॥ Upadesasahasri Sahasranama Stotram Odia Lyrics ॥
॥ ଉପଦେଶସାହସ୍ରୀ ॥
(Metrical Section)
US-P01.001ab ଚୈତନ୍ୟଂ ସର୍ଵଗଂ ସର୍ଵଂ ସର୍ଵଭୂତଗୁହାଶୟମ୍ ।
US-P01.001cd ୟତ୍ ସର୍ଵଵିଷୟାତୀତଂ ତସ୍ମୈ ସର୍ଵଵିଦେ ନମଃ ॥
US-P01.002ab ସମାପୟ୍ୟ କ୍ରିୟାଃ ସର୍ଵା ଦାରାଗ୍ନ୍ୟାଧାନପୂର୍ଵିକାଃ ।
US-P01.002cd ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ୟାମଥେଦାନୀଂ ଵକ୍ତୁଂ ଵେଦଃ ପ୍ରଚକ୍ରମେ ॥
US-P01.003ab କର୍ମାଣି ଦେହୟୋଗାର୍ଥଂ ଦେହୟୋଗେ ପ୍ରିୟାପ୍ରିୟେ ।
US-P01.003cd ଧ୍ରୁଵେ ସ୍ୟାତାଂ ତତୋ ରାଗୋ ଦ୍ଵେଷଶ୍ଚୈଵ ତତଃ କ୍ରିୟାଃ ॥
US-P01.004ab ଧର୍ମାଧାର୍ମୌ ତତୋଽଜ୍ଞାସ୍ୟ ଦେହୟୋଗସ୍ତଥା ପୁନଃ ।
US-P01.004cd ଏଵଂ ନିତ୍ୟପ୍ରଵୃତ୍ତୋଽୟଂ ସଂସାରଶ୍ଚକ୍ରଵଦ୍ ଭୃଶମ୍ ॥
US-P01.005ab ଅଜ୍ଞାନଂ ତସ୍ୟ ମୂଲଂ ସ୍ୟାଦିତି ତଦ୍ଧାନମିଷ୍ୟତେ ।
US-P01.005cd ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ୟାତ ଆରବ୍ଧା ତତୋ ନିଃଶ୍ରେୟସଂ ଭଵେତ୍ ॥
US-P01.006ab ଵିଦ୍ୟୈଵାଜ୍ଞାନହାନାୟ ନ କର୍ମାପ୍ରତିକୂଲତଃ ।
US-P01.006cd ନାଜ୍ଞାନସ୍ୟାପ୍ରହାଣେ ହି ରାଗଦ୍ଵେଷକ୍ଷୟୋ ଭଵେତ୍ ॥
US-P01.007ab ରାଗଦ୍ଵେଷକ୍ଷୟାଭାଵେ କର୍ମ ଦୋଷଦ୍ଭଵଂ ଧ୍ରୁଵମ୍ ।
US-P01.007cd ତସ୍ମାନ୍ ନିଃଶ୍ରେୟସାର୍ଥାୟ ଵିଦ୍ୟୈଵାତ୍ର ଵିଧୀୟତେ ॥
US-P01.008ab ନନୁ କର୍ମ ତଥା ନିତ୍ୟଂ କର୍ତଵ୍ୟଂ ଜୀଵନେ ସତି ।
US-P01.008cd ଵିଦ୍ୟାୟାଃ ସହକାରିତ୍ଵଂ ମୋକ୍ଷଂ ପ୍ରତି ହି ତଦ୍ ଵ୍ରଜେତ୍ ॥
US-P01.009ab ୟଥା ଵିଦ୍ୟା ତଥା କର୍ମ ଚୋଦିତତ୍ଵାଵିଶେଷତଃ ।
US-P01.009cd ପ୍ରତ୍ୟଵାୟସ୍ମୃତେଶ୍ଚୈଵ କାର୍ୟଂ କର୍ମ ମୁମୁକ୍ଷୁଭିଃ ॥
US-P01.010ab ନନୁ ଧ୍ରୁଵଫଲା ଵିଦ୍ୟା ନାନ୍ୟତ୍ କିଂଚିଦପେକ୍ଷତେ ।
US-P01.010cd ନାଗ୍ନିଷ୍ଟୋମୋ ୟଥୈଵାନ୍ୟଦ୍ ଧ୍ରୁଵକାର୍ୟୋଽପ୍ୟପେକ୍ଷତେ ॥
US-P01.011ab ତଥା ଧ୍ରୁଵଫଲା ଵିଦ୍ୟା କର୍ମ ନିତ୍ୟମପେକ୍ଷତେ ।
US-P01.011cd ଇତ୍ୟେଵଂ କେଚିଦିଚ୍ଛନ୍ତି ନ କର୍ମ ପ୍ରତିକୂଲତଃ ॥
US-P01.012ab ଵିଦ୍ୟାୟାଃ ପ୍ରତିକୂଲଂ ହି କର୍ମ ସ୍ୟାତ୍ ସାଭିମାନତଃ ।
US-P01.012cd ନିର୍ଵିକାରାତ୍ମବୁଦ୍ଧିଶ୍ଚ ଵିଦ୍ୟେତୀହ ପ୍ରକୀତିତା ॥
US-P01.013ab ଅହଂ କର୍ତା ମମେଦଂ ସ୍ୟାଦିତି କର୍ମ ପ୍ରଵର୍ତତେ ।
US-P01.013cd ଵସ୍ତ୍ଵଧୀନା ଭଵେଦ୍ ଵିଦ୍ୟା କର୍ତଧୀନୋ ଭଵେଦ୍ ଵିଧିଃ ॥
US-P01.014ab କାରକାଣ୍ୟୁପମୃଦ୍ନାତି ଵିଦ୍ୟାଽବ୍ବୁଦ୍ଧିମିଵୋଷରେ ।
US-P01.014cd ତତ୍ସତ୍ୟମତିମାଦାୟ କର୍ମ କର୍ତୁଂ ଵ୍ୟଵସ୍ୟତି ॥
US-P01.015ab ଵିରୁଦ୍ଧତ୍ଵାଦତଃ ଶକ୍ୟଂ କର୍ମ କର୍ତୁଂ ନ ଵିଦ୍ୟୟା ।
US-P01.015cd ସହୈଵଂ ଵିଦୁଷା ତସ୍ମାତ୍ କର୍ମ ହେୟଂ ମୁମୁକ୍ଷୁନା ॥
US-P01.016ab ଦେହାଦ୍ୟୈରଵିଶେଷେଣ ଦେହିନୋ ଗ୍ରହଣଂ ନିଜମ୍ ।
US-P01.016cd ପ୍ରାଣିନାଂ ତଦଵିଦ୍ୟୋତ୍ଥଂ ତାଵତ୍ କର୍ମଵିଧିର୍ଭଵେତ୍ ॥
US-P01.017ab ନେତି ନେତୀତି ଦେହାଦୀନପୋହ୍ୟାତ୍ମାଵଶେଷିତଃ ।
US-P01.017cd ଅଵିଶେଷାତ୍ମବୋଧାର୍ଥଂ ତେନାଵିଦ୍ୟା ନିଵର୍ତିତା ॥
US-P01.018ab ନିଵୃତ୍ତା ସା କଥଂ ଭୂୟଃ ପ୍ରସୂୟେତ ପ୍ରମାଣତଃ ।
US-P01.018cd ଅସତ୍ୟେଵାଵିଶେଷେ ହି ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମନି କେଵଲେ ॥
US-P01.019ab ନ ଚେଦ୍ ଭୂୟଃ ପ୍ରସୂୟେତ କର୍ତା ଭୋକ୍ତେତି ଧୀଃ କଥମ୍ ।
US-P01.019cd ସଦସ୍ମୀତି ଚ ଵିଜ୍ଞାନେ ତସ୍ମାଦ୍ ଵିଦ୍ୟାସହାୟିକା ॥
US-P01.020ab ଅତ୍ୟରେଚୟଦିତ୍ୟୁକ୍ତୋ ନ୍ୟାସଃ ଶ୍ରୁତ୍ୟାତ ଏଵ ହି ।
US-P01.020cd କର୍ମଭ୍ୟୋ ମାନସାନ୍ତେଭ୍ୟ ଏତାଵଦିତି ଵାଜିନାମ୍ ॥
US-P01.021ab ଅମୃତତ୍ଵଂ ଶ୍ରୁତଂ ତସ୍ମାତ୍ ତ୍ୟାଜ୍ୟଂ କର୍ମ ମୁମୁକ୍ଷୁଭିଃ ।
US-P01.021cd ଅଗ୍ନିଷ୍ଟୋମଵଦିତ୍ୟୁକ୍ତଂ ତତ୍ରେଦମଭିଧୀୟତେ ॥
US-P01.022ab ନୈକକାରକସାଧ୍ୟତ୍ଵାତ୍ ଫଲାନ୍ୟତ୍ଵାଚ୍ ଚ କର୍ମଣଃ ।
US-P01.022cd ଵିଦ୍ୟା ତଦ୍ଵିପଈତାତୋ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତୋ ଵିଷମୋ ଭଵେତ୍ ॥
US-P01.023ab କୃଷ୍ୟାଦିଵତ୍ ଫଲାର୍ଥତ୍ଵାଦନ୍ୟକର୍ମୋପବୃଂହଣମ୍ ।
US-P01.023cd ଅଗ୍ନିଷ୍ଟୋମସ୍ତ୍ଵପେକ୍ଷେତ ଵିଦ୍ୟାନ୍ୟତ୍ କିମପେକ୍ଷତେ ॥
US-P01.024ab ପ୍ରତ୍ୟଵାୟସ୍ତୁ ତସ୍ୟୈଵ ୟସ୍ୟାହଂକାର ଇଷ୍ୟତେ ।
US-P01.024cd ଅହଂକାରଫଲାର୍ଥିତ୍ଵେ ଵିଦ୍ୟେତେ ନାତ୍ମଵେଦିନଃ ॥
US-P01.025ab ତସ୍ମାଦଜ୍ଞାନହାନାୟ ସଂସାରଵିନିଵୃତ୍ତୟେ ।
US-P01.025cd ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ୟାଵିଧାନାୟ ପ୍ରାରବ୍ଧୋପନିଷତ୍ ତ୍ଵିୟମ୍ ॥
US-P01.026ab ସଦେରୁପନିପୂର୍ଵସ୍ୟ କ୍ଵିପି ଚୋପନିଷଦ୍ ଭଵେତ୍ ।
US-P01.026cd ମନ୍ଦୀକରଣଭାଵାଚ୍ ଚ ଗର୍ଭାଦେଃ ଶାତନାତ୍ ତଥା ॥
US-P02.001ab ପ୍ରୈଷେଦ୍ଧୁମଶକ୍ୟତ୍ଵାନ୍ ନେତି ନେତୀତି ଶେଷିତମ୍ ।
US-P02.001cd ଇଦଂ ନାହମିଦଂ ନାହମିତ୍ୟଦ୍ଧା ପ୍ରତିପଦ୍ୟତେ ॥
US-P02.002ab ଇଦଂଧୀରିଦମାତ୍ମୋତ୍ଥା ଵାଚାରମ୍ଭଞଗୋଚରା ।
US-P02.002cd ନିଷିଦ୍ଧାତ୍ମୋଦ୍ଭଵତ୍ଵାତ୍ ସା ନ ପୁନର୍ମାନତାଂ ଵ୍ରଜେତ୍ ॥
US-P02.003ab ପୂର୍ଵବୁଦ୍ଧିମବାଧିତ୍ଵା ନୋତ୍ତରା ଜାୟତେ ମତିଃ ।
US-P02.003cd ଦୃଷିରେକଃ ସ୍ଵୟଂସିଦ୍ଧଃ ଫଲତ୍ଵାତ୍ ସ ନ ବାଧ୍ୟତେ ॥
US-P02.004ab ଇଦଂଵନମତିକ୍ରମ୍ୟ ଶୋକମୋହାଦିଦୂଷିତମ୍ ।
US-P02.004cd ଵନାଦ୍ ଗନ୍ଧାରକୋ ୟଦ୍ଵତ୍ ସ୍ଵମାତ୍ମାନଂ ପ୍ରପଦ୍ୟତେ ॥
US-P03.001ab ଈଶ୍ଵରଶ୍ଚେଦନାତ୍ମା ସ୍ୟାନ୍ ନାସାଵସ୍ମୀତି ଧାରୟେତ୍ ।
US-P03.001cd ଆତ୍ମା ଚେଦୀଶ୍ଵରୋଽସ୍ମୀତି ଵିଦ୍ୟା ସାନ୍ୟନିଵର୍ତିକା ॥
US-P03.002ab ଆତ୍ମନୋଽନ୍ୟସ୍ୟ ଚେଦ୍ ଧର୍ମା ଅସ୍ଥୂଲତ୍ଵାଦୟୋ ମତାଃ ।
US-P03.002cd ଅଜ୍ଞେୟତ୍ଵେଽସ୍ୟ କିଂ ତୈଃ ସ୍ୟାଦାତ୍ମତ୍ଵେ ତ୍ଵନ୍ୟଧୀହ୍ନୁତିଃ ॥
US-P03.003ab ମିଥ୍ୟାଧ୍ୟାସନିଷେଧାର୍ଥଂ ତତୋଽସ୍ଥୂଲାଦି ଗୃହ୍ୟତାମ୍ ।
US-P03.003cd ପରତ୍ର ଚେନ୍ ନିଷେଧାର୍ଥଂ ଶୂନ୍ୟତାଵରଣଂ ହି ତତ୍ ॥
US-P03.004ab ବୁଭୁତ୍ସୋର୍ୟଦି ଚାନ୍ୟତ୍ର ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମନ ଇଷ୍ୟତେ ।
US-P03.004cd ଅପ୍ରାଣୋ ହ୍ୟମନାଃ ଶୁଭ୍ର ଇତି ଚାନର୍ଥକଂ ଵଚଃ ॥
US-P04.001ab ଅହଂପ୍ରତ୍ୟୟବୀଜଂ ୟଦହଂପ୍ରତ୍ୟୟଵତ୍ସ୍ଥିତମ୍ ।
US-P04.001cd ନାହଂପ୍ରତ୍ୟୟଵହ୍ନ୍ୟୁଷ୍ଟଂ କଥଂ କର୍ମ ପ୍ରରୋହତି ॥
US-P04.002ab ଦୃଷ୍ଟଵଚ୍ ଚେତ୍ ପ୍ରରୋହଃ ସ୍ୟାନ୍ ନାନ୍ୟକର୍ମା ସ ଇଷ୍ୟତେ ।
US-P04.002cd ତନ୍ନିରୋଧେ କଥଂ ତତ୍ ସ୍ୟାତ୍ ପୃଚ୍ଛାମୋ ଵସ୍ତଦୁଚ୍ୟତାମ୍ ॥
US-P04.003ab ଦେହାଦ୍ୟାରମ୍ଭସାମର୍ଥ୍ୟାଜ୍ ଜ୍ଞାନଂ ସଦ୍ଵିଷୟଂ ତ୍ଵୟି ।
US-P04.003cd ଅଭିଭୂୟ ଫଲଂ କୁର୍ୟାତ୍ କର୍ମାନ୍ତେ ଜ୍ଞାନମୁଦ୍ଭଵେତ୍ ॥
US-P04.004ab ଆରବ୍ଧସ୍ୟ ଫଲେ ହ୍ୟେତେ ଭୋଗୋ ଜ୍ଞାନଂ ଚ କର୍ମଣଃ ।
US-P04.004cd ଅଵିରୋଧସ୍ତୟୋର୍ୟୁକ୍ତୋ ଵୈଧର୍ମ୍ୟଂ ଚେତରସ୍ୟ ତୁ ॥
US-P04.005ab ଦେହାତ୍ମଜ୍ଞାନଵଜ୍ ଜ୍ଞାନଂ ଦେହାତ୍ମଜ୍ଞାନବାଧକମ୍ ।
US-P04.005cd ଆତ୍ମନ୍ୟେଵ ଭଵେଦ୍ ୟସ୍ୟ ସ ନେଚ୍ଛନ୍ନପି ମୁଚ୍ୟତେ ॥
US-P05.001ab ମୂତ୍ରାଶଙ୍କୋ ୟଥୋଦଙ୍କୋ ନାଗ୍ରହୀଦମୃତଂ ମୁନିଃ ।
US-P05.001cd କର୍ମନାଶଭୟାଜ୍ ଜନ୍ତୋରାତ୍ମଜ୍ଞାନାଗ୍ରହସ୍ତଥା ॥
US-P05.002ab ବୁଦ୍ଧିସ୍ଥଶ୍ଚଲତୀଵାତ୍ମା ଧ୍ୟାୟତୀଵ ଚ ଦୃଶ୍ୟତେ ।
US-P05.002cd ନୌଗତସ୍ୟ ୟଥା ଵୃକ୍ଷାସ୍ତଦ୍ଵତ୍ ସଂସାରଵିଭ୍ରମଃ ॥
US-P05.003ab ନୌସ୍ଥସ୍ୟ ପ୍ରାତିଲୋମ୍ୟେନ ନଗାନାଂ ଗମନଂ ୟଥା ।
US-P05.003cd ଆତ୍ମନଃ ସଂସୃତିସ୍ତଦ୍ଵଦ୍ ଧ୍ୟାୟତୀଵେତି ହି ଶ୍ରୁତିଃ ॥
US-P05.004ab ଚୈତନ୍ୟପ୍ରତିବିମ୍ବେନ ଵ୍ୟାପ୍ତୋ ବୋଧୋ ହି ଜାୟତେ ।
US-P05.004cd ବୁଦ୍ଧେଃ ଶବ୍ଦାଦିନିର୍ଭାସସ୍ତେନ ମୋମୁହ୍ୟତେ ଜଗତ୍ ॥
US-P05.005ab ଚୈତନ୍ୟାଭାସତାହମସ୍ତାଦର୍ଥ୍ୟଂ ଚ ତଦସ୍ୟ ୟତ୍ ।
US-P05.005cd ଇଦମଂଶପ୍ରହାଣେ ନ ପରଃ ସୋଽନୁଭଵୋ ଭଵେତ୍ ॥
US-P06.001ab ଛିତ୍ତ୍ଵା ତ୍ୟକ୍ତେନ ହସ୍ତେନ ସ୍ଵୟଂ ନାତ୍ମା ଵିଶେଷ୍ୟତେ ।
US-P06.001cd ତଥା ଶିଷ୍ଟେନ ସର୍ଵେଣ ୟେନ ୟେନ ଵିଶେଷ୍ୟତେ ॥
US-P06.002ab ତସ୍ମାତ୍ ତ୍ୟକ୍ତେନ ହସ୍ତେନ ତୁଲ୍ୟଂ ସର୍ଵଂ ଵିଶେଷଣମ୍ ।
US-P06.002cd ଅନାତ୍ମତ୍ଵେନ ତସ୍ମାଜ୍ ଜ୍ଞୋ ମୁକ୍ତଃ ସର୍ଵଵିଶେଷଣୈଃ ॥
US-P06.003ab ଵିଶେଷଣମିଦଂ ସର୍ଵଂ ଜ୍ଞାତ ଆତ୍ମନ୍ୟସଦ୍ ଭଵେତ୍ ।
US-P06.003cd ଅଵିଦ୍ୟାସ୍ତମତଃ ସର୍ଵଂ ଜ୍ଞାତ ଆତ୍ମନ୍ୟସଦ୍ ଭଵେତ୍ ॥
US-P06.004ab ଜ୍ଞାତୈଵାତ୍ମା ସଦା ଗ୍ରାହ୍ୟୋ ଜ୍ଞେୟମୁତ୍ସୃଜ୍ୟ କେଵଲଃ ।
US-P06.004cd ଅହମିତ୍ୟପି ୟଦ୍ ଗ୍ରାହ୍ୟଂ ଵ୍ୟପେତାଙ୍ଗସମଂ ହି ତତ୍ ॥
US-P06.005ab ୟାଵାନ୍ ସ୍ୟାଦିଦମଂଶୋ ୟଃ ସ ସ୍ଵତୋଽନ୍ୟୋ ଵିଶେଷଣମ୍ ।
US-P06.005cd ଵିଶେଷପ୍ରକ୍ଷୟୋ ୟତ୍ର ସିଦ୍ଧୋ ଜ୍ଞଶ୍ଚିତ୍ରଗୁର୍ୟଥା ॥
US-P06.006ab ଇଦମଂଶୋଽହମିତ୍ୟତ୍ର ତ୍ୟାଜ୍ୟୋ ନାତ୍ମେତି ପଣ୍ଡିତୈଃ ।
US-P06.006cd ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ଶିଷ୍ଟୋଽଂଶୋ ଭୂତପୂର୍ଵଗତେର୍ଭଵେତ୍ ॥
US-P07.001ab ବୁଦ୍ଧ୍ୟାରୂଢଂ ସଦା ସର୍ଵଂ ଦୃଶ୍ୟତେ ୟତ୍ର ତତ୍ର ଵା ।
US-P07.001cd ମୟା ତସ୍ମାତ୍ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସର୍ଵଜ୍ଞଶ୍ଚାସ୍ମି ସର୍ଵଗଃ ॥
US-P07.002ab ୟଥାମବୁଦ୍ଧିଚାରାଣାଂ ସାକ୍ଷୀ ତଦ୍ଵତ୍ ପରେଷ୍ଵପି ।
US-P07.002cd ନୈଵାପୋଢୁଂ ନ ଵାଦାତୁଂ ଶକ୍ୟସ୍ତସ୍ମାତ୍ ପରୋ ହ୍ୟହମ୍ ॥
US-P07.003ab ଵିକାରିତ୍ଵମଶୁଦ୍ଧତ୍ଵଂ ଭୌତିକତ୍ଵଂ ନ ଚାତ୍ମନଃ ।
US-P07.003cd ଅଶେଷବୁଦ୍ଧିସାକ୍ଷିତ୍ଵାଦ୍ ବୁଦ୍ଧିଵଚ୍ ଚାଲ୍ପଵେଦନା ॥
US-P07.004ab ମଣୌ ପ୍ରକାଶ୍ୟତେ ୟଦ୍ଵଦ୍ ରକ୍ତାଦ୍ୟାକାରତାତପେ ।
US-P07.004cd ମୟି ସଂଦୃଶ୍ୟତେ ସର୍ଵମାତପେନେଵ ତନ୍ ମୟା ॥
US-P07.005ab ବୁଦ୍ଧୌ ଦୃଶ୍ୟଂ ଭଵେଦ୍ ବୁଦ୍ଧୌ ସତ୍ୟାଂ ନାସ୍ତି ଵିପର୍ୟୟେ ।
US-P07.005cd ଦ୍ରଷ୍ଟା ୟସ୍ମାତ୍ ସଦା ଦ୍ରଷ୍ଟା ତସ୍ମାଦ୍ ଦ୍ଵୈତଂ ନ ଵିଦ୍ୟତେ ॥
US-P07.006ab ଅଵିଵେକାତ୍ ପରାଭାଵଂ ୟଥା ବୁଦ୍ଧିରଵେତ୍ ତଥା ।
US-P07.006cd ଵିଵେକାତ୍ ତୁ ପରାଦନ୍ୟଃ ସ୍ଵୟଂ ଚାପି ନ ଵିଦ୍ୟତେ ॥
US-P08.001ab ଚିତିସ୍ଵରୂପଂ ସ୍ଵତ ଏଵ ମେ ମତେ ରସାଦିୟୋଗସ୍ତଵ ମୋହକାରିତଃ ।
US-P08.001cd ଅତୋ ନ କିଂଚିତ୍ ତଵ ଚେଷ୍ଟିତେନ ମେ ଫଲଂ ଭଵେତ୍ ସର୍ଵଵିଶେଷହାନତଃ ॥
US-P08.002ab ଵିମୁଚ୍ୟ ମାୟାମୟକାର୍ୟତାମିହ ପ୍ରଶାନ୍ତିମାୟାହ୍ୟସଦୀହିତାତ୍ ସଦା ।
US-P08.002cd ଅହଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦା ଵିମୁକ୍ତଵତ୍ ତଥାଜମେକଂ ଦ୍ଵୟଵର୍ଜିତଂ ୟତଃ ॥
US-P08.003ab ସଦା ଚ ଭୂତେଷୁ ସମୋଽସ୍ମି କେଵଲୋ ୟଥା ଚ ଖଂ ସର୍ଵଗମକ୍ଷରଂ ଶିଵମ୍ ।
US-P08.003cd ନିରନ୍ତରଂ ନିଷ୍କଲମକ୍ରିୟଂ ପରଂ ତତୋ ନ ମେଽସ୍ତୀହ ଫଲଂ ତଵେହିତୈଃ ॥
US-P08.004ab ଅହଂ ମମୈକୋ ନ ତଦନ୍ୟଦିଷ୍ୟତେ ତଥା ନ କସ୍ୟାପ୍ୟହମସ୍ମ୍ୟସଙ୍ଗତଃ ।
US-P08.004cd ଅସଙ୍ଗରୂପୋଽହମତୋ ନ ମେ ତ୍ଵୟା କୃତେନ କାର୍ୟଂ ତଵ ଚାଦ୍ଵୟତ୍ଵତଃ ॥
US-P08.005ab ଫଲେ ଚ ହେତୌ ଚ ଜନୋ ଵିଷକ୍ତଵାନିତି ପ୍ରଚିନ୍ୟାହମତୋ ଵିମୋକ୍ଷଣେ ।
US-P08.005cd ଜନସ୍ୟ ସଂଵାଦମିମଂ ପ୍ରକ୍ଳ୍ପ୍ତଵାନ୍ ସ୍ଵରୂପତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥଵିବୋଧକାରଣମ୍ ॥
US-P08.006ab ସଂଵାଦମେତଂ ୟଦି ଚିନ୍ତୟେନ୍ ନରୋ ଵିମୁଚ୍ୟତେଽଜ୍ଞାନମହାଭୟାଗମାତ୍ ।
US-P08.006cd ଵିମୁକ୍ତକାମଶ୍ଚ ତଥା ଜନଃ ସଦା ଚରତ୍ୟଶୋକଃ ସମ ଆତ୍ମଵିତ୍ ସୁଖୀ ॥
US-P09.001ab ସୂକ୍ଷ୍ମତାଵ୍ୟାପିତେ ଜ୍ଞେୟେ ଗନ୍ଧାଦେରୁତ୍ତରୋତ୍ତରମ୍ ।
US-P09.001cd ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମାଵସାନେଷୁ ପୂର୍ଵପୂର୍ଵପ୍ରହାଣତଃ ॥
US-P09.002ab ଶାରୀରା ପୃଥିଵୀ ତାଵଦ୍ ୟାଵଦ୍ ବାହ୍ୟା ପ୍ରମାଣତଃ ।
US-P09.002cd ଅବାଦୀନି ଚ ତତ୍ତ୍ଵାନି ତାଵଜ୍ ଜ୍ଞେୟାନି କୃତ୍ସ୍ନଶଃ ॥
US-P09.003ab ଵାୟ୍ଵାଦୀନାଂ ୟଥୋତ୍ପତ୍ତେଃ ପୂର୍ଵଂ ଖଂ ସର୍ଵଗଂ ତଥା ।
US-P09.003cd ଅହମେକଃ ସଦା ସର୍ଵଶ୍ଚିନ୍ମାତ୍ରଃ ସର୍ଵଗୋଽଦ୍ଵୟଃ ॥
US-P09.004ab ବ୍ରହ୍ମାଦ୍ୟାଃ ସ୍ଥାଵରାନ୍ତା ୟେ ପ୍ରାଣିନୋ ମମ ପୂଃ ସ୍ମୃତାଃ ।
US-P09.004cd କାମକ୍ରୋଧାଦୟୋ ଦୋଷା ଜାୟେରନ୍ ମେ କୁତୋଽନ୍ୟତଃ ॥
US-P09.005ab ଭୂତଦୋଷୈଃ ସଦାସ୍ପୃଷ୍ଟଂ ସର୍ଵଭୂତସ୍ଥମୀଶ୍ଵରମ୍ ।
US-P09.005cd ନୀଲଂ ଵ୍ୟୋମ ୟଥା ବାଲୋ ଦୂଷ୍ଟଂ ମାଂ ଵୀକ୍ଷତେ ଜନଃ ॥
US-P09.006ab ମଚ୍ଚୈତନ୍ୟାଵଭାସ୍ୟତ୍ଵାତ୍ ସର୍ଵପ୍ରାଣିଧିୟାଂ ସଦା ।
US-P09.006cd ପୂର୍ମମ ପ୍ରାଣିନଃ ସର୍ଵେ ସର୍ଵଜ୍ଞସ୍ୟ ଵିପାପ୍ମନଃ ॥
US-P09.007ab ଜନିମଜ୍ ଜ୍ଞାନଵିଜ୍ଞେୟଂ ସ୍ଵପ୍ନଜ୍ଞାନଵଦିଷ୍ୟତେ ।
US-P09.007cd ନିତ୍ୟଂ ନିର୍ଵିଷୟଂ ଜ୍ଞାନଂ ତସ୍ମାଦ୍ ଦ୍ଵୈତଂ ନ ଵିଦ୍ୟତେ ॥
US-P09.008ab ଜ୍ଞାତୁର୍ଜ୍ଞାତିର୍ହି ନିତ୍ୟୋକ୍ତା ସୁଷୁପ୍ତେ ତ୍ଵନ୍ୟଶୂନ୍ୟତଃ ।
US-P09.008cd ଜାଗ୍ରଜ୍ଜ୍ଞାତିସ୍ତ୍ଵଵିଦ୍ୟାତସ୍ତଦ୍ ଗ୍ରାହ୍ୟଂ ଚାସଦିଷ୍ୟତାମ୍ ॥
US-P09.009ab ରୂପଵତ୍ତ୍ଵାଦ୍ୟସତ୍ତ୍ଵାନ୍ ନ ଦୃଷ୍ଟ୍ୟାଦେଃ କର୍ମତା ୟଥା ।
US-P09.009cd ଏଵଂ ଵିଜ୍ଞାନକର୍ମତ୍ଵଂ ଭୂମ୍ନୋ ନାସ୍ତୀତି ଗମ୍ୟତେ ॥
US-P10.001ab ଦୃଶିସ୍ଵରୂପଂ ଗଗନୋପମଂ ପରଂ ସକୃଦ୍ଵିଭାତଂ ତ୍ଵଜମେକମକ୍ଷରମ୍ ।
US-P10.001cd ଅଲେପକଂ ସର୍ଵଗତଂ ୟଦଦ୍ଵୟଂ ତଦେଵ ଚାହଂ ସତତଂ ଵିମୁକ୍ତ ଓମ୍ ॥
US-P10.002ab ଦୃଷିସ୍ତୁ ଶୁଦ୍ଧୋଽହମଵିକ୍ରିୟାତ୍ମକୋ ନ ମେଽସ୍ତି କଶ୍ଚିଦ୍ ଵିଶୟଃ ସ୍ଵଭାଵତଃ ।
US-P10.002cd ପୁରସ୍ତିରଶ୍ଚୋର୍ଧ୍ଵମଧଶ୍ଚ ସର୍ଵତଃ ସୁପୂର୍ଣଭୂମା ତ୍ଵଜ ଆତ୍ମନି ସ୍ଥିତଃ ॥
US-P10.003ab ଅଜୋଽମରଶ୍ଚୈଵ ତଥାଜରୋଽମୃତଃ ସ୍ଵୟଂପ୍ରଭଃ ସର୍ଵଗତୋଽହମଦ୍ଵୟଃ ।
US-P10.003cd ନ କାରଣଂ କାର୍ୟମତୀଵ ନିର୍ମଲଃ ସଦୈଵ ତୃପ୍ତଶ୍ଚ ତତୋ ଵିମୁକ୍ତ ଓମ୍ ॥
US-P10.004ab ସୁଷୁପ୍ତଜାରତ୍ସ୍ଵପତଶ୍ଚ ଦର୍ଶନଂ ନ ମେଽସ୍ତି କିଂଚିତ୍ ସ୍ଵମିଵେହ ମୋହନମ୍ ।
US-P10.004cd ସ୍ଵତଶ୍ଚ ତେଷାଂ ପରତୋଽପ୍ୟସତ୍ତ୍ଵତସ୍ତୁରୀୟ ଏଵାସ୍ମି ସଦା ଦୃଗଦ୍ଵୟଃ ॥
US-P10.005ab ଶରୀରବୁଦ୍ଧୀନ୍ଦ୍ରିୟଦୁଃଖସଂତତିର୍ନ ମେ ନ ଚାହଂ ମମ ନିର୍ଵିକାରତଃ ।
US-P10.005cd ଅସତ୍ତ୍ଵହେତୋଶ୍ଚ ତଥୈଵ ସଂତତେରସତ୍ତ୍ଵମସ୍ୟାଃ ସ୍ଵପତୋ ହି ଦୃଶ୍ୟଵତ୍ ॥
US-P10.006ab ଇଦଂ ତୁ ସତ୍ୟଂ ମମ ନାସ୍ତି ଵିକ୍ରିୟା ଵିକାରହେତୁର୍ନ ହି ମେଽଦ୍ଵୟତ୍ଵତଃ ।
US-P10.006cd ନ ପୁଣ୍ୟପାପେ ନ ଚ ମୋକ୍ଷବନ୍ଧନେ ନ ଚାସ୍ତି ଵର୍ଣଶ୍ରମତାଶଈରତଃ ॥
US-P10.007ab ଅନାଦିତୋ ନିର୍ଗୁଣତୋ ନ କର୍ମ ମେ ଫଲଂ ଚ ତସ୍ମାତ୍ ପରମୋଽହମଦ୍ଵୟଃ ।
US-P10.007cd ୟଥା ନଭଃ ସର୍ଵଗତଂ ନ ଲିପ୍ୟତେ ତଥା ହ୍ୟହଂ ଦେହଗତୋଽପି ସୂକ୍ଷ୍ମତଃ ॥
US-P10.008ab ସଦା ଚ ଭୂତେଷୁ ସମୋଽହମୀଶ୍ଵରଃ କ୍ଷରାକ୍ଷରାଭ୍ୟାଂ ପରମୋ ହ୍ୟଥୋତ୍ତମଃ ।
US-P10.008cd ପରାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵଶ୍ଚ ତଥାଦ୍ଵୟୋଽପି ସନ୍ ଵିପର୍ୟୟେଣାଭିଵୃତସ୍ତ୍ଵଵିଦ୍ୟୟା ॥
US-P10.009ab ଅଵିଦ୍ୟୟା ଭାଵନୟା ଚ କର୍ମଭିର୍ଵିଵିକ୍ତ ଆତ୍ମାଵ୍ୟଵଧିଃ ସୁନିର୍ମଲଃ ।
US-P10.009cd ଦୃଗାଦିଶକ୍ତିପ୍ରଚିତୋଽହମଦ୍ଵୟଃ ସ୍ଥିତଃ ସ୍ଵରୂପେ ଗଗନଂ ୟଥାଚଲମ୍ ॥
US-P10.010ab ଅହଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଵିନିଶ୍ଚୟାତ୍ମଦୃଞ୍ ନ ଜାୟତେ ଭୂୟ ଇତି ଶ୍ରୁତେର୍ଵଚଃ ।
US-P10.010cd ନ ଚୈଵ ବୀଜେ ତ୍ଵସତି ପ୍ରଜାୟତେ ଫଲଂ ନ ଜନ୍ମାସ୍ତି ତତୋ ହ୍ୟମୋହତା ।
US-P10.011ab ମମେଦମିତ୍ଥଂ ଚ ତଵାଦ ଈଦୃଶଂ ତଥାହମେଵଂ ନ ପରୋଽପି ଚାନ୍ୟଥା ।
US-P10.011cd ଵିମୂଢତୈଵସ୍ୟ ଜନସ୍ୟ କଲ୍ପନା ସଦା ସମେ ବ୍ରହ୍ମଣି ଚାଦ୍ଵୟେ ଶିଵେ ॥
US-P10.012ab ୟଦଦ୍ଵୟଂ ଜ୍ଞାନମତୀଵ ନିର୍ମଲଂ ମହାତ୍ମନାଂ ତତ୍ର ନ ଶୋକମୋହତା ।
US-P10.012cd ତୟୋରଭାଵେ ନ ହି କର୍ମ ଜନ୍ମ ଵା ଭଵେଦୟଂ ଵେଦଵିଦାଂ ଵିନିଶ୍ଚୟଃ ॥
US-P10.013ab ସୁଷୁପ୍ତଵଜ୍ ଜାଗ୍ରତି ୟୋ ନ ପଶ୍ୟତି ଦ୍ଵୟଂ ତୁ ପଶ୍ୟନ୍ନପି ଚାଦ୍ଵୟତଃ ।
US-P10.013cd ତଥା ଚ କୁର୍ଵନ୍ନପି ନିଷ୍କ୍ରିୟଶ୍ଚ ୟଃ ସ ଆତ୍ମଵିନ୍ ନାନ୍ୟ ଇତୀହ ନିଶ୍ଚୟଃ ॥
US-P10.014ab ଇତୀଦମୁକ୍ତଂ ପରମାର୍ଥଦର୍ଶନଂ ମୟା ହି ଵେଦାନ୍ତଵିନିଶ୍ଚିତଂ ପରମ୍ ।
US-P10.014cd ଵିମୁଚ୍ୟତେଽସ୍ମିନ୍ ୟଦି ନିଶ୍ଚିତୋ ଭଵେନ୍ ନ ଲିପ୍ୟତେ ଵ୍ୟୋମଵଦେଵ କର୍ମଭିଃ ॥
US-P11.001ab ଈକ୍ଷିତୃତ୍ଵଂ ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧଂ ଜନ୍ତୂନାଂ ଚ ତତୋଽନ୍ୟତା ।
US-P11.001cd ଅଜ୍ଞାନାଦିତ୍ୟତୋଽନ୍ୟତ୍ଵଂ ସଦସୀତି ନିଵର୍ତ୍ୟତେ ॥
US-P11.002ab ଏତାଵଦ୍ ଧ୍ୟମୃତତ୍ଵଂ ନ କିଂଚିଦନ୍ୟତ୍ ସହାୟକମ୍ ।
US-P11.002cd ଜ୍ଞାନସ୍ୟେତି ବ୍ରୁଵଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରଂ ସଲିଙ୍ଗଂ କର୍ମ ବାଧତେ ॥
US-P11.003ab ସର୍ଵେଷାଂ ମନସୋ ଵୃତ୍ତମଵିଶେଷେଣ ପଶ୍ୟତଃ ।
US-P11.003cd ତସ୍ୟ ମେ ନିର୍ଵିକାରସ୍ୟ ଵିଶେଷଃ ସ୍ୟାତ୍ କଥଂଚନ ॥
US-P11.004ab ମନୋଵୃତ୍ତଂ ମନଶ୍ଚୈଵ ସ୍ଵପ୍ନଵଜ୍ ଜାଗ୍ରତୀକ୍ଷିତୁଃ ।
US-P11.004cd ସମ୍ପ୍ରସାଦେ ଦ୍ଵୟାସତ୍ତ୍ଵାଚ୍ ଚିନ୍ମାତ୍ରଃ ସର୍ଵଗୋଽଦ୍ଵୟଃ ॥
US-P11.005ab ସ୍ଵପ୍ନଃ ସତ୍ୟୋ ୟଥା ଽଽବୋଧାଦ୍ ଦେହାତ୍ମତ୍ଵଂ ତଥୈଵ ଚ ।
US-P11.005cd ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦେଃ ପ୍ରମାଣତ୍ଵଂ ଜାଗ୍ରତ୍ ସ୍ୟାଦା ଽଽତ୍ମଵେଦନାତ୍ ॥
US-P11.006ab ଵ୍ୟୋମଵତ୍ ସର୍ଵଭୂତସ୍ଥୋ ଭୂତଦୋଷୈର୍ଵିଵର୍ଜିତଃ ।
US-P11.006cd ସାକ୍ଷୀ ଚେତାଽଗୁଣଃ ଶୁଦ୍ଧୋ ବ୍ରହ୍ମୈଵାସ୍ମୀତି କେଵଲଃ ॥
US-P11.007ab ନାମରୂପକ୍ରିୟାଭ୍ୟୋଽନ୍ୟୋ ନିତ୍ୟମୁକ୍ତସ୍ଵରୂପଵାନ୍ ।
US-P11.007cd ଅହମାତ୍ମା ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚିନ୍ମାତ୍ରୋଽହଂ ସଦାଦ୍ଵୟଃ ॥
US-P11.008ab ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କର୍ତା ଚ ଭୋକ୍ତା ଚାସ୍ମୀତି ୟେ ଵିଦୁଃ ।
US-P11.008cd ତେ ନଷ୍ଟା ଜ୍ଞାନକର୍ମଭ୍ୟାଂ ନାସ୍ତିକାଃ ସ୍ୟୁର୍ନ ସଂଶୟଃ ॥
US-P11.009ab ଧର୍ମାଧର୍ମଫଲୈର୍ୟୋଗ ଇଷ୍ଟୋଽଦୃଷ୍ଟୋ ୟଥାତ୍ମନଃ ।
US-P11.009cd ଶାସ୍ତ୍ରାଦ୍ ବ୍ରହ୍ମତ୍ଵମପ୍ୟସ୍ୟ ମୋକ୍ଷୋ ଜ୍ଞାନାତ୍ ତଥେଷ୍ୟତାମ୍ ॥
US-P11.010ab ୟା ମାହାରାଜନାଦ୍ୟାସ୍ତା ଵାସନାଃ ସ୍ଵପ୍ନଦର୍ଶିଭିଃ ।
US-P11.010cd ଅନୁଭୂୟନ୍ତ ଏଵେହ ତତୋଽନ୍ୟଃ କେଵଲୋ ଦୃଷିଃ ॥
US-P11.011ab କୋଶାଦିଵ ଵିନିଷ୍କୃଷ୍ଟଃ କାର୍ୟକାରଣଵର୍ଜିତଃ ।
US-P11.011cd ୟଥାସିର୍ଦୃଶ୍ୟତେ ସ୍ଵପ୍ନେ ତଦ୍ଵଦ୍ ବୋଦ୍ଧା ସ୍ଵୟଂପ୍ରଭଃ ॥
US-P11.012ab ଆପେଷାତ୍ ପ୍ରତିବୁଦ୍ଧସ୍ୟ ଜ୍ଞସ୍ୟ ସ୍ଵାଭାଵିକଂ ପଦମ୍ ।
US-P11.012cd ଉକ୍ତଂ ନେତ୍ୟାଦିଵାକ୍ୟେନ କଲ୍ପିତସ୍ୟାପନେତୃଣା ॥
US-P11.013ab ମହାରାଜାଦୟୋ ଲୋକା ମୟି ୟଦ୍ଵତ୍ ପ୍ରକଲ୍ପିତାଃ ।
US-P11.013cd ସ୍ଵପ୍ନେ ତଦ୍ଵଦ୍ ଦ୍ଵୟଂ ଵିଦ୍ୟାଦ୍ ରୂପଂ ଵାସନୟା ସହ ॥
US-P11.014ab ଦେହଲିଙ୍ଗାତ୍ମନା କାର୍ୟା ଵାସନାରୂପିଣା କ୍ରିୟା ।
US-P11.014cd ନେତିନେତ୍ୟାତ୍ମରୂପତ୍ଵାନ୍ ନ ମେ କାର୍ୟା କ୍ରିୟା କ୍ଵଚିତ୍ ॥
US-P11.015ab ନ ତତୋଽମୃତତାଶାସ୍ତି କର୍ମଣୋଽଜ୍ଞାନହେତୁତଃ ।
US-P11.015cd ମୋକ୍ଷସ୍ୟ ଜ୍ଞାନହେତୁତ୍ଵାନ୍ ନ ତଦନ୍ୟଦପେକ୍ଷତେ ॥
US-P11.016ab ଅମୃତଂ ଚାଭୟଂ ନାର୍ତଂ ନେତୀତ୍ୟାତ୍ମା ପ୍ରିୟୋ ମମ ।
US-P11.016cd ଵିପରୀତମତୋଽନ୍ୟଦ୍ ୟତ୍ ତ୍ୟଜେତ୍ ତତ୍ ସକ୍ରିୟଂ ତତଃ ॥
US-P12.001ab ପ୍ରକାଶସ୍ଥଂ ୟଥା ଦେହଂ ସାଲୋକମଭିମନ୍ୟତେ ।
US-P12.001cd ଦ୍ରଷ୍ଟ୍ରାଭାସଂ ତଥା ଚିତ୍ତଂ ଦ୍ରଷ୍ଟାହମିତି ମନ୍ୟତେ ॥
US-P12.002ab ୟଦେଵ ଦୃଷ୍ୟତେ ଲୋକେ ତେନାଭିନ୍ନତ୍ଵମାତ୍ମନଃ ।
US-P12.002cd ପ୍ରପଦ୍ୟତେ ତତୋ ମୂଢସ୍ତେନାତ୍ମାନଂ ନ ଵିନ୍ଦତି ॥
US-P12.003ab ଦଶମସ୍ୟ ନଵାତ୍ମତ୍ଵପ୍ରତିପତ୍ତିଵଦାତ୍ମନଃ ।
US-P12.003cd ଦୃଶ୍ୟେଷୁ ତଦ୍ଵଦେଵାୟଂ ମୂଢୋ ଲୋକୋ ନ ଚାନ୍ୟଥା ॥
US-P12.004ab ତ୍ଵଂ କୁରୁ ତ୍ଵଂ ତଦେଵେତି ପ୍ରତ୍ୟୟାଵେକକାଲିକୌ ।
US-P12.004cd ଏକନୀଡୌ କଥଂ ସ୍ୟାତାଂ ଵିରୁଦ୍ଧୌ ନ୍ୟାୟତୋ ଵଦ ॥
US-P12.005ab ଦେହାଭିମାନିନ୍ ଦୁଃଖଂ ନାଦେହସ୍ୟସ୍ଵଭାଵତଃ ।
US-P12.005cd ସ୍ଵାପଵତ୍ ତତ୍ପ୍ରହାଣାୟ ତତ୍ ତ୍ଵମିତ୍ୟୁଚ୍ୟତେ ଦୃଶେଃ ॥
US-P12.006ab ଦୃଶେଶ୍ଛାୟା ୟଦାରୂଢା ମୁଖଚ୍ଛାୟେଵ ଦର୍ଶନେ ।
US-P12.006cd ପଶ୍ୟଂସ୍ତଂ ପ୍ରତ୍ୟୟଂ ୟୋଗୀ ଦୃଷ୍ଟ ଆତ୍ମେତି ମନ୍ୟତେ ॥
US-P12.007ab ତଂ ଚ ମୂଢଂ ଚ ୟଦ୍ୟନ୍ୟଂ ପ୍ରତ୍ୟୟଂ ଵେତ୍ତି ନୋ ଦୃଶେଃ ।
US-P12.007cd ସ ଏଵ ୟୋଗିନାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ନେତରଃ ସ୍ୟାନ୍ ନ ସଂଶୟଃ ॥
US-P12.008ab ଵିଜ୍ଞାତେର୍ୟସ୍ତୁ ଵିଜ୍ଞାତା ସ ତ୍ଵମିତ୍ୟୁଚ୍ୟତେ ୟତଃ ।
US-P12.008cd ସ ସ୍ୟାଦନୁଭଵସ୍ତସ୍ୟ ତତୋଽନ୍ୟୋଽନୁଭଵୋ ମୃଷା ॥
US-P12.009ab ଦୃଶିରୂପେ ସଦା ନିତ୍ୟେ ଦର୍ଶନାଦର୍ଶନେ ମୟି ।
US-P12.009cd କଥଂ ସ୍ୟାତାଂ ତତୋ ନାନ୍ୟ ଇଷ୍ୟତେଽନୁଭଵସ୍ତତଃ ॥
US-P12.010ab ୟତ୍ସ୍ଥସ୍ତାପୋ ରଵେର୍ଦେହେ ଦୃଶେଃ ସ ଵିଷୟୋ ୟଥା ।
US-P12.010cd ସତ୍ତ୍ଵସ୍ଥସ୍ତଦ୍ଵଦେଵେହ ଦୃଶେଃ ସ ଵିଷୟସ୍ତଥା ॥
US-P12.011ab ପ୍ରତିଷିଦ୍ଧେଦମଂଶୋ ଜ୍ଞଃ ଖମିଵୈକରସୋଽଦ୍ଵୟଃ ।
US-P12.011cd ନିତ୍ୟମୁକ୍ତସ୍ତଥା ଶୁଦ୍ଧଃ ସୋଽହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କେଵଲଃ ॥
US-P12.012ab ଵିଜ୍ଞାତୁର୍ନୈଵ ଵିଜ୍ଞାତା ପରୋଽନ୍ୟଃ ସଂଭଵତ୍ୟତଃ ।
US-P12.012cd ଵିଜ୍ଞାତାହଂ ପରୋ ମୁକ୍ତଃ ସର୍ଵଭୂତେଷୁ ସର୍ଵଦା ॥
US-P12.013ab ୟୋ ଵେଦାଲୁପ୍ତଦୃଷ୍ଟିତ୍ଵମାତ୍ମନୋଽକର୍ତୃତାଂ ତଥା ।
US-P12.013cd ବ୍ରହ୍ମଵିତ୍ତ୍ଵଂ ତଥା ମୁକ୍ତ୍ଵା ସ ଆତ୍ମଜ୍ଞୋ ନ ଚେତରଃ ॥
US-P12.014ab ଜ୍ଞାତୈଵାହମଵିଜ୍ଞେୟଃ ଶୁଦ୍ଧୋ ମୁକ୍ତଃ ସଦେତ୍ୟପି ।
US-P12.014cd ଵିଵେକୀ ପ୍ରତ୍ୟୟୋ ବୁଦ୍ଧେର୍ଦୃଶ୍ୟତ୍ଵାନ୍ ନାଶଵତ୍ତ୍ଵତଃ ॥
US-P12.015ab ଅଲୁପ୍ତା ତ୍ଵାତ୍ମନୋ ଦୃଷ୍ଟିର୍ନୋତ୍ପାଦ୍ୟା କାରକୈର୍ୟତଃ ।
US-P12.015cd ଦୃଶ୍ୟୟା ଚାନ୍ୟୟା ଦୃଷ୍ଟ୍ୟା ଜନ୍ୟତାସ୍ୟାଃ ପ୍ରକଲ୍ପିତା ॥
US-P12.016ab ଦେହାତ୍ମବୁଦ୍ଧ୍ୟପେକ୍ଷତ୍ଵାଦାତ୍ମନଃ କର୍ତୃତା ମୃଷା ।
US-P12.016cd ନୈଵ କିଂଚିତ୍ କରୋମୀତି ସତ୍ୟା ବୁଦ୍ଧିଃ ପ୍ରମାଣଜା ॥
US-P12.017ab କର୍ତୃତ୍ଵଂ କାରକାପେକ୍ଷମକର୍ତୃତ୍ଵଂ ସ୍ଵଭାଵତଃ ।
US-P12.017cd କର୍ତା ଭୋକ୍ତେତି ଵିଜ୍ଞାନଂ ମୃଷୈଵେତି ସୁନିଶ୍ଚିତମ୍ ॥
US-P12.018ab ଏଵଂ ଶାସ୍ତ୍ରାନୁମାନାଭ୍ୟାଂ ସ୍ଵରୂପେଽଵଗତେ ସତି ।
US-P12.018cd ନିୟୋଜ୍ୟୋଽହମିତି ହ୍ୟେଷା ସତ୍ୟା ବୁଦ୍ଧିଃ କଥଂ ଭଵେତ୍ ॥
US-P12.019ab ୟଥା ସର୍ଵାନ୍ତରଂ ଵ୍ୟୋମ ଵ୍ୟୋମ୍ନୋଽପ୍ୟଭ୍ୟନ୍ତରୋ ହ୍ୟହମ୍ ।
US-P12.019cd ନିର୍ଵିକାରୋଽଚଲଃ ଶୁଦ୍ଧୋଽଜରୋ ମୁକ୍ତଃ ସଦାଦ୍ଵୟଃ ॥
US-P13.001ab ଅଚକ୍ଷୁଷ୍ଟ୍ଵାନ୍ ନ ଦୃଷ୍ଟିର୍ମେ ତଥାଶ୍ରୋତସ୍ୟ କା ଶ୍ରୁତିଃ ।
US-P13.001cd ଅଵାକ୍ତ୍ଵାନ୍ ନ ତୁ ଵକ୍ତିଃ ସ୍ୟାଦମନସ୍ତ୍ଵାନ୍ ମତିଃ କୁତଃ ॥
US-P13.002ab ଅପ୍ରାଣସ୍ୟ ନ କର୍ମାସ୍ତି ବୁଦ୍ଧ୍ୟଭାଵେ ନ ଵେଦିତା ।
US-P13.002cd ଵିଦ୍ୟାଵିଦ୍ୟେ ତତୋ ନ ସ୍ତଶ୍ଚିନ୍ମାତ୍ରଜ୍ୟୋତିଷୋ ମମ ॥
US-P13.003ab ନିତ୍ୟମୁକ୍ତସ୍ୟ ଶୁଦ୍ଧସ୍ୟ କୂଟସ୍ଥସ୍ୟାଵିଚାଲିନଃ ।
US-P13.003cd ଅମୃତସ୍ୟାକ୍ଷରସ୍ୟୈଵମଶରୀରସ୍ୟ ସର୍ଵଦା ॥
US-P13.004ab ଜିଘତ୍ସା ଵା ପିପାସା ଵା ଶୋକମୋହୌ ଜରାମୃତୀ ।
US-P13.004cd ନ ଵିଦ୍ୟନ୍ତେଽଶରୀରତ୍ଵାଦ୍ ଵ୍ୟୋମଵଦ୍ ଵ୍ୟାପିନୋ ମମ ॥
US-P13.005ab ଅସ୍ପର୍ଶତ୍ଵାନ୍ ନ ମେ ସ୍ପୃଷ୍ଟିର୍ନାଜିହ୍ଵତ୍ଵାଦ୍ ରସଜ୍ଞତା ।
US-P13.005cd ନିତ୍ୟଵିଜ୍ଞାନରୂପସ୍ୟ ଜ୍ଞାନାଜ୍ଞାନେ ନ ମେ ସଦା ॥
US-P13.006ab ୟା ତୁ ସ୍ୟାନ୍ ମାନସୀ ଵୃତ୍ତିଶ୍ଚାକ୍ଷୁଷ୍କା ରୂପରଞ୍ଜନା ।
US-P13.006cd ନିତ୍ୟମେଵାତ୍ମନୋ ଦୃଷ୍ଟ୍ୟା ନିତ୍ୟୟା ଦୃଶ୍ୟତେ ହି ସା ॥
US-P13.007ab ତଥାନ୍ୟେନ୍ଦ୍ରିୟୟୁକ୍ତା ୟା ଵୃତ୍ତୟୋ ଵିଷୟାଞ୍ଜନାଃ ।
US-P13.007cd ସ୍ମୃତୀ ରାଗାଦିରୂପା ଚ କେଵଲାନ୍ତର୍ମନସ୍ୟପି ॥
US-P13.008ab ମାନସ୍ୟସ୍ତଦ୍ଵଦନ୍ୟସ୍ୟ ଦୃଶ୍ୟନ୍ତେ ସ୍ଵପ୍ନଵୃତ୍ତୟଃ ।
US-P13.008cd ଦ୍ରଷ୍ଟୁର୍ଦୃଷ୍ଟିସ୍ତତୋ ନିତ୍ୟା ଶୁଦ୍ଧାନନ୍ତା ଚ କେଵଲା ॥
US-P13.009ab ଅନିତ୍ୟା ସାଵିଶୁଦ୍ଧେତି ଗୃହ୍ୟତେଽତ୍ରାଵିଵେକତଃ ।
US-P13.009cd ସୁଖୀ ଦୁଃଖୀ ତଥା ଚାହଂ ଦୃଶ୍ୟୟୋପାଧିଭୂତୟା ॥
US-P13.010ab ମୂଢୟା ମୂଢ ଇତ୍ୟେଵଂ ଶୁଦ୍ଧୟା ଶୁଦ୍ଧ ଇତ୍ୟପି ।
US-P13.010cd ମନ୍ୟତେ ସର୍ଵଲୋକୋଽୟଂ ୟେନ ସଂସାରଂ ଋଚ୍ଛତି ॥
US-P13.011ab ଅଚକ୍ଷୁଷ୍ଟ୍ଵାଦିଶାସ୍ତ୍ରୋକ୍ତଂ ସବାହ୍ୟାଭ୍ୟନ୍ତରଂ ହ୍ୟଜମ୍ ।
US-P13.011cd ନିତ୍ୟମୁକ୍ତମିହାତ୍ମାନଂ ମୁମୁକ୍ଷୁଶ୍ଚେତ୍ ସଦା ସ୍ମରେତ୍ ॥
US-P13.012ab ଅଚକ୍ଷୁଷ୍ଟ୍ଵାଦିଶାସ୍ତ୍ରାଚ୍ ଚ ନେନ୍ଦ୍ରିୟାଣି ସଦା ମମ ।
US-P13.012cd ଅପ୍ରାଣୋ ହ୍ୟମନାଃ ଶୁଭ୍ର ଇତି ଚାଥର୍ଵଣେ ଵଚଃ ॥
US-P13.013ab ଶବ୍ଦାଦୀନାମଭାଵଶ୍ଚ ଶ୍ରୂୟତେ ମମ କାଠକେ ।
US-P13.013cd ଅପ୍ରାଣୋ ହ୍ୟମନା ୟସ୍ମାଦଵିକାରୀ ସଦା ହ୍ୟହମ୍ ॥
US-P13.014ab ଵିକ୍ଷେପୋ ନାସ୍ତି ତସ୍ମାନ୍ ମେ ନ ସମାଧିସ୍ତତୋ ମମ ।
US-P13.014cd ଵିକ୍ଷେପୋ ଵା ସମାଧିର୍ଵା ମନସଃ ସ୍ୟାଦ୍ ଵିକାରିଣଃ ॥
US-P13.015ab ଅମନସ୍କସ୍ୟ ଶୁଦ୍ଧସ୍ୟ କଥଂ ତତ୍ ସ୍ୟାଦ୍ ଦ୍ଵୟଂ ମମ ।
US-P13.015cd ଅମନସ୍ତ୍ଵାଵିକାରିତ୍ଵେ ଵିଦେହଵ୍ୟାପିନୋ ମମ ॥
US-P13.016ab ଇତ୍ୟେତଦ୍ ୟାଵଦଜ୍ଞାନଂ ତାଵତ୍ କାର୍ୟଂ ମମାଭଵତ୍ ।
US-P13.016cd ନିତ୍ୟମୁକ୍ତସ୍ୟ ଶୁଦ୍ଧସ୍ୟ ବୁଦ୍ଧସ୍ୟ ଚ ସଦା ମମ ॥
US-P13.017ab ସମାଧିର୍ଵାସମାଧିର୍ଵା କାର୍ୟଂ ଵାନ୍ୟତ୍ କୁତୋ ଭଵେତ୍ ।
US-P13.017cd ମାଂ ହି ଧ୍ୟାତ୍ଵା ଚ ବୁଦ୍ଧ୍ଵା ଚ ମନ୍ୟନ୍ତେ କୃତକୃତ୍ୟତାମ୍ ॥
US-P13.018ab ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ସର୍ଵୋଽସ୍ମି ଶୁଦ୍ଧୋ ବୁଦ୍ଧୋଽସିତଃ ସଦା ।
US-P13.018cd ଅଜଃ ସର୍ଵଗ ଏଵାହମଜରଶ୍ଚାମୃତୋଽକ୍ଷୟଃ ॥
US-P13.019ab ମଦନ୍ୟଃ ସର୍ଵଭୂତେଷୁ ବୋଦ୍ଧା କଶ୍ଚିନ୍ ନ ଵିଦ୍ୟତେ ।
US-P13.019cd କର୍ମାଧ୍ୟକ୍ଷଶ୍ଚ ସାକ୍ଷୀ ଚ ଚେତା ନିତ୍ୟୋଽଗୁଣୋଽଦ୍ଵୟଃ ॥
US-P13.020ab ନ ସଚ୍ ଚାହଂ ନ ଚାସଚ୍ ଚ ନୋଭୟଂ କେଵଲଃ ଶିଵଃ ।
US-P13.020cd ନ ମେ ସଂଧ୍ୟା ନ ରାତ୍ରିର୍ଵା ନାହର୍ଵା ସର୍ଵଦା ଦୃଶେଃ ॥
US-P13.021ab ସର୍ଵମୂର୍ତିଵିୟୁକ୍ତଂ ୟଦ୍ ୟଥା ଖଂ ସୂକ୍ଷ୍ମମଦ୍ଵୟମ୍ ।
US-P13.021cd ତେନାପ୍ୟସ୍ମି ଵିନାଭୂତଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵାହଂ ତଥାଦ୍ଵୟମ୍ ॥
US-P13.022ab ମମାତ୍ମାସ୍ୟ ତ ଆତ୍ମେତି ଭେଦୋ ଵ୍ୟୋମ୍ନୋ ୟଥା ଭଵେତ୍ ।
US-P13.022cd ଏକସ୍ୟ ସୁଷିଭେଦେନ ତଥା ମମ ଵିକଲ୍ପିତଃ ॥
US-P13.023ab ଭେଦୋଽଭେଦସ୍ତଥା ଚୈକୋ ନାନା ଚେତି ଵିକଲ୍ପିତମ୍ ।
US-P13.023cd ଜ୍ଞେୟଂ ଜ୍ଞାତା ଗତିର୍ଗନ୍ତା ମୟ୍ୟେକସ୍ମିନ୍ କୁତୋ ଭଵେତ୍ ॥
US-P13.024ab ନ ମେ ହେୟଂ ନ ଚାଦେୟମଵିକାରୀ ୟତୋ ହ୍ୟହମ୍ ।
US-P13.024cd ସଦା ମୁକ୍ତସ୍ତଥା ଶୁଦ୍ଧଃ ସଦା ବୁଦ୍ଧୋଽଗୁଣୋଽଦ୍ଵୟଃ ॥
US-P13.025ab ଇତ୍ୟେଵଂ ସର୍ଵଦାତ୍ମାନାଂ ଵିଦ୍ୟାତ୍ ସର୍ଵଂ ସମାହିତଃ ।
US-P13.025cd ଵିଦିତ୍ଵା ମାଂ ସ୍ଵଦେହସ୍ଥଂ ଋଷିର୍ମୁକ୍ତୋ ଧ୍ରୁଵୋ ଭଵେତ୍ ॥
US-P13.026ab କୃତକୃତ୍ୟଶ୍ଚ ସିଦ୍ଧଶ୍ଚ ୟୋଗୀ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଏଵ ଚ ।
US-P13.026cd ୟଦୈଵଂ ଵେଦ ତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥମନ୍ୟଥା ହ୍ୟାତ୍ମହା ଭଵେତ୍ ॥
US-P13.027ab ଵେଦାର୍ଥୋ ନିଶ୍ଚିତୋ ହ୍ୟେଷ ସମାସେନ ମୟୋଦିତଃ ।
US-P13.027cd ସଂନ୍ୟାସିଭ୍ୟଃ ପ୍ରଵକ୍ତଵ୍ୟଃ ଶାନ୍ତେଭ୍ୟଃ ଶିଷ୍ଟବୁଦ୍ଧିନା ॥
US-P14.001ab ସ୍ଵପ୍ନସ୍ମୃତ୍ୟୋର୍ଘଟାଦେର୍ହି ରୂପାଭାସଃ ପ୍ରଦୃଶ୍ୟତେ ।
US-P14.001cd ପୁରା ନୂନଂ ତଦାକାରା ଧୀର୍ଦୃଷ୍ଟେତ୍ୟନୁମୀୟତେ ॥
US-P14.002ab ଭିକ୍ଷାମ୩ଅନ୍ ୟଥା ସ୍ଵପ୍ନେ ଦୃଷ୍ଟୋ ଦେହୋ ନ ସ ସ୍ଵୟମ୍ ।
US-P14.002cd ଜାଗ୍ରଦ୍ଦୃଶ୍ୟାତ୍ ତଥା ଦେହାଦ୍ ଦ୍ରଷ୍ଟୃତ୍ଵାଦନ୍ୟ ଏଵ ସଃ ॥
US-P14.003ab ମୂଷାସିକ୍ତଂ ୟଥା ତାମ୍ରଂ ତନ୍ନିଭଂ ଜାୟତେ ତଥା ।
US-P14.003cd ରୂପାଦୀନ୍ ଵ୍ୟାପ୍ନୁଵଚ୍ ଚିତ୍ତଂ ତନ୍ନିଭଂ ଦୃଶ୍ୟତେ ଧ୍ରୁଵମ୍ ॥
US-P14.004ab ଵ୍ୟଞ୍ଜକୋ ଵା ୟଥାଲୋକୋ ଵ୍ୟଙ୍ଗ୍ୟସ୍ୟାକାରତାମିୟାତ୍ ।
US-P14.004cd ସର୍ଵାର୍ଥଵ୍ୟଞ୍ଜକତ୍ଵାଦ୍ ଧିରର୍ଥାକାରା ପ୍ରଦୃଶ୍ୟତେ ॥
US-P14.005ab ଧୀରେଵାର୍ଥସ୍ଵରୂପା ହି ପୁଂସା ଦୃଷ୍ଟା ପୁରାପି ଚ ।
US-P14.005cd ନ ଚେତ୍ ସ୍ଵପ୍ନେ କଥଂ ପଶ୍ୟେତ୍ ସ୍ମରତୋ ଵାକୃତିଃ କୁତଃ ॥
US-P14.006ab ଵ୍ୟଞ୍ଜକତ୍ଵଂ ତଦେଵାସ୍ୟା ରୂପାଦ୍ୟାକାରଦୃଶ୍ୟତା ।
US-P14.006cd ଦ୍ରଷ୍ଟୃତ୍ଵଂ ଚ ଦୃଶେସ୍ତଦ୍ଵଦ୍ ଵ୍ୟାପ୍ତିଃ ସ୍ୟାଦ୍ ଧିୟ ଉଦ୍ଭଵେ ॥
US-P14.007ab ଚିନ୍ମାତ୍ରଜ୍ୟୋତିଷା ସର୍ଵାଃ ସର୍ଵଦେହେଷୁ ବୁଦ୍ଧୟଃ ।
US-P14.007cd ମୟା ୟସ୍ମାତ୍ ପ୍ରକାଶ୍ୟନ୍ତେ ସର୍ଵସ୍ୟାତ୍ମା ତତୋ ହ୍ୟହମ୍ ॥
US-P14.008ab କରଣଂ କର୍ମ କର୍ତା ଚ କ୍ରିୟା ସ୍ଵପ୍ନେ ଫଲଂ ଚ ଧୀଃ ।
US-P14.008cd ଜାଗ୍ରତ୍ୟେଵଂ ୟତୋ ଦୃଷ୍ଟା ଦ୍ରଷ୍ଟା ତସ୍ମାତ୍ ତତୋଽନ୍ୟଥା ॥
US-P14.009ab ବୁଦ୍ଧ୍ୟାଦୀନାମନାତ୍ମତ୍ଵଂ ହେୟୋପାଦେୟରୂପତଃ ।
US-P14.009cd ହାନୋପାଦାନକର୍ତାତ୍ମା ନ ତ୍ୟାଜ୍ୟୋ ନ ଚ ଗୃହ୍ୟତେ ॥
US-P14.010ab ସବାହ୍ୟାଭ୍ୟନ୍ତରେ ଶୁଦ୍ଧେ ପ୍ରଜ୍ଞାନୈକରସେ ଘନେ ।
US-P14.010cd ବାହ୍ୟମାଭ୍ୟନ୍ତରଂ ଚାନ୍ୟତ୍ କଥଂ ହେୟଂ ପ୍ରକଲ୍ପ୍ୟତେ ॥
US-P14.011ab ୟ ଆତ୍ମା ନେତି ନେତୀତି ପରାପୋହେନ ଶେଷିତଃ ।
US-P14.011cd ସ ଚେଦ୍ ବ୍ରହ୍ମଵିଦାତ୍ମେଷ୍ଟୋ ୟତେତାତଃ ପରଂ କଥମ୍ ॥
US-P14.012ab ଅଶନାୟାଦ୍ୟତିକ୍ରାନ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵାସ୍ମି ନିରନ୍ତରମ୍ ।
US-P14.012cd କାର୍ୟଵାନ୍ ସ୍ୟାଂ କଥଂ ଚାହଂ ଵିମୃଶେଦେଵମଞ୍ଜସା ॥
US-P14.013ab ପାରଗସ୍ତୁ ୟଥା ନଦ୍ୟାସ୍ତତ୍ସ୍ଥଃ ପାରଂ ୟିୟାସତି ।
US-P14.013cd ଆତ୍ମଜ୍ଞଶ୍ଚେତ୍ ତଥା କାର୍ୟଂ କର୍ତୁମନ୍ୟଦିହେଚ୍ଛତି ॥
US-P14.014ab ଆତ୍ମଜ୍ଞସ୍ୟାପି ୟସ୍ୟ ସ୍ୟାଦ୍ ଧାନୋପାଦାନତା ୟଦି ।
US-P14.014cd ଅ ମୋକ୍ଷାର୍ହଃ ସ ଵିଜ୍ଞେୟୋ ଵାନ୍ତୋଽସୌ ବ୍ରହ୍ମଣା ଧ୍ରୁଵମ୍ ॥
US-P14.015ab ସାଦିତ୍ୟଂ ହି ଜଗତ୍ ପ୍ରାଣସ୍ତସ୍ମାନ୍ ନାହର୍ନିଶୈଵ ଵା ।
US-P14.015cd ପ୍ରାଣଜ୍ଞସ୍ୟାପି ନ ସ୍ୟାତାଂ କୁତୋ ବ୍ରହ୍ମଵିଦୋଽଦ୍ଵୟେ ॥
US-P14.016ab ନ ସ୍ମରତ୍ୟାତ୍ମନୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ଵିସ୍ମରେଦ୍ ଵାପ୍ୟଲୁପ୍ତଚିତ୍ ।
US-P14.016cd ମନୋଽପି ସ୍ମରତୀତ୍ୟେତଜ୍ ଜ୍ଞାନମଜ୍ଞାନହେତୁଜମ୍ ॥
US-P14.017ab ଜ୍ଞାତୁର୍ଜ୍ଞେୟଃ ପରୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ସୋଽଵିଦ୍ୟାକଲ୍ପିତଃ ସ୍ମୃତଃ ।
US-P14.017cd ଅପୋଢେ ଵିଦ୍ୟୟା ତସ୍ମିନ୍ ରଜ୍ଜ୍ଵାଂ ସର୍ପ ଇଵାଦ୍ଵୟଃ ॥
US-P14.018ab କର୍ତୃକର୍ମଫଲାଭାଵାତ୍ ସବାହ୍ୟାଭ୍ୟନ୍ତରଂ ହ୍ୟଜମ୍ ।
US-P14.018cd ମମାହଂ ଚେତି ୟୋ ଭାଵସ୍ତସ୍ମିନ୍ କସ୍ୟ କୁତୋ ଭଵେତ୍ ॥
US-P14.019ab ଆତ୍ମା ହ୍ୟାତ୍ମୀୟ ଇତ୍ୟେଷ ଭାଵୋଽଵିଦ୍ୟାପ୍ରକଲ୍ପିତଃ ।
US-P14.019cd ଆତ୍ମୈକତ୍ଵେ ହ୍ୟସୌ ନାସ୍ତି ବୀଜାଭାଵେ କୁତଃ ଫଲମ୍ ॥
US-P14.020ab ଦ୍ରଷ୍ଟୃ ଶ୍ରୋତୃ ତଥା ମନ୍ତୃ ଵିଜ୍ଞାତ୍ରେଵ ତଦକ୍ଷରମ୍ ।
US-P14.020cd ଦ୍ରଷ୍ଟ୍ରାଦ୍ୟନ୍ୟନ୍ ନ ତଦ୍ ୟସ୍ମାତ୍ ତସ୍ମାଦ୍ ଦ୍ରଷ୍ଟାହମକ୍ଷରମ୍ ॥
US-P14.021ab ସ୍ଥାଵରଂ ଜଙ୍ଗମଂ ଚୈଵ ଦ୍ରଷ୍ଟୃତ୍ଵାଦିକ୍ରିୟାୟୁତମ୍ ।
US-P14.021cd ସର୍ଵମକ୍ଷରମେଵାତଃ ସର୍ଵସ୍ୟାତ୍ମାକ୍ଷରଂ ତ୍ଵହମ୍ ॥
US-P14.022ab ଅକାର୍ୟଶେଷମାତ୍ମାନମକ୍ରିୟାତ୍ମକ୍ରିୟାଫଲମ୍ ।
US-P14.022cd ନିର୍ମମଂ ନିରହଂକାରଂ ୟଃ ପଶ୍ୟତି ସ ପଶ୍ୟତି ॥
US-P14.023ab ମମାହଂକାରୟତ୍ନେଚ୍ଛାଃ ଶୂନ୍ୟା ଏଵ ସ୍ଵଭାଵତଃ ।
US-P14.023cd ଆତ୍ମନୀତି ୟଦି ଜ୍ଞାତମାଧ୍ଵଂ ସ୍ଵସ୍ଥାଃ କିମୀହିତୈଃ ॥
US-P14.024ab ୟୋଽହଂକର୍ତାରମାତ୍ମାନଂ ତଥା ଵେତ୍ତାରମେଵ ୟଃ ।
US-P14.024cd ଵେତ୍ତ୍ୟନାତ୍ମଜ୍ଞ ଏଵାସୌ ୟୋଽନ୍ୟଥାଜ୍ଞଃ ସ ଆତ୍ମଵିତ୍ ॥
US-P14.025ab ୟଥାନ୍ୟତ୍ଵେଽପି ତାଦାତ୍ମ୍ୟଂ ଦେହାଦିଷ୍ଵାତ୍ମନୋ ମତମ୍ ।
US-P14.025cd ତଥାକର୍ତୁରଵିଜ୍ଞାନାତ୍ ଫଲକର୍ମାତ୍ମତାତ୍ମନଃ ॥
US-P14.026ab ଦୃଷ୍ଟିଃ ଶ୍ରୁତିର୍ମତିର୍ଜ୍ଞାତିଃ ସ୍ଵପ୍ନେ ଦୃଷ୍ଟା ଜନୈଃ ସଦା ।
US-P14.026cd ତାସାମାତ୍ମସ୍ଵରୂପତ୍ଵାଦତଃ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷତାତ୍ମନଃ ॥
US-P14.027ab ପରଲୋକଭୟଂ ୟସ୍ୟ ନାସ୍ତି ମୃତ୍ୟୁଭୟଂ ତଥା ।
US-P14.027cd ତସ୍ୟାତ୍ମଜ୍ଞସ୍ୟ ଶୋଚ୍ୟାଃ ସ୍ୟୁଃ ସବ୍ରହ୍ମେନ୍ଦ୍ରା ଅପୀଶ୍ଵରାଃ ॥
US-P14.028ab ଈଶ୍ଵରତ୍ଵେନ କିଂ ତସ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମେନ୍ଦ୍ରତ୍ଵେନ ଵା ପୁନଃ ।
US-P14.028cd ତୃଷ୍ଣା ଚେତ୍ ସର୍ଵତଶ୍ଛିନ୍ନା ସର୍ଵଦୈନ୍ୟୋଦ୍ଭଵାଶୁଭା ॥
US-P14.029ab ଅହମିତ୍ୟାତ୍ମଧୀର୍ୟା ଚ ମମ୍ମେତ୍ୟାତ୍ମୀୟଧୀରପି ।
US-P14.029cd ଅର୍ଥଶୂନ୍ୟେ ୟଦା ୟସ୍ୟ ସ ଆତ୍ମଜ୍ଞୋ ଭଵେତ୍ ତଦା ॥
US-P14.030ab ବୁଦ୍ଧ୍ୟାଦୌ ସତ୍ୟୁପାଧୌ ଚ ତଥାସତ୍ୟଵିଶେଷତା ।
US-P14.030cd ୟସ୍ୟ ଚେଦାତ୍ମନୋ ଜ୍ଞାତା ତସ୍ୟ କାର୍ୟଂ କଥଂ ଭଵେତ୍ ॥
US-P14.031ab ପ୍ରସନ୍ନେ ଵିମଲେ ଵ୍ୟୋମ୍ନି ପ୍ରଜ୍ଞାନୈକରସେଽଦ୍ଵୟେ ।
US-P14.031cd ଉତ୍ପନ୍ନାତ୍ମଧିୟୋ ବ୍ରୂତ କିମନ୍ୟତ୍ କାର୍ୟମିଷ୍ୟତେ ॥
US-P14.032ab ଆତ୍ମାନଂ ସର୍ଵଭୂତସ୍ଥମମିତ୍ରଂ ଚାତ୍ମନୋଽପି ୟଃ ।
US-P14.032cd ପଶ୍ୟନ୍ନିଚ୍ଛତ୍ୟସୌ ନୂନଂ ଶୀତୀକର୍ତୁଂ ଵିଭାଵସୁମ୍ ॥
US-P14.033ab ପ୍ରଜ୍ଞାପ୍ରାଣାନୁକାର୍ୟାତ୍ମା ଛାୟେଵାକ୍ଷାଦିଗୋଚରଃ ।
US-P14.033cd ଧ୍ୟାୟତୀଵେତି ଚୋକ୍ତୋ ହି ଶୁଦ୍ଧୋ ମୁକ୍ତଃ ସ୍ଵତୋ ହି ସଃ ॥
US-P14.034ab ଅପ୍ରାଣସ୍ୟାମନସ୍କସ୍ୟ ତଥାସଂସର୍ଗିଣୋ ଦୃଶେଃ ।
US-P14.034cd ଵ୍ୟୋମଵଦ୍ ଵ୍ୟାପିନୋ ହ୍ୟସ୍ୟ କଥଂ କାର୍ୟଂ ଭଵେନ୍ ମମ ॥
US-P14.035ab ଅସମାଧୀଂ ନ ପଶ୍ୟାମି ନିର୍ଵିକାରସ୍ୟ ସର୍ଵଦା ।
US-P14.035cd ବ୍ରହ୍ମଣୋ ମେ ଵିଶୁଦ୍ଧସ୍ୟ ଶୋଧ୍ୟଂ ଚାନ୍ୟଦ୍ ଵିପାପ୍ମନଃ ॥
US-P14.036ab ଗନ୍ତଵ୍ୟଂ ଚ ତଥୈଵାହଂ ସର୍ଵଗସ୍ୟାଚଲସ୍ୟ ଚ ।
US-P14.036cd ନୋର୍ଧ୍ଵଂ ନାଧସ୍ତିରୋ ଵାପି ନିଷ୍କଲସ୍ୟାଗୁଣତ୍ଵତଃ ॥
US-P14.037ab ଚିନ୍ମାତ୍ରଜ୍ୟୋତିଷୋ ନିତ୍ୟଂ ତମସ୍ତସ୍ମିନ୍ ନ ଵିଦ୍ୟତେ ।
US-P14.037cd କଥଂ କାର୍ୟଂ ମମୈଵାଦ୍ୟ ନିତ୍ୟମୁକ୍ତସ୍ୟ ଶିଷ୍ୟତେ ॥
US-P14.038ab ଅମନସ୍କସ୍ୟ କା ଚିନ୍ତା କ୍ରିୟା ଵାନିନ୍ଦ୍ରିୟସ୍ୟ କା ।
US-P14.038cd ଅପ୍ରାଣୋ ହ୍ୟମନାଃ ଶୁଭ୍ର ଇତି ସତ୍ୟଂ ଶ୍ରୁତେର୍ଵଚଃ ॥
US-P14.039ab ଅକାଲତ୍ଵାଦଦେଶତ୍ଵାଦଦିକତ୍ଵାଦନିମିତ୍ତଃ ।
US-P14.039cd ଆତ୍ମନୋ ନୈଵ କାଲାଦେରପେକ୍ଷା ଧ୍ୟାୟତଃ ସଦା ॥
US-P14.040ab ୟସ୍ମିନ୍ ଦେଵାଶ୍ଚ ଵେଦଶ୍ଚ ପଵିତ୍ରଂ କୃତ୍ସ୍ନମେକତାମ୍ ।
US-P14.040cd ଵ୍ରଜେତ୍ ତନ୍ ମାନସଂ ତୀର୍ଥଂ ୟସ୍ମିନ୍ ସ୍ନାତ୍ଵାମୃତୋ ଭଵେତ୍ ॥
US-P14.041ab ନ ଚାସ୍ତି ଶବ୍ଦାଦିରନନ୍ୟଵେଦନଃ ପରସ୍ପରେଣାପି ନ ଚୈଵ ଦୃଶ୍ୟତେ ।
US-P14.041cd ପରେଣ ଦୃଶ୍ୟାସ୍ତୁ ୟଥା ରସାଦୟସ୍ତଥୈଵ ଦୃଶ୍ୟତ୍ଵତ ଏଵ ଦୈହିକାଃ ॥
US-P14.042ab ଅହଂ ମମେତ୍ୟେଷଣୟତ୍ନଵିକ୍ରିୟାଃ ସୁଖାଦୟସ୍ତଦ୍ଵଦିହ ପ୍ରଦୃଶ୍ୟତଃ ।
US-P14.042cd ଦୃଶ୍ୟତ୍ଵୟୋଗାଚ୍ ଚ ପରସ୍ପରେଣ ତେ ନ ଦୃଶ୍ୟତାଂ ୟାନ୍ତି ତତଃ ପରୋ ଭଵେତ୍ ॥
US-P14.043ab ଅହଂକ୍ରିୟାଦ୍ୟା ହି ସମସ୍ତଵିକ୍ରିୟା ସକର୍ତୃକା କର୍ମଫଲେନ ସଂହିତା ।
US-P14.043cd ଚିତିସ୍ଵରୂପେଣ ସମନ୍ତତୋଽର୍କଵତ୍ ପ୍ରକାଶ୍ୟମାନାସିତତାତ୍ମନୋ ହ୍ୟତଃ ॥
US-P14.044ab ଦୃଶିସ୍ଵରୂପେଣ ହି ସର୍ଵଦେହିନାଂ ଵିୟଦ୍ ୟଥା ଵ୍ୟାପ୍ୟ ମନାଂସ୍ୟଵସ୍ଥିତଃ ।
US-P14.044cd ଅତୋ ନ ତସ୍ମାଦପରୋଽସ୍ତି ଵେଦିତା ପରୋଽପି ତସ୍ମାଦତ ଏକ ଈଶ୍ଵରଃ ॥
US-P14.045ab ଶରୀରବୁଦ୍ଧ୍ୟୋର୍ୟଦି ଚାନ୍ୟଦୃଶ୍ୟତା ନିରାତ୍ମଵାଦାଃ ସୁନିରାକୃତା ମୟା ।
US-P14.045cd ପରଶ୍ଚ ସିଦ୍ଧୋ ହ୍ୟଵିଶୁଦ୍ଧିକର୍ମତଃ ସୁନିର୍ମଲଃ ସର୍ଵଗତୋଽସିତୋଽଦ୍ଵୟଃ ॥
US-P14.046ab ଘଟାଦିରୂପଂ ୟଦି ତେ ନ ଗୃହ୍ୟତେ ମନଃ ପ୍ରଵୃତ୍ତଂ ବହୁଧା ସ୍ଵଵୃତ୍ତିଭିଃ ।
US-P14.046cd ଅଶୁଦ୍ଧ୍ୟଚିଦ୍ରୂପଵିକାରଦୋଷତା ମତେର୍ୟଥା ଵାରୟିତୁଂ ନ ପାର୍ୟତେ ॥
US-P14.047ab ୟଥା ଵିଶୁଦ୍ଧଂ ଗଗନଂ ନିରନ୍ତରଂ ନ ସଜ୍ଜତେ ନାପି ଚ ଲିପ୍ୟତେ ତଥା ।
US-P14.047cd ସମସ୍ତଭୂତେଷୁ ସଦୈଵ ତେଷ୍ଵୟଂ ସମଃ ସଦାତ୍ମା ହ୍ୟଜରୋଽମରୋଽଭୟଃ ॥
US-P14.048ab ଅମୂର୍ତମୂର୍ତାନି ଚ କର୍ମଵାସନା ଦୃଶିସ୍ଵରୂପସ୍ୟ ବହିଃ ପ୍ରକଲ୍ପିତାଃ ।
US-P14.048cd ଅଵିଦ୍ୟୟା ହ୍ୟାତ୍ମନି ମୂଢଦୃଷ୍ଟିଭିରପୋହ୍ୟ ନେତୀତି ଅଵଶେଷିତୋ ଦୃଶିଃ ॥
US-P14.049ab ପ୍ରବୋଧରୂପଂ ମନସୋଽର୍ଥୟୋଗଜଂ ସ୍ମୃତୌ ଚ ସୁପ୍ତସ୍ୟ ଚ ଦୃଶ୍ୟତେଽର୍ଥଵତ୍ ।
US-P14.049cd ତଥୈଵ ଦେହପ୍ରତିମାନତଃ ପୃଥଗ୍ ଦୃଶେଃ ଶରୀରଂ ଚ ମନଶ୍ଚ ଦୃଶ୍ୟତଃ ॥
US-P14.050ab ସ୍ଵଭାଵଶୁଦ୍ଧେ ଗଗନେ ଘନାଦିକେ ମଲେଽପାୟତେ ସତି ଚାଵିଶେଷତା ।
US-P14.050cd ୟଥା ଚ ତଦ୍ଵଚ୍ ଛ୍ରୁତିଵାରିତଦ୍ଵୟେ ସଦାଵିଶେଷୋ ଗଗନୋପମେ ଦୃଶୌ ॥
US-P15.001ab ନାନ୍ୟଦନ୍ୟଦ୍ ଭଵେଦ୍ ୟସ୍ମାନ୍ ନାନ୍ୟତ୍ କିଂଚିଦ୍ ଵିଚିନ୍ତୟେତ୍ ।
US-P15.001cd ଅନ୍ୟସ୍ୟାନ୍ୟତ୍ଵଭାଵେ ହି ନାଶସ୍ତସ୍ୟ ଧ୍ରୁଵୋ ଭଵେତ୍ ॥
US-P15.002ab ସ୍ମରତୋ ଦୃଶ୍ୟତେ ଦୃଷ୍ଟଂ ପଟେ ଚିତ୍ରମିଵାର୍ପିତମ୍ ।
US-P15.002cd ୟତ୍ର ୟେନ ଚ ତୌ ଜ୍ଞେୟୌ ସତ୍ତ୍ଵକ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞସଂଜ୍ଞକୌ ॥
US-P15.003ab ଫଲାନ୍ତଂ ଚାନୁଭୂତଂ ୟଦ୍ ୟୁକ୍ତଂ କର୍ତ୍ରାଦିକାରକୈଃ ।
US-P15.003cd ସ୍ମର୍ୟମାଣଂ ହି କର୍ମସ୍ଥଂ ପୂର୍ଵଂ କର୍ମୈଵ ତତ୍ ତତଃ ॥
US-P15.004ab ଦ୍ରଷ୍ଟୁଶ୍ଚାନ୍ୟଦ୍ ଭଵେଦ୍ ଦୃଶ୍ୟଂ ଦୃଶ୍ୟତ୍ଵାଦ୍ ଘଟଵତ୍ ସଦା ।
US-P15.004cd ଦୃଶ୍ୟାଦ୍ ଦ୍ରଷ୍ଟାସଜାତୀୟୋ ନ ଧୀଵତ୍ ସାକ୍ଷିତାନ୍ୟଥା ॥
US-P15.005ab ସ୍ଵାତ୍ମବୁଦ୍ଧିମପେକ୍ଷ୍ୟାସୌ ଵିଧୀନାଂ ସ୍ୟାତ୍ ପ୍ରୟୋଜକଃ ।
US-P15.005cd ଜାତ୍ୟାଦିଃ ଶଵଵତ୍ ତେନ ତଦ୍ଵନ୍ ନାନାତ୍ମତାନ୍ୟଥା ॥
US-P15.006ab ନ ପ୍ରିୟାପ୍ରିୟ ଇତ୍ୟୁକ୍ତେର୍ନାଦେହତ୍ଵଂ କ୍ରିୟାଫଲମ୍ ।
US-P15.006cd ଦେହୟୋଗଃ କ୍ରିୟାହେତୁସ୍ତସ୍ମାଦ୍ ଵିଦ୍ଵାନ୍ କ୍ରିୟାସ୍ତ୍ୟଜେତ୍ ॥
US-P15.007ab କର୍ମସ୍ଵାତ୍ମା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରଶ୍ଚେନ୍ ନିଵୃତ୍ତୌ ଚ ତଥେଷ୍ୟତାମ୍ ।
US-P15.007cd ଅଦେହତ୍ଵେ ଫଲେଽକାର୍ୟେ ଜ୍ଞାତେ କୁର୍ୟାତ୍ କଥଂ କ୍ରିୟାଃ ॥
US-P15.008ab ଜାତ୍ୟାଦୀନ୍ ସମ୍ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ନିମିତ୍ତଂ କର୍ମଣାଂ ବୁଧଃ ।
US-P15.008cd କର୍ମହେତୁଵିରୁଦ୍ଧଂ ୟତ୍ ସ୍ଵରୂପଂ ଶାସ୍ତ୍ରତଃ ସ୍ମରେତ୍ ॥
US-P15.009ab ଆତ୍ମୈକଃ ସର୍ଵଭୂତେଷୁ ତାନି ତସ୍ମିଂଶ୍ଚ ଖେ ୟଥା ।
US-P15.009cd ପର୍ୟଗାଦ୍ ଵ୍ୟୋମଵତ୍ ସର୍ଵଂ ଶୁକ୍ରଂ ଦୀପ୍ତିମଦିଷ୍ୟତେ ॥
US-P15.010ab ଵ୍ରଣସ୍ନାୟ୍ଵୋରଭାଵେନ ସ୍ଥୂଲଂ ଦେହଂ ନିଵାରୟେତ୍ ।
US-P15.010cd ଶୁଦ୍ଧାପାପତୟା ଲେପଂ ଲିଙ୍ଗଂ ଚାକାୟମିତ୍ୟୁତ ॥
US-P15.011ab ଵାସ୍ଦେଵୋ ୟଥାଶ୍ଵତ୍ଥେ ସ୍ଵଦେହେ ଚାବ୍ରଵୀତ୍ ସମମ୍ ।
US-P15.011cd ତଦ୍ଵଦ୍ ଵେତ୍ତି ୟ ଆତ୍ମାନଂ ସମଂ ସ ବ୍ରହ୍ମଵିତ୍ତମଃ ॥
US-P15.012ab ୟଥା ହ୍ୟନ୍ୟଶରୀରେଷୁ ମମାହନ୍ତା ନ ଚେଷ୍ୟତେ ।
US-P15.012cd ଅସ୍ମିଂଶ୍ଚାପି ତଥା ଦେହେ ଧୀସାକ୍ଷିତ୍ଵାଵିଶେଷତଃ ॥
US-P15.013ab ରୂପସଂସ୍କାରତୁଲ୍ୟାଧୀ ରାଗଦ୍ଵେଷୌ ଭୟଂ ଚ ୟତ୍ ।
US-P15.013cd ଗୃହ୍ୟତେ ଧୀଶ୍ରୟଂ ତସ୍ମାଜ୍ ଜ୍ଞାତା ଶୁଦ୍ଧୋଽଭୟଃ ସଦା ॥
US-P15.014ab ୟନ୍ମନାସ୍ତନ୍ମୟୋଽନ୍ୟତ୍ଵେ ନାତ୍ମତ୍ଵାପ୍ତୌ କ୍ରିୟାତ୍ମନି ।
US-P15.014cd ଆତ୍ମତ୍ଵେ ଚାନପେକ୍ଷତ୍ଵାତ୍ ସାପେକ୍ଷଂ ହି ନ ତତ୍ ସ୍ଵୟମ୍ ॥
US-P15.015ab ଖମିଵୈକରସା ଜ୍ଞପ୍ତିରଵିଭକ୍ତାଜରାମଲା ।
US-P15.015cd ଚକ୍ଷୁରାଦ୍ୟୁପଧାନାତ୍ ସା ଵିପରୀତା ଵିଭାଵ୍ୟତେ ॥
US-P15.016ab ଦୃଶ୍ୟତ୍ଵାଦହମିତ୍ୟେଷ ନାତ୍ମଧର୍ମୋ ଘଟାଦିଵତ୍ ।
US-P15.016cd ତଥାନ୍ୟେ ପ୍ରତ୍ୟୟା ଜ୍ଞେୟା ଦୋଷଶ୍ଚାତ୍ମମଲୋ ହ୍ୟତଃ ॥
US-P15.017ab ସର୍ଵପ୍ରତ୍ୟୟସାକ୍ଷିତ୍ଵାଦଵିକାରୀ ଚ ସର୍ଵଗଃ ।
US-P15.017cd ଵିକ୍ରିୟେତ ୟଦି ଦ୍ରଷ୍ଟା ବୁଦ୍ଧ୍ୟାଦୀଵାଲ୍ପଵିଦ୍ ଭଵେତ୍ ॥
US-P15.018ab ନ ଦୃଷ୍ଟିର୍ଲୁପ୍ୟତେ ଦ୍ରଷ୍ଟୁଶ୍ଚକ୍ଷୁରାଦେର୍ୟଥୈଵ ତୁ ।
US-P15.018cd ନହି ଦ୍ରଷ୍ଟୁରିତି ହ୍ୟୁକ୍ତଂ ତସ୍ମାଦ୍ ଦ୍ରଷ୍ଟା ସଦୈଵ ଭୁକ୍ ॥
US-P15.019ab ସଂଘାତୋ ଵାସ୍ମି ଭୂତାନାଂ କରଣାନାଂ ତଥୈଵ ଚ ।
US-P15.019cd ଵ୍ୟସ୍ତଂ ଵାନ୍ୟତମୋ ଵାସ୍ମି କୋ ଵାସ୍ମୀତି ଵିଚାରୟେତ୍ ॥
US-P15.020ab ଵ୍ୟସ୍ତଂ ନାହଂ ସମସ୍ତଂ ଵା ଭୂତମିନ୍ଦ୍ରିୟମେଵ ଵା ।
US-P15.020cd ଜ୍ଞେୟତ୍ଵାତ୍ କରଣତ୍ଵାଚ୍ ଚ ଜ୍ଞାତାନ୍ୟୋଽସ୍ମାଦ୍ ଘଟାଦିଵତ୍ ॥
US-P15.021ab ଆତ୍ମାଗ୍ନେରିନ୍ଧନା ବୁଦ୍ଧିରଵିଦ୍ୟାକାମକର୍ମଭିଃ ।
US-P15.021cd ଦୀପିତା ପ୍ରଜ୍ଵଲତ୍ୟେଷା ଦ୍ଵାରୈଃ ଶ୍ରୋତ୍ରାଦିଭିଃ ସଦା ॥
US-P15.022ab ଦକ୍ଷିଣାକ୍ଷିପ୍ରଧାନେଷୁ ୟଦା ବୁଦ୍ଧିର୍ଵିଚେଷ୍ଟତେ ।
US-P15.022cd ଵିଷୟୈର୍ହଵିଷା ଦୀପ୍ତା ଆତ୍ମାଗ୍ନିଃ ସ୍ଥୂଲଭୁକ୍ ତଦା ॥
US-P15.023ab ହୂୟନ୍ତେ ତୁ ହଵିଂଷୀତି ରୂପାଦିଗ୍ରହଣେ ସ୍ମରନ୍ ।
US-P15.023cd ଅରାଗଦ୍ଵେଷ ଆତ୍ମାଗ୍ନୌ ଜାଗ୍ରଦ୍ଦୋଷୈର୍ନ ଲିପ୍ୟତେ ॥
US-P15.024ab ମାନସେ ତୁ ଗୃହେ ଵ୍ୟକ୍ତା ଅଵିଦ୍ୟାକର୍ମଵାସନାଃ ।
US-P15.024cd ପଶ୍ୟଂସ୍ତୈଜସ ଆତ୍ମୋକ୍ତଃ ସ୍ଵୟଂଜ୍ୟୋତିଃପ୍ରକାଶିତାଃ ॥
US-P15.025ab ଵିଷୟା ଵାସନା ଵାପି ଚୋଦ୍ୟନ୍ତେ ନୈଵ କର୍ମଭିଃ ।
US-P15.025cd ୟଦା ବୁଦ୍ଧୌ ତଦା ଜ୍ଞେୟଃ ପ୍ରାଜ୍ଞ ଆତ୍ମା ହ୍ୟନନ୍ୟଦୃକ୍ ॥
US-P15.026ab ମନୋବୁଦ୍ଧୀନ୍ଦ୍ରିୟାଣାଂ ୟା ଅଵସ୍ଥାଃ କର୍ମଚୋଦିତାଃ ।
US-P15.026cd ଚୈତନ୍ୟେନୈଵ ଭାସ୍ୟନ୍ତେ ରଵିଣେଵ ଘଟାଦୟଃ ॥
US-P15.027ab ତତ୍ରୈଵଂ ସତି ବୁଦ୍ଧୀର୍ଜ୍ଞ ଆତ୍ମଭାସାଵଭାସୟନ୍ ।
US-P15.027cd କର୍ତା ତାସାଂ ୟଦର୍ଥାସ୍ତା ମୂଢୈରେଵାଭିଧୀୟତେ ॥
US-P15.028ab ସର୍ଵଜ୍ଞୋଽପ୍ୟତ ଏଵ ସ୍ୟାତ୍ ସ୍ଵେନ ଭାସାଵଭାସୟନ୍ ।
US-P15.028cd ସର୍ଵଂ ସର୍ଵକ୍ରିୟାହେତୋଃ ସର୍ଵକୃତ୍ତ୍ଵଂ ତଥାତ୍ମନଃ ॥
US-P15.029ab ସୋପାଧିଶ୍ଚୈଵମାତ୍ମୋକ୍ତୋ ନିରୁପାଖ୍ୟୋଽନୁପାଧିକଃ ।
US-P15.029cd ନିଷ୍କଲୋ ନିର୍ଗୁଣଃ ଶୁଦ୍ଧସ୍ତଂ ମନୋ ଵାକ୍ ଚ ନାପ୍ନୁତଃ ॥
US-P15.030ab ଚେତନୋଽଚେତନୋ ଵାପି କର୍ତାକର୍ତା ଗତୋଽଗତଃ ।
US-P15.030cd ବଦ୍ଧୋ ମୁକ୍ତସ୍ତଥା ଚୈକୋ ନୈକଃ ଶୁଦ୍ଧୋଽନ୍ୟଥେତି ଵା ॥
US-P15.031ab ଅପ୍ରାପ୍ୟୈଵ ନିଵର୍ତନ୍ତେ ଵାଚୋ ଧୀଭିଃ ସହୈଵ ତୁ ।
US-P15.031cd ନିର୍ଗୁଣତ୍ଵାତ୍ କ୍ରିୟାଭାଵାଦ୍ ଵିଶେଷାଣାଂ ହ୍ୟଭାଵତଃ ॥
US-P15.032ab ଵ୍ୟାପକଂ ସର୍ଵତୋ ଵ୍ୟୋମ ମୂର୍ତୈଃ ସର୍ଵୈର୍ଵିୟୋଜିତମ୍ ।
US-P15.032cd ୟଥା ତଦ୍ଵଦିହାତ୍ମାନଂ ଵିଦ୍ୟାଚ୍ଛୁଦ୍ଧଂ ପରଂ ପଦମ୍ ॥
US-P15.033ab ଦୃଷ୍ଟଂ ହିତ୍ଵା ସ୍ମୃତିଂ ତସ୍ମିନ୍ ସର୍ଵଗ୍ରଶ୍ଚ ତମସ୍ତ୍ୟଜେତ୍ ।
US-P15.033cd ସର୍ଵଦୃଗ୍ ଜ୍ୟୋତିଷା ୟୁକ୍ତୋ ଦିନକୃଚ୍ଛାର୍ଵରଂ ୟଥା ॥
US-P15.034ab ରୂପସ୍ମୃତ୍ୟନ୍ଧକାରାର୍ଥଃ ପ୍ରତ୍ୟୟା ୟସ୍ୟ ଗୋଚରାଃ ।
US-P15.034cd ସ ଏଵାତ୍ମା ସମୋ ଦ୍ରଷ୍ଟା ସର୍ଵଭୂତେଷୁ ସର୍ଵଗଃ ॥
US-P15.035ab ଆତ୍ମବୁଦ୍ଧିମନଶ୍ଚକ୍ଷୁର୍ଵିଷୟାଲୋକସଂଗମାତ୍ ।
US-P15.035cd ଵିଚିତ୍ରୋ ଜାୟତେ ବୁଦ୍ଧେଃ ପ୍ରତ୍ୟୟୋଽଜ୍ଞାନଲକ୍ଷଣଃ ॥
US-P15.036ab ଵିଵିଚ୍ୟାସ୍ମାତ୍ ସ୍ଵମାତ୍ମାନଂ ଵିଦ୍ୟାଚ୍ଛୁଦ୍ଧଂ ପରଂ ପଦମ୍ ।
US-P15.036cd ଦ୍ରଷ୍ଟାରଂ ସର୍ଵଭୂତସ୍ଥଂ ସମଂ ସର୍ଵଭୟାତିଗମ୍ ॥
US-P15.037ab ସମସ୍ତଂ ସର୍ଵଗଂ ଶାନ୍ତଂ ଵିମଲଂ ଵ୍ୟୋମଵତ୍ ସ୍ଥିତମ୍ ।
US-P15.037cd ନିଷ୍କଲଂ ନିଷ୍କ୍ରିୟଂ ସର୍ଵଂ ନିତ୍ୟଂ ଦ୍ଵନ୍ଦ୍ଵୈର୍ଵିଵର୍ଜିତମ୍ ॥
US-P15.038ab ସର୍ଵପ୍ରତ୍ୟୟସାକ୍ଷୀ ଜ୍ଞଃ କଥଂ ଜ୍ଞେୟୋ ମୟେତ୍ୟୁତ ।
US-P15.038cd ଵିମୃଶ୍ୟୈଵଂ ଵିଜାନୀୟାଜ୍ ଜ୍ଞାତଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ଵେତି ଵା ॥
US-P15.039ab ଅଦୃଷ୍ଟଂ ଦ୍ରଷ୍ଟ୍ରଵିଜ୍ଞାତଂ ଦଭ୍ରମିତ୍ୟାଦିଶାସନାତ୍ ।
US-P15.039cd ନୈଵ ଜ୍ଞେୟଂ ମୟାନ୍ୟୈର୍ଵା ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ କଥଂଚନ ॥
US-P15.040ab ସ୍ଵରୂପାଵ୍ୟଵଧାନାଭ୍ୟାଂ ଜ୍ଞାନାଲୋକସ୍ଵଭାଵତଃ ।
US-P15.040cd ଅନ୍ୟଜ୍ଞାନାନପେକ୍ଷତ୍ଵାଜ୍ ଜ୍ଞାତଂ ଚୈଵ ସଦା ମୟା ॥
US-P15.041ab ନାନ୍ୟେନ ଜ୍ୟୋତିଷା କାର୍ୟଂ ରଵେରାତ୍ମପ୍ରକାଶନେ ।
US-P15.041cd ସ୍ଵବୋଧାନ୍ ନାନ୍ୟବୋଧେଚ୍ଛା ବୋଧସ୍ୟାତ୍ମପ୍ରକାଶନେ ॥
US-P15.042ab ନ ତସ୍ୟୈଵାନ୍ୟତୋଽପେକ୍ଷା ସ୍ଵରୂପଂ ୟସ୍ୟ ୟଦ୍ ଭଵେତ୍ ।
US-P15.042cd ପ୍ରକାଶାନ୍ତରଦୃଶ୍ୟୋ ନ ପ୍ରକାଜ़ୋ ହ୍ୟସ୍ତି କଶ୍ଚନ ॥
US-P15.043ab ଵ୍ୟକ୍ତିଃ ସ୍ୟାଦପ୍ରକାଶସ୍ୟ ପ୍ରକାଶାତ୍ମସମାଗମାତ୍ ।
US-P15.043cd ପ୍ରକାଶସ୍ତ୍ଵର୍କକାର୍ୟଃ ସ୍ୟାଦିତି ମିଥ୍ୟା ଵଚୋ ହ୍ୟତଃ ॥
US-P15.044ab ୟତୋଽଭୂତ୍ଵା ଭଵେଦ୍ ୟଚ୍ଚ ତସ୍ୟ ତତ୍ କାର୍ୟମିଷ୍ୟତେ ।
US-P15.044cd ସ୍ଵରୂପତ୍ଵାଦଭୂତ୍ଵା ନ ପ୍ରକାଶୋ ଜାୟତେ ରଵେଃ ॥
US-P15.045ab ସତ୍ତାମାତ୍ରେ ପ୍ରକାଶସ୍ୟ କର୍ତାଦିତ୍ୟାଦିରିଷ୍ୟତେ ।
US-P15.045cd ଘଟାଦିଵ୍ୟକ୍ତିତୋ ୟଦ୍ଵତ୍ ତଦ୍ଵଦ୍ ବୋଧାତ୍ମନୀଷ୍ୟତାମ୍ ॥
US-P15.046ab ବିଲାତ୍ ସର୍ପସ୍ୟ ନିର୍ୟାଣେ ସୂର୍ୟୋ ୟଦ୍ଵତ୍ ପ୍ରକାଶକଃ ।
US-P15.046cd ପ୍ରୟତ୍ନେନ ଵିନା ତଦ୍ଵଜ୍ ଜ୍ଞାତାତ୍ମା ବୋଧରୂପତଃ ॥
US-P15.047ab ଦଗ୍ଧୈଵମୁଷ୍ଣଃ ସତ୍ତାୟାଂ ତଦ୍ଵଦ୍ ବୋଧାତ୍ମନୀଷ୍ୟତାମ୍ ।
US-P15.047cd ସତ୍ୟେଵ ୟଦୁପାଧୌ ତୁ ଜ୍ଞାତେ ସର୍ପ ଇଵୋତ୍ଥିତେ ॥
US-P15.048ab ଜ୍ଞାତାୟତ୍ନୋଽପି ତଦ୍ଵଜ୍ ଜ୍ଞଃ କର୍ତା ଭ୍ରାମକଵଦ୍ ଭଵେତ୍ ।
US-P15.048cd ସ୍ଵରୂପେଣ ସ୍ଵୟଂ ନାତ୍ମା ଜ୍ଞେୟୋଽଜ୍ଞେୟୋଽଥଵା ତତଃ ॥
US-P15.049ab ଵିଦିତାଵିଦିତାଭ୍ୟାଂ ତଦନ୍ୟଦେଵେତି ଶସନାତ୍ ।
US-P15.049cd ବନ୍ଧମୋକ୍ଷାଦୟୋ ଭାଵାସ୍ତଦ୍ଵଦାତ୍ମନି କଲ୍ପିତାଃ ॥
US-P15.050ab ନାହୋରାତ୍ରେ ୟଥା ସୂର୍ୟେ ପ୍ରଭାରୂପାଵିଶେଷତଃ ।
US-P15.050cd ବୋଧରୂପାଵିଶେଷାନ୍ ନ ବୋଧାବୋଧୌ ତଥାତ୍ମନି ॥
US-P15.051ab ୟଥୋକ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମ ୟୋ ଵେଦ ହାନୋପାଦାନଵର୍ଜିତମ୍ ।
US-P15.051cd ୟଥୋକ୍ତେନ ଵିଧାନେନ ସ ସତ୍ୟଂ ନୈଵ ଶକ୍ନୁୟାତ୍ ॥
US-P15.052ab ଜନ୍ମମୃତ୍ୟୁପ୍ରଵାହେଷୁ ପତିତୋ ନୈଵ ଶକ୍ନୁୟାତ୍ ।
US-P15.052cd ଇତ ଉଦ୍ଧର୍ତୁମାତ୍ମାନଂ ଜ୍ଞାନାଦନ୍ୟେନ କେନଚିତ୍ ॥
US-P15.053ab oକ़୍ ଭିଦ୍ୟତେ ହୃଦୟଗ୍ରନ୍ଥିଶ୍ଛିଦ୍ୟନ୍ତେ ସର୍ଵସଂଶୟାଃ ।
US-P15.053cd କ୍ଷୀୟନ୍ତେ ଚାସ୍ୟ କର୍ମାଣି ତସ୍ମିନ୍ ଦୃଷ୍ଟcକ़୍ ଇତି ଶ୍ରୁତେଃ ॥
US-P15.054ab ମମାହମିତ୍ୟେତଦପୋହ୍ୟ ସର୍ଵତୋ ଵିମୁକ୍ତଦେହଂ ପଦମମ୍ବରୋପମମ୍ ।
US-P15.054cd ସୁଦୃଷ୍ଟଶାତ୍ରାନୁମିତିଭ୍ୟ ଈରିତଂ ଵିମୁଚ୍ୟତେଽସ୍ମିନ୍ ୟଦି ନିଶ୍ଚିତୋ ନରଃ ॥
US-P16.001ab ପାର୍ଥିଵଃ କଠିନୋ ଧାତୁର୍ଦ୍ରଵୋ ଦେହେ ସ୍ମୃତୋଽମ୍ମୟଃ ।
US-P16.001cd ପକ୍ତିଚେଷ୍ଟାଵକାଶାଃ ସ୍ୟୁର୍ଵହ୍ନିଵାୟ୍ଵମ୍ବରୋଦ୍ଭଵାଃ ॥
US-P16.002ab ଘ୍ରାଣାଦୀନି ତଦର୍ଥାଶ୍ଚ ପୃଥିଵ୍ୟାଦିଗୁଣାଃ କ୍ରମାତ୍ ।
US-P16.002cd ରୂପାଲୋକଵଦିଷ୍ଟଂ ହି ସଜାତୀୟାର୍ଥମିନ୍ଦ୍ରିୟମ୍ ॥
US-P16.003ab ବୁଦ୍ଧ୍ୟର୍ଥାନ୍ୟାହୁରେତାନି ଵାକ୍ପାଣ୍ୟାଦୀନି କର୍ମଣେ ।
US-P16.003cd ତଦ୍ଵିକଲ୍ପାର୍ଥମନ୍ତସ୍ଥଂ ମନ ଏକାଦଶଂ ଭଵେତ୍ ॥
US-P16.004ab ନିଶ୍ଚୟାର୍ଥା ଭଵେଦ୍ ବୁଦ୍ଧିସ୍ତାଂ ସର୍ଵାର୍ଥାନୁଭାଵିନୀମ୍ ।
US-P16.004cd ଜ୍ଞାତାମୋକ୍ତଃ ସ୍ଵରୂପେଣ ଜ୍ୟୋତିଷା ଵ୍ୟଞ୍ଜୟନ୍ ସଦା ॥
US-P16.005ab ଵ୍ୟଞ୍ଜକସ୍ତୁ ୟଥାଲୋକୋ ଵ୍ୟଙ୍ଗ୍ୟସ୍ୟାକାରତାଂ ଗତଃ ।
US-P16.005cd ଵ୍ୟତିକୀର୍ଣୋଽପ୍ୟସଂକୀର୍ନସ୍ତଦ୍ଵଜ୍ ଜ୍ଞଃ ପ୍ରତ୍ୟୟୈଃ ସଦା ॥
US-P16.006ab ସ୍ଥିତୋ ଦୀପୋ ୟଥାୟତ୍ନଃ ପ୍ରାପ୍ତଂ ସର୍ଵଂ ପ୍ରକାଶୟେତ୍ ।
US-P16.006cd ଶବ୍ଦାଦ୍ୟାକାରବୁଦ୍ଧୀର୍ଜ୍ଞଃ ପ୍ରାପ୍ତାସ୍ତଦ୍ଵତ୍ ପ୍ରପଶ୍ୟତି ॥
US-P16.007ab ଶରୀରେନ୍ଦ୍ରିୟସଂଘାତ ଆତ୍ମତ୍ଵେନ ଗତାଂ ଧିୟମ୍ ।
US-P16.007cd ନିତ୍ୟାତ୍ମଜ୍ୟୋତିଷା ଦୀପ୍ତାଂ ଵିଶିଂଶନ୍ତି ସୁଖାଦୟଃ ॥
US-P16.008ab ଶିରୋଦୁଃଖାଦିନାତ୍ମାନଂ ଦୁଃଖ୍ୟସ୍ମୀତି ହି ପଶ୍ୟତି ।
US-P16.008cd ଦ୍ରଷ୍ଟାନ୍ୟୋ ଦୁଃଖିନୋ ଦୃଶ୍ୟାଦ୍ ଦ୍ରଷ୍ଟୃତ୍ଵାଚ୍ ଚ ନ ଦୁଃଖ୍ୟସୌ ॥
US-P16.009ab ଦୁଃଖୀ ସ୍ୟାଦ୍ ଦୁଃଖ୍ୟହଂମାନାଦ୍ ଦୁଃଖିନୋ ଦର୍ଶନାନ୍ ନ ଵା ।
US-P16.009cd ସଂହତେଽଙ୍ଗାଦିଭିର୍ଦ୍ରଷ୍ଟା ଦୁଃଖୀ ଦୁଃଖସ୍ୟ ନୈଵ ସଃ ॥
US-P16.010ab ଚକ୍ଷୁର୍ଵତ୍ କର୍ମକର୍ତୃତ୍ଵଂ ସ୍ୟାଚ୍ ଚେନ୍ ନାନେକମେଵ ତତ୍ ।
US-P16.010cd ସଂହତଂ ଚ ତତୋ ନାତ୍ମା ଦ୍ରଷ୍ଟୃତ୍ଵାତ୍ କର୍ମତାଂ ଵ୍ରଜେତ୍ ॥
US-P16.011ab ଜ୍ଞାନୟତ୍ନାଦ୍ୟନେକତ୍ଵମାତ୍ମନୋଽପି ମତଂ ୟଦି ।
US-P16.011cd ନୈକଜ୍ଞାନଗୁଣତ୍ଵାତ୍ ତୁ ଜ୍ୟୋତିର୍ଵତ୍ ତସ୍ୟ କର୍ମତା ॥
US-P16.012ab ଜ୍ୟୋତିଷୋ ଦ୍ୟୋତକତ୍ଵେଽପି ୟଦ୍ଵନ୍ ନାତ୍ମପ୍ରକାଶନମ୍ ।
US-P16.012cd ଭେଦେଽପ୍ୟେଵଂ ସମତ୍ଵାଜ୍ ଜ୍ଞ ଆତ୍ମାନଂ ନୈଵ ପଶ୍ୟତି ॥
US-P16.013ab ୟଦ୍ଧର୍ମା ୟଃ ପଦାର୍ଥୋ ନ ତସ୍ୟୈଵେୟାତ୍ ସ କର୍ମତାମ୍ ।
US-P16.013cd ନ ହ୍ୟାତ୍ମାନଂ ଦହତ୍ୟଗ୍ନିସ୍ତଥା ନୈଵ ପ୍ରକାଶୟେତ୍ ॥
US-P16.014ab ଏତେନୈଵାତ୍ମନାତ୍ମନୋ ଗ୍ରହୋ ବୁଦ୍ଧେର୍ନିରାକୃତଃ ।
US-P16.014cd ଅଂଶୋଽପ୍ୟେଵଂ ସମତ୍ଵାଦ୍ ଧି ନିର୍ଭେଦତ୍ଵାନ୍ ନ ୟୁଜ୍ୟତେ ॥
US-P16.015ab ଶୂନ୍ୟତାପି ନ ୟୁକ୍ତୈଵଂ ବୁଦ୍ଧେରନ୍ୟେନ ଦୃଶ୍ୟତା ।
US-P16.015cd ଉକ୍ତାତୋ ଘଟଵତ୍ ତସ୍ୟାଃ ପ୍ରାକ୍ ସିଦ୍ଧେଶ୍ଚ ଵିକଲ୍ପତଃ ॥
US-P16.016ab ଅଵିକଲ୍ପଂ ତଦସ୍ତ୍ୟେଵ ୟତ୍ ପୂର୍ଵଂ ସ୍ୟାଦ୍ ଵିକଲ୍ପତଃ ।
US-P16.016cd ଵିକଲ୍ପୋତ୍ପତ୍ତିହେତୁତ୍ଵାଦ୍ ୟଦ୍ୟସ୍ୟୈଵ ଚ କାରଣମ୍ ॥
US-P16.017ab ଅଜ୍ଞାନଂ କଲ୍ପନାମୂଲଂ ସଂସାରସ୍ୟ ନିୟାମକମ୍ ।
US-P16.017cd ହିତ୍ଵାତ୍ମାନଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଵିୟାନ୍ ମୁକ୍ତଂ ସଦାଭୟମ୍ ॥
US-P16.018ab ଜାଗ୍ରତ୍ସ୍ଵପ୍ନୌ ତୟୋର୍ବୀଜଂ ସୁଷୁପ୍ତାଖ୍ୟଂ ତମୋମୟମ୍ ।
US-P16.018cd ଅନ୍ୟୋନ୍ୟସ୍ମିନ୍ନସତ୍ତ୍ଵାଚ୍ ଚ ନାସ୍ତୀତ୍ୟେତତ୍ ତ୍ରୟଂ ତ୍ୟଜେତ୍ ॥
US-P16.019ab ଆତ୍ମବୁଦ୍ଧିମନଶ୍ଚକ୍ଷୁରାଲୋକାର୍ଥାଦିସଂକରାତ୍ ।
US-P16.019cd ଭ୍ରାନ୍ତିଃ ସ୍ୟାଦାତ୍ମକର୍ମେତି କ୍ରିୟାଣାଂ ସଂନିପାତତଃ ॥
US-P16.020ab ନିମୀଲୋନ୍ମୀଲନେ ସ୍ଥାନେ ଵାୟଵ୍ୟେ ତେ ନ ଚକ୍ଷୁଷଃ ।
US-P16.020cd ପ୍ରକାଶତ୍ଵାନ୍ ମନସ୍ୟେଵଂ ବୁଦ୍ଧୌ ନ ସ୍ତଃ ପ୍ରାକାଶତଃ ॥
US-P16.021ab ସଂକଲ୍ପାଧ୍ୟଵସାୟୌ ତୁ ମନୋବୁଦ୍ଧ୍ୟୋର୍ୟଥାକ୍ରମାତ୍ ।
US-P16.021cd ନେତରେତରଧର୍ମତ୍ଵଂ ସର୍ଵଂ ଚାତ୍ମନି କଲ୍ପିତମ୍ ॥
US-P16.022ab ସ୍ଥାନାଵଚ୍ଛେଦଦୃଷ୍ଟିଃ ସ୍ୟାଦିନ୍ଦ୍ରିୟାଣାଂ ତଦାତ୍ମତାମ୍ ।
US-P16.022cd ଗତା ଧୀସ୍ତାଂ ହି ପଶ୍ୟଞ୍ ଜ୍ଞୋ ଦେହମାତ୍ର ଇଵେକ୍ଷ୍ୟତେ ॥
US-P16.023ab କ୍ଷଣିକଂ ହି ତଦତ୍ୟର୍ଥଂ ଧର୍ମମାତ୍ରଂ ନିରନ୍ତରମ୍ ।
US-P16.023cd ସାଦୃଶ୍ୟାଦ୍ ଦୀପଵତ୍ ତଦ୍ଧୀସ୍ତଚ୍ଛାନ୍ତିଃ ପୁରୁଷାର୍ଥତା ॥
US-P16.024ab ସ୍ଵାକାରନ୍ୟାଵଭାସଂ ଚ ୟେଷାଂ ରୂପାଦି ଵିଦ୍ୟତେ ।
US-P16.024cd ୟେଷାଂ ନାସ୍ତି ତତଶ୍ଚାନ୍ୟତ୍ ପୂର୍ଵାସଂଗତିରୁଚ୍ୟତେ ॥
US-P16.025ab ବାହ୍ୟାକାରତ୍ଵତୋ ଜ୍ଞପ୍ତେଃ ସ୍ମୃତ୍ୟଭାଵଃ ସଦା କ୍ଷଣାତ୍ ।
US-P16.025cd କ୍ଷଣିକତ୍ଵାଚ୍ ଚ ସଂସ୍କାରଂ ନୈଵାଧତ୍ତେ କ୍ଵଚିତ୍ ତୁ ଧୀଃ ॥
US-P16.026ab ଆଧାରସ୍ୟାପି ଅସତ୍ତ୍ଵାଚ୍ ଚ ତୁଲ୍ୟତାନିର୍ନିମିତ୍ତତଃ ।
US-P16.026cd ସ୍ଥାନେ ଵା କ୍ଷଣିକତ୍ଵସ୍ୟ ହାନଂ ସ୍ୟାନ୍ ନ ତଦିଷ୍ୟତେ ॥
US-P16.027ab ଶାନ୍ତେଶ୍ଚାୟତ୍ନସିଦ୍ଧତ୍ଵାତ୍ ସାଧନୋକ୍ତିରନର୍ଥିକା ।
US-P16.027cd ଏକୈକସ୍ମିନ୍ ସମାପ୍ତତ୍ଵାଚ୍ଛାନ୍ତେରନ୍ୟାନପେକ୍ଷତା ॥
US-P16.028ab ଅପେକ୍ଷା ୟଦି ଭିନ୍ନେଽପି ପରସଂତାନ ଇଷ୍ୟତାମ୍ ।
US-P16.028cd ସର୍ଵାର୍ଥେ କ୍ଷଣିକେ କସ୍ମିଂସ୍ତଥାପ୍ୟନ୍ୟାନପେକ୍ଷତା ॥
US-P16.029ab ତୁଲ୍ୟକାଲସମୁଦ୍ଭୂତାଵିତରେତରୟୋଗିନୌ ।
US-P16.029cd ୟୋଗାଚ୍ ଚ ସଂସ୍କୃତୋ ୟସ୍ତୁ ସୋଽନ୍ୟଂ ହୀକ୍ଷିତୁମର୍ହତି ॥
US-P16.030ab ମୃଷାଧ୍ୟାସସ୍ତୁ ୟତ୍ର ସ୍ୟାତ୍ ତନ୍ନାଶସ୍ତତ୍ର ନୋ ମତଃ ।
US-P16.030cd ସର୍ଵନାଶୋ ଭଵେଦ୍ ୟସ୍ୟ ମୋକ୍ଷଃ କସ୍ୟ ଫଲଂ ଵଦ ॥
US-P16.031ab ଅସ୍ତି ତାଵତ୍ ସ୍ଵୟଂ ନାମ ଜ୍ଞାନଂ ଵାତ୍ମନ୍ୟଦେଵ ଵା ।
US-P16.031cd ଭାଵାଭାଵଜ୍ଞତସ୍ତସ୍ୟ ନାଭାଵସ୍ତ୍ଵଧିଗମ୍ୟତେ ॥
US-P16.032ab ୟେନାଧିଗମ୍ୟତେଽଭାଵସ୍ତତ୍ ସତ୍ ସ୍ୟାତ୍ ତନ୍ ନ ଚେଦ୍ ଭଵେତ୍ ।
US-P16.032cd ଭାଵାଭାଵାନଭିଜ୍ଞତ୍ଵଂ ଲୋକସ୍ୟ ସ୍ୟାନ୍ ନ ଚେଷ୍ୟତେ ॥
US-P16.033ab ସଦସତ୍ ସଦସଚ୍ ଚେତି ଵିକଲ୍ପାତ୍ ପ୍ରାଗ୍ ୟଦିଷ୍ୟତେ ।
US-P16.033cd ତଦଦ୍ଵୈତଂ ସମତ୍ଵାତ୍ ତୁ ନିତ୍ୟଂ ଚାନ୍ୟଦ୍ ଵିକଲ୍ପିତାତ୍ ॥
US-P16.034ab ଵିକଲ୍ପୋଦ୍ଭଵତୋଽସତ୍ତ୍ଵଂ ସ୍ଵପ୍ନଦୃଶ୍ୟଵଦିଷ୍ୟତାମ୍ ।
US-P16.034cd ଦ୍ଵୈତସ୍ୟ ପ୍ରାଗସତ୍ତ୍ଵାଚ୍ ଚ ସଦସତ୍ତ୍ଵାଦିକଲ୍ପନାତ୍ ॥
US-P16.035ab ଵାଚାରମ୍ଭଣଶାସ୍ତ୍ରାଚ୍ ଚ ଵିକାରାଣାଂ ହ୍ୟଭାଵତା ।
US-P16.035cd ମୃତ୍ୟୋଃ ସ ମୃତ୍ୟୁମିତ୍ୟାଦେର୍ମମ ମୟେତି ଚ ସ୍ମୃତେଃ ॥
US-P16.036ab ଵିଶୁଦ୍ଧିଶ୍ଚାତ ଏଵାସ୍ୟ ଵିକଲ୍ପାଚ୍ ଚ ଵିଲକ୍ଷଣାତ୍ ।
US-P16.036cd ଉପାଦେୟୋ ନ ହେୟୋଽତ ଆତ୍ମା ନାନ୍ୟୈରକଲ୍ପିତଃ ॥
US-P16.037ab ଅପ୍ରକାଶୋ ୟଥାଦିତ୍ୟେ ନାସ୍ତି ଜ୍ୟୋତିଃସ୍ଵଭାଵତଃ ।
US-P16.037cd ନିତ୍ୟବୋଧସ୍ଵରୂପତ୍ଵାନ୍ ନାଜ୍ଞାନଂ ତଦ୍ଵଦାତ୍ମନି ॥
US-P16.038ab ତଥାଵିକ୍ରିୟରୂପତ୍ଵାନ୍ ନାଵସ୍ଥାନ୍ତରମାତ୍ମନଃ ।
US-P16.038cd ଅଵସ୍ଥାନ୍ତରଵତ୍ତ୍ଵେ ହି ନାଶୋଽସ୍ୟ ସ୍ୟାନ୍ ନ ସଂଶୟଃ ॥
US-P16.039ab ମୋକ୍ଷୋଽଵସ୍ଥାନ୍ତରଂ ୟସ୍ୟ କୃତକଃ ସ ଚଲୋ ହ୍ୟତଃ ।
US-P16.039cd ନ ସଂୟୋଗୋ ଵିୟୋଗୋ ଵା ମୋକ୍ଷୋ ୟୁକ୍ତଃ କଥଂଚନ ॥
US-P16.040ab ସଂୟୋଗସ୍ୟାପ୍ୟନିତ୍ୟତ୍ଵାଦ୍ ଵିୟୋଗସ୍ୟ ତଥୈଵ ଚ ।
US-P16.040cd ଗମନାଗମନେ ଚୈଵ ସ୍ଵରୂପଂ ତୁ ନ ହୀୟତେ ॥
US-P16.041ab ସ୍ଵରୂପସ୍ୟାନିମିତ୍ତତ୍ଵାତ୍ ସନିମିତ୍ତା ହି ଚାପରେ ।
US-P16.041cd ଅନୁପାତ୍ତଂ ସ୍ଵରୂପଂ ହି ସ୍ଵେନାତ୍ୟକ୍ତଂ ତଥୈଵ ଚ ॥
US-P16.042ab ସ୍ଵରୂପତ୍ଵାନ୍ ନ ସର୍ଵସ୍ୟ ତ୍ୟକ୍ତୁଂ ଶକ୍ୟୋ ହ୍ୟନନ୍ୟତଃ ।
US-P16.042cd ଗୃହୀତୁଂ ଵା ତତୋ ନିତ୍ୟୋଽଵିଷୟତ୍ଵାପୃଥକ୍ତ୍ଵତଃ ॥
US-P16.043ab ଆତ୍ମାର୍ଥତ୍ଵାଚ୍ ଚ ସର୍ଵସ୍ୟ ନିତ୍ୟ ଆତ୍ମୈଵ କେଵଲଃ ।
US-P16.043cd ତ୍ୟଜେତ୍ ତସ୍ମାତ୍ କ୍ରିୟାଃ ସର୍ଵାଃ ସାଧନୈଃ ସହ ମୋକ୍ଷଵିତ୍ ॥
US-P16.044ab ଆତ୍ମଲାଭଃ ପରୋ ଲାଭ ଇତି ଶାସ୍ତ୍ରୋପତ୍ତୟଃ ।
US-P16.044cd ଅଲାଭୋଽନ୍ୟାତ୍ମଲାଭସ୍ତୁ ତ୍ୟଜେତ୍ ତସ୍ମାଦନାତ୍ମତାମ୍ ॥
US-P16.045ab ଗୁଣାନାଂ ସମଭାଵସ୍ୟ ଭ୍ରଂଶୋ ନ ହ୍ୟୁପପଦ୍ୟତେ ।
US-P16.045cd ଅଵିଦ୍ୟାଦେଃ ପ୍ରସୁପ୍ତତ୍ଵାନ୍ ନ ଚାନ୍ୟୋ ହେତୁରିଷ୍ୟତେ ॥
US-P16.046ab ଇତରେତରହେତୁତ୍ଵେ ପ୍ରଵୃତ୍ତିଃ ସ୍ୟାତ୍ ସଦା ନ ଵା ।
US-P16.046cd ନିୟମୋ ନ ପ୍ରଵୃତ୍ତୀନାଂ ଗୁଣେଷ୍ଵାତ୍ମନି ଵା ଭଵେତ୍ ॥
US-P16.047ab ଵିଶେଷୋ ମୁକ୍ତବଦ୍ଧାନାଂ ତାଦର୍ଥ୍ୟେ ଚ ନ ୟୁଜ୍ୟତେ ।
US-P16.047cd ଅର୍ଥାର୍ଥିନୋଶ୍ଚ ସଂବନ୍ଧୋ ନାର୍ଥୀ ଜ୍ଞୋ ନେତରୋଽପି ଵା ॥
US-P16.048ab ପ୍ରଧାନସ୍ୟ ଚ ପାରାର୍ଥ୍ୟଂ ପୁରୁଷସ୍ୟାଵିକାରତଃ ।
US-P16.048cd ନ ୟୁକ୍ତଂ ସଂଖ୍ୟଶାସ୍ତ୍ରେଽପି ଵିକାରେଽପି ନ ୟୁଜ୍ୟତେ ॥
US-P16.049ab ସଂବନ୍ଧାନୁପପତ୍ତେଶ୍ଚ ପ୍ରକୃତେଃ ପୁରୁଷସ୍ୟ ଚ ।
US-P16.049cd ମିଥୋଽୟୁକ୍ତଂ ତଦର୍ଥତ୍ଵଂ ପ୍ରଧାନସ୍ୟାଚିତିତ୍ଵତଃ ॥
US-P16.050ab କ୍ରିୟୋତ୍ପତ୍ତୌ ଵିନାଶିତ୍ଵଂ ଜ୍ଞାନମାତ୍ରେ ଚ ପୂର୍ଵଵତ୍ ।
US-P16.050cd ନିର୍ମିତ୍ତେ ତ୍ଵନିର୍ମୋକ୍ଷଃ ପ୍ରଧାନସ୍ୟ ପ୍ରସଜ୍ୟତେ ॥
US-P16.051ab ନ ପ୍ରକାଶ୍ୟଂ ୟଥୋଷ୍ଣତ୍ଵଂ ଜ୍ଞାନେନୈଵଂ ସୁଖାଦୟଃ ।
US-P16.051cd ଏକନୀଡତ୍ଵତୋଽଗ୍ରାହ୍ୟାଃ ସ୍ୟୁଃ କଣାଦାଦିଵର୍ତମନାମ୍ ॥
US-P16.052ab ୟୁଗପଚ୍ ଚାସମେତତ୍ଵାତ୍ ସୁଖଵିଜ୍ଞାନୟୋରପି ।
US-P16.052cd ମନୋୟୋଗୈକହେତୁତ୍ଵାଦଗ୍ରାହ୍ୟତ୍ଵଂ ସୁଖସ୍ୟ ଚ ॥
US-P16.053ab ତଥାନ୍ୟେଷାଂ ଚ ଭିନ୍ନତ୍ଵାଦ୍ ୟୁଗପଜ୍ଜନ୍ମ ନେଷ୍ୟତେ ।
US-P16.053cd ଗୁଣାନାଂ ସମଵେତତ୍ଵଂ ଜ୍ଞାନଂ ଚେନ୍ ନ ଵିଶେଷଣାତ୍ ॥
US-P16.054ab ଜ୍ଞାନେନୈଵ ଵିଶେଷ୍ୟତ୍ଵାଜ୍ ଜ୍ଞାନାପ୍ୟତ୍ଵଂ ସ୍ମୃତେଶ୍ତଥା ।
US-P16.054cd ସୁଖଂ ଜ୍ଞାତଂ ମୟେତ୍ୟେଵଂ ତଵାଜ୍ଞାନାତ୍ମକତ୍ଵତଃ ॥
US-P16.055ab ସୁଖାଦେର୍ନାତ୍ମଧର୍ମତ୍ଵମାତ୍ମନସ୍ତେଽଵିକାରତଃ ।
US-P16.055cd ଭେଦାଦନ୍ୟସ୍ୟ କସ୍ମାନ୍ ନ ମନସୋ ଵାଽଵିଶେଷତଃ ॥
US-P16.056ab ସ୍ୟାନ୍ ମାଲାପରିହାର୍ୟା ତୁ ଜ୍ଞାନଂ ଚେଜ୍ ଜ୍ଞେୟତାଂ ଵ୍ରଜେତ୍ ।
US-P16.056cd ୟୁଗପଦ୍ ଵାପି ଚୋତ୍ପତ୍ତିରଭ୍ୟୁପେତେଽନ୍ତ ଇଷ୍ୟତେ ॥
US-P16.057ab ଅନଵସ୍ଥାନ୍ତରତ୍ଵାଚ୍ ଚ ବନ୍ଧୋ ନାତ୍ମନି ଵିଦ୍ୟତେ ।
US-P16.057cd ନାଶୁଦ୍ଧିଶ୍ଚାପ୍ୟସଙ୍ଗତ୍ଵାଦସଙ୍ଗୋ ହୀତି ଚ ଶ୍ରୁତେଃ ॥
US-P16.058ab ସୂକ୍ଷ୍ମୈକାଗୋଚାରେଭ୍ୟଶ୍ ଚ ନ ଲିପ୍ୟତ ଇତି ଶ୍ରୁତେଃ ।
US-P16.058cd ଏଵଂ ତର୍ହି ନ ମୋକ୍ଷୋଽସ୍ତି ବନ୍ଧାଭାଵାତ୍ କଥଂଚନ ॥
US-P16.059ab ଶାସ୍ତ୍ରାନର୍ଥକ୍ୟମେଵଂ ସ୍ୟାନ୍ ନ ବୁଦ୍ଧେର୍ଭ୍ରାନ୍ତିରିଷ୍ୟତେ ।
US-P16.059cd ବନ୍ଧୋ ମୋକ୍ଷଶ୍ଚ ତନ୍ନାଶଃ ସ ୟଥୋକ୍ତୋ ନ ଚାନ୍ୟଥା ॥
US-P16.060ab ବୋଧାତ୍ମଜ୍ୟୋତିଷା ଦୀପ୍ତା ବୋଧମାତ୍ମନି ମନ୍ୟତେ ।
US-P16.060cd ବୁଦ୍ଧିର୍ନାନ୍ୟୋଽସ୍ତି ବୋଦ୍ଧେତି ସେୟଂ ଭ୍ରାନ୍ତିର୍ହି ଧୀଗତା ॥
US-P16.061ab ବୋଧସ୍ୟାତ୍ମସ୍ଵରୂପତ୍ଵାନ୍ ନିତ୍ୟଂ ତତ୍ରୋପଚର୍ୟତେ ।
US-P16.061cd ଅଵିଵେକୋଽପ୍ୟନାଦ୍ୟୋଽୟଂ ସଂସାରୋ ନାନ୍ୟ ଇଷ୍ୟତେ ॥
US-P16.062ab ମୋକ୍ଷସ୍ତନ୍ନାଶ ଏଵ ସ୍ୟାନ୍ ନାନ୍ୟଥାନୁପପତ୍ତିତଃ ।
US-P16.062cd ୟେଷାଂ ଵସ୍ତ୍ଵନ୍ତରାପତ୍ତିର୍ମୋକ୍ଷୋ ନାଶସ୍ତୁ ତୈର୍ମତଃ ॥
US-P16.063ab ଅଵସ୍ଥାନ୍ତରମପ୍ୟେଵମଵିକାରାନ୍ ନ ୟୁଜ୍ୟତେ ।
US-P16.063cd ଵିକାରେଽଵୟଵିତ୍ଵଂ ସ୍ୟାତ୍ ତତୋ ନାଶୋ ଘଟାଦିଵତ୍ ॥
US-P16.064ab ତସ୍ମାଦ୍ ଭ୍ରାନ୍ତିରତୋଽନ୍ୟା ହି ବନ୍ଧମୋକ୍ଷାଦିକଲ୍ପନାଃ ।
US-P16.064cd ସାଂଖ୍ୟକାଣାଦବୌଦ୍ଧାନାଂ ମୀମାଂସାହତକଲ୍ପନାଃ ॥
US-P16.065ab ଶାସ୍ତ୍ରୟୁକ୍ତିଵିରୋଧାତ୍ ତା ନାଦର୍ତଵ୍ୟାଃ କଦାଚନ ।
US-P16.065cd ଶକ୍ୟନ୍ତେ ଶତଶୋ ଵକ୍ତୁଂ ଦୋଷାସ୍ତାସାଂ ସହସ୍ରଶଃ ॥
US-P16.066ab ଅପି ନିନ୍ଦୋପପତ୍ତେଶ୍ଚ ୟାନ୍ୟତୋଽନ୍ୟାନି ଚେତ୍ୟତଃ ।
US-P16.066cd ତ୍ୟକ୍ତ୍ଵାତୋ ହ୍ୟନ୍ୟଶାତ୍ରୋକ୍ତୀର୍ମତିଂ କୁର୍ୟାଦ୍ ଦୃଢାଂ ବୁଧଃ ॥
US-P16.067ab ଶ୍ରଦ୍ଧାଭକ୍ତୀ ପୁରସ୍କୃତ୍ୟ ହିତ୍ଵା ସର୍ଵମନାର୍ଜଵମ୍ ।
US-P16.067cd ଵେଦାନ୍ତସ୍ୟୈଵ ତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥେ ଵ୍ୟାସସ୍ୟାପି ମତୌ ତଥା ॥
US-P16.068ab ଇତି ପ୍ରଣୁନ୍ନା ଦ୍ଵୟଵାଦକଲ୍ପନା ନିରାତ୍ମଵାଦାଶ୍ଚ ତଥା ହି ୟୁକ୍ତିତଃ ।
US-P16.068cd ଵ୍ୟପେତଶଙ୍କାଃ ପରଵାଦତଃ ସ୍ଥିରା ମୁମୁକ୍ଷଵୋ ଜ୍ଞାନପଥେ ସ୍ୟୁରିତ୍ୟୁତ ॥
US-P16.069ab ସ୍ଵସାକ୍ଷିକଂ ଜ୍ଞାନମତୀଵ ନିର୍ମଲଂ ଵିକଲ୍ପନାଭ୍ୟୋ ଵିପରୀତମଦ୍ଵୟମ୍ ।
US-P16.069cd ଅଵାପ୍ୟ ସମ୍ୟଗ୍ ୟଦି ନିଶ୍ଚିତୋ ଭଵେନ୍ ନିରନ୍ଵୟୋ ନିର୍ଵୃତିମେତି ଶାଶ୍ଵତୀମ୍ ॥
US-P16.070ab ଇଦଂ ରହସ୍ୟଂ ପରମଂ ପରାୟଣଂ ଵ୍ୟପେତଦୋଷୈରଭିମାନଵର୍ଜିତୈଃ ।
US-P16.070cd ସମୀକ୍ଷ୍ୟ କାର୍ୟା ମତିରାର୍ଜଵେ ସଦା ନ ତତ୍ତ୍ଵଦୃକ୍ ସ୍ଵାନ୍ୟମତିର୍ହି କଶ୍ଚନ ॥
US-P16.071ab ଅନେକଜନ୍ମାନ୍ତରସଂଚିତୈର୍ନରୋ ଵିମୁଚ୍ୟତେଽଜ୍ଞାନନିମିତ୍ତପାତକୈଃ ।
US-P16.071cd ଇଦଂ ଵିଦିତ୍ଵା ପରମଂ ହି ପାଵନଂ ନ ଲିପ୍ୟତେ ଵ୍ୟୋମ ଇଵେହ କର୍ମଭିଃ ॥
US-P16.072ab ପ୍ରଶାନ୍ତଚିତ୍ତାୟ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିୟାୟ ଚ ପ୍ରହୀଣଦୋଷାୟ ୟଥୋକ୍ତକାରିଣେ ।
US-P16.072cd ଗୁଣାନ୍ଵିତାୟାନୁଗତାୟ ସର୍ଵଦା ପ୍ରଦେୟମେତତ୍ ସତତଂ ମୁମୁକ୍ଷଵେ ॥
US-P16.073ab ପରସ୍ୟ ଦେହେ ନ ୟଥାଭିମାନିତା ପରସ୍ୟ ତଦ୍ଵତ୍ ପରମାର୍ଥମୀକ୍ଷ୍ୟ ଚ ।
US-P16.073cd ଇଦଂ ହି ଵିଜ୍ଞାନମତୀଵ ନିର୍ମଲଂ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ୟ ମୁକ୍ତୋଽଥ ଭଵେଚ୍ ଚ ସର୍ଵତଃ ॥
US-P16.074ab ନ ହୀହ ଲାଭୋଽଭ୍ୟଧିକୋଽସ୍ତି କଶ୍ଚନ ସ୍ଵରୂପଲାଭାତ୍ ସ ଇତୋ ହି ନାନ୍ୟତଃ ।
US-P16.074cd ନ ଦେୟମୈନ୍ଦ୍ରାଦପି ରାଜତୋଽଧିକଂ ସ୍ଵରୂପଲାଭଂ ତ୍ଵପରୀକ୍ଷ୍ୟ ୟତ୍ନତଃ ॥
US-P17.001ab ଆତ୍ମା ଜ୍ଞେୟଃ ପରୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ୟସ୍ମାଦନ୍ୟନ୍ ନ ଵିଦ୍ୟତେ ।
US-P17.001cd ସର୍ଵଜ୍ଞଃ ସର୍ଵଦୃକ୍ ଶୁଦ୍ଧସ୍ତସ୍ମୈ ଜ୍ଞେୟାତ୍ମନେ ମନଃ ॥
US-P17.002ab ପଦଵାକ୍ୟପ୍ରମାଣଜ୍ଞୈର୍ଦୀପଭୂତୈଃ ପ୍ରକାଶିତଂ ।
US-P17.002cd ବ୍ରହ୍ମ ଵେଦରହସ୍ୟଂ ୟୈସ୍ତାନ୍ ନିତ୍ୟଂ ପ୍ରଣତୋଽସ୍ମ୍ୟହମ୍ ॥
US-P17.003ab ୟଦ୍ନାକ୍ସୂର୍ୟାଂଶୁସମ୍ପାତପ୍ରଣଷ୍ଟଧ୍ଵାନ୍ତକଲ୍ମଷଃ ।
US-P17.003cd ପ୍ରଣମ୍ୟ ତାନ୍ ଗୁରୂନ୍ ଵକ୍ଷ୍ୟେ ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ୟାଵିନିଶ୍ଚୟମ୍ ॥
US-P17.004ab ଆତ୍ମଲାଭାତ୍ ପରୋ ନାୟୋ ଲାଭଃ କଶ୍ଚନ ଵିଦ୍ୟତେ ।
US-P17.004cd ୟଦର୍ଥା ଵେଦଵାଦାଶ୍ଚ ସ୍ମାର୍ତାଶ୍ଚାପି ତୁ ୟାଃ କିର୍ୟାଃ ॥
US-P17.005ab ଆତ୍ମାର୍ଥୋଽପି ହି ୟୋ ଲାଭଃ ସୁଖାୟେଷ୍ଟୋ ଵିପର୍ୟୟଃ ।
US-P17.005cd ଆତ୍ମଲାଭଃ ପରଃ ପ୍ରୋକ୍ତୋ ନିତ୍ୟତ୍ଵାଦ୍ ବ୍ରହ୍ମଵେଦିଭିଃ ॥
US-P17.006ab ସ୍ଵୟଂ ଲବ୍ଧସ୍ଵଭାଵତ୍ଵା ଲାଭସ୍ତସ୍ୟ ନ ଚାୟଥଃ ।
US-P17.006cd ଅନ୍ୟାପେକ୍ଷସ୍ତୁ ୟୋ ଲାଭଃ ସୋଽନ୍ୟଦୃଷ୍ଟିସମୁଦ୍ଭଵଃ ॥
US-P17.007ab ଅନ୍ୟଦୃଷ୍ଟିସ୍ତ୍ଵଵିଦ୍ୟା ସ୍ୟାତ୍ ତନ୍ନାଶୋ ମୋକ୍ଷ ଉଚ୍ୟତେ ।
US-P17.007cd ଜ୍ଞାନେନୈଵ ତୁ ସୋଽପି ସ୍ୟାଦ୍ ଵିରୋଧିତ୍ଵାନ୍ ନ କର୍ମଣା ॥
US-P17.008ab କର୍ମକାର୍ୟସ୍ତ୍ଵନିତ୍ୟଃ ସ୍ୟାଦଵିଦ୍ୟାକାମକାର୍ଣଃ ।
US-P17.008cd ପ୍ରମାଣଂ ଵେଦ ଏଵାତ୍ର ଜ୍ଞାନସ୍ୟାଧିଗମେ ସ୍ମୃତଃ ॥
US-P17.009ab ଜ୍ଞାନୈକାର୍ଥପରତ୍ଵାତ୍ ତଂ ଵାକ୍ୟମେକଂ ତତୋ ଵିଦୁଃ ।
US-P17.009cd ଏକତ୍ଵଂ ହ୍ୟାତ୍ମନୋ ଜ୍ଞେୟଂ ଵାକ୍ୟାର୍ଥପ୍ରତିପତ୍ତିତଃ ॥
US-P17.010ab ଵାଚ୍ୟଭେଦାତ୍ ତୁ ତଦ୍ଭେଦଃ କଲ୍ପ୍ୟୋ ଵାଚ୍ୟୋଽପି ତଚ୍ଛ୍ରୁତେଃ ।
US-P17.010cd ତ୍ରୟଂ ତ୍ଵେତତ୍ ତତଃ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ରୂପଂ ନାମ ଚ କର୍ମ ଚ ॥
US-P17.011ab ଅସଦେତତ୍ ତ୍ରୟଂ ତସ୍ମାଦନ୍ୟୋନ୍ୟେନ ହି କଲ୍ପିତମ୍ ।
US-P17.011cd କୃତୋ ଵର୍ଣୋ ଥତା ଶବ୍ଦାଚ୍ଛ୍ରୁତୋଽନ୍ୟତ୍ର ଧିୟା ବହିଃ ॥
US-P17.012ab ଦୃଷ୍ଟଂ ଚାପି ୟଥାରୂପଂ ବୁଦ୍ଧେଃ ଶବ୍ଦାୟ କଲ୍ପତେ ।
US-P17.012cd ଏଵମେତଜ୍ ଜଗତ୍ ସର୍ଵଂ ଭ୍ରାନ୍ତିବୁଦ୍ଧିଵିକଲ୍ପିତମ୍ ॥
US-P17.013ab ଅସଦେତତ୍ ତତୋ ୟୁକ୍ତଂ ସଚ୍ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ନ କଲ୍ପିତମ୍ ।
US-P17.013cd ଵେଦଶ୍ଚାପି ସ ଏଵାଦ୍ୟୋ ଵେଦ୍ୟଶ୍ଚାନ୍ୟସ୍ତୁ କଲ୍ପିତଃ ॥
US-P17.014ab ୟେନ ଵେତ୍ତି ସ ଵେଦଃ ସ୍ୟାତ୍ ସ୍ଵପ୍ନେ ସର୍ଵଂ ତୁ ମାୟୟା ।
US-P17.014cd ୟେନ ପଶ୍ୟତି ତଚ୍ ଚକ୍ଷୁଃ ଶୃଣୋତି ଶ୍ରୋତ୍ରମୁଚ୍ୟତେ ॥
US-P17.015ab ୟେନ ସ୍ଵପ୍ନଗତୋ ଵକ୍ତି ସା ଵାଗ୍ ଘ୍ରାଣଂ ତଥୈଵ ଚ ।
US-P17.015cd ରସନସ୍ପର୍ଶନେ ଚୈଵ ମନଶ୍ଚାନ୍ୟତ୍ ତଥେନ୍ଦ୍ରିୟମ୍ ॥
US-P17.016ab କଲ୍ପ୍ୟୋପାଧିଭିରେଵୈତଦ୍ ଭିନଂ ଜ୍ଞାନମନେକଧା ।
US-P17.016cd ଆଧିଭେଦାଦ୍ ୟଥ ଭେଦୋ ମଣେରେକସ୍ୟ ଜାୟତେ ॥
US-P17.017ab ଜାଗ୍ରତଶ୍ଚ ତଥା ଭେଦୋ ଜ୍ଞାନସ୍ୟାସ୍ୟ ଵିକଲ୍ପିତଃ ।
US-P17.017cd ବୁଦ୍ଧିସ୍ଥଂ ଵ୍ୟାକରୋତ୍ୟର୍ଥଂ ଭ୍ରାନ୍ତ୍ୟା ତୃଷ୍ଣୋଦ୍ଭଵକ୍ରିୟଃ ॥
US-P17.018ab ସ୍ଵପ୍ନେ ୟଦ୍ଵତ୍ ପ୍ରବୋଧେ ଚ ବହିଶ୍ଚାନ୍ତସ୍ତଥୈଵ ଚ ।
US-P17.018cd ଆଲେଖ୍ୟାଧ୍ୟୟନେ ୟଦ୍ଵତ୍ ତଦନ୍ୟୋନ୍ୟଧିୟୋଦ୍ଭଵମ୍ ॥
US-P17.019ab ୟଦାୟଂ କଲ୍ପୟେଦ୍ ଭେଦଂ ତତ୍କାମଃ ସନ୍ ୟଥାକ୍ରତୁଃ ।
US-P17.019cd ୟତ୍କାମସ୍ତତ୍କ୍ରତୁର୍ଭୂତ୍ଵା କୃତଂ ୟତ୍ ତତ୍ ପ୍ରପଦ୍ୟତେ ॥
US-P17.020ab ଅଵିଦ୍ୟାପ୍ରଭଵଂ ସର୍ଵମସତ୍ ତସ୍ମାଦିଦଂ ଜଗତ୍ ।
US-P17.020cd ତଦ୍ଵତା ସୃଶ୍ୟତେ ୟସ୍ମାତ୍ ସୁଷୁପ୍ତେ ନ ଚ ଗ୍ର୍ହ୍ୟତେ ॥
US-P17.021ab ଵିଦ୍ୟାଵିଦ୍ୟେ ଶ୍ରୁତିପ୍ରୋକ୍ତେ ଏକତ୍ଵାନ୍ୟଧିୟୌ ଗି ନଃ ।
US-P17.021cd ତସ୍ମାତ୍ ସର୍ଵପ୍ରୟତ୍ନେନ ଶାସ୍ତ୍ରେ ଵିଦ୍ୟା ଵିଧୀୟତେ ॥
US-P17.022ab ଚିତ୍ତେ ହ୍ୟାଦର୍ଶଵଦ୍ ୟସ୍ମାଚ୍ଛୁଦ୍ଧେ ଵିଦ୍ୟା ପ୍ରକାଶତେ ।
US-P17.022cd ୟମୈର୍ନିତ୍ୟୈଶ୍ଚ ୟଜ୍ଞୈଶ୍ଚ ତପୋଭିସ୍ତସ୍ୟ ଶୋଧନମ୍ ॥
US-P17.023ab ଶାରୀରାଦିତପଃ କୁର୍ୟାତ୍ ତଦ୍ଵିଶୁଦ୍ଧ୍ୟର୍ଥମୁତ୍ତମମ୍ ।
US-P17.023cd ମନଆଦିସମାଧାନଂ ତତ୍ତଦ୍ଦେହଵିଶୋଷଣମ୍ ॥
US-P17.024ab ଦୃଷ୍ଟଂ ଜାଗରିତଂ ଵିଦ୍ୟାତ୍ ସ୍ମୃତଂ ସ୍ଵପ୍ନଂ ତଦେଵ ତୁ ।
US-P17.024cd ସୁଷୁପ୍ତଂ ତଦଭାଵଂ ଚ ସ୍ଵମାତ୍ମାନଂ ପରଂ ପଦମ୍ ॥
US-P17.025ab ସୁଷୁପ୍ତାଖ୍ୟଂ ତମୋଽଜ୍ଞାନଂ ବୀଜଂ ସ୍ଵପ୍ନପ୍ରବୋଧୟୋଃ ।
US-P17.025cd ସ୍ଵାତ୍ମବୋଧପ୍ରଦଗ୍ଧଂ ସ୍ୟାଦ୍ ବୀଜଂ ଦଗ୍ଧଂ ୟଥାଭଵମ୍ ॥
US-P17.026ab ତଦେଵୈକଂ ତ୍ରିଧା ଜ୍ଞେୟଂ ମାୟାବୀଜଂ ପୁନଃ କ୍ରମାତ୍ ।
US-P17.026cd ମାୟାଵ୍ୟାତ୍ମାଵିକାରୋଽପି ବହୁଧୈଲୋ ଜଲାର୍କଵତ୍ ॥
US-P17.027ab ବୀଜଂ ଚୈକଂ ୟଥା ଭିନ୍ନଂ ପ୍ରାଣସ୍ଵପ୍ନାଦିଭିସ୍ଥତା ।
US-P17.027cd ସ୍ଵପ୍ନଜାଗ୍ରଚ୍ଛରୀଏଷୁ ତଦ୍ଵଚ୍ ଚାତ୍ମା ଜଲେନ୍ଦୁଵତ୍ ॥
US-P17.028ab ମାୟାହସ୍ତିନମାରୁହ୍ୟ ମାୟାଵ୍ୟେକୋ ୟଥା ଵ୍ରଜେତ୍ ।
US-P17.028cd ଆଗଚ୍ଛଂସ୍ତଦ୍ଵଦେଵାତ୍ମା ପ୍ରାଣସ୍ଵପ୍ନାଦିଗୋଽଚଲଃ ॥
US-P17.029ab ନ ହସ୍ତୀ ନ ତଦାରୂଢୋ ମାୟାଵ୍ୟନ୍ୟୋ ୟଥା ସ୍ଥିତଃ ।
US-P17.029cd ନ ପ୍ରାଣାଦି ନ ତଦ୍ଦ୍ରଷ୍ଟା ତଥା ଜ୍ଞୋଽନ୍ୟଃ ସଦା ଦୃଶିଃ ।
US-P17.030ab ଅବଦ୍ଧଚକ୍ଷୁଷୋ ନାସ୍ତି ମାୟା ମାୟାଵିନୋଽପି ଵା ।
US-P17.030cd ବଦ୍ଧାକ୍ଷସ୍ୟୈଵ ସା ମାୟାମାୟାଵ୍ୟେଵ ତତୋ ଭଵେତ୍ ॥
US-P17.031ab ସାକ୍ଷାଦେଵ ସ ଵିଜ୍ଞେୟଃ ସାକ୍ଷାଦାତ୍ମେତି ଚ ଶ୍ରୁତେଃ ।
US-P17.031cd ଭିଦ୍ୟତେ ହୃଦୟଗ୍ରନ୍ଥିର୍ନ ଚେଦିତ୍ୟାଦିତଃ ଶ୍ରୁତେଃ ॥
US-P17.032ab ଅଶବ୍ଦାଦିତ୍ଵତୋ ନାସ୍ୟ ଗ୍ରହଣଂ ଚେନ୍ଦ୍ରିୟୈର୍ଭଵେତ୍ ।
US-P17.032cd ସୁଖାଦିଭ୍ୟସ୍ତଥାନ୍ୟତ୍ଵଦ୍ ବୁଦ୍ଧ୍ୟା ଵାପି କଥଂ ଭଵେତ୍ ॥
US-P17.033ab ଅଦୃଶ୍ୟୋଽପି ୟଥା ରାହୁଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରେ ବିମ୍ବଂ ୟଥାମ୍ଭସି ।
US-P17.033cd ସର୍ଵଗୋଽପି ତଥୈଵାତ୍ମା ବୁଦ୍ଧାଵେଵ ସ ଗୃହ୍ୟତେ ॥
US-P17.034ab ଭାନୋର୍ବିମ୍ବଂ ୟଥା ଚୌଷ୍ଣ୍ୟଂ ଜଲେ ଦୃଷ୍ଟଂ ନ ଚାମ୍ଭସଃ ।
US-P17.034cd ବୁଦ୍ଧୌ ବୋଧୋ ନ ତଦ୍ଧର୍ମସ୍ତଥୈଵ ସ୍ୟାଦ୍ ଵିଧର୍ମତଃ ॥
US-P17.035ab ଚକ୍ଷୁର୍ୟୁକ୍ତା ଧିୟୋ ଵୃତ୍ତିର୍ୟା ତାଂ ତଶ୍ୟନ୍ନଲୁପ୍ତଦୃକ୍ ।
US-P17.035cd ଦୃଷ୍ଟେର୍ଦ୍ରଷ୍ଟା ଭଵେଦାତ୍ମା ଶ୍ରୁତେଃ ଶ୍ରୋତା ତଥା ଶ୍ରୁତେଃ ॥
US-P17.036ab କେଵଲାଂ ମନସୋ ଵୃତ୍ତିଂ ପଶ୍ୟନ୍ ମନ୍ତା ମତେରଜଃ ।
US-P17.036cd ଵିଜ୍ଞାତାଲୁପ୍ତଶକ୍ତିତ୍ଵାତ୍ ତଥା ଶାସ୍ତ୍ରଂ ନ ହୀତ୍ୟତଃ ॥
US-P17.037ab ଧ୍ୟାୟତୀତ୍ୟଵିକାରିତ୍ଵଂ ତଥା ଲେଲାୟତୀତ୍ୟପି ।
US-P17.037cd ଅତ୍ର ସ୍ତେନେତି ଶୁଦ୍ଧତ୍ଵଂ ତଥାନନ୍ଵାଗତଂ ଶ୍ରୁତେଃ ॥
US-P17.038ab ଶକ୍ତ୍ୟଲୋପାତ୍ ସୁଷୁପ୍ତେ ଜ୍ଞସ୍ଥତା ବୋଧେଽଵିକାରତଃ ।
US-P17.038cd ଜ୍ଞେୟସ୍ୟୈଵ ଵିଶେଷସ୍ତୁ ୟତ୍ର ଵେତି ଶ୍ରୁତେର୍ମତଃ ॥
US-P17.039ab ଵ୍ୟଵଧାନାଦ୍ ଧି ପାରୋକ୍ଷ୍ୟଂ ଲୋକଦୃଷ୍ଟେରନାତ୍ମନଃ ।
US-P17.039cd ଦୃଷ୍ଟେରାତ୍ମସ୍ଵରୂପତ୍ଵାତ୍ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଂ ବ୍ରହ୍ମ ତତ୍ ସ୍ମୃତମ୍ ॥
US-P17.040ab ନ ହି ଦୀପାନ୍ତରାପେକ୍ଷା ୟଦ୍ଵଦ୍ ଦୀପପ୍ରକାଶନେ ।
US-P17.040cd ବୋଧସ୍ୟାତ୍ମସ୍ଵରୂପତ୍ଵାନ୍ ନ ବୋଧୋଽନ୍ୟସ୍ତଥେଷ୍ୟତେ ॥
US-P17.041ab ଵିଷୟତ୍ଵଂ ଵିକାରିତ୍ଵଂ ନାନାତ୍ଵଂ ଵା ନ ହୀଷ୍ୟତେ ।
US-P17.041cd ନ ହେୟୋ ନାପ୍ୟୁପାଦେୟ ଆତ୍ମା ନାନ୍ୟେନ ଵା ତତଃ ॥
US-P17.042ab ସବାହ୍ୟାଭ୍ୟନ୍ତରୋଽଜୀର୍ଣୋ ଜନ୍ମମୃତ୍ୟୁଜରାତିଗଃ ।
US-P17.042cd ଅହମାତ୍ମେତି ୟୋ ଵେତ୍ତି କୁତୋ ନ୍ଵେଵ ବିଭେତି ସଃ ॥
US-P17.043ab ପ୍ରଗେଵୈତଦ୍ଵିଧେଃ କର୍ମ ଵର୍ଣିତ୍ଵାଦେରପୋହନାତ୍ ।
US-P17.043cd ତଦସ୍ଥୂଲାଦିଶାସ୍ତ୍ରେଭ୍ୟସ୍ତତ୍ ତ୍ଵମେଵେତି ନିଶ୍ଚୟାତ୍ ॥
US-P17.044ab ପୂର୍ଵଦେହପରିତ୍ୟାଗେ ଜାତ୍ୟାଦୀନାଂ ପ୍ରହାଣତଃ ।
US-P17.044cd ଦେହସ୍ୟୈଵ ତୁ ଜାତ୍ୟାଦିସ୍ତସ୍ୟାପ୍ୟେଵଂ ହ୍ୟନାତ୍ମତା ॥
US-P17.045ab ମମାହଂ ଚେତ୍ୟତୋଽଵିଦ୍ୟା ଶରୀରାଦିଷ୍ଵନାତ୍ମସୁ ।
US-P17.045cd ଆତ୍ମଜ୍ଞାନେନ ହେୟା ସ୍ୟାଦସୁରାଣାମିତି ଶ୍ରୁତେଃ ॥
US-P17.046ab ଦଶାହାଶୌଚକାର୍ୟାଣାଂ ପାରିଵ୍ରାଜ୍ୟେ ନିଵର୍ତନମ୍ ।
US-P17.046cd ୟଥା ଜ୍ଞାନସ୍ୟ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତୌ ତଦ୍ଵଜ୍ ଜାତ୍ୟାଦିକର୍ମଣାମ୍ ॥
US-P17.047ab ୟତ୍କାମସ୍ତତ୍କ୍ରତୁର୍ଭୂତ୍ଵା କୃତଂ ତ୍ଵଜ୍ଞଃ ପ୍ରପଦ୍ୟତେ ।
US-P17.047cd ୟଦା ସ୍ଵାତ୍ମଦୃଶଃ କାମାଃ ପ୍ରମୁଚ୍ୟନ୍ତେଽମୃତସ୍ତଦା ॥
US-P17.048ab ଆତ୍ମରୂପଵିଧେଃ କାର୍ୟଂ କ୍ରିୟାଦିଭ୍ୟୋ ନିଵର୍ତନମ୍ ।
US-P17.048cd ନ ସାଧ୍ୟଂ ସାଧନଂ ଵାତ୍ମା ନିତ୍ୟତୃପ୍ତଃ ଶ୍ରୁତେର୍ମତଃ ॥
US-P17.049ab ଉତ୍ପାଦ୍ୟାପ୍ୟଵିକାର୍ୟାଣି ସଂସ୍କାର୍ୟଂ ଚ କ୍ରିୟାଫଲମ୍ ।
US-P17.049cd ନାତୋଽନ୍ୟତ୍ କର୍ମଣଃ କର୍ୟଂ ତ୍ୟଜେତ୍ ତସ୍ମାତ୍ ସସାଧନମ୍ ॥
US-P17.050ab ତାପାନ୍ତତ୍ଵାଦନିତ୍ୟତ୍ଵାଦାତ୍ମାର୍ଥତ୍ଵାଚ୍ ଚ ୟା ବହିଃ ।
US-P17.050cd ସଂହୃତ୍ୟାତ୍ମନି ତାଂ ପ୍ରୀତିଂ ସତ୍ୟାର୍ଥୀ ଗୁରୁମାଶ୍ରୟେତ୍ ॥
US-P17.051ab ଶାନ୍ତଂ ପ୍ରାଜ୍ଞଂ ତଥା ମୁକ୍ତଂ ନିଷ୍କ୍ର୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମଣି ସ୍ଥିତମ୍ ।
US-P17.051cd ଶ୍ରୁତେରାଚାର୍ୟଵାନ୍ ଵେଦ ତଦ୍ ଵିଦ୍ଧୀତି ସ୍ମୃତେସ୍ତଥା ॥
US-P17.052ab ସ ଗୁରୁସ୍ତାରୟେଦ୍ ୟୁକ୍ତଂ ଶିଷ୍ୟଂ ଶିଷ୍ୟଗୁଣାନ୍ଵିତମ୍ ।
US-P17.052cd ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ୟାପ୍ଲଵେନାଶୁ ସ୍ଵାନ୍ତଧ୍ଵାନ୍ତମହୋଦଧିମ୍ ॥
US-P17.053ab ଦୃଷ୍ଟିଃ ସ୍ପୃଷ୍ଟିଃ ଶ୍ରୁତିର୍ଘ୍ରାତିର୍ମତିର୍ଵିଜ୍ଞାତିରେଵ ଚ ।
US-P17.053cd ଶକ୍ତୟୋଽନ୍ୟାଶ୍ଚ ଭିଦ୍ୟନ୍ତେ ଚିଦ୍ରୂପତ୍ଵେଽପ୍ୟୁପାଧିଭିଃ ॥
US-P17.054ab ଅପାୟୋଦ୍ଭୂତିହୀନାଭିର୍ନିତ୍ୟଂ ଦୀପ୍ୟନ୍ ରଵିର୍ୟଥା ।
US-P17.054cd ସର୍ଵଗଃ ସର୍ଵଦୃକ୍ ଶୁଦ୍ଧଃ ସର୍ଵଂ ଜାନାତି ସର୍ଵଦା ॥
US-P17.055ab ଅନ୍ୟଦୃଷ୍ଟିଃ ଶରୀରସ୍ଥସ୍ତାଵନ୍ମାତ୍ରୋ ହ୍ୟଵିଦ୍ୟୟା ।
US-P17.055cd ଜଲେନ୍ଦ୍ଵାଦ୍ୟୁପମଭିସ୍ତୁ ତଦ୍ଧର୍ମା ଚ ଵିଭାଵ୍ୟତେ ॥
US-P17.056ab ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ବାହ୍ୟଂ ନିମୀଲ୍ୟାଥ ସ୍ମୃତ୍ଵା ତତ୍ ପ୍ରଵିହାୟ ଚ ।
US-P17.056cd ଅଥୋନ୍ମୀଲ୍ୟାତ୍ମନୋ ଦୃଷ୍ଟିଂ ବ୍ରହ୍ମ ପ୍ରାପ୍ନୋତ୍ୟନ୍ଧ୍ଵଗଃ ॥
US-P17.057ab ପ୍ରାଣାଦ୍ୟେଵଂ ତ୍ରିକଂ ହିତ୍ଵଃ ତୀର୍ଣୋଽଜ୍ଞାନମହୋଦଧିମ୍ ।
US-P17.057cd ସ୍ଵାତ୍ମସ୍ଥୋ ନିର୍ଗୁଣଃ ଶୁଦ୍ଧୋ ବୁଦ୍ଧୋ ମୁକ୍ତଃ ସ୍ଵତୋ ହି ସଃ ॥
US-P17.058ab ଅଜୋଽହଂ ଚାମରୋଽମୃତ୍ୟୁରଜରୋଽଭୟ ଏଵ ଚ ।
US-P17.058cd ସର୍ଵଜ୍ଞଃ ସର୍ଵଦୃକ୍ ଶୁଦ୍ଧ ଇତି ବୁଦ୍ଧୋ ନ ଜାୟତେ ॥
US-P17.059ab ପୂର୍ଵୋକ୍ତଂ ୟତ୍ ତମୋବୀଜଂ ତନ୍ ନାସ୍ତୀତି ଵିନିଶ୍ଚୟଃ ।
US-P17.059cd ତଦ୍ଭାଵେ କୁତୋ ଜନ୍ମ ବ୍ରହ୍ମୈକତ୍ଵଂ ଵିଜାନତଃ ॥
US-P17.060ab କ୍ଷୀରାତ୍ ସର୍ପିର୍ୟଥୋଦ୍ଧୃତ୍ୟ କ୍ଷିପ୍ତଂ ତସ୍ମିନ୍ ନ ପୂର୍ଵଵତ୍ ।
US-P17.060cd ବୁଦ୍ଧ୍ୟାଦେର୍ଜ୍ଞସ୍ତଥାସତ୍ୟାନ୍ ନ ଦେହୀ ପୂର୍ଵଵଦ୍ ଭଵେତ୍ ॥
US-P17.061ab ସତ୍ୟଂ ଜ୍ଞାନମନନ୍ତଂ ଚ ରସାଦେଃ ପଞ୍ଚକାତ୍ ପରମ୍ ।
US-P17.061cd ସ୍ୟାମଦୃଶ୍ୟାଦିଶାସ୍ତ୍ରୋକ୍ତମହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ନିଭୟଃ ॥
US-P17.062ab ୟସ୍ମାଦ୍ ଭୀତାଃ ପ୍ରଵର୍ତନ୍ତେ ଵାଞ୍ମନଃପାଵକାଦୟଃ ।
US-P17.062cd ତଦାତ୍ମାନନ୍ଦତତ୍ତ୍ଵଜ୍ଞୋ ନ ବିଭେତି କୁତଶ୍ଚନ ॥
US-P17.063ab ନାମାଦିଭ୍ୟଃ ପରେ ଭୂମ୍ନି ସ୍ଵାରାଜ୍ୟେ ଚେତ୍ ସ୍ଥିତୋଽଦ୍ଵୟେ ।
US-P17.063cd ପ୍ରଣମେତ୍ କଂ ତଦାତ୍ମଜ୍ଞୋ ନ କାର୍ୟଂ କର୍ମଣା ତଦା ॥
US-P17.064ab ଵିରାଡ୍ ଵୈଶ୍ଵାନରୋ ବାହ୍ୟଃ ସ୍ମରନ୍ନନ୍ତଃ ପ୍ରଜାପତିଃ ।
US-P17.064cd ପ୍ରଵିଲୀନେ ତୁ ସର୍ଵସ୍ମିନ୍ ପ୍ରାଜ୍ଞୋଽଵ୍ୟାକୃତମୁଚ୍ୟତେ ॥
US-P17.065ab ଵାଚାରମ୍ଭଣମାତ୍ରତ୍ଵାତ୍ ସୁଷୁପ୍ତାଦିତ୍ରିକଂ ତ୍ଵସତ୍ ।
US-P17.065cd ସତ୍ୟୋ ଜ୍ଞଶ୍ଚାହମିତ୍ୟେଵଂ ସତ୍ୟସନ୍ଧୋ ଵିମୁଚ୍ୟତେ ॥
US-P17.066ab ଭାରୂପତ୍ଵାଦ୍ ୟଥା ଭାନୋର୍ନାହୋରାତ୍ରେ ତଥୈଵ ତୁ ।
US-P17.066cd ଜ୍ଞାନାଜ୍ଞାନେ ନ ମେ ସ୍ୟାତାଂ ଚିଦ୍ରୂପତ୍ଵାଵିଶେଷତଃ ॥
US-P17.067ab ଶାସ୍ତ୍ରସ୍ୟାନତିଶଙ୍କ୍ୟତ୍ଵାଦ୍ ବ୍ରହ୍ମୈଵ ସ୍ୟାମହଂ ସଦା ।
US-P17.067cd ବ୍ରହ୍ମଣୋ ମେ ନ ହେୟଂ ସ୍ୟାଦ୍ ଗ୍ରାହ୍ୟଂ ଵେତି ଚ ସଂସ୍ମରେତ୍ ॥
US-P17.068ab ଅହମେଵ ଚ ଭୂତେଷୁ ସର୍ଵେଷ୍ଵେକୋ ନଭୋ ୟଥା ॥
US-P17.068cd ମୟି ସର୍ଵାଣି ଭୂତାନି ପଶ୍ୟନ୍ନେଵଂ ନ ଜାୟତେ ॥
US-P17.069ab ନ ବାହ୍ୟଂ ମଧ୍ୟତୋ ଵାନ୍ତର୍ଵିଦ୍ୟତେଽନ୍ୟତ୍ ସ୍ଵତଃ କ୍ଵଚିତ୍ ।
US-P17.069cd ଅବାହ୍ୟାନ୍ତଃଶ୍ରୁତେଃ କିଂଚିତ୍ ତସ୍ମାଚ୍ଛୁଦ୍ଧଃ ସ୍ଵୟଂପ୍ରଭଃ ॥
US-P17.070ab ନେତିନେତ୍ୟାଦିଶାସ୍ତ୍ରେଭ୍ୟଃ ପ୍ରପଞ୍ଚୋପଶମୋଽଦ୍ଵୟଃ ।
US-P17.070cd ଅଵିଜ୍ଞାତାଦିଶାସ୍ତ୍ରାଚ୍ଚ ନୈଵ ଜ୍ଞେୟୋ ହ୍ୟତୋଽନ୍ୟଥା ॥
US-P17.071ab ସର୍ଵସ୍ୟାତ୍ମାହମେଵେତି ବ୍ରହ୍ମ ଚେଦ୍ ଵିଦିତଂ ପରମ୍ ।
US-P17.071cd ସ ଆତ୍ମା ସର୍ଵଭୂତାନାମାତ୍ମା ହ୍ୟେଷାମିତି ଶ୍ରୁତେଃ ॥
US-P17.072ab ଜିଵଶ୍ଚେତ୍ ପରମାତ୍ମାନଂ ସ୍ଵାତ୍ମାନଂ ଦେଵମଞ୍ଜସା ।
US-P17.072cd ଦେଵୋପାସ୍ୟଃ ସ ଦେଵାନାଂ ପଶୁତ୍ଵାଚ୍ ଚ ନିଵର୍ତତେ ॥
US-P17.073ab ଅହମେଵ ସଦାତ୍ମଜ୍ଞଃ ଶୂନ୍ୟସ୍ତ୍ଵନ୍ୟୈର୍ୟଥାମ୍ବରମ୍ ।
US-P17.073cd ଇତ୍ୟେଵଂ ସତ୍ୟସଂଧତ୍ଵାଦସଦ୍ଧାତା ନ ବଧ୍ୟତେ ॥
US-P17.074ab କୃପଣାସ୍ତେଽନ୍ୟଥୈଵାତୋ ଵିଦୁର୍ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ହି ୟେ ।
US-P17.074cd ସ୍ଵରାଡ୍ ୟୋଽନନ୍ୟଦୃକ୍ ସ୍ଵସ୍ଥସ୍ତସ୍ୟ ଦେଵା ଅସନ୍ ଵଶେ ॥
US-P17.075ab ହିତ୍ଵା ଜାତ୍ୟାଦିସଂବନ୍ଧଂ ଵାଚୋଽନ୍ୟାଃ ସହ କର୍ମଭିଃ ।
US-P17.075cd ଓମିତ୍ୟେଵଂ ସ୍ଵମାତ୍ମାନଂ ସର୍ଵଂ ଶୁଦ୍ଧଂ ପ୍ରପଦ୍ୟଥ ॥
US-P17.076ab ସେତୁଂ ସର୍ଵଵ୍ୟଵସ୍ଥାନାମହୋରାତ୍ରାଦିଵର୍ଜିତମ୍ ।
US-P17.076cd ତିର୍ୟଗୂର୍ଧ୍ଵମଧଃ ସର୍ଵଂ ସକୃଜ୍ଜ୍ୟୋତିରନାମୟମ୍ ॥
US-P17.077ab ଧର୍ମାଧର୍ମଵିନିର୍ମୁକ୍ତଂ ଭୂତଭଵ୍ୟାତ୍ କୃତାକୃତାତ୍ ।
US-P17.077cd ସ୍ଵମାତ୍ମାନଂ ପରଂ ଵିଦ୍ୟାଦ୍ ଵିମୁକ୍ତଂ ସର୍ଵବନ୍ଧନୈଃ ॥
US-P17.078ab ଅକୁର୍ଵନ୍ ସର୍ଵକୃଚ୍ଛୁଦ୍ଦସ୍ତିଷ୍ଠନ୍ନତ୍ୟେତି ଧାଵତଃ ।
US-P17.078cd ମାୟୟା ସର୍ଵଶକ୍ତିତ୍ଵାଦଜଃ ସନ୍ ବନୁଧା ମତଃ ॥
US-P17.079ab ରାଜଵତ୍ ସାକ୍ଷିମାତ୍ରତ୍ଵାତ୍ ସାଂନିଧ୍ୟାଦ୍ ଭ୍ରାମକୋ ୟଥା ।
US-P17.079cd ଭ୍ରାମୟଞ୍ ଜଗଦାତ୍ମାହଂ ନିଷ୍କ୍ରିୟୋ ଽକାରକୋଽଦ୍ଵୟଃ ॥
US-P17.080ab ନିଗୁଣଂ ସିଷ୍କିୟଂ ନିତ୍ୟଂ ନିର୍ଦ୍ଵନ୍ଦ୍ଵଂ ୟନ୍ ନିରାମୟମ୍ ।
US-P17.080cd ଶୁଦ୍ଧଂ ବୁଦ୍ଧଂ ତଥା ମୁକ୍ତଂ ତଦ୍ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମୀତି ଧାରୟେତ୍ ॥
US-P17.081ab ବନ୍ଧଂ ସୋକ୍ଷଂ ଚ ସର୍ଵଂ ୟତ ଇଦମୁଭୟଂ ହେୟମେକଂ ଦ୍ଵୟଂ ଚ ।
US-P17.081cd ଜ୍ଞେୟାଜ୍ଞେୟାଭ୍ୟତୀତଂ ପରମମଧିଗତଂ ତତ୍ତ୍ଵମେକଂ ଵିଶୁଦ୍ଧମ୍ ।
US-P17.081ef ଵିଜ୍ଞାୟୈତଦ୍ ୟଥାଵଚ୍ଛ୍ରୁତିମୁନିଗଦିତଂ ଶୋକମୋହାଵତୀତଃ ।
US-P17.081gh ସର୍ଵଜ୍ଞଃ ସର୍ଵକୃତ୍ ସ୍ୟାଦ୍ ଭଵଭୟରହିତୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋଽଵାପ୍ତକୃତ୍ୟଃ ॥
US-P17.082ab ନ ସ୍ଵୟଂ ସ୍ଵସ୍ୟ ନାନ୍ୟଶ୍ଚ ନାନ୍ୟସ୍ୟାତ୍ମା ଚ ହେୟଗଃ ।
US-P17.082cd ଉପାଦେୟୋ ନ ଚାପ୍ୟେଵମିତି ସମ୍ୟଞ୍ମତିଃ ସ୍ମୃତା ॥
US-P17.083ab ଆତ୍ମପ୍ରତ୍ୟାୟିକା ହ୍ୟେଷା ସର୍ଵଵେଦାନ୍ତଗୋଚରା ।
US-P17.083cd ଜ୍ଞାତ୍ଵୈତାଂ ହି ଵିମୁଚ୍ୟନ୍ତେ ସର୍ଵସଂସାରବନ୍ଧନୈଃ ॥
US-P17.084ab ରହସ୍ୟଂ ସର୍ଵଵେଦାନାଂ ଦେଵାନାଂ ଚାପି ୟତ୍ ପରମ୍ ।
US-P17.084cd ପଵିତ୍ରଂ ପରମଂ ହ୍ୟେତତ୍ ତଦେତତ୍ ସମ୍ପ୍ରକାଶିତମ୍ ॥
US-P17.085ab ନୈତଦ୍ ଦେୟମଶାନ୍ତାୟ ରହସ୍ୟଂ ଜ୍ଞାନମୁତ୍ତମମ୍ ।
US-P17.085cd ଵିରକ୍ତାୟ ପ୍ରଦାତଵ୍ୟଂ ଶିଷ୍ୟାୟାନୁଗତାୟ ଚ ॥
US-P17.086ab ଦଦତଶ୍ଚାତ୍ମନୋ ଜ୍ଞାନଂ ନିଷ୍କ୍ରିୟୋଽନ୍ୟୋ ନ ଵିଦ୍ୟତେ ।
US-P17.086cd ଜ୍ଞାନମିଚ୍ଛନ୍ ଭଵେତ୍ ତସ୍ମାଦ୍ ୟୁକ୍ତଃ ଶିଷ୍ୟଗୁଣୈଃ ସଦା ॥
US-P17.087ab ଜ୍ଞାନଂ ଜ୍ଞେୟଂ ତଥା ଜ୍ଞାତା ୟସ୍ମାଦନ୍ୟନ୍ ନ ଵିଦ୍ୟତେ ।
US-P17.087cd ସର୍ଵଜ୍ଞଃ ସର୍ଵଶକ୍ତିର୍ୟସ୍ତସ୍ମୈ ଜ୍ଞାନାତ୍ମନେ ନମଃ ॥
US-P17.088ab ଵିଦ୍ୟୟା ତାରିତାଃ ସ୍ମୋ ୟୈର୍ଜନ୍ମମୃତ୍ୟୁମହୋଦଧିମ୍ ।
US-P17.088cd ସର୍ଵଜ୍ଞେଭ୍ୟୋ ନମସ୍ତେଭ୍ୟୋ ଗୁରୁଭ୍ୟୋଽଜ୍ଞାନସଂକୁଲଂ ॥
US-P18.001ab ୟେନାତ୍ମନା ଵିଲୀୟନ୍ତ ଉଦ୍ଭଵନ୍ତି ଚ ଵୃତ୍ତୟଃ ।
US-P18.001cd ନିତ୍ୟାଵଗତୟେ ତସ୍ମୈ ନମୋ ଧୀପ୍ରତ୍ୟୟାତ୍ମନେ ॥
US-P18.002ab ପ୍ରମଥ୍ୟ ଵଜ୍ରୋପମୟୁକ୍ତିସଂଭୃତୈଃ ଶ୍ରୁତେରରାତୀଞ୍ ଶତଶୋ ଵଚୋଽସିଭିଃ ।
US-P18.002cd ରରକ୍ଷ ଵେଦାର୍ଥିନିଧିଂ ଵିଶାଲଧୀର୍ନମୋ ୟତୀନ୍ଦ୍ରିୟାୟ ଗୁରୋର୍ଗରୀୟସେ ॥
US-P18.003ab ନିତ୍ୟମୁକ୍ତଃ ସଦେଵାସ୍ମୀତ୍ୟେଵଂ ଚେନ୍ ନ ଭଵେନ୍ ମତିଃ ।
US-P18.003cd କିମର୍ଥଂ ଶ୍ରାଵୟତ୍ୟେଵଂ ମାତୃଵଚ୍ଛ୍ରୁତିରାଦୃତା ॥
US-P18.004ab ସିଦ୍ଧାଦେଵାହମିତ୍ୟସ୍ମାଦ୍ ୟୁଷ୍ମଦ୍ଧର୍ମୋ ନିଷିଧ୍ୟତେ ।
US-P18.004cd ରଜ୍ଜ୍ଵାମିଵାହିଧୀର୍ୟୁକ୍ତ୍ୟା ତତ୍ ତ୍ଵମିତ୍ୟାଦିଶାସନୈଃ ॥
US-P18.005ab ଶାସ୍ତ୍ରପ୍ରାମଣ୍ୟତୋ ଜ୍ଞେୟା ଧର୍ମାଦେରସ୍ତିତା ୟଥା ।
US-P18.005cd ଵିଷାପୋହୋ ୟଥା ଧ୍ୟାନାଦ୍ ହ୍ନୁତିଃ ସ୍ୟାତ୍ ପାପ୍ମନସ୍ତଥା ॥
US-P18.006ab ସଦ୍ ବ୍ରହ୍ମାହଂ କରୋମୀତି ପ୍ରତ୍ୟୟାଵାତ୍ମସାକ୍ଷିକୌ ।
US-P18.006cd ତୟୋରଜ୍ଞାନଜସ୍ୟୈଵ ତ୍ୟାଗୋ ୟୁକ୍ତତରୋ ମତଃ ॥
US-P18.007ab ସଦସ୍ମୀତି ପ୍ରମାଣୋତ୍ଥା ଧୀରନ୍ୟା ତନ୍ନିବୋଦ୍ଭଵା ।
US-P18.007cd ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦିନିଭା ଵାପି ବାଧ୍ୟତେ ଦିଗ୍ଭ୍ରମାଦିଵତ୍ ॥
US-P18.008ab କର୍ତା ଭୋକ୍ତେତି ୟଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରଂ ଲୋକବୁଦ୍ଡ୍ୟନୁଵାଦି ତତ୍ ।
US-P18.008cd ସଦସ୍ମୀତି ଶ୍ରୁତେର୍ଜାତା ବାଧ୍ୟତେଽନିତ୍ୟୈତୟୈଵ ଧୀଃ ॥
US-P18.009ab ସଦେଵ ତ୍ଵମସୀତ୍ୟୁକ୍ତେ ନାତ୍ମନୋ ମୁକ୍ତତାଂ ସ୍ଥିରାମ୍ ।
US-P18.009cd ପ୍ରପଦ୍ୟତେ ପ୍ରସଂଚକ୍ଷାମତୋ ୟୁକ୍ତ୍ୟାନୁଚିନ୍ତୟେତ୍ ॥
US-P18.010ab ସକୃଦୁକ୍ତଂ ନ ଗୃହ୍ଣାତି ଵାକ୍ୟାର୍ଥଜ୍ଞୋଽପି ୟୋ ଭଵେତ୍ ।
US-P18.010cd ଅପେକ୍ଷତେଽତ ଏଵାନ୍ୟଦଵୋଛାମ ଦ୍ଵୟଂ ହି ତତ୍ ॥
US-P18.011ab ନିୟୋଗୋଽପ୍ରତିପନ୍ନତ୍ଵାତ୍ କର୍ମଣାଂ ସ ୟଥା ଭଵେତ୍ ।
US-P18.011cd ଅଵିରୁଦ୍ଧୋ ଭଵେତ୍ ତାଵଦ୍ ୟାଵତ୍ ସଂଵେଦ୍ୟତାଦୃଢା ॥
US-P18.012ab ଚେଷ୍ଟିତଂ ଚ ତଥା ମିଥ୍ୟା ସ୍ଵଚ୍ଛନ୍ଦଃ ପ୍ରତିପଦ୍ୟତେ ।
US-P18.012cd ପ୍ରସଂଖ୍ୟାନମତଃ କାର୍ୟଂ ୟାଵଦାତ୍ମାନୁଭୂୟତେ ॥
US-P18.013ab ସଦସ୍ମୀତି ଚ ଵିଜ୍ଞାନମକ୍ଷଜୋ ବାଧତେ ଧ୍ରୁଵମ୍ ।
US-P18.013cd ଶବ୍ଦୋତ୍ଥଂ ଦୃଢସଂସ୍କାରୋ ଦୋଷୈଶ୍ଚାକୃଷ୍ୟତେ ବହିଃ ॥
US-P18.014ab ଶ୍ରୁତାନୁମାନଜନ୍ମାନୌ ସାମାନ୍ୟଵିଷୟୌ ୟତଃ ।
US-P18.014cd ପ୍ରତ୍ୟୟାଵକ୍ଷଜୋଽଵଶ୍ୟଂ ଵୀଶେଷାର୍ଥୋ ନିଵାରୟେତ୍ ॥
US-P18.015ab ଵାକ୍ୟାର୍ଥପ୍ରତ୍ୟୟୀ କଶ୍ଚିନ୍ ନିର୍ଦୁଃଖୋ ନୋପଲଭ୍ୟତେ ।
US-P18.015cd ୟଦି ଵା ଦୃଶ୍ୟତେ କଶ୍ଚିଦ୍ ଵାକ୍ୟାର୍ଥଶ୍ରୁତିମାତ୍ରତଃ ॥
US-P18.016ab ନିର୍ଦୁଃଖୋଽତୀତଦେହେଷୁ କୃତଭାଵୋଽନୁମୀୟତେ ।
US-P18.016cd ଚର୍ୟା ନୋଽଶାସ୍ତ୍ରସଂଵେଦ୍ୟା ସ୍ୟାଦନିଷ୍ଟଂ ତଥା ସତି ॥
US-P18.017ab ସଦସୀତି ଫଲଂ ଚୋକ୍ତ୍ଵା ଵିଧେୟଂ ସାଧନଂ ୟତଃ ।
US-P18.017cd ନ ତଦନ୍ୟତ୍ ପ୍ରସଂଖ୍ୟାନାତ୍ ପ୍ରସିଦ୍ଧାର୍ଥମିହେଷ୍ୟତେ ॥
US-P18.018ab ତସ୍ମାଦନୁଭଵାୟୈଵ ପ୍ରସଂଚକ୍ଷୀତ ୟତ୍ନତଃ ।
US-P18.018cd ତ୍ୟଜନ୍ ସାଧନତତ୍ସାଧ୍ୟଵିରୁଦ୍ଧଂ ଶମନାଦିମାନ୍ ॥
US-P18.019ab ନୈତଦେଵଂ ରହସ୍ୟାନାଂ ନେତିନେତ୍ୟଵସାନତଃ ।
US-P18.019cd କ୍ରିୟାସାଧ୍ୟଂ ପୁରା ଶ୍ରାଵ୍ୟଂ ନ ମୋକ୍ଷୋ ନିତ୍ୟସିଦ୍ଧତଃ ॥
US-P18.020ab ପୁତ୍ରଦୁଃଖଂ ୟଥାଧ୍ୟସ୍ତଂ ନିତ୍ୟାଦୁଃଖେ ସ୍ଵ ଆତ୍ମନି ।
US-P18.020cd ଅହଂକର୍ତ୍ରା ତଥାଧ୍ୟସ୍ତଂ ପିତ୍ରାଦୁଃଖେ ସ୍ଵ ଆତ୍ମନି ॥
US-P18.021ab ସୋଽଧ୍ୟାସୋ ନେତି ନେତୀତି ପ୍ରାପ୍ତଵତ୍ ପ୍ରତିଷିଧ୍ୟତେ ।
US-P18.021cd ଭୂୟୋଽଧ୍ୟାସଵିଧିଃ କଶ୍ଚିତ୍ କୁତଶ୍ଚିନ୍ ନୋପପଦ୍ୟତେ ॥
US-P18.022ab ଆତ୍ମନୀହ ୟଥାଧ୍ୟାସଃ ପ୍ରତିଷେଧସ୍ତଥୈଵ ଚ ।
US-P18.022cd ମଲାଧ୍ୟାସନିଷେଧୌ ଖେ କ୍ରିୟେତେ ଚ ୟଥାବୁଧୈଃ ॥
US-P18.023ab ପ୍ରାପ୍ତଶ୍ଚେତ୍ ପ୍ରତିଷିଧ୍ୟେତ ମୋକ୍ଷୋଽନିତ୍ୟୋ ଭଵେଦ୍ ଧ୍ରୁଵମ୍ ।
US-P18.023cd ଅତୋଽପ୍ରାପ୍ତନିଷେଧୋଽୟଂ ଦିଵ୍ୟଗ୍ନିଚୟନାଦିଵତ୍ ॥
US-P18.024ab ସଂଭାଵ୍ୟୋ ଗୋଚରେ ଶବ୍ଦଃ ପ୍ରତ୍ୟୟୋ ଵା ନ ଚାନ୍ୟଥା ।
US-P18.024cd ନ ସଂଭାଵ୍ୟୌ ତଦାତ୍ମତ୍ଵାଦହଂକର୍ତୁସ୍ତଥୈଵ ଚ ॥
US-P18.025ab ଅହଂକର୍ତ୍ରାତ୍ମନି ନ୍ୟସ୍ତଂ ଚୈତନ୍ୟେ କର୍ତୃତାଦି ୟତ୍ ।
US-P18.025cd ନେତି ନେତୀତି ତତ୍ ସର୍ଵଂ ସାହଂକର୍ତ୍ରା ନିଷିଧ୍ୟତେ ॥
US-P18.026ab ଉପଲଭିଃ ସ୍ଵୟଂଜ୍ୟୋତିର୍ଦୃଶିଃ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଦକ୍ରିୟଃ ।
US-P18.026cd ସାକ୍ଷାତ୍ ସର୍ଵାନତରଃ ସାକ୍ଷୀ ଚେତା ନିତ୍ୟୋଽଗୁଣୋଽଦ୍ଵୟଃ ॥
US-P18.027ab ସଂନିଧୌ ସର୍ଵଦା ତସ୍ୟ ସ୍ୟାତ୍ ତଦାଭୋଽଭିମାନକୃତ୍ ।
US-P18.027cd ଆତ୍ମାତ୍ମୀୟଂ ଦ୍ଵୟଂ ଚାତଃ ସ୍ୟାଦହଂମମଗୋଚରଃ ॥
US-P18.028ab ଜାତିକର୍ମାଦିମତ୍ତ୍ଵାଦ୍ ଧି ତସ୍ମିଞ୍ ଶବ୍ଦସ୍ତ୍ଵହଂକୃତି ।
US-P18.028cd ନ କଶ୍ଚିଦ୍ ଵର୍ତତେ ଶବ୍ଦସ୍ତଦଭାଵାତ୍ ସ୍ଵ ଆତ୍ମନି ॥
US-P18.029ab ଆଭାସୋ ୟତ୍ର ତତ୍ରୈଵ ଶବ୍ଦାଃ ପ୍ରତ୍ୟଗ୍ଦୃଶିଂ ସ୍ଥିତାଃ ।
US-P18.029cd ଲକ୍ଷୟେୟୁର୍ନ ସାକ୍ଷାତ୍ ତମଭିଦଧ୍ୟୁଃ କଥଂଚନ ॥
US-P18.030ab ନହ୍ୟଜାତ୍ୟାଦିମାନ୍ କଶ୍ଚିଦର୍ଥଃ ଶବ୍ଦୈର୍ନିରୂପ୍ୟତେ ।
US-P18.030cd ଆତ୍ମାଭାସୋ ୟତୋଽହଂକୃଦାତ୍ମଶବ୍ଦୈସ୍ତଥୋଚ୍ୟତେ ॥
US-P18.031ab ଉଲ୍ମୁକାଦୌ ୟଥାଗ୍ନ୍ୟର୍ଥାଃ ପରାର୍ଥତ୍ଵାନ୍ ନ ଚାଞ୍ଜସା ।
US-P18.031cd ମୁଖାଦନ୍ୟୋ ମୁଖାଭାସୋ ୟଥାଦର୍ଶାନୁକାରତଃ ॥
US-P18.032ab ଆଭାସାନ୍ ମୁଖମପ୍ୟେଵମାଦର୍ଶାନୁଵର୍ତନାତ୍ ।
US-P18.032cd ଅହଂକୃତ୍ୟାତ୍ମନିର୍ଭାସୋ ମୁଖାଭାସଵଦିଷ୍ୟତେ ॥
US-P18.033ab ମୁଖଵତ୍ ସ୍ଥିତ ଆତ୍ମାନ୍ୟୋଽଵିଵିକ୍ତୌ ତୌ ତଥୈଵ ଚ ।
US-P18.033cd ସଂସାରୀ ଚ ସ ଇତ୍ୟେକ ଆଭାସୋ ୟସ୍ତ୍ଵହଂକୃତି ॥
US-P18.034ab ଵସ୍ତୁ ଚ୍ଛାୟା ସ୍ମୃତେରନ୍ୟନ୍ ମାଧୁର୍ୟାଦି ଚ କାରଣମ୍ ।
US-P18.034cd ଜ୍ଞୈକଦେଶୋ ଵିକାରୋ ଵା ତଦାଭାସାଶ୍ରୟଃ ପରେ ॥
US-P18.035ab ଅହଂକର୍ତୈଵ ସଂସାରୀ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଇତି କେଚନ ।
US-P18.035cd ଅହଂକାରାଦିସଂତାନଃ ସଂସାରୀ ନାନ୍ଵୟୀ ପୃଥକ୍ ॥
US-P18.036ab ଇତ୍ୟେଵଂ ସୌଗତା ଆହୁସ୍ତତ୍ର ନ୍ୟାୟୋ ଵିଚାର୍ୟତାମ୍ ।
US-P18.036cd ସଂସାରିଣାଂ କଥା ତ୍ଵାସ୍ତାଂ ପ୍ରକୃତଂ ତ୍ଵଧୁନୋଚ୍ୟତେ ॥
US-P18.037ab ମୁଖାଭାସୋ ୟ ଆଦର୍ଶେ ଧର୍ମୋ ନାନ୍ୟତରସ୍ୟ ସଃ ।
US-P18.037cd ଦ୍ଵୟୋରେକସ୍ୟ ଚେଦ୍ ଧର୍ମୋ ଵିୟୁକ୍ତେଽନ୍ୟତରେ ଭଵେତ୍ ॥
US-P18.038ab ମୁଖେନ ଵ୍ୟପଦେଶାତ୍ ସ ମୁଖସ୍ୟୈଵେତି ଚେନ୍ ମତମ୍ ।
US-P18.038cd ନାଦର୍ଶାନୁଵିଧାନାଚ୍ ଚ ମୁଖେ ସତ୍ୟଵିଭାଵତଃ ॥
US-P18.039ab ଦ୍ଵୟୋରେଵେତି ଚେତ୍ ତନ୍ ନ ଦ୍ଵୟୋରେଵାପ୍ୟଦର୍ଶନାତ୍ ।
US-P18.039cd ଅଦୃଷ୍ଟସ୍ୟ ସତୋ ଦୃଷ୍ଟିଃ ସ୍ୟାଦ୍ ରାହୋଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରସୂର୍ୟୟୋଃ ॥
US-P18.040ab ରାହୋଃ ପ୍ରାଗେଵ ଵସ୍ତୁତ୍ଵଂ ସିଦ୍ଧଂ ଶାସ୍ତ୍ରପ୍ରମାଣତଃ ।
US-P18.040cd ଛାୟାପକ୍ଷେ ତ୍ଵଵସ୍ତୁତ୍ଵଂ ତସ୍ୟ ସ୍ୟାତ୍ ପୂର୍ଵୟୁକ୍ତିତଃ ॥
US-P18.041ab ଛାୟାକ୍ରାନ୍ତେର୍ନିଷେଧୋଽୟଂ ନ ତୁ ଵସ୍ତୁତ୍ଵସାଧକଃ ।
US-P18.041cd ନ ହ୍ୟର୍ଥାନ୍ତରନିଷ୍ଟଂ ସଦ୍ ଵାକ୍ୟମର୍ଥାନ୍ତରଂ ଵଦେତ୍ ॥
US-P18.042ab ମାଧୁର୍ୟାଦି ଚ ୟତ୍ କାର୍ୟମୁଷ୍ଣଦ୍ରଵ୍ୟାଦ୍ୟସେଵନାତ୍ ।
US-P18.042cd ଛାୟାୟା ନ ତ୍ଵଦୃଷ୍ଟତ୍ଵାଦପାମେଵ ଚ ଦର୍ଶନାତ୍ ॥
US-P18.043ab ଆତ୍ମାଭାସାଶ୍ରୟାଶ୍ଚୈଵଂ ମୁଖାଭାସାଶ୍ରୟା ୟଥା ।
US-P18.043cd ଗମ୍ୟତେ ଶାସ୍ତ୍ରୟୁକ୍ତିଭ୍ୟାମାଭାସାସତ୍ତ୍ଵମେଵ ଚ ॥
US-P18.044ab ନ ଦୃଶେରଵିକାରିତ୍ଵାଦାଭାସସ୍ୟାପ୍ୟଵସ୍ତୁତଃ ।
US-P18.044cd ନାଚିତିତ୍ଵାଦହଂକର୍ତୁଃ କସ୍ୟ ସଂସାରିତା ଭଵେତ୍ ॥
US-P18.045ab ଅଵିଦ୍ୟାମାତ୍ର ଏଵାତଃ ସଂସାରୋଽସ୍ତ୍ଵଵିଵେକତଃ ।
US-P18.045cd କୂଟସ୍ଥେନାତ୍ମନା ନିତ୍ୟମାତ୍ମଵାନାତ୍ମନୀଵ ସଃ ॥
US-P18.046ab ରଜ୍ଜୁସର୍ପୋ ୟଥା ରଜ୍ଜ୍ଵା ସାତ୍ମକଃ ପ୍ରାଗ୍ ଵିଵେକତଃ ।
US-P18.046cd ଅଵସ୍ତୁସନ୍ନପି ହ୍ୟେଷ କୂଟସ୍ଥେନାତ୍ମନା ତଥା ॥
US-P18.047ab ଆତ୍ମାଭାସାଶ୍ରୟଶ୍ଚାତ୍ମା ପ୍ରତ୍ୟୟୈଃ ସ୍ଵୈର୍ଵିକାରଵାନ୍ ।
US-P18.047cd ସୁଖୀ ଦୁଃଖୀ ଚ ସଂସାରୀ ନିତ୍ୟ ଏଵେତି କେଚନ ॥
US-P18.048ab ଆତ୍ମାଭାସାପରିଜ୍ଞାନାଦ୍ ୟଥାତ୍ମ୍ୟେନ ଵିମୋହିତାଃ ।
US-P18.048cd ଅହଂକର୍ତାରମାତ୍ମେତି ମନ୍ୟନ୍ତେ ତେ ନିରାଗମାଃ ॥
US-P18.049ab ସଂସାରୋ ଵସ୍ତୁସଂସ୍ତେଷାଂ କର୍ତୃଭୋକ୍ତୃତ୍ଵଲକ୍ଷଣଃ ।
US-P18.049cd ଆତ୍ମାଭାସାଶ୍ରୟାଜ୍ଞାନାତ୍ ସଂସରନ୍ତ୍ୟଵିଵେକତଃ ॥
US-P18.050ab ଚୈତନ୍ୟାଭାସତା ବୁଦ୍ଧେରାତ୍ମନସ୍ତତ୍ସ୍ଵରୂପତା ।
US-P18.050cd ସ୍ୟାଚ୍ ଚେତ୍ ତଂ ଜ୍ଞାନଶବ୍ଦୈଶ୍ଚ ଵେଦଃ ଶାସ୍ତୀତି ୟୁଜ୍ୟତେ ॥
US-P18.051ab ପ୍ରକୃତିପ୍ରତ୍ୟୟାର୍ଥୌ ୟୌ ଭିନ୍ନାଵେକାଶ୍ରୟୌ ୟଥା ।
US-P18.051cd କରୋତି ଗଚ୍ଛତୀତ୍ୟାଦୌ ଦୃଷ୍ଟୌ ଲୋକପ୍ରସିଦ୍ଧିତଃ ॥
US-P18.052ab ନାନୟୋର୍ଦ୍ଵ୍ୟାଶ୍ରୟତ୍ଵଂ ତୁ ଲୋକେ ଦୃଷ୍ଟଂ ସ୍ମୃତୌ ତଥା ।
US-P18.052cd ଜାନାତ୍ୟର୍ଥେଷୁ କୋ ହେତୁର୍ଦ୍ଵ୍ୟାଶ୍ରୟତ୍ଵେ ନିଗଦ୍ୟତାମ୍ ॥
US-P18.053ab ଆତ୍ମାଭାସସ୍ତୁ ତିଣ୍ଵାଚ୍ୟୋ ଧାତ୍ଵର୍ଥଶ୍ଚ ଧିୟଃ କ୍ରିୟା ।
US-P18.053cd ଉଭୟଂ ଚାଵିଵେକେନ ଜାନାତୀତ୍ୟୁଚ୍ୟତେ ମୃଷା ॥
US-P18.054ab ନ ବୁଦ୍ଧେରଵବୋଧୋଽସ୍ତି ନାତ୍ମନୋ ଵିଦ୍ୟତେ କ୍ରିୟା ।
US-P18.054cd ଅତୋ ନାନ୍ୟତରସ୍ୟାପି ଜାନାତୀତି ଚ ୟୁଜ୍ୟତେ ॥
US-P18.055ab ନାପ୍ୟତୋ ଭାଵଶବ୍ଦେନ ଜ୍ଞପ୍ତିରିତ୍ୟପି ୟୁଜ୍ୟତେ ।
US-P18.055cd ନ ହ୍ୟାତ୍ମା ଵିକ୍ରିୟାମାତ୍ରୋ ନିତ୍ୟ ଆତ୍ମେତିଶାସନାତ୍ ॥
US-P18.056ab ନ ବୁଦ୍ଧେର୍ବୁଦ୍ଧିଵାଚ୍ୟତ୍ଵଂ କରଣଂ ନ ହ୍ୟ୍କର୍ତୃକମ୍ ।
US-P18.056cd ନାପି ଜ୍ଞାୟତ ଇତ୍ୟେଵଂ କର୍ମଶବ୍ଦୈର୍ନିରୁଚ୍ୟତେ ॥
US-P18.057ab ନ ୟେଷାମେକ ଏଵାତ୍ମା ନିର୍ଦୁଃଖୋଽଵିକ୍ରିୟଃ ସଦା ।
US-P18.057cd ତେଷାଂ ସ୍ୟାଚ୍ଛବ୍ଦଵାଚ୍ୟତ୍ଵଂ ଜ୍ଞେୟତ୍ଵଂ ଚାତ୍ମନଃ ସଦା ॥
US-P18.058ab ୟଦାହଂକର୍ତୁରାତ୍ମତ୍ଵଂ ତଦା ଶବ୍ଦାର୍ଥମୁଖ୍ୟତା ।
US-P18.058cd ନାଶନାୟାଦିମତ୍ତ୍ଵାତ୍ ତୁ ଶ୍ରୁତୌ ତସ୍ୟାତ୍ମତେଷ୍ୟତେ ॥
US-P18.059ab ହନ୍ତ ତର୍ହି ନ ମୁଖ୍ୟାର୍ଥୋ ନାପି ଗୌଣଃ କଥଂଚନ ।
US-P18.059cd ଜାନାତୀତ୍ୟାଦିଶବ୍ଦସ୍ୟ ଗତିର୍ଵାଚ୍ୟା ତଥାପି ତୁ ॥
US-P18.060ab ଶବ୍ଦାନାମୟଥାର୍ଥତ୍ଵେ ଵେଦସ୍ୟାପ୍ୟପ୍ରମାଣତା ।
US-P18.060cd ସା ଚ ନେଷ୍ଟା ତତୋ ଗ୍ରାହ୍ୟା ଗତିରସ୍ୟ ପ୍ରସିଦ୍ଧିତଃ ॥
US-P18.061ab ପ୍ରସିଦ୍ଧିର୍ମୂଢଲୋକସ୍ୟ ୟଦି ଗ୍ରାହ୍ୟା ନିରାତ୍ମତା ।
US-P18.061cd ଲୋକାୟତିକସିଦ୍ଧାନ୍ତଃ ସ ଚାନିଷ୍ଟଃ ପ୍ରସଜ୍ୟତେ ॥
US-P18.062ab ଅଭିୟୁକ୍ତପ୍ରସିଦ୍ଧିଶ୍ଚେତ୍ ପୂର୍ଵଵଦ୍ ଦୁର୍ଵିଵେକତା ।
US-P18.062cd ଗତିଶୂନ୍ୟଂ ନ ଵେଦୋଽୟଂ ପ୍ରମାଣଂ ସଂଵଦତ୍ୟୁତ ॥
US-P18.063ab ଆଦର୍ଶମୁଖସାମାନ୍ୟଂ ମୁଖସ୍ୟେଷ୍ଟଂ ହି ମାନଵୈଃ ।
US-P18.063cd ମୁଖସ୍ୟ ପ୍ରତିବିମ୍ବୋ ହି ମୁଖାକାରେଣ ଦୃଶ୍ୟତେ ॥
US-P18.064ab ୟତ୍ର ୟସ୍ୟାଵଭାସସ୍ତୁ ତୟୋରେଵାଵିଵେକତଃ ।
US-P18.064cd ଜାନାତୀତି କ୍ରିୟାଂ ସର୍ଵୋ ଲୋକୋ ଵକ୍ତି ସ୍ଵଭାଵତଃ ॥
US-P18.065ab ବୁଦ୍ଧେଃ କର୍ତୃତ୍ଵମଧ୍ୟସ୍ୟ ଜାନାତୀତି ଜ୍ଞ ଉଚ୍ୟତେ ।
US-P18.065cd ତଥା ଚୈତନ୍ୟମଧ୍ୟସ୍ୟ ଜ୍ଞତ୍ଵଂ ବୁଦ୍ଧେରିହୋଚ୍ୟତେ ॥
US-P18.066ab ସ୍ଵରୂପଂ ଚାତ୍ମନୋ ଜ୍ଞାନଂ ନିତ୍ୟଂ ଜ୍ୟୋତିଃ ଶ୍ରୁତେର୍ୟତଃ ।
US-P18.066cd ନ ବୁଦ୍ଧ୍ୟା କ୍ରିୟତେ ତସ୍ମାନ୍ ନାତ୍ମନାନ୍ୟେନ ଵା ସଦା ॥
US-P18.067ab ଦେହେଽହଂପ୍ରତ୍ୟୟୋ ୟଦ୍ଵଜ୍ ଜାନାତୀତି ଚ ଲୌକିକାଃ ।
US-P18.067cd ଵଦନ୍ତି ଜ୍ଞାନକର୍ତୃତ୍ଵଂ ତଦ୍ଵଦ୍ ବୁଦ୍ଧେସ୍ତଥାତ୍ମନଃ ॥
US-P18.068ab ବୌଦ୍ଧୈସ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟୟୈରେଵଂ କ୍ରିୟମାଣୈଶ୍ଚ ଚିନ୍ନିଭୈଃ ।
US-P18.068cd ମୋହିତାଃ କ୍ରିଅୟେ ଜ୍ଞାନମିତ୍ୟାହୁସ୍ତାର୍କିକା ଜନାଃ ॥
US-P18.069ab ତସ୍ମାଜ୍ ଜ୍ଞାଭାସବୁଦ୍ଧୀନାମଵିଵେକାତ୍ ପ୍ରଵର୍ତିତାଃ ।
US-P18.069cd ଜାନାତୀତ୍ୟାଦିଶବ୍ଦଶ୍ଚ ପ୍ରତ୍ୟୟୋ ୟା ଚ ତତ୍ସ୍ମୃତିଃ ॥
US-P18.070ab ଆଦର୍ଶାନୁଵିଧାୟିତ୍ଵଂ ଛାୟାୟା ଅସ୍ୟତେ ମୁଖେ ।
US-P18.070cd ବୁଦ୍ଧିଧର୍ମାନୁକାରିତ୍ଵଂ ଜ୍ଞାଭାସସ୍ୟ ତଥେଷ୍ୟତେ ॥
US-P18.071ab ବୁଦ୍ଧେସ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟୟାସ୍ତସ୍ମାଦାତ୍ମାଭାସେନ ଦୀପିତାଃ ।
US-P18.071cd ଗ୍ରାହକା ଇଵ ଭାସନ୍ତେ ଦହନ୍ତୀଵୋଲ୍ମୁକାଦୟଃ ॥
US-P18.072ab ସ୍ଵୟମେଵାଵଭାସ୍ୟନ୍ତେ ଗ୍ରାହକାଃ ସ୍ଵୟମେଵ ଚ ।
US-P18.072cd ଇତ୍ୟେଵଂ ଗ୍ରାହକାସ୍ତୀତ୍ଵଂ ପ୍ରତିଷେଧନ୍ତି ସୌଗତାଃ ॥
US-P18.073ab ୟଦ୍ୟେଵଂ ନାନ୍ୟଦୃଶ୍ୟାସ୍ତେ କିଂ ତଦ୍ଵାରଣମୁଚ୍ୟତାମ୍ ।
US-P18.073cd ଭାଵାଭାଵୌ ହି ତେଷାଂ ୟୌ ନାନ୍ୟଗ୍ରାହ୍ୟୌ ସଦା ୟଦି ॥
US-P18.074ab ଅନ୍ଵୟି ଗ୍ରାହକସ୍ତେଷାମିତ୍ୟେତଦପି ତତ୍ସମମ୍ ।
US-P18.074cd ଅଚିତିତ୍ଵସ୍ୟ ତୁଲ୍ୟତ୍ଵାଦନ୍ୟସ୍ମିନ୍ ଗ୍ରାହକେ ସତି ॥
US-P18.075ab ଅଧ୍ୟକ୍ଷସ୍ୟ ସମୀପେ ତୁ ସିଦ୍ଧିଃ ସ୍ୟାଦିତି ଚେନ୍ ମତମ୍ ।
US-P18.075cd ନାଧ୍ୟକ୍ଷେଽନୁପକାରିତ୍ଵାଦନ୍ୟତ୍ରାପି ପ୍ରସଙ୍ଗତଃ ॥
US-P18.076ab ଅର୍ଥୀ ଦୁଃଖୀ ଚ ୟଃ ଶ୍ରୋତା ସ ତ୍ଵଧ୍ୟକ୍ଷୋଽଥଵେତରଃ ।
US-P18.076cd ଅଧ୍ୟକ୍ଷସ୍ୟ ଚ ଦୁଃଖିତ୍ଵମର୍ଥିତ୍ଵଂ ଚ ନ ତେ ମତମ୍ ॥
US-P18.077ab କର୍ତାଧ୍ୟକ୍ଷଃ ସଦସ୍ମୀତି ନୈଵ ସଦ୍ଗ୍ରହମର୍ହତି ।
US-P18.077cd ସଦେଵାସୀତି ମିଥ୍ୟୋକ୍ତିଃ ଶ୍ରୁତେରପି ନ ୟୁଜ୍ୟତେ ॥
US-P18.078ab ଅଵିଵିଚ୍ୟୋଭୟଂ ଵକ୍ତି ଶ୍ରୁତିଶ୍ଚେତ୍ ସ୍ୟାଦ୍ ଗ୍ରହସ୍ତଥା ।
US-P18.078cd ଅସ୍ମଦସ୍ତୁ ଵିଵିଚ୍ୟୈଵ ତ୍ଵମେଵେତି ଵଦେଦ୍ ୟଦି ॥
US-P18.079ab ପ୍ରତ୍ୟୟାନ୍ଵୟିନିଷ୍ଠତ୍ଵମୁକ୍ତୋ ଦୋଷଃ ପ୍ରସଜ୍ୟତେ ।
US-P18.079cd ତ୍ଵମିତ୍ୟଧ୍ୟକ୍ଷନିଷ୍ଠଶ୍ଚେଦହମଧ୍ୟକ୍ଷୟୋଃ କଥମ୍ ॥
US-P18.080ab ସଂବନ୍ଧୋ ଵାଚ୍ୟ ଏଵାତ୍ର ୟେନ ତ୍ଵମିତି ଲକ୍ଷୟେତ୍ ।
US-P18.080cd ଦ୍ରଷ୍ଟୃଦୃଶ୍ୟତ୍ଵସଂବନ୍ଧୋ ୟଦ୍ୟଧ୍ୟକ୍ଷେଽକ୍ରିୟେ କଥମ୍ ॥
US-P18.081ab ଅକ୍ରିୟତ୍ଵେଽପି ତାଦାତ୍ମ୍ୟମଧ୍ୟକ୍ଷସ୍ୟ ଭଵେଦ୍ ୟଦି ।
US-P18.081cd ଆତ୍ମାଧ୍ୟକ୍ଷୋ ମମାସ୍ତୀତି ସଂବନ୍ଧାଗ୍ରହଣେ ନ ଧୀଃ ॥
US-P18.082ab ସଂବନ୍ଧଗ୍ରହଣଂ ଶାସ୍ତ୍ରାଦିତି ଚେନ୍ ମନ୍ୟସେ ନ ହି ।
US-P18.082cd ପୂର୍ଵୋକ୍ତାଃ ସ୍ୟୁସ୍ତ୍ରିଧା ଦୋଷା ଗ୍ରହୋ ଵା ସ୍ୟାନ୍ ମମେତି ଚ ॥
US-P18.083ab ଅଦୃଶିର୍ଦୃଶିରୂପେଣ ଭାତି ବୁଦ୍ଧିର୍ୟଦା ସଦା ।
US-P18.083cd ପ୍ରତ୍ୟୟା ଅପି ତସ୍ୟାଃ ସ୍ୟୁସ୍ତପ୍ତାୟୋଵିସ୍ଫୁଲିଙ୍ଗଵତ୍ ॥
US-P18.084ab ଆଭାସସ୍ତଦଭାଵଶ୍ଚ ଦୃଶେଃ ସୀମ୍ନୋ ନ ଚାନ୍ୟଥା ।
US-P18.084cd ଲୋକସ୍ୟ ୟୁକ୍ତିତଃ ସ୍ୟାତାଂ ତଦ୍ଗ୍ରହଶ୍ଚ ତଥା ସତି ॥
US-P18.085ab ନନ୍ଵେଵଂ ଦୃଶିସଂକ୍ରାନ୍ତିରୟଃପିଣ୍ଡେଽଗ୍ନିଵଦ୍ ଭଵେତ୍ ।
US-P18.085cd ମୁଖାଭାସଵଦିତ୍ୟେତଦାଦର୍ଶେ ତନ୍ ନିରାକୃତମ୍ ॥
US-P18.086ab କୃଷ୍ଣାୟୋ ରୋହିତାଭାସମିତ୍ୟେତଦ୍ ଦୃଷ୍ଟମୁଚ୍ୟତେ ।
US-P18.086cd ଦୃଷ୍ଟଦାର୍ଷ୍ଟାନ୍ତୁଲ୍ୟତ୍ଵଂ ନ ତୁ ସର୍ଵାତ୍ମନା କ୍ଵଚିତ୍ ॥
US-P18.087ab ତଥୈଵ ଚେତନାଭାସଂ ଚିତ୍ତଂ ଚୈତନ୍ୟଵଦ୍ ଭଵେତ୍ ।
US-P18.087cd ମୁଖାଭାସୋ ୟଥାଦର୍ଶ ଆଭାସଶ୍ଚୋଦିତୋ ମୃଷା ॥
US-P18.088ab ଚିତ୍ତଂ ଚେତନମିତ୍ୟେତଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରୟୁକ୍ତିଵିଵର୍ଜିତମ୍ ।
US-P18.088cd ଦେହସ୍ୟାପି ପ୍ରସଙ୍ଗଃ ସ୍ୟାଚ୍ ଚକ୍ଷୁରାଦେସ୍ତଥୈଵ ଚ ॥
US-P18.089ab ତଦପ୍ୟସ୍ତ୍ଵିତି ଚେତ୍ ତନ୍ ନ ଲୋକାୟତିକସଂଗତେଃ ।
US-P18.089cd ନ ଚ ଧୀର୍ଦୃଶିରସ୍ମୀତି ୟଦ୍ୟାଭାସୋ ନ ଚେତସି ॥
US-P18.090ab ସଦସ୍ମୀତି ଧିୟୋଽଭାଵେ ଵ୍ୟର୍ଥଂ ସ୍ୟାତ୍ ତତ୍ ତ୍ଵମସ୍ୟପି ।
US-P18.090cd ୟୁଷ୍ମଦସ୍ମଦ୍ଵିଵେକଜ୍ଞେ ସ୍ୟାଦର୍ଥଵଦିଦଂ ଵଚଃ ॥
US-P18.091ab ମମେଦଂପ୍ରତ୍ୟୟୌ ଜ୍ଞେୟୌ ୟୁଷ୍ମଦ୍ୟେଵ ନ ସଂଶୟଃ ।
US-P18.091cd ଅହମିତ୍ୟସ୍ମଦୀଷ୍ଟଃ ସ୍ୟାଦୟମସ୍ମୀତି ଚୋଭୟୋଃ ॥
US-P18.092ab ଅନ୍ୟୋନ୍ୟାପେକ୍ଷୟା ତେଷାଂ ପ୍ରଧାନଗୁଣତେଷ୍ୟତେ ।
US-P18.092cd ଵିଶେଷନଵିଶେଷ୍ୟତ୍ଵଂ ତଥା ଗ୍ରାହ୍ୟଂ ହି ୟୁକ୍ତିତଃ ॥
US-P18.093ab ମମେଦଂ ଦ୍ଵୟମପ୍ୟେତନ୍ ମଧ୍ୟମସ୍ୟ ଵିଶେଷଣମ୍ ।
US-P18.093cd ଧନୀ ଗୋମାନ୍ ୟଥା ତଦ୍ଵଦ୍ ଦେହୋଽହଂକର୍ତୁରେଵ ଚ ॥
US-P18.094ab ବୁଦ୍ଧ୍ୟାରୂଢଂ ସଦା ସର୍ଵଂ ସାହଂକର୍ତ୍ରା ଚ ସାକ୍ଷିଣଃ ।
US-P18.094cd ତସ୍ମାତ୍ ସର୍ଵାଵଭାସୋ ଜ୍ଞଃ କିଂଚିଦପ୍ୟସ୍ପୃଶନ୍ ସଦା ॥
US-P18.095ab ପ୍ରତିଲୋମମିଦଂ ସର୍ଵଂ ୟଥୋକ୍ତଂ ଲୋକବୁଦ୍ଧିତଃ ।
US-P18.095cd ଅଵିଵେକଧିୟାମସ୍ତି ନାସ୍ତି ସର୍ଵଂ ଵିଵେକିନାମ୍ ॥
US-P18.096ab ଅନ୍ଵୟଵ୍ୟତିରେକୌ ହି ପଦାର୍ଥସ୍ୟ ପଦସ୍ୟ ଚ ।
US-P18.096cd ସ୍ୟାଦେତଦହମିତ୍ୟତ୍ର ୟୁକ୍ତିରେଵାଵଧାରଣେ ॥
US-P18.097ab ନାଦ୍ରାକ୍ଷମହମିତି ଅସ୍ମିନ୍ ସୁଷୁପ୍ତେଽନ୍ୟନ୍ ମନାଗପି ।
US-P18.097cd ନ ଵାରୟତି ଦୃଷ୍ଟିଂ ସ୍ଵାଂ ପ୍ରତ୍ୟୟଂ ତୁ ନିଷେଧତି ॥
US-P18.098ab ସ୍ଵୟଂଜ୍ୟୋତିର୍ନ ହି ଦ୍ରଷ୍ଟୁରିତ୍ୟେଵଂ ସଂଵିଦୋଽସ୍ଥିତାମ୍ ।
US-P18.098cd କୌଟସ୍ଥ୍ୟଂ ଚ ତଥା ତସ୍ୟାଃ ପ୍ରତ୍ୟୟସ୍ୟ ଚ ଲୁପ୍ତତାମ୍ ।
US-P18.098ef ସ୍ଵୟମେଵାବ୍ରଵୀଚ୍ ଛାସ୍ତ୍ରଂ ପ୍ରତ୍ୟୟାଵଗତୀ ପୃଥକ୍ ॥
US-P18.099ab ଏଵଂ ଵିଜ୍ଞାତଵାକ୍ୟାର୍ଥେ ଶ୍ରୁତିଲୋକପ୍ରସିଦ୍ଧିତଃ ।
US-P18.099cd ଶ୍ରୁତିସ୍ତତ୍ ତ୍ଵମସୀତ୍ୟାହ ଶ୍ରୋତୁର୍ମୋହାପନୁତ୍ତୟେ ॥
US-P18.100ab ବ୍ରହ୍ମା ଦାଶରଥେର୍ୟଦ୍ଵଦୁକ୍ତୈଵାପାନୁଦତ୍ ତମଃ ।
US-P18.100cd ତସ୍ୟ ଵିଷ୍ଣୁତ୍ଵସଂବୋଧେ ନ ୟତ୍ନାନ୍ତରମୂଚିଵାନ୍ ॥
US-P18.101ab ଅହଂଶବ୍ଦସ୍ୟ ୟା ନିଷ୍ଠା ଜ୍ୟୋତିଷି ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମନି ।
US-P18.101cd ସୈଵୋକ୍ତା ସଦସୀତ୍ୟେଵଂ ଫଲଂ ତତ୍ର ଵିମୁକ୍ତତା ॥
US-P18.102ab ଶ୍ରୁତମାତ୍ରେ ନ ଚେତ୍ ସ୍ୟାତ୍ କାର୍ୟଂ ତତ୍ର ଭଵେଦ୍ ଧ୍ରୁଵମ୍ ।
US-P18.102cd ଵ୍ୟଵହାରାତ୍ ପୁରାପୀଷ୍ଟଃ ସଦ୍ଭାଵଃ ସ୍ଵୟମାତ୍ମନଃ ॥
US-P18.103ab ଅଶନାୟାଦିନିର୍ମୁକ୍ତ୍ୟୈ ତତ୍କାଲା ଜାୟତେ ପ୍ରମା ।
US-P18.103cd ତତ୍ତ୍ଵମସ୍ୟାଦିଵାକ୍ୟାର୍ଥେ ତ୍ରିଷୁ କାଲେଷ୍ଵସଂଶୟଃ ॥
US-P18.104ab ପ୍ରତିବନ୍ଧଵିହୀନତ୍ଵାତ୍ ସ୍ଵୟଂ ଚାନୁଭଵାତ୍ମନଃ ।
US-P18.104cd ଜାୟେତୈଵ ପ୍ରମା ତତ୍ର ସ୍ଵାତ୍ମନ୍ୟେଵ ନ ସଂଶୟଃ ॥
US-P18.105ab କିଂ ସଦେଵାହମସ୍ମୀତି କିଂ ଵାନ୍ୟତ୍ ପ୍ରତିପଦ୍ୟତେ ।
US-P18.105cd ସଦେଵ ଚେଦହଂଶବ୍ଦଃ ସତା ମୁଖ୍ୟାର୍ଥ ଇଷ୍ୟତାମ୍ ॥
US-P18.106ab ଅନ୍ୟଚ୍ ଚେତ୍ ସଦହଂଗ୍ରାହପ୍ରତିପତ୍ତିର୍ମୃଷୈଵ ସା ।
US-P18.106cd ତସ୍ମାନ୍ ମୁଖ୍ୟଗ୍ରହେ ନାସ୍ତି ଵାରଣାଵଗତେରିହ ॥
US-P18.107ab ପ୍ରତ୍ୟୟୀ ପ୍ରତ୍ୟୟଶ୍ଚୈଵ ୟଦାଭାସୌ ତଦର୍ଥତା ।
US-P18.107cd ତୟୋରଚିତିମତ୍ତ୍ଵାଚ୍ ଚ ଚୈତନ୍ୟେ କଲ୍ପ୍ୟତେ ଫଲମ୍ ॥
US-P18.108ab କୂଟସ୍ଥେଽପି ଫଲଂ ୟୋଗ୍ୟଂ ରାଜନୀଵ ଜୟାଦିକମ୍ ।
US-P18.108cd ତଦନାତ୍ମତ୍ଵହେତୁଭ୍ୟାଂ କ୍ରିୟାୟାଃ ପ୍ରତ୍ୟୟସ୍ୟ ଚ ॥
US-P18.109ab ଆଦର୍ଶସ୍ତୁ ୟଦାଭାସୋ ମୁଖାକାରଃ ସ ଏଵ ସଃ ।
US-P18.109cd ୟଥୈଵଂ ପ୍ରତ୍ୟୟାଦର୍ଶୋ ୟଦାଭାସସ୍ତଦା ହ୍ୟହମ୍ ॥
US-P18.110ab ଇତ୍ୟେଵଂ ପ୍ରତିପତ୍ତିଃ ସ୍ୟାତ୍ ସଦସ୍ମୀତି ଚ ନାନ୍ୟଥା ।
US-P18.110cd ତତ୍ ତ୍ଵମିତ୍ୟୁପଦେଶୋଽପି ଦ୍ଵାରାଭାଵାଦନର୍ଥକଃ ॥
US-P18.111ab ଶ୍ରୋତୁଃ ସ୍ୟାଦୁପଦେଶଶ୍ଚେଦର୍ଥଵତ୍ତ୍ଵଂ ତଥା ଭଵେତ୍ ।
US-P18.111cd ଅଧ୍ୟକ୍ଷସ୍ୟ ନ ଚେଦିଷ୍ଟଂ ଶ୍ରୋତୃତ୍ଵଂ କସ୍ୟ ତଦ୍ ଭଵେତ୍ ॥
US-P18.112ab ଅଧ୍ୟକ୍ଷସ୍ୟ ସମୀପେ ସ୍ୟାଦ୍ ବୁଦ୍ଧେରେଵେତି ଚେନ୍ ମତମ୍ ।
US-P18.112cd ନ ତତ୍କୃତୋପକାରୋଽସ୍ତି କାଷ୍ଠାଦ୍ ୟଦ୍ଵନ୍ ନ କଲ୍ପ୍ୟତେ ॥
US-P18.113ab ବୁଦ୍ଧୌ ଚେତ୍ ତତ୍କୃତଃ କଶ୍ଚିନ୍ ନନ୍ଵେଵଂ ପରିଣାମିତା ।
US-P18.113cd ଆଭାସେଽପି ଚ କୋ ଦୋଷଃ ସତି ଶ୍ରୁତ୍ୟାଦ୍ୟନୁଗ୍ରହେ ॥
US-P18.114ab ଆଭାସେ ପରିଣାମଶ୍ଚେନ୍ ନ ରଜ୍ଜ୍ଵାଦିନିଭତ୍ଵଵତ୍ ।
US-P18.114cd ସର୍ପାଦେଶ୍ଚ ତଥାଵୋଚମାଦର୍ଶେ ଚ ମୁଖତ୍ଵଵତ୍ ॥
US-P18.115ab ନାତ୍ମାଭାସତ୍ଵସିଦ୍ଧିଶ୍ଚେଦାତ୍ମନୋ ଗ୍ରହଣାତ୍ ପୃଥକ୍ ।
US-P18.115cd ମୁଖାଦେସ୍ତୁ ପୃଥକ୍ସିଦ୍ଧିରିହ ତ୍ଵନ୍ୟୋନ୍ୟସଂଶ୍ରୟଃ ॥
US-P18.116ab ଅଧ୍ୟକ୍ଷସ୍ୟ ପୃଥକ୍ସିଦ୍ଧାଵାଭାସସ୍ୟ ତଦୀୟତା ।
US-P18.116cd ଆଭାସସ୍ୟ ତଦୀୟତ୍ଵେ ହ୍ୟଧ୍ୟକ୍ଷଵ୍ୟତିରିକ୍ତତା ॥
US-P18.117ab ନୈଵଂ ସ୍ଵପ୍ନେ ପୃଥକ୍ସିଦ୍ଧେଃ ପ୍ରତ୍ୟୟସ୍ୟ ଦୃଶେସ୍ତଥା ।
US-P18.117cd ରଥାଦେସ୍ତତ୍ର ଶୂନ୍ୟତ୍ଵାତ୍ ପ୍ରତ୍ୟୟସ୍ୟାତ୍ମନା ଗ୍ରହଃ ॥
US-P18.118ab ଅଵଗତ୍ୟା ହି ସଂଵ୍ୟାପ୍ତଃ ପ୍ରତ୍ୟୟୋ ଵିଷୟାକୃତିଃ ।
US-P18.118cd ଜାୟତେ ସ ୟଦାକାରଃ ସ ବାହ୍ୟୋ ଵିଷୟୋ ମତଃ ॥
US-P18.119ab କର୍ମେପ୍ସିତତମତ୍ଵାତ୍ ସ ତଦ୍ଵାନ୍ କାର୍ୟେ ନିୟୁଜ୍ୟତେ ।
US-P18.119cd ଆକାରୋ ୟତ୍ର ଚାର୍ପ୍ୟେତ କରଣଂ ତଦିହୋଚ୍ୟତେ ॥
US-P18.120ab ୟଦାଭାସେନ ସଂଵ୍ୟାପ୍ତଃ ସ ଜ୍ଞାତେତି ନିଗଦ୍ୟତେ ।
US-P18.120cd ତ୍ରୟମେତଦ୍ ଵିଵିଚ୍ୟାତ୍ର ୟୋ ଜାନାତି ସ ଆତ୍ମଵିତ୍ ॥
US-P18.121ab ସମ୍ୟକ୍ସଂଶୟମିଥ୍ୟୋକ୍ତାଃ ପ୍ରତ୍ୟୟା ଵ୍ୟଭିଚାରିଣଃ ।
US-P18.121cd ଏକୈଵାଵଗତିସ୍ତେଷୁ ଭେଦସ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟୟାର୍ପିତଃ ॥
US-P18.122ab ଆଧିଭେଦାଦ୍ ୟଥା ଭେଦୋ ମଣେରଵଗତେସ୍ତଥା ।
US-P18.122cd ଅଶୁଦ୍ଧିଃ ପରିଣାମଶ୍ଚ ସର୍ଵଂ ପ୍ରତ୍ୟୟସଂଶ୍ରୟାତ୍ ॥
US-P18.123ab ପ୍ରଥନଂ ଗ୍ରହଣଂ ସିଦ୍ଧିଃ ପ୍ରତ୍ୟୟାନାମିହାନ୍ୟତଃ ।
US-P18.123cd ଆପରୋକ୍ଷ୍ୟାତ୍ ତଦେଵୋକ୍ତମନୁମାନଂ ପ୍ରଦୀପଵତ୍ ॥
US-P18.124ab କିମଜ୍ଞଂ ଗ୍ରାହୟେତ୍ କଶ୍ଚିତ୍ ପ୍ରମାଣେନ ତୁ କେନଚିତ୍ ।
US-P18.124cd ଵିନୈଵ ତୁ ପ୍ରମାଣେନ ନିଵୃତ୍ତ୍ୟାନ୍ୟସ୍ୟ ଶେଷତଃ ॥
US-P18.125ab ଶବ୍ଦେନୈଵ ପ୍ରମାଣେନ ନିଵୃତ୍ତିଶ୍ଚେଦିହୋଚ୍ୟତେ ।
US-P18.125cd ଅଧ୍ୟକ୍ଷସ୍ୟାପ୍ରସିଦ୍ଧତ୍ଵାଚ୍ଛୂନ୍ୟତୈଵ ପ୍ରସଜ୍ୟତେ ॥
US-P18.126ab ଚେତନସ୍ତ୍ଵଂ କଥଂ ଦେହ ଇତି ଚେନ୍ ନାପ୍ରସିଦ୍ଧିତଃ ।
US-P18.126cd ଚେତନସ୍ୟାନ୍ୟତାସିଦ୍ଧାଵେଵଂ ସ୍ୟାଦନ୍ୟହାନତଃ ॥
US-P18.127ab ଅଧ୍ୟକ୍ଷଃ ସ୍ଵୟମସ୍ତ୍ୟେଵ ଚେତନସ୍ୟାପରୋକ୍ଷତଃ ।
US-P18.127cd ତୁଲ୍ୟ ଏଵଂ ପ୍ରବୋଧଃ ସ୍ୟାଦଜ୍ଞସ୍ୟାସତ୍ତ୍ଵଵାଦିନା ॥
US-P18.128ab ଅହମଜ୍ଞାସିଷଂ ଚେଦମିତି ଲୋକସ୍ମୃତେରିହ ।
US-P18.128cd କରଣଂ କର୍ମ କର୍ତା ଚ ସିଦ୍ଧାସ୍ତ୍ଵେକକ୍ଷଣେ କିଲ ॥
US-P18.129ab ପ୍ରାମାଣ୍ୟେଽପି ସ୍ମୃତେଃ ଶୈଘ୍ର୍ୟାଦ୍ ୟୌଗପଦ୍ୟଂ ଵିଭାଵ୍ୟତେ ।
US-P18.129cd କ୍ରମେଣ ଗ୍ରହଣଂ ପୂର୍ଵଂ ସ୍ମୃତେଃ ପଶ୍ଚାତ୍ ତଥୈଵ ଚ ॥
US-P18.130ab ଅଜ୍ଞାସିଷମିଦଂ ମାଂ ଚେତ୍ୟପେକ୍ଷା ଜାୟତେ ଧୁର୍ଵମ୍ ।
US-P18.130cd ଵିଶେଷୋଽପେକ୍ଷ୍ୟତେ ୟତ୍ର ତତ୍ର ନୈଵୈକକାଲତା ॥
US-P18.131ab ଆତ୍ମନୋ ଗ୍ରହଣେ ଚାପି ତ୍ରୟାଣାମିହ ସଂଭଵାତ୍ ।
US-P18.131cd ଆତ୍ମନ୍ୟାସକ୍ତକର୍ତୃତ୍ଵଂ ନ ସ୍ୟାତ୍ କରଣକର୍ମଣଃ ॥
US-P18.132ab ଵ୍ୟାପ୍ତୁମିଷ୍ଟଂ ଚ ୟତ୍ କରତୁଃ କ୍ରିୟୟା କର୍ମ ତତ୍ ସ୍ମୃତମ୍ ।
US-P18.132cd ଅତୋ ହି କର୍ତୃତନ୍ତ୍ରତ୍ଵଂ ତସ୍ୟେଷ୍ଟଂ ନାନ୍ୟତନ୍ତ୍ରତା ।
US-P18.133ab ଶବ୍ଦାଦ୍ ଵାନୁମିତେର୍ଵାପି ପ୍ରମାଣାଦ୍ ଵା ତତୋଽନ୍ୟତଃ ।
US-P18.133cd ସିଦ୍ଦିଃ ସର୍ଵପଦାର୍ଥାନାଂ ସ୍ୟାଦଜ୍ଞଂ ପ୍ରତି ନାନ୍ୟଥା ॥
US-P18.134ab ଅଧ୍ୟକ୍ଷସ୍ୟାପି ସିଦ୍ଧିଃ ସ୍ୟାତ୍ ପ୍ରମାଣେନ ଵିନୈଵ ଵା ।
US-P18.134cd ଵିନା ସ୍ଵସ୍ୟ ପ୍ରସିଦ୍ଧିସ୍ତୁ ନାଜ୍ଞଂ ପ୍ରତ୍ୟୁପୟୁଜ୍ୟତେ ॥
US-P18.135ab ତସ୍ୟୈଵାଜ୍ଞତ୍ଵମିଷ୍ଟଂ ଚେଜ୍ ଜ୍ଞାତତ୍ଵେଽନ୍ୟା ମିତିର୍ଭଵେତ୍ ।
US-P18.135cd ଅନ୍ୟସ୍ୟୈଵାଜ୍ଞତାୟାଂ ଚ ତଦ୍ଵିଜ୍ଞାନେ ଧ୍ରୁଵା ଭଵେତ୍ ॥
US-P18.136ab ଜ୍ଞାତତା ସ୍ଵାମଲାଭୋ ଵା ସିଦ୍ଧିଃ ସ୍ୟାଦନ୍ୟଦେଵ ଵା ।
US-P18.136cd ଜ୍ଞାତତ୍ଵେଽନନ୍ତରକ୍ତୌ ତ୍ଵଂ ପକ୍ଷୌ ସଂସ୍ମର୍ତୁମର୍ହସି ॥
US-P18.137ab ସିଦ୍ଧିଃ ସ୍ୟାତ୍ ସ୍ଵାତ୍ମଲାଭଶ୍ଚେଦ୍ ୟତ୍ନସ୍ତତ୍ର ନିରର୍ଥକଃ ।
US-P18.137cd ସର୍ଵଲୋକପ୍ରସିଦ୍ଧତ୍ଵାତ୍ ସ୍ଵହେତୁଭ୍ୟସ୍ତୁ ଵସ୍ତୁନଃ ॥
US-P18.138ab ଜ୍ଞାନଜ୍ଞେୟାଦିଵାଦେଽତଃ ସିଦ୍ଧିର୍ଜ୍ଞାତତ୍ଵମୁଚ୍ୟତେ ।
US-P18.138cd ଅଧ୍ୟକ୍ଷାଧ୍ୟକ୍ଷ୍ୟୟୋଃ ସିଦ୍ଡିର୍ଜ୍ଞେୟତ୍ଵଂ ନାତ୍ମଲାଭତା ॥
US-P18.139ab ସ୍ପଷ୍ଟତ୍ଵଂ କର୍ମକର୍ତ୍ରାଦେଃ ସିଦ୍ଧତା ୟଦି କଲ୍ପ୍ୟତେ ।
US-P18.139cd ସ୍ପଷ୍ଟତାସ୍ପଷ୍ଟତେ ସ୍ୟାତାମନ୍ୟସ୍ୟୈଵ ନ ଚାତ୍ମନଃ ॥
US-P18.140ab ଅଦ୍ରଷ୍ଟୁର୍ନୈଵ ଚାନ୍ଧସ୍ୟ ସ୍ପଷ୍ଟୀଭାଵୋ ଘଟସ୍ୟ ତୁ ।
US-P18.140cd କର୍ତ୍ରାଦେଃ ସ୍ପଷ୍ଟତେଷ୍ଟା ଚେଦ୍ ଦ୍ରଷ୍ଟୃତାଧ୍ୟକ୍ଷକର୍ତୃକା ॥
US-P18.141ab ଅନୁଭୂତେଃ କିମନ୍ୟସ୍ମିନ୍ ସ୍ୟାତ୍ ତଵାପେକ୍ଷୟା ଵଦ ।
US-P18.141cd ଅନୁଭଵିତରୀଷ୍ଟା ସ୍ୟାତ୍ ସୋଽପ୍ୟନୁଭୂତିରେଵ ନଃ ॥
US-P18.142ab oକ़୍ ଅଭିନ୍ନୋଽପି ହି ବୁଦ୍ଧ୍ୟାତ୍ମା ଵିପର୍ୟାସିତଦର୍ଶନୈଃ ।
US-P18.142cd ଗ୍ରାହ୍ୟଗ୍ରାହକସଂଵିତ୍ତିଭେଦଵାନିଵ ଲକ୍ଷ୍ୟତେcକ़୍ ॥
US-P18.143ab ଭୂତିର୍ୟେଷାଂ କ୍ରିୟା ସୈଵ କାରକଂ ସୈଵ ଚୋଚ୍ୟତେ ।
US-P18.143cd ସତ୍ତ୍ଵଂ ନାଶିତ୍ଵମସ୍ୟାଶ୍ଚେତ୍ ସକର୍ତୃତ୍ଵଂ ଥତେଷ୍ୟତାମ୍ ।
US-P18.143ef ନ କଶ୍ଚିଚ୍ ଚେଷ୍ୟତେ ଧର୍ମ ଇତି ଚେତ୍ ପକ୍ଷହାନତା ॥
US-P18.144ab ନନ୍ଵସ୍ତିତ୍ଵାଦୟୋ ଧର୍ମା ନାସ୍ତିତ୍ଵାଦିନିଵୃତ୍ତୟଃ ।
US-P18.144cd ନ ଭୂତେସ୍ତର୍ହି ନାଶିତ୍ଵଂ ସ୍ଵାଲକ୍ଷଣ୍ୟଂ ହି ତେ ॥
US-P18.145ab ସ୍ଵଲକ୍ଷଣାଵଧିର୍ନାଶୋ ନାଶୋଽନାଶନିଵୃତ୍ତିତା ।
US-P18.145cd ଅଗୋରସତ୍ତ୍ଵଂ ଗୋତ୍ଵଂ ତେ ନ ତୁ ତଦ୍ ଗୋଃ ସ୍ଵଲକ୍ଷଣମ୍ ॥
US-P18.146ab କ୍ଷଣଵାଚ୍ୟୋଽପି ୟୋଽର୍ଥଃ ସ୍ୟାତ୍ ସୋଽପ୍ୟନ୍ୟାଭାଵ ଏଵ ତେ ।
US-P18.146cd ଭେଦାଭାଵେଽପ୍ୟଭାଵସ୍ୟ ଭେଦୋ ନାମଭିରିଷ୍ୟତେ ॥
US-P18.147ab ନାମଭେଦୈରନେକତ୍ଵମେକସ୍ୟ ସ୍ୟାତ୍ କଥଂ ତଵ ।
US-P18.147cd ଅପୋହୋ ୟଦି ଭିନ୍ନାନାଂ ଵୃତ୍ତିସ୍ତସ୍ୟ କଥଂ ଗଵି ॥
US-P18.148ab ନାଭାଵା ଭେଦକାଃ ସର୍ଵେ ଵିଶେଷା ଵା କଦାଚନ ।
US-P18.148cd ନାମଜାତ୍ୟାଦୟୋ ୟଦ୍ଵତ୍ ସଂଵିଦସ୍ତେଽଵିଶେଷତଃ ॥
US-P18.149ab ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷମନୁମାନଂ ଵା ଵ୍ୟଵହାରେ ୟଦୀଚ୍ଛସି ।
US-P18.149cd ଦ୍ରିୟାଦାରକଭେଦୈସ୍ତଦଭ୍ୟୁପେୟଂ ଧ୍ରୁଵଂ ଭଵେତ୍ ॥
US-P18.150ab ତସ୍ମାନ୍ ନୀଲଂ ତଥା ପୀତଂ ଘଟାଦିର୍ଵା ଵିଶେଷଣମ୍ ।
US-P18.150cd ସଂଵିଦସ୍ତଦୁପେତ୍ୟଂ ସ୍ୟାଦ୍ ୟେନ ଚାପ୍ୟନୁଭୂୟତେ ॥
US-P18.151ab ରୂପାଦୀନାଂ ୟଥାନ୍ୟଃ ସ୍ୟାଦ୍ ଗ୍ରାହ୍ୟତ୍ଵାଦ୍ ଗ୍ରାହକସ୍ତଥା ।
US-P18.151cd ପ୍ରତ୍ୟୟସୟ ଥତାନ୍ୟଃ ସ୍ୟାଦ୍ ଵ୍ୟଞ୍ଜକତ୍ଵାଚ୍ ଚ ଦୀପଵତ୍ ॥
US-P18.152ab ଅଧ୍ୟକ୍ଷସ୍ୟ ଦୃଶେଃ କୀଦୃକ୍ ସଂବନ୍ଧଃ ସଂଭଵିଷ୍ୟତି ।
US-P18.152cd ଅଧ୍ୟକୃୟେଣ ତୁ ଦୃଶ୍ୟେନ ମୁକ୍ତ୍ଵାନ୍ୟୋ ଦ୍ରଷ୍ଟୃଦୃଶ୍ୟତାମ୍ ॥
US-P18.153ab ଅଧ୍ୟକ୍ଷେଣ କୃତା ଦୃଷ୍ଟିର୍ଦୃଶ୍ୟଂ ଵ୍ୟାପ୍ନୋତ୍ୟତାପି ଵା ।
US-P18.153cd ନିତ୍ୟାଧ୍ୟକ୍ଷକୃତଃ ଦଶ୍ଚିଦୁପକାରୋ ଭଵେଦ୍ ଧିୟାମ୍ ॥
US-P18.154ab ସ ଚୋକ୍ତସ୍ତନ୍ନିଭତ୍ଵଂ ପ୍ରାକ୍ ସଂଵ୍ୟାପ୍ତିଶ୍ଚ ଘଟାଦିଷୁ ।
US-P18.154cd ୟଥାଲୋକାଦିସଂଵ୍ୟାପ୍ତିର୍ଵ୍ୟଞ୍ଜକତ୍ଵାଦ୍ ଧ୍ୟସ୍ଥତା ॥
US-P18.155ab ଆଲୋକସ୍ଥୋ ଘଟୋ ୟଦ୍ଵଦ୍ ବୁଦ୍ଧ୍ୟାରୂଢୋ ଭଵେତ୍ ତଥା ।
US-P18.155cd ଧୀଵ୍ୟାପ୍ତିଃ ସ୍ୟାଦ୍ ଘଟାରୋହୋ ଧିୟୋ ଵ୍ୟାପ୍ତୌ କର୍ମୋ ଭଵେତ୍ ॥
US-P18.156ab ପୂର୍ଵଂ ସ୍ୟାତ୍ ପ୍ରତ୍ୟୟଵ୍ୟାପ୍ତିସ୍ତତୋଽନୁଗ୍ରହ ଆତ୍ମନଃ ।
US-P18.156cd କୃତ୍ସ୍ନାଧ୍ୟକ୍ଷସ୍ୟ ସୋଽୟୁକ୍ତଃ କାଲାକାଶାଦିଵତ୍ କ୍ରମଃ ॥
US-P18.157ab ଵିଷୟଗ୍ରହଣଂ ୟସ୍ୟ କାରଣାପେକ୍ଷୟା ଭଵେତ୍ ।
US-P18.157cd ସତ୍ୟେଵ ଗ୍ରାହ୍ୟଶେଷେ ଚ ପରିଣାମୀ ସ ଚିତ୍ତଵତ୍ ॥
US-P18.158ab ଅଧ୍ୟକ୍ଷୋଽହମିତି ଜ୍ଞାନଂ ବୁଦ୍ଧେରେଵ ଵିନିଶ୍ଚୟଃ ।
US-P18.158cd ନାଧ୍ୟକ୍ଷସ୍ୟାଵିଶେଷତ୍ଵାନ୍ ନ ତସ୍ୟାସ୍ତି ପରୋ ୟତଃ ॥
US-P18.159ab କର୍ତ୍ରା ଚେଦହମିତ୍ୟେଵମନୁଭୂୟେତ ମୁକ୍ତତା ।
US-P18.159cd ସୁଖଦୁଃଖଵିନିର୍ମୋକୋ ନାହଂକର୍ତରି ୟୁଜ୍ୟତେ ॥
US-P18.160ab ଦେହାଦାଵଭିମାନୋତ୍ଥୋ ଦୁଃଖୀତି ପ୍ରତ୍ୟୟୋ ଧ୍ରୁଵମ୍ ।
US-P18.160cd କୁଣ୍ଡଲିପ୍ରତ୍ୟୟୋ ୟଦ୍ଵତ୍ ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମାଭିମାନିନା ॥
US-P18.161ab ବାଧ୍ୟତେ ପ୍ରତ୍ୟୟେନେହ ଵିଵେକେନାଵିଵେକଵାନ୍ ।
US-P18.161cd ଵିପର୍ୟୟେଽସଦନ୍ତଂ ସ୍ୟାତ୍ ପ୍ରମାଣସ୍ୟାପ୍ରମାଣତଃ ॥
US-P18.162ab ଦାହଚ୍ଛେଦଵିନାଶେଷୁ ଦୁଃଖିତ୍ଵଂ ନାନ୍ୟଥାତ୍ମନଃ ।
US-P18.162cd ନୈଵ ହ୍ୟନ୍ୟସ ଦାହାଦାଵନ୍ୟୋ ଦୁଃଖୀ ଭଵେତ୍ କ୍ଵଚିତ୍ ॥
US-P18.163ab ଅସ୍ପର୍ଶତ୍ଵାଦଦେହତ୍ଵାନ୍ ନାହଂ ଦାହ୍ୟୋ ୟତଃ ସଦା ।
US-P18.163cd ତସ୍ମାନ୍ ମିଥ୍ୟାଭିମାନୋତ୍ଥଂ ମୃତେ ପୁତ୍ରେ ମୃତିର୍ୟଥା ॥
US-P18.164ab କୁଣ୍ଡଲ୍ୟହମିତି ହ୍ୟେତଦ୍ ବାଧ୍ୟେତୈଵ ଵିଵେକିନା ।
US-P18.164cd ଦୁଃଖୀତି ପ୍ରତ୍ୟୟସ୍ତଦ୍ଵତ୍ କେଵଲାହଂଧିୟା ସଦା ॥
US-P18.165ab ସିଦ୍ଧେ ଦୁଃଖିତ୍ଵ ଇଷ୍ଟଂ ସ୍ୟାତ୍ ତଚ୍ଛକିତ୍ଵଂ ସଦାତ୍ମନଃ ।
US-P18.165cd ମିଥ୍ୟାଭିମାନତୋ ଦୁଃଖୀ ତେନାର୍ଥାପାଦନକ୍ଷୟଃ ॥
US-P18.166ab ଅସ୍ପର୍ଶୋଽପି ୟଥା ସ୍ପର୍ଶମଚଲଶ୍ଚଲନାଦି ଚ ।
US-P18.166cd ଅଵିଵେକାତ୍ ତଥା ଦୁଃଖଂ ମାନସଂ ଚାତ୍ମନୀକ୍ଷତେ ॥
US-P18.167ab ଵିଵେକାତ୍ମଧିୟା ଦୁଃଖଂ ନୁଦ୍ୟତେ ଚଲ୍ଚଆଦିଵତ୍ ।
US-P18.167cd ଅଵିଵେକସ୍ଵଭାଵେନ ନମୋ ଗଚ୍ଛତ୍ୟନିଚ୍ଛତଃ ॥
US-P18.168ab ତଦାନୁଦୃଶ୍ୟତେ ଦୁ;ଖଂ ନୈଶ୍ଚଲ୍ୟେ ନୈଵ ତସ୍ୟ ତତ୍ ।
US-P18.168cd ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମନି ତସ୍ମାତ୍ ତଦ୍ ଦୁ;ଖଂ ନୈଵୋପପଦ୍ୟତେ ॥
US-P18.169ab ତ୍ଵଂସତୋର୍ତୁଲ୍ୟନୀଡତଆନ୍ ନୀଲାଶ୍ଵଵଦିଦଂ ଭଵେତ୍ ।
US-P18.169cd ନିର୍ଦୁଃଖଵାଚିନା ୟୋଗାତ୍ ତ୍ଵଂଶବ୍ଦସ୍ୟ ତଦର୍ଥତା ॥
US-P18.170ab ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମାଭିହାନେନ ତଚ୍ଛବ୍ଦସ୍ୟ ୟୁତେସ୍ତଥା ।
US-P18.170cd ଦଶମସ୍ତ୍ଵମସୀତ୍ୟେଵଂ ଵାକ୍ୟଂ ସ୍ୟାତ୍ ପ୍ରତ୍ୟଫ़ାତ୍ମନି ॥
US-P18.171ab ସ୍ଵାର୍ଥସ୍ୟ ହ୍ୟପ୍ରହାଣେନ ଵିଶିଷ୍ଟାର୍ଥସମର୍ପକୌ ।
US-P18.171cd ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମାଵଗତ୍ୟନ୍ତୌ ନାନ୍ୟୋଽର୍ଥୋଽର୍ଥାଦ୍ ଵିରୋଧ୍ୟତଃ ॥
US-P18.172ab ନଵବୁଦ୍ଧ୍ୟପହାରାଦ୍ ଧି ସ୍ଵାତ୍ମାନଂ ଦଶପୂର୧ଅମ୍ ।
US-P18.172cd ଅସଶ୍ୟଞ୍ ଜ୍ଞାତୁମେଵେଚ୍ଛେତ୍ ସ୍ଵମାତ୍ମାନଂ ଜନସ୍ତଥା ॥
US-P18.173ab ଅଵିଦ୍ୟାବଦ୍ଧଚକ୍ଷୁଷ୍ଟ୍ଵାତ୍ କାମାପହୃତଧୀଃ ସଦା ।
US-P18.173cd ଵିଵିକ୍ତଂ ଦୃଶିମାତ୍ମାନଂ ନେକ୍ଷତେ ଦଶମଂ ୟଥା ॥
US-P18.174ab ଦଶମସ୍ତ୍ଵମସୀତ୍ୟେଵଂ ତତ୍ତ୍ଵମସ୍ୟାଦିଵାକ୍ୟତଃ ।
US-P18.174cd ସ୍ଵମାତ୍ମାନଂ ଵିଜାନାତି କୃତ୍ସ୍ନାନ୍ତଃକରଣେକ୍ଷଣମ୍ ॥
US-P18.175ab ଇଦଂ ପୂର୍ଵମିଦଂ ପଶ୍ଚାତ୍ ପଦଂ ଵାଦ୍ୟେ ଭଵେଦିତି ।
US-P18.175cd ନିୟମୋ ନୈଵ ଵେଦେଽସ୍ତି ପଦସାଂଗତ୍ୟମର୍ଥତଃ ॥
US-P18.176ab ଵାକ୍ୟେ ହି ଶ୍ରୂୟମାଣାନାଂ ପଦାନାମର୍ଥସଂସ୍ମୃତିଃ ।
US-P18.176cd ଅନ୍ଵୟଵ୍ୟତିରେକାଭ୍ୟାଂ ତତୋ ଵାକ୍ୟାର୍ଥବୋଧନମ୍ ॥
US-P18.177ab ୟଦା ନିତ୍ୟେଷୁ ଵାକ୍ୟେଷୁ ପଦାର୍ଥସ୍ତୁ ଵିଵିଚ୍ୟତେ ।
US-P18.177cd ଵାକ୍ୟାର୍ଥଜ୍ଞାନସଂକ୍ରାନ୍ତ୍ୟୈ ତଦା ପ୍ରଶ୍ନୋ ନ ୟୁଜ୍ୟତେ ॥
US-P18.178ab ଅନ୍ଵୟଵ୍ୟତିରେକୋକ୍ତିଃ ପଦାର୍ଥସ୍ମରଣାୟ ତୁ ।
US-P18.178cd ସ୍ମୃତ୍ୟଭାଵେ ନ ଵାକ୍ୟାର୍ଥୋ ଜ୍ଞାତୁଂ ଶକ୍ୟୋ ହି କେନଚିତ୍ ॥
US-P18.179ab ତତ୍ତ୍ଵମସ୍ୟାଦିଵାକ୍ୟେଷୁ ତ୍ଵଂପଦାର୍ଥାଵିଵେକତଃ ।
US-P18.179cd ଵ୍ୟଜ୍ୟତେ ନୈଵ ଵାକ୍ୟାର୍ଥୋ ନିତ୍ୟମୁକ୍ତୋଽହମିତ୍ୟତଃ ॥
US-P18.180ab ଅନ୍ଵୟଵ୍ୟତିରେକୋକ୍ତିସ୍ତଦ୍ଵିଵେକାୟ ନାନ୍ୟଥା ।
US-P18.180cd ତ୍ଵଂପଦାର୍ଥଵିଵେକେ ହି ପାଣାଵର୍ପିତଵିଲ୍ଵଵତ୍ ॥
US-P18.181ab ଵାକ୍ୟାର୍ଥୋ ଵ୍ୟଜ୍ୟତେ ଚୈଵଂ କେଵଲୋଽହଂପଦାର୍ଥତଃ ।
US-P18.181cd ଦୁଃଖୀତ୍ୟେତଦପୋହେନ ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମଵିନିଶ୍ଚୟାତ୍ ॥
US-P18.182ab ତତ୍ରୈଵଂ ସଂଭଵତ୍ୟର୍ଥେ ଶ୍ରୁତହାନାଶ୍ରୁତାର୍ଥଧିଃ ।
US-P18.182cd ନୈଵଂ କଲ୍ପୟିତୁଂ ୟୁକ୍ତା ପଦଵାକ୍ୟାର୍ଥକୋଵିଦୈଃ ॥
US-P18.183ab ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦୀନି ବାଧେରନ୍ କୃଷ୍ଣଲାଦିଷୁ ପାକଵତ୍ ।
US-P18.183cd ଅକ୍ଷଜାଦିନିଭୈରେତୈଃ କଥଂ ସ୍ୟାଦ୍ ଵାକ୍ୟବାଧନମ୍ ॥
US-P18.184ab ଦୁଃଖ୍ୟସ୍ମୀତି ସତି ଜ୍ଞାନେ ନିର୍ଦୁଃଖୀତି ନ ଜାୟତେ ।
US-P18.184cd ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦିନିଭତ୍ଵେଽପି ଵାକ୍ୟାନ୍ ନ ଵ୍ୟଭିଚାରତଃ ॥
US-P18.185ab ସ୍ଵପ୍ନେ ଦୁଃଖ୍ୟହମଦ୍ୟାସଂ ଦାହଚ୍ଛେଦାଦିହେତୁତଃ ।
US-P18.185cd ତତ୍କାଲଭାଵିଭିର୍ଵାକ୍ୟୈର୍ନ ବାଧଃ କ୍ରିୟତେ ୟଦି ॥
US-P18.186ab ସମାପ୍ତେସ୍ତର୍ହି ଦୁଃଖସ୍ୟ ପ୍ରାକ୍ ଚ ତଦ୍ବାଧ ଇଷ୍ୟତାମ୍ ।
US-P18.186cd ନ ହି ଦୁଃଖସ୍ୟ ସଂତାନୋ ଭ୍ରାନ୍ତେର୍ଵା ଦୃଶ୍ୟତେ କ୍ଵଚିତ୍ ॥
US-P18.187ab ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମନ ଆତ୍ମତ୍ଵଂ ଦୁଃଖ୍ୟସ୍ମୀତ୍ୟସ୍ୟ ବାଧୟା ।
US-P18.187cd ଦଶମଂ ନଵମସ୍ୟେଵ ଵେଦ ଚେଦଵିରୁଦ୍ଧତା ॥
US-P18.188ab ନିତ୍ୟମୁକ୍ତତ୍ଵଵିଜ୍ଞାନଂ ଵାକ୍ୟାଦ୍ ଭଵତି ନାନ୍ୟତଃ ।
US-P18.188cd ଵାକ୍ୟାର୍ଥସ୍ୟାପି ଵିଜ୍ଞାନଂ ପଦାର୍ଥସ୍ମୃତିପୂର୍ଵକମ୍ ॥
US-P18.189ab ଅନ୍ଵୟଵ୍ୟତିରେକାଭ୍ୟାଂ ପଦାର୍ଥଃ ସ୍ମର୍ୟତେ ଧ୍ରୁଵମ୍ ।
US-P18.189cd ଏଵଂ ନିର୍ଦୁଃଖମାତ୍ମାନମକ୍ରିୟଂ ପ୍ରତିପଦ୍ୟତେ ॥
US-P18.190ab ସଦେଵେତ୍ୟାଦିଵାକ୍ୟେଭ୍ୟଃ ପ୍ରମା ସ୍ଫୁଟତରା ଭଵେତ୍ ।
US-P18.190cd ଦଶମସ୍ତ୍ଵମସୀତ୍ୟସ୍ମାଦ୍ ୟଥୈଵଂ ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମନି ॥
US-P18.191ab ପ୍ରବୋଧେନ ୟଥା ସ୍ଵାପ୍ନଂ ସର୍ଵଂ ଦୁଃଖଂ ନିଵର୍ତତେ ।
US-P18.191cd ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମଧିୟା ତଦ୍ଵଦ୍ ଦୁଃଖିତ୍ଵଂ ସର୍ଵଦାତ୍ମନଃ ॥
US-P18.192ab କୃଷ୍ଣଲାଦୌ ପ୍ରମାଜନ୍ମ ତଦନ୍ୟାର୍ଥାମୃଦୁତ୍ଵତଃ ।
US-P18.192cd ତତ୍ତ୍ଵମସ୍ୟାଦିଵାକ୍ୟେଷୁ ନ ତ୍ଵେଵମଵିରୋଧତଃ ॥
US-P18.193ab ଵାକ୍ୟେ ତତ୍ ତ୍ଵମସୀତ୍ୟସ୍ମିଞ୍ ଜ୍ଞାତାର୍ଥଂ ତଦସିଦ୍ଵୟମ୍ ।
US-P18.193cd ତ୍ଵମର୍ଥସ୍ମୃତ୍ୟସାହାୟ୍ୟାଦ୍ ଵାକ୍ୟଂ ନୋତ୍ପାଦୟେତ୍ ପ୍ରମାମ୍ ॥
US-P18.194ab ତତ୍ତ୍ଵମୋସ୍ତୁଲ୍ୟନୀଡାର୍ଥମସୀତ୍ୟେତତ୍ ପଦଂ ଭଵେତ୍ ।
US-P18.194cd ତଚ୍ଛବ୍ଦଃ ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମାର୍ଥସ୍ତଚ୍ଛବ୍ଦାର୍ଥସ୍ତ୍ଵମସ୍ତଥା ॥
US-P18.195ab ଦୁଃଖିତ୍ଵାପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମତ୍ଵଂ ଵାରୟେତାମୁଭାଵପି ।
US-P18.195cd ଏଵଂ ଚ ନେତିନେତ୍ୟର୍ଥଂ ଗମୟେତାଂ ପରସ୍ପରମ୍ ॥
US-P18.196ab ଏଵଂ ତତ୍ ତ୍ଵମସୀତ୍ୟସ୍ୟ ଗମ୍ୟମାନେ ଫଲେ କଥମ୍ ।
US-P18.196cd ଅପ୍ରମାଣତ୍ଵମସ୍ୟୋଦ୍ତ୍ଵା କ୍ରିୟାପେକ୍ଷ୍ତ୍ଵମୁଚ୍ୟତେ ॥
US-P18.197ab ତସ୍ମାଦାଦ୍ୟନ୍ତମଧ୍ୟେଷୁ କୁର୍ଵିତ୍ୟେତଦ୍ ଵିରୋଧ୍ୟତଃ ।
US-P18.197cd ନ କଲ୍ପ୍ୟମଶ୍ରୁତତ୍ଵାଚ୍ ଚ ଶ୍ରୁତତ୍ୟାଗୋଽପ୍ୟନର୍ଥକଃ ॥
US-P18.198ab ୟଥାନୁଭୂୟତେ ତୃପ୍ତିର୍ଭୁଜେର୍ଵାକ୍ୟାନ୍ ନ ଗମ୍ୟତେ ।
US-P18.198cd ଵାଦ୍ୟସ୍ୟ ଵିଧୃତିସ୍ତଦ୍ଵଦ୍ ଗୋଶକୃତ୍ପାୟସିକ୍ରିୟ ॥
US-P18.199ab ସତ୍ୟମେଵମନାତ୍ମାର୍ଥେ ଵାକ୍ୟାତ୍ ପାରୋକ୍ଷବୋଧନମ୍ ।
US-P18.199cd ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମନି ନ ତ୍ଵେଵଂ ସଂହ୍ୟାପ୍ରାପ୍ତିଵଦଧ୍ରୁଵମ୍ ॥
US-P18.200ab ସ୍ଵସଂଵେଦ୍ୟତ୍ଵପର୍ୟାୟଃ ସ୍ଵପ୍ରମାଣକ ଇଷ୍ୟତାମ୍ ।
US-P18.200cd ନିଵୃତ୍ତାଵହ୍ମଃ ସିଦ୍ଧଃ ସ୍ଵାତ୍ମନୋଽନୁଭଵଶ୍ଚ ନଃ ॥
US-P18.201ab ବୁଦ୍ଧୀନାଂ ଵିଷୟୋ ଦୁଃଖଂ ତା ୟସ୍ୟ ଵିଷୟା ମତାଃ ।
US-P18.201cd କୁତୋଽସ୍ୟ ଦୁଃଖସଂବନ୍ଧୋ ଦୃଶେଃ ସ୍ୟାତ୍ ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମନଃ ॥
US-P18.202ab ଦୃଶିରେଵାନୁଭୂୟେତ ସ୍ଵେନୈଵାନୁଭଵାତ୍ମନା ।
US-P18.202cd ତଦାଭାସତୟା ଜନ୍ମ ଧିୟୋଽସ୍ୟାନ୍ଭଵଃ ସ୍ମୃତଃ ॥
US-P18.203ab ଅଶନାୟାଦିନିର୍ମୁକ୍ତଃ ସିଦ୍ଧୋ ମୋକ୍ଷସ୍ତ୍ଵମେଵ ସଃ ।
US-P18.203cd ଶ୍ରୋତଵ୍ୟାଦି ତଵେତ୍ୟେତଦ୍ ଵିରୁଦ୍ଧଂ କଥମୁଚ୍ୟତେ ॥
US-P18.204ab ସେତ୍ସ୍ୟତୀତ୍ୟେଵ ଚେତ୍ ତତ୍ ସ୍ୟାଚ୍ଛ୍ରଵଣାଦି ତଦା ଭଵେତ୍ ।
US-P18.204cd ମୋକ୍ଷସ୍ୟାନିତ୍ୟତୈଵଂ ସ୍ୟାଦ୍ ଵିରୋଧ୍ୟେଵାନ୍ୟଥା ଵଚଃ ॥
US-P18.205ab ଶ୍ରୋତୃଶ୍ରୋତଵ୍ୟୟୋର୍ଭେଦୋ ୟଦୀଷ୍ତଃ ସ୍ୟାଦ୍ ଭଵେଦିଦମ୍ ।
US-P18.205cd ଇଷ୍ଟାର୍ଥକୋପ ଏଵଂ ସ୍ୟାନ୍ ନ ୟୁକ୍ତଂ ସର୍ଵଥା ଵଚଃ ॥
US-P18.206ab ସିଦ୍ଧୋ ମୋକ୍ଷୋଽହମିତ୍ୟେଵଂ ଜ୍ଞାତ୍ଵାତ୍ମାନଂ ଭଵେଦ୍ ୟଦି ।
US-P18.206cd ଚିକୀଷୁର୍ୟଃ ସ ମୂଢାତ୍ମା ଶାସ୍ତ୍ରଂ ଚୋଦ୍ଘାଟୟତ୍ୟପି ॥
US-P18.207ab ନ ହି ସିଦ୍ଧସ୍ୟ କର୍ତଵ୍ୟଂ ସକାର୍ୟସ୍ୟ ନ ସିଦ୍ଧତା ।
US-P18.207cd ଉଭୟାଲମ୍ବନଂ କୁର୍ଵନ୍ନାତ୍ମାନଂ ଵଞ୍ଚୟତ୍ୟସୌ ॥
US-P18.208ab ସିଦ୍ଧୋ ମୋକ୍ଷସ୍ତ୍ଵମିତ୍ୟେତଦ୍ ଵସ୍ତୁମାତ୍ରଂ ପ୍ରଦର୍ଶ୍ୟତେ ।
US-P18.208cd ଶ୍ରୋତୁସ୍ତଥାତ୍ଵଵିଜ୍ଞାନେ ପ୍ରଵୃତ୍ତିଃ ସ୍ୟାତ୍ କଥଂ ତ୍ଵିତି ॥
US-P18.209ab କର୍ତା ଦୁଃଖ୍ୟହମସ୍ମୀତି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷେନାନୁଭୂୟତେ ।
US-P18.209cd କର୍ତା ଦୁଃଖୀ ଚ ମା ଭୂଵମିତି ୟତ୍ନୋ ଭଵେତ୍ ତତଃ ॥
US-P18.210ab ତଦ୍ଵିଜ୍ଞାନାୟ ୟୁକ୍ତ୍ୟାଦି କର୍ତଵ୍ୟଂ ଶ୍ରୁତିରବ୍ରଵୀତ୍ ।
US-P18.210cd କର୍ତୃତ୍ଵାଦ୍ୟନୁଵାଦେନ ସିଦ୍ଧତ୍ଵାନୁଭୟାୟ ତୁ ॥
US-P18.211ab ନିର୍ଦୁଃଖୋ ନିଷ୍କ୍ରିୟୋଽକାମଃ ସିଦ୍ଧୋ ମୋକ୍ଷୋଽହମିତ୍ୟପି ।
US-P18.211cd ଗୃହୀତ୍ଵୈଵଵିରୁଦ୍ଧାର୍ଥମାଦଧ୍ୟାତ୍ କଥମେଵ ସଃ ॥
US-P18.212ab ସକାମଃ ସକ୍ରିୟୋଽସିଦ୍ଧ ଇତି ମେଽନୁଭଵଃ କଥମ୍ ।
US-P18.212cd ଅତୋ ମେ ଵିପରୀତସ୍ୟ ତଦ୍ ଭଵାନ୍ ଵକ୍ତୁମର୍ହତି ॥
US-P18.213ab ଇହୈଵ ଘଟତେ ପ୍ରଶ୍ନୋ ନ ମୁକ୍ତତ୍ଵାନୁଭୂତୟେ ।
US-P18.213cd ପ୍ରମାନେନ ଵିରୋଧୀ ୟଃ ସୋଽତ୍ରାର୍ଥଃ ପ୍ରଶ୍ନମର୍ହତି ॥
US-P18.214ab ଅହଂ ନିର୍ମୁକ୍ତ ଇତ୍ୟେଷ ସଦସୀତ୍ୟନ୍ୟମାନଜଃ ।
US-P18.214cd ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଭାସଜନ୍ୟତ୍ଵାଦ୍ ଦୁଃଖିତ୍ଵଂ ପ୍ରଶ୍ନମର୍ହତି ॥
US-P18.215ab ପୃଷ୍ଟମାକାଣ୍କ୍ଷିତଂ ଵାଚ୍ୟଂ ଦୁଃଖାଭାଵମଭୀପ୍ସିତମ୍ ।
US-P18.215cd କଥଂ ହୀଦଂ ନିଵର୍ତେତ ଦୁଃଖଂ ସର୍ଵାତ୍ମନା ମମ ॥
US-P18.216ab ଇତି ପ୍ରଶ୍ନାନୁରୂପଂ ୟଦ୍ ଵାଚ୍ୟଂ ଦୁଃଖନିଵର୍ତକମ୍ ।
US-P18.216cd ଶ୍ରୁତେଃ ସ୍ଵାତ୍ମନି ନାଶଣ୍କା ପ୍ରମାଣ୍ୟେ ସତି ଵିଦ୍ୟତେ ॥
US-P18.217ab ତସ୍ମାଦାତ୍ମଵିମୁକ୍ତତ୍ଵଂ ପ୍ରତ୍ୟାୟୟତି ତଦ୍ଵଚଃ ।
US-P18.217cd ଵକ୍ତଵ୍ୟଂ ତୁ ତହ୍ତାର୍ଥଂ ସ୍ୟାଦ୍ ଵିରୋଧେଽସତି କେନଚିତ୍ ॥
US-P18.218ab ଇତୋଽନ୍ୟୋଽନୁଭଵଃ କଶ୍ଚିଦାତ୍ମନୋ ନୋପପଦ୍ୟତେ ।
US-P18.218cd ଅଵିଜ୍ଞାତଂ ଵିଜାନତାଂ ଵିଜ୍ଞାତାରମିତି ଶ୍ରୁତେଃ ॥
US-P18.219ab ତ୍ଵଂପଦାର୍ଥଵିଵେକାୟ ସଂନ୍ୟାସଃ ସର୍ଵକର୍ମଣାମ୍ ।
US-P18.219cd ସାଧନତ୍ଵଂ ଵ୍ରଜତ୍ୟେଵ ଶାନ୍ତୋ ଦାନ୍ତାଦିଶାସନାତ୍ ॥
US-P18.220ab ତ୍ଵମର୍ଥଂ ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମାନଂ ପଶ୍ୟେଦାତ୍ମାନମାତ୍ମନି ।
US-P18.220cd ଵାକ୍ୟାର୍ଥଂ ତତ ଆତ୍ମାନଂ ସର୍ଵଂ ପଶ୍ୟତି କେଵଲମ୍ ॥
US-P18.221ab ସର୍ଵମାତ୍ମେତି ଵାକ୍ୟାର୍ଥେ ଵିଜ୍ଞାତେଽସ୍ୟ ପ୍ରମାଣତଃ ।
US-P18.221cd ଅସତ୍ତ୍ଵେ ହ୍ୟନ୍ୟମାନସ୍ୟ ଵିଧିସ୍ତଂ ୟୋଜୟେତ୍ କଥମ୍ ॥
US-P18.222ab ତସ୍ମାଦ୍ ଵାଦ୍ୟାର୍ଥଵିଜ୍ଞାନାନ୍ ନୋର୍ଧ୍ଵଂ କର୍ମଵିଧିର୍ଭଵେତ୍ ।
US-P18.222cd ନ ହି ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି କର୍ତେତି ଵିରୁଦ୍ଧେ ଭଵତୋ ଧିୟୌ ॥
US-P18.223ab ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମୀତି ହି ଵିଦ୍ୟେୟଂ ନୈଵ କର୍ତେତୀ ବାଧ୍ୟତେ ।
US-P18.223cd ସକାମୋ ବଦ୍ଧ ଇତ୍ୟେଵଂ ପ୍ରମାଣାଭାସଜାତୟା ॥
US-P18.224ab ଶାସ୍ତ୍ରାଦ୍ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି ନାନ୍ୟୋଽହମିତି ବୁଦ୍ଧିର୍ଭଵେଦ୍ ଦୃଧା ।
US-P18.224cd ୟଦାୟୁକ୍ତା ତଦୈଵଂ ଧୀର୍ୟଥା ଦେହାତ୍ମଧୀରିତି ॥
US-P18.225ab ସଭୟାଦଭୟଂ ପ୍ରାପ୍ତସ୍ତଦର୍ଥଂ ୟତତେ ଚ ୟଃ ।
US-P18.225cd ସ ପୁନଃ ସଭୟଂ ଗନ୍ତୁଂ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରଶ୍ଚେନ୍ ନ ହୀଚ୍ଛତି ॥
US-P18.226ab ୟଥେଷ୍ଟାଚରଣପ୍ରାପ୍ତିଃ ସଂନ୍ୟାସାଦିଵିଧୌ କୁତଃ ।
US-P18.226cd ପଦାର୍ଥାଜ୍ନାନବୁଦ୍ଧସ୍ୟ ଵାଦ୍ୟାର୍ଥାନୁଭଵାର୍ଥିନଃ ॥
US-P18.227ab ଅତଃ ସର୍ଵମିଦଂ ସିଦ୍ଧଂ ୟତ୍ ପ୍ରାଗସ୍ମାଭିରୀର୍ତମ୍ ॥
US-P18.228ab ୟୋ ହି ୟସ୍ମାଦ୍ ଵିରକ୍ତଃ ସ୍ୟାନ୍ ନାସୌ ତସ୍ମୈ ପ୍ରଵର୍ତତେ ।
US-P18.228cd ଲୋକତ୍ରୟାଦ୍ ଵିରକ୍ତ୍ଵାନ୍ ମୁମ୍କ୍ଷୁଃ କିମିତୀହତେ ॥
US-P18.229ab କ୍ଷୁଧୟା ପିଡ୍ୟମାନୋଽପି ନ ଵିଷଂ ହ୍ୟତ୍ତୁମିଚ୍ଛତି ।
US-P18.229cd ମିଷ୍ଟାନ୍ନଧ୍ଵସ୍ତତୃଡ୍ ଜାନନ୍ ନାମୂଢସ୍ତଜ୍ ଜିଘତ୍ସତି ॥
US-P18.230ab ଵେଦାନ୍ତଵାକ୍ୟପୁଷ୍ପେଭ୍ୟୋ ଜ୍ଞାନାମୃତମଧୂତ୍ତମମ୍ ।
US-P18.230cd ଉଜ୍ଜହାରାଲିଵଦ୍ ୟୋ ନସ୍ତସ୍ମୈ ସଦ୍ଗୁରଵେ ନମଃ ॥
US-P19.001ab ପ୍ରୟୁଜ୍ୟ ତୃଷ୍ଣାଜ୍ଵରନାଶକାରଣଂ ଚିକିତ୍ସିତଂ ଜ୍ଞାନଵିରାଗଭେଷଜମ୍ ।
US-P19.001cd ନ ୟାତି କାମଜ୍ଵରସନ୍ନିପାତଜାଂ ଶରୀରମାଲାଶତୟୋଗଦୁଃଖିତାମ୍ ॥
US-P19.002ab ଅହଂ ମମେତି ତ୍ଵମନର୍ଥମୀହସେ ପରାର୍ଥମିଚ୍ଛନ୍ତି ତଵାନ୍ୟ ଈହିତମ୍ ।
US-P19.002cd ନ ତେଽର୍ଥବୋଧୋ ନ ହି ମେଽସ୍ତି ଚାର୍ଥିତା ତତଶ୍ଚ ୟୁକ୍ତଃ ଶମ ଏଵ ତେ ମନଃ ॥
US-P19.003ab ୟତୋ ନ ଚାନ୍ୟଃ ପରମାତ୍ ସନାତନାତ୍ ସଦୈଵ ତୃପ୍ତୋଽହମତୋ ନ ମେଽର୍ଥିତା ।
US-P19.003cd ସଦୈଵ ମୁକ୍ତଶ୍ଚ ନ କାମୟେ ହିତଂ ୟତସ୍ଵ ଚେତଃ ପ୍ରଶମାୟ ତେଽଧିକମ୍ ॥
US-P19.004ab ଷଡୂର୍ମିମାଲାଭ୍ୟତିଵୃତ୍ତ ଏଵ ୟଃ ସ ଏଵ ଚାତ୍ମା ଜଗତଶ୍ଚ ନଃ ଶ୍ରୁତେଃ ।
US-P19.004cd ପ୍ରମାଣତଶ୍ଚାପି ମୟା ପ୍ରଵେଦ୍ୟତେ ମୁଧୈଵ ତସ୍ମାଚ୍ ଚ ମନସ୍ତଵେହିତମ୍ ॥
US-P19.005ab ତ୍ଵୟି ପ୍ରଶାନ୍ତେ ନ ହି ସାସ୍ତି ଭେଦଧୀର୍ୟତୋ ଜଗନ୍ ମୋହମୁପୈତି ମାୟୟା ।
US-P19.005cd ଗ୍ରହୋ ହି ମାୟାପ୍ରଭଵସ୍ୟ କାରଣଂ ଗ୍ରହାଦ୍ ଵିମୋକେ ନ ହି ସାସ୍ତି କସ୍ୟଚିତ୍ ॥
US-P19.006ab ନ ମେଽସ୍ତି ମୋହସ୍ତଵ ଚୈଷ୍ଟିତେନ ହି ପ୍ରବୁଦ୍ଧତତ୍ତ୍ଵସ୍ତ୍ଵସିତୋ ହ୍ୟଵିକ୍ରିୟଃ ।
US-P19.006cd ନ ପୂର୍ଵତତ୍ତ୍ଵୋତ୍ତରଭେଦତା ହି ନୋ ଵୃଥୈଵ ତସ୍ମାଚ୍ ଚ ମନସ୍ତଵେହିତମ୍ ॥
US-P19.007ab ୟତଶ୍ଚ ନିତ୍ୟୋଽହମତୋ ନ ଚାନ୍ୟଥା ଵିକାରୟୋଗେ ହି ଭଵେଦନିତ୍ୟତା ।
US-P19.007cd ସଦା ପ୍ରଭାତୋଽହମତୋ ହି ଚାଦ୍ଵୟୋ ଵିକଲ୍ପିତଂ ଚାପ୍ୟସଦିତ୍ୟଵସ୍ଥିତମ୍ ॥
US-P19.008ab ଅଭାଵରୂପଂ ତ୍ଵମସୀହ ହେ ମନୋ ନିରୀକ୍ଷ୍ୟମାଣେ ନ ହି ୟୁକ୍ତିତୋଽସ୍ତିତା ।
US-P19.008cd ସତୋ ହ୍ୟନାଶାଦସତୋଽପ୍ୟଜନ୍ମତୋ ଦ୍ଵୟଂ ଚ ତେଽତସ୍ତଵ ନାସ୍ତିତେଷ୍ୟତେ ॥
US-P19.009ab ଦ୍ରଷ୍ଟା ଚ ଦୃଶ୍ୟଂ ଚ ତଥା ଚ ଦର୍ଶନଂ ଭ୍ରମଃ ସ ସର୍ଵସ୍ତଵ କଲ୍ପିତୋ ହି ସଃ ।
US-P19.009cd ଦୃଶେଶ୍ଚ ଭିନ୍ନଂ ନ ହି ଦୃଶ୍ୟମୀକ୍ଷ୍ୟତେ ସ୍ଵପନ୍ ଵିବୋଧେ ଚ ତଥା ନ ଭିଦ୍ୟତେ ॥
US-P19.010ab ଵିକଲ୍ପନା ଚାପି ତଥାଦ୍ଵୟା ଭଵେଦଵସ୍ତୁୟୋଗାତ୍ ତଦଲାତଚକ୍ରଵତ୍ ।
US-P19.010cd ନ ଶକ୍ତିଭେଦୋଽସ୍ତି ୟତୋ ନ ଚାତ୍ମନାଂ ତତୋଽଦ୍ଵୟତ୍ଵଂ ଶ୍ରୁତିତୋଽଵସୀୟତେ ॥
US-P19.011ab ମିଥଶ୍ଚ ଭିନ୍ନା ୟଦି ତେ ହି ଚେତନାଃ କ୍ଷୟସ୍ତୁ ତେଷାଂ ପରିମାଣୟୋଗତଃ ।
US-P19.011cd ଧ୍ରୁଵୋ ଭଵେଦ୍ ଭେଦଵତାଂ ହି ଦୃଷ୍ଟତୋ ଜଗତ୍କ୍ଷୟଶ୍ଚାପି ସମସ୍ତମୋକ୍ଷତଃ ॥
US-P19.012ab ନ ମେଽସ୍ତି କଶ୍ଚିନ୍ ନ ଚ ସୋଽସ୍ମି କସ୍ୟଚିଦ୍ ୟତୋଽଦ୍ଵୟୋଽହଂ ନ ହି ଚାସ୍ତି କଲ୍ପିତମ୍ ।
US-P19.012cd ଅକଲ୍ପିତଶ୍ଚାସ୍ମି ପୁରା ପ୍ରସିଦ୍ଧିତୋ ଵିକଲ୍ପନାୟା ଦ୍ଵୟମେଵ କଲ୍ପିତମ୍ ॥
US-P19.013ab ଵିକଲ୍ପନା ଚାପ୍ୟଭଵେ ନ ଵିଦ୍ୟତେ ସଦନ୍ୟଦିତ୍ୟେଵମତୋ ନ ନାସ୍ତିତା ।
US-P19.013cd ୟତଃ ପ୍ରଵୃତ୍ତା ତଵ ଚାପି କଲ୍ପନା ପୁରା ପ୍ରସିଦ୍ଧେର୍ନ ଚ ତଦ୍ ଵିକଲ୍ପିତମ୍ ॥
US-P19.014ab ଅସଦ୍ ଦ୍ଵୟଂ ତେଽପି ହି ୟଦ୍ ୟଦୀକ୍ଷତେ ନ ଦୃଷ୍ଟମିତ୍ୟେଵ ନ ଚୈଵ ନାସ୍ତିତା ।
US-P19.014cd ୟତଃ ପ୍ରଵୃତ୍ତା ସଦସଦ୍ଵିକଲ୍ପନା ଵିଚାରଵଚ୍ ଚାପି ତଥାଦ୍ଵୟଂ ଚ ସତ୍ ॥
US-P19.015ab ସଦଭ୍ୟୁପେତଂ ଭଵତୋପକଲ୍ପିତଂ ଵିଚାରହେତୋର୍ୟଦି ତସ୍ୟ ନାସ୍ତିତା ।
US-P19.015cd ଵିଚାରହାନାଚ୍ ଚ ତହୈଵ ସଂସ୍ଥିତଂ ନ ଚେତ୍ ତଦିଷ୍ଟଂ ନିତରାଂ ସଦିଷ୍ୟତେ ॥
US-P19.016ab ଅସତ୍ସମଂ ଚୈଵ ସଦିତ୍ୟପୀତି ଚେଦନର୍ଥଵତ୍ତ୍ଵାତ୍ ଖରଶୃଙ୍ଗତୁଲ୍ୟତଃ ।
US-P19.016cd ଅନର୍ଥଵତ୍ତ୍ଵଂ ତ୍ଵସତି ହ୍ୟକାରଣଂ ନ ଚୈଵ ତସ୍ମାନ୍ ନ ଵିପର୍ୟୟେଽନ୍ୟଥା ॥
US-P19.017ab ଅସିଦ୍ଧତଶ୍ଚାପି ଵିଚାରକାରଣାଦ୍ ଦ୍ଵୟଂ ଚ ତସ୍ମାତ୍ ପ୍ରସୃତଂ ହି ମାୟୟା ।
US-P19.017cd ଶ୍ରୁତେଃ ସ୍ମୃତେଶ୍ଚାପି ତଥା ହି ୟୁକ୍ତିତଃ ପ୍ରସିଦ୍ଧ୍ୟତୀତ୍ଥଂ ନ ତୁ ୟୁଜ୍ୟତେଽନ୍ୟଥା ॥
US-P19.018ab ଵିକଲ୍ପନାଚ୍ ଚାପି ଵିଧର୍ମକଂ ଶ୍ରୁତେଃ ପୁରା ପ୍ରସିଦ୍ଧେଶ୍ଚ ଵିକଲ୍ପିତଂଽଦ୍ଵୟମ୍ ।
US-P19.018cd ନ ଚେତି ନେତୀତି ତଥା ଵିକଲ୍ପିତଂ ନିଷିଧ୍ୟତେଽତ୍ରାପ୍ୟଵଶେଷସିଦ୍ଧୟେ ॥
US-P19.019ab ଅକଲ୍ପିତେଽପ୍ୟେଵମଜାଦ୍ଵୟାକ୍ଷରେ ଵିକଲ୍ପୟନ୍ତଃ ସଦସଚ୍ ଚ ଜନ୍ମଭିଃ ।
US-P19.019cd ସ୍ଵଚିତ୍ତମାୟାପ୍ରଭଵଂ ଚ ତେ ଭଵଂ ଜରାଂ ଚ ମୃତ୍ୟୁଂ ଚ ନିୟାନ୍ତି ସଂତତମ୍ ॥
US-P19.020ab ଭଵାଭଵତ୍ଵଂ ତୁ ନ ଚେଦଵସ୍ଥିତିର୍ନ ତସ୍ୟ ଚାନ୍ୟସ୍ତ୍ଵିତି ଜନ୍ମ ନାନ୍ୟଥା ।
US-P19.020cd ସତୋ ହ୍ୟସତ୍ତ୍ଵାଦସତଶ୍ଚ ସତ୍ତ୍ଵତୋ ନ ଚ କ୍ରିୟା କାରକମିତ୍ୟତୋଽପ୍ୟଜମ୍ ॥
US-P19.021ab ଅକୁର୍ଵଦିଷ୍ଟଂ ୟଦି ଵାସ୍ୟ କାରକଂ ନ କିଂଚିଦନ୍ୟନ୍ ନନୁ ନାସ୍ତ୍ୟକାରକମ୍ ।
US-P19.021cd ସତୋ ଵିଶେଷାଦସତଶ୍ଚ ସଚ୍ଚ୍ୟୁତୌ ତୁଲାନ୍ତୟୋର୍ୟଦ୍ଵଦନିଶ୍ଚୟାନ୍ ନ ହି ॥
US-P19.022ab ନ ଚେତ୍ ସ ଇଷ୍ଟଃ ସଦସଦ୍ଵିପର୍ୟୟଃ କଥଂ ଭଵଃ ସ୍ୟାତ୍ ସଦସଦ୍ଵ୍ୟଵସ୍ଥିତୌ ।
US-P19.022cd ଵିଭକ୍ତମେତଦ୍ ଦ୍ଵୟମପ୍ୟଵସ୍ଥିତଂ ନ ଜନ୍ମ ତସ୍ମାଚ୍ ଚ ମନୋ ହି କସ୍ୟଚିତ୍ ॥
US-P19.023ab ଅଥାଭ୍ୟୁପେତ୍ୟାପି ଭଵଂ ତଵେଚ୍ଛତୋ ବ୍ରଵୀମି ନାର୍ଥସ୍ତଵ ଚେଷ୍ଟିତେନ ମେ ।
US-P19.023cd ନ ହାନଵୃଦ୍ଧୀ ନ ୟତଃ ସ୍ଵତୋଽସତୋ ଭଵୋଽନ୍ୟତୋ ଵା ୟଦି ଵାସ୍ତିତା ତୟୋଃ ॥
US-P19.024ab ଧ୍ରୁଵା ହ୍ୟନିତ୍ୟାଶ୍ଚ ନ ଚାନ୍ୟୟୋଗିନୋ ମିଥଶ୍ଚ କାର୍ୟଂ ନ ଚ ତେଷୁ ୟୁଜ୍ୟତେ ।
US-P19.024cd ଅତୋ ନ କସ୍ୟାପି ହି କିଂଚିଦିଷ୍ୟତେ ସ୍ଵୟଂ ହି ତତ୍ତ୍ଵଂ ନ ନିରୁକ୍ତିଗୋଚରମ୍ ॥
US-P19.025ab ସମଂ ତୁ ତସ୍ମାତ୍ ସତତଂ ଵିଭାତଵଦ୍ ଦ୍ଵୟାଦ୍ ଵିମୁକ୍ତଂ ସଦସଦ୍ଵିକଲ୍ପିତାତ୍ ।
US-P19.025cd ନିରୀକ୍ଷ୍ୟ ୟୁକ୍ତ୍ୟା ଶ୍ରୁତିତଶ୍ଚ ବୁଦ୍ଧିମାନଶେଷନିର୍ଵାଣମୁପୈତି ଦୀପଵତ୍ ॥
US-P19.026ab ଅଵେଦ୍ୟମେକଂ ୟଦନନ୍ୟଵେଦିନାଂ କୁତାର୍କିକାଣାଂ ଚ ସୁଵେଦ୍ୟମନ୍ୟଥା ।
US-P19.026cd ନିରୀକ୍ଷ୍ୟ ଚେତ୍ଥଂ ତ୍ଵଗୁଣଗ୍ରହୋଽଗୁଣଂ ନ ୟାତି ମୋହଂ ଗ୍ରହଦୋଷମୁକ୍ତିତଃ ॥
US-P19.027ab ଅତୋଽନ୍ୟଥା ନ ଗ୍ରହନାଶ ଇଷ୍ୟତେ ଵିମୋହବୁଦ୍ଧେର୍ଗ୍ରହ ଏଵ କାରଣମ୍ ।
US-P19.027cd ଗ୍ରହୋଽପ୍ୟହେତୁର୍ହ୍ୟନଲସ୍ତ୍ଵନିନ୍ଧନୋ ୟଥା ପ୍ରଶାନ୍ତିଂ ପରମାଂ ତଥା ଵ୍ରଜେତ୍ ॥
US-P19.028ab ଵିମଥ୍ୟ ଵେଦୋଦଧିତଃ ସମୁଦ୍ଧୃତଂ ସୁରୈର୍ମହାବ୍ଧେସ୍ତୁ ୟଥା ମହାତ୍ମଭିଃ ।
US-P19.028cd ତଥାଽମୃତଂ ଜ୍ଞାନମିଦଂ ହି ୟୈଃ ପୁରା ନମୋ ଗୁରୁଭ୍ୟଃ ପରମିକ୍ଷିତଂ ଚ ୟୈଃ ॥
(Prose SectionsI-III)
ଅଥ ମୋକ୍ଷସାଧନୋପଦେଶଵିଧିଂ ଵ୍ୟାଖ୍ୟାସ୍ୟାମୋ ମୁମୁକ୍ଷୂଣାଂ
ଶ୍ରଦ୍ଦଧାନାନାମର୍ଥିନାମର୍ଥାୟ ॥ ୧ ॥
ତଦିଦଂ ମୋକ୍ଷସାଧନଂ ଜ୍ଞାନଂ ସାଧନସାଧ୍ୟାଦନିତ୍ୟାତ୍ ସର୍ଵସ୍ମାଦ୍ ଵିରକ୍ତାୟ
ତ୍ୟକ୍ତପୁତ୍ରଵିତ୍ତଲୋକୈଷଣାୟ ପ୍ରତିପନ୍ନପରମହଂସପାରିଵ୍ରାଜ୍ୟାୟ
ଶମଦମଦୟାଦିୟୁକ୍ତାୟ ଶାସ୍ତ୍ରପ୍ରସିଦ୍ଧଶିଷ୍ୟଗୁଣସମ୍ପନ୍ନାୟ ଶୁଚୟେ ବ୍ରାହ୍ମଣାୟ
ଵିଧିଵଦୁପସନ୍ନାୟ ଶିଷ୍ୟାୟ ଜାତିକର୍ମଵୃତ୍ତଵିଦ୍ୟାଧିଜନୈଃ ପରୀକ୍ଷିତାୟ ବ୍ରୂୟାତ୍
ପୁନଃ ପୁନର୍ୟାଵଦ୍ ଗ୍ରହଣଂ ଦୃଢୀଭଵତି ॥ ୨ ॥
ଶ୍ରୁତିଶ୍ଚ — oକ़୍ ପରୀକ୍ଷ୍ୟ … ତତ୍ତ୍ଵତୋ ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ୟାଂcକ़୍ ଇତି ।
ଦୃଢଗୃହୀତା ହି ଵିଦ୍ୟାତ୍ମନଃ ଶ୍ରେୟସେ ସନ୍ତତ୍ୟୈ ଚ ଭଵତି । ଵିଦ୍ୟାସନ୍ତତୈଶ୍ଚ
ପ୍ରାଣ୍ୟନୁଗ୍ରହାୟ ଭଵତି ନୌରିଵ ନଦୀଂ ତିତୀର୍ଷୋଃ । ଶାସ୍ତ୍ରଂ ଚ — oକ़୍ ୟଦ୍ୟପି
ଅସ୍ମା ଇମାମଦ୍ଭିଃ ପରିଗୃହୀତାଂ ଧନସ୍ୟ ପୂର୍ଣାଂ ଦଦ୍ୟାଦେତଦେଵ ତତୋ ଭୂୟଃcକ़୍ ଇତି
। ଅନ୍ୟଥା ଚ ଜ୍ଞାନପ୍ରାପ୍ତ୍ୟଭାଵାତ୍ — oକ़୍ ଆଚାର୍ୟଵାନ୍ ପୁରୁଷୋ ଵେଦcକ़୍ oକ़୍
ଆଚାର୍ୟାଦ୍ ଧୈଵ ଵିଦ୍ୟା ଵିଦିତା (ସାଧିଷ୍ଠଂ ପ୍ରାପତ୍) cକ़୍ oକ़୍ ଆଚାର୍ୟଃ ପ୍ଲାଵୟିତା
ତସ୍ୟ (ସମ୍ୟଗ୍) ଜ୍ଞାନଂ ପ୍ଲଵ ଇହୋଚ୍ୟତେcକ़୍ ଇତ୍ୟାଦିଶ୍ରୁତିଭ୍ୟଃ ସ୍ମୃତିଭ୍ୟଶ୍ଚ ॥
୩ ॥
ଶିଷ୍ୟସ୍ୟ ଜ୍ଞାନଗ୍ରହଣଂ ଚ ଲିନ୍ଗୈର୍ବୁଦ୍ଧ୍ଵା
ତଦଗ୍ରହଣହେତୂନଧର୍ମଲୌକିକପ୍ରମାଦନିତ୍ୟାନିତ୍ୟ(ଵସ୍ତୁ)
ଵିଵେକଵିଷୟାସଂଜାତଦୃଢପୂର୍ଵଶ୍ରୁତତ୍ଵଲୋକଚିନ୍ତାଵେକ୍ଷଣଜାତ୍ୟାଦ୍ୟଭିମାନାଦୀଂସ୍ତତ୍
ପ୍ରତିପକ୍ଷୈଃ ଶ୍ରୁତିସ୍ମୃତିଵିହିତୈରପନୟେଦକ୍ରୋଧାଦିଭିରହିଂସାଦିଭିଶ୍ଚ
ୟମୈର୍ଜ୍ଞାନାଵିରୁଦ୍ଧୈଶ୍ଚ ନିୟମୈଃ ॥ ୪ ॥
ଅମାନିତ୍ଵାଦିଗୁଣଂ ଚ ଜ୍ଞାନୋପାୟଂ ସମ୍ୟଗ୍ ଗ୍ରାହୟେତ୍ ॥ ୫ ॥
ଆଚାର୍ୟାଶ୍ଚୋହାପୋହଗ୍ରହଣଧାରଣଶମଦମଦୟାନୁଗ୍ରହାଦିସମ୍ପନ୍ନୋ ଲବ୍ଧାଗମୋ
ଦୃଷ୍ଟାଦୃଷ୍ଟଭୋଗେଷ୍ଵନାସକ୍ତସ୍ତ୍ୟକ୍ତସର୍ଵକର୍ମସାଧନୋ ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ ବ୍ରହ୍ମଣି
ସ୍ଥିତୋଽଭିନ୍ନଵୃତ୍ତୋ
ଦମ୍ଭଦର୍ପକୁହକଶାଠ୍ୟମାୟାମାତ୍ସର୍ୟାନୃତାହଂକାରମମତ୍ଵାଦିଦୋଷଵର୍ଜିତଃ
କେଵଲପରାନୁଗ୍ରହପ୍ରୟୋଜନୋ ଵିଦ୍ୟୋପୟୋଗାର୍ଥୀ ପୂର୍ଵମୁପଦିଶେତ୍ — oକ़୍ ସଦେଵ
ସୋମ୍ୟେଦମଗ୍ର ଆସୀଦେକମେଵାଦ୍ଵିତୀୟଂcକ़୍ oକ़୍ ୟତ୍ର ନାନ୍ୟତ୍ ପଶ୍ୟତିcକ़୍ oକ़୍ ଆତ୍ମା ଵା
ଇଦମେକ ଏଵାଗ୍ର ଆସୀତ୍cକ़୍ oକ़୍ ସର୍ଵଂ ଖଲ୍ଵିଦଂ ବ୍ରହ୍ମcକ़୍ ଇତ୍ୟ୍(ଆଦ୍ୟଃ)
ଆତ୍ମୈକତ୍ଵପ୍ରତିପାଦନପରାଃ ଶ୍ରୁତୀଃ ॥ ୬ ॥
ଉପଦିଶ୍ୟ ଚ ଗ୍ରାହୟେଦ୍ ବ୍ରହ୍ମଣୋ ଲକ୍ଷଣଂ — oକ़୍ ୟ ଆତ୍ମାପହତପାପ୍ମାcକ़୍ oକ़୍
ୟତ୍ ସାକ୍ଷାଦପରୋକ୍ଷାଦ୍ ବ୍ରହ୍ମcକ़୍ oକ़୍ ୟୋଽନାତ୍ମ୍ୟେcକ़୍ oକ़୍ ସ ଵା ଏଷଃcକ़୍ oକ़୍
ଅପ୍ରାଣୋ ହ୍ୟମନାଃcକ़୍ oକ़୍ ସବାହ୍ୟାଭ୍ୟନ୍ତରୋ ହ୍ୟଜଃcକ़୍ oକ़୍ ଵିଜ୍ଞାନଘନ ଏଵcକ़୍
oକ़୍ ଅନନ୍ତରମବାହ୍ୟଂcକ़୍ oକ़୍ ଅନ୍ୟଦେଵ ତଦ୍ ଵିଦିତାଦଥୋ ଅଵିଦିତାତ୍cକ़୍ oକ़୍ ଆକାଶୋ
ଵୈ ନାମcକ़୍ ଇତ୍ୟାଦିଶ୍ରୁତିଭିଃ ॥ ୭ ॥
ସ୍ମୃତିଭିଶ୍ଚ — oକ़୍ ନ ଜାୟତେ ମ୍ରିୟତେ ଵାcକ़୍ oକ़୍ ନାଦତ୍ତେ କସ୍ୟଚିତ୍ ପାପଂcକ़୍
oକ़୍ ୟଥାକାଶସ୍ଥିତୋ ନିତ୍ୟଂcକ़୍ oକ़୍ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞାଂ ଚାପି ମାଂ ଵିଦ୍ଧିcକ़୍ oକ़୍ ନ
ସତ୍ ତନ୍ ନାସଦୁଚ୍ୟତେcକ़୍ oକ़୍ ଅନାଦିତ୍ଵାନ୍ ନିର୍ଗୁଣତ୍ଵାତ୍cକ़୍ oକ़୍ ସମଂ ସର୍ଵେଷୁ
ଭୂତେଷୁcକ़୍ oକ़୍ ଉତ୍ତମଃ ପୁରୁଷଃcକ़୍ ଇତ୍ୟାଦିଭିଃ
ଶ୍ରୁତ୍ୟୁକ୍ତଲକ୍ଷଣାଵିରୁଦ୍ଧାଭିଃ ପରମାତ୍ମାସଂସାରିତ୍ଵପ୍ରତିପାଦନପରାଭିଃ ତସ୍ୟ
ସର୍ଵେଣାନନ୍ୟତ୍ଵପ୍ରତିପାଦନପରାଭିଶ୍ଚ ॥ ୮ ॥
ଏଵଂ ଶ୍ରୁତିସ୍ମୃତିଭିର୍ଗୃହିତପରମାତ୍ମଲକ୍ଷଣଂ ଶିଷ୍ୟଂ
ସଂସାରସାଗରାଦୁତ୍ତିତୀଷୁଂ ପୃଚ୍ଛେତ୍ — କସ୍ତ୍ଵମସି ସୋମ୍ୟେତି ॥ ୯ ॥
ସ ୟଦି ବ୍ରୂୟାତ୍ — ବ୍ରାହ୍ମଣପୁତ୍ରୋଽଦୋନ୍ଵୟୋ ବ୍ରହ୍ମଚାର୍ୟାସଂ ଗୃହସ୍ଥୋ ଵେଦାନୀମସ୍ମି
ପରମହଂସପରିଵ୍ରାଟ୍ ସଂସାରସାଗରାଜ୍ ଜନ୍ମମୃତ୍ୟୁମହାଗ୍ରହାଦୁତ୍ତିତୀଷୁରିତି ॥ ୧୦ ॥
ଆଚାର୍ୟୋ ବ୍ରୂୟାଦ୍ — ଇହୈଵ ତେ ସୋମ୍ୟ ମୃତସ୍ୟ ଶରୀରଂ ଵୟୋଭିରଦ୍ୟତେ ମୃଦ୍ଭାଵଂ
ଵାପଦ୍ୟତେ ତତ୍ର କଥଂ ସଂସାରସାଗରାଦତ୍ତର୍ତୁମିଚ୍ଛସୀତି ॥ ୧୧ ॥
ସ ୟଦି ବ୍ରୂୟାତ୍ — ଅନ୍ୟୋଽହଂ ଶରୀରାତ୍ । ଶରୀରଂ ତୁ ଜାୟତେ ମ୍ରିୟତେ
ଵୟୋଭିରଦ୍ୟତେ ମୃଦ୍ଭାଵମାପଦ୍ୟତେ ଶସ୍ତ୍ରାଗ୍ନ୍ୟାଦିଭିଶ୍ ଚ ଵିନାଶ୍ୟତେ
ଵ୍ୟାଧ୍ୟାଧିଭିଶ୍ଚ ୟୁଜ୍ୟତେ । ତସ୍ମିନ୍ନହଂ ସ୍ଵସ୍ଵକୃତଧର୍ମାଧର୍ମଵଶାତ୍ ପକ୍ଷୀ
ନୀଦମିଵ ପ୍ରଵିଷ୍ଟଃ ପୁନଃ ପୁନଃ ଶରୀରଵିନାଶେ ଧର୍ମାଧର୍ମଵଶାଚ୍ଛରୀରାନ୍ତରଂ
ୟାସ୍ୟାମି ପୂର୍ଵନୀଡଵିନାଶେ ପକ୍ଷୀଵ ନୀଡାନ୍ତରମ୍ । ଏଵମେଵାହମନାଦୌ ସଂସାରେ
ଦେଵତିର୍ୟଞ୍ମନୁଷ୍ୟନିରୟସ୍ଥାନେଷୁ ସ୍ଵକର୍ମଵଶାଦୁପାତ୍ତଂ ଶରୀରଂ ତ୍ୟଜନ୍ ନଵଂ
ନଵଂ ଚାନ୍ୟଦୁପାଦଦାନୋ ଜନ୍ମମରଣପ୍ରବନ୍ଧଚକ୍ରେ ଘଟୀୟନ୍ତ୍ରଵତ୍ ସ୍ଵକର୍ମଣା
ଭ୍ରାମ୍ୟମାଣଃ କ୍ରମେଣେଦଂ ଶରୀରମାସାଦ୍ୟ ସଂସାରଚକ୍ରଭ୍ରମଣାଦସ୍ମାନ୍ ନିର୍ଵିଣ୍ଣୋ
ଭଗଵନ୍ତମୁପସନ୍ନୋଽସ୍ମି ସଂସାରଚକ୍ରଭ୍ରମଣପ୍ରଶମାୟେତି । ତସ୍ମାନ୍ ନିତ୍ୟ ଏଵାହଂ
ଶରୀରାଦନ୍ୟଃ । ଶରୀରାଣ୍ୟାଗଚ୍ଛନ୍ତ୍ୟପଗଚ୍ଛନ୍ତି ଚ ଵାସାଂଷୀଵ ପୁରୁଷସ୍ୟେତି ॥
୧୨ ॥
ଆଚାର୍ୟୋ ବ୍ରୂୟାତ୍ — ସାଧ୍ଵଵାଧୀଃ ସମ୍ୟକ୍ ପଶ୍ୟସି । କଥଂ ମୃଷାଵାଧୀଃ
ବ୍ରାହ୍ମଣପୁତ୍ରୋଽଦୋନ୍ଵୟୋ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ୟାସଂ ଗୃହସ୍ଥୋ ଵା ଇଦାନୀମସ୍ମି
ପରମହଂସପରିଵ୍ରାଡିତି ॥ ୧୩ ॥
ସ ୟଦି ବ୍ରୂୟାତ୍ — ଭଗଵନ୍, କଥମହଂ ମୃଷାଵାଦିଷମିତି ॥ ୧୪ ॥
ତଂ ପ୍ରତି ବ୍ରୂୟାଦାଚାର୍ୟଃ — ୟତସ୍ତ୍ଵଂ ଭିନ୍ନଜାତ୍ୟନ୍ଵୟସଂସ୍କାରଂ ଶରୀରଂ
ଜାତ୍ୟନ୍ଵୟସଂସ୍କାରଵର୍ଜିତସ୍ୟାତ୍ମନଃ ପ୍ରତ୍ୟଜ୍ଞାସୀର୍ବ୍ରାହ୍ମଣପୁତ୍ରୋଽଦୋନ୍ଵୟ ଇତ୍ୟାଦିନା
ଵାକ୍ୟେନେତି ॥ ୧୫ ॥
ସ ୟଦି ପୃଚ୍ଛେତ୍ — ଶୃଣୁ ସୋମ୍ୟ ୟଥେଦଂ ଶରୀରଂ ତ୍ଵତ୍ତୋ ଭିନ୍ନଂ
ଭିନ୍ନଜାତ୍ୟନ୍ଵୟସଂସ୍କାରଂ ତ୍ଵଂ ଚ ଜାତ୍ୟନ୍ଵୟସଂସ୍କାରଵର୍ଜିତ ଇତ୍ୟୁକ୍ତ୍ଵା ତଂ
ସ୍ମାରୟେତ୍ — ସ୍ମର୍ତୁମର୍ହସି ସୋମ୍ୟ ପରମାତ୍ମାନଂ ସର୍ଵାତ୍ମାନଂ ୟଥୋକ୍ତଲକ୍ଷଣଂ
ଶ୍ରାଵିତୋଽସି oକ़୍ ସଦେଵ ସୋମ୍ୟେଦଂcକ़୍ ଇତ୍ୟାଦି(ଭିଃ) ଶ୍ରୁତିଭିଃ ସ୍ମୃତିଭିଶ୍ଚ ।
ଲକ୍ଷଣଂ ଚ ତସ୍ୟ ଶ୍ରୁତିଭିଃ ସ୍ମୃତିଭିଶ୍ଚ ॥ ୧୭ ॥
ଲବ୍ଧପରମାତ୍ମଲକ୍ଷଣସ୍ମୃତୟେ ବ୍ରୂୟାତ୍ — ୟୋଽସାଵାକାଶନାମା
ନାମରୂପାଭ୍ୟାମର୍ଥାନ୍ତରଭୂତୋଽଶରୀରୋଽସ୍ଥୂଲାଦିଲକ୍ଷଣୋଽପହତପାପ୍ମତ୍ଵାଦିଲକ୍ଷଣ୍
ଅଶ୍ଚ ସର୍ଵୈଃ ସଂସାରଧର୍ମୈରନାଗନ୍ଧିତଃ oକ़୍ ୟତ୍ ସାକ୍ଷାଦପରୋକ୍ଷାଦ୍ ବ୍ରହ୍ମ
… ଏଷ ତ ଆତ୍ମା ସର୍ଵାନ୍ତରଃcକ़୍ oକ़୍ ଅଦୃଷ୍ଟୋ ଦ୍ରଷ୍ଟା ଅଶ୍ରୁତଃ ଶ୍ରୋତା ଅମତୋ
ମନ୍ତା ଅଵିଜ୍ଞାତୋ ଵିଜ୍ଞାତାcକ़୍ ନିତ୍ୟଵିଜ୍ଞାନସ୍ଵରୂପୋଽନନ୍ତରୋଽବାହ୍ୟଃ oକ़୍
ଵିଜ୍ଞାନଘନ ଏଵcକ़୍ ପରିପୂର୍ଣ ଆକାଶଵତନନ୍ତଶକ୍ତିଃ ଆତ୍ମା ସର୍ଵସ୍ୟ,
ଅଶନାୟାଦିଵର୍ଜିତଃ, ଆଵିର୍ଭାଵତିରୋଭାଵଵର୍ଜିତଶ୍ଚ
ସ୍ଵାତ୍ମଵିଲକ୍ଷଣୟୋର୍ନାମରୂପୟୋର୍ଜଗଦ୍ବୀଜଭୂତୟୋଃ ସ୍ଵାତ୍ମସ୍ଥୟୋଃ
ତତ୍ତ୍ଵାନ୍ୟତ୍ଵାଭ୍ୟାମନିର୍ଵଚନୀୟୟୋଃ ସ୍ଵସଂଵେଦ୍ୟୟୋଃ ସଦ୍ଭାଵମାତ୍ରେଣାଚିନ୍ତ୍ୟଶକ୍ତିତ୍ଵାଦ୍
ଵ୍ୟାକର୍ତାଵ୍ୟାକୃତୟୋଃ ॥ ୧୮ ॥
ତେ ନାମରୂପେଽଵ୍ୟାକୃତେ ସତି ଵ୍ୟାକ୍ରିୟମାଣେ ତସ୍ମାଦେତସ୍ମାଦାତ୍ମନ ଆକାଶନାମାକୃତୀ
ସଂଵୃତ୍ତେ । ତଚ୍ ଚାକାଶାଖ୍ୟଂ ଭୂତମନେନ ପ୍ରକାରେଣ ପରମାତ୍ମନଃ ସମ୍ଭୂତଂ
ପ୍ରସନ୍ନାତ୍ ସଲିଲାନ୍ ମଲମିଵ ଫେନମ୍ । ନ ସଲିଲଂ ନ ଚ ସଲିଲାଦତ୍ୟନ୍ତଭିନ୍ନଂ
ଫେନଂ । ସଲିଲଵ୍ୟତିରେକେଣଦର୍ଶନାତ୍ । ସଲିଲଂ ତୁ ସ୍ଵଚ୍ଛମନ୍ୟତ୍ ଫେନାନ୍ ମଲରୂପାତ୍
। ଏଵଂ ପରମାତ୍ମା ନାମରୂପାଭ୍ୟାମନ୍ୟଃ ଫେନାସ୍ଥାନୀୟାଭ୍ୟାଂ ଶୁଦ୍ଧଃ
ପ୍ରସନ୍ନସ୍ତଦ୍ଵିଲକ୍ଷଣଃ । ତେ ନାମରୂପେଽଵ୍ୟାକୃତେ ସତୀ ଵ୍ୟାକ୍ରିୟମାଣେ ଫେନସ୍ଥାନୀୟେ
ଆକାଶନାମାକୃତୀ ସଂଵୃତ୍ତେ ॥ ୧୯ ॥
ତତୋଽପି ସ୍ଥୂଲଭାଵମାପଦ୍ୟମାନେ ନାମରୂପେ ଵ୍ୟାକ୍ରିୟମାଣେ ଵାୟୁଭାଵମାପଦ୍ୟେତେ
ତତୋଽପ୍ୟଗ୍ନିଭାଵମଗ୍ନେରଭାଵଂ ତତଃ ପୃଥ୍ଵୀଭାଵମିତ୍ୟେଵଂକ୍ରମେଣ
ପୂର୍ଵପୂର୍ଵୋ(ତ୍ତରୋ) ତ୍ତରାନୁପ୍ରଵେଶେନ ପଞ୍ଚମହାଭୂତାନି ପୃଥିଵ୍ୟନ୍ତାନ୍ୟୁତ୍ପନ୍ନାନି ।
ତତଃ ପଞ୍ଚମହାଭୂତଗୁଣଵିଶିଷ୍ଟା ପୃଥ୍(ଇ) ଵୀ । ପୃଥ୍(ଇ) ଵ୍ୟାଶ୍ଚ ପଞ୍ଚାତ୍ମକ୍ୟୋ
ଵ୍ରୀହିୟଵାଦ୍ୟା ଓଷଧୟୋ ଜାୟନ୍ତେ । ତାଭ୍ୟୋ ଭକ୍ଷିତାଭ୍ୟୋ ଲୋହିତଂ ଶୁକ୍ରଂ ଚ
ସ୍ତ୍ରୀପୁଂସଶରୀରସଂବନ୍ଧି ଜାୟତେ । ତଦୁଭୟଂ
ଋତୁକାଲେଽଵିଦ୍ୟାପ୍ରୟୁକ୍ତକାମଖଜନିର୍ମଥନୋଦ୍ଭୂତଂ ମନ୍ତ୍ରସଂସ୍କୃତଂ ଗର୍ଭାଶୟେ
ନିଷିଚ୍ୟତେ । ତତ୍ ସ୍ଵୟୋନିରସାନୁପ୍ରଵେଶେନ ଵିଵର୍ଧମାନଂ ଗର୍ଭୀଭୂତଂ ଦଶମେ
ନଵମେ ଵା ମାସି ସଞ୍ଜାୟତେ ॥ ୨୦ ॥
ତଜ୍ଜାତଂ ଲବ୍ଧନାମାକୃତିକଂ ଜାତକର୍ମାଦିଭିର୍ମନ୍ତ୍ରସଂସ୍କୃତଂ
ପୁନରୁପନୟନସଂସ୍କାରୟୋଗେନ ଗୃହସ୍ଥସଂଜ୍ଞଂ ଭଵତି । ତଦେଵ ଶରୀରଂ
ପତ୍ନୀସଂୟୋଗସଂସ୍କାରୟୋଗେନ ଗୃହସ୍ଥସଂଜ୍ଞଂ ଭଵତି । ତଦେଵ
ଵନସ୍ଥସଂସ୍କାରେଣ ତାପସସଂଜ୍ଞଂ ଭଵତି । ତଦେଵ
କ୍ରିୟାଵିନିଵୃତ୍ତିନିମିତ୍ତସଂସ୍କାରେଣ ପରିଵ୍ରାଟ୍ସଂଜ୍ଞଂ ଭଵତି । ଇତ୍ୟେଵଂ ତ୍ଵତ୍ତୋ
ଭିନ୍ନଂ ଭିନ୍ନଜାତ୍ୟନ୍ଵୟସଂସ୍କାରଂ ଶରୀରମ୍ ॥ ୨୧ ॥
ମନଶ୍ଚେନ୍ଦ୍ରିୟାଣି ଚ ନାମରୂପାତ୍ମକାନ୍ୟେଵ oକ़୍ ଅନ୍ନମୟଂ ହି ସୋମ୍ୟ ମନଃcକ़୍
ଇତ୍ୟାଦିଶ୍ରୁତିଭ୍ୟଃ ॥ ୨୨ ॥
କଥଂ ଚାହଂ ଭିନ୍ନଜାତ୍ୟନ୍ଵୟସଂସ୍କାରଵର୍ଜିତ ଇତ୍ୟେତଚ୍ଛୃଣୁ । ୟୋଽସୌ
ନାମରୂପୟୋର୍ଵ୍ୟାକର୍ତା ନାମରୂପଧର୍ମଵିଲକ୍ଷଣଃ ସ ଏଵ ନାମରୂପେ ଵ୍ୟାକୁର୍ଵନ୍
ସୃଷ୍ଟ୍ଵେଦଂ ଶରୀରଂ ସ୍ଵୟଂ ସଂସ୍କାରଧର୍ମଵର୍ଜିତୋ ନାମରୂପ ଇହ
ପ୍ରଵିଷ୍ଟୋଽନ୍ୟୈରଦୃଷ୍ଟଃ ସ୍ଵୟଂ ପଶ୍ୟଂସ୍ତଥାଽଶ୍ରୁତଃ ଶୃଣ୍ଵନ୍ନମତୋ
ମନ୍ଵାନୋଽଵିଜ୍ଞାତୋ ଵିଜାନଂ — oକ़୍ ସର୍ଵାଣି ରୂପାଣି ଵିଚିତ୍ୟ ଧୀରୋ ନାମାନି
କୃତ୍ଵାଭିଵଦନ୍ ୟଦାସ୍ତେcକ़୍ ଇତି । ଅସ୍ମିନ୍ନର୍ଥେ ଶ୍ରୁତୟଃ ସହସ୍ରଶଃ oକ़୍ ତତ୍
ସୃଷ୍ଟ୍ଵା ତଦେଵାନୁପ୍ରାଵିଶତ୍cକ़୍ oକ़୍ ଅନ୍ତଃ ପ୍ରଵିଷ୍ଟଃ ଶାସ୍ତା ଜନାନାଂcକ़୍ oକ़୍ ସ
ଏଷ ଇହ ପ୍ରଵିଷ୍ଟଃcକ़୍ oକ़୍ ଏଷ ତ ଆତ୍ମାcକ़୍ oକ़୍ ସ ଏତମେଵ ସୀମାନଂ
ଵିଦାର୍ୟୈତୟା ଦ୍ଵାରା ପ୍ରାପଦ୍ୟତcକ़୍ oକ़୍ ଏଷ ସର୍ଵେଷୁ ଭୂତେଷୁ ଗୂଢୋଽତ୍ମାcକ़୍
oକ़୍ ସେୟଂ ଦେଵତୈକ୍ଷତ ହନ୍ତାହମିମାସ୍ତିସ୍ରୋ ଦେଵତାଃcକ़୍ oକ़୍ ଅଶରୀରଂ
ଶରୀରେଷୁcକ़୍ ଇତ୍ୟାଦ୍ୟାଃ ॥ ୨୩ ॥
ସ୍ମୃତୟୋଽପି oକ़୍ ଆତ୍ମୈଵ ଦେଵତାଃ ସର୍ଵାଃcକ़୍ oକ़୍ ନଵଦ୍ଵାରେ ପୁରେ ଦେହୀcକ़୍ oକ़୍
କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଂ ଚାପି ମାଂ ଵିଦ୍ଧିcକ़୍ oକ़୍ ସମଂ ସର୍ଵେଷୁ ଭୂତେଷୁcକ़୍ oକ़୍
ଉପଦ୍ରଷ୍ଟାନୁମନ୍ତା ଚcକ़୍ oକ़୍ ଉତ୍ତମଃ ପୁରୁଷସ୍ତ୍ଵନ୍ୟଃcକ़୍ ଇତ୍ୟାଦ୍ୟାଃ । ତସ୍ମାଜ୍
ଜାତ୍ୟନ୍ଵୟସଂସ୍କାରଵର୍ଜିତସ୍ତ୍ଵମିତି ସିଦ୍ଧମ୍ ॥ ୨୪ ॥
ସ ୟଦି ବ୍ରୂୟାତ୍ — ଅନ୍ୟ ଏଵାହମଜ୍ଞଃ ସୁଖୀ ଦୁଃଖୀ ବଦ୍ଧଃ ସଂସାରୀ, ଅନ୍ୟୋଽସୌ
ମଦ୍ଵିଲକ୍ଷଣୋଽସଂସାରୀ ଦେଵଃ, ତମହଂ
ବଲ୍ୟୁପହାରନମସ୍କାରାଦିଭିର୍ଵର୍ଣଶ୍ରମକର୍ମଭିଶ୍ଚାରାଧ୍ୟ
ସଂସାରସାଗରାଦୁତ୍ତିତୀର୍ଷୁରସ୍ମି କଥମହଂ ସ ଏଵେତି ॥ ୨୫ ॥
ଆଚାର୍ୟୋ ବ୍ରୂୟାତ୍ — ନୈଵଂ ସୋମ୍ୟ ପ୍ରତିପତ୍ତୁମର୍ହସି ପ୍ରତିଷିଦ୍ଧତ୍ଵାଦ୍
ଭେଦପ୍ରତିପତ୍ତେଃ । କଥଂ ପ୍ରତିଷିଦ୍ଧା ଭେଦପ୍ରତିପତ୍ତିରିତ୍ୟତ ଆହ — oକ़୍
ଅନ୍ୟୋଽସାଵନ୍ୟୋଽହମସ୍ମୀତି ନ ସ ଵେଦcକ़୍ oକ़୍ ମୃତ୍ୟୋଃ ସ ମୃତ୍ୟୁମାପ୍ନୋତି ୟ ଇହ
ନାନେଵ ପଶ୍ୟତିcକ़୍ ଇତ୍ୟେଵମାଦ୍ୟାଃ ॥ ୨୬ ॥
ଏତା ଏଵ ଶ୍ରୁତୟୋ ଭେଦପ୍ରତିପତ୍ତେଃ ସଂସାରଗମନଂ ଦର୍ଶୟନ୍ତି ॥ ୨୭ ॥
ଅଭେଦପ୍ରତିପତ୍ତେଶ୍ଚ ମୋକ୍ଷଂ ଦର୍ଶୟନ୍ତି ସହସ୍ରଶଃ — oକ़୍ ସ ଆତ୍ମା ତତ୍
ତ୍ଵମସିcକ़୍ ଇତି ପରମାତ୍ମଭାଵଂ ଵିଧାୟ oକ़୍ ଆଚାର୍ୟଵାନ୍ ପୁରୁଷୋ ଵେଦcକ़୍
ଇତ୍ୟୁକ୍ତ୍ଵା oକ़୍ ତସ୍ୟ ତାଵଦେଵ ଚିରଂcକ़୍ ଇତି ମୋକ୍ଷଂ ଦର୍ଶୟନ୍ତ୍ୟଭେଦଵିଜ୍ଞାନାଦେଵ
ସତ୍ୟସନ୍ଧସ୍ୟାତସ୍କରସ୍ୟେଵ ଦାହାଦ୍ୟଭାଵଦୃଷ୍ଟାନ୍ତେନ ସଂସାରାଭାଵଂ ଦର୍ଶୟନ୍ତି
ଭେଦଦର୍ଶନାଦସତ୍ୟାଭିସନ୍ଧସ୍ୟ ସଂସାରଗମନଂ ଦର୍ଶୟନ୍ତି ତସ୍କରସ୍ୟେଵ
ଦାହାଦିଦୃଷ୍ଟାନ୍ତେନ ॥ ୨୮ ॥
oକ़୍ ତ ଇହ ଵ୍ୟାଘ୍ରୋ ଵାcକ़୍ ଇତ୍ୟାଦିନା ଚାଭେଦଦର୍ଶନାତ୍ oକ़୍ (ସ) ସ୍ଵରାଡ୍ ଭଵତିcକ़୍
ଇତ୍ୟୁକ୍ତ୍ଵା ତଦ୍ଵିପଈତେନ ଭେଦଦର୍ଶନେନ ସଂସାରଗମନଂ ଦର୍ଶୟନ୍ତି — oକ़୍ ଅଥ
ୟେଽନ୍ୟଥାତୋ ଵିଦୁରନ୍ୟରାଜାନସ୍ତେ କ୍ଷୟ୍ୟଲୋକା ଭଵନ୍ତିcକ़୍ ଇତି ପ୍ରତିଶାଖମ୍ ।
ତସ୍ମାନ୍ ମୃଷୈଵାଵାଦୀଃ — ବ୍ରାହ୍ମଣପୁତ୍ରୋଽଦୋନ୍ଵୟଃ ସଂସାରୀ ପରମାତ୍ମଵିଲକ୍ଷଣ
ଇତି ॥ ୨୯ ॥
ତସ୍ମାତ୍ ପ୍ରତିସିଦ୍ଧତ୍ଵାତ୍ ଭେଦଦର୍ଶନସ୍ୟ ଭେଦଵିଷୟତ୍ଵାଚ୍ ଚ କର୍ମୋପାଦାନସ୍ୟ,
କର୍ମସାଧନତ୍ଵାଚ୍ ଚ ୟଜ୍ଞୋପଵୀତାଦେଃ କର୍ମସାଧନୋପାଦାନସ୍ୟ
ପରମାତ୍ମାଭେଦପ୍ରତିପତ୍ତ୍ୟା ପ୍ରତିଷେଧଃ କୃତୋ ଵେଦିତଵ୍ୟଃ । କର୍ମଣାଂ
ତତ୍ସାଧନାନାଂ ଚ ୟଜ୍ଞୋପଵୀତାଦୀନାଂ ପରମାତ୍ମାଭେଦପ୍ରତିପତ୍ତିଵିରୁଦ୍ଧତ୍ଵାତ୍ ।
ସଂସାରିଣୋ ହି କର୍ମାଣି ଵିଧୀୟନ୍ତେ ତତ୍ସାଧନାନି ଚ ୟଜ୍ଞୋପଵୀତାଦୀନି ନ
ପରମାତ୍ମନୋଽଭେଦଦର୍ଶିନଃ । ଭେଦଦର୍ଶନମାତ୍ରେଣ ଚ ତତୋଽନ୍ୟତ୍ଵମ୍ ॥ ୩୦ ॥
ୟଦି ଚ କର୍ମାଣି କର୍ତଵ୍ୟାନି ନ ନିଵର୍ତୟିଷିତାନି କର୍ମସାଧନାସମ୍ବନ୍ଧିନଃ
କର୍ମନିମିତ୍ତଜାତ୍ୟାଶ୍ରମାଦ୍ୟସମ୍ବନ୍ଧିନଶ୍ଚ ପରମାତ୍ମନ ଆତ୍ମନୈଵାଭେଦପ୍ରତିପତ୍ତିଂ
ନାଵକ୍ଷ୍ୟତ୍ oକ़୍ ସ ଆତ୍ମା ତତ୍ ତ୍ଵମସିcକ़୍
ଇତ୍ୟେଵମାଦିଭିର୍ନିଶ୍ଚିତରୂପୈର୍ଵାକ୍ୟୈର୍ଭେଦପ୍ରତିପତ୍ତିନିନ୍ଦାଂ ଚ ନାଭ୍ୟଧାସ୍ୟତ୍ oକ़୍
ଏଷ ନିତ୍ୟୋ ମହିମା ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ୟcକ़୍ oକ़୍ ଅନନ୍ଵାଗତଂ ପୁଣ୍ୟେନାନନ୍ଵାଗତଂ ପାପେନcକ़୍
oକ़୍ ଅତ୍ର ସ୍ତେନୋଽସ୍ତେନcକ़୍ ଇତ୍ୟାଦିନା ॥ ୩୧ ॥
କର୍ମାସମ୍ବନ୍ଧରୂପତ୍ଵଂ କର୍ମନିମିତ୍ତଵର୍ଣାଦ୍ୟସମ୍ବନ୍ଧରୂପତାଂ (ଚ) ନାଭ୍ୟଧାସ୍ୟତ୍
କର୍ମାଣି (ଚ) କର୍ମସାଧନାନି (ଚ) ୟଜ୍ଞୋପଵୀତାଦୀନି ୟଦ୍ୟପରିତିତ୍ୟାଜୟିଷିତାନି ।
ତସ୍ମାତ୍ ସସାଧନଂ କର୍ମ ପରିତ୍ୟକ୍ତଵ୍ୟଂ ମୁମୁକ୍ଷୁଣା ପରମାତ୍ମାଭେଦଦର୍ଶନଵିରୋଧାତ୍
। ଆତ୍ମା ଚ ପର ଏଵେତି ପ୍ରତିପତ୍ତଵ୍ୟୋ ୟଥାଶ୍ରୁତ୍ୟୁକ୍ତଲକ୍ଷଣଃ ॥ ୩୨ ॥
ସ ୟଦି ବ୍ରୂୟାତ୍ — ଭଗଵ୍ନ୍ ଦହ୍ୟମାନେ ଛିଦ୍ୟମାନେ ଵା ଦେହେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷା ଵେଦନା,
ଅଶନାୟାଦିନିମିତ୍ତଂ ଚ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଂ ଦୁଃଖଂ ମମ । ପରଶ୍ଚାତ୍ମା oକ़୍ ଅପହତପାପ୍ମା
ଵିଜରୋ ଵିମୃତ୍ୟୁର୍ଵିଶୋକୋ ଵିଜିଘତ୍ସୋଽପିପାସଃcକ़୍ ସର୍ଵସଂସାରଧର୍ମଵିଵର୍ଜିତଃ
ଶ୍ରୂୟତେ ସର୍ଵଶ୍ରୁତିଷୁ ସ୍ମୃତିଷୁ ଚ । କଥଂ
ତଦ୍ଵିଲକ୍ଷଣୋଽନେକସଂସାରଧର୍ମସଂୟୁକ୍ତଃ ପରମାତ୍ମାନମାତ୍ମତ୍ଵେନ ମାଂ ଚ
ସଂସାରିଣଂ ପରମାତ୍ମତ୍ଵେନାଗ୍ନିମିଵ ଶୀତତ୍ଵେନ ପ୍ରତିପଦ୍ୟେୟମ୍ । ସଂସାରି ଚ ସନ୍
ସର୍ଵାଭ୍ୟୁଦୟନିଃଶ୍ରେୟସସାଧନେଽଧିକୃତୋଽଭ୍ୟୁଦୟନିଃଶ୍ରେୟସସାଧନାନି କର୍ମାଣି
ତତ୍ସାଧନନାନି ଚ ୟଜ୍ଞୋପଵୀତାଦୀନି କଥଂ ପରିୟଜେୟମିତି ॥ ୩୩ ॥
ତଂ ପ୍ରତି ବ୍ରୂୟାତ୍ — ୟଦଵୋଚୋ ଦହ୍ୟମାନେ ଵା ଦେହେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷା ଵେଦନୋପଲଭ୍ୟତେ
ମମେତି ତଦସତ୍ । କସ୍ମାତ୍ । ଦହ୍ୟମାନେ ଛିଦ୍ୟମାନ ଇଵ ଵୃକ୍ଷ
ଉପଲବ୍ଧୁରୁପଲଭ୍ୟମାନେ କର୍ମଣି ଶରୀରେ ଦାହଚ୍ଛେଦଵେଦନାୟା ଉପଲଭ୍ୟମାନତ୍ଵାଦ୍
ଦାହାଦିସମାନାଶ୍ରୟୈଵ ଵେଦନା । ୟତ୍ର ହି ଦାହଃ ଛେଦୋ ଵା କ୍ରିୟତେ ତତ୍ରୈଵ
ଵ୍ୟପଦିଶତି ଦାହାଦିଵେଦନାଂ ଲୋକୋ ନ ଦାହାଦ୍ୟୁପଲବ୍ଧରୀତି । କଥମ୍ । କ୍ଵ ତେ
ଵେଦନେତି ପୃଷ୍ଟଃ ଶିରସି ମେ ଵେଦନୋରସ୍ୟୁଦର ଇତି ୟତ୍ର ଦାହାଦିସ୍ତତ୍ର
ଵ୍ୟପଦିଶତି ନୋପଲବ୍ଧରୀତି । ୟଦ୍ୟୁପଲବ୍ଧରି ଵେଦନା ସ୍ୟାଦ୍ ଵେଦନାନିମିତ୍ତଂ ଵା
ଦାହଚ୍ଛେଦାଦି ଵେଦନାଶ୍ରୟତ୍ଵେନୋପଦିଶେଦ୍ ଦାହାଦ୍ୟାଶ୍ରୟଵତ୍ ॥ ୩୪ ॥
ସ୍ଵୟଂ ଚ ନୋପଲଭ୍ୟେତ ଚକ୍ଷୁର୍ଗତରୂପଵତ୍ । ତସ୍ମାଦ୍
ଦାହଚ୍ଛେଦାଦିସମାନାଶ୍ରୟତ୍ଵେନୋପଲଭ୍ୟମାନତ୍ଵାଦ୍ ଦାହାଦିଵତ୍ କର୍ମଭୂତୈଵ ଵେଦନା ।
ଭାଵରୂପତ୍ଵାଚ୍ ଚ ସାଶ୍ରୟା ତଣ୍ଡୁଲପାକଵତ୍ । ଵେଦନାସମାନାଶ୍ରୟ ଏଵ ତତ୍ସଂସ୍କାରଃ ।
ସ୍ମୃତିସମାନକାଲ ଏଵୋପଲଭ୍ୟମାନତ୍ଵାତ୍ । ଵେଦନାଵିଷୟସ୍ତନ୍ନିମିତ୍ତଵିଷୟଶ୍ଚ
ଦ୍ଵେଷୋଽପି ସଂସ୍କାରସମାନାଶ୍ରୟ ଏଵ । ତଥା ଚୋକ୍ତଂ — oକ़୍ ରୂପସଂସ୍କାରତୁଲ୍ୟାଧି
ରାଗଦ୍ଵେଷୌ ଭୟଂ ଚ ୟତ୍ । ଗୃହ୍ୟତେ ଧୀଶ୍ରୟଂ ତସ୍ମାଜ୍ ଜ୍ଞାତା ଶୁଦ୍ଧୋଽଭୟଃ
ସଦାcକ़୍ ॥ ୩୫ ॥
କିମାଶ୍ରୟଃ ପୁନା ରୂପାଦିସଂସ୍କାରାଦୟ ଇତି । ଉଚ୍ୟତେ । ୟତ୍ର କାମାଦୟଃ । କ୍ଵ ପୁନସ୍ତେ
କାମାଦୟଃ । oକ़୍ କାମଃ ସଙ୍କଲ୍ପୋ ଵିଚିକିତ୍ସାcକ़୍ ଇତ୍ୟାଦିଶ୍ରୁତେର୍ବୁଦ୍ଧାଵେଵ ।
ତତ୍ରୈଵ ରୂପାଦିସଂସ୍କାରାଦୟୋଽପି oକ़୍ କସ୍ମିନ୍ ନୁ ରୂପାଣି ପ୍ରତିଷ୍ଠିତାନୀତି
ହୃଦୟେcକ़୍ ଇତି ଶ୍ରୁତେଃ । oକ़୍ କାମା ୟେଽସ୍ୟ ହୃଦି ଶ୍ରିତାଃcକ़୍ oକ़୍ ତୀର୍ଣୋ ହିcକ़୍
oକ़୍ ଅସଙ୍ଗୋ ହ୍ୟୟଂcକ़୍ oକ़୍ ତଦ୍ ଵା ଅସ୍ୟୈତଦତିଚ୍ଛନ୍ଦାଃcକ़୍
ଇତ୍ୟାଦିଶ୍ରୁତିଶତେଭ୍ୟଃ oକ़୍ ଅଵିକାର୍ୟୋଽୟମୁଚ୍ୟତେcକ़୍ oକ़୍ ଅନାଦିତ୍ଵାନ୍ ନିର୍ଗୁଣତ୍ଵାତ୍cକ़୍
ଇତ୍ୟାଦି — ଇଚ୍ଛାଦ୍ଵେଷାଦି ଚ କ୍ଷେତ୍ରସ୍ୟୈଵ ଵିଷୟସ୍ୟ ଧର୍ମୋ ନାତ୍ମନ ଇତି —
ସ୍ମୃତିଭ୍ୟଶ୍ଚ କର୍ମସ୍ଥୈଵାଶୁଦ୍ଧିର୍ନାତ୍ମସ୍ଥା ଇତି ॥ ୩୬ ॥
ଅତୋ ରୂପାଦିସଂସ୍କାରାଦ୍ୟଶୁଦ୍ଧିସଂବନ୍ଧାଭାଵାନ୍ ନ ପରସ୍ମାଦାତ୍ମନୋ ଵିଲକ୍ଷଣସ୍ତ୍ଵମିତି
ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦିଵିରୋଧାଭାଵାଦ୍ ୟୁକ୍ତଂ ପର ଏଵାତ୍ମାହମିତି ପ୍ରତିପତ୍ତୁଂ — oକ़୍
ତଦାତ୍ମାନମେଵାଵେଦ୍ (ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମି) cକ़୍ oକ़୍ ଏକଧୈଵାନୁମ୍ଦ୍ରଷ୍ଟଵ୍ୟଂcକ़୍ oକ़୍
ଅହମେଵାଧସ୍ତାତ୍cକ़୍ oକ़୍ ଆତ୍ମୈଵାଧସ୍ତାତ୍cକ़୍ oକ़୍ ସର୍ଵମାତ୍ମାନଂ ପଶ୍ୟେତ୍cକ़୍ oକ़୍
ୟତ୍ର ତ୍ଵସ୍ୟ ସର୍ଵମାତ୍ମୈଵcକ़୍ oକ़୍ ଇଦଂ ସର୍ଵଂ ୟଦୟମାତ୍ମାcକ़୍ oକ़୍ ସ ଏଷୋ
(‘କଲଃ) cକ़୍ oକ़୍ ଅନନ୍ତରମବାହ୍ୟଂcକ़୍ oକ़୍ ସବାହ୍ୟାଭ୍ୟନ୍ତରୋ ହ୍ୟଜଃcକ़୍ oକ़୍
ବ୍ରହ୍ମୈଵେଦଂcକ़୍ oକ़୍ ଏତୟା ଦ୍ଵାରା ପ୍ରାପଦ୍ୟତcକ़୍ oକ़୍ ପ୍ରଜ୍ଞାନସ୍ୟ
ନାମଧେୟାନିcକ़୍ oକ़୍ ସତ୍ୟଂ ଜ୍ଞାନମନନ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମcକ़୍ oକ़୍ ତସ୍ମାଦ୍ ଵାcକ़୍ oକ़୍
ତତ୍ ସୃଷ୍ଟ୍ଵା ତଦେଵାନୁପ୍ରଵିଶତ୍cକ़୍ oକ़୍ ଏକୋ ଦେଵଃ ସର୍ଵଭୂତେଷୁ ଗୁଢଃcକ़୍ oକ़୍
ଅଶରୀରଂ ଶରୀରେଷୁcକ़୍ oକ़୍ ନ ଜାୟତେ ମ୍ରିୟତେcକ़୍ oକ़୍ ସ୍ଵପ୍ନାନ୍ତଂ
ଜାଗରିତାନ୍ତଂcକ़୍ oକ़୍ ସ ମ ଆତ୍ମେତି ଵିଦ୍ୟାତ୍cକ़୍ oକ़୍ ୟସ୍ତୁ ସର୍ଵାଣି ଭୂତାନିcକ़୍
oକ़୍ ତଦେଜତି ତନ୍ ନୈଜତିcକ़୍ oକ़୍ ଵେନସ୍ତତ୍ ପଶ୍ୟନ୍cକ़୍ oକ़୍ ତଦେଵାଗ୍ନିଃcକ़୍ oକ़୍
ଅହଂ ମନୁରଭଵଂ ସୂର୍ୟଶ୍ଚcକ़୍ oକ़୍ ଅନ୍ତଃ ପ୍ରଵିଷ୍ଟଃ ଶାସ୍ତା ଜନାନାଂcକ़୍ oକ़୍
ସଦେଵ ସୋମ୍ୟcକ़୍ oକ़୍ ତତ୍ ସତ୍ୟଂ ସ ଆତ୍ମା ତତ୍ ତ୍ଵମସିcକ़୍ ଇତ୍ୟାଦିଶ୍ରୁତିଭ୍ୟଃ ॥
୩୭ ॥
ସ୍ମୃତିଭ୍ୟଶ୍ଚ — oକ़୍ ପୂଃ ପ୍ରାଣିନଃ … ଗୁହାଶୟସ୍ୟcକ़୍ oକ़୍ ଆତ୍ମୈଵ
ଦେଵତାଃcକ़୍ oକ़୍ ନଵଦ୍ଵାରେ ପୁରେcକ़୍ oକ़୍ ସମଂ ସର୍ଵେଷୁ ଭୂତେଷୁcକ़୍ oକ़୍
ଵିଦ୍ୟାଵିନୟସମ୍ପନ୍ନେcକ़୍ oକ़୍ ଅଵିଭକ୍ତଂ ଵିଭକ୍ତେଷୁcକ़୍ oକ़୍ ଵାସୁଦେଵଃ ସର୍ଵଂcକ़୍
ଇତ୍ୟାଦିଭ୍ୟଃ, ଏକ ଏଵାତ୍ମା ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ (ସର୍ଵ) ସଂସାରଧର୍ମଵିନିର୍ମୁକ୍ତସ୍ତ୍ଵମିତି
ସିଦ୍ଧମ୍ ॥ ୩୮ ॥
ସ ୟଦି ବ୍ରୂୟାତ୍ — ୟଦି ଭଗଵନ୍ oକ़୍ ଅନନ୍ତରୋଽବାହ୍ୟଃcକ़୍ oକ़୍ ସବାହ୍ୟାଭ୍ୟନ୍ତରୋ
ହ୍ୟଜଃcକ़୍ oକ़୍ କୃତ୍ସ୍ନଃ ପ୍ରଜ୍ଞାନଘନ ଏଵcକ़୍ ସୈନ୍ଧଵଘନଵଦାତ୍ମା
ସର୍ଵମୂର୍ତିଭେଦଵର୍ଜିତ ଆକାଶଵଦେକରସଃ କିମିଦଂ ଦୃଶ୍ୟତେ ଶ୍ରୂୟତେ ଵା ସାଧ୍ୟଂ
ସାଧନଂ (ଵା) ସାଧକଶ୍ଚେତି ଶ୍ରୁତିସ୍ମୃତିଲୋକପ୍ରସିଦ୍ଧଂ
ଵାଦିଶତଵିପ୍ରତିପତ୍ତିଵିଷୟ ଇତି ॥ ୩୯ ॥
ଆଚାର୍ୟୋ ବ୍ରୂୟାତ୍ — ଅଵିଦ୍ୟାକୃତମେତଦ୍ ୟଦିଦଂ ଦୃଶ୍ୟତେ ଶ୍ରୂୟତେ ଵା
ପରମାର୍ଥତସ୍ତ୍ଵେକ ଅଵାତ୍ମା ଅଵିଦ୍ୟାଦୃଷ୍ଟେରନେକଵଦଵଭାସତେ
ତିମିରଦୃଷ୍ଟ୍ୟାନେକଚନ୍ଦ୍ରଵତ୍ । oକ़୍ ୟତ୍ର ଵାନ୍ୟଦିଵ ସ୍ୟାତ୍cକ़୍ oକ़୍ ୟତ୍ର ହି
ଦ୍ଵୈତମିଵ ଭଵତି ଇତର ଇତରଂ ପଶ୍ୟତିcକ़୍ oକ़୍ ମୃତ୍ୟୋଃ ସ ମୃତ୍ୟୁମାପ୍ନୋତିcକ़୍
oକ़୍ ଅଥ ୟତ୍ରାନୁଅତ୍ ପଶ୍ୟତ୍ୟନ୍ୟଚ୍ଛୃଣୋତ୍ୟନ୍ୟଦ୍ ଵିଜାନାତି ତଦଲ୍ପଂ … ଅଥ
ୟଦଲ୍ପଂ ତନ୍ ମର୍ତ୍ୟଂcକ़୍ ଇତି oକ़୍ ଵାଚାରମ୍ଭଣଂ ଵିକାରୋ ନାମଧେୟଂcକ़୍ (oକ़୍
ଅନୃତଂcକ़୍ ) oକ़୍ ଅନ୍ୟୋଽସାଵନ୍ୟୋଽହଂcକ़୍ ଇତି
ଭେଦଦର୍ଶନନିନ୍ଦୋପପତ୍ତେରଵିଦ୍ୟାକୃତଂ ଦ୍ଵୈତଂ oକ़୍ ଏକମେଵାଦ୍ଵିତୀୟଂcକ़୍ oକ़୍
ୟତ୍ର ତ୍ଵସ୍ୟcକ़୍ oକ़୍ କୋ ମୋହଃ କଃ ଶୋକଃcକ़୍ ଇତ୍ୟାଦ୍ୟେକତ୍ଵଵିଧିଶ୍ରୁତିଭ୍ୟଶ୍ଚେତି
॥ ୪୦ ॥
ୟଦ୍ୟେଵଂ ଭଗଵନ୍, କିମର୍ଥଂ ଶ୍ରୁତ୍ୟା ସାଧ୍ୟସାଧନାଦିଭେଦ ଉଚ୍ୟତେ ଉତ୍ପତ୍ତିଃ
ପ୍ରଲୟଶ୍ଚେତି ॥ ୪୧ ॥
ଅତ୍ରୋଚ୍ୟତେ — ଅଵିଦ୍ୟାଵତ ଉପାତ୍ତଶରୀରାଦିଭେଦସ୍ୟେଷ୍ଟାନିଷ୍ଟୟୋଗିନମାତ୍ମାନଂ
ମନ୍ୟମାନସ୍ୟ ସାଧନୈରେଵେଷ୍ଟାନିଷ୍ଟପ୍ରାପ୍ତିପରିହାରୋପାୟଵିଵେକମଜାନତ ଇଷ୍ଟପ୍ରାପ୍ତିଂ
ଚାନିଷ୍ଟପରିହାରଂ ଚେଚ୍ଛତଃ ଶନୈସ୍ତଦ୍ଵିଷୟମଜ୍ଞାନଂ ନିଵର୍ତୟତି ଶାସ୍ତ୍ରଂ ନ
ସାଧ୍ୟସାଧନାଦିଭେଦଂ ଵିଧତ୍ତେ । ଅନିଷ୍ଟରୂପଃ ସଂସାରୋ ହି ସ ଇତି ତଦ୍
ଭେଦଦୃଷ୍ଟିମେଵାଵିଦ୍ୟାଂ ସଂସାରମୂଲମୁନ୍ମୂଲୟତି
ଉତ୍ପତ୍ତିପ୍ରଲୟାଦ୍ୟେକତ୍ଵୋପପତ୍ତିପ୍ରଦର୍ଶନେନ ॥ ୪୨ ॥
ଅଵିଦ୍ୟାୟାମୁନ୍ମୂଲ୍ତିତାୟାଂ ଶ୍ରୁତିସ୍ମୃତିନ୍ୟାୟେଭ୍ୟଃ oକ़୍ ଅନନ୍ତରମବାହ୍ୟଂcକ़୍ oକ़୍
ସବାହ୍ୟାଭ୍ୟନ୍ତରୋ ହ୍ୟଜଃcକ़୍ ସୈଧଵଘନଵତ୍ oକ़୍ ପ୍ରଜ୍ଞାନଘନ ଏଵcକ़୍
ଏକରସ ଆତ୍ମା ଆକାଶଵତ୍ ପରିପୂର୍ଣ ଇତ୍ୟତ୍ରୈଵୈକା ପ୍ରଜ୍ଞା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତା
ପରମାର୍ଥଦର୍ଶିନୋ ଭଵତି ନ
ସାଧ୍ୟସାଧନୋତ୍ପତ୍ତିପ୍ରଲୟାଦିଭେଦେନାଶୁଦ୍ଧିଗନ୍ଧୋଽପ୍ୟୁପପଦ୍ୟତେ ॥ ୪୩ ॥
ତଚ୍ ଚୈତତ୍ ପରମାର୍ଥଦର୍ଶନଂ ପ୍ରତିପତ୍ତୁମିଚ୍ଛତା
ଵର୍ଣାଶ୍ରମାଦ୍ୟଭିମାନକୃତପାଙ୍କ୍ତରୂପପୁତ୍ରଵିତ୍ତଲୋକୈଷଣାଦିଭ୍ୟୋ ଵ୍ୟୁତ୍ଥାନଂ
କର୍ତଵ୍ୟମ୍ । ସମ୍ୟକ୍ପ୍ରତ୍ୟୟଵିରୋଧାତ୍ ତଦଭିମାନସ୍ୟ
ଭେଦଦର୍ଶନପ୍ରତିଷେଧାର୍ଥୋପପତ୍ତିଶ୍ଚୋପପଦ୍ୟତେ । ନ
ହ୍ୟେକସ୍ମିନ୍ନାତ୍ମନ୍ୟସଂସାରିତ୍ଵବୁଦ୍ଧୌ ଶାସ୍ତ୍ରନ୍ୟାୟୋତ୍ପାଦିତାୟାଂ ତଦ୍ଵିପରୀତା
ବୁଦ୍ଧିର୍ଭଵତି । ନ ହ୍ୟ୍ ଅଗ୍ନୌ ଶିତତ୍ଵବୁଦ୍ଧିଃ, ଶରୀରେ ଵାଜରାମରଣବୁଦ୍ଧିଃ ।
ତସ୍ମାଦଵିଦ୍ୟାକାର୍ୟତ୍ଵାତ୍ ସର୍ଵକର୍ମଣାଂ ତତ୍ସାଧନାନାଂ ଚ ୟଜ୍ଞୋପଵୀତାଦୀନାଂ
ପରମାର୍ଥଦର୍ଶନିଷ୍ଟେନ ତ୍ୟାଗଃ କର୍ତଵ୍ୟଃ ॥ ୪୪ ॥
ଇତି ଶିଷ୍ୟପ୍ରତିବୋଧନ(ଵିଧି) ପ୍ରକରଣମ୍ ॥ ୧ ॥
ସୁଖମାସୀନଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ବ୍ରହ୍ମନିଷ୍ଟଂ କଶ୍ଚିଦ୍ ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ଜନ୍ମମରଣଲକ୍ଷଣାତ୍
ସଂସାରାନ୍ ନିର୍ଵିଣ୍ଣୋ ମୁମୁକ୍ଷୁର୍ଵିଧିଵଦୁପସନ୍ନଃ ପପ୍ରଚ୍ଛ — ଭଗଵନ୍, କଥମହଂ
ସଂସାରାନ୍ ମୋକ୍ଷିଷ୍ୟେ । ଶରୀରେନ୍ଦ୍ରିୟଵିଷୟଵେଦନାଵାନ୍ ଜାଗରିତେ ଦୁଃଖମନୁଭଵାମି
ତଥା ସ୍ଵପ୍ନେଽନୁଭଵାମି ପୁନଃ ପୁନଃ ସୁଷୁପ୍ତିପ୍ରତିପତ୍ତ୍ୟା ଵିଶ୍ରମ୍ୟ । କିମୟମେଵ
ମମ ସ୍ଵଭାଵଃ, କିଂ ଵାନ୍ୟସ୍ଵଭାଵସ୍ୟ ସତୋ ନୈମିତ୍ତିକ ଇତି । ୟଦି ସ୍ଵଭାଵୋ ନ ମେ
ମୋକ୍ଷାଶା ସ୍ଵଭାଵସ୍ୟାଵର୍ଜନୀୟତ୍ଵାତ୍ । ଅଥ ନୈମିତ୍ତିକୋ ନିମିତ୍ତପରିହାରେ ସ୍ୟାନ୍
ମୋକ୍ଷୋପପତ୍ତିଃ ॥ ୪୫ ॥
ତଂ ଗୁରୁରୁଵାଚ — ଶୃଣୁ ଵତ୍ସ ନ ତଵାୟଂ ସ୍ଵଭାଵଃ । ନୈମିତ୍ତିକଃ ॥ ୪୬ ॥
ଇତ୍ୟୁକ୍ତଃ ଶିଷ୍ୟ ଉଵାଚ — କିଂ ନିମିତ୍ତମ୍, କିଂ ଵା ତସ୍ୟ ନିଵର୍ତିକମ୍, କୋ ଵା ମମ
ସ୍ଵଭାଵଃ, ୟସ୍ମିନ୍ ନିମିତ୍ତେ ନିଵର୍ତିତେ ନୈମିତ୍ତିକାଭାଵଃ, ରୋଗନିମିତ୍ତନିଵୃତ୍ତାଵିଵ
ରୋଗୀ ସ୍ଵଭାଵଂ ପ୍ରତିପଦ୍ୟେୟେତି ॥ ୪୭ ॥
ଗୁରୁରୁଵାଚ — ଅଵିଦ୍ୟା ନିମିତ୍ତଂ ଵିଦ୍ୟା ତସ୍ୟା ନିଵର୍ତିକା, ଅଵିଦ୍ୟାୟାଂ ନିଵର୍ତାୟାଂ
ତନ୍ନିମିତ୍ତାଭାଵାନ୍ ମୋକ୍ଷ୍ୟସେ ଜନ୍ମମରଣଲକ୍ଷଣାତ୍ ସଂସାରାତ୍ ସ୍ଵପ୍ନଜାଗ୍ରଦ୍ଦୁଃଖଂ ଚ
ନାନୁଭଵିଷ୍ୟସୀତି ॥ ୪୮ ॥
ଶିଷ୍ୟ ଉଵାଚ — କା ସାଵିଦ୍ୟା କିଂଵିଷୟା ଵା ଵିଦ୍ୟା ଚ କାଵିଦ୍ୟାନିଵର୍ତିକା ୟୟା
ସ୍ଵଭାଵଂ ପ୍ରତିପଦ୍ୟେୟେତି ॥ ୪୯ ॥
ଗୁରୁରୁଵାଚ — ତ୍ଵଂ ପରମାତ୍ମାନଂ ସନ୍ତମସଂସାରିଣଂ ସଂସାର୍ୟହମସ୍ମୀତି ଵିପରୀତଂ
ପ୍ରତିପଦ୍ୟସେ, ଅକର୍ତାରଂ ସନ୍ତଂ କର୍ତେତି, ଅଭୋକ୍ତାରଂ ସନ୍ତଂ ଭୋକ୍ତେତି ଵିଦ୍ୟମାନଂ
ଚାଵିଦ୍ୟମାନମିତି, ଇୟମଵିଦ୍ୟା ॥ ୫୦ ॥
ଶିଷ୍ୟ ଉଵାଚ –ୟଦ୍ୟପ୍ୟହଂ ଵିଦ୍ୟମାନସ୍ତଥାପି ନ ପରମାତ୍ମା ।
କର୍ତୃତ୍ଵଭୋକ୍ତୃତ୍ଵଲକ୍ଷଣଃ ସଂସାରୋ ମମ ସ୍ଵଭାଵଃ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦିଭିଃ
ପ୍ରମାଣୈରନୁଭୂୟମାନତ୍ଵାତ୍ । ନାଵିଦ୍ୟାନିମିତ୍ତଃ, ଅଵିଦ୍ୟାୟାଃ
ସ୍ଵାତ୍ମଵିଷୟତ୍ଵାନୁପପତ୍ତେଃ । ଅଵିଦ୍ୟା ନାମାନ୍ୟସ୍ମିନ୍ନନ୍ୟଧର୍ମାଧ୍ୟାରୋପଣା । ୟଥା
ପ୍ରସିଦ୍ଧଂ ରଜତଂ ପ୍ରସିଦ୍ଧାୟାଂ ଶୁକ୍ତିକାୟାଂ ୟଥା ପ୍ରସିଦ୍ଧଂ ପୁରୁଷଂ
ସ୍ଥାଣାଵଧ୍ୟାରୋପୟତି ପ୍ରସିଦ୍ଧଂ ଵା ସ୍ଥାଣୁଂ ପୁରୁଷେ । ନାପ୍ରସିଦ୍ଧଂ ପ୍ରସିଦ୍ଧେ
ପ୍ରସିଦ୍ଧଂ ଵାପ୍ରସିଦ୍ଧେ । ନ ଚାତ୍ମନ୍ୟନାତ୍ମାନମଧ୍ୟାରୋପୟତି, ଆତ୍ମନୋଽପ୍ରସିଦ୍ଧତ୍ଵାତ୍
। ତଥାତ୍ମନମନାତ୍ମନି, ଆତ୍ମନୋଽପ୍ରସିଦ୍ଧତ୍ଵାଦେଵ ॥ ୫୧ ॥
ତଂ ଗୁରୁରୁଵାଚ — ନ ଵ୍ୟଭିଚାରାତ୍ । ନ ହି ଵତ୍ସ ପ୍ରସିଦ୍ଧଂ ପ୍ରସିଦ୍ଧ
ଏଵାଧ୍ୟାରୋପୟତୀତି ନିୟନ୍ତୁଂ ଶକ୍ୟମ୍ । ଆତ୍ମନ୍ୟଧ୍ୟାରୋପଣଦର୍ଶନାତ୍ । ଗୌରୋଽହଂ
କୃଷ୍ଣୋଽହମିତି ଦେହଧର୍ମସ୍ୟାହଂପ୍ରତ୍ୟୟଵିଷୟସ୍ୟ ଚ ଦେହେଽୟମହମସ୍ମୀତି ॥
୫୨ ॥
ଶିଷ୍ୟ ଆହ — ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଏଵ ତର୍ହ୍ୟାତ୍ମାହଂପ୍ରତ୍ୟୟଵିଷୟତୟା ଦେହଶ୍ଚାୟମିତି ।
ତତ୍ରୈଵଂ ସତି ପ୍ରସିଦ୍ଧୟୋରେଵ ଦେହାତ୍ମନୋରିତରେତରାଧ୍ୟାରୋପଣା(ତ୍)
ସ୍ଥାଣୁପୁରୁଷୟୋଃ ଶୁକ୍ତିକାରଜତୟୋରିଵ । ତତ୍ର କଂ ଵିଶେଷମାଶ୍ରିତ୍ୟ
ଭଗଵତୋକ୍ତଂ ପ୍ରସିଦ୍ଧୟୋରିତରେତରାଧ୍ୟାରୋପଣେତି ନିୟନ୍ତୁଂ ନ ଶକ୍ୟତ ଇତି ॥ ୫୩ ॥
ଗୁରୁରୁଵାଚ — ଶୃଣୁ । ସତ୍ୟଂ ପ୍ରସିଦ୍ଧୌ ଦେହାତ୍ମାନୌ ନ ତୁ ସ୍ଥାଣୁପୁରୁଷାଵିଵ
ଵିଵିକ୍ତପ୍ରତ୍ୟୟଵିଷୟତୟା ସର୍ଵଲୋକପ୍ରସିଦ୍ଧୌ । କଥଂ ତର୍ହି । ନିତ୍ୟମେଵ
ନିରନ୍ତରାଵିଵିକ୍ତପ୍ରତ୍ୟୟଵିଷୟତୟା । ନ ହ୍ୟୟଂ ଦେହୋଽୟମାତ୍ମେତି ଵିଵିକ୍ତାଭ୍ୟାଂ
ପ୍ରତ୍ୟୟାଭ୍ୟାଂ ଦେହାତ୍ମାନୌ ଗୃହ୍ଣାତି ୟତଃ କଶ୍ଚିତ୍ । ଅତ ଏଵ ହି ମୋମୁହ୍ୟତେ ଲୋକ
ଆତ୍ମାନାତ୍ମଵିଷୟେ, ଏଵମାତ୍ମା ନୈଵମାତ୍ମେତି । ଇମଂ ଵିଶେଷମାଶ୍ରିତ୍ୟାଵୋଚଂ ନୈଵଂ
ଶକ୍ୟମିତି ॥ ୫୪ ॥
ନନ୍ଵଵିଦ୍ୟାଧ୍ୟାରୋପିତଂ (ୟତ୍ର) ୟତ୍ ତଦସତ୍ (ତତ୍ର) ଦୃଷ୍ଟଂ ୟଥା ରଜତଂ
ଶୁକ୍ତିକାୟାଂ, ସ୍ଥାନୌ ପୁରୁଷଃ ରଜ୍ଜ୍ଵଂ ସର୍ପଃ, ଆକାଶେ ତଲମଲିନତ୍ଵମିତ୍ୟାଦି ।
ତଥା ଦେହାତ୍ମନୋରପି ନିତ୍ୟମେଵ ନିରନ୍ତରାଵିଵିକ୍ତପ୍ରତ୍ୟୟତୟେତରେତରାଧ୍ୟାରୋପଣା
କୃତା ସ୍ୟାତ୍ ତଦିତରେତରୟୋର୍ନିତ୍ୟମେଵାସତ୍ତ୍ଵଂ ସ୍ୟାତ୍ । ୟଥା
ଶୁକ୍ତିକାଦିଷ୍ଵଵିଦ୍ୟାଧ୍ୟାରୋପିତାନାଂ ରଜତାଦୀନାଂ ନିତ୍ୟମେଵାତ୍ୟନ୍ତାସତ୍ତ୍ଵଂ,
ତଦ୍ଵିପରୀତାନାଂ ଚ ଵିପରୀତେଷୁ ତଦ୍ଵଦ୍ ଦେହାତ୍ମନୋରସତ୍ତ୍ଵଂ ପ୍ରସଜ୍ୟେତ ।
ତଚ୍ଚାନିଷ୍ଟଂ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦିଵିରୋଧାତ୍ । ତସ୍ମାଦ୍ ଦେହାତ୍ମାନୌ
ନାଵିଦ୍ୟୟେତରେତରସ୍ମିନ୍ନଧ୍ୟାରୋପିତୌ । କଥଂ ତର୍ହି । ଵଂଶସ୍ତମ୍ଭଵନ୍
ନିତ୍ୟସଂୟୁକ୍ତୌ ॥ ୫୫ ॥
ନ । ଅନିତ୍ୟତ୍ଵପରାର୍ଥତ୍ଵପ୍ରସଙ୍ଗାତ୍ । ସଂହତତ୍ଵାତ୍ (ପରାର୍ଥତ୍ଵମନିତ୍ୟତ୍ଵଂ ଚ)
ଵଂଶସ୍ତମ୍ଭାଦିଵଦେଵ । କିଂ ଚ ୟସ୍ତୁ ପରୈର୍ଦେହେନ ସଂହତଃ ଆତ୍ମା ସ ସଂହତତ୍ଵାତ୍
ପରାର୍ଥଃ । ତେନାସଂହତଃ ପରୋଽନ୍ୟୋ ନିତ୍ୟଃ ସିଦ୍ଧସ୍ତାଵତ୍ ॥ ୫୬ ॥
ତସ୍ୟାସଂହତସ୍ୟ ଦେହେ ଦେହମାତ୍ରତୟାଧ୍ୟାରୋପିତତ୍ଵେନାସତ୍ତ୍ଵାନିତ୍ୟତ୍ଵାଦିଦୋଷପ୍ରସଙ୍ଗୋ
ଭଵତି । ତତ୍ର ନିରାତ୍ମକୋ ଦେହ ଇତି ଵୈନାଶିକପକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତିଦୋଷଃ ସ୍ୟାତ୍ ॥ ୫୭ ॥
ନ । ସ୍ଵତ ଏଵାତ୍ମନ ଆକାଶସ୍ୟ୍ୟେଵାସଂହତତ୍ଵାଭ୍ୟୁପଗମାତ୍ । ସର୍ଵେଣାସଂହତଃ
ସନ୍ନାତ୍ମେତି ନ ନିରାତ୍ମକୋ ଦେହାଦିଃ ସର୍ଵଃ ସ୍ୟାତ୍ । ୟଥା ଚାକାଶଂ ସର୍ଵେଣାସଂହତମିତି
ନ ନିରାକାଶଂ ଭଵତି, ଏଵମ୍ । ତସ୍ମାନ୍ ନ ଵୈନାଶିକପକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତିଦୋଷଃ ସ୍ୟାତ୍ ॥
୫୮ ॥
ୟତ୍ ପୁନରୁକ୍ତଂ ଦେହସ୍ୟାତ୍ମନ୍ୟସତ୍ତ୍ଵେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦିଵିରୋଧଃ ସ୍ୟାଦିତି । ତନ୍ନ ।
ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦିଭିରାତ୍ମନି ଦେହସ୍ୟ ସତ୍ତ୍ଵାନୁପଲବ୍ଧେଃ । ନ ହ୍ୟାତ୍ମନି କୁଣ୍ଡେ ବଦରଂ
କ୍ଷିରେ ସର୍ପିଃ ତିଲେ ତୈଲଂ ଭିତ୍ତୌ ଚିତ୍ରମିଵ ଚ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦିଭିର୍ଦେହ ଉପଲଭ୍ୟତେ
। ତସ୍ମାନ୍ ନ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦିଵିରୋଧଃ ॥ ୫୯ ॥
କଥଂ ତର୍ହି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦ୍ୟପ୍ରସିଦ୍ଧାତ୍ମନି ଦେହାଧ୍ୟାରୋପଣା ଦେହେ ଚାତ୍ମାରୋପଣା ॥ ୬୦ ॥
ନାୟଂ ଦୋଷଃ । ସ୍ଵଭାଵ(ପ୍ର) ସିଦ୍ଧତ୍ଵାଦାତ୍ମନଃ । ନ ହି
କାଦାଚିତ୍କସିଦ୍ଧାଵେଵାଧ୍ୟାରୋପଣା ନ ନିତ୍ୟସିଦ୍ଧାଵିତି ନିୟନ୍ତୁଂ ଶକ୍ୟମାକାଶେ
ତଲମଲାଦ୍ୟଧ୍ୟାରୋପଣଦର୍ଶନାତ୍ ॥ ୬୧ ॥
କିଂ ଭଗଵ୍ନ୍ ଦେହାତ୍ମନୋରିତରେତରାଧ୍ୟାରୋପଣା ଦେହାଦିସଂଧାତକୃତାଥଵାତ୍ମକୃତେତି
॥ ୬୨ ॥
ଗୁରୁରୁଵାଚ — ୟଦି ଦେହାଦିସଂଘାତକୃତା ୟଦି ଵାତ୍ମକୃତା କିଂ ତଵ ସ୍ୟାତ୍ ॥ ୬୩ ॥
ଇତ୍ୟୁକ୍ତଃ ଶିଷ୍ୟ ଆହ — ୟଦ୍ୟହଂ ଦେହାଦିସଂଘାତମାତ୍ରଃ ତତୋ ମମାଚେତନତ୍ଵାତ୍
ପରାର୍ଥତ୍ଵମିତି ନ ମତ୍କୃତା ଦେହାତ୍ମନୋରିତରେତରାଧ୍ୟାରୋପଣା । ଅଥାହମାତ୍ମା
ପରୋଽନ୍ୟଃ ସଂଘାତାତ୍ ଚିତିମତ୍ତ୍ଵାତ୍ ସ୍ଵର୍ଥ ଇତି ମୟୈଵ ଚିତିମତାତ୍ମନ୍ୟଧ୍ୟାରୋପଣା
କ୍ରିୟତେ ସର୍ଵାନର୍ଥବୀଜଭୂତା ॥ ୬୪ ॥
ଇତ୍ୟୁକ୍ତୋ ଗୁରୁରୁଵାଚ — ଅନର୍ଥବୀଜଭୂତାଂ ଚେତ୍ ମିଥ୍ୟାଧ୍ୟାରୋପଣାଂ ଜାନୀଷେ ମା
କାର୍ଷୀସ୍ତର୍ହି ॥ ୬୫ ॥
ନୈଵ ଭଗଵନ୍ ଶକ୍ନୋମି ନ କର୍ତୁମ୍ । ଅନ୍ୟେନ କେନଚିତ୍ ପ୍ରୟୁକ୍ତୋଽହଂ ନ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର
ଇତି ॥ ୬୬ ॥
ନ ତର୍ହ୍ୟଚିତିମତ୍ତ୍ଵାତ୍ ସ୍ଵାର୍ଥସ୍ତ୍ଵମ୍ । ୟେନ ପ୍ରୟୁକ୍ତୋଽସ୍ଵତନ୍ତ୍ରଃ ପ୍ରଵର୍ତସେ ସ
ଚିତିମାନ୍ ସ୍ଵାର୍ଥଃ ସଂଘାତ ଏଵ ତ୍ଵଂ ॥ ୬୭ ॥
ୟଦ୍ୟଚେତନୋଽହଂ କଥଂ ସୁଖଦୁଃଖଵେଦନାଂ ଭଵଦୁକ୍ତଂ ଚ ଜାନାମି ॥ ୬୮ ॥
ଗୁରୁରୁଵାଚ — କିଂ ସୁଖଦୁଃଖଵେଦନାୟା ମଦୁକ୍ତାଚ୍ଚାନ୍ୟସ୍ତ୍ଵଂ କିଂ ଵାନନ୍ୟ ଏଵେତି ॥
୬୯ ॥
ଶିଷ୍ୟ ଉଵାଚ — ନାହଂ ତାଵଦନନ୍ୟଃ । କସ୍ମାତ୍ । ୟସ୍ମାତ୍ ତଦୁଭୟଂ କର୍ମଭୂତଂ
ଘଟାଦିମିଵ ଜାନାମି । ୟଦ୍ୟନନ୍ୟୋଽହଂ ତେନ ତଦୁଭୟଂ ନ ଜାନୀୟାଂ କିଂ ତୁ ଜାନାମି
ତସ୍ମାଦନ୍ୟଃ । ସୁଖଦୁଃଖଵେଦନାଵିକ୍ରିୟା ଚ ସ୍ଵାର୍ଥୈଵ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ତ୍ଵଦୁକ୍ତଂ ଚ
ସ୍ୟାତ୍ ଅନନ୍ୟତ୍ଵେ ନ ଚ ତୟୋଃ ସ୍ଵାର୍ଥତା ୟୁକ୍ତା । ନ ହି
ଚନ୍ଦନକଣ୍ଟକକୃତେ ସୁଖଦୁଃଖେ ଚନ୍ନ୍ଦନକଣ୍ଟକାର୍ଥେ ଘଟୋପୟୋଗୋ ଵା ଘଟାର୍ଥଃ ।
ତସ୍ମାତ୍ ତଦ୍ଵିଜ୍ଞାତୁର୍ମମ ଚନ୍ଦନାଦିକୃତୋଽର୍ଥଃ । ଅହଂ ହି ତତୋଽନ୍ୟଃ
ସମସ୍ତମର୍ଥଂ ଜାନାମି ବୁଦ୍ଧ୍ୟାରୂଢମ୍ ॥ ୭୦ ॥
ତଂ ଗୁରୁରୁଵାଚ — ଏଵଂ ତର୍ହି ସ୍ଵାର୍ତସ୍ତ୍ଵଂ ଚିତିମତ୍ତ୍ଵାନ୍ ନ ପରେଣ ପ୍ରୟୁଜ୍ୟତେ
ଚିତିମତଶ୍ଚିତିମଦର୍ଥତ୍ଵାନୁପପତ୍ତେଃ ସମତ୍ଵାତ୍ ପ୍ରକାଶୟୋରିଵ ।
ନାପ୍ୟଚିତିମଦର୍ଥତ୍ଵାନୁପପତ୍ତେଃ ସମତ୍ଵାତ୍ ପ୍ରକାଶୟୋରିଵ । ନାପ୍ୟଚିତିମଦର୍ଥତ୍ଵଂ
ଚିତିମତୋ ଭଵତି ଅଚିତିମତୋଽଚିତିମତ୍ତ୍ଵାଦେଵ ସ୍ଵାର୍ଥସଂବନ୍ଧାନୁପପତ୍ତେଃ ।
ନାପ୍ୟଚିତିମତୋରନ୍ୟୋନ୍ୟାର୍ଥତ୍ଵଂ ଦୃଷ୍ଟମ୍ । ନ ହି କାଷ୍ଠକୁଡ୍ୟେଽନ୍ୟୋନ୍ୟାର୍ଥଂ
କୁର୍ଵାତେ ॥ ୭୧ ॥
ନନୁ ଚିତିମତ୍ତ୍ଵେ ସମେଽପି ଭୃତ୍ୟସ୍ଵାମିନୋରନ୍ୟୋନ୍ୟାର୍ଥତ୍ଵଂ ଦୃଷ୍ଟମ୍ ॥ ୭୨ ॥
ନୈଵମଗ୍ନେରୁଷ୍ଣପ୍ରକାଶଵତ୍ ତଵ ଚିତିମତ୍ତ୍ଵସ୍ୟ ଵିଵକ୍ଷିତତ୍ଵାତ୍ । ଦର୍ଶିତଶ୍ଚ
ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତଃ ପ୍ରକାଶୟୋରିଵେତି । ତତ୍ରୈଵଂ ସତି ସ୍ଵବୁଦ୍ଧ୍ୟାରୂଢମେଵ
ସର୍ଵମୁପଲଭସେଽଗ୍ନ୍ୟୁଷ୍ଣପ୍ରକାଶତୁଲ୍ୟେନ କୂଟସ୍ଥନିତ୍ୟଚିତନ୍ୟସ୍ଵରୂପେଣ । ୟଦି
ଚୈଵମାତ୍ମନଃ ସର୍ଵଦା ନିର୍ଵିଷେଶତ୍ଵମଭ୍ୟୁପଗଚ୍ଛସି । କିମିତ୍ୟୂଚିଵାନ୍ ସୁଷୁପ୍ତେ
ଵିଶ୍ରମ୍ୟ ଵିଶ୍ରମ୍ୟ ଜାଗ୍ରତ୍ସ୍ଵପ୍ନୟୋର୍ଦୁଃଖମନୁଭଵାମି । କିମୟମେଵ ମମ ସ୍ଵଭାଵଃ
କିଂ ଵା ନୈମିତ୍ତିକ ଇତି ଚ । କିମସୌ ଵ୍ୟାମୋହଽପଗତଃ କିଂ ଵା ନ ॥ ୭୩ ॥
ଇତ୍ୟୁକ୍ତଃ ଶିଷ୍ୟ ଉଵାଚ — ଭଗଵନପଗତସ୍ତ୍ଵତ୍ପ୍ରସାଦାଦ୍ ଵ୍ୟାମୋହଃ କିଂ ତୁ ମମ
କୂଟସ୍ଥତାୟାଂ ସଂଶୟଃ । କଥମ୍ । ଶବ୍ଦାଦିନାଂ ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧିର୍ନାସ୍ତି ଅଚେତନତ୍ଵାତ୍ ।
ଶବ୍ଦାଦ୍ୟାକାରପ୍ରତ୍ୟୟୋତ୍ପତ୍ତେସ୍ତୁ ତେଷଂ ।
ପ୍ରତ୍ୟୟାନାମିତରେତରଵ୍ୟାଵୃତ୍ତଵିଶେଷଣାନାଂ ନୀଲପୀତାଦ୍ୟାକାରଵତାଂ
ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧ୍ୟସଂଭଵାତ୍ । ତସ୍ମାଦ୍ ବାହ୍ୟାକାରନିମିତ୍ତତ୍ଵଂ ଗମ୍ୟତ ଇତି
ବାହ୍ୟାକାରଵଚ୍ଛବ୍ଦାଦ୍ୟାକାରତ୍ଵସିଦ୍ଧିଃ । ତଥା ପ୍ରତ୍ୟୟାନାମପ୍ୟହଂ
ପ୍ରତ୍ୟୟାଲମ୍ବନଵସ୍ତୁଭେଦାନାଂ ସଂହତତ୍ଵାଦଚୈତନ୍ୟୋପପତ୍ତେଃ ସ୍ଵାର୍ଥତ୍ଵାସଂଭଵାତ୍
ସ୍ଵରୂପଵ୍ୟତିରିକ୍ତଗ୍ରାହକଗ୍ରାହ୍ୟତ୍ଵେନ ସିଦ୍ଧିଃ ଶବ୍ଦାଦିଵଦେଵ । ଅସଂହତତ୍ଵେ ସତି
ଚୈତନ୍ୟାତ୍ମକତ୍ଵାତ୍ ସ୍ଵାର୍ଥୋଽପ୍ୟହଂ ପ୍ରତ୍ୟୟାନାଂ ନୀଲପୀତାଦ୍ୟାକାରାଣାମୁପଲବ୍ଧେତି
ଵିକ୍ରିୟାଵାନେଵ କୂଟସ୍ଥ ଇତି ସଂଶୟଃ ॥ ୭୪ ॥
ତଂ ଗୁରୁରୁଵାଚ — ନ ୟୁକ୍ତସ୍ତଵ ସଂଶୟଃ । ୟତସ୍ତେଷାଂ ପ୍ରତ୍ୟୟାନାଂ
ନିୟମେନାଶେଷତ ଉପଲ୍ବ୍ଧେରେଵାପରିଣାମିତ୍ଵାତ୍ କୂଟସ୍ଥତ୍ଵସିଦ୍ଧୌ
ନିଶ୍ଚୟହେତୁମେଵାଶେଷଚିତ୍ତପ୍ରଚାରୋପଲବ୍ଧିଂ ସଂଶୟହେତୁମାତ୍ଥ । ୟଦି ହି ତଵ
ପରିଣାମିତ୍ଵଂ ସ୍ୟାତଶେଷସ୍ଵଵିଷୟଚିତ୍ତପ୍ରଚାରୋପଲବ୍ଧିର୍ନ ସ୍ୟାତ୍ ଚିତ୍ତସ୍ୟେଵ
ସ୍ଵଵିଷୟେ ୟଥା ଚେନ୍ଦ୍ରିୟାଣାଂ ସ୍ଵଵିଷୟେଷୁ । ନ ଚ ତଥାତ୍ମନସ୍ତଵ
ସ୍ଵଵିଷୟୈକଦେଶୋପଲବ୍ଧିଃ । ଅତଃ କୂଟସ୍ଥତୈଵ ତଵେତି ॥ ୭୫ ॥
ତତ୍ରାହ — ଉପଲବ୍ଧିର୍ନାମ ଧାତ୍ଵ୍ଵର୍ଥୋ ଵିକ୍ରିୟୈଵ ଉପଲବ୍ଧୁଃ କୂ୩ଅସ୍ଥ୍(ଆତ୍ମ୍) ଅତା
ଚେତି ଵିରୁଦ୍ଧମ୍ ॥ ୭୬ ॥
ନ । ଧାତ୍ଵର୍ଥଵିକୄୟାୟାମୁପଲବ୍ଧ୍ୟୁପଚାରାତ୍ । ୟୋ ହି ବୌଦ୍ଧଃ ପ୍ରତ୍ୟୟଃ ସ
ଧାତ୍ଵର୍ଥୋ ଵିକ୍ରିୟାତ୍ମକ ଆତ୍ମନ ଉପଲବ୍ଧିଶବ୍ଦେନୋପଚର୍ୟତେ । ୟଥା ଛିଦିକ୍ରିୟା
ଦ୍ଵୈଧୀଭାଵଫଲାଵସାନେତି ଧାତ୍ଵର୍ଥତ୍ଵେନୋପଚର୍ୟତେ ତଦ୍ଵତ୍ ॥ ୭୭ ॥
ଇତ୍ୟୁକ୍ତଃ ଶିଷ୍ୟ ଆହ — ନନୁ ଭଗଵନ୍ ମମ କୂଟସ୍ଥତ୍ଵପ୍ରତିପାଦନଂ
ପ୍ରତ୍ୟସମର୍ଥୋ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତଃ । କଥମ୍ । ଛିଦିଃ ଛେଦ୍ୟଵିକୄୟାଵସାନୋପଚର୍ୟତେ
ୟଥା ଧାତ୍ଵର୍ଥତ୍ଵେନ ତଥୋପଲବ୍ଧିଶବ୍ଦୋପଚରିତୋଽପି ଧାତ୍ଵର୍ଥୋ ବୌଦ୍ଧପ୍ରତ୍ୟୟ
ଆତ୍ମନ ଉପଲବ୍ଦ୍ଝିଵିକ୍ରିୟାଵସାନଶ୍ଚେନ୍ ନାତ୍ମନଃ କୂଟସ୍ଥତାଂ ପ୍ରତିପାଦୟିତୁଂ
ସମର୍ଥଃ ॥ ୭୮ ॥
ଗୁରୁରୁଵାଚ — ସତ୍ୟଂ ଏଵଂ ସ୍ୟାତ୍ ୟଦ୍ୟୁପଲବ୍ଧ୍ୟୁପଲବ୍ଧ୍ରୋର୍ଵିଶେଷଃ ।
ନିତ୍ୟୋପଲବ୍ଧିମାତ୍ର ଏଵ ହି ଉପଲବ୍ଧା । ନ ତୁ ତାର୍କିକସମୟ ଇଵାନ୍ୟୋପଲବ୍ଧିରନ୍ୟ
ଉପଲବ୍ଧା ଚ ॥ ୭୯ ॥
ନନୂପଲବ୍ଧିଫଲାଵସାନୋ ଧାତ୍ଵର୍ଥଃ କଥମିତି ॥ ୮୦ ॥
ଉଚ୍ୟତେ — ଶ୍ର୍ନୁ, ଉପଲବ୍ଧ୍ୟାଭାସଫଲାଵସାନ ଇତ୍ୟୁକ୍ତଂ କିଂ ନ ଶ୍ରୁତଂ ତ୍ଵୟା । ନ
ତ୍ଵାତ୍ମନୋ ଵିକ୍ରିୟୋତ୍ପାଦନାଵସାନ ଇତି ମୟୋକ୍ତମ୍ ॥ ୮୧ ॥
ଶିଷ୍ୟ ଆହ — କଥଂ ତର୍ହି କୂଟସ୍ଥେ
ମୟ୍ୟଶେଷସ୍ଵଵିଷୟଚିତ୍ତପ୍ରଚାରୋପଲବ୍ଧୃତ୍ଵମିତ୍ୟାତ୍ଥ ॥ ୮୨ ॥
ତଂ ଗୁରୁରୁଵାଚ — ସତ୍ୟମେଵାଵୋଚଂ ତେନୈଵ କୂଟସ୍ଥତାମବ୍ରୁଵଂ ତଵ ॥ ୮୩ ॥
ୟଦ୍ୟେଵଂ ଭଗଵନ୍ କୂଟସ୍ଥନିତ୍ୟୋପଲବ୍ଧିସ୍ଵରୂପେ ମୟି
ଶବ୍ଦାଦ୍ୟାକାରବୌଦ୍ଧପ୍ରତ୍ୟୟେଷୁ
ମତ୍ସ୍ଵରୂପୋପଲବ୍ଧ୍ୟାଭାସଫଲାଵସାନଵତ୍ସୂତ୍ପଦ୍ୟମାନେଷୁ କସ୍ତ୍ଵପରାଧୋ ମମ ॥ ୮୪ ॥
ସତ୍ୟଂ ନାସ୍ତ୍ୟପରାଧଃ କିଂ ତ୍ଵଵିଦ୍ୟାମାତ୍ରସ୍ତୁ ଅପରାଧ ଇତି ପ୍ରାଗେଵାଵୋଚମ୍ ॥ ୮୫ ॥
ୟଦି ଭଗଵନ୍ ସୁଷୁପ୍ତ ଇଵ ମମ ଵିକ୍ରିୟା ନାସ୍ତି କଥଂ ସ୍ଵପ୍ନଜାଗରିତେ ॥ ୮୬ ॥
ତଂ ଗୁରୁରୁଵାଚ — କିଂ ତ୍ଵନୁଭୂୟେତେ ତ୍ଵୟା ସ(ନ୍) ତତମ୍ ॥ ୮୭ ॥
ବାଢମନୁଭଵାମି କିଂ ତ୍ଵ୍ଵିଚ୍ଛିଦ୍ୟ ଵିଚ୍ଛିଦ୍ୟ ନ ତୁ ସନ୍ତତମ୍ ॥ ୮୮ ॥
(ତଂ) ଗୁରୁରୁଵାଚ — ଆଗନ୍ତୁକେ ତ୍ଵେତେ ନ ତଵାତ୍ମଭୂତେ । ୟଦି ତଵାତ୍ମଭୂତେ
ଚୈତନ୍ୟସ୍ଵରୂପଵତ୍ ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧେ ସନ୍ତତେ ଏଵ ସ୍ୟାତାମ୍ । କିଂ ଚ ସ୍ଵପ୍ନଜାଗରିତେ ନ
ତଵାତ୍ମଭୂତେ ଵ୍ୟଭିଚାରିତ୍ଵାତ୍ ଵସ୍ତ୍ରାଦିଵତ୍ । ନ ହି ୟସ୍ୟ ୟତ୍ ସ୍ଵରୂପଂ ତତ୍
ତଦ୍ଵ୍ୟଭିଚାରି ଦୃଷ୍ଟଂ । ସ୍ଵପ୍ନଜାଗରିତେ ତୁ ଚୈତନ୍ୟମାତ୍ରତ୍ଵାଦ୍ ଵ୍ୟଭିଚରତଃ ।
ସୁଷୁପ୍ତେ ଚେତ୍ ସ୍ଵରୂପଂ ଵ୍ୟଭିଚରେତ୍ ତନ୍ ନଷ୍ଟଂ ନାସ୍ତୀତି ଵା ବାଧ୍ୟମେଵ
ସ୍ୟାତାଗନ୍ତୁକାନାଂ ଅତଦ୍ଧର୍ମାଣାମୁଭୟାତ୍ମକତ୍ଵଦର୍ଶନାତ୍ ୟଥା ଧନଵସ୍ତ୍ରାଦୀନାଂ
ନାଶୋ ଦୃଷ୍ଟଃ ସ୍ଵପ୍ନଭ୍ରାନ୍ତିଲବ୍ଧାନାଂ ତ୍ଵଭାଵୋ ଦୃଷ୍ଟଃ ॥ ୮୯ ॥
ନନ୍ଵେଵଂ ଭଗଵନ୍ ଚୈତନ୍ୟସ୍ଵରୂପମପ୍ୟାଗନ୍ତୁକଂ ପ୍ରାପ୍ତଂ ସ୍ଵପ୍ନଜାଗରିତୟୋରିଵ
ସୁଷୁପ୍ତେଽନୁପଲବ୍ଧେଃ । ଅଚୈତନ୍ୟସ୍ଵରୂପୋ ଵା ସ୍ୟାମହମ୍ ॥ ୯୦ ॥
ନ ପଶ୍ୟ ତଦନୁପପତ୍ତେଃ । ଚୈତନ୍ୟସ୍ଵରୂପଂ ଚେଦାଗନ୍ତୁକଂ ପଶ୍ୟସି ପଶ୍ୟ ।
ନୈତଦ୍ ଵର୍ଶଶତେନାପ୍ୟୁପପତ୍ତ୍ୟା ଉପପତ୍ତ୍ୟା କଲ୍ପୟିତୁଂ ଶକ୍ନୁମୋ ଵୟମନ୍ୟୋ
ଵାଚୈତନ୍ୟୋଽପି । (ତସ୍ୟ) ସଂହତତ୍ଵାତ୍ ପାରାର୍ଥ୍ୟମନେକତ୍ଵଂ ନାଶିତତ୍ଵଂ ଚ ନ
କେନଚିଦୁପପତ୍ତ୍ୟା ଵାରୟିତୁଂ ଶକ୍ୟମ୍ । ଅସ୍ଵାର୍ଥସ୍ୟ ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧ୍ୟଭାଵାଦିତ୍ୟଵୋଚାମ ।
ଚୈତନ୍ୟସ୍ଵରୂପସ୍ୟ ତ୍ଵାତ୍ମନଃ ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧେରନ୍ୟାନପେକ୍ଷତ୍ଵଂ ନ କେନଚିଦ୍ ଵାରୟିତୁଂ
ଶକ୍ୟମଵ୍ୟଭିଚାରାତ୍ ॥ ୯୧ ॥
ନନୁ ଵ୍ୟଭିଚାରୋ ଦର୍ଶିତୋ ମୟା ସୁଷୁପ୍ତେ ନ ପଶ୍ୟାମୀତି ॥ ୯୨ ॥
ନ । ଵ୍ୟାହତତ୍ଵାତ୍ । କଥଂ ଵ୍ୟାଘାତଃ । ପଶ୍ୟତସ୍ତଵ ନ ପଶ୍ୟାମୀତି ଵ୍ୟାହତଂ
ଵଚନମ୍ । ନ ହି କଦାଚିଦ୍ ଭଗଵନ୍ ସୁଷୁପ୍ତେ ମୟା ଚୈତନ୍ୟମନ୍ୟଦ୍ ଵା କିଂଚିଦ୍
ଦୃଷ୍ଟଂ । ପଶ୍ୟଂସ୍ତର୍ହି ସୁଷୁପ୍ତେ ତ୍ଵଂ । ୟସ୍ମାଦ୍ ଦୃଷ୍ଟମେଵ ପ୍ରତିଷେଧସି ନ
ଦୃଷ୍ଟିଂ । ୟା ତଵ ଦୃଷ୍ଟିସ୍ତଚ୍ ଚୈତନ୍ୟମିତି ମୟୋକ୍ତଂ । ୟୟା ତ୍ଵଂ ଵିଦ୍ୟମାନୟା
ନ କିଂଚିଦ୍ ଦୃଷ୍ଟମିତି ପ୍ରତିଷେଧସି ସା ଦୃଷ୍ଟିସ୍ତଚ୍ ଚୈତନ୍ୟଂ । ତର୍ହି
ସର୍ଵତ୍ରାଵ୍ୟଭିଚାରାତ୍ କୂଟସ୍ଥନିତ୍ୟତ୍ଵଂ ସିଦ୍ଧଂ ସ୍ଵତ ଏଵ ନ ପ୍ରମାଣାପେକ୍ଷଂ ।
ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧସ୍ୟ ହି ପ୍ରମାତୁରନ୍ୟସ୍ୟ ପ୍ରମେୟସ୍ୟ ପରିଚ୍ଛିତ୍ତିଂ ପ୍ରତି ପ୍ରମାଣାପେକ୍ଷା ।
ୟା ତ୍ଵନ୍ୟା ନିତ୍ୟା ପରିଚ୍ଛେଦାୟ ସା ହି ନିତ୍ୟୈଵ କୂଟସ୍ଥା ସ୍ଵୟଂଜ୍ୟୋତିଃସ୍ଵଭାଵା ।
ଆତ୍ମନି ପ୍ରମାଣତ୍ଵେ ପ୍ରମାତୃତ୍ଵେ ଵା ନ ତାଂ ପ୍ରତି ପ୍ରମାଣାପେକ୍ଷା ତତ୍ସ୍ଵଭାଵତ୍ଵାତ୍ ।
ୟଥା ପ୍ରକାଶନମୁଷ୍ଣତ୍ଵଂ ଵା ଲୋହୋଦକାଦିଷୁ ପରତୋଽପେକ୍ଷ୍ୟତେଽଗ୍ନ୍ୟାଦିତ୍ୟାଦିଭ୍ୟଃ
ଅତତ୍ସ୍ଵଭାଵତ୍ଵାତ୍ ନାଗ୍ନ୍ୟାଦିତ୍ୟାଦୀନାଂ ତଦପେକ୍ଷା ସର୍ଵଦା ତତ୍ସ୍ଵଭାଵତ୍ଵାତ୍ ॥ ୯୩ ॥
ଅନିତ୍ୟତ୍ଵ ଏଵ ପ୍ରମା ସ୍ୟାନ୍ ନ ନିତ୍ୟତ୍ଵ ଇତି ଚେତ୍ ॥ ୯୪ ॥
ନ । ଅଵଗତେର୍ନିତ୍ୟତ୍ଵାନିତ୍ୟତ୍ଵୟୋର୍ଵିଶେଷାନୁପପତ୍ତେଃ । ନ ହ୍ୟଵଗତେଃ
ପ୍ରମାତ୍ଵେଽନିତ୍ୟାଵଗତିଃ ପ୍ରମା ନ ନିତ୍ୟେତି ଵିଶେଷୋଽଵଗମ୍ୟତେ ॥ ୯୫ ॥
ନିୟାୟାଂ ପ୍ରମାତୁରପେକ୍ଷାଭାଵଃ । ଅନିତ୍ୟାୟାଂ ତୁ ୟତ୍ନାନ୍ତରିତତ୍ଵାଦଵଗତିରପେକ୍ଷ୍ୟତ
ଇତି ଵିଶେଷଃ ସ୍ୟାଦିତି ଚେତ୍ ॥ ୯୬ ॥
ସିଦ୍ଧା ତର୍ହ୍ୟାତ୍ମନଃ ପ୍ରମାତୁଃ ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧିଃ ପ୍ରମାଣନିରପେକ୍ଷତୟୈଵେତି ॥ ୯୭ ॥
ଅଭାଵେଽପ୍ୟପେକ୍ଷାଭାଵଃ ନିତ୍ୟତ୍ଵାଦିତି ଚେତ୍ । ନ । ଅଵଗତେରେଵାତ୍ମନି ଏଵାତ୍ମନି
ସଦ୍ଭାଵାଦିତି ପରିହୃତମେତତ୍ ॥ ୯୮ ॥
ପ୍ରମାତୁଶ୍ଚେତ୍ ପ୍ରମାଣାପେକ୍ଷାସିଦ୍ଧିଃ କସ୍ୟ ପ୍ରମିତ୍ସା ସ୍ୟାତ୍ । ୟସ୍ୟ ପ୍ରମିତ୍ସା ସ ଏଵ
ପ୍ରମାତାଭ୍ୟୁପଗମ୍ୟତେ । ତଦୀୟା ଚ ପ୍ରମିତ୍ସା ପ୍ରମେୟଵିଷୟୈଵ ନ ପ୍ରମାତୃଵିଷୟା
। ପ୍ରମାତୃଵିଷୟତ୍ଵେଽନଵସ୍ଥାପ୍ରସଙ୍ଗାତ୍ ପ୍ରମାତୁସ୍ତଦିଚ୍ଛାୟାଶ୍ଚ ତସ୍ୟାପ୍ୟନ୍ୟଃ
ପ୍ରମାତା ତସ୍ୟାପ୍ୟନ୍ୟ ଇତି । ଏଵମେଵେଚ୍ଛାୟାଃ ପ୍ରମାତୃଵିଷୟତ୍ଵେ ।
ପ୍ରମାତୁରାତ୍ମନୋଽଵ୍ୟଵହିତତ୍ଵାଚ୍ ଚ ପ୍ରମେୟତ୍ଵାନୁପପତ୍ତିଃ । ଲୋକେ ହି ପ୍ରମେୟଂ ନାମ
ପ୍ରମାତୁରିଚ୍ଛାସ୍ମୃତିପ୍ରୟତ୍ନପ୍ରମାଣଜନ୍ମଵ୍ୟଵହିତଂ ସିଦ୍ଧ୍ୟତି ନାନ୍ୟଥାଵଗତିଃ
ପ୍ରମେୟଵିଷୟା ଦୃଷ୍ଟା । ନ ଚ ପ୍ରମାତୁଃ ପ୍ରମାତା ସ୍ଵସ୍ୟ ସ୍ଵୟମେଵ କେନଚିଦ୍
ଵ୍ୟଵହିତଃ କଲ୍ପୟିତୁଂ ଶକ୍ୟ ଇଚ୍ଛାଦୀନାମନ୍ୟତମେନାପି । ସ୍ମୃତିଶ୍ଚ
ସ୍ମର୍ତଵ୍ୟଵିଷୟା ନ ସ୍ମର୍ତୃଵିଷୟା । ତଥେଚ୍ଛାୟା ଇଷ୍ଟଵିଷୟତ୍ଵମେଵ
ନେଚ୍ଛାଵଦ୍ଵିଷୟତ୍ଵମ୍ । ସ୍ମର୍ତ୍ରିଚ୍ଛାଵଦ୍ଵିଷୟତ୍ଵେଽପି ହ୍ୟୁଭୟୋରନଵସ୍ଥା
ପୂର୍ଵଵଦପ୍ରିହାର୍ୟା ସ୍ୟାତ୍ ॥ ୯୯ ॥
ନନୁ ପ୍ରମାତୃଵିଷୟାଵଗତ୍ୟନୁତ୍ପତ୍ତାଵନଵଗତ ଏଵ ପ୍ରମାତା ସ୍ୟାଦିତି ଚେତ୍ ॥ ୧୦୦ ॥
ନ ଅଵଗନ୍ତୁରଵଗତେରଵଗନ୍ତଵ୍ୟଵିଷୟତ୍ଵାତ୍ । ଅଵଗନ୍ତୃଵିଷୟତ୍ଵେ ଚାନଵସ୍ଥା
ପୂର୍ଵଵତ୍ ସ୍ୟାତ୍ । ଅଵଗତିଶ୍ଚାତ୍ମନି କୂଟସ୍ଥନିତ୍ୟାତ୍ମଜ୍ୟୋତିରନ୍ୟତୋଽନପେକ୍ଷୈଵ
ସିଦ୍ଧା ଅଗ୍ନ୍ୟାଦିତ୍ୟାଦ୍ୟୁଷ୍ଣପ୍ରକାଶଵଦିତି ପୂର୍ଵମେଵ ପ୍ରସାଧିତମ୍ ।
ଅଵଗତେଶ୍ଚୈତନ୍ୟାତ୍ମଜ୍ୟୋତିଷଃ ସ୍ଵାତ୍ମନ୍ୟନିତ୍ୟତ୍ଵ ଆତ୍ମନଃ ସ୍ଵାର୍ଥତାନୁପପତ୍ତିଃ
କାର୍ୟକରଣ(ସଂଘାତ) ଵତ୍ ସଂହତତ୍ଵାତ୍ ପାରାର୍ଥ୍ୟଂ ଦୋଷଵତ୍ତ୍ଵଂ ଚାଵୋଚାମ । କଥଂ
। ଚୈତନ୍ୟାତ୍ମଜ୍ୟୋତିଷଃ ସ୍ଵାତ୍ମନ୍ୟନିତ୍ୟତ୍ଵେ ସ୍ମୃତ୍ୟାଦିଵ୍ୟଵଧାନାତ୍ ସଂହତତ୍ଵଂ ।
ତତଶ୍ଚ ତସ୍ୟ ଚୈତନ୍ୟଜ୍ୟୋତିଷଃ ପ୍ରାଗୁତ୍ପତ୍ତେଃ ପ୍ରଧ୍ଵଂସାଚ୍
ଚୋର୍ଧ୍ଵମାତ୍ମନ୍ୟେଵାଭାଵାତ୍ ଚକ୍ଷୁରାଦୀନାମିଵ ସଂହତତ୍ଵାତ୍ ପାରାର୍ଥ୍ୟଂ ସ୍ୟାତ୍ । ୟଦା ଚ
ତଦୁତ୍ପନ୍ନମାତ୍ମନି ଵିଦ୍ୟତେ ନ ତଦାତ୍ମନଃ ସ୍ଵାର୍ଥତ୍ଵଂ । ତଦ୍ଭାଵାଭାଵାପେକ୍ଷା
ହ୍ୟାତ୍ମାନାତ୍ମନୋଃ ସ୍ଵାର୍ଥତ୍ଵପରାର୍ଥତ୍ଵସିଦ୍ଧିଃ । ତସ୍ମାଦାତ୍ମନୋଽନ୍ୟନିରପେକ୍ଷମେଵ
ନିତ୍ୟଚୈତନ୍ୟଜ୍ୟୋତିଷ୍ଟ୍ଵଂ ସିଦ୍ଧଂ ॥ ୧୦୧ ॥
ନନ୍ଵେଵଂ ସତି ଅସତି ପ୍ରମାତୃତ୍ଵେ କଥଂ ପ୍ରମାତୁଃ ପ୍ରମାତୃତ୍ଵମ୍ ॥ ୧୦୨ ॥
ଉଚ୍ୟତେ — ପ୍ରମାୟା ନିତ୍ୟତ୍ଵେଽନିତ୍ୟତ୍ଵେ ଚ ରୂପଵିଶେଷାଭାଵାତ୍ । ଅଵଗତିର୍ହି ପ୍ରମା
। ତସ୍ୟାଃ ସ୍ମୃତୀଚ୍ଛାଦିପୂର୍ଵିକାୟା ଅନିତ୍ୟାୟଃ କୂଟସ୍ଥନିତ୍ୟାୟା ଵା ନ (ସ୍ଵ)
ରୂପଵିଶେଷୋ ଵିଦ୍ୟତେ । ୟଥା ଧାତ୍ଵର୍ଥସ୍ୟ ତିଷ୍ଟତ୍ୟାଦେଃ ଫଲସ୍ୟ
ଗତ୍ୟାଦିପୂର୍ଵକସ୍ୟାନିତ୍ୟସ୍ୟାପୂର୍ଵସ୍ୟ ନିତ୍ୟସ୍ୟ ଵା ରୂପଵିଶେଷୋ ନାସ୍ତୀତି ତୁଲ୍ୟୋ
ଵ୍ୟପଦେଶୋ ଦୃଷ୍ଟଃ — ତିଷ୍ଟନ୍ତି ମନୁଷ୍ୟାଃ ତିଷ୍ଟନ୍ତି ପର୍ଵତା ଇତ୍ୟାଦି । ତଥା
ନିତ୍ୟାଵଗତିସ୍ଵରୂପେଽପି ପ୍ରମାତରି ପ୍ରମାତୃତ୍ଵଵ୍ୟପଦେଶୋ ନ ଵିରୁଧ୍ୟତେ
ଫଲସାମାନ୍ୟାଦିତି ॥ ୧୦୩ ॥
ଅତ୍ରାହ ଶିଷ୍ୟଃ — ନିତ୍ୟାଵଗତିସ୍ଵରୂଅସ୍ୟାତ୍ମନୋଽଵିକ୍ରିୟତ୍ଵାତ୍
କାର୍ୟକରଣୈରସଂହତ୍ୟ ତକ୍ଷାଦୀନାମିଵ ଵାସ୍ୟାଦିଭିଃ କର୍ତୃତ୍ଵଂ ନୋପପଦ୍ୟତେ,
ଅସଂହତସ୍ଵଭାଵସ୍ୟ ଚ କାର୍ୟକରଣୋପାଦାନେଽନଵସ୍ଥା ପ୍ରସଜ୍ୟେତ । ତକ୍ଷାଦୀନାଂ ତୁ
କାର୍ୟକରଣୈର୍ନିତ୍ୟମେଵ ସଂହତତ୍ଵମିତି ଵାସ୍ୟାଦ୍ୟୁପାଦାନେ ନାନଵସ୍ଥା ସ୍ୟାଦିତି ॥ ୧୦୪ ॥
ଇହ ତ୍ଵସଂହତସ୍ଵଭାଵସ୍ୟ କରଣାନୁପାଦାନେ କର୍ତୃତ୍ଵଂ ନୋପପଦ୍ୟତ ଇତି
କରଣମୁପାଦେୟମ୍, ତଦୁପାଦାନମପି ଵିକ୍ରିୟୈଵେତି ତତ୍କର୍ତୃତ୍ଵେ କରଣାନ୍ତରମୁପାଦେୟମ୍,
ତଦୁପାଦାନେଽପ୍ୟନ୍ୟଦିତି ପ୍ରମାତୁଃ ସ୍ଵାତନ୍ତ୍ର୍ୟେଽନଵସ୍ଥାପରିହାର୍ୟା ସ୍ୟାତ୍ । ନ ଚ
କ୍ରିୟୈଵାତ୍ମାନଂ କାରୟତି, ଅନିର୍ଵର୍ତିତାୟାଃ ସ୍ଵରୂପାଭାଵାତ୍ । ଅଥାନ୍ୟଦାତ୍ମାନମୁପେତ୍ୟ
କ୍ରିୟାଂ କାରୟତୀତି ଚେତ୍ । ନ । ଅନ୍ୟସ୍ୟ ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧତ୍ଵାଵିଷୟତ୍ଵାଦ୍ୟନୁପପତ୍ତେଃ । ନ
ହ୍ୟାତ୍ମନୋଽନ୍ୟଦଚେତନଂ ଵସ୍ତୁ ସ୍ଵପ୍ରମାଣକଂ ଦୃଷ୍ଟମ୍ ।
ଶବ୍ଦାଦିସର୍ଵମେଵାଵଗତିଫଲାଵସାନପ୍ରତ୍ୟୟପ୍ରମିତଂ ସିଦ୍ଧଂ ସ୍ୟାତ୍ ।
ଅଵଗତିଶ୍ଚେଦାତ୍ମନୋଽନ୍ୟସ୍ୟ ସ୍ୟାତ୍ ସୋଽପ୍ୟାତ୍ମୈଵାସଂହତଃ ସ୍ଵାର୍ଥଃ ସ୍ୟାନ୍ ନ ପରାର୍ଥଃ
ନ ଚ ଦେହେନ୍ଦ୍ରିୟଵିଷୟାଣାଂ ସ୍ଵାର୍ଥଃ ସ୍ୟାନ୍ ନ ପରାର୍ଥଃ । ନ ଚ
ଦେହେନ୍ଦ୍ରିୟଵିଷୟାଣାଂ ସ୍ଵାର୍ଥତାମଵଗନ୍ତୁଂ
ଶକ୍ନୁମୋଽଵଗତ୍ୟଵସାନପ୍ରତ୍ୟୟାପେକ୍ଷସିଦ୍ଧିଦର୍ଶନାତ୍ ॥ ୧୦୫ ॥
ନନୁ ଦେହସ୍ୟାଵଗତୌ ନ କଶ୍ଚିତ୍ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦିପ୍ରତ୍ୟୟାନ୍ତରମପେକ୍ଷତେ ॥ ୧୦୬ ॥
ବାଢଂ ଜାଗ୍ରତ୍ୟେଵଂ ସ୍ୟାତ୍ । ମୃତିସୁଷୁପ୍ତ୍ୟୋସ୍ତୁ ଦେହସ୍ୟାପି
ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦିପ୍ରମାଣାପେକ୍ଷୟୈଵ ସିଦ୍ଧିଃ । ତଥୈଵେନ୍ଦ୍ରିୟାଣାମ୍ । ବାହ୍ୟା ଏଵ ହି
ଶବ୍ଦାଦୟୋ ଦେହେନ୍ଦ୍ରିୟାକାରପରିଣତା ଇତି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦିପ୍ରମାଣାପେକ୍ଷୟୈଵ (ହି)
ସିଦ୍ଧିଃ । ସିଦ୍ଧିରିତି ଚ ପ୍ରମାଣଫଲମଵଗତିମଵୋଚାମ ସା ଚାଵଗତିଃ କୂଟସ୍ଥା
ସ୍ଵୟଂସିଦ୍ଧାତ୍ମଜ୍ୟୋତିଃସ୍ଵରୂପେତି ଚ ॥ ୧୦୭ ॥
ଅତ୍ରାହ ଚୋଦକଃ — ଅଵଗତିଃ ପ୍ରମାଣାନାଂ ଫଲଂ କୂଟସ୍ଥନିତ୍ୟାତ୍ମଜ୍ୟୋତିସ୍ଵରୂପେତି ଚ
ଵିପ୍ରତିଷିଦ୍ଧମ୍ । ଇତ୍ୟୁକ୍ତଵନ୍ତମାହ — ନ ଵିପ୍ରତିଷିଦ୍ଧଂ । କଥଂ ତର୍ହି ।
କୂଟସ୍ଥନିତ୍ୟାପି ସତୀ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦିପ୍ରତ୍ୟୟାନ୍ତେ ଲକ୍ଷ୍ୟତେ ତାଦର୍ଥ୍ୟାତ୍ ।
ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷାଦିପ୍ରତ୍ୟୟସ୍ୟାନିତ୍ୟତ୍ଵେଽନିତ୍ୟେଵ ଭଵ୍ତି । ତେନ ପ୍ରମାଣାନାଂ
ଫଲମିତ୍ୟୁପଚର୍ୟତେ ॥ ୧୦୮ ॥
ୟଦ୍ୟ୍ ଏଵଂ ଭଗଵନ୍ କୂଟସ୍ଥନିତ୍ୟାଵଗତିରାତ୍ମଜ୍ୟୋତିଃସ୍ଵରୂପୈଵ ସ୍ଵୟଂସିଦ୍ଧା, ଆତ୍ମନି
ପ୍ରମାଣନିରପେକ୍ଷତ୍ଵାତ୍ ତତୋଽନ୍ୟଦଚେତନଂ ସଂହତ୍ୟକାରିତ୍ଵାତ୍ ପରାର୍ଥମ୍ । ୟେନ ଚ
ସୁଖ୍ହଦୁଃଖମୋହପ୍ରତ୍ୟୟାଵଗତିରୂପେଣ ପାରାର୍ଥ୍ୟଂ ତେନୈଵ
ସ୍ଵରୂପେଣାନାତ୍ମନୋଽସ୍ତିତ୍ଵଂ ନାନ୍ୟେନ ରୂପାନ୍ତରେଣ ଅତୋ ନାସ୍ତିତ୍ଵମେଵ ପରମାର୍ଥତଃ ।
ୟଥା ହି ଲୋକେ ରଜ୍ଜୁସର୍ପମରୀଚ୍ୟୁଦକାଦୀନାଂ ତଦଵଗତିଵ୍ୟତିରେକେଣାଭାଵୋ ୟୁକ୍ତଃ ।
ଏଵମେଵ ଭଗଵନଵଗତେରାତ୍ମଜ୍ୟୋତିଷୋ ନୈରନ୍ତର୍ୟଭାଵାତ୍ କୂଟସ୍ଥନିତ୍ୟତା
ଅଦ୍ଵୈତଭାଵଶ୍ଚ ସର୍ଵପ୍ରତ୍ୟୟଭେଦେଷ୍ଵଵ୍ୟଭିଚାରାତ୍ । ପ୍ରତ୍ୟୟଭେଦାସ୍ତ୍ଵଵଗତିଂ
ଵ୍ୟଭିଚରନ୍ତି । ୟଥା ସ୍ଵପ୍ନେ ନୀଲପୀତାଦ୍ୟାକାରଭେଦରୂପାଃ ପ୍ରତ୍ୟୟାସ୍ତ୍ଵଵଗତିଂ
ଵ୍ୟଭିଚରନ୍ତି । ୟଥା ସ୍ଵପ୍ନେ ନୀଲପୀତାଦ୍ୟାକାରଭେଦରୂପାଃ ପ୍ରତ୍ୟୟାସ୍ତଦଵଗତିଂ
ଵ୍ୟଭିଚରନ୍ତଃ ପରମାର୍ଥତୋ ନ ସନ୍ତୀତ୍ୟୁଚ୍ୟନ୍ତେ, ଏଵଂ ଜାଗ୍ରତ୍ୟପି
ନୀଲପୀତାଦିପ୍ରତ୍ୟୟଭେଦାସ୍ତାମେଵାଵଗତିଂ ଵ୍ୟଭିଚରନ୍ତୋଽସତ୍ୟରୂପା ଭଵିତୂମର୍ହନ୍ତି ।
ତସ୍ୟାଶ୍ଚାଵଗତେରନ୍ୟୋଽଵଗନ୍ତା ନାସ୍ତୀତି ନ ସ୍ଵେନ ସ୍ଵରୂପେଣ ସ୍ଵୟମୁପାଦାତୁଂ ହାତୁଂ
ଵା ଶକ୍ୟତେ, ଅନ୍ୟସ୍ୟ ଚାଭାଵାତ୍ ॥ ୧୦୯ ॥
ତଥୈଵେତି । ଏଷାଵିଦ୍ୟା ୟନ୍ନିମିତ୍ତଃ ସଂସାରୋ ଜାଗ୍ରତ୍ସ୍ଵପ୍ନଲକ୍ଷଣଃ । ତସ୍ୟା
ଅଵିଦ୍ୟାୟା ଵିଦ୍ୟା ନିଵର୍ତିକା । ଇତ୍ୟେଵଂ ତ୍ଵମଭୟଂ ପ୍ରାପ୍ତୋଽସି । ନାନ୍ତଃପରଂ
ଜାଗ୍ରତ୍ସ୍ଵପ୍ନଦୁଃଖମନୁଭଵିଷ୍ୟସି ସଂସାଋଅଦୁଃଖାନ୍ ମୁକ୍ତୋଽସୀତି ॥ ୧୧୦ ॥
ଓମିତି ॥ ୧୧୧ ॥
ଇତି ଅଵଗତିପ୍ରକରଣମ୍ ॥ ୨ ॥
ମୁମୁକ୍ଷୂଣାମୁପାତ୍ତପୁଣ୍ୟାପୁଣ୍ୟକ୍ଷପଣପରାଣାମପୁର୍ଵାନୁପଚୟାର୍ତିନାଂ
ପରିସଂଖ୍ୟାନମିଦମୁଚ୍ୟତେ । ଅଵିଦ୍ୟାହେତଵୋ ଦୋଷା ଵାଞ୍ମନଃକାୟପ୍ରଵୃତ୍ତିହେତଵ୍ୟଃ
ପ୍ରଵୃତ୍ତେଶ୍ଚେଷ୍ଟାନିଷ୍ଟମିଶ୍ରଫଲାନି କର୍ମାଣ୍ୟୁପଚୀୟନ୍ତ ଇତି ତନ୍ମୋକ୍ଷାର୍ଥମ୍ ॥
୧୧୨ ॥
ତତ୍ର ଶବ୍ଦସ୍ପର୍ଶରୂପରସଗନ୍ଧାନାଂ ଵିଷୟାଣାଂ ଶ୍ରୋତାଦିଗ୍ରାହ୍ୟତ୍ଵାତ୍ ସ୍ଵାଟ୍ମନି
ପରେଷୁ ଵା ଵିଜ୍ଞାନାଭାଵଃ ତେଷାମେଵ ପରିଣତାନାଂ ୟଥା ଲୋଷ୍ଟାଦୀନାମ୍ ।
ଶ୍ରୋତ୍ରାଦିଦ୍ଵାରୈଶ୍ଚ ଜ୍ଞାୟନ୍ତେ । ୟେନ ଚ ଜ୍ଞାୟନ୍ତେ ସ ଜ୍ଞାତୃତ୍ଵାଦତଜ୍ଜାତୀୟଃ ।
ତେ ହି ଶବ୍ଦାଦୟୋଽନ୍ୟୋନ୍ୟସଂସର୍ଗିତ୍ଵାଜ୍ ଜନ୍ମଵୃଦ୍ଧି(ଵି)
ପରିଣାମାପକ୍ଷୟନାଶସଂୟୋଗଵିୟୋଗାଵିର୍ଭାଵତିରୋଭାଵଵିକାରଵିକାରିକ୍ଷେତ୍ରବୀଜାଦ୍ୟନେକ୍
ଅଧର୍ମାଣଃ ସାମାନ୍ୟେନ ଚ ସୁଖଦୁଃଖାଦ୍ୟନେକଧର୍ମାଣଃ । ତଦ୍ଵିଜ୍ଞାତୃତ୍ଵାଦେଵ
ତଦ୍ଵିଜ୍ଞାତା ସର୍ଵଶବ୍ଦାଦିଧର୍ମଵିଲକ୍ଷଣଃ ॥ ୧୧୩ ॥
ତତ୍ର ଶବ୍ଦାଦିଭିରୁପଲଭ୍ୟମାନୈଃ ପୀଦ୍ୟମାନୋ ଵିଦ୍ଵାନେଵଂ ପରିସଂଚକ୍ଷୀତ ॥ ୧୧୪ ॥
ଶବ୍ଦସ୍ତୁ ଧ୍ଵନିସାମାନ୍ୟମାତ୍ରେଣ ଵିଶେଷଧର୍ମୈର୍ଵା ଷଡ୍ଜାଦିଭିଃ ପ୍ରିୟୈଃ,
ସ୍ତୁତ୍ୟାଦିଭିରିଷ୍ଟୈଃ, ଅନିଷ୍ଟୈଶ୍ଚାସତ୍ୟବୀଭତ୍ସପରିଭଵାକ୍ରୋଶାଦିଭିର୍ଵଚନୈଃ ମାଂ
ଦୃକ୍ସ୍ଵଭାଵମସଂସର୍ଗିଣମଵିକ୍ରିୟମଚଲମନିଧନମଭୟମତ୍ୟନ୍ତସୂକ୍ଷ୍ମମଵିଷୟ
ଂ ଗୋଚରୀକୃତ୍ୟ ସ୍ପ୍ରଷ୍ଟୁଂ ନୈଵାର୍ହତ୍ୟସଂସର୍ଗିତ୍ଵାଦେଵ ମମ । ଅତ ଏଵ ନ
ଶବ୍ଦନିମିତ୍ତା ହାନିର୍ଵୃଦ୍ଧିର୍ଵା । ଅତୋ ମାଂ କିଂ କରିଷ୍ୟତି
ସ୍ତୁତିନିନ୍ଦାଦିପ୍ରିୟାପ୍ରିୟତ୍ଵାଦିଲକ୍ଷଣଃ ଶବ୍ଦଃ । ଅଵିଵେକିନଂ ହି ଶବ୍ଦମାତ୍ମତ୍ଵେନ
ଗତଂ ପ୍ରିୟଃ ଶବ୍ଦୋ ଵର୍ଧୟେଦପ୍ରିୟଶ୍ଚ କ୍ଷପୟେତଵିଵେକିତ୍ଵାତ୍ ନ ତୁ ମମ ଵିଵେକିନୋ
ଵାଲାଗ୍ରମାତ୍ରମପି କର୍ତୁମୁତ୍ସହତ ଇତି । ଏଵମେଵ ସ୍ପର୍ଶସାମାନ୍ୟେନ ତଦ୍ଵିଶେଷୈଶ୍ଚ
ଶିତୋଷ୍ଣମୃଦୁକର୍କଶାଦିଜ୍ଵରୋଦରଶୂଲାଦିଲକ୍ଷଣୈଶ୍ଚାପ୍ରିୟୈଃ ପ୍ରିୟୈଶ୍ଚ
କୈଶ୍ଚିଚ୍ଛରୀରସମଵାୟିଭିର୍ବାହ୍ୟାଗନ୍ତୁକନିମିତ୍ତୈଶ୍ଚ ନ ମମ କାଚିଦ୍ ଵିକ୍ରିୟା
ଵୃଦ୍ଧିହାନିଲକ୍ଷଣା ଅସ୍ପର୍ଶତ୍ଵାତ୍ କ୍ରିୟତେ ଵ୍ୟୋମ୍ନ ଇଵ ମୁଷ୍ଟିଘାତାଦିଭିଃ । ତଥା
ରୂପସାମାନ୍ୟେନ ତଦ୍ଵିଶେଷୈଶ୍ଚ ପ୍ରିୟାପ୍ରିୟୈଃ ସ୍ତ୍ରୀଵ୍ୟଞ୍ଜନାଦିଲକ୍ଷଣୈଃ ଅରୂପତ୍ଵାନ୍
ନ ମମ କାଚିଦ୍ ଧାନିର୍ଵୃଦ୍ଧିର୍ଵା କ୍ରିୟତେ । ତଥା ରସସାମାନ୍ୟେନ ତଦ୍ଵିଶେଷୈଶ୍ଚ
(ପ୍ରିୟାପ୍ରିୟୈଃ) ମଧୁରାମ୍ଲଲଵଣକଟୁତିକ୍ତକଷାୟୈର୍ମୂଢବୁଦ୍ଧିଭିଃ ପରିଗୃହୀତୈଃ
ଅରସାତ୍ମକସ୍ୟ ନ ମମ କାଚିଦ୍ ଧାନିର୍ଵୃଦ୍ଧିର୍ଵା କ୍ରିୟତେ । ତଥା ଗନ୍ଧସାମାନ୍ୟେନ
ତଦ୍ଵିଶେଷୈଃ ପ୍ରିୟାପ୍ରିୟୈଃ ପୁଷ୍ପାଦ୍ୟନୁଲେପନାଦିଲକ୍ଷଣୈଃ ଅଗନ୍ଧାତ୍ମକସ୍ୟ ନ ମମ
କାଚିଦ୍ ଧାନିର୍ଵୃଦ୍ଧିର୍ଵା କ୍ରିୟତେ । oକ़୍ ଅଶବ୍ଦମସ୍ପର୍ଶମରୂପମଵ୍ୟୟଂ ତଥାରସଂ
ନିତ୍ୟମଗନ୍ଧଵଚ୍ ଚ ୟତ୍cକ़୍ ଇତି ଶ୍ରୁତେଃ ॥ ୧୧୫ ॥
କିଂ ଚ ୟ ଏଵ ବାହ୍ୟଃ ଶବ୍ଦାଦୟସ୍ତେ ଶରୀରାକାରେଣ ସଂସ୍ଥିତାଃ ତଦ୍ଗ୍ରାହକୈଶ୍ଚ
ଶ୍ରୋତ୍ରାଦ୍ୟାକାରୈରନ୍ତଃକରଣଦ୍ଵୟତଦ୍ଵିଷୟାକାରେଣ ଚ, ଅନ୍ୟୋନ୍ୟସଂସର୍ଗିତ୍ଵାତ୍
ସଂହତତ୍ଵାଚ୍ ଚ ସର୍ଵକ୍ରିୟାସୁ । ତତ୍ରୈଵଂ ସତି ଵିଦୁଷୋ ମମ ନ କଶ୍ଚିଚ୍
ଛତ୍ରୁର୍ମିତ୍ରମୁଦାସୀନୋ ଵାସ୍ତି । ତତ୍ର ୟଦି (କଶ୍ଚିନ୍) ମିଥ୍ୟାଜ୍ଞାନାଭିମାନେନ
ପ୍ରିୟମପ୍ରିୟଂ ଵା ପ୍ରୟୁୟୁଙ୍କ୍ଷେତ କ୍ରିୟାଫଲଲକ୍ଷଣମ୍, ତନ୍ ମୃଷୈଵ
ପ୍ରୟୁୟୁଙ୍କ୍ଷତି ସଃ । ତସ୍ୟାଵିଷୟତ୍ଵାନ୍ ମମ — oକ़୍ ଅଵ୍ୟକ୍ତୋଽୟମଚିନ୍ତ୍ୟୋଽୟଂcକ़୍
ଇତି ସ୍ମୃତେଃ । ତଥା (ସର୍ଵେଷାଂ) ପଞ୍ଚାନାମପି ଭୂତାନାମଵିକାର୍ୟଃ ଅଵିଷୟତ୍ଵାତ୍ ।
oକ़୍ ଅଚ୍ଛେଦ୍ୟୋଽୟମଦାହ୍ୟୋଽୟଂcକ़୍ ଇତି ସ୍ମୃତେଃ । ୟାପି
ଶରୀରେନ୍ଦ୍ରିୟସଂସ୍ଥାନମାତ୍ରମୁପଲକ୍ଷ୍ୟ ମଦ୍ଭକ୍ତାନାଂ ଵିପରୀତାନାଂ ଚ
ପ୍ରିୟାପ୍ରିୟାଦିପ୍ରୟୁୟୁଙ୍କ୍ଷା ତଜ୍ଜା ଚ ଧର୍ମାଧର୍ମାଦିପ୍ରାପ୍ତିଃ ସା ତେଷାମେଵ ନ ତୁ
ମୟ୍ୟଜରେଽମୃତେଽଭୟେ oକ़୍ ନୈନଂ କୃତାକୃତେ ତପତଃcକ़୍ oକ़୍ ନ କର୍ମଣା
ଵର୍ଧତେ ନୋ କନୀୟାନ୍cକ़୍ oକ़୍ ସବାହ୍ୟାଭ୍ୟନ୍ତରୋ ହ୍ୟଜଃcକ़୍ oକ़୍ ନ ଲିପ୍ୟତେ
ଲୋକଦୁଃଖେନ ବାହ୍ୟଃcକ़୍ ଇତ୍ୟାଦିଶ୍ରୁତିସ୍ମୃତିଭ୍ୟଃ । ଅନାତ୍ମଵସ୍ତୁନଶ୍ଚାସତ୍ତ୍ଵାଦିତି
ପରମୋ ହେତୁଃ । ଆତ୍ମନଶ୍ଚାଦ୍ଵୟତ୍ଵଵିଷୟାଣି ଦ୍ଵୟସ୍ୟାସତ୍ତ୍ଵାତ୍ ୟାନି
ସର୍ଵାଣ୍ୟୁପନିଷଦ୍ଵାକ୍ୟାନି ଵିସ୍ତରଶଃ ସମୀକ୍ଷିତଵ୍ୟାନି ସମୀକ୍ଷିତଵ୍ୟାନୀତି ॥ ୧୧୬ ॥
ଇତି ପରିସଂଖ୍ୟାନପ୍ରକରଣମ୍ ॥ ୩ ॥
ଇତି ଶ୍ରୀମତ୍ପରମହଂସପରିଵ୍ରାଜକାଚାର୍ୟାଶ୍ରୀଗୋଵିନ୍ଦଭଗଵତ୍ପାଦପୂଜ୍ୟଶିଷ୍ୟସ୍ୟ
ଶ୍ରୀଶଂକରଭଗଵତଃ କୃତିଃ ସକଲଵେଦୋପନିଷତ୍ସାରୋପଦେଶସାହସ୍ରୀ ସମାପ୍ତା
॥ ଓଂ ତତ୍ସତ୍ ॥