଗ
ରାଜଦ୍ୱିଷାଙ୍ଗପରିସଙ୍ଗମହେଶଶାଙ୍ଗମ୍ ॥ ୪୯.୪୭ ॥
ଯୋ ଗୌରୀରମଣାର୍ଚନୋଦ୍ୟତମତିର୍ଭୂୟୋ ଭବେଚ୍ଛାଂଭବୋ
ଭକ୍ତୋ ଜନ୍ମପରଂପରାସୁ ତୁ ଭବେନ୍ମୁକ୍ତୋଽଥ ମୁକ୍ତ୍ୟଙ୍ଗନା-
କାନ୍ତସ୍ୱାନ୍ତନିତାନ୍ତଶାନ୍ତହୃଦୟେ କାର୍ତାନ୍ତବାର୍ତୋଜ୍ଝିତଃ ।
ବିଷ୍ଣୁବ୍ରହ୍ମସୁରେନ୍ଦ୍ରରଞ୍ଜିତମୁମାକାନ୍ତାଂଘ୍ରିପଙ୍କେରୁହ-
ଧ୍ୟାନାନନ୍ଦନିମଗ୍ନସର୍ୱହୃଦୟଃ କିଞ୍ଚିନ୍ନ ଜାନାତ୍ୟପି ॥ ୪୯.୪୮ ॥
କାମାରାତିପଦାମ୍ବୁଜାର୍ଚନରତଃ ପାପାନୁତାପାଧିକ-
ବ୍ୟାପାରପ୍ରବଣପ୍ରକୀର୍ଣମନସା ପୁଣ୍ୟୈରଗଣ୍ୟୈରପି ।
ନୋ ଦୂୟେତ ବିଶେଷସନ୍ତତିମହାସାରାନୁକାରାଦରା-
ଦାରାଗ୍ରାହକୁମାରମାରସୁଶରାଦ୍ୟାଘାତଭୀତୈରପି ॥ ୪୯.୪୯ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ବିଷ୍ଣୂଚଥ୍ୟସଂବାଦେ
ଶିବସ୍ୟ ଜ୍ଞାନଦାତୃତ୍ୱନିରୂପଣଂ ନାମ ଏକୋନପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
[mks_separator style=”dashed” height=”2″]
୫୦ ॥ ପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ବିଷ୍ଣୁସ୍ତବାନ୍ତେ ବିପ୍ରୋଽସୌ ସୁଦର୍ଶନସମାହ୍ୱୟଃ ।
ସ୍ନାତ୍ୱାଽଥ ମଣିକର୍ଣ୍ୟାଂ ସ ଭସ୍ମରୁଦ୍ରାକ୍ଷଭୂଷଣଃ ॥ ୫୦.୧ ॥
ସଞ୍ଜପନ୍ ଶତରୁଦ୍ରୀୟଂ ପଞ୍ଚାକ୍ଷରପରାୟଣଃ ।
ସମ୍ପାଦ୍ୟ ବିଲ୍ୱପତ୍ରାଣି କମଲାନ୍ୟମଲାନ୍ୟପି ॥ ୫୦.୨ ॥
ଗନ୍ଧାକ୍ଷତୈର୍ଧୂପଦୀପୈର୍ନୈବେଦ୍ୟୈର୍ୱିବିଧୈରପି ।
ବିଷ୍ଣୂପଦିଷ୍ଟମାର୍ଗେଣ ନିତ୍ୟମନ୍ତର୍ଗୃହସ୍ୟ ହି ॥ ୫୦.୩ ॥
ପ୍ରଦକ୍ଷିଣଂ ଚକାରାସୌ ଲିଙ୍ଗାନ୍ୟଭ୍ୟର୍ଚୟଂସ୍ତଥା ।
ବିଶ୍ୱେଶ୍ୱରାବିମୁକ୍ତେଶୌ ବୀରେଶଂ ଚ ତ୍ରିଲୋଚନମ୍ ॥ ୫୦.୪ ॥
କୃତ୍ତିବାସଂ ବୃଦ୍ଧକାଲେ କେଦାରଂ ଶୂଲଟଙ୍କକମ୍ ।
ରତ୍ନେଶଂ ଭାରଭୂତେଶଂ ଚନ୍ଦ୍ରେଶଂ ସିଦ୍ଧକେଶ୍ୱରମ୍ ॥ ୫୦.୫ ॥
ଘଣ୍ଟାକର୍ଣେଶ୍ୱରଂ ଚୈବ ନାରଦେଶଂ ଯମେଶ୍ୱରମ୍ ।
ପୁଲସ୍ତିପୁଲହେଶଂ ଚ ବିକର୍ଣେଶଂ ଫଲେଶ୍ୱରମ୍ ॥ ୫୦.୬ ॥
କଦ୍ରୁଦ୍ରେଶମଖଣ୍ଡେଶଂ କେତୁମାଲିଂ ଗଭସ୍ତିକମ୍ ।
ଯମୁନେଶଂ ବର୍ଣକେଶଂ ଭଦ୍ରେଶଂ ଜ୍ୟେଷ୍ଠଶଙ୍କରମ୍ ॥ ୫୦.୭ ॥
ନନ୍ଦିକେଶଂ ଚ ରାମେଶଂ କରମର୍ଦେଶ୍ୱରଂ ତଥା ।
ଆବର୍ଦେଶଂ ମତଙ୍ଗେଶଂ ବାସୁକୀଶଂ ଦ୍ରୁତୀଶ୍ୱରମ୍ ॥ ୫୦.୮ ॥
ସୂର୍ୟେଶମର୍ୟମେଶଂ ଚ ତୂଣୀଶଂ ଗାଲବେଶ୍ୱରମ୍ ।
କଣ୍ୱକାତ୍ୟାୟନେଶଂ ଚ ଚନ୍ଦ୍ରଚୂଡେଶ୍ୱରଂ ତଥା ॥ ୫୦.୯ ॥
ଉଦାବର୍ତେଶ୍ୱରଂ ଚୈବ ତୃଣଜ୍ୟୋତୀଶ୍ୱରଂ ସଦା ।
କଙ୍କଣେଶଂ ତଙ୍କଣେଶଂ ସ୍କନ୍ଦେଶଂ ତାରକେଶ୍ୱରମ୍ ॥ ୫୦.୧୦ ॥
ଜମ୍ବୁକେଶଂ ଚ ଜ୍ଞାନେଶଂ ନନ୍ଦୀଶଂ ଗଣପେଶ୍ୱରମ୍ ।
ଏତାନ୍ୟନ୍ତର୍ଗୃହେ ବିପ୍ରଃ ପୂଜୟନ୍ ପରୟା ମୁଦା ॥ ୫୦.୧୧ ॥
ଢୁଣ୍ଢ୍ୟାଦିଗଣପାଂଶ୍ଚୈବ ଭୈରବଂ ଚାପି ନିତ୍ୟଶଃ ।
ଅନ୍ନପୂର୍ଣାମନ୍ନଦାତ୍ରୀଂ ସାକ୍ଷାଲ୍ଲୋକୈକମାତରମ୍ ॥ ୫୦.୧୨ ॥
ଦଣ୍ଡପାଣିଂ କ୍ଷେତ୍ରପାଲଂ ସମ୍ୟଗଭ୍ୟର୍ଚ୍ୟ ତସ୍ଥିବାନ୍ ।
ତୀର୍ଥାନ୍ୟନ୍ୟାନ୍ୟପି ମୁନିର୍ମଣିକର୍ଣ୍ୟାଦି ସତ୍ତମ ॥ ୫୦.୧୩ ॥
ଜ୍ଞାନୋଦଂ ସିଦ୍ଧକୂପଂ ଚ ବୃଦ୍ଧକୂପଂ ପିଶାଚକମ୍ ।
ଋଣମୋଚନତୀର୍ଥଂ ଚ ଗର୍ଗତୀର୍ଥଂ ମହତ୍ତରମ୍ ॥ ୫୦.୧୪ ॥
ସ୍ନାତ୍ୱା ସନିୟମଂ ବିପ୍ରୋ ନିତ୍ୟଂ ପଞ୍ଚନଦେ ହୃଦେ ।
କିରଣାଂ ଧୂତପାପାଂ ଚ ପଞ୍ଚଗଙ୍ଗାମପି ଦ୍ୱିଜଃ ॥ ୫୦.୧୫ ॥
ଗଙ୍ଗାଂ ମନୋରମାଂ ତୁଙ୍ଗାଂ ସର୍ୱପାପପ୍ରଣାଶିନୀମ୍ ।
ମୁକ୍ତିମଣ୍ଟପମାସ୍ଥାୟ ସ ଜପନ୍ ଶତରୁଦ୍ରିୟମ୍ ॥ ୫୦.୧୬ ॥
ଅଷ୍ଟୋତ୍ତରସହସ୍ରଂ ବୈ ଜପନ୍ ପଞ୍ଚାକ୍ଷରଂ ଦ୍ୱିଜଃ ।
ପକ୍ଷେ ପକ୍ଷେ ତଥା କୁର୍ୱନ୍ ପଞ୍ଚକ୍ରୋଶପ୍ରଦକ୍ଷିଣମ୍ ॥ ୫୦.୧୭ ॥
ଅନ୍ତର୍ଗୃହାଦ୍ବହିର୍ଦେଶେ ଚକାରାବସଥଂ ତଦା ।
ଏବଂ ସଂବସତସ୍ତସ୍ୟ କାଲୋ ଭୂୟାନବର୍ତତ ॥ ୫୦.୧୮ ॥
ତତ୍ର ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ତପୋନିଷ୍ଠଂ ସୁଦର୍ଶନସମାହ୍ୱୟମ୍ ।
ବିଷ୍ଣୁସ୍ତଦା ବୈ ତଂ ବିପ୍ରଂ ସମାହୂୟ ଶିବାର୍ଚକମ୍ ॥ ୫୦.୧୯ ॥
ପୁନଃ ପ୍ରାହ ପ୍ରସନ୍ନେନ ଚେତସା ମୁନିସତ୍ତମମ୍ ।
ବିଷ୍ଣୁଃ –
ଭୋଃ ସୁଦର୍ଶନବିପ୍ରେନ୍ଦ୍ର ଶିବାର୍ଚନପରାୟଣ ।
ଜ୍ଞାନପାତ୍ରଂ ଭବାନେବ ବିଶ୍ୱେଶକୃପୟାଽଧୁନା ॥ ୫୦.୨୦ ॥
ତ୍ୱୟା ତପାଂସି ତପ୍ତାନି ଇଷ୍ଟା ଯଜ୍ଞାସ୍ତ୍ୱୟୈବ ହି ।
ଅଧୀତାଶ୍ଚ ତ୍ୱୟା ବେଦାଃ କାଶ୍ୟାଂ ବାସୋ ଯତସ୍ତବ ॥ ୫୦.୨୧ ॥
ବହୁଭିର୍ଜନ୍ମଭିର୍ୟେନ କୃତଂ କ୍ଷେତ୍ରେ ମହତ୍ତପଃ ।
ତସ୍ୟୈବ ସିଦ୍ଧ୍ୟତ୍ୟମଲା କାଶୀୟଂ ମୁକ୍ତିକାଶିକା ॥ ୫୦.୨୨ ॥
ତବ ଭାଗ୍ୟସ୍ୟ ନାନ୍ତୋଽସ୍ତି ମୁନେ ତ୍ୱଂ ଭାଗ୍ୟବାନସି ।
କିଞ୍ଚୈକଂ ତବ ବକ୍ଷ୍ୟାମି ହିତମାତ୍ୟନ୍ତିକଂ ଶୃଣୁ ॥ ୫୦.୨୩ ॥
ବିଶ୍ୱେଶକୃପୟା ତେଽଦ୍ୟ ମୁକ୍ତିରନ୍ତେ ଭବିଷ୍ୟତି ।
ରୁଦ୍ରାକ୍ଷନାମପୁଣ୍ୟଂ ଯତ୍ ନାମ୍ନାଂ ସାହସ୍ରମୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୫୦.୨୪ ॥
ଉପଦେକ୍ଷ୍ୟାମି ତେ ବିପ୍ର ନାମସାହସ୍ରମୀଶିତୁଃ ।
ତେନାର୍ଚୟେଶଂ ବିଶ୍ୱେଶଂ ବିଲ୍ୱପତ୍ରୈର୍ମନୋହରୈଃ ॥ ୫୦.୨୫ ॥
ବର୍ଷମେକଂ ନିରାହାରୋ ବିଶ୍ୱେଶଂ ପୂଜୟନ୍ ସଦା ।
ସଂବତ୍ସରାନ୍ତେ ମୁକ୍ତସ୍ତ୍ୱଂ ଭବିଷ୍ୟତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୫୦.୨୬ ॥
ତ୍ୱଦ୍ଦେହାପଗମେ ମନ୍ତ୍ରଂ ପଞ୍ଚାକ୍ଷରମନୁତ୍ତମମ୍ ।
ଦଦାତି ଦେବୋ ବିଶ୍ୱେଶସ୍ତେନ ମୁକ୍ତୋ ଭବିଷ୍ୟତି ॥ ୫୦.୨୭ ॥
ଶୈବେଭ୍ୟଃ ସନ୍ନଜୀବେଭ୍ୟୋ ଦଦାତୀମଂ ମହାମନୁମ୍ ।
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ଇତି ବିଷ୍ଣୁବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ୱା ପ୍ରଣମ୍ୟାହ ହରିଂ ତଦା ।
ସୁଦର୍ଶନୋ ଯୟାଚେତ୍ଥଂ ନାମ୍ନାଂ ସାହସ୍ରମୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୫୦.୨୮ ॥
ଭଗବନ୍ ଦୈତ୍ୟବୃନ୍ଦଘ୍ନ ବିଷ୍ଣୋ ଜିଷ୍ଣୋ ନମୋଽସ୍ତୁ ତେ ।
ସହସ୍ରନାମ୍ନାଂ ଯଦ୍ଦିବ୍ୟଂ ବିଶ୍ୱେଶସ୍ୟାଶୁ ତଦ୍ୱଦ ॥ ୫୦.୨୯ ॥
ଯେନ ଜପ୍ତେନ ଦେବେଶଃ ପୂଜିତୋ ବିଲ୍ୱପତ୍ରକୈଃ ।
ଦଦାତି ମୋକ୍ଷସାମ୍ରାଜ୍ୟଂ ଦେହାନ୍ତେ ତଦ୍ୱଦାଶୁ ମେ ॥ ୫୦.୩୦ ॥
ତଦା ବିପ୍ରବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ୱା ତସ୍ମୈ ଚୋପାଦିଶତ୍ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ସହସ୍ରନାମ୍ନାଂ ଦେବସ୍ୟ ହିରଣ୍ୟସ୍ୟେତ୍ୟାଦି ସତ୍ତମ ॥ ୫୦.୩୧ ॥
ତେନ ସମ୍ପୂଜ୍ୟ ବିଶ୍ୱେଶଂ ବର୍ଷମେକମତନ୍ଦ୍ରିତଃ ।
କୋମଲାରକ୍ତବିଲ୍ୱୈଶ୍ଚ ସ୍ତୋତ୍ରେଣାନେନ ତୁଷ୍ଟୁବେ ॥ ୫୦.୩୨ ॥
ସୁଦର୍ଶନଃ –
ଆଶୀବିଷାଙ୍ଗପରିମଣ୍ଡଲକଣ୍ଠଭାଗ-
ରାଜତ୍ସୁସାଗରଭବୋଗ୍ରବିଷୋରୁଶୋଭ ।
ଫାଲସ୍ଫୁରଜ୍ଜ୍ୱଲନଦୀପ୍ତିବିଦୀପିତାଶା-
ଶୋକାବକାଶ ତପନାକ୍ଷ ମୃଗାଙ୍କମୌଲେ ॥ ୫୦.୩୩ ॥
କ୍ରୁଦ୍ଧୋଡୁଜାୟାପତିଧୃତାର୍ଧଶରୀରଶୋଭ
ପାହ୍ୟାଶୁ ଶାସିତମଖାନ୍ଧକଦକ୍ଷଶତ୍ରୋ ।
ସୁତ୍ରାମବଜ୍ରକରଦଣ୍ଡବିଖଣ୍ଡିତୋରୁ-
ପକ୍ଷାଦ୍ୟଘକ୍ଷିତିଧରୋର୍ଧ୍ୱଶୟାବ ଶଂଭୋ ॥ ୫୦.୩୪ ॥
ଉତ୍ଫୁଲ୍ଲହଲ୍ଲକଲସତ୍କରବୀରମାଲା-
ଭ୍ରାଜତ୍ସୁକନ୍ଧରଶରୀର ପିନାକପାଣେ ।
ଚଞ୍ଚତ୍ସୁଚନ୍ଦ୍ରକଲିକୋତ୍ତମଚାରୁମୌଲିଂ
ଲିଙ୍ଗେ କୁଲୁଞ୍ଚପତିମମ୍ବିକୟା ସମେତମ୍ ॥ ୫୦.୩୫ ॥
ଛାୟାଧବାନୁଜଲସଚ୍ଛଦନୈଃ ପରିପୂଜ୍ୟ ଭକ୍ତ୍ୟା
ମୁକ୍ତେନ ସ୍ୱସ୍ୟ ଚ ବିରାଜିତବଂଶକୋଟ୍ୟା ।
ସାୟଂ ସଙ୍ଗବପୁଙ୍ଗବୋରୁବହନଂ ଶ୍ରୀତୁଙ୍ଗଲିଙ୍ଗାର୍ଚକଃ
ଶାଙ୍ଗଃ ପାତକସଙ୍ଗଭଙ୍ଗଚତୁରଶ୍ଚାସଙ୍ଗନିତ୍ୟାନ୍ତରଃ ॥ ୫୦.୩୬ ॥
ଫାଲାକ୍ଷସ୍ଫୁରଦକ୍ଷିଜସ୍ଫୁରଦୁରୁସ୍ଫୂଲିଙ୍ଗଦଗ୍ଧାଙ୍ଗକା-
ନଙ୍ଗୋତ୍ତୁଙ୍ଗମତଙ୍ଗକୃତ୍ତିବସନଂ ଲିଙ୍ଗଂ ଭଜେ ଶାଙ୍କରମ୍ ।
ଅଚ୍ଛାଚ୍ଛାଗବହାଂ ସୁରତାମୀକ୍ଷାଶିନାନ୍ତେ ବିଭୋ
ବୃଷ୍ୟଂ ଶାଙ୍କରବାହନାମନିରତାଃ ସୋମଂ ତଥା ବାଜିନମ୍ ॥ ୫୦.୩୭ ॥
ତ୍ୟକ୍ତ୍ୱା ଜନ୍ମବିନାଶନଂ ତ୍ୱିତି ମୁହୁସ୍ତେ ଜିହ୍ୱୟା ସତ୍ତମାଃ
ଯେ ଶଂଭୋଃ ସକୃଦେବ ନାମନିରତାଃ ଶାଙ୍ଗାଃ ସ୍ୱତଃ ପାବନାଃ ॥ ୫୦.୩୮ ॥
ମୃଗାଙ୍କ ମୌଲିମୀଶ୍ୱରଂ ମୃଗେନ୍ଦ୍ରଶତ୍ରୁଜତ୍ୱଚମ୍ ।
ବସାନମିନ୍ଦୁସପ୍ରଭଂ ମୃଗାଦ୍ୟବାଲସତ୍କରମ୍ ।
ଭଜେ ମୃଗେନ୍ଦ୍ରସପ୍ରଭଂ ??? ??? ॥ ୫୦.୩୯ ॥
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ଏବଂ ସ୍ତୁବନ୍ତଂ ବିଶ୍ୱେଶଂ ସୁଦର୍ଶନମତନ୍ଦ୍ରିତମ୍ ।
ପ୍ରାହେତ୍ଥଂ ଶୌରିମାଭାଷ୍ୟ ଶଂଭୋର୍ଭକ୍ତିବିବର୍ଧନମ୍ ॥ ୫୦.୪୦ ॥
ବିଷ୍ଣୁଃ –
ଅତ୍ରୈବାମରଣଂ ବିପ୍ର ବସ ତ୍ୱଂ ନିୟତାଶନଃ ।
ନାମ୍ନାଂ ସହସ୍ରଂ ପ୍ରଜପନ୍ ଶତରୁଦ୍ରୀୟମେବ ଚ ॥ ୫୦.୪୧ ॥
ଅନ୍ତର୍ଗୃହାତ୍ ବହିଃ ସ୍ଥିତ୍ୱା ପୂଜୟାଶୁ ମହେଶ୍ୱରମ୍ ।
ତବାନ୍ତେ ଭୂରିକରୁଣୋ ମୋକ୍ଷଂ ଦାସ୍ୟତ୍ୟସଂଶୟମ୍ ॥ ୫୦.୪୨ ॥
ସ ପ୍ରଣମ୍ୟାହ ବିଶ୍ୱେଶଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ପ୍ରାହ ସୁଦର୍ଶନମ୍ ।
ଧନ୍ୟସ୍ତ୍ୱଂ ଲିଙ୍ଗେଽପ୍ୟନୁଦିନଗଲିତସ୍ୱାନ୍ତରଙ୍ଗାଘସଙ୍ଘଃ
ପୁଂସାଂ ବର୍ୟାଦ୍ୟଭକ୍ତ୍ୟା ଯମନିୟମବରୈର୍ୱିଶ୍ୱବନ୍ଦ୍ୟଂ ପ୍ରଭାତେ ।
ଦତ୍ୱା ବିଲ୍ୱବରଂ ସଦଂବୁଜଦଲଂ କିଞ୍ଚିଜ୍ଜଲଂ ବା ମୁହୁଃ
ପ୍ରାପ୍ନୋତୀଶ୍ୱରପାଦପଙ୍କଜମୁମାନାଥାଦ୍ୟ ମୁକ୍ତିପ୍ରଦମ୍ ॥ ୫୦.୪୩ ॥
କୋ ବା ତ୍ୱତ୍ସଦୃଶୋ ଭବେଦଗପତିପ୍ରେମୈକଲିଙ୍ଗାର୍ଚକୋ
ମୁକ୍ତାନାଂ ପ୍ରବରୋର୍ଧ୍ୱକେଶବିଲସଚ୍ଛ୍ରୀଭକ୍ତିବୀଜାଙ୍କୁରୈଃ ।
ଦେବା ବାପ୍ୟସୁରାଃ ସୁରା ମୁନିବରା ଭାରା ଭୁବଃ କେବଲଂ
ବୀରା ବା କରବୀରପୁଷ୍ପବିଲସନ୍ମାଲାପ୍ରଦେ ନୋ ସମଃ ॥ ୫୦.୪୪ ॥
ବନେ ବା ରାଜ୍ୟେ ବାପ୍ୟଗପତିସୁତାନାୟକମହୋ
ସ୍ଫୁରଲ୍ଲିଙ୍ଗାର୍ଚାୟାଂ ନିୟମମତଭାବେନ ମନସା ।
ହରଂ ଭକ୍ତ୍ୟା ସାଧ୍ୟ ତ୍ରିଭୁବନତୃଣାଡମ୍ବରବର-
ପ୍ରରୂଢୈର୍ଭାଗ୍ୟୈର୍ୱା ନ ହି ଖଲୁ ସ ସଜ୍ଜେତ ଭୁବନେ ॥ ୫୦.୪୫ ॥
ନ ଦାନୈର୍ୟୋଗୈର୍ୱା ବିଧିବିହିତବର୍ଣାଶ୍ରମଭରୈଃ
ଅପାରୈର୍ୱେଦାନ୍ତପ୍ରତିବଚନବାକ୍ୟାନୁସରଣୈଃ ।
ନ ମନ୍ୟେଽହଂ ସ୍ୱାନ୍ତେ ଭବଭଜନଭାବେନ ମନସା
ମୁହୁର୍ଲିଙ୍ଗଂ ଶାଙ୍ଗଂ ଭଜତି ପରମାନନ୍ଦକୁହରଃ ॥ ୫୦.୪୬ ॥
ଶର୍ୱଂ ପରବତନନ୍ଦିନୀପତିମହାନନ୍ଦାମ୍ବୁଧେଃ ପାରଗା
ରାଗତ୍ୟାଗହୃଦା ବିରାଗପରମା ଭସ୍ମାଙ୍ଗରାଗାଦରାଃ ।
ମାରାପାରଶରାଭିଘାତରହିତା ଧୀରୋରୁଧାରାରସୈଃ
ପାରାବାରମହାଘସଂସୃତିଭରଂ ତୀର୍ଣାଃ ଶିବାଭ୍ୟର୍ଚନାତ୍ ॥ ୫୦.୪୭ ॥
ମାର୍କଣ୍ଡେୟସୁତଂ ପୁରାଽନ୍ତକଭୟାଦ୍ୟୋଽରକ୍ଷଦୀଶୋ ହରଃ
ତତ୍ପାଦାମ୍ବୁଜରାଗରଞ୍ଜିତମନା ନାପ୍ନୋତି କିଂ ବା ଫଲମ୍ ।
ତଂ ମୃତ୍ୟୁଞ୍ଜୟମଞ୍ଜସା ପ୍ରଣମତାମୋଜୋଜିମଧ୍ୟେ ଜୟଂ
ଜେତାରୋତପରାଜୟୋ ଜନିଜରାରୋଗୈର୍ୱିମୁକ୍ତିଂ ଲଭେତ୍ ॥ ୫୦.୪୮ ॥
ଭୂତାୟାଂ ଭୂତନାଥଂ ତ୍ୱଘମତିତିଲକାକାରଭିଲ୍ଲୋତ୍ଥଶଲ୍ୟୈଃ
ଧାବନ୍ ଭଲ୍ଲୂକପୃଷ୍ଠେ ନିଶି କିଲ ସୁମହଦ୍ୱ୍ୟାଘ୍ରଭୀତ୍ୟାଽରୁରୋହ ।
ବିଲ୍ୱଂ ନଲ୍ୱପ୍ରଭଂ ତଚ୍ଛଦଘନମସକୃତ୍ ପାତୟାମାସ ମୂଲେ
ନିଦ୍ରାତନ୍ଦ୍ରୋଜ୍ଝିତୋଽସୌ ମୃଗଗଣକଲନେ ମୂଲଲିଙ୍ଗେଽଥ ଶାଙ୍ଗେ ॥ ୫୦.୪୯ ॥
ତେନାଭୂଦ୍ଭଗବାନ୍ ଗଣୋତ୍ତମବରୋ ମୁକ୍ତାଘସଙ୍ଘସ୍ତଦା
ଚଣ୍ଡାଂଶୋସ୍ତନୟେନ ପୂଜିତପଦଃ ସାରୂପ୍ୟମାପେଶିତୁଃ ।
ଗଙ୍ଗାଚନ୍ଦ୍ରକଲାକପର୍ଦବିଲସତ୍ଫାଲସ୍ଫୁଲିଙ୍ଗୋଜ୍ଜ୍ୱଲଦ୍
ବାଲନ୍ୟଙ୍କୁକରାଗ୍ରସଂଗତମହାଶୂଲାହି ଟଂକୋଦ୍ୟତଃ ॥ ୫୦.୫୦ ॥
ଚୈତ୍ରେ ଚିତ୍ରୈଃ ପାତକୈର୍ୱିପ୍ରମୁକ୍ତୋ ବୈଶାଖେ ବୈ ଦୁଃଖଶାଖାବିମୁକ୍ତଃ ।
ଜ୍ୟେଷ୍ଠେ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ଭବତେଷାଢମାସି ପୁତ୍ରପ୍ରାପ୍ତିଃ ଶ୍ରାବଣେ ଶ୍ରାନ୍ତିନାଶଃ ॥ ୫୦.୫୧ ॥
ଭାଦ୍ରେ ଭଦ୍ରୋ ଭବତେ ଚାଶ୍ୱିନେ ବୈ ଅଶ୍ୱପ୍ରାପ୍ତିଃ କାର୍ତିକେ କୀର୍ତିଲାଭଃ ।
ମାର୍ଗେ ମୁକ୍ତେର୍ମାର୍ଗମେତଲ୍ଲଭେତ ପୁଷ୍ୟେ ପୁଣ୍ୟଂ ମାଘକେ ଚାଘନାଶଃ ॥ ୫୦.୫୨ ॥
ଫଲ୍ଗୁ ତ୍ୱଂହୋ ଫାଲ୍ଗୁନେ ମାସି
ନଶ୍ୟେଦୀଶାର୍ଚାତୋ ବିଲ୍ୱପତ୍ରୈଶ୍ଚଲିଙ୍ଗେ ।
ଏବଂ ତତ୍ତନ୍ମାସି ପୂଜ୍ୟେଶଲିଙ୍ଗଂ
ଚିତ୍ରୈଃ ପାପୈର୍ୱିପ୍ରମୁକ୍ତୋ ଦ୍ୱିଜେନ୍ଦ୍ରଃ ॥ ୫୦.୫୩ ॥
ଦୂର୍ୱାଙ୍କୁରୈରଭିନବୈଃ ଶଶିଧାମଚୂଡ-
ଲିଙ୍ଗାର୍ଚନେନ ପରିଶେଷୟଦଙ୍କୁରାଣି ।
ସଂସାରଘୋରତରରୂପକରାଣି ସଦ୍ୟଃ
ମୁକ୍ତ୍ୟଙ୍କୁରାଣି ପରିବର୍ଧୟତୀହ ଧନ୍ୟଃ ॥ ୫୦.୫୪ ॥
ଗୋକ୍ଷୀରେକ୍ଷୁକ୍ଷୌଦ୍ରଖଣ୍ଡାଜ୍ୟଦଧ୍ନା
ସନ୍ନାରେଲୈଃ ପାନସାମ୍ରାଦିସାରୈଃ ।
ବିଶ୍ୱେଶାନଂ ସତ୍ସିତାରତ୍ନତୋୟୈଃ
ଗନ୍ଧୋଦୈର୍ୱା ସିଞ୍ଚ୍ୟ ଦୋଷୈର୍ୱିମୁକ୍ତଃ ॥ ୫୦.୫୫ ॥
ଲିଙ୍ଗଂ ଚନ୍ଦନଲେପସଙ୍ଗତମୁମାକାନ୍ତସ୍ୟ ପଶ୍ୟନ୍ତି ଯେ
ତେ ସଂସାରଭୁଜଙ୍ଗଭଙ୍ଗପତନାନଙ୍ଗାଙ୍ଗସଙ୍ଗୋଜ୍ଝିତାଃ ।
ବ୍ୟଙ୍ଗଂ ସର୍ୱସମର୍ଚନଂ ଭଗବତଃ ସାଙ୍ଗଂ ଭବେଚ୍ଛାଙ୍କରଂ
ଶଙ୍ଗାପାଙ୍ଗକୃପାକଟାକ୍ଷଲହରୀ ତସ୍ମିଂଶ୍ଚିରଂ ତିଷ୍ଠତି ॥ ୫୦.୫୬ ॥
ମୁରଲିସରଲିରାଗୈର୍ମର୍ଦଲୈସ୍ତାଲଶଙ୍ଖୈଃ
ପଟୁପଟହନିନାଦଧ୍ୱାନ୍ତସନ୍ଧାନଘୋଷୈଃ ।
ଦୁନ୍ଦୁଭ୍ୟାଘାତବାଦୈର୍ୱରୟୁବତିମହାନୃତ୍ତସଂରଂଭରଙ୍ଗୈଃ
ଦର୍ଶେଷ୍ୱାଦର୍ଶଦର୍ଶୋ ଭଗବତି ଗିରିଜାନାୟକେ ମୁକ୍ତିହେତୁଃ ॥ ୫୦.୫୭ ॥
ସ୍ୱଚ୍ଛଚ୍ଛତ୍ରଛବୀନାଂ ବିବିଧଜିତମହାଚ୍ଛାୟଯା ଛନ୍ନମୈଶଂ
ଶୀର୍ଷଂ ବିଚ୍ଛିନ୍ନପାପୋ ଭବତି ଭବହରଃ ପୂଜକଃ ଶମ୍ଭୁଭକ୍ତ୍ୟା ।
ଚଞ୍ଚଚ୍ଚନ୍ଦ୍ରାଭକାଣ୍ଡପ୍ରବିଲସଦମଲସ୍ୱର୍ଣରତ୍ନାଗ୍ରଭାଭି-
ର୍ଦୀପ୍ୟଚ୍ଚାମରକୋଟିଭିଃ ସ୍ଫୁଟପଟଘଟିତୈଶ୍ଚାକଚକ୍ୟୈଃ ପତାକୈଃ ॥ ୫୦.୫୮ ॥
ସମ୍ପଶ୍ୟାରୁଣଭୂରୁହୋତ୍ତମଶିଖାସଂଲେଢିତାରାଗଣଂ
ତାରାନାଥକଲାଧରୋରୁସୁମହାଲିଙ୍ଗୌଘସଂସେବିତମ୍ ।
ବିଲ୍ୱାନାଂ କୁଲମେତଦତ୍ର ସୁମହାପାପୌଘସଂହାରକୃତ୍
ବାରାଣାଂ ନିଖିଲପ୍ରମୋଦଜନକଂ ଶମ୍ଭୋଃ ପ୍ରିୟଂ କେବଲମ୍ ॥ ୫୦.୫୯ ॥
ଅନ୍ନଂ ପୋତ୍ରିମଲାୟତେ ଧନରସଂ କୌଲେୟମୂତ୍ରାୟତେ
ସଂବେଶୋ ନିଗଲାୟତେ ମମ ସଦାନନ୍ଦୋ କନ୍ଦାୟତେ ।
ଶମ୍ଭୋ ତେ ସ୍ମରଣାନ୍ତରାୟଭରିତ ପ୍ରାଣଃ କୃପାଣାୟତେ ॥ ୫୦.୬୦ ॥
କଃ କଲ୍ପଦ୍ରୁମୁପେକ୍ଷ୍ୟ ଚିତ୍ତଫଲଦଂ ତୂଲାଦିଦାନକ୍ଷୟଂ
ବବ୍ବୂଲଂ ପରିସେବତେ କ୍ଷୁଦଧିକୋ ବାତୂଲଦାନକ୍ଷମମ୍ ।
ତଦ୍ୱଚ୍ଛଙ୍କରକିଙ୍କରୋ ବିଧିହରିବ୍ରହ୍ମେନ୍ଦ୍ରଚନ୍ଦ୍ରାନଲାନ୍
ସେବେଦ୍ୟୋ ବିଧିବଞ୍ଚିତଃ କଲିବଲପ୍ରାଚୁର୍ୟତୋ ମୂଢଧୀଃ ॥ ୫୦.୬୧ ॥
ସୁବର୍ଣାଣ୍ଡୋଦ୍ଭୂତସ୍ତୁତିଗତିସମର୍ଚ୍ୟାଣ୍ଡଜବର-
ପ୍ରପାଦଂ ତ୍ୱାଂ କଶ୍ଚିଦ୍ ଭଜତି ଭୁବନେ ଭକ୍ତିପରମଃ ।
ମହାଚଣ୍ଡୋଦ୍ଦଣ୍ଡପ୍ରକଟିତଭୁବଂ ତାଣ୍ଡବପରଂ
ବିଭୁଂ ସନ୍ତଂ ନିତ୍ୟଂ ଭଜ ଭଗଣନାଥାମଲଜଟମ୍ ॥ ୫୦.୬୨ ॥
ଅଜଗବକର ବିଷ୍ଣୁବାଣ ଶମ୍ଭୋ
ଦୁରିତହରାନ୍ତକନାଶ ପାହି ମାମନାଥମ୍ ।
ଭବଦଭୟପଦାବ୍ଜବର୍ୟମେତ
ମମ ଚିତ୍ତସରସ୍ତଟାନ୍ନୟାତୁ ଚାଦ୍ୟ ॥ ୫୦.୬୩ ॥
ଇତ୍ଥଂ ବିଷ୍ଣୁଶ୍ଚ କାଶ୍ୟାଂ ପ୍ରମଥପତିମଗାତ୍ ପୂଜ୍ୟ ବିଶ୍ୱେଶ୍ୱରଂ ତଂ
କ୍ଷିତିସୁରବରବର୍ୟଂ ଚାନୁଶାସ୍ୟେତ୍ଥମିଷ୍ଟମ୍ ।
ସ ଚ ମୁନିଗଣମଧ୍ୟେ ପ୍ରାପ୍ୟ ମୁକ୍ତିଂ ତଥାନ୍ତେ
ପ୍ରମଥପତିପଦାବ୍ଜେ ଲୀନହୀନାଙ୍ଗସଙ୍ଗଃ ॥ ୫୦.୬୪ ॥
ସୂତଃ –
ଇତ୍ଥଂ ଶ୍ରୁତ୍ୱା ମୁନୀନ୍ଦ୍ରୋଽସୌ ଜୈଗୀଷବ୍ୟୋଽବଦଦ୍ୱିଭୁମ୍ ।
ପ୍ରଣିପତ୍ୟ ପ୍ରହୃଷ୍ଟାତ୍ମା ଷଷ୍ଠାଂଶଂ ବୈ ଷଡାସ୍ୟତଃ ॥ ୫୦.୬୫ ॥
ଜୈଗୀଷବ୍ୟଃ –
ମାରମାରକଜାନନ୍ଦବସତେର୍ମହିମା କଥମ୍ ।
ନାମ୍ନାଂ ସହସ୍ରମେତଚ୍ଚ ବଦ ମେ କରୁଣାନିଧେ ॥ ୫୦.୬୬ ॥
କ୍ଷେତ୍ରାଣାଂ ଚାପ୍ୟଥାନ୍ୟାନାଂ ମହିମାଂ ବଦ ସଦ୍ଗୁରୋ ।
ଶୂରତାରକସଂହର୍ତସ୍ତ୍ୱତ୍ତୋ ନାନ୍ୟୋ ଗୁରୁର୍ମମ ॥ ୫୦.୬୭ ॥
ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ୱା ତୁ ମୁନେର୍ୱାକ୍ୟଂ ସ୍କନ୍ଦଃ ପ୍ରାହାଥ ତଂ ମୁନିମ୍ ।
ସ୍କନ୍ଦଃ –
ଆଗାମିନ୍ୟଂଶକେଽସ୍ମିଂସ୍ତବ ହୃଦୟମହାନନ୍ଦସିନ୍ଧୌ ବିଧୂତ୍ଥ-
ପ୍ରାଚୁର୍ୟପ୍ରକଟୈଃ କରୋପମମହାସପ୍ତମାଂଶେ ବିଶେଷେ ।
ନାମ୍ନାଂ ଚାପି ସହସ୍ରକଂ ଭଗବତଃ ଶମ୍ଭୋଃ ପ୍ରିୟଂ କେବଲଂ
ଅସ୍ୟାନନ୍ଦବନସ୍ୟ ଚୈବ ମହିମା ତ୍ୱଂ ବୈ ଶୃଣୁଷ୍ୱାଦରାତ୍ ॥ ୫୦.୬୮ ॥
ଉଗ୍ରୋଂଽଶଃ ଶଶିଶେଖରେଣ କଥିତୋ ବେଦାନ୍ତସାରାତ୍ମକଃ
ଷଷ୍ଠଃ ଷଣ୍ମୁଖସତ୍ତମାୟ ସ ଦଦୌ ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମଣେ ସୋଽପ୍ୟଦାତ୍ ।
ପୁତ୍ରାୟାତ୍ମଭବାୟ ତଦ୍ଭବହରଂ ଶ୍ରୁତ୍ୱା ଭବେଦ୍ ଜ୍ଞାନବିତ୍
ଚୋକ୍ତ୍ୱା ଜନ୍ମଶତାୟୁତାର୍ଜିତମହାପାପୈର୍ୱିମୁକ୍ତୋ ଭବେତ୍ ॥ ୫୦.୬୯ ॥
ଶ୍ରୁତ୍ୱାଂଶମେତଦ୍ ଭବତାପପାପହଂ ଶିବାସ୍ପଦଜ୍ଞାନଦମୁତ୍ତମଂ ମହତ୍ ।
ଧ୍ୟାନେନ ବିଜ୍ଞାନଦମାତ୍ମଦର୍ଶନଂ ଦଦାତି ଶମ୍ଭୋଃ ପଦଭକ୍ତିଭାବତଃ ॥ ୫୦.୭୦ ॥
ସୂତଃ –
ଅଧ୍ୟାୟପାଦାଧ୍ୟଯନେଽପି ବିଦ୍ୟା ବୁଦ୍ଧ୍ୟା ହୃଦି ଧ୍ୟାୟତି ବନ୍ଧମୁକ୍ତ୍ୟୈ ।
ସ୍ୱାଧ୍ୟାୟତାନ୍ତାୟ ଶମାନ୍ୱିତାୟ ଦଦ୍ୟାଦ୍ୟଦଦ୍ୟାନ୍ନ ବିଭେଦ୍ୟମେତତ୍ ॥ ୫୦.୭୧ ॥
ଇତ୍ଥଂ ସୂତବଚୋଦ୍ୟତମହାନନ୍ଦୈକମୋଦପ୍ରଭା
ଭାସ୍ୱଦ୍ଭାସ୍କରସପ୍ରଭା ମୁନିବରାଃ ସଂତୁଷ୍ଟୁବୁସ୍ତଂ ତଦା ।
ବେଦୋଦ୍ୟଦ୍ୱଚନାଶିଷା ପ୍ରହୃଷିତାଃ ସୂତଂ ଜୟେତ୍ୟୁଚ୍ଚରନ୍
ପ୍ୟାହୋ ଜଗ୍ମୁରତୀବ ହର୍ଷିତହୃଦା ବିଶ୍ୱେଶ୍ୱରଂ ବୀକ୍ଷିତୁମ୍ ॥ ୫୦.୭୨ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଶିବରହସ୍ୟେ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟେ ଷଷ୍ଠାଂଶେ ସୁଦର୍ଶନସ୍ୟ
ମୁକ୍ତିଲାଭବର୍ଣନଂ ଅଂଶଶ୍ରବଣଫଲନିରୂପଣଂ ଚ ନାମ ପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
॥ ଶଙ୍କରାଖ୍ୟଃ ଷଷ୍ଠାଂଶଃ ସମାପ୍ତଃ ॥
॥ ସର୍ୱଂ ଶ୍ରୀରମଣାର୍ପଣମସ୍ତୁ ॥
– Chant Stotra in Other Languages –
Ribhu Gita from Shiva Rahasya in Sanskrit – English – Bengali – Gujarati – Kannada – Malayalam – Odia – Telugu – Tamil