॥ Naradagita from Ramacharitamanas Gujarati Lyrics ॥
॥ નારદગીતા રામચરિતમાનસસે ॥
ચૌપાઈ
દેખિ રામ અતિ રુચિર તલાવા । મજ્જનુ કીન્હ પરમ સુખ પાવા ।
દેખી સુંદર તરુબર છાયા । બૈઠે અનુજ સહિત રઘુરાયા । ૧ ।
તહઁ પુનિ સકલ દેવ મુનિ આએ । અસ્તુતિ કરિ નિજ ધામ સિધાએ ।
બૈઠે પરમ પ્રસન્ન કૃપાલા । કહત અનુજ સન કથા રસાલા । ૨ ।
બિરહવંત ભગવંતહિ દેખી । નારદ મન ભા સોચ બિસેષી ।
મોર સાપ કરિ અંગીકારા । સહત રામ નાના દુખ ભારા । ૩ ।
ઐસે પ્રભુહિ બિલોકઉઁ જાઈ । પુનિ ન બનિહિ અસ અવસરુ આઈ ।
યહ બિચારિ નારદ કર બીના । ગએ જહાઁ પ્રભુ સુખ આસીના । ૪ ।
ગાવત રામ ચરિત મૃદુ બાની । પ્રેમ સહિત બહુ ભાતિ બખાની ।
કરત દંડવત લિએ ઉઠાઈ । રાખે બહુત બાર ઉર લાઈ । ૫ ।
સ્વાગત પૂઁછિ નિકટ બૈઠારે । લછિમન સાદર ચરન પખારે । ૬ ।
When rama saw this most beautiful lake, He took a dip into it and felt
supremely delighted. Seeing the pleasant shade of a stately tree, the Lord of
Raghus sat in it with His younger brother. There all the gods and sages came
once more and having hymned His praises returned to their several homes. The
All-merciful sat in a most cheerful mood and discoursed with His younger brother
on delightful topics. When the sage Narada saw the Lord suffering the pangs of
separation, he felt much perturbed at heart. ‘ It is in submission to my curse*
that the Lord is undergoing many hardships of an oppressive nature. Let me,
therefore, go and see such a noble Lord; for such an opportunity may not present
itself again,’ Reflecting thus Narada went, lute in hand, to the spot where the
Lord was sitting at ease. He fondly sang in a soft voice the exploits of Shri
rama dwelling upon them in all detail. As he prostrated himself the Lord lifted
him up and held him in His embrace for a long time. After enquiring of his
welfare He seated him by His side, while LakShmana reverently laved His feet.
(1-6)
Vide Balakanda, the Caupais following Doha 136, Doha 137 and the Caupais
coming after it.
દોહા
નાના બિધિ બિનતી કરિ પ્રભુ પ્રસન્ન જિયઁ જાનિ ।
નારદ બોલે બચન તબ જોરિ સરોરુહ પાનિ । ૪૧ ।
After much supplication and realizing that the Lord was pleased at heart,
Narada joined his lotus palms and spoke as follows:- (41)
ચૌપાઈ
સુનહુ ઉદાર સહજ રઘુનાયક । સુંદર અગમ સુગમ બર દાયક ।
દેહુ એક બર માગઉઁ સ્વામી । જદ્યપિ જાનત અંતરજામી । ૧ ।
જાનહુ મુનિ તુમ્હ મોર સુભાઊ । જન સન કબહુઁ કિ કરઉઁ દુરાઊ ।
કવન બસ્તુ અસિ પ્રિય મોહિ લાગી । જો મુનિબર ન સકહુ તુમ્હ માગી । ૨ ।
જન કહુઁ કછુ અદેય નહિં મોરેં । અસ બિસ્વાસ તજહુ જનિ ભોરેં ।
તબ નારદ બોલે હરષાઈ । અસ બર માગઉઁ કરઉઁ ઢિઠાઈ । ૩ ।
જદ્યપિ પ્રભુ કે નામ અનેકા । શ્રુતિ કહ અધિક એક તેં એકા ।
રામ સકલ નામન્હ તેં અધિકા । હોઉ નાથ અઘ ખગ ગન બધિકા । ૪ ।
` Listen, O Lord of Raghus, generous by nature as You are: You confer
delightful boons that are unattainable as well as those that are attainable.
Grant me, my master, only one boon that I ask of You, even though You already
know it (even without my asking), indwelling as You do the hearts of all.’ ‘
You know my disposition, dear sage: do I ever hide anything from my devotees ?
What object do I hold so dear, O chief of sages, that you may not ask it of Me
? There is nothing which I may withhold from my votary: never give up this
belief even by mistake.’ Then Narada gladly said, ‘This is the boon I presume
to ask: even though my lord has many names, each greater than the other, as
the Vedas declare, let the name rama, my lord, surpass all other names in
exterminating the whole brood of sins even as a follower kills an entire flock
of birds. (1-4)
દોહા
રાકા રજની ભગતિ તવ રામ નામ સોઇ સોમ ।
અપર નામ ઉડગન બિમલ બસહુઁ ભગત ઉર બ્યોમ । ૪૨ (ક) ।
એવમસ્તુ મુનિ સન કહેઉ કૃપાસિંધુ રઘુનાથ ।
તબ નારદ મન હરષ અતિ પ્રભુ પદ નાયઉ માથ । ૪૨ (ખ) ।
` May the name rama shine as the moon and the other names as so many stars in
the cloudless sky of Your devotee’s heart during the full-moon night of
devotion to You.’ ‘The all-merciful Lord of Raghus replied to the sage, ‘So be
it ‘ Thereupon Narada felt much delighted at heart and bowed at the Lord’s
feet. (42 A-B)
ચૌપાઈ
અતિ પ્રસન્ન રઘુનાથહિ જાની । પુનિ નારદ બોલે મૃદુ બાની ।
રામ જબહિં પ્રેરેઉ નિજ માયા । મોહેહુ મોહિ સુનહુ રઘુરાયા । ૧ ।
તબ બિબાહ મૈં ચાહૌઁ કીન્હા । પ્રભુ કેહિ કારન કરૈ ન દીન્હા ।
સુનુ મુનિ તોહિ કહઉઁ સહરોસા । ભજહિં જે મોહિ તજિ સકલ ભરોસા । ૨ ।
કરઉઁ સદા તિન્હ કૈ રખવારી । જિમિ બાલક રાખઇ મહતારી ।
ગહ સિસુ બચ્છ અનલ અહિ ધાઈ । તહઁ રાખઇ જનની અરગાઈ । ૩ ।
પ્રૌઢ઼ ભએઁ તેહિ સુત પર માતા । પ્રીતિ કરઇ નહિં પાછિલિ બાતા ।
મોરેં પ્રૌઢ઼ તનય સમ ગ્યાની । બાલક સુત સમ દાસ અમાની । ૪ ।
જનહિ મોર બલ નિજ બલ તાહી । દુહુ કહં કામ ક્રોધ રિપુ આહી ।
યહ બિચારિ પંડિત મોહિ ભજહીં । પાએહુઁ ગ્યાન ભગતિ નહિં તજહીં । ૫ ।
Seeing the Lord of Raghus so highly pleased, Narada spoke again in gentle
tones- ‘ Listen, O rama: when You impelled Your Maya (deluding potency) and
infatuated me, O Lord of Raghus, I wanted to marry. Why, then, did You not let
me accomplish my desire ?’ ‘ Listen, O sage: I tell you with all the emphasis
at My command that I always take care of those who worship Me with undivided
faith, even as a mother guards her child. If an infant child runs to catch
hold of fire or a snake, the mother holds it aside. When, however, her son has
grown up she loves him no doubt, but not as before. The wise are like My grown
up sons, while humble devotees are like My infant children. A devotee depends
on Me, while the former ( a wise man) depends on his own strength; and both
have to face enemies like lust and anger. Pondering thus the prudent adore Me
and never take leave of devotion even after attaining wisdom. (1-5)
દોહા
કામ ક્રોધ લોભાદિ મદ પ્રબલ મોહ કૈ ધારિ ।
તિન્હ મહઁ અતિ દારુન દુખદ માયારૂપી નારિ । ૪૩ ।
`Lust, anger, greed, pride etc., constitute the most powerful army of
Ignorance. But among them all the fiercest and the most troublesome is that
incarnation of Maya (the Lord’s deluding potency) called woman.’ (43)
ચૌપાઈ
સુનુ મુનિ કહ પુરાન શ્રુતિ સંતા । મોહ બિપિન કહુઁ નારિ બસંતા ।
જપ તપ નેમ જલાશ્રય ઝારી । હોઇ ગ્રીષમ સોષૈ સબ નારી । ૧ ।
કામ ક્રોધ મદ મત્સર ભેકા । ઇન્હહિ હરષપ્રદ બરષા એકા ।
દુર્બાસના કુમુદ સમુદાઈ । તિન્હ કહઁ સરદ સદા સુખદાઈ । ૨ ।
ધર્મ સકલ સરસીરુહ બૃંદા । હોઇ હિમ તિન્હહિ દહૈ સુખ મંદા ।
પુનિ મમતા જવાસ બહુતાઈ । પલુહઇ નારિ સિસિર રિતુ પાઈ । ૩ ।
પાપ ઉલૂક નિકર સુખકારી । નારિ નિબિડ઼ રજની અઁધિઆરી ।
બુધિ બલ સીલ સત્ય સબ મીના । બનસી સમ ત્રિય કહહિં પ્રબીના । ૪ ।
`Listen, O sage: the Puranas, the Vedas and the saints declare that woman is
like the vernal season to the forest of ignorance. Nay, like the hot season
she dries up all the ponds and lakes of Japa (the muttering of prayers),
austerity and religious observances. Again, lust, anger, pride and jealousy
are so many frogs as it were; like the rainy season woman is the only agency
that gladdens them all. Even so latent desires of a vicious type are like a
bed of lilies, to which, like the autumn, she is ever agreeable. All the
different virtues are like a bed of lotuses; like the middle of winter, woman,
who is a source of base (sensuous) pleasure, blights them all. Again, the
overgrowth of the Yavasa plant in the shape of mineness flourishes when the
close of winter in the shape of woman appears. For owls in the shape of sins
woman is a delightful night thick with darkness. Even so reason, strength,
virtue and truth are all so many fishes as it were; and woman, so declare the
wise, is like a hook to catch them.’ (1-4)
દોહા
અવગુન મૂલ સૂલપ્રદ પ્રમદા સબ દુખ ખાનિ ।
તાતે કીન્હ નિવારન મુનિ મૈં યહ જિયઁ જાનિ । ૪૪ ।
`A young woman is the root of all evil, a source of torment and a mine of all
woes. Therefore, bearing this in mind, O sage, I prevented your marriage.’
(44)
ચૌપાઈ
સુનિ રઘુપતિ કે બચન સુહાએ । મુનિ તન પુલક નયન ભરિ આએ ।
કહહુ કવન પ્રભુ કૈ અસિ રીતી । સેવક પર મમતા અરુ પ્રીતી । ૧ ।
જે ન ભજહિં અસ પ્રભુ ભ્રમ ત્યાગી । ગ્યાન રંક નર મંદ અભાગી ।
પુનિ સાદર બોલે મુનિ નારદ । સુનહુ રામ બિગ્યાન બિસારદ । ૨ ।
સંતન્હ કે લચ્છન રઘુબીરા । કહહુ નાથ ભવ ભંજન ભીરા ।
સુનુ મુનિ સંતન્હ કે ગુન કહઊઁ । જિન્હ તે મૈં ઉન્હ કેં બસ રહઊઁ । ૩ ।
ષટ બિકાર જિત અનઘ અકામા । અચલ અકિંચન સુચિ સુખધામા ।
અમિતબોધ અનીહ મિતભોગી । સત્યસાર કબિ કોબિદ જોગી । ૪ ।
સાવધાન માનદ મદહીના । ધીર ધર્મ ગતિ પરમ પ્રબીના । ૫ ।
As the sage listened to the delightful words of rama (the Lord of Raghus),
a thrill ran through his body and his eyes filled with tears. He said to
himself, ‘Tell me, is there any other master whose wont it is to show such
attachment and fondness for his servantsi Men who refuse to worship such a
lord shaking off all delusion are bankrupt of wisdom, dull-writted and
wretched.’
The sage Narada again reverentially spoke to the Lord, ‘ Listen, O rama, who
are well-versed in sacred lore: tell me, my lord Raghuvira (Hero of Raghu’s
line), the distinguishing marks of saints, O dispeller of the fear of
transmigration.’ ‘ I tell you, dear sage, the qualities of saints, by virtue
of which they hold Me in subjection. They are masters of the six passions
(lust, anger, greed, infatuation, pride and jealousy), sinless, disinterested,
firm, possessing nothing, pure (both within and without), full of bliss, of
boundless wisdom, desireless, moderate in diet, truthful, inspired, learned
and united with God, circumspect, bestowing honour on others, free from pride,
strong-minded and highly conversant with the course of Dharma (righteousness).
(1-5)
દોહા
ગુનાગાર સંસાર દુખ રહિત બિગત સંદેહ ।
તજિ મમ ચરન સરોજ પ્રિય તિન્હ કહુઁ દેહ ન ગેહ । ૪૫ ।
`They are abodes of virtue, above the sorrows of the world and free from
doubt. Nothing besides My lotus feet is dear to them, not even their body nor
their home.’ (45)
ચૌપાઈ
નિજ ગુન શ્રવન સુનત સકુચાહીં । પર ગુન સુનત અધિક હરષાહીં ।
સમ સીતલ નહિં ત્યાગહિં નીતી । સરલ સુભાઉ સબહિ સન પ્રીતી । ૧ ।
જપ તપ બ્રત દમ સંજમ નેમા । ગુરુ ગોબિંદ બિપ્ર પદ પ્રેમા ।
શ્રદ્ધા છમા મયત્રી દાયા । મુદિતા મમ પદ પ્રીતિ અમાયા । ૨ ।
બિરતિ બિબેક બિનય બિગ્યાના । બોધ જથારથ બેદ પુરાના ।
દંભ માન મદ કરહિં ન કાઊ । ભૂલિ ન દેહિં કુમારગ પાઊ । ૩ ।
ગાવહિં સુનહિં સદા મમ લીલા । હેતુ રહિત પરહિત રત સીલા ।
મુનિ સુનુ સાધુન્હ કે ગુન જેતે । કહિ ન સકહિં સારદ શ્રુતિ તેતે । ૪ ।
` They blush to hear themselves praised but feel much delighted to hear
others’ praises. Even-minded and placid, they never abandon the right course.
Guileless by nature and loving, they are given over to prayer, austerity,
control of the senses, self- denial and religious observances and undertake
sacred vows. They are devoted to the feet of their Guru, Lord Govinda (ViShnu)
and the Brahmanas. They are full of piety, forgiving, friendly to all,
compassionate, cheerful under all circumstances and sincerely devoted to My
feet. They are further characterized by dispassion, discretion, modesty,
knowledge of the truth relating to God as well as by a correct knowledge of
the Vedas and Puranas. They never take recourse to hypocrisy, pride or
arrogance nor set their foot on the evil path even by mistake. They are ever
engaged in singing or hearing My stories and are intent on doing good to
others without any consideration. In short, O good sage, the qualities of the
saints are so numerous that they cannot be exhausted even by Sharada ( the
goddess of speech) nor by the Vedas.’ (1-4)
છન્દ
કહિ સક ન સારદ સેષ નારદ સુનત પદ પંકજ ગહે ।
અસ દીનબંધુ કૃપાલ અપને ભગત ગુન નિજ મુખ્ કહે ।
સિરુ નાઇ બારહિં બાર ચરનન્હિ બ્રહ્મપુર નારદ ગએ ।
તે ધન્ય તુલસીદાસ આસ બિહાઇ જે હરિ રઁગ રઁગે ।
`Neither Sharada nor Shesha could tell them!’ Even as he heard this the sage
Narada clasped the Lord’s lotus feet. In this way the all-merciful Lord, the
befriender of the meek, recounted with His own lips the virtues of His
devotees. Narada bowed his head at the Lord’s feet again and again and left
for the abode of Brahma (the Creator). Blessed are they, says Tulasidasa, who,
giving up all hopes, are steeped in love for Hari.
દોહા
રાવનારિ જસુ પાવન ગાવહિં સુનહિં જે લોગ ।
રામ ભગતિ દૃઢ઼ પાવહિં બિનુ બિરાગ જપ જોગ । ૪૬ (ક) ।
દીપ સિખા સમ જુબતિ તન મન જનિ હોસિ પતંગ ।
ભજહિ રામ તજિ કામ મદ કરહિ સદા સતસંગ । ૪૬ (ખ) ।
People who sing or hear the sanctifying praises of Ravana’s Foe shall be
rewarded with steadfast devotion to rama even without dispassion, japa or
concentration of mind. The body of a young woman is like fhe flame of a
candle; be not a moth to it, O my mind. Abandoning lust and pride worship Shri
rama and enjoy the company of saints. (46A-B)
– Chant Stotra in Other Languages –
Naradagita from Ramacharitamanas Gita in Sanskrit – English – Bengali – Gujarati – Kannada – Malayalam – Odia – Telugu – Tamil