॥ Shiva Geetaa Malayalam Lyrics ॥
॥ ശ്രീശിവഗീതാ ॥
॥ ശിവ ഗീതാ ॥
അഥ ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
1 ശിവഭക്ത്യുത്കർഷനിരൂപണം നാമ പ്രഥമോഽധ്യായഃ ॥ 1 ॥ 40
2 വൈരാഗ്യോപദേശോ നാമ ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ ॥ 2 ॥ 43
3 വിരജാദീക്ഷാനിരൂപണം നാമ തൃതീയോഽധ്യായഃ ॥ 3 ॥ 35
4 ശിവപ്രദുർഭാവാഖ്യഃ നാമ ചതുർഥോഽധ്യായഃ ॥ 4 ॥ 52
5 രാമായ വരപ്രദാനം നാമ പഞ്ചമോഽധ്യായഃ ॥ 5 ॥ 41
6 വിഭൂതിയോഗോ നാമ ഷഷ്ഠോഽധ്യായഃ ॥ 6 ॥ 60
7 വിശ്വരൂപദർശനം നാമ സപ്തമോഽധ്യായഃ ॥ 7 ॥ 47
8 പിണ്ഡോത്പത്തികഥനം നാമ അഷ്ടമോഽധ്യായഃ ॥ 8 ॥ 70
9 ദേഹസ്വരൂപനിർണയോ നാമ നവമോഽധ്യായഃ ॥ 9 ॥ 51
10 ജീവസ്വരൂപകഥനം നാമ ദശമോഽധ്യായഃ ॥ 10 ॥ 63
11 ജീവഗത്യാദിനിരൂപണം നാമ ഏകാദശോഽധ്യായഃ ॥ 11 ॥ 45
12 ഉപാസനാജ്ഞാനഫലം നാമ ദ്വാദശോഽധ്യായഃ ॥ 12 ॥ 42
13 മോക്ഷയോഗോ നാമ ത്രയോദശോഽധ്യായഃ ॥ 13 ॥ 38
14 പഞ്ചകോശോപപാദനം നാമ ചതുർദശോഽധ്യായഃ ॥ 14 ॥ 45
15 ഭക്തിയോഗോ നാമ പഞ്ചദശോഽധ്യായഃ ॥ 15 ॥ 42
16 ഗീതാധികാരിനിരൂപണം നാമ ഷോഡശോഽധ്യായഃ ॥ 16 ॥ 69 ട് = 783
॥ ശിവ ഗീതാ ॥
അഥ പ്രഥമോഽധ്യായഃ ।
സൂത ഉവാച ॥
അഥാതഃ സമ്പ്രവക്ഷ്യാമി ശുദ്ധം കൈവല്യമുക്തിദം ।
അനുഗ്രഹാന്മഹേശസ്യ ഭവദുഃഖസ്യ ഭേഷജം ॥ 1 ॥
ന കർമണാമനുഷ്ഠാനൈർന ദാനൈസ്തപസാപി വാ ।
കൈവല്യം ലഭതേ മർത്യഃ കിന്തു ജ്ഞാനേന കേവലം ॥ 2 ॥
രാമായ ദണ്ഡകാരണ്യേ പാർവതീപതിനാ പുരാ ।
യാ പ്രോക്താ ശിവഗീതാഖ്യാ ഗുഹ്യാദ്ഗുഹ്യതമാ ഹി സാ ॥ 3 ॥
യസ്യാഃ ശ്രവണമാത്രേണ നൃണാം മുക്തിർധ്രുവം ഭവേത് ।
പുരാ സനത്കുമാരായ സ്കന്ദേനാഭിഹിതാ ഹി സാ ॥ 4 ॥
സനത്കുമാരഃ പ്രോവാച വ്യാസായ മുനിസത്തമാഃ ।
മഹ്യം കൃപാതിരേകേണ പ്രദദൗ ബാദരായണഃ ॥ 5 ॥
ഉക്തം ച തേന കസ്മൈചിന്ന ദാതവ്യമിദം ത്വയാ ।
സൂതപുത്രാന്യഥാ ദേവാഃ ക്ഷുഭ്യന്തി ച ശപന്തി ച ॥ 6 ॥
അഥ പൃഷ്ടോ മയാ വിപ്രാ ഭഗവാൻബാദരായണഃ ।
ഭഗവന്ദേവതാഃ സർവാഃ കിം ക്ഷുഭ്യന്തി ശപന്തി ച ॥ 7 ॥
താസാമത്രാസ്തി കാ ഹാനിര്യയാ കുപ്യന്തി ദേവതാഃ ।
പാരാശര്യോഽഥ മാമാഹ യത്പൃഷ്ടം ശൃണു വത്സ തത് ॥ 8 ॥
നിത്യാഗ്നിഹോത്രിണോ വിപ്രാഃ സന്തി യേ ഗൃഹമേധിനഃ ।
ത ഏവ സർവഫലദാഃ സുരാണാം കാമധേനവഃ ॥ 9 ॥
ഭക്ഷ്യം ഭോജ്യം ച പേയം ച യദ്യദിഷ്ടം സുപർവണാം ।
അഗ്നൗ ഹുതേന ഹവിഷാ സത്സർവം ലഭ്യതേ ദിവി ॥ 10 ॥
നാന്യദസ്തി സുരേശാനാമിഷ്ടസിദ്ധിപ്രദം ദിവി ।
ദോഗ്ധ്രീ ധേനുര്യഥാ നീതാ ദുഃഖദാ ഗൃഹമേധിനാം ॥ 11 ॥
തഥൈവ ജ്ഞാനവാന്വിപ്രോ ദേവാനാം ദുഃഖദോ ഭവേത് ।
ത്രിദശാസ്തേന വിഘ്നന്തി പ്രവിഷ്ടാ വിഷയം നൃണാം ॥ 12 ॥
തതോ ന ജായതേ ഭക്തിഃ ശിവേ കസ്യാപി ദേഹിനഃ ।
തസ്മാദവിദുഷാം നൈവ ജായതേ ശൂലപാണിനഃ ॥ 13 ॥
യഥാകഥഞ്ചിജ്ജാതാപി മധ്യേ വിച്ഛിദ്യതേ നൃണാം ।
ജാതം വാപി ശിവജ്ഞാനം ന വിശ്വാസം ഭജത്യലം ॥ 14 ॥
ഋഷയ ഊചുഃ ॥
യദ്യേവം ദേവതാ വിഘ്നമാചരന്തി തനൂഭൃതാം ।
പൗരുഷം തത്ര കസ്യാസ്തി യേന മുക്തിർഭവിഷ്യതി ॥ 15 ॥
സത്യം സൂതാത്മജ ബ്രൂഹി തത്രോപായോഽസ്തി വാ ന വാ ॥
സൂത ഉവാച ॥
കോടിജന്മാർജിതൈഃ പുണ്യൈഃ ശിവേ ഭക്തിഃ പ്രജായതേ ॥ 16 ॥
ഇഷ്ടാപൂർതാദികർമാണി തേനാചരതി മാനവഃ ।
ശിവാർപണധിയാ കാമാൻപരിത്യജ്യ യഥാവിധി ॥ 17 ॥
അനുഗ്രഹാത്തേന ശംഭോർജായതേ സുദൃഢോ നരഃ ।
തതോ ഭീതാഃ പലായന്തേ വിഘ്നം ഹിത്വാ സുരേശ്വരാഃ ॥ 18 ॥
ജായതേ തേന ശുശ്രൂഷാ ചരിതേ ചന്ദ്രമൗലിനഃ ।
ശൃണ്വതോ ജായതേ ജ്ഞാനം ജ്ഞാനാദേവ വിമുച്യതേ ॥ 19 ॥
ബഹുനാത്ര വിമുക്തേന യസ്യ ഭക്തിഃ ശിവേ ദൃഢാ ।
മഹാപാപോപപാപൗഘകോടിഗ്രസ്തോഽപി മുച്യതേ ॥ 20 ॥
അനാദരേണ ശാഠ്യേന പരിഹാസേന മായയാ ।
ശിവഭക്തിരതശ്ചേത്സ്യാദന്ത്യജോഽപി വിമുച്യതേ ॥ 21 ॥
ഏവം ഭക്തിശ്ച സർവേഷാം സർവദാ സർവതോമുഖീ ।
തസ്യാം തു വിദ്യമാനായാം യസ്തു മർത്യോ ന മുച്യതേ ॥ 22 ॥
സംസാരബന്ധനാത്തസ്മാദന്യഃ കോ വാസ്തി മൂഢധീഃ ।
നിയമാദ്യസ്തു കുർവീത ഭക്തിം വാ ദ്രോഹമേവ വാ ॥ 23 ॥
തസ്യാപി ചേത്പ്രസന്നോഽസൗ ഫലം യച്ഛതി വാഞ്ഛിതം ।
ഋദ്ധം കിഞ്ചിത്സമാദായ ക്ഷുല്ലകം ജലമേവ വാ ॥ 24 ॥
യോ ദത്തേ നിയമേനാസൗ തസ്മൈ ദത്തേ ജഗത്ത്രയം ।
തത്രാപ്യശക്തോ നിയമാന്നമസ്കാരം പ്രദക്ഷിണാം ॥ 25 ॥
യഃ കരോതി മഹേശസ്യ തസ്മൈ തുഷ്ടോ ഭവേച്ഛിവഃ ।
പ്രദക്ഷിണാസ്വശക്തോഽപി യഃ സ്വാന്തേ ചിന്തയേച്ഛിവം ॥ 26 ॥
ഗച്ഛൻസമുപവിഷ്ടോ വാ തസ്യാഭീഷ്ടം പ്രയച്ഛതി ।
ചന്ദനം ബിൽവകാഷ്ഠസ്യ പുഷ്പാണി വനജാന്യപി ॥ 27 ॥
ഫലാനി താദൃശാന്യേവ യസ്യ പ്രീതികരാണി വൈ ।
ദുഷ്കരം തസ്യ സേവായാം കിമസ്തി ഭുവനത്രയേ ॥ 28 ॥
വന്യേഷു യാദൃശീ പ്രീതിർവർതതേ പരമേശിതുഃ ।
ഉത്തമേഷ്വപി നാസ്ത്യേവ താദൃശീ ഗ്രാമജേഷ്വപി ॥ 29 ॥
തം ത്യക്ത്വാ താദൃശം ദേവം യഃ സേവേതാന്യദേവതാം ।
സ ഹി ഭാഗീരഥീം ത്യക്ത്വാ കാങ്ക്ഷതേ മൃഗതൃഷ്ണികാം ॥ 30 ॥
കിന്തു യസ്യാസ്തി ദുരിതം കോടിജന്മസു സഞ്ചിതം ।
തസ്യ പ്രകാശതേ നായമർഥോ മോഹാന്ധചേതസഃ ॥ 31 ॥
ന കാലനിയമോ യത്ര ന ദേശസ്യ സ്ഥലസ്യ ച ।
യത്രാസ്യ ചിത്രം രമതേ തസ്യ ധ്യാനേന കേവലം ॥ 32 ॥
ആത്മത്വേന ശിവസ്യാസൗ ശിവസായുജ്യമാപ്നുയാത് ।
അതിസ്വൽപതരായുഃ ശ്രീർഭൂതേശാംശാധിപോഽപി യഃ ॥ 33 ॥
സ തു രാജാഹമസ്മീതി വാദിനം ഹന്തി സാന്വയം ।
കർതാപി സർവലോകാനാമക്ഷയൈശ്വര്യവാനപി ॥ 34 ॥
ശിവഃ ശിവോഽഹമസ്മീതി വാദിനം യം ച കഞ്ചന ।
ആത്മനാ സഹ താദാത്മ്യഭാഗിനം കുരുതേ ഭൃശം ॥ 35 ॥
ധർമാർഥകാമമോക്ഷാണാം പാരം യസ്യാഥ യേന വൈ ।
മുനയസ്തത്പ്രവക്ഷ്യാമി വ്രതം പാശുപതാഭിധം ॥ 36 ॥
കൃത്വാ തു വിരജാം ദീക്ഷാം ഭൂതിരുദ്രാക്ഷധാരിണഃ ।
ജപന്തോ വേദസാരാഖ്യം ശിവനാമസഹസ്രകം ॥ 37 ॥
സന്ത്യജ്യ തേന മർത്യത്വം ശൈവീം തനുമവാപ്സ്യഥ ।
തതഃ പ്രസന്നോ ഭഗവാഞ്ഛങ്കരോ ലോകശങ്കരഃ ॥ 38 ॥
ഭവതാം ദൃശ്യതാമേത്യ കൈവല്യം വഃ പ്രദാസ്യതി ।
രാമായ ദണ്ഡകാരണ്യേ യത്പ്രാദാത്കുംഭസംഭവഃ ॥ 39 ॥
തത്സർവം വഃ പ്രവക്ഷ്യാമി ശൃണുധ്വം ഭക്തിയോഗിനഃ ॥ 40 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
ശിവഭക്ത്യുത്കർഷനിരൂപണം നാമ പ്രഥമോഽധ്യായഃ ॥ 1 ॥
അഥ ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ ॥
ഋഷയ ഊചുഃ ॥
കിമർഥമാഗതോഽഗസ്ത്യോ രാമചന്ദ്രസ്യ സന്നിധിം ।
കഥം വാ വിരജാം ദീക്ഷാം കാരയാമാസ രാഘവം ।
തതഃ കിമാപ്തവാൻ രാമഃ ഫലം തദ്വക്തുമർഹസി ॥ 1 ॥
സൂത ഉവാച ॥
രാവണേന യദാ സീതാഽപഹൃതാ ജനകാത്മജാ ।
തദാ വിയോഗദുഃഖേന വിലപന്നാസ രാഘവഃ ॥ 2 ॥
നിർനിദ്രോ നിരഹങ്കാരോ നിരാഹാരോ ദിവാനിശം ।
മോക്തുമൈച്ഛത്തതഃ പ്രാണാൻസാനുജോ രഘുനന്ദനഃ ॥ 3 ॥
ലോപാമുദ്രാപതിർജ്ഞാത്വാ തസ്യ സന്നിധിമാഗമത് ।
അഥ തം ബോധയാമാസ സംസാരാസാരതാം മുനിഃ ॥ 4 ॥
അഗസ്ത്യ ഉവാച ॥
കിം വിഷീദസി രാജേന്ദ്ര കാന്താ കസ്യ വിചാര്യതാം ।
ജഡഃ കിം നു വിജാനാതി ദേഹോഽയം പാഞ്ചഭൗതികഃ ॥ 5 ॥
നിർലേപഃ പരിപൂർണശ്ച സച്ചിദാനന്ദവിഗ്രഹഃ ।
ആത്മാ ന ജായതേ നൈവ മ്രിയതേ ന ച ദുഃഖഭാക് ॥ 6 ॥
സൂര്യോഽസൗ സർവലോകസ്യ ചക്ഷുഷ്ട്വേന വ്യവസ്ഥിതഃ ।
തഥാപി ചാക്ഷുഷൈർദോഷൈർന കദാചിദ്വിലിപ്യതേ ॥ 7 ॥
സർവഭൂതാന്തരാത്മാപി തദ്വദ്ദൃശ്യൈർന ലിപ്യതേ ।
ദേഹോഽപി മലപിണ്ഡോഽയം മുക്തജീവോ ജഡാത്മകഃ ॥ 8 ॥
ദഹ്യതേ വഹ്നിനാ കാഷ്ഠൈഃ ശിവാദ്യൈർഭക്ഷ്യതേഽപി വാ ।
തഥാപി നൈവ ജാനാതി വിരഹേ തസ്യ കാ വ്യഥാ ॥ 9 ॥
സുവർണഗൗരീ ദൂർവായാ ദലവച്ഛ്യാമലാപി വാ ।
പീനോത്തുംഗസ്തനാഭോഗഭുഗ്നസൂക്ഷ്മവലഗ്നികാ ॥ 10 ॥
ബൃഹന്നിതംബജഘനാ രക്തപാദസരോരുഹാ ।
രാകാചന്ദ്രമുഖീ ബിംബപ്രതിബിംബരദച്ഛദാ ॥ 11 ॥
നീലേന്ദീവരനീകാശനയനദ്വയശോഭിതാ ।
മത്തകോകിലസഁല്ലാപാ മത്തദ്വിരദഗാമിനീ ॥ 12 ॥
കടാക്ഷൈരനുഗൃഹ്ണാതി മാം പഞ്ചേഷുശരോത്തമൈഃ ।
ഇതി യാം മന്യതേ മൂഢ സ തു പഞ്ചേഷുശാസിതഃ ॥ 13 ॥
തസ്യാവിവേകം വക്ഷ്യാമി ശൃണുഷ്വാവഹിതോ നൃപ ।
ന ച സ്ത്രീ ന പുമാനേഷ നൈവ ചായം നപുംസകഃ ॥ 14 ॥
അമൂർതഃ പുരുഷഃ പൂർണോ ദ്രഷ്ടാ ദേഹീ സ ജീവിനഃ ।
യാ തന്വംഗീ മൃദുർബാലാ മലപിണ്ഡാത്മികാ ജഡാ ॥ 15 ॥
സാ ന പശ്യതി യത്കിഞ്ചിന്ന ശൃണോതി ന ജിഘ്രതി ।
ചർമമാത്രാ തനുസ്തസ്യാ ബുദ്ധ്വാ ത്യക്ഷസ്വ രാഘവ ॥ 16 ॥
യാ പ്രാണാദധികാ സൈവ ഹന്ത തേ സ്യാദ്ഘൃണാസ്പദം ।
ജായന്തേ യദി ഭൂതേഭ്യോ ദേഹിനഃ പാഞ്ചഭൗതികാഃ ॥ 17 ॥
ആത്മാ യദേകലസ്തേഷു പരിപൂർണഃ സനാതനഃ ।
കാ കാന്താ തത്ര കഃ കാന്തഃ സർവ ഏവ സഹോദരാഃ ॥ 18 ॥
നിർമിതായാം ഗൃഹാവല്യാം തദവച്ഛിന്നതാം ഗതം ।
നഭസ്തസ്യാം തു ദഗ്ധായാം ന കാഞ്ചിത്ക്ഷതിമൃച്ഛതി ॥ 19 ॥
തദ്വദാത്മാപി ദേഹേഷു പരിപൂർണഃ സനാതനഃ ।
ഹന്യമാനേഷു തേഷ്വേവ സ സ്വയം നൈവ ഹന്യതേ ॥ 20 ॥
ഹന്താ ചേന്മന്യതേ ഹന്തും ഹതശ്ചേന്മന്യതേ ഹതം ।
താവുഭൗ ന വിജാനീതോ നായം ഹന്തി ന ഹന്യതേ ॥ 21 ॥
അസ്മാന്നൃപാതിദുഃഖേന കിം ഖേദസ്യാസ്തി കാരണം ।
സ്വസ്വരൂപം വിദിത്വേദം ദുഃഖം ത്യക്ത്വാ സുഖീ ഭവ ॥ 22 ॥
രാമ ഉവാച ॥
മുനേ ദേഹസ്യ നോ ദുഃഖം നൈവ ചേത്പരമാത്മനഃ ।
സീതാവിയോഗദുഃഖാഗ്നിർമാം ഭസ്മീകുരുതേ കഥം ॥ 23 ॥
സദാഽനുഭൂയതേ യോഽർഥഃ സ നാസ്തീതി ത്വയേരിതഃ ।
ജായാതാം തത്ര വിശ്വാസഃ കഥം മേ മുനിപുംഗവ ॥ 24 ॥
അന്യോഽത്ര നാസ്തി കോ ഭോക്താ യേന ജന്തുഃ പ്രതപ്യതേ ।
സുഖസ്യ വാപി ദുഃഖസ്യ തദ്ബ്രൂഹി മുനിസത്തമ ॥ 25 ॥
അഗസ്ത്യ ഉവാച ॥
ദുർജ്ഞേയാ ശാംഭവീ മായാ തയാ സംമോഹ്യതേ ജഗത് ।
മായാ തു പ്രകൃതിം വിദ്യാന്മായിനം തു മഹേശ്വരം ।26 ॥
തസ്യാവയവഭൂതൈസ്തു വ്യാപ്തം സർവമിദം ജഗത്.
സത്യജ്ഞാനാത്മകോഽനന്തോ വിഭുരാത്മാ മഹേശ്വരഃ ॥ 27 ॥
തസ്യൈവാംശോ ജീവലോകേ ഹൃദയേ പ്രാണിനാം സ്ഥിതഃ ।
വിസ്ഫുലിംഗാ യഥാ വഹ്നേർജായന്തേ കാഷ്ഠയോഗതഃ ॥ 28 ॥
അനാദികർമസംബദ്ധാസ്തദ്വദംശാ മഹേശിതുഃ ।
അനാദിവാസനായുക്താഃ ക്ഷേത്രജ്ഞാ ഇതി തേ സ്മൃതാഃ ॥ 29 ॥
മനോ ബുദ്ധിരഹങ്കാരശ്ചിത്തം ചേതി ചതുഷ്ടയം ।
അന്തഃകരണമിത്യാഹുസ്തത്ര തേ പ്രതിബിംബിതാഃ ॥ 30 ॥
ജീവത്വം പ്രാപ്നുയുഃ കർമഫലഭോക്താര ഏവ തേ ।
തതോ വൈഷയികം തേഷാം സുഖം വാ ദുഃഖമേവ വാ ॥ 31 ॥
ത ഏവ ഭുഞ്ജതേ ഭോഗായതനേഽസ്മിൻ ശരീരകേ ।
സ്ഥാവരം ജംഗമം ചേതി ദ്വിവിധം വപുരുച്യതേ ॥ 32 ॥
സ്ഥാവരാസ്തത്ര ദേഹാഃ സ്യുഃ സൂക്ഷ്മാ ഗുൽമലതാദയഃ ।
അണ്ഡജാഃ സ്വേദജാസ്തദ്വദുദ്ഭിജ്ജാ ഇതി ജംഗമാഃ ॥ 33 ॥
യോനിമന്യേ പ്രപദ്യന്തേ ശരീരത്വായ ദേഹിനഃ ।
സ്ഥാണുമന്യേഽനുസംയന്തി യഥാകർമ യഥാശ്രുതം ॥ 34 ॥
സുഖ്യഹം ദുഃഖ്യഹം ചേതി ജീവ ഏവാഭിമന്യതേ ।
നിർലേപോഽപി പരം ജ്യോതിർമോഹിതഃ ശംഭുമായയാ ॥ 35 ॥
കാമഃ ക്രോധസ്തഥാ ലോഭോ മദോ മാത്സര്യമേവ ച ।
മോഹശ്ചേത്യരിഷഡ്വർഗമഹങ്കാരഗതം വിദുഃ ॥ 36 ॥
സ ഏവ ബധ്യതേ ജീവഃ സ്വപ്നജാഗ്രദവസ്ഥയോഃ ।
സുഷുപ്തൗ തദഭാവാച്ച ജീവഃ ശങ്കരതാം ഗതഃ ॥ 37 ॥
സ ഏവ മായാസംസ്പൃഷ്ടഃ കാരണം സുഖദുഃഖയോഃ ।
ശുക്തോ രജതവദ്വിശ്വം മായയാ ദൃശ്യതേ ശിവേ ॥ 38 ॥
തതോ വിവേകജ്ഞാനേന ന കോഽപ്യത്രാസ്തി ദുഃഖഭാക് ।
തതോ വിരമ ദുഃഖാത്ത്വം കിം മുധാ പരിതപ്യസേ ॥ 39 ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
മുനേ സർവമിദം തഥ്യം യന്മദഗ്രേ ത്വയേരിതം ।
തഥാപി ന ജഹാത്യേതത്പ്രാരബ്ധാദൃഷ്ടമുൽബണം ॥ 40 ॥
മത്തം കുര്യാദ്യഥാ മദ്യം നഷ്ടാവിദ്യമപി ദ്വിജം ।
തദ്വത്പ്രാരബ്ധഭോഗോഽപി ന ജഹാതി വിവേകിനം ॥ 41 ॥
തതഃ കിം ബഹുനോക്തേന പ്രാരബ്ധസചിവഃ സ്മരഃ ।
ബാധതേ മാം ദിവാരാത്രമഹങ്കാരോഽപി താദൃശഃ ॥ 42 ॥
അത്യന്തപീഡിതോ ജീവഃ സ്ഥൂലദേഹം വിമുഞ്ചതി ।
തസ്മാജ്ജീവാപ്തയേ മഹ്യമുപായഃ ക്രിയതാം ദ്വിജ ॥ 43 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
വൈരാഗ്യോപദേഹോ നാമ ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ ॥ 2 ॥
അഥ തൃതീയോഽധ്യായഃ ॥
അഗസ്ത്യ ഉവാച ॥
ന ഗൃഹ്ണാതി വചഃ പഥ്യം കാമക്രോധാദിപീഡിതഃ ।
ഹിതം ന രോചതേ തസ്യ മുമൂർഷോരിവ ഭേഷജം ॥ 1 ॥
മധ്യേസമുദ്രം യാ നീതാ സീതാ ദൈത്യേന മായിനാ ।
ആയാസ്യതി നരശ്രേഷ്ഠ സാ കഥം തവ സംനിധിം ॥ 2 ॥
ബധ്യന്തേ ദേവതാഃ സർവാ ദ്വാരി മർകടയൂഥവത് ।
കിം ച ചാമരധാരിണ്യോ യസ്യ സന്തി സുരാംഗനാഃ ॥ 3 ॥
ഭുങ്ക്തേ ത്രിലോകീമഖിലാം യഃ ശംഭുവരദർപിതഃ ।
നിഷ്കണ്ടകം തസ്യ ജയഃ കഥം തവ ഭവിഷ്യതി ॥ 4 ॥
ഇന്ദ്രജിന്നാമ പുത്രോ യസ്തസ്യാസ്തീശവരോദ്ധതഃ ।
തസ്യാഗ്രേ സംഗരേ ദേവാ ബഹുവാരം പലായിതാഃ ॥ 5 ॥
കുംഭകർണാഹ്വയോ ഭ്രാതാ യസ്യാസ്തി സുരസൂദനഃ ।
അന്യോ ദിവ്യാസ്ത്രസംയുക്തശ്ചിരജീവീ ബിഭീഷണഃ ॥ 6 ॥
ദുർഗം യസ്യാസ്തി ലങ്കാഖ്യം ദുർജേയം ദേവദാനവൈഃ ।
ചതുരംഗബലം യസ്യ വർതതേ കോടിസംഖ്യയാ ॥ 7 ॥
ഏകാകിനാ ത്വയാ ജേയഃ സ കഥം നൃപനന്ദന ।
ആകാങ്ക്ഷതേ കരേ ധർതും ബാലശ്ചന്ദ്രമസം യഥാ ।
തഥാ ത്വം കാമമോഹേന ജയം തസ്യാഭിവാഞ്ഛസി ॥ 8 ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ക്ഷത്രിയോഽഹം മുനിശ്രേഷ്ഠ ഭാര്യാ മേ രക്ഷസാ ഹൃതാ ।
യദി തം ന നിഹന്മ്യാശു ജീവനേ മേഽസ്തി കിം ഫലം ॥ 9 ॥
അതസ്തേ തത്ത്വബോധേന ന മേ കിഞ്ചിത്പ്രയോജനം ।
കാമക്രോധാദയഃ സർവേ ദഹന്ത്യേതേ തനും മമ ॥ 10 ॥
അഹങ്കാരോഽപി മേ നിത്യം ജീവനം ഹന്തുമുദ്യതഃ ।
ഹൃതായാം നിജകാന്തായാം ശത്രുണാഽവമതസ്യ വാ ॥ 11 ॥
യസ്യ തത്ത്വബുഭുത്സാ സ്യാത്സ ലോകേ പുരുഷാധമഃ ।
തസ്മാത്തസ്യ വധോപായം ലംഘയിത്വാംബുധിം രണേ ॥ 12 ॥
അഗസ്ത്യ ഉവാച ॥
ഏവം ചേച്ഛരണം യാഹി പാർവതീപതിമവ്യയം ।
സ ചേത്പ്രസന്നോ ഭഗവാന്വാഞ്ഛിതാർഥം പ്രദാസ്യതി ॥ 13 ॥
ദേവൈരജേയഃ ശക്രാദ്യൈർഹരിണാ ബ്രഹ്മണാപി വാ ।
സ തേ വധ്യഃ കഥം വാ സ്യാച്ഛങ്കരാനുഗ്രഹം വിനാ ॥
അതസ്ത്വാം ദീക്ഷയിഷ്യാമി വിരജാമാർഗമാശ്രിതഃ ।
തേന മാർഗേന മർത്യത്വം ഹിത്വാ തേജോമയോ ഭവ ॥ 15 ॥
യേന ഹത്വാ രണേ ശത്രൂൻസർവാൻകാമാനവാപ്സ്യസി ।
ഭുക്ത്വാ ഭൂമണ്ഡലേ ചാന്തേ ശിവസായുജ്യമാപ്സ്യസി ॥ 16 ॥
സൂത ഉവാച ॥
അഥ പ്രണമ്യ രാമസ്തം ദണ്ഡവന്മുനിസത്തമം ।
ഉവാച ദുഃഖനിർമുക്തഃ പ്രഹൃഷ്ടേനാന്തരാത്മനാ ॥ 17 ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
കൃതാർഥോഽഹം മുനേ ജാതോ വാഞ്ഛിതാർഥോ മമാഗതഃ ।
പീതാംബുധിഃ പ്രസന്നസ്ത്വം യദി മേ കിമു ദുർലഭം ।
അതസ്ത്വം വിരജാം ദീക്ഷാം ബ്രൂഹി മേ മുനിസത്തമ ॥ 18 ॥
അഗസ്ത്യ ഉവാച ॥
ശുക്ലപക്ഷേ ചതുർദശ്യാമഷ്ടമ്യാം വാ വിശേഷതഃ ।
ഏകാദശ്യാം സോമവാരേ ആർദ്രായാം വാ സമാരഭേത് ॥ 19 ॥
യം വായുമാഹുര്യം രുദ്രം യമഗ്നിം പരമേശ്വരം ।
പരാത്പരതരം ചാഹുഃ പരാത്പരതരം ശിവം ॥ 20 ॥
ബ്രഹ്മണോ ജനകം വിഷ്ണോർവഹ്നേർവായോഃ സദാശിവം ।
ധ്യാത്വാഗ്നിനാഽവസഥ്യാഗ്നിം വിശോധ്യ ച പൃഥക്പൃഥക് ॥ 21 ॥
പഞ്ചഭൂതാനി സംയമ്യ ധ്യാത്വാ ഗുണവിധിക്രമാത് ।
മാത്രാഃ പഞ്ച ചതസ്രശ്ച ത്രിമാത്രാദിസ്തതഃ പരം ॥ 22 ॥
ഏകമാത്രമമാത്രം ഹി ദ്വാദശാന്തം വ്യവസ്ഥിതം ।
സ്ഥിത്യാം സ്ഥാപ്യാമൃതോ ഭൂത്വാ വ്രതം പാശുപതം ചരേത് ॥ 23 ॥
ഇദം വ്രതം പാശുപതം കരിഷ്യാമി സമാസതഃ ।
പ്രാതരേവം തു സങ്കൽപ്യ നിധായാഗ്നിം സ്വശാഖയാ ॥ 24 ॥
ഉപോഷിതഃ ശുചിഃ സ്നാതഃ ശുക്ലാംബരധരഃ സ്വയം ।
ശുക്ലയജ്ഞോപവീതശ്ച ശുക്ലമാല്യാനുലേപനഃ ॥ 25 ॥
ജുഹുയാദ്വിരജാമന്ത്രൈഃ പ്രാണാപാനാദിഭിസ്തതഃ ।
അനുവാകാന്തമേകാഗ്രഃ സമിദാജ്യചരൂൻപൃഥക് ॥ 26 ॥
ആത്മന്യഗ്നിം സമാരോപ്യ യാതേ അഗ്നേതി മന്ത്രതഃ ।
ഭസ്മാദായാഗ്നിരിത്യാദ്യൈർവിമൃജ്യാംഗാനി സംസ്പൃശേത് ॥ 27 ॥
ഭസ്മച്ഛന്നോ ഭവേദ്വിദ്വാന്മഹാപാതകസംഭവൈഃ ।
പാപൈർവിമുച്യതേ സത്യം മുച്യതേ ച ന സംശയഃ ॥ 28 ॥
വീര്യമഗ്നേര്യതോ ഭസ്മ വീര്യവാൻഭസ്മസംയുതഃ ।
ഭസ്മസ്നാനരതോ വിപ്രോ ഭസ്മശായീ ജിതേന്ദ്രിയഃ ॥ 29 ॥
സർവപാപവിനിർമുക്തഃ ശിവസായുജ്യമാപ്നുയാത് ।
ഏവം കുരു മഹാഭാഗ ശിവനാമസഹസ്രകം ॥ 30 ॥
ഇദം തു സമ്പ്രദാസ്യാമി തേന സർവാർഥമാപ്സ്യസി ।
സൂത ഉവാച ॥
ഇത്യുക്ത്വാ പ്രദദൗ തസ്മൈ ശിവനാമസഹസ്രകം ॥ 31 ॥
വേദസാരാഭിധം നിത്യം ശിവപ്രത്യക്ഷകാരകം ।
ഉക്തം ച തേന രാമ ത്വം ജപ നിത്യം ദിവാനിശം ॥ 32 ॥
തതഃ പ്രസന്നോ ഭഗവാന്മഹാപാശുപതാസ്ത്രകം ।
തുഭ്യം ദാസ്യതി തേന ത്വം ശത്രൂൻഹത്വാഽഽപ്സ്യസി പ്രിയാം ॥ 33 ॥
തസ്യൈവാസ്ത്രസ്യ മാഹാത്മ്യാത്സമുദ്രം ശോഷയിഷ്യസി ।
സംഹാരകാലേ ജഗതാമസ്ത്രം തത്പാർവതീപതേഃ ॥ 34 ॥
തദലാഭേ ദാനവാനാം ജയസ്തവ സുദുർലഭഃ ।
തസ്മാല്ലബ്ധം തദേവാസ്ത്രം ശരണം യാഹി ശങ്കരം ॥ 35 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
വിരജാദീക്ഷാനിരൂപണം നാമ തൃതീയോഽധ്യായഃ ॥ 3 ॥
അഥ ചതുർഥോഽധ്യായഃ ॥
സൂത ഉവാച ॥
ഏവമുക്ത്വാ മുനിശ്രേഷ്ഠ ഗതേ തസ്മിന്നിജാശ്രമം ।
അഥ രാമഗിരൗ രാമസ്തസ്മിൻഗോദാവരീതടേ ॥ 1 ॥
ശിവലിംഗം പ്രതിഷ്ഠാപ്യ കൃത്വാ ദീക്ഷാം യഥാവിധി ।
ഭൂതിഭൂഷിതസർവാംഗോ രുദ്രാക്ഷാഭരണൈര്യുതഃ ॥ 2 ॥
അഭിഷിച്യ ജലൈഃ പുണ്യൈർഗൗതമീസിന്ധുസംഭവൈഃ ।
അർചയിത്വാ വന്യപുഷ്പൈസ്തദ്വദ്വന്യഫലൈരപി ॥ 3 ॥
ഭസ്മച്ഛന്നോ ഭസ്മശായീ വ്യാഘ്രചർമാസനേ സ്ഥിതഃ ।
നാമ്നാം സഹസ്രം പ്രജപന്നക്തന്ദിവമനന്യധീഃ ॥ 4 ॥
മാസമേകം ഫലാഹാരോ മാസം പർണാശനഃ സ്ഥിതഃ ।
മാസമേകം ജലാഹാരോ മാസം ച പവനാശനഃ ॥ 5 ॥
ശാന്തോ ദാന്തഃ പ്രസന്നാത്മാ ധ്യായന്നേവം മഹേശ്വരം ।
ഹൃത്പങ്കജേ സമാസീനമുമാദേഹാർധധാരിണം ॥ 6 ॥
ചതുർഭുജം ത്രിനയനം വിദ്യുത്പിംഗജടാധരം ।
കോടിസൂര്യപ്രതീകാശം ചന്ദ്രകോടിസുശീതലം ॥ 7 ॥
സർവാഭരണസംയുക്തം നാഗയജ്ഞോപവീതിനം ।
വ്യാഘ്രചർമാംബരധരം വരദാഭയധാരിണം ॥ 8 ॥
വ്യാഘ്രചർമോത്തരീയം ച സുരാസുരനമസ്കൃതം ।
പഞ്ചവക്ത്രം ചന്ദ്രമൗലിം ത്രിശൂലഡമരൂധരം ॥ 9 ॥
നിത്യം ച ശാശ്വതം ശുദ്ധം ധ്രുവമക്ഷരമവ്യയം ।
ഏവം നിത്യം പ്രജപതോ ഗതം മാസചതുഷ്ടയം ॥ 10 ॥
അഥ ജാതോ മഹാനാദഃ പ്രലയാംബുദഭീഷണഃ ।
സമുദ്രമഥനോദ്ഭൂതമന്ദരാവനിഭൃദ്ധ്വനിഃ ॥ 11 ॥
രുദ്രബാണാഗ്നിസന്ദീപ്തഭ്രശ്യത്ത്രിപുരവിഭ്രമഃ ।
തമാകർണ്യാഥ സംഭ്രാന്തോ യാവത്പശ്യതി പുഷ്കരം ॥ 12 ॥
താവദേവോ മഹാതേജോ സമസ്യാസീത്പുരോ ദ്വിജാഃ ।
തേജസാ തേന സംഭ്രാന്തോ നാപശ്യത്സ ദിശോ ദശ ॥ 13 ॥
അന്ധീകൃതേക്ഷണസ്തൂർണം മോഹം യാതോ നൃപാത്മജഃ ।
വിചിന്ത്യ തർകയാമാസ ദൈത്യമായാം ദ്വിജേശ്വരാഃ ॥ 14 ॥
അഥോത്ഥായ മഹാവീരഃ സജ്ജം കൃത്വാ സ്വകം ധനുഃ ।
അവിധ്യന്നിശിതൈർബാണൈർദിവ്യാസ്ത്രൈരഭിമന്ത്രിതൈഃ ॥ 15 ॥
ആഗ്നേയം വാരുണം സൗമ്യം മോഹനം സൗരപാർവതം ।
വിഷ്ണുചക്രം മഹാചക്രം കാലചക്രം ച വൈഷ്ണവം ॥ 16 ॥
രൗദ്രം പാശുപതം ബ്രാഹ്മം കൗബേരം കുലിശാനിലം ।
ഭാർഗവാദിബഹൂന്യസ്ത്രാണ്യയം പ്രായുങ്ക്ത രാഘവഃ ॥ 17 ॥
തസ്മിംസ്തേജസി ശസ്ത്രാണി ചാസ്ത്രാന്യസ്യ മഹീപതേഃ ।
വിലീനാനി മഹാഭ്രസ്യ കരകാ ഇവ നീരധൗ ॥ 18 ॥
തതഃ ക്ഷണേന ജജ്വാല ധനുസ്തസ്യ കരച്ച്യുതം ।
തൂണീരം ചാംഗുലിത്രാണം ഗോധികാപി മഹീപതേ ॥ 19 ॥
തദ്ദൃഷ്ട്വാ ലക്ഷ്മണോ ഭീതഃ പപാത ഭുവി മൂർച്ഛിതഃ ।
അഥാകിഞ്ചിത്കരോ രാമോ ജാനുഭ്യാമവനിം ഗതഃ ॥ 20 ॥
മീലിതാക്ഷോ ഭയാവിഷ്ടഃ ശങ്കരം ശരണം ഗതഃ ।
സ്വരേണാപ്യുച്ചരന്നുച്ചൈഃ ശംഭോർനാമസഹസ്രകം ॥ 21 ॥
ശിവം ച ദണ്ഡവദ്ഭൂമൗ പ്രണനാമ പുനഃ പുനഃ ।
പുനശ്ച പൂർവവച്ചാസീച്ഛബ്ദോ ദിങ്മണ്ഡലം ഗ്രസൻ ॥ 22 ॥
ചചാല വസുധാ ഘോരം പർവതാശ്ച ചകമ്പിരേ ।
തതഃ ക്ഷണേന ശീതാംശുശീതലം തേജ ആപതത് ॥ 23 ॥
ഉന്മീലിതാക്ഷോ രാമസ്തു യാവദേതത്പ്രപശ്യതി ।
താവദ്ദദർശ വൃഷഭം സർവാലങ്കാരസംയുതം ॥ 24 ॥
പീയൂഷമഥനോദ്ഭൂതനവനീതസ്യ പിണ്ഡവത് ।
പ്രോതസ്വർണം മരകതച്ഛായശൃംഗദ്വയാന്വിതം ॥ 25 ॥
നീലരത്നേക്ഷണം ഹ്രസ്വകണ്ഠകംബലഭൂഷിതം ।
രത്നപല്യാണസംയുക്തം നിബദ്ധം ശ്വേതചാമരൈഃ ॥ 26 ॥
ഘണ്ടികാഘർഘരീശബ്ദൈഃ പൂരയന്തം ദിശോ ദശ ।
തത്രാസീനം മഹാദേവം ശുദ്ധസ്ഫടികവിഗ്രഹം ॥ 27 ॥
കോടിസൂര്യപ്രതീകാശം കോടിശീതാംശുശീതലം.
വ്യാഘ്രചർമാംബരധരം നാഗയജ്ഞോപവീതിനം ॥ 28 ॥
സർവാലങ്കാരസംയുക്തം വിദ്യുത്പിംഗജടാധരം ।
നീലകണ്ഠം വ്യാഘ്രചർമോത്തരീയം ചന്ദ്രശേഖരം ॥ 29 ॥
നാനാവിധായുധോദ്ഭാസിദശബാഹും ത്രിലോചനം ।
യുവാനം പുരുഷശ്രേഷ്ഠം സച്ചിദാനന്ദവിഗ്രഹം ॥ 30 ॥
തത്രൈവ ച സുഖാസീനാം പൂർണചന്ദ്രനിഭാനനാം ।
നീലേന്ദീവരദാമാഭാമുദ്യന്മരകതപ്രഭാം ॥ 31 ॥
മുക്താഭരണസംയുക്താം രാത്രിം താരാഞ്ചിതാമിവ ।
വിന്ധ്യക്ഷിതിധരോത്തുംഗകുചഭാരഭരാലസാം ॥ 32 ॥
സദസത്സംശയാവിഷ്ടമധ്യദേശാന്തരാംബരാം ।
ദിവ്യാഭരണസംയുക്താം ദിവ്യഗന്ധാനുലേപനാം ॥ 33 ॥
ദിവ്യമാല്യാംബരധരാം നീലേന്ദീവരലോചനാം ।
അലകോദ്ഭാസിവദനാം താംബൂലഗ്രാസശോഭിതാം ॥ 34 ॥
ശിവാലിംഗനസഞ്ജാതപുലകോദ്ഭാസിവിഗ്രഹാം ।
സച്ചിദാനന്ദരൂപാഢ്യാം ജഗന്മാതരമംബികാം ॥ 35 ॥
സൗന്ദര്യസാരസന്ദോഹാം ദദർശ രഘുനന്ദനഃ ।
സ്വസ്വവാഹനസംയുക്താന്നാനായുധലസത്കരാൻ ॥ 36 ॥
ബൃഹദ്രഥന്തരാദീനി സാമാനി പരിഗായതഃ ।
സ്വസ്വകാന്താസമായുക്താന്ദിക്പാലാൻപരിതഃ സ്ഥിതാൻ ॥ 37 ॥
അഗ്രഗം ഗരുഡാരൂഢം ശംഖചക്രഗദാധരം ।
കാലാംബുദപ്രതീകാശം വിദ്യുത്കാന്ത്യാ ശ്രിയാ യുതം ॥ 38 ॥
ജപന്തമേകമനസാ രുദ്രാധ്യായം ജനാർദനം ।
പശ്ചാച്ചതുർമുഖം ദേവം ബ്രഹ്മാണം ഹംസവാഹനം ॥ 39 ॥
ചതുർവക്ത്രൈശ്ചതുർവേദരുദ്രസൂക്തൈർമഹേശ്വരം ।
സ്തുവന്തം ഭാരതീയുക്തം ദീർഘകൂർചം ജടാധരം ॥ 40 ॥
അഥർവശിരസാ ദേവം സ്തുവന്തം മുനിമണ്ഡലം ।
ഗംഗാദിതടിനീയുക്തമംബുധിം നീലവിഗ്രഹം ॥ 41 ॥
ശ്വേതാശ്വതരമന്ത്രേണ സ്തുവന്തം ഗിരിജാപതിം ।
അനന്താദിമഹാനാഗാൻകൈലാസഗിരിസന്നിഭാൻ ॥ 42 ॥
കൈവല്യോപനിഷത്പാഠാന്മണിരത്നവിഭൂഷിതാൻ ।
സുവർണവേത്രഹസ്താഢ്യം നന്ദിനം പുരതഃ സ്ഥിതം ॥ 43 ॥
ദക്ഷിണേ മൂഷകാരൂഢം ഗണേശം പർവതോപമം ।
മയൂരവാഹനാരൂഢമുത്തരേ ഷൺമുഖം തഥാ ॥ 44 ॥
മഹാകാലം ച ചണ്ഡേശം പാർശ്വയോർഭീഷണാകൃതിം ।
കാലാഗ്നിരുദ്രം ദൂരസ്ഥം ജ്വലദ്ദാവാഗ്നിസന്നിഭം ॥ 45 ॥
ത്രിപാദം കുടിലാകാരം നടദ്ഭൃംഗിരിടിം പുരഃ ।
നാനാവികാരവദനാൻകോടിശഃ പ്രമഥാധിപാൻ ॥ 46 ॥
നാനാവാഹനസംയുക്തം പരിതോ മാതൃമണ്ഡലം ।
പഞ്ചാക്ഷരീജപാസക്താൻസിദ്ധവിദ്യാധരാദികാൻ ॥ 47 ॥
ദിവ്യരുദ്രകഗീതാനി ഗായത്കിന്നരവൃന്ദകം ।
തത്ര ത്രൈയംബകം മന്ത്രം ജപദ്ദ്വിജകദംബകം ॥ 48 ॥
ഗായന്തം വീണയാ ഗീതം നൃത്യന്തം നാരദം ദിവി ।
നൃത്യതോ നാട്യനൃത്യേന രംഭാദീനപ്സരോഗണാൻ ॥ 49 ॥
ഗായച്ചിത്രരഥാദീനാം ഗന്ധർവാണാം കദംബകം ।
കംബലാശ്വതരൗ ശംഭുകർണഭൂഷണതാം ഗതൗ ॥ 50 ॥
ഗായന്തൗ പന്നഗൗ ഗീതം കപാലം കംബലം തഥാ ।
ഏവം ദേവസഭാം ദൃഷ്ട്വാ കൃതാർഥോ രഘുനന്ദനഃ ॥ 51 ॥
ഹർഷഗദ്ഗദയാ വാചാ സ്തുവന്ദേവം മഹേശ്വരം ।
ദിവ്യനാമസഹസ്രേണ പ്രണനാമ പുനഃ പുനഃ ॥ 52 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
ശിവപ്രാദുർഭാവാഖ്യശ്ചതുർഥോഽധ്യായഃ ॥ 4 ॥
അഥ പഞ്ഹമോഽധ്യായഃ ॥
സൂത ഉവാച ॥
അഥ പ്രാദുരഭൂത്തത്ര ഹിരൺമയരഥോ മഹാൻ ।
അനേകദിവ്യരത്നാംശുകിർമീരിതദിഗന്തരഃ ॥ 1 ॥
നദ്യുപാന്തികപങ്കാഢ്യമഹാചക്രചതുഷ്ടയഃ ।
മുക്താതോരണസംയുക്തഃ ശ്വേതച്ഛത്രശതാവൃതഃ ॥ 2 ॥
ശുദ്ധഹേമഖലീനാഢ്യതുരംഗഗണസംയുതഃ ।
ശുക്താവിതാനവിലസദൂർധ്വദിവ്യവൃഷധ്വജഃ ॥ 3 ॥
മത്തവാരണികായുക്തഃ പട്ടതൽപോപശോഭിതഃ ।
പാരിജാതതരൂദ്ഭൂതപുഷ്പമാലാഭിരഞ്ചിതഃ ॥ 4 ॥
മൃഗനാഭിസമുദ്ഭൂതകസ്തൂരിമദപങ്കിലഃ ।
കർപൂരാഗധൂപോത്ഥഗന്ധാകൃഷ്ടമധുവ്രതഃ ॥ 5 ॥
സംവർതഘനഘോഷാഢ്യോ നാനാവാദ്യസമന്വിതഃ ।
വീണാവേണുസ്വനാസക്തകിന്നരീഗണസങ്കുലഃ ॥ 6 ॥
ഏവം ദൃഷ്ട്വാ രഥശ്രേഷ്ഠം വൃഷാദുത്തീര്യ ശങ്കരഃ ।
അംബയാ സഹിതസ്തത്ര പട്ടതൽപേഽവിശത്തദാ ॥ 7 ॥
നീരാജനൈഃ സുരസ്ത്രീണാം ശ്വേതചാമരചാലനൈഃ ।
ദിവ്യവ്യജനപാതൈശ്ച പ്രഹൃഷ്ടോ നീലലോഹിതഃ ॥ 8 ॥
ക്വണത്കങ്കണനിധ്വാനൈർമഞ്ജുമഞ്ജീരസിഞ്ജിതൈഃ ।
വീണാവേണുസ്വനൈർഗീതൈഃ പൂർണമാസീജ്ജഗത്ത്രയം ॥ 9 ॥
ശുകകേകികുലാരാവൈഃ ശ്വേതപാരാവതസ്വനൈഃ ।
ഉന്നിദ്രഭൂഷാഫണിനാം ദർശനാദേവ ബർഹിണഃ ॥ 10 ॥
നനൃതുർദർശയന്തഃ സർവാംശ്ചന്ദ്രകാൻകോടിസംഖ്യയാ ।
പ്രണമന്തം തതോ രാമമുത്ഥാപ്യ വൃഷഭധ്വജഃ ॥ 11 ॥
ആനിനായ രഥം ദിവ്യം പ്രഹൃഷ്ടേനാന്തരാത്മനാ ।
കമണ്ഡലുജലൈഃ സ്വച്ഛൈഃ സ്വയമാചമ്യ യത്നതഃ ॥ 12 ॥
സമാചമ്യാഥ പുരതഃ സ്വാങ്കേ രാമമുപാനയത് ।
അഥ ദിവ്യം ധനുസ്തസ്മൈ ദദൗ തൂണീരമക്ഷയം ॥ 13 ॥
മഹാപാശുപതം നാമ ദിവ്യമസ്ത്രം ദദൗ തതഃ ।
ഉക്തശ്ച തേന രാമോഽപി സാദരം ചന്ദ്രമൗലിനാ ॥ 14 ॥
ജഗന്നാശകരം രൗദ്രമുഗ്രമസ്ത്രമിദം നൃപ ।
അതോ നേദം പ്രയോക്തവ്യം സാമാന്യസമരാദികേ ॥ 15 ॥
അന്യന്നാസ്തി പ്രതീഘാതമേതസ്യ ഭുവനത്രയേ ।
തസ്മാത്പ്രാണത്യയേ രാമ പ്രയോക്തവ്യമുപസ്ഥിതേ ॥ 16 ॥
അന്യദൈത്യത്പ്രയുക്തം തു ജഗത്സങ്ക്ഷയകൃദ്ഭവേത് ।
അഥാഹൂയ സുരശ്രേഷ്ഠാൻ ലോകപാലാന്മഹേശ്വരഃ ॥ 17 ॥
ഉഅവാച പരമപ്രീതഃ സ്വം സ്വമസ്ത്രം പ്രയച്ഛത ।
രാഘവോഽയം ച തൈരസ്ത്രൈ രാവണം നിഹനിഷ്യതി ॥ 18 ॥
തസ്മൈ ദേവൈരവധ്യത്വമിതി ദത്തോ വരോ മയാ ।
തസ്മാദ്വാനരതാമേത്യ ഭവന്തോ യുദ്ധദുർമദാഃ ॥ 19 ॥
സാഹായ്യമസ്യ കുർവന്തു തേന സുസ്ഥാ ഭവിഷ്യഥ ।
തദാജ്ഞാം ശിരസാ ഗൃഹ്യ സുരാഃ പ്രാഞ്ജലയസ്തഥാ ॥ 20 ॥
പ്രണമ്യ ചരണൗ ശംഭോഃ സ്വം സ്വമസ്ത്രം ദദുർമുദാ ।
നാരായണാസ്ത്രം ദൈത്യാരിരൈന്ദ്രമസ്ത്രം പുരന്ദരഃ ॥ 21 ॥
ബ്രഹ്മാപി ബ്രഹ്മദണ്ഡാസ്ത്രമാഗ്നേയാസ്ത്രം ധനഞ്ജയഃ ।
യാമ്യം യമോഽപി മോഹാസ്ത്രം രക്ഷോരാജസ്തഥാ ദദൗ ॥ 22 ॥
വരുണോ വാരുണം പ്രാദാദ്വായവ്യാസ്ത്രം പ്രഭഞ്ജനഃ ।
കൗബേരം ച കുബേരോഽപി രൗദ്രമീശാന ഏവ ച ॥ 23 ॥
സൗരമസ്ത്രം ദദൗ സൂര്യഃ സൗമ്യം സോമശ്ച പാർവതം ।
വിശ്വേദേവാ ദദുസ്തസ്മൈ വസവോ വാസവാഭിധം ॥ 24 ॥
അഥ തുഷ്ടഃ പ്രണമ്യേശം രാമോ ദശരഥാത്മജഃ ।
പ്രാഞ്ജലിഃ പ്രണതോ ഭൂത്വാ ഭക്തിയുക്തോ വ്യജിജ്ഞപത് ॥ 25 ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ഭഗവാന്മാനുഷേണൈവ നോല്ലംഘ്യോ ലവണാംബുധിഃ ।
തത്ര ലങ്കാഭിധം ദുർഗം ദുർജയം ദേവദാനവൈഃ ॥ 26 ॥
അനേകകോടയസ്തത്ര രാക്ഷസാ ബലവത്തരാഃ ।
സർവേ സ്വാധ്യായനിരതാഃ ശിവഭക്താ ജിതേന്ദ്രിയാഃ ॥ 27 ॥
അനേകമായാസംയുക്താ ബുദ്ധിമന്തോഽഗ്നിഹോത്രിണഃ ।
കഥമേകാകിനാ ജേയാ മയാ ഭ്രാത്രാ ച സംയുഗേ ॥ 28 ॥
ശ്രീമഹാദേവ ഉവാച ॥
രാവണസ്യ വധേ രാമ രക്ഷസാമപി മാരണേ ।
വിചാരോ ന ത്വയാ കാര്യസ്തസ്യ കാലോഽയമാഗതഃ ॥ 29 ॥
അധർമേ തു പ്രവൃത്താസ്തേ ദേവബ്രാഹ്മണപീഡനേ ।
തസ്മാദായുഃക്ഷയം യാതം തേഷാം ശ്രീരപി സുവ്രത ॥ 30 ॥
രാജസ്ത്രീകാമനാസക്തം രാവണം നിഹനിഷ്യസി ।
പാപാസക്തോ രിപുർജേതുഃ സുകരഃ സമരാംഗണേ ॥ 31 ॥
അധർമേ നിരതഃ ശത്രുർഭാഗ്യേനൈവ ഹി ലഭ്യതേ ।
അധീതധർമശാസ്ത്രോഽപി സദാ വേദരതോഽപി വാ ॥ 32 ॥
വിനാശകാലേ സമ്പ്രാപ്തേ ധർമമാർഗാച്ച്യുതോ ഭവേത് ।
പീഡ്യന്തേ ദേവതാഃ സർവാഃ സതതം യേന പാപിനാ ॥ 33 ॥
ബ്രാഹ്മണാ ഋഷയശ്ചൈവ തസ്യ നാശഃ സ്വയം സ്ഥിതഃ ।
കിഷ്കിന്ധാനഗരേ രാമ ദേവാനാമംശസംഭവാഃ ॥ 34 ॥
വാനരാ ബഹവോ ജാതാ ദുർജയാ ബലവത്തരാഃ ।
സാഹായ്യം തേ കരിഷ്യന്തി തൈർബധ്വാ ച പയോനിധിം ॥ 35 ॥
അനേകശൈലസംബദ്ധേ സേതൗ യാന്തു വലീമുഖാഃ ।
രാവണം സഗണം ഹത്വാ താമാനയ നിജാം പ്രിയാം ॥ 36 ॥
ശസ്ത്രൈര്യുദ്ധേ ജയോ യത്ര തത്രാസ്ത്രാണി ന യോജയേത് ।
നിരസ്ത്രേഷ്വൽപശസ്ത്രേഷു പലായനപരേഷു ച ॥ 37 ॥
അസ്ത്രാണി മുഞ്ചൻ ദിവ്യാനി സ്വയമേവ വിനശ്യതി ।
അഥവാ കിം ബഹൂക്തേന മയൈവോത്പാദിതം ജഗത് ॥ 38 ॥
മയൈവ പാല്യതേ നിത്യം മയാ സംഹ്രിയതേഽപി ച ।
അഹമേകോ ജഗന്മൃത്യുർമൃത്യോരപി മഹീപതേ ॥ 39 ॥
ഗ്രസേഽഹമേവ സകലം ജഗദേതച്ചരാചരം ।
മമ വക്ത്രഗതാഃ സർവേ രാക്ഷസാ യുദ്ധദുർമദാഃ ॥ 40 ॥
നിമിത്തമാത്രം ത്വം ഭൂയാഃ കീർതിമാപ്സ്യസി സംഗരേ ॥ 41 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
രാമായ വരപ്രദാനം നാമ പഞ്ചമോഽധ്യായഃ ॥ 5 ॥
അഥ ഷഷ്ഠോഽധ്യായഃ ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ഭഗവന്നത്ര മേ ചിത്രം മഹദേതത്പ്രജായതേ ।
ശുദ്ധസ്ഫടികസങ്കാശസ്ത്രിനേത്രശ്ചന്ദ്രശേഖരഃ ॥ 1 ॥
മൂർതസ്ത്വം തു പരിച്ഛിന്നാകൃതിഃ പുരുഷരൂപധൃക് ।
അംബയാ സഹിതോഽത്രൈവ രമസേ പ്രമഥൈഃ സഹ ॥ 2 ॥
ത്വം കഥം പഞ്ചഭൂതാദി ജഗദേതച്ചരാചരം ।
തദ്ബ്രൂഹി ഗിരിജാകാന്ത മയി തേഽനുഗ്രഹോ യദി ॥ 3 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
സാധു പൃഷ്ടം മഹാഭാഗ ദുർജ്ഞേയമമരൈരപി.
തത്പ്രവക്ഷ്യാമി തേ ഭക്ത്യാ ബ്രഹ്മചര്യേണ സുവ്രത ॥ 4 ॥
പാരം യാസ്യസ്യനായാസാദ്യേന സംസാരനീരധേഃ ।
ദൃശ്യന്തേ പഞ്ചഭൂതാനി യേ ച ലോകാശ്ചതുർദശ ॥ 5 ॥
സമുദ്രാഃ സരിതോ ദേവാ രാക്ഷസാ ഋഷയസ്തഥാ ।
ദൃശ്യന്തേ യാനി ചാന്യാനി സ്ഥാവരാണി ചരാണി ച ॥ 6 ॥
ഗന്ധർവാഃ പ്രമഥാ നാഗാഃ സർവേ തേ മദ്വിഭൂതയഃ ।
പുരാ ബ്രഹ്മാദയോ ദേവാ ദ്രഷ്ടുകാമാ മമാകൃതിം ॥ 7 ॥
മന്ദരം പ്രയയുഃ സർവേ മമ പ്രിയതരം ഗിരിം ।
സ്തുത്വാ പ്രാഞ്ജലയോ ദേവാ മാം തദാ പുരതഃ സ്ഥിതാഃ ॥ 8 ॥
താന്ദൃഷ്ട്വാഥ മയാ ദേവാൻ ലീലാകുലിതചേതസഃ ।
തേഷാമപഹൃതം ജ്ഞാനം ബ്രഹ്മാദീനാം ദിവൗകസാം ॥ 9 ॥
അഥ തേഽപഹൃതജ്ഞാനാ മാമാഹുഃ കോ ഭവാനിതി ।
അഥാബ്രുവമഹം ദേവാനഹമേവ പുരാതനഃ ॥ 10 ॥
ആസം പ്രഥമമേവാഹം വർതാമി ച സുരേശ്വരാഃ ।
ഭവിഷ്യാമി ച ലോകേഽസ്മിന്മത്തോ നാന്യസ്തി കശ്ചന ॥ 11 ॥
വ്യതിരിക്തം ച മത്തോഽസ്തി നാന്യത്കിഞ്ചിത്സുരേശ്വരാഃ ।
നിത്യോഽനിത്യോഽഹമനഘോ ബ്രഹ്മണാം ബ്രഹ്മണസ്പതിഃ ॥ 12 ॥
ദക്ഷിണാഞ്ച ഉദഞ്ചോഽഹം പ്രാഞ്ചഃ പ്രത്യഞ്ച ഏവ ച ।
അധശ്ചോർധ്വം ച വിദിശോ ദിശശ്ചാഹം സുരേശ്വരാഃ ॥ 13 ॥
സാവിത്രീ ചാപി ഗായത്രീ സ്ത്രീ പുമാനപുമാനപി ।
ത്രിഷ്ടുബ്ജഗത്യനുഷ്ടുപ് ച പങ്ക്തിശ്ഛന്ദസ്ത്രയീമയഃ ॥ 14 ॥
സത്യോഽഹം സർവഗഃ ശാന്തസ്ത്രേതാഗ്നിർഗൗര്യഹം ഗുരുഃ ।
ഗൗര്യഹം ഗഹ്വരം ചാഹം ദ്യൗരഹം ജഗതാം വിഭുഃ ॥ 15 ॥
ജ്യേഷ്ഠഃ സർവസുരശ്രേഷ്ഠോ വരിഷ്ഠോഽഹമപാമ്പതിഃ ।
ആര്യോഽഹം ഭഗവാനീശസ്തേജോഽഹം ചാദിരപ്യഹം ॥ 16 ॥
ഋഗ്വേദോഽഹം യജുർവേദഃ സാമവേദോഽഹമാത്മഭൂഃ ।
അഥർവണശ്ച മന്ത്രോഽഹം തഥാ ചാംഗിരസോ വരഃ ॥ 17 ॥
ഇതിഹാസപുരാണാനി കൽപോഽഹം കൽപവാനഹം ।
നാരാശംസീ ച ഗാഥാഹം വിദ്യോപനിഷദോഽസ്മ്യഹം ॥ 18 ॥
ശ്ലോകാഃ സൂത്രാണി ചൈവാഹമനുവ്യാഖ്യാനമേവ ച ।
വ്യാഖ്യാനാനി പരാ വിദ്യാ ഇഷ്ടം ഹുതമഥാഹുതിഃ ॥ 19 ॥
ദത്താദത്തമയം ലോകഃ പരലോകഽഹമക്ഷരഃ ।
ക്ഷരഃ സർവാണി ഭൂതാനി ദാന്തിഃ ശാന്തിരഹം ഖഗഃ ॥ 20 ॥
ഗുഹ്യോഽഹം സർവവേദേഷു ആരണ്യോഹമജോഽപ്യഹം ।
പുഷ്കരം ച പവിത്രം ച മധ്യം ചാഹമതഃ പരം ॥ 21 ॥
ബഹിശ്ചാഹം തഥാ ചാന്തഃ പുരസ്താദഹമവ്യയഃ ।
ജ്യോതിശ്ചാഹം തമശ്ചാഹം തന്മാത്രാണീന്ദ്രിയാണ്യഹം ॥ 22 ॥
ബുദ്ധിശ്ചാഹമഹങ്കാരോ വിഷയാണ്യഹമേവ ഹി ।
ബ്രഹ്മാ വിഷ്ണുർമഹേശോഹമുമാ സ്കന്ദോ വിനായകഃ ॥ 23 ॥
ഇന്ദ്രോഽഗ്നിശ്ച യമശ്ചാഹം നിരൃതിർവരുണോഽനിലഃ ।
കുബേരോഽഹം തഥേശാനോ ഭൂർഭുവഃ സ്വർമഹർജനഃ ॥ 24 ॥
തപഃ സത്യം ച പൃഥിവീ ചാപസ്തേജോഽനിലോഽപ്യഹം ।
ആകാശോഽഹം രവിഃ സോമോ നക്ഷത്രാണി ഗ്രഹാസ്തഥാ ॥ 25 ॥
പ്രാണഃ കാലസ്തഥാ മൃത്യുരമൃതം ഭൂതമപ്യഹം ।
ഭവ്യം ഭവിഷ്യത്കൃത്സ്നം ച വിശ്വം സർവാത്മകോഽപ്യഹം ॥ 26 ॥
ഓമാദൗ ച തഥാ മധ്യേ ഭൂർഭുവഃ സ്വസ്തഥൈവ ച ।
തതോഽഹം വിശ്വരൂപോഽസ്മി ശീർഷം ച ജപതാം സദാ ॥ 27 ॥
അശിതം പായിതം ചാഹം കൃതം ചാകൃതമപ്യഹം ।
പരം ചൈവാപരം ചാഹമഹം സർവപരായണഃ ॥ 28 ॥
അഹം ജഗദ്ധിതം ദിവ്യമക്ഷരം സൂക്ഷ്മമവ്യയം ।
പ്രാജാപത്യം പവിത്രം ച സൗമ്യമഗ്രാഹ്യമഗ്രിയം ॥ 29 ॥
അഹമേവോപസംഹർതാ മഹാഗ്രാസൗജസാം നിധിഃ ।
ഹൃദി യോ ദേവതാത്വേന പ്രാണത്വേന പ്രതിഷ്ഠിതഃ ॥ 30 ॥
ശിരശ്ചോത്തരതോ യസ്യ പാദൗ ദക്ഷിണതസ്തഥാ ।
യശ്ച സർവോത്തരഃ സാക്ഷാദോങ്കാരോഽഹം ത്രിമാത്രകഃ ॥ 31 ॥
ഊർധ്വം ചോന്നാമഹേ യസ്മാദധശ്ചാപനയാമ്യഹം ।
തസ്മാദോങ്കാര ഏവാഹമേകോ നിത്യഃ സനാതനഃ ॥ 32 ॥
ഋചോ യജൂംഷി സാമാനി യോ ബ്രഹ്മാ യജ്ഞകർമണി ।
പ്രണാമഹേ ബ്രാഹ്മണേഭ്യസ്തേനാഹം പ്രണവോ മതഃ ॥ 33 ॥
സ്നേഹോ യഥാ മാംസപിണ്ഡം വ്യാപ്നോതി വ്യാപ്യയത്യപി ।
സർവാൻ ലോകാനഹം തദ്വത്സർവവ്യാപീ തതോഽസ്മ്യഹം ॥ 34 ॥
ബ്രഹ്മാ ഹരിശ്ച ഭഗവാനാദ്യന്തം നോപലബ്ധവാൻ ।
തതോഽന്യേ ച സുരാ യസ്മാദനന്തോഽഹമിതീരിതഃ ॥ 35 ॥
ഗർഭജന്മജരാമൃത്യുസംസാരഭവസാഗരാത് ।
താരയാമി യതോ ഭക്തം തസ്മാത്താരോഽഹമീരിതഃ ॥ 36 ॥
ചതുർവിധേഷു ദേഹേഷു ജീവത്വേന വസാമ്യഹം ।
സൂക്ഷ്മോ ഭൂത്വാ ച ഹൃദ്ദേശേ യത്തത്സൂക്ഷ്മം പ്രകീർതിതഃ ॥ 37 ॥
മഹാതമസി മഗ്നേഭ്യോ ഭക്തേഭ്യോ യത്പ്രകാശയേ ।
വിദ്യുദ്വദതുലം രൂപം തസ്മാദ്വിദ്യുതമസ്മ്യഹം ॥ 38 ॥
ഏക ഏവ യതോ ലോകാൻ വിസൃജാമി സൃജാമി ച ।
വിവാസയാമി ഗൃഹ്ണാമി തസ്മാദേകോഽഹമീശ്വരഃ ॥ 39 ॥
ന ദ്വിതീയോ യതസ്തസ്ഥേ തുരീയം ബ്രഹ്മ യത്സ്വയം ।
ഭൂതാന്യാത്മനി സംഹൃത്യ ചൈകോ രുദ്രോ വസാമ്യഹം ॥ 40 ॥
സർവാംല്ലോകാന്യദീശേഹമീശിനീഭിശ്ച ശക്തിഭിഃ ।
ഈശാനമസ്യ ജഗതഃ സ്വർദൃശം ചക്ഷുരീശ്വരം ॥ 41 ॥
ഈശാനശ്ചാസ്മി ജഗതാം സർവേഷാമപി സർവദാ ।
ഈശാനഃ സർവവിദ്യാനാം യദീശാനസ്തതോഽസ്മ്യഹം ॥ 42 ॥
സർവഭാവാന്നിരീക്ഷേഽഹമാത്മജ്ഞാനം നിരീക്ഷയേ ।
യോഗം ച ഗമയേ തസ്മാദ്ഭഗവാന്മഹതോ മതഃ ॥ 43 ॥
അജസ്രം യച്ച ഗൃഹ്ണാമി വിസൃജാമി സൃജാമി ച ।
സർവാംല്ലോകാന്വാസയാമി തേനാഹം വൈ മഹേശ്വരഃ ॥ 44 ॥
മഹത്യാത്മജ്ഞാനയോഗൈശ്വര്യേ യസ്തു മഹീയതേ ।
സർവാൻ ഭാവാൻ പരിത്യജ്യ മഹാദേവശ്ച സോഽസ്മ്യഹം ॥ 45 ॥
ഏഷോഽസ്മി ദേവഃ പ്രദിശോ നു സർവാഃ
പൂർവോ ഹി ജാതോസ്മ്യഹമേവ ഗർഭേ ।
അഹം ഹി ജാതശ്ച ജനിഷ്യമാണഃ
പ്രത്യഗ്ജനസ്തിഷ്ഠതി സർവതോമുഖഃ ॥ 46 ॥
വിശ്വതശ്ചക്ഷുരുത വിശ്വതോമുഖോ
വിശ്വതോബാഹുരുത വിശ്വതസ്പാത് ।
സംവാഹുഭ്യാം ധമതി സമ്പതത്രൈ-
ര്ദ്യാവാഭൂമീ ജനയന്ദേവ ഏകഃ ॥ 47 ॥
വാലാഗ്രമാത്രം ഹൃദയസ്യ മധ്യേ
വിശ്വം ദേവം ജാതവേദം വരേണ്യം ।
മാമാത്മസ്ഥം യേഽനുപശ്യന്തി ധീരാ-
സ്തേഷാം ശാന്തിഃ ശാശ്വതീ നേതരേഷാം ॥ 48 ॥
അഹം യോനിമധിതിഷ്ഠാമി ചൈകോ
മയേദം പൂർണം പഞ്ചവിധം ച സർവം ।
മാമീശാനം പുരുഷം ദേവമീഡ്യം വിദിത്വാ
നിചായ്യേമാം ശാന്തിമത്യന്തമേതി ॥ 49 ॥
പ്രാണേഷ്വന്തർമനസോ ലിംഗമാഹു-
രസ്മിൻക്രോധോഉആ ച തൃഷ്ണാ ക്ഷമാ ച ।
തൃഷ്ണാം ഹിത്വാ ഹേതുജാലസ്യ മൂലം
ബുദ്ധ്യാ ചിത്തം സ്ഥാപയിത്വാ മയീഹ ।
ഏവം യേ മാം ധ്യായമാനാ ഭജന്തേ
തേഷാം ശാന്തിഃ ശാശ്വതീ നേതരേഷാം ॥ 50 ॥
യതോ വാചോ നിവർതന്തേ അപ്രാപ്യ മനസാ സഹ ।
ആനന്ദം ബ്രഹ്മ മാം ജ്ഞാത്വാ ന ബിഭേതി കുതശ്ചന ॥ 51 ॥
ശ്രുത്വേതി ദേവാ മദ്വാക്യം കൈവല്യജ്ഞാനമുത്തമം ।
ജപന്തോ മമ നാമാനി മമ ധ്യാനപരായണാഃ ॥ 52 ॥
സർവേ തേ സ്വസ്വദേഹാന്തേ മത്സായുജ്യം ഗതാഃ പുരാ ।
തതോഽഗ്രേ പരിദൃശ്യന്തേ പദാർഥാ മദ്വിഭൂതയഃ ॥ 53 ॥
മയ്യേവ സകലം ജാതം മയി സർവം പ്രതിഷ്ഠിതം ।
മയി സർവം ലയം യാതി തദ്ബ്രഹ്മാദ്വയമസ്മ്യഹം ॥ 54 ॥
അണോരണീയാനഹമേവ തദ്വ-
ന്മഹാനഹം വിശ്വമഹം വിശുദ്ധഃ ।
പുരാതനോഽഹം പുരുഷോഽഹമീശോ
ഹിരൺമയോഽഹം ശിവരൂപമസ്മി ॥ 55 ॥
അപാണിപാദോഽഹമചിന്ത്യശക്തിഃ
പശ്യാമ്യചക്ഷുഃ സ ശൃണോമ്യകർണഃ ।
അഹം വിജാനാമി വിവിക്തരൂപോ
ന ചാസ്തി വേത്താ മമ ചിത്സദാഹം ॥ 56 ॥
വേദൈരശേഷൈരഹമേവ വേദ്യോ
വേദാന്തകൃദ്വേദവിദേവ ചാഹം ।
ന പുണ്യപാപേ മമ നാസ്തി നാശോ
ന ജന്മ ദേഹേന്ദ്രിയബുദ്ധിരസ്തി ॥ 57 ॥
ന ഭൂമിരാപോ ന ച വഹ്നിരസ്തി
ന ചാനിലോ മേഽസ്തി ന മേ നഭശ്ച ।
ഏവം വിദിത്വാ ഏവം മാം തത്ത്വതോ വേത്തി യസ്തു രാമ മഹാമ്തേ
പരമാത്മരൂപം
ഗുഹാശയം നിഷ്കലമദ്വിതീയം ॥ 58 ॥
സമസ്തസാക്ഷിം സദസദ്വിഹീനഃ
പ്രയാതി ശുദ്ധം പർമാത്മരൂപം ॥ 59 ॥
ഏവം മാം തത്ത്വതോ വേത്തി യസ്തു രാമ മഹാമതേ ।
സ ഏവ നാന്യ ലോകേഷു കൈവല്യഫലമശ്നുതേ ॥ 60 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
വിഭൂതിയോഗോ നാമ ഷഷ്ഠോഽധ്യായഃ ॥ 6 ॥
അഥ സപ്തമോഽധ്യായഃ ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ഭഗവന്യന്മയാ പൃഷ്ടം തത്തഥൈവ സ്ഥിതം വിഭോ ।
അത്രോത്തരം മയാ ലബ്ധം ത്വത്തോ നൈവ മഹേശ്വര ॥ 1 ॥
പരിച്ഛിന്നപരീമാണേ ദേഹേ ഭഗവതസ്തവ ।
ഉത്പത്തിഃ പഞ്ചഭൂതാനാം സ്ഥിതിർവാ വിലയഃ കഥം ॥ 2 ॥
സ്വസ്വാധികാരസംബദ്ധാഃ കഥം നാമ സ്ഥിതാഃ സുരാഃ ।
തേ സർവേ കഥം ദേവ ഭുവനാനി ചതുർദശ ॥ 3 ॥
ത്വത്തഃ ശ്രുത്വാപി ദേവാത്ര സംശയോ മേ മഹാനഭൂത് ।
അപ്രത്യായിതചിത്തസ്യ സംശയം ഛേത്തുമർഹസി ॥ 4 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
വടബീജേഽതിസൂക്ഷ്മേഽപി മഹാവടതരുര്യഥാ ।
സർവദാസ്തേഽന്യഥാ വൃക്ഷഃ കുത ആയാതി തദ്വദ ॥ 5 ॥
തദ്വന്മമ തനൗ രാമ ഭൂതാനാമാഗതിർലയഃ ।
മഹാസൈന്ധവപിണ്ഡോഽപി ജലേ ക്ഷിപ്തോ വിലീയതേ ॥ 6 ॥
ന ദൃശ്യതേ പുനഃ പാകാത്കുത ആയാതി പൂർവവത് ।
പ്രാതഃപ്രാതര്യഥാഽഽലോകോ ജായതേ സൂര്യമണ്ഡലാത് ॥ 7 ॥
ഏവം മത്തോ ജഗത്സർവം ജായതേഽസ്തി വിലീയതേ ।
മയ്യേവ സകലം രാമ തദ്വജ്ജാനീഹി സുവ്രത ॥ 8 ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
കഥിതേഽപി മഹാഭാഗ ദിഗ്ജഡസ്യ യഥാ ദിശി ।
നിവർതതേ ഭ്രമോ നൈവ തദ്വന്മമ കരോമി കിം ॥ 9 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
മയി സർവം യഥാ രാമ ജഗദേതച്ചരാചരം ।
വർതതേ തദ്ദർശയാമി ന ദ്രഷ്ടും ക്ഷമതേ ഭവാൻ ॥ 10 ॥
ദിവ്യം ചക്ഷുഃ പ്രദാസ്യാമി തുഭ്യം ദശരഥാത്മജ ।
തേന പശ്യ ഭയം ത്യക്ത്വാ മത്തേജോമണ്ഡലം ധ്രുവം ॥ 11 ॥
ന ചർമചക്ഷുഷാ ദ്രഷ്ടും ശക്യതേ മാമകം മഹഃ ।
നരേണ വാ സുരേണാപി തന്മമാനുഗ്രഹം വിനാ ॥ 12 ॥
സൂത ഉവാച ॥
ഇത്യുക്ത്വാ പ്രദദൗ തസ്മൈ ദിവ്യം ചക്ഷുർമഹേശ്വരഃ ।
അഥാദർശയദേതസ്മൈ വക്ത്രം പാതാലസംനിഭം ॥ 13 ॥
വിദ്യുത്കോടിപ്രഭം ദീപ്തമതിഭീമം ഭയാവഹം ।
തദ്ദൃഷ്ട്വൈവ ഭയാദ്രാമോ ജാനുഭ്യാമവനിം ഗതഃ ॥ 14 ॥
പ്രണമ്യ ദണ്ഡവദ്ഭൂമൗ തുഷ്ടാവ ച പുനഃ പുനഃ ।
അഥോത്ഥായ മഹാവീരോ യാവദേവ പ്രപശ്യതി ॥ 15 ॥
വക്ത്രം പുരഭിദസ്തത്ര അന്തർബ്രഹ്മാണ്ഡകോടയഃ ।
ചടകാ ഇവ ലക്ഷ്യന്തേ ജ്വാലാമാലാസമാകുലാഃ ॥ 16 ॥
മേരുമന്ദരവിന്ധ്യാദ്യാ ഗിരയഃ സപ്തസാഗരാഃ ।
ദൃശ്യന്തേ ചന്ദ്രസൂര്യാദ്യാഃ പഞ്ച ഭൂതാനി തേ സുരാഃ ॥ 17 ॥
അരണ്യാനി മഹാനാഗാ ഭുവനാനി ചതുർദശ ।
പ്രതിബ്രഹ്മാണ്ഡമേവം തദ്ദൃഷ്ട്വാ ദശരഥാത്മജഃ ॥ 18 ॥
സുരാസുരാണാം സംഗ്രാമസ്തത്ര പൂർവാപരാനപി ।
വിഷ്ണോർദശാവതാരാംശ്ച തത്തത്കർമാണ്യപി ദ്വിജാഃ ॥ 19 ॥
പരാഭവാംശ്ച ദേവാനാം പുരദാഹം മഹേശിതുഃ ।
ഉത്പദ്യമാനാനുത്പന്നാൻസർവാനപി വിനശ്യതഃ ॥ 20 ॥
ദൃഷ്ട്വാ രാമോ ഭയാവിഷ്ടഃ പ്രണനാമ പുനഃ പുനഃ ।
ഉത്പന്നതത്ത്വജ്ഞാനോഽപി ബഭൂവ രഘുനന്ദനഃ ॥ 21 ॥
അഥോപനിഷദാം സാരൈരർഥൈസ്തുഷ്ടാവ ശങ്കരം ॥ 22 ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ദേവ പ്രപന്നാർതിഹര പ്രസീദ
പ്രസീദ വിശ്വേശ്വര വിശ്വവന്ദ്യ ।
പ്രസീദ ഗംഗാധര ചന്ദ്രമൗലേ
മാം ത്രാഹി സംസാരഭയാദനാഥം ॥ 23 ॥
ത്വത്തോ ഹി ജാതം ജഗദേതദീശ
ത്വയ്യേവ ഭൂതാനി വസന്തി നിത്യം ।
ത്വയ്യേവ ശംഭോ വിലയം പ്രയാന്തി
ഭൂമൗ യഥാ വൃക്ഷലതാദയോഽപി ॥ 24 ॥
ബ്രഹ്മേന്ദ്ര രുദ്രാശ്ച മരുദ്ഗണാശ്ച
ഗന്ധർവയക്ഷാഽസുരസിദ്ധസംഘാഃ ।
ഗംഗാദി നദ്യോ വരുണാലയാശ്ച
വസന്തി ശൂലിംസ്തവ വക്ത്രയന്ത്രേ ॥ 25 ॥
ത്വന്മായയാ കൽപിതമിന്ദുമൗലേ
ത്വയ്യേവ ദൃശ്യത്വമുപൈതി വിശ്വം ।
ഭ്രാന്ത്യാ ജനഃ പശ്യതി സർവമേത-
ച്ഛുക്തൗ യഥാ രൗപ്യമഹിം ച രജ്ജൗ ॥ 26 ॥
തേജോഭിരാപൂര്യ ജഗത്സമസ്തം
പ്രകാശമാനഃ കുരുഷേ പ്രകാശം ।
വിനാ പ്രകാശം തവ ദേവദേവ
ന ദൃശ്യതേ വിശ്വമിദം ക്ഷണേന ॥ 27 ॥
അൽപാശ്രയോ നൈവ ബൃഹന്തമർഥം
ധത്തേഽണുരേകോ ന ഹി വിന്ധ്യശൈലം ।
ത്വദ്വക്ത്രമാത്രേ ജഗദേതദസ്തി
ത്വന്മായയൈവേതി വിനിശ്ചിനോമി ॥ 28 ॥
രജ്ജൗ ഭുജംഗോ ഭയദോ യഥൈവ
ന ജായതേ നാസ്തി ന ചൈതി നാശം ।
ത്വന്മായയാ കേവലമാത്രരൂപം
തഥൈവ വിശ്വം ത്വയി നീലകണ്ഠ ॥ 29 ॥
വിചാര്യമാണേ തവ യച്ഛരീര-
മാധാരഭാവം ജഗതാമുപൈതി ।
തദപ്യയശ്യം മദവിദ്യയൈവ
പൂർണശ്ചിദാനദമയോ യതസ്ത്വം ॥ 30 ॥
പൂജേഷ്ടപൂർതാദിവരക്രിയാണാം
ഭോക്തുഃ ഫലം യച്ഛസി വിശ്വമേവ ।
മൃഷൈതദേവം വചനം പുരാരേ
ത്വത്തോഽസ്തി ഭിന്നം ന ച കിഞ്ചിദേവ ॥ 31 ॥
അജ്ഞാനമൂഢാ മുനയോ വദന്തി
പൂജോപചാരാദിബഹിഃക്രിയാഭിഃ ।
തോഷം ഗിരീശോ ഭജതീതി മിഥ്യാ
കുതസ്ത്വമൂർതസ്യ തു ഭോഗലിപ്സാ ॥ 32 ॥
കിഞ്ചിദ്ദലം വാ ചുലകോദകം വാ
യസ്ത്വം മഹേശ പ്രതിഗൃഹ്യ ദത്സേ ।
ത്രൈലോക്യലക്ഷ്മീമപി യജ്ജനേഭ്യഃ
സർവം ത്വവിദ്യാകൃതമേവ മന്യേ ॥ 33 ॥
വ്യാപ്നോഷി സർവാ വിദിശോ ദിശശ്ച
ത്വം വിശ്വമേകഃ പുരുഷഃ പുരാണഃ ।
നഷ്ടേഽപി തസ്മിംസ്തവ നാസ്തി ഹാനി-
ര്ഘടേ വിനഷ്ടേ നഭസോ യഥൈവ ॥ 34 ॥
യഥൈകമാകാശഗമർകബിംബം
ക്ഷുദ്രേഷു പാത്രേഷു ജലാന്വിതേഷു ।
ഭജത്യനേകപ്രതിബിംബഭാവം
തഥാ ത്വമന്തഃകരണേഷു ദേവ ॥ 35 ॥
സംസർജനേ വാഽപ്യവനേ വിനാശേ
വിശ്വസ്യ കിഞ്ചിത്തവ നാസ്തി കാര്യം ।
അനാദിഭിഃ പ്രാണഭൃതാമദൃഷ്ടൈ-
സ്തഥാപി തത്സ്വപ്നവദാതനോഷി ॥ 36 ॥
സ്ഥൂലസ്യ സൂക്ഷ്മസ്യ ജഡസ്യ ഭോഗോ
ദേഹസ്യ ശംഭോ ന ചിദം വിനാസ്തി ।
അതസ്ത്വദാരോപണമാതനോതി
ശ്രുതിഃ പുരാരേ സുഖദുഃഖയോഃ സദാ ॥ 37 ॥
നമഃ സച്ചിദാംഭോധിഹംസായ തുഭ്യം
നമഃ കാലകാലായ കാലാത്മകായ ।
നമസ്തേ സമസ്താഘസംഹാരകർത്രേ
നമസ്തേ മൃഷാചിത്തവൃത്ത്യൈകഭോക്ത്രേ ॥ 38 ॥
സൂത ഉവാച ॥
ഏവം പ്രണമ്യ വിശ്വേശം പുരതഃ പ്രാഞ്ജലിഃ സ്ഥിതഃ ।
വിസ്മിതഃ പരമേശാനം ജഗാദ രഘുനന്ദനഃ ॥ 39 ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ഉപസംഹര വിശ്വാത്മന്വിശ്വരൂപമിദം തവ ।
പ്രതീതം ജഗദൈകാത്മ്യം ശംഭോ ഭവദനുഗ്രഹാത് ॥ 40 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
പശ്യ രാമ മഹാബാഹോ മത്തോ നാന്യോഽസ്തി കശ്ചന ॥ 41 ॥
സൂത ഉവാച ॥
ഉത്യുക്ത്വൈവോപസഞ്ജഹ്രേ സ്വദേഹേ ദേവതാദികാൻ ।
മീലിതാക്ഷഃ പുനർഹർഷാദ്യാവദ്രാമഃ പ്രപശ്യതി ॥ 42 ॥
താവദേവ ഗിരേഃ ശൃംഗേ വ്യാഘ്രചർമോപരി സ്ഥിതം ।
ദദർശ പഞ്ചവദനം നീലകണ്ഠം ത്രിലോചനം ॥ 43 ॥
വ്യാഘ്രചർമാംബരധരം ഭൂതിഭൂഷിതവിഗ്രഹം ।
ഫണികങ്കണഭൂഷാഢ്യം നാഗയജ്ഞോപവീതിനം ॥ 44 ॥
വ്യാഘ്രചർമോത്തരീയം ച വിദ്യുത്പിംഗജടാധരം ।
ഏകാകിനം ചന്ദ്രമൗലിം വരേണ്യമഭയപ്രദം ॥ 45 ॥
ചതുർഭുജം ഖണ്ഡപരശും മൃഗഹസ്തം ജഗത്പതിം ।
അഥാജ്ഞയാ പുരസ്തസ്യ പ്രണമ്യോപവിവേശ സഃ ॥ 46 ॥
അഥാഹ രാമം ദേവേശോ യദ്യത്പ്രഷ്ടുമഭീച്ഛസി ।
തത്സർവം പൃച്ഛ രാമ ത്വം മത്തോ നാന്യോഽസ്തി തേ ഗുരുഃ ॥ 47 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
വിശ്വരൂപദർശനം നാമ സപ്തമോഽധ്യായഃ ॥ 7 ॥
അഥ അഷ്ടമോഽധ്യായഃ ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
പാഞ്ചഭൗതികദേഹസ്യ ചോത്പത്തിർവിലയഃ സ്ഥിതിഃ ।
സ്വരൂപം ച കഥം ദേവ ഭഗവന്വക്തുമർഹസി ॥ 1 ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
പാഞ്ചഭൗതികദേഹസ്യ ചോത്പത്തിർവിലയഃ സ്ഥിതിഃ ।
സ്വരൂപം ച കഥം ദേവ ഭഗവന്വക്തുമർഹസി ॥ 1 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
പഞ്ചഭൂതൈഃ സമാരബ്ധോ ദേഹോഽയം പാഞ്ചഭൗതികഃ ।
തത്ര പ്രദാനം പൃഥിവീ ശേഷാണാം സഹകാരിതാ ॥ 2 ॥
ജരായുജോഽണ്ഡജശ്ചൈവ സ്വേദജശ്ചോദ്ഭിജസ്തഥാ ।
ഏവം ചതുർവിധഃ പ്രോക്തോ ദേഹോഽയം പാഞ്ചഭൗതികഃ ॥ 3 ॥
മാനസസ്തു പരഃ പ്രോക്തോ ദേവാനാമേവ സംസ്മൃതഃ ।
തത്ര വക്ഷ്യേ പ്രഥമതഃ പ്രധാനത്വാജ്ജരായുജം ॥ 4 ॥
ശുക്രശോണിതസംഭൂതാ വൃത്തിരേവ ജരായുജഃ ।
സ്ത്രീണാം ഗർഭാശയേ ശുക്രമൃതുകാലേ വിശേദ്യദാ ॥ 5 ॥
യോഷിതോ രജസാ യുക്തം തദേവ സ്യാജ്ജരായുജം ।
ബാഹുല്യാദ്രജസാ സ്ത്രീ സ്യാച്ഛുക്രാധിക്യേ പുമാൻഭവേത് ॥ 6 ॥
ശുക്രശോണിതയോഃ സാമ്യേ ജായതേ ച നപുംസകഃ ।
ഋതുസ്നാതാ ഭവേന്നാരീ ചതുർഥേ ദിവസേ തതഃ ॥ 7 ॥
ഋതുകാലസ്തു നിർദിഷ്ട ആഷോഡശദിനാവധി ।
തത്രായുഗ്മദിനേ സ്ത്രീ സ്യാത്പുമാന്യുഗ്മദിനേ ഭവേത് ॥ 8 ॥
ഷോഡശേ ദിവസേ ഗർഭോ ജായതേ യദി സുഭ്രുവഃ ।
ചക്രവർതീ ഭവേദ്രാജാ ജായതേ നാത്ര സംശയഃ ॥ 9 ॥
ഋതുസ്നാതാ യസ്യ പുംസഃ സാകാങ്ക്ഷം മുഖമീക്ഷതേ ।
തദാകൃതിർഭവേദർഭസ്തത്പശ്യേത്സ്വാമിനോ മുഖം ॥ 10 ॥
യാഽസ്തി ചർമാവൃതിഃ സൂക്ഷ്മാ ജരായുഃ സാ നിഗദ്യതേ ।
ശുക്രശോണിതയോര്യോഗസ്തസ്മിന്നേവ ഭവേദ്യതഃ ।
തത്ര ഗർഭോ ഭവേദ്യസ്മാത്തേന പ്രോക്തോ ജരായുജഃ ॥ 11 ॥
അണ്ഡജാഃ പക്ഷിസർപാദ്യാഃ സ്വേദജാ മശകാദയഃ ।
ഉദ്ഭിജ്ജാസ്തൃണഗുൽമാദ്യാ മാനസാശ്ച സുരർഷയഃ ॥ 12 ॥
ജന്മകർമവശാദേവ നിഷിക്തം സ്മരമന്ദിരേ ।
ശുക്രം രജഃസമായുക്തം പ്രഥമേ മാസി തദ്ദ്രവം ॥ 13 ॥
ബുദ്ബുദം കലലം തസ്മാത്തതഃ പേശീ ഭവേദിദം ।
പേശീഘനം ദ്വിതീയേ തു മാസി പിണ്ഡഃ പ്രജായതേ ।14 ॥
കരാംഘ്രിശീർഷകാദീനി തൃതീയേ സംഭവന്തി ഹി ।
അഭിവ്യക്തിശ്ച ജീവസ്യ ചതുർഥേ മാസി ജായതേ ॥ 15 ॥
തതശ്ചലതി ഗർഭോഽപി ജനന്യാ ജഠരേ സ്വതഃ ।
പുത്രശ്ചേദ്ദക്ഷിണേ പാർശ്വേ കന്യാ വാമേ ച തിഷ്ഠതി ॥ 16 ॥
നപുംസകസ്തൂദരസ്യ ഭാഗേ തിഷ്ഠതി മധ്യതഃ ।
അതോ ദക്ഷിണപാർശ്വേ തു ശേതേ മാതാ പുമാന്യദി ॥ 17 ॥
അംഗപ്രത്യംഗഭാഗാശ്ച സൂക്ഷ്മാഃ സ്യുര്യുഗപത്തദാ ।
വിഹായ ശ്മശ്രുദന്താദീഞ്ജന്മാനന്തരസംഭവാൻ ॥ 18 ॥
ചതുർഥേ വ്യക്തതാ തേഷാം ഭാവാനാമപി ജായതേ ।
പുംസാം സ്ഥൈര്യാദയോ ഭാവാ ഭീരുത്വാദ്യാസ്തു യോഷിതാം ॥ 19 ॥
നപുംസകേ ച തേ മിശ്രാ ഭവന്തി രഘുനന്ദന ।
മാതൃജം ചാസ്യ ഹൃദയം വിഷയാനഭികാങ്ക്ഷതി ॥ 20 ॥
തതോ മാതുർമനോഽഭീഷ്ടം കുര്യാദ്ഗർഭവിവൃദ്ധയേ ।
താം ച ദ്വിഹൃദയാം നാരീമാഹുർദൗഹൃദിനീം തതഃ ॥ 21 ॥
അദാനാദ്ദൗഹൃദാനാം സ്യുർഗർഭസ്യ വ്യംഗതാദയഃ ।
മാതുര്യദ്വിഷയേ ലോഭസ്തദാർതോ ജായതേ സുതഃ ॥ 22 ॥
പ്രബുദ്ധം പഞ്ചമേ ചിത്തം മാംസശോണിതപുഷ്ടതാ ।
ഷഷ്ഠേഽസ്ഥിസ്നായുനഖരകേശലോമവിവിക്തതാ ॥ 23 ॥
ബലവർണൗ ചോപചിതൗ സപ്തമേ ത്വംഗപൂർണതാ ।
പാദാന്തരിതഹസ്താഭ്യാം ശ്രോത്രരന്ധ്രേ പിധായ സഃ ॥ 24 ॥
ഉദ്വിഗ്നോ ഗർഭസംവാസാദസ്തി ഗർഭലയാന്വിതഃ ॥ 25 ॥
ആവിർഭൂതപ്രബോധോഽസൗ ഗർഭദുഃഖാദിസംയുതഃ ।
ഹാ കഷ്ടമിതി നിർവിണ്ണഃ സ്വാത്മാനം ശോശുചീത്യഥ ॥ 26 ॥
അനുഭൂതാ മഹാസഹ്യാഃ പുരാ മർമച്ഛിദോഽസകൃത് ।
കരംഭവാലുകാസ്തപ്താശ്ചാദഹ്യന്താസുഖാശയാഃ ॥ 27 ॥
ജഠരാനലസന്തപ്തപിത്താഖ്യരസവിപ്ലുഷഃ ।
ഗർഭാശയേ നിമഗ്നം തു ദഹന്ത്യതിഭൃശം തു മാം ॥ 28 ॥
ഉദര്യകൃമിവക്ത്രാണി കൂടശാൽമലികണ്ടകൈഃ ।
തുല്യാനി ച തുദന്ത്യാർതം പാർശ്വാസ്ഥിക്രകചാർദിതം ॥ 29 ॥
ഗർഭേ ദുർഗന്ധഭൂയിഷ്ഠേ ജഠരാഗ്നിപ്രദീപിതേ ।
ദുഃഖം മയാപ്തം യത്തസ്മാത്കനീയഃ കുംഭപാകജം ॥ 30 ॥
പൂയാസൃക്ശ്ലേഷ്മപായിത്വം വാഗ്താശിത്വം ച യദ്ഭവേത് ।
അശുചൗ കൃമിഭാവശ്ച തത്പ്രാപ്തം ഗർഭശായിനാ ॥ 31 ॥
ഗർഭശയ്യാം സമാരുഹ്യ ദുഃഖം യാദൃങ് മയാപി തത് ।
നാതിശേതേ മഹാദുഃഖം നിഃശേഷനരകേഷു തത് ॥ 32 ॥
ഏവം സ്മരൻപുരാ പ്രാപ്താ നാനാജാതീശ്ച യാതനാഃ ।
മോക്ഷോപായമഭിധ്യായന്വർതതേഽഭ്യാസതത്പരഃ ॥ 33 ॥
അഷ്ടമേ ത്വക്സൃതീ സ്യാതാമോജസ്തേജശ്ച ഹൃദ്ഭവം ।
ശുഭ്രമാപീതരക്തം ച നിമിത്തം ജീവിതം മതം ॥ 34 ॥
മാതരം ച പുനർഗർഭം ചഞ്ചലം തത്പ്രധാവതി ।
തതോ ജാതോഽഷ്ടമേ ഗർഭോ ന ജീവത്യോജസോജ്ഝിതഃ ॥ 35 ॥
കിഞ്ചിത്കാലമവസ്ഥാനം സംസ്കാരാത്പീഡിതാംഗവത് ।
സമയഃ പ്രസവസ്യ സ്യാന്മാസേഷു നവമാദിഷു ॥ 36 ॥
മാതുരസ്രവഹാം നാഡീമാശ്രിത്യാന്വവതാരിതാ ।
നാഭിസ്ഥനാഡീ ഗർഭസ്യ മാത്രാഹാരരസാവഹ ।
തേന ജീവതി ഗർഭോഽപി മാത്രാഹാരേണ പോഷിതഃ ॥ 37 ॥
അസ്ഥിയന്ത്രവിനിഷ്പിഷ്ടഃ പതിതഃ കുക്ഷിവർത്മനാ ।
മേദോഽസൃഗ്ദിഗ്ധസർവാംഗോ ജരായുപുടസംവൃതഃ ॥ 38 ॥
നിഷ്ക്രാമൻഭൃശദുഃഖാർതോ രുദന്നുച്ചൈരധോമുഖഃ ।
യന്ത്രാദേവ വിനിർമുക്തഃ പതത്ത്യുത്താനശായ്യുത ॥ 39 ॥
അകിഞ്ചിത്കസ്തഥാ ബാലോ മാംസപേശീസമാസ്ഥിതഃ ।
ശ്വമാർജാരാദിദംഷ്ട്രിഭ്യോ രക്ഷ്യതേ ദണ്ഡപാണിഭിഃ ॥ 40 ॥
പിതൃവദ്രാക്ഷസം വേത്തി മാതൃവഡ്ഡാകിനീമപി ।
പൂയം പയോവദജ്ഞാനാദ്ദീർഘകഷ്ടം തു ശൈശവം ॥ 41 ॥
ശ്ലേഷ്മണാ പിഹിതാ നാഡീ സുഷുമ്നാ യാവദേവ ഹി ।
വ്യക്തവർണം ച വചനം താവദ്വക്തും ന ശക്യതേ ॥ 42 ॥
അത ഏവ ച ഗർഭേഽപി രോദിതും നൈവ ശക്യതേ ॥ 43 ॥
ദൃപ്തോഽഥ യൗവനം പ്രാപ്യ മന്മഥജ്വരവിഹ്വലഃ ।
ഗായത്യകസ്മാദുച്ചൈസ്തു തഥാ കസ്മാച്ച വൽഗതി ॥ 44 ॥
ആരോഹതി തരൂന്വേഗാച്ഛാന്താനുദ്വേജയത്യപി ।
കാമക്രോധമദാന്ധഃ സന്ന കാംശ്ചിദപി വീക്ഷതേ ॥ 45 ॥
അസ്ഥിമാംസശിരാലായാ വാമായാ മന്മഥാലയേ ।
ഉത്താനപൂതിമണ്ഡൂകപാടിതോദരസന്നിഭേ ।
ആസക്തഃ സ്മരബാണാർത ആത്മനാ ദഹ്യതേ ഭൃശം ॥ 46 ॥
അസ്ഥിമാംസശിരാത്വഗ്ഭ്യഃ കിമന്യദ്വർതതേ വപുഃ ।
വാമാനാം മായയാ മൂഢോ ന കിഞ്ചിദ്വീക്ഷതേ ജഗത് ॥ 47 ॥
നിർഗതേ പ്രാണപവനേ ദേഹോ ഹന്ത മൃഗീദൃശഃ ।
യഥാഹി ജായതേ നൈവ വീക്ഷ്യതേ പഞ്ചഷൈർദിനൈഃ ॥ 48 ॥
മഹാപരിഭവസ്ഥാനം ജരാം പ്രാപ്യാതിദുഃഖിതഃ ।
ശ്ലേഷ്മണാ പിഹിതോരസ്കോ ജഗ്ധമന്നം ന ജീര്യതി ॥ 49 ॥
സന്നദന്തോ മന്ദദൃഷ്ടിഃ കടുതിക്തകഷായഭുക് ।
വാതഭുഗ്നകടിഗ്രീവകരോരുചരണോഽബലഃ ॥ 50 ॥
ഗദായുതസമാവിഷ്ടഃ പരിത്യക്തഃ സ്വബന്ധുഭിഃ ।
നിഃശൗചോ മലദിഗ്ധാംഗ ആലിംഗിതവരോഷിതഃ ॥ 51 ॥
ധ്യായന്നസുലഭാൻഭോഗാൻകേവലം വർതതേ ചലഃ ।
സർവേന്ദ്രിയക്രിയാലോപാദ്ധസ്യതേ ബാലകൈരപി ॥ 52 ॥
തതോ മൃതിജദുഃഖസ്യ ദൃഷ്ടാന്തോ നോപലഭ്യതേ ।
യസ്മാദ്ബിഭ്യതി ഭൂതാനി പ്രാപ്താന്യപി പരാം രുജം ॥ 53 ॥
നീയതേ മൃത്യുനാ ജന്തുഃ പരിഷ്വക്തോഽപി ബന്ധുഭിഃ ।
സാഗരാന്തർജലഗതോ ഗരുഡേനേവ പന്നഗഃ ॥ 54 ॥
ഹാ കാന്തേ ഹാ ധനം പുത്രാഃ ക്രന്ദമാനഃ സുദാരുണം ।
മണ്ഡൂക ഇവ സർപേണ മൃത്യുനാ നീയതേ നരഃ ॥ 55 ॥
മർമസൂന്മഥ്യമാനേഷു മുച്യമാനേഷു സന്ധിഷു ।
യദ്ദുഃഖം മ്രിയമാണസ്യ സ്മര്യതാം തന്മുമുക്ഷുഭിഃ ॥ 56 ॥
ദൃഷ്ടാവാക്ഷിപ്യമാണായാം സഞ്ജ്ഞയാ ഹ്രിയമാണയാ ।
മൃത്യുപാശേന ബദ്ധസ്യ ത്രാതാ നൈവോപലഭ്യതേ ॥ 57 ॥
സംരുധ്യമാനസ്തമസാ മച്ചിത്തമിവാവിശൻ ।
ഉപാഹൂതസ്തദാ ജ്ഞാതീനീക്ഷതേ ദീനചക്ഷുഷാ ॥ 58 ॥
അയഃ പാശേന കാലേന സ്നേഹപാശേന ബന്ധുഭിഃ ।
ആത്മാനം കൃഷ്യമാണം തം വീക്ഷതേ പരിതസ്തഥാ ॥ 59 ॥
ഹിക്കയാ ബാധ്യമാനസ്യ ശ്വാസേന പരിശുഷ്യതഃ ।
മൃത്യുനാകൃഷ്യമാണസ്യ ന ഖൽവസ്തി പരായണം ॥ 60 ॥
സംസാരയന്ത്രമാരൂഢോ യമദൂതൈരധിഷ്ഠിതഃ ।
ക്വ യാസ്യാമീതി ദുഃഖാർതഃ കാലപാശേന യോജിതഃ ॥ 61 ॥
കിം കരോമി ക്വ ഗച്ഛാമി കിം ഗൃഹ്ണാമി ത്യജാമി കിം ।
ഇതി കർതവ്യതാമൂഢഃ കൃച്ഛ്രാദ്ദേഹാത്ത്യജത്യസൂൻ ॥ 62 ॥
യാതനാദേഹസംബദ്ധോ യമദൂതൈരധിഷ്ഠിതാഃ ।
ഇതോ ഗത്വാനുഭവതി യാ യാസ്താ യമയാതനാഃ ।
താസു യല്ലഭതേ ദുഃഖം തദ്വക്തും ക്ഷമതേ കുതഃ ॥ 63 ॥
കർപൂരചന്ദനാദ്യൈസ്തു ലിപ്യതേ സതതം ഹി യത് ।
ഭൂഷണൈർഭൂഷ്യതേ ചിത്രൈഃ സുവസ്ത്രൈഃ പരിവാര്യതേ ॥ 64 ॥
അസ്പൃശ്യം ജായതേഽപ്രേക്ഷ്യം ജീവത്യക്തം സദാ വപുഃ ।
നിഷ്കാസയന്തി നിലയാത്ക്ഷണം ന സ്ഥാപയന്ത്യപി ॥ 65 ॥
ദഹ്യതേ ച തതഃ കാഷ്ഠൈസ്തദ്ഭസ്മ ക്രിയതേ ക്ഷണാത് ।
ഭക്ഷ്യതേ വാ സൃഗാലൈശ്ച ഗൃധ്രകുക്കരവായസൈഃ ।
പുനർന ദൃശ്യതേ സോഽഥ ജന്മകോടിശതൈരപി ॥ 66 ॥
മാതാ പിതാ ഗുരുജനഃ സ്വജനോ മമേതി
മായോപമേ ജഗതി കസ്യ ഭവേത്പ്രതിജ്ഞാ ।
ഏകോ യതോ വ്രജതോ കർമപുരഃസരോഽയം
വിശ്രാമവൃക്ഷസദൃശഃ ഖലു ജീവലോകഃ ॥ 67 ॥
സായം സായം വാസവൃക്ഷം സമേതാഃ
പ്രാതഃ പ്രാതസ്തേന തേന പ്രയാന്തി ।
ത്യക്ത്വാന്യോന്യം തം ച വൃക്ഷം
വിഹംഗാ യദ്വത്തദ്വജ്ജ്ഞാതയോഽജ്ഞാതയശ്ച ॥ 68 ॥
മൃതിബീജം ഭവേജ്ജന്മ ജന്മബീജം ഭവേന്മൃതിഃ ।
ഘടയന്ത്രവദശ്രാന്തോ ബംഭ്രമീത്യനിശം നരഃ ॥ 69 ॥
ഗർഭേ പുംസഃ ശുക്രപാതാദ്യദുക്തം മരണാവധി ।
തദേതസ്യ മഹാവ്യാധേർമത്തോ നാന്യോഽസ്തി ഭേഷജം ॥ 70 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
പിണ്ഡോത്പത്തികഥനം നാമാഷ്ടമോഽധ്യായഃ ॥ 8 ॥
അഥ നവമോഽധ്യായഃ ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
ദേഹസ്വരൂപം വക്ഷ്യാമി ശ്രുണുഷ്വാവഹിതോ നൃപ ।
മത്തോ ഹി ജായതേ വിശ്വം മയൈവൈതത്പ്രധാര്യതേ ।
മയ്യേവേദമധിഷ്ഠാനേ ലീയതേ ശുക്തിരൗപ്യവത് ॥ 1 ॥
അഹം തു നിർമലഃ പൂർണഃ സച്ചിദാനന്ദവിഗ്രഹഃ ।
അസംഗോ നിരഹങ്കാരഃ ശുദ്ധം ബ്രഹ്മ സനാതനം ॥ 2 ॥
അനാദ്യവിദ്യായുക്തഃ സൻ ജഗത്കാരണതാം വ്രജേ ॥ 3 ॥
അനിർവാച്യാ മഹാവിദ്യാ ത്രിഗുണാ പരിണാമിനീ ।
രജഃ സത്ത്വം തമശ്ചേതി ത്രിഗുണാഃ പരികീർതിതാഃ ॥ 4 ॥
സത്ത്വം ശുക്ലം സമാദിഷ്ടം സുഖജ്ഞാനാസ്പദം നൃണാം ।
ദുഃഖാസ്പദം രക്തവർണം ചഞ്ചലം ച രജോ മതം ॥ 5 ॥
തമഃ കൃഷ്ണം ജഡം പ്രോക്തമുദാസീനം സുഖാദിഷു ॥ 6 ॥
അതോ മമ സമായോഗാച്ഛക്തിഃ സാ ത്രിഗുണാത്മികാ ।
അധിഷ്ഠാനേ തു മയ്യേവ ഭജതേ വിശ്വരൂപതാം ।
ശുക്തൗ രജതവദ്രജ്ജൗ ഭുജംഗോ യദ്വദേവ തു ॥ 7 ॥
ആകാശാദീനി ജായന്തേ മത്തോ ഭൂതാനി മായയാ ।
തൈരാരബ്ധമിദം വിശ്വം ദേഹോഽയം പാഞ്ചഭൗതികഃ ॥ 8 ॥
പിതൃഭ്യാമശിതാദന്നാത്ഷട്കോശം ജായതേ വപുഃ ।
സ്നായവോഽസ്ഥീനി മജ്ജാ ച ജായന്തേ പിതൃതസ്തഥാ ॥ 9 ॥
ത്വങ്മാംശോണിതമിതി മാതൃതശ്ച ഭവന്തി ഹി ।
ഭാവാഃ സ്യുഃ ഷഡ്വിധാസ്തസ്യ മാതൃജാഃ പിതൃജാസ്തഥാ ।
രസജാ ആത്മജാഃ സത്ത്വസംഭൂതാഃ സ്വാത്മജാസ്തഥാ ॥ 10 ॥
മൃദവഃ ശോണിതം മേദോ മജ്ജാ പ്ലീഹാ യകൃദ്ഗുദം ।
ഹൃന്നാഭീത്യേവമാദ്യാസ്തു ഭാവാ മാതൃഭവാ മതാഃ ॥ 11 ॥
ശ്മശ്രുലോമകചസ്നായുശിരാധമനയോ നഖാഃ ।
ദശനാഃ ശുക്രമിത്യാദ്യാഃ സ്ഥിരാഃ പിതൃസമുദ്ഭവാഃ ॥ 12 ॥
ശരീരോപചിതിർവർണോ വൃദ്ധിസ്തൃപ്തിർബലം സ്ഥിതിഃ ।
അലോലുപത്വമുത്സാഹ ഇത്യാദി രസജം വിദുഃ ॥ 13 ॥
ഇച്ഛാ ദ്വേഷഃ സുഖം ദുഃഖം ധർമാധർമൗ ച ഭാവനാ ।
പ്രയത്നോ ജ്ഞാനമായുശ്ചേന്ദ്രിയാണീത്യേവമാത്മജാഃ ॥ 14 ॥
ജ്ഞാനേന്ദ്രിയാണി ശ്രവണം സ്പർശനം ദർശനം തഥാ ।
രസനം ഘ്രാണമിത്യാഹുഃ പഞ്ച തേഷാം തു ഗോചരാഃ ॥ 15 ॥
ശബ്ദഃ സ്പർശസ്തഥാ രൂപം രസോ ഗന്ധ ഇതി ക്രമാത് ।
വാക്കരാംഘ്രിഗുദോപസ്ഥാന്യാഹുഃ കർമേന്ദ്രിയാണി ഹി ॥ 16 ॥
വചനാദാനഗമനവിസർഗരതയഃ ക്രമാത് ।
കർമേന്ദ്രിയാണാം ജാനീയാന്മനശ്ചൈവോഭയാത്മകം ॥ 17 ॥
ക്രിയാസ്തേഷാം മനോബുദ്ധിരഹങ്കാരസ്തതഃ പരം ।
അന്തഃകരണമിത്യാഹുശ്ചിത്തം ചേതി ചതുഷ്ടയം ॥ 18 ॥
സുഖം ദുഃഖം ച വിഷയൗ വിജ്ഞേയൗ മനസഃ ക്രിയാഃ ।
സ്മൃതിഭീതിവികൽപാദ്യാ ബുദ്ധിഃ സ്യാന്നിശ്ചയാത്മികാ ।
അഹം മമേത്യഹങ്കാരശ്ചിത്തം ചേതയതേ യതഃ ॥ 19 ॥
സത്ത്വാഖ്യമന്തഃകരണം ഗുണഭേദാസ്ത്രിധാ മതം ।
സത്ത്വം രജസ്തമ ഇതി ഗുണാഃ സത്ത്വാത്തു സാത്ത്വികാഃ ॥ 20 ॥
ആസ്തിക്യശുദ്ധിധർമൈകമതിപ്രഭൃതയോ മതാഃ ।
രജസോ രാജസാ ഭാവാഃ കാമക്രോധമദാദയഃ ॥ 21 ॥
നിദ്രാലസ്യപ്രമാദാദി വഞ്ചനാദ്യാസ്തു താമസാഃ ।
പ്രസന്നേന്ദ്രിയതാരോഗ്യാനാലസ്യാദ്യാസ്തു സത്ത്വജാഃ ॥ 22 ॥
ദേഹോ മാത്രാത്മകസ്തസ്മാദാദത്തേ തദ്ഗുണാനിമാൻ ।
ശബ്ദഃ ശ്രോത്രം മുഖരതാ വൈചിത്ര്യം സൂക്ഷ്മതാ ധൃതിഃ ॥ 23 ॥
ബലം ച ഗഗനാദ്വായോഃ സ്പർശശ്ച സ്പർശനേന്ദ്രിയം ।
ഉത്ക്ഷേപണമപക്ഷേപാകുഞ്ചനേ ഗമനം തഥാ ॥ 24 ॥
പ്രസാരണമിതീമാനി പഞ്ച കർമാണി രൂക്ഷതാ ।
പ്രാണാപാനൗ തഥാ വ്യാനസമാനോദാനസഞ്ജ്ഞകാൻ ॥ 25 ॥
നാഗഃ കൂർമശ്ച കൃകലോ ദേവദത്തോ ധനഞ്ജയഃ ।
ദശൈതാ വായുവികൃതീസ്തഥാ ഗൃഹ്ണാതി ലാഘവം ॥ 26 ॥
തേഷാം മുഖ്യതരഃ പ്രാണോ നാഭേഃ കണ്ഠാദവസ്ഥിതഃ ।
ചരത്യസൗ നാസികയോർനാഭൗ ഹൃദയപങ്കജേ ॥ 27 ॥
ശബ്ദോച്ചാരണനിശ്വാസോച്ഛ്വാസാദേരപി കാരണം ॥ 28 ॥
അപാനസ്തു ഗുദേ മേഢ്രേ കടിജംഘോദരേഷ്വപി ।
നാഭികണ്ഠേ വങ്ക്ഷണയോരൂരുജാനുഷു തിഷ്ഠതി ।
തസ്യ മൂത്രപുരീഷാദിവിസർഗഃ കർമ കീർതിതം ॥ 29 ॥
വ്യാനോഽക്ഷിശ്രോത്രഗുൽഫേഷു ജിഹ്വാഘ്രാണേഷു തിഷ്ഠതി ।
പ്രാണായാമധൃതിത്യാഗഗ്രഹണാദ്യസ്യ കർമ ച ॥ 30 ॥
സമാനോ വ്യാപ്യ നിഖിലം ശരീരം വഹ്നിനാ സഹ ।
ദ്വിസപ്തതിസഹസ്രേഷു നാഡീരന്ധ്രേഷു സഞ്ചരൻ ॥ 31 ॥
ഭുക്തപീതരസാൻസമ്യഗാനയന്ദേഹപുഷ്ടികൃത് ।
ഉദാനഃ പാദയോരാസ്തേ ഹസ്തയോരംഗസന്ധിഷു ॥ 32 ॥
കർമാസ്യ ദേഹോന്നയനോത്ക്രമണാദി പ്രകീർതിതം ।
ത്വഗാദിധാതൂനാശ്രിത്യ പഞ്ച നാഗാദയഃ സ്ഥിതാഃ ॥ 33 ॥
ഉദ്ഗാരാദി നിമേഷാദി ക്ഷുത്പിപാസാദികം ക്രമാത് ।
തന്ദ്രീപ്രഭൃതി ശോകാദി തേഷാം കർമ പ്രകീർതിതം ॥ 34 ॥
അഗ്നേസ്തു രോചകം രൂപം ദീപ്തം പാകം പ്രകാശതാം ।
അമർഷതീക്ഷ്ണസൂക്ഷ്മാണാമോജസ്തേജശ്ച ശൂരതാം ॥ 35 ॥
മേധാവിതാം തഥാഽഽദത്തേ ജലാത്തു രസനം രസം ।
ശൈത്യം സ്നേഹം ദ്രവം സ്വേദം ഗാത്രാദിമൃദുതാമപി ॥ 36 ॥
ഭൂമേർഘ്രാണേന്ദ്രിയം ഗന്ധം സ്ഥൈര്യം ധൈര്യം ച ഗൗരവം ।
ത്വഗസൃങ്മാംസമേദോഽസ്ഥിമജ്ജാശുക്രാണി ധാതവഃ ॥ 37 ॥
അന്നം പുംസാശിതം ത്രേധാ ജായതേ ജഠരാഗ്നിനാ ।
മലഃ സ്ഥവിഷ്ഠോ ഭാഗഃ സ്യാന്മധ്യമോ മാംസതാം വ്രജേത് ।
മനഃ കനിഷ്ഠോ ഭാഗഃ സ്യാത്തസ്മാദന്നമയം മനഃ ॥ 38 ॥
അപാം സ്ഥവിഷ്ഠോ മൂത്രം സ്യാന്മധ്യമോ രുധിരം ഭവേത് ।
പ്രാണഃ കനിഷ്ഠോ ഭാഗഃ സ്യാത്തസ്മാത്പ്രാണോ ജലാത്മകഃ ॥ 39 ॥
തേജസോഽസ്ഥി സ്ഥവിഷ്ഠഃ സ്യാന്മജ്ജാ മധ്യമ സംഭവഃ ।
കനിഷ്ഠാ വാങ്മതാ തസ്മാത്തേജോഽവന്നാത്മകം ജഗത് ॥ 40 ॥
ലോഹിതാജ്ജായതേ മാംസം മേദോ മാംസസമുദ്ഭവം ।
മേദസോഽസ്ഥീനി ജായന്തേ മജ്ജാ ചാസ്ഥിസമുദ്ഭവാ ॥ 41 ॥
നാഡ്യോപി മാംസസംഘാതാച്ഛുക്രം മജ്ജാസമുദ്ഭവം ॥ 42 ॥
വാതപിത്തകഫാശ്ചാത്ര ധാതവഃ പരികീർതിതാഃ ।
ദശാഞ്ജലി ജലം ജ്ഞേയം രസസ്യാഞ്ജലയോ നവ ॥ 43 ॥
രക്തസ്യാഷ്ടൗ പുരീഷസ്യ സപ്ത സ്യുഃ ശ്ലേഷ്മണശ്ച ഷട്.
പിത്തസ്യ പഞ്ച ചത്വാരോ മൂത്രസ്യാഞ്ജലയസ്ത്രയഃ ॥ 44 ॥
വസായാ മേദസോ ദ്വൗ തു മജ്ജാ ത്വഞ്ജലിസംമിതാ ।
അർധാഞ്ജലി തഥാ ശുക്രം തദേവ ബലമുച്യതേ ॥ 45 ॥
അസ്ഥ്നാം ശരീരേ സംഖ്യാ സ്യാത്ഷഷ്ടിയുക്തം ശതത്രയം ।
ജലജാനി കപാലാനി രുചകാസ്തരണാനി ച ।
നലകാനീതി താന്യാഹുഃ പഞ്ചധാസ്ഥീനി സൂരയഃ ॥ 46 ॥
ദ്വേ ശതേ ത്വസ്ഥിസന്ധീനാം സ്യാതാം തത്ര ദശോത്തരേ ।
രൗരവാഃ പ്രസരാഃ സ്കന്ദസേചനാഃ സ്യുരുലൂഖലാഃ ॥ 47 ॥
സമുദ്ഗാ മണ്ഡലാഃ ശംഖാവർതാ വാമനകുണ്ഡലാഃ ।
ഇത്യഷ്ടധാ സമുദ്ദിഷ്ടാഃ ശരീരേഷ്വസ്ഥിസന്ധയഃ ॥ 48 ॥
സാർധകോടിത്രയം രോമ്ണാം ശ്മശ്രുകേശാസ്ത്രിലക്ഷകാഃ ।
ദേഹസ്വരൂപമേവം തേ പ്രോക്തം ദശരഥാത്മജ ॥ 49 ॥
യസ്മാദസാരോ നാസ്ത്യേവ പദാർഥോ ഭുവനത്രയേ ।
ദേഹേഽസ്മിന്നഭിമാനേന ന മഹോപായബുദ്ധയഃ ॥ 50 ॥
അഹങ്കാരേണ പാപേന ക്രിയന്തേ ഹന്ത സാമ്പ്രതം ।
തസ്മാദേതത്സ്വരൂപം തു വിബോദ്ധവ്യം മുമുക്ഷിഭിഃ ॥ 51 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
ദേഹസ്വരൂപനിർണയോ നാമ നവമോഽധ്യായഃ ॥ 9 ॥
അഥ ദശമോഽധ്യായഃ ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ഭഗവന്നത്ര ജീവോഽസൗ ജന്തോർദേഹേഽവതിഷ്ഠതേ ।
ജായതേ വാ കുതോ ജീവഃ സ്വരൂപം ചാസ്യ കിം വദ ॥ 1 ॥
ദേഹാന്തേ കുത്ര വാ യാതി ഗത്വാ വാ കുത്ര തിഷ്ഠതി ।
കഥമായാതി വാ ദേഹം പുനർനായാതി വാ വദ ॥ 2 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
സാധു പൃഷ്ടം മഹാഭാഗ ഗുഹ്യാദ്ഗുഹ്യതരം ഹി യത് ।
ദേവൈരപി സുദുർജ്ഞേയമിന്ദ്രാദ്യൈർവാ മഹർഷിഭിഃ ॥ 3 ॥
അന്യസ്മൈ നൈവ വക്തവ്യം മയാപി രഘുനന്ദന ।
ത്വദ്ഭക്ത്യാഹം പരം പ്രീതോ വക്ഷ്യാമ്യവഹിതഃ ശ്രുണു ॥ 4 ॥
സത്യജ്ഞാനാത്മകോഽനന്തഃ പരമാനന്ദവിഗ്രഹഃ ।
പരമാത്മാ പരഞ്ജ്യോതിരവ്യക്തോ വ്യക്തകാരണം ॥ 5 ॥
നിത്യോ വിശുദ്ധഃ സർവാത്മാ നിർലേപോഽഹം നിരഞ്ജനഃ ।
സർവധർമവിഹീനശ്ച ന ഗ്രാഹ്യോ മനസാപി ച ॥ 6 ॥
നാഹം സർവേന്ദ്രിയഗ്രാഹ്യഃ സർവേഷാം ഗ്രാഹകോ ഹ്യഹം ।
ജ്ഞാതാഹം സർവലോകസ്യ മമ ജ്ഞാതാ ന വിദ്യതേ ॥ 7 ॥
ദൂരഃ സർവവികാരാണാം പരിണാമാദികസ്യ ച ॥ 8 ॥
യതോ വാചോ നിവർതന്തേ അപ്രാപ്യ മനസാ സഹ ।
ആനന്ദം ബ്രഹ്മ മാം ജ്ഞാത്വാ ന ബിഭേതി കുതശ്ചന ॥ 9 ॥
യസ്തു സർവാണി ഭൂതാനി മയ്യേവേതി പ്രപശ്യതി ।
മാം ച സർവേഷു ഭൂതേഷു തതോ ന വിജുഗുപ്സതേ ॥ 10 ॥
യസ്യ സർവാണി ഭൂതാനി ഹ്യാത്മൈവാഭൂദ്വിജാനതഃ ।
കോ മോഹസ്തത്ര കഃ ശോക ഏകത്വമനുപശ്യതഃ ॥ 11 ॥
ഏഷ സർവേഷു ഭൂതേഷു ഗൂഢാത്മാ ന പ്രകാശതേ ।
ദൃശ്യതേ ത്വഗ്ര്യയാ ബുദ്ധ്യാ സൂക്ഷ്മയാ സൂക്ഷ്മദർശിഭിഃ ॥ 12 ॥
അനാദ്യവിദ്യയാ യുക്തസ്തഥാപ്യേകോഽഹമവ്യയഃ ।
അവ്യാകൃതബ്രഹ്മരൂപോ ജഗത്കർതാഹമീശ്വരഃ ॥ 13 ॥
ജ്ഞാനമാത്രേ യഥാ ദൃശ്യമിദം സ്വപ്നേ ജഗത്ത്രയം ।
തദ്വന്മയി ജഗത്സർവം ദൃശ്യതേഽസ്തി വിലീയതേ ॥ 14 ॥
നാനാവിദ്യാസമായുക്തോ ജീവത്വേന വസാമ്യഹം ।
പഞ്ച കർമേന്ദ്രിയാണ്യേവ പഞ്ച ജ്ഞാനേന്ദ്രിയാണി ച ॥ 15 ॥
മനോ ബുദ്ധിരഹങ്കാരശ്ചിത്തം ചേതി ചതുഷ്ടയം ।
വായവഃ പഞ്ചമിലിതാ യാന്തി ലിംഗശരീരതാം ॥ 16
തത്രാവിദ്യാസമായുക്തം ചൈതന്യം പ്രതിബിംബിതം ।
വ്യാവഹാരികജീവസ്തു ക്ഷേത്രജ്ഞഃ പുരുഷോഽപി ച ॥ 17 ॥
സ ഏവ ജഗതാം ഭോക്താനാദ്യയോഃ പുണ്യപാപയോഃ ।
ഇഹാമുത്ര ഗതീ തസ്യ ജാഗ്രത്സ്വപ്നാദിഭോക്തൃതാ ॥ 18 ॥
യഥാ ദർപണകാലിമ്നാ മലിനം ദൃശ്യതേ മുഖം ।
തദ്വദന്തഃകരണഗൈർദോഷൈരാത്മാപി ദൃശ്യതേ ॥ 19 ॥
പരസ്പരാധ്യാസവശാത്സ്യാദന്തഃകരണാത്മനോഃ ॥
ഏകീഭാവാഭിമാനേന പരാത്മാ ദുഃഖഭാഗിവ ॥ 20 ॥
മരുഭൂമൗ ജലത്വേന മധ്യാഹ്നാർകമരീചികാഃ ।
ദൃശ്യന്തേ മൂഢചിത്തസ്യ ന ഹ്യാർദ്രാസ്താപകാരകാഃ ॥ 21 ॥
തദ്വദാത്മാപി നിർലേപോ ദൃശ്യതേ മൂഢചേതസാം ।
സ്വാവിദ്യാത്മാത്മദോഷേണ കർതൃത്വാധികധർമവാൻ ॥ 22 ॥
തത്ര ചാന്നമയേ പിണ്ഡേ ഹൃദി ജീവോഽവതിഷ്ഠതേ ।
ആനഖാഗ്രം വ്യാപ്യ ദേഹം തദ്ബ്രുവേഽവഹിതഃ ശ്രുണു ।
സോഽയം തദഭിധാനേന മാംസപിണ്ഡോ വിരാജതേ ॥ 23 ॥
നാഭേരൂർധ്വമധഃ കണ്ഠാദ്വ്യാപ്യ തിഷ്ഠതി യഃ സദാ ।
തസ്യ മധ്യേഽസ്തി ഹൃദയം സനാലം പദ്മകോശവത് ॥ 24 ॥
അധോമുഖം ച തത്രാസ്തി സൂക്ഷ്മം സുഷിരമുത്തമം ।
ദഹരാകാശമിത്യുക്തം തത്ര ജീവോഽവതിഷ്ഠതേ ॥ 25 ॥
വാലാഗ്രശതഭാഗസ്യ ശതധാ കൽപിതസ്യ ച ।
ഭാഗോ ജീവഃ സ വിജ്ഞേയഃ സ ചാനന്ത്യായ കൽപതേ ॥ 26 ॥
കദംബകുസുമോദ്ബദ്ധകേസരാ ഇവ സർവതഃ ।
പ്രസൃതാ ഹൃദയാന്നാഡ്യോ യാഭിർവ്യാപ്തം ശരീരകം ॥ 27 ॥
ഹിതം ബലം പ്രയച്ഛന്തി തസ്മാത്തേന ഹിതാഃ സ്മൃതാഃ ।
ദ്വാസപ്തതിസഹസ്രൈസ്താഃ സംഖ്യാതാ യോഗവിത്തമൈഃ ॥ 28 ॥
ഹൃദയാത്താസ്തു നിഷ്ക്രാന്താ യഥാർകാദ്രശ്മയസ്തഥാ ।
ഏകോത്തരശതം താസു മുഖ്യാ വിഷ്വഗ്വിനിർഗതഃ ॥ 29 ॥
പ്രതീന്ദ്രിയം ദശ ദശ നിർഗതാ വിഷയോന്മുഖാഃ ।
നാഡ്യഃ ശർമാദിഹേതുത്വാത് സ്വപ്നാദിഫലഭുക്തയേ ॥ 30 ॥
വഹന്ത്യംഭോ യഥാ നദ്യോ നാഡ്യഃ കർമഫലം തഥാ ।
അനന്തൈകോർധ്വഗാ നാഡീ മൂർധപര്യന്തമഞ്ജസാ ॥ 31 ॥
സുഷുമ്നേതി മാദിഷ്ടാ തയാ ഗച്ഛന്വിമുച്യതേ ।
തയോപചിതചൈതന്യം ജീവാത്മാനം വിദുർബുധാഃ ॥ 32 ॥
യഥാ രാഹുരദൃശ്യോഽപി ദൃശ്യതേ ചന്ദ്രമണ്ഡലേ ।
തദ്വത്സർവഗതോഽപ്യാത്മാ ലിംഗദേഹേ ഹി ദൃശ്യതേ ॥ 33 ॥
ദൃശ്യമാനേ യഥാ കുംഭേ ഘടാകാശോഽപി ദൃശ്യതേ ।
തദ്വത്സർവഗതോഽപ്യാത്മാ ലിംഗദേഹേ ഹി ദൃശ്യതേ ॥ 34 ॥
നിശ്ചലഃ പരിപൂർണോഽപി ഗച്ഛതീത്യുപചര്യതേ ।
ജാഗ്രത്കാലേ യഥാജ്ഞേയമഭിവ്യക്തവിശേഷധീഃ ॥ 35 ॥
വ്യാപ്നോതി നിഷ്ക്രിയഃ സർവാൻ ഭാനുർദശ ദിശോ യഥാ ।
നാഡീഭിർവൃത്തയോ യാന്തി ലിംഗദേഹസമുദ്ഭവാഃ ॥ 36 ॥
തത്തത്കർമാനുസാരേണ ജാഗ്രദ്ഭോഗോപലബ്ധയേ ।
ഇദം ലിംഗശരീരാഖ്യമാമോക്ഷം ന വിനശ്യതി ॥ 37 ॥
ആത്മജ്ഞാനേന നഷ്ടേഽസ്മിൻസാവിദ്യേ സ്വശരീരകേ ।
ആത്മസ്വരൂപാവസ്ഥാനം മുക്തിരിത്യഭിധീയതേ ॥ 38 ॥
ഉത്പാദിതേ ഘടേ യദ്വദ്ഘടാകാശത്വമൃച്ഛതി ।
ഘടേ നഷ്ടേ യഥാകാശഃ സ്വരൂപേണാവതിഷ്ഠതേ ॥ 39 ॥
ജാഗ്രത്കർമക്ഷയവശാത്സ്വപ്നഭോഗ ഉപസ്ഥിതേ ।
ബോധാവസ്ഥാം തിരോധായ ദേഹാദ്യാശ്രയലക്ഷണാം ॥ 40 ॥
കർമോദ്ഭാവിതസംസ്കാരസ്തത്ര സ്വപ്നരിരംസയാ ।
അവസ്ഥാം ച പ്രയാത്യന്യാം മായാവീ ചാത്മമായയാ ॥ 41 ॥
ഘടാദിവിഷയാൻസർവാൻബുദ്ധ്യാദികരണാനി ച ।
ഭൂതാനി കർമവശതോ വാസനാമാത്രസംസ്ഥിതാൻ ॥ 42 ॥
ഏതാൻ പശ്യൻ സ്വയഞ്ജ്യോതിഃ സാക്ഷ്യാത്മാ വ്യവതിഷ്ഠതേ ॥ 43 ॥
അത്രാന്തഃകരണാദീനാം വാസനാദ്വാസനാത്മതാ ।
വാസനാമാത്രസാക്ഷിത്വം തേന തച്ച പരാത്മനഃ ॥ 44 ॥
വാസനാഭിഃ പ്രപഞ്ചോഽത്ര ദൃശ്യതേ കർമചോദിതഃ ।
ജാഗ്രദ്ഭൂമൗ യഥാ തദ്വത്കർതൃകർമക്രിയാത്മകഃ ॥ 45 ॥
നിഃശേഷബുദ്ധിസാക്ഷ്യാത്മാ സ്വയമേവ പ്രകാശതേ ।
വാസനാമാത്രസാക്ഷിത്വം സാക്ഷിണഃ സ്വാപ ഉച്യതേ ॥ 46 ॥
ഭൂതജന്മനി യദ്ഭൂതം കർമ തദ്വാസനാവശാത് ।
നേദീയസ്ത്വാദ്വയസ്യാദ്യേ സ്വപ്നം പ്രായഃ പ്രപശ്യതി ॥ 47 ॥
മധ്യേ വയസി കാർകശ്യാത്കരണാനാമിഹാർജിതഃ ।
വീക്ഷതേ പ്രായശഃ സ്വപ്നം വാസനാകർമണോർവശാത് ॥ 48 ॥
ഇയാസുഃ പരലോകം തു കർമവിദ്യാദിസംഭൃതം ।
ഭാവിനോ ജന്മനോ രൂപം സ്വപ്ന ആത്മാ പ്രപശ്യതി ॥ 49 ॥
യദ്വത്പ്രപതനാച്ഛ്യേനഃ ശ്രാന്തോ ഗഗനമണ്ഡലേ ।
ആകുഞ്ച്യ പക്ഷൗ യതതേ നീഡേ നിലയനായനീഃ ॥ 50 ॥
ഏവം ജാഗ്രത്സ്വപ്നഭൂമൗ ശ്രാന്ത ആത്മാഭിസഞ്ചരൻ ।
ആപീതകരണഗ്രാമഃ കാരണേനൈതി ചൈകതാം ॥ 51 ॥
നാഡീമാർഗൈരിന്ദ്രിയാണാമാകൃഷ്യാദായ വാസനാഃ ।
സർവം ഗ്രസിത്വാ കാര്യം ച വിജ്ഞാനാത്മാ വിലീയതേ ॥ 52 ॥
ഈശ്വാരാഖ്യേഽവ്യാകൃതേഽഥ യഥാ സുഖമയോ ഭവേത് ।
കൃത്സ്നപ്രപഞ്ചവിലയസ്തഥാ ഭവതി ചാത്മനഃ ॥ 53 ॥
യോഷിതഃ കാമ്യമാനായാഃ സംഭോഗാന്തേ യഥാ സുഖം ।
സ ആനന്ദമയോഽബാഹ്യോ നാന്തരഃ കേവലസ്തഥാ ॥ 54 ॥
പ്രാജ്ഞാത്മാനം സമാസാദ്യ വിജ്ഞാനാത്മാ തഥൈവ സഃ ।
വിജ്ഞാനാത്മാ കാരണാത്മാ തഥാ തിഷ്ഠംസ്തഥാപി സഃ ॥ 55 ॥
അവിദ്യാസൂക്ഷ്മവൃത്ത്യാനുഭവത്യേവ സുഖം യഥാ ।
തഥാഹം സുഖമസ്വാപ്സം നൈവ കിഞ്ചിദവേദിഷം.56 ॥
അജ്ഞാനമപി സാക്ഷ്യാദി വൃത്തിഭിശ്ചാനുഭൂയതേ ।
ഇത്യേവം പ്രത്യഭിജ്ഞാപി പശ്ചാത്തസ്യോപജായതേ ॥ 57 ॥
ജാഗ്രത്സ്വപ്നസുഷുപ്ത്യാഖ്യമേവേഹാമുത്ര ലോകയോഃ ।
പശ്ചാത്കർമവശാദേവ വിസ്ഫുലിംഗാ യഥാനലാത് ।
ജായന്തേ കാരണാദേവ മനോബുദ്ധ്യാദികാനി തു ॥ 58 ॥
പയഃപൂർണോ ഘടോ യദ്വന്നിമഗ്നഃ സലിലാശയേ ।
തൈരേവിദ്ധത ആയാതി വിജ്ഞാനാത്മാ തഥൈത്യജാത് ॥ 59 ॥
വിജ്ഞാനാത്മാ കാരണാത്മാ തഥാ തിഷ്ഠംസ്തഥാപി സഃ ।
ദൃശ്യതേ സത്സു തേഷ്വേവ നഷ്ടേഷ്വായാത്യദൃശ്യതാം ॥ 60 ॥
ഏകാകാരോഽര്യമാ തത്തത്കാര്യേഷ്വിവ പരഃ പുമാൻ ।
കൂടസ്ഥോ ദൃശ്യതേ തദ്വദ്ഗച്ഛത്യാഗച്ഛതീവ സഃ ॥ 61 ॥
മോഹമാത്രാന്തരായത്വാത്സർവം തസ്യോപപദ്യതേ ।
ദേഹാദ്യതീത ആത്മാപി സ്വയഞ്ജ്യോതിഃ സ്വഭാവതഃ ॥ 62 ॥
ഏവം ജീവസ്വരൂപം തേ പ്രോക്തം ദശരഥാത്മജ ॥ 63 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
ജീവസ്വരൂപകഥനം നാമ ദശമോഽധ്യായഃ ॥ 10 ॥
അഥ ഏകാദശോഽധ്യായഃ ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
ദേഹാന്തരഗതിം തസ്യ പരലോകഗതിം തഥാ ।
വക്ഷ്യാമി നൃപശാർദൂല മത്തഃ ശൃണു സമാഹിതഃ ॥ 1 ॥
ഭുക്തം പീതം യദസ്ത്യത്ര തദ്രസാദാമബന്ധനം ।
സ്ഥൂലദേഹസ്യ ലിംഗസ്യ തേന ജീവനധാരണം ॥ 2 ॥
വ്യാധിനാ ജരയാ വാപി പീഡ്യതേ ജാഠരോഽനലഃ ।
ശ്ലേഷ്മണാ തേന ഭുക്താന്നം പീതം വാ ന പചത്യലം ॥ 3 ॥
ഭുക്തപീതരസാഭാവാദാശു ശുഷ്യന്തി ധാതവഃ ।
ഭുക്തപീതരസേനൈവ ദേഹം ലിമ്പന്തി വായവഃ ॥ 4 ॥
സമീകരോതി യസ്മാത്തത്സമാനോ വായുരുച്യതേ ।
തദാനീം തദ്രസാഭാവാദാമബന്ധനഹാനിതഃ ॥ 5 ॥
പരിപക്വരസത്വേന യഥാ ഗൗരവതഃ ഫലം ।
സ്വയമേവ പതത്യാശു തഥാ ലിംഗം തനോർവ്രജേത് ॥ 6 ॥
തത്തത്സ്ഥാനാദപാകൃഷ്യ ഹൃഷീകാണാം ച വാസനാഃ ।
ആധ്യാത്മികാധിഭൂതാനി ഹൃത്പദ്മേ ചൈകതാം ഗതഃ ॥ 7 ॥
തദോർധ്വഗഃ പ്രാണവായുഃ സംയുക്തോ നവവായുഭിഃ ।
ഊർധ്വോച്ഛ്വാസീ ഭവത്യേഷ തഥാ തേനൈകതം ഗതഃ ॥ 8 ॥
ചക്ഷുഷോ വാഥ മൂർധ്നോ വാ നാഡീമാർഗം സമാശ്രിതഃ ।
വിദ്യാകർമസമായുക്തോ വാസനാഭിശ്ച സംയുതഃ.
പ്രാജ്ഞാത്മാനം സമാശ്രിത്യ വിജ്ഞാനാത്മോപസർപതി ॥ 9 ॥
യഥാ കുംഭോ നീയമാനോ ദേശാദ്ദേശാന്തരം പ്രതി ।
ഖപൂർണ ഏവ സർവത്ര സ സാകാശോഽപി തത്ര തു ॥ 10 ॥
ഘടാകാശാഖ്യതാം യാതി തദ്വല്ലിംഗം പരാത്മനഃ ॥ 11 ॥
പുനർദേഹാന്തരം യാതി യഥാ കർമാനുസാരതഃ ।
ആമോക്ഷാത്സഞ്ചരേത്യേവം മത്സ്യഃ കൂലദ്വയം യഥാ ॥ 12 ॥
പാപഭോഗായ ചേദ്ഗച്ഛേദ്യമദൂതൈരധിഷ്ഠിതഃ ।
യാതനാദേഹമാശ്രിത്യ നരകാനേവ കേവലം ॥ 13 ॥
ഇഷ്ടാപൂർതാദികർമാണി യോഽനുതിഷ്ഠതി സർവദാ ।
പിതൃലോകം വ്രജത്യേഷ ധൂമമാശ്രിത്യ ബർഹിഷഃ ॥ 14 ॥
ധൂമാദ്രാത്രിം തതഃ കൃഷ്ണപക്ഷം തസ്മാച്ച ദക്ഷിണം ।
അയനം ച തതോ ലോകം പിതൄണാം ച തതഃ പരം ।
ചന്ദ്രലോകേ ദിവ്യദേഹം പ്രാപ്യ ഭുങ്ക്തേ പരാം ശ്രിയം ॥ 15 ॥
തത്ര ചന്ദ്രമസാ സോഽസൗ യാവത്കർമഫലം വസേത് ।
തഥൈവ കർമശേഷേണ യഥേതം പുനരാവ്രജേത് ॥ 16 ॥
വപുർവിഹായ ജീവത്വമാസാദ്യാകാശമേതി സഃ ।
ആകാശാദ്വായുമാഗത്യ വായോരംഭോ വ്രജത്യഥ ॥ 17 ॥
അദ്ഭ്യോ മേഘം സമാസാദ്യ തതോ വൃഷ്ടിർഭവേദസൗ ।
തതോ ധാന്യാനി ഭക്ഷ്യാണി ജായതേ കർമചോദിതഃ ॥ 18 ॥
യോനിമന്യേ പ്രപദ്യന്തേ ശരീരത്വായ ദേഹിനഃ ।
മുക്തിമന്യേഽനുസംയാന്തി യഥാകർമ യഥാശ്രുതം ॥ 19 ॥
തതോഽന്നത്വം സമാസാദ്യ പിതൃഭ്യാം ഭുജ്യതേ പരം ।
തതഃ ശുക്രം രജശ്ചൈവ ഭൂത്വാ ഗർഭോഽഭിജായതേ ॥ 20 ॥
തതഃ കർമാനുസാരേണ ഭവേത്സ്ത്രീപുംനപുംസകഃ ।
ഏവം ജീവഗതിഃ പ്രോക്താ മുക്തിം തസ്യ വദാമി തേ ॥ 21 ॥
യസ്തു ശാന്ത്യാദിയുക്തഃ സൻസദാ വിദ്യാരതോ ഭവേത് ।
സ യാതി ദേവയാനേന ബ്രഹ്മലോകാവധിം നരഃ ॥ 22 ॥
അർചിർഭൂത്വാ ദിനം പ്രാപ്യ ശുക്ലപക്ഷമഥോ വ്രജേത് ।
ഉത്തരായണമാസാദ്യ സംവത്സരമഥോ വ്രജേത് ॥ 23 ॥
ആദിത്യചന്ദ്രലോകൗ തു വിദ്യുല്ലോകമതഃ പരം ।
അഥ ദിവ്യഃ പുമാൻകശ്ചിദ്ബ്രഹ്മലോകാദിഹൈതി സഃ ॥ 24 ॥
ദിവ്യേ വപുഷി സന്ധായ ജീവമേവം നയത്യസൗ ॥ 25 ॥
ബ്രഹ്മലോകേ ദിവ്യദേഹേ ഭുക്ത്വാ ഭോഗാന്യഥേപ്സിതാൻ ।
തത്രോഷിത്വാ ചിരം കാലം ബ്രഹ്മണാ സഹ മുച്യതേ ॥ 26 ॥
ശുദ്ധബ്രഹ്മരതോ യസ്തു ന സ യാത്യേവ കുത്രചിത് ।
തസ്യ പ്രാണാ വിലീയന്തേ ജലേ സൈന്ധവഖില്യവത് ॥ 27 ॥
സ്വപ്നദൃഷ്ടാ യഥാ സ്റിഷ്ടിഃ പ്രബുദ്ധസ്യ വിലീയതേ ।
ബ്രഹ്മജ്ഞാനവതസ്തദ്വദ്വിലീയന്തേ തദൈവ തേ ।
വിദ്യാകർമവിഹീനോ യസ്തൃതീയം സ്ഥാനമേതി സഃ ॥ 28.
ഭുക്ത്വാ ച നരകാൻഘോരാന്മഹാരൗരവരൗരവാൻ ।
പശ്ചാത്പ്രാക്തനശേഷേണ ക്ഷുദ്രജന്തുർഭവേദസൗ ॥ 29 ॥
യൂകാമശകദംശാദി ജന്മാസൗ ലഭതേ ഭുവി ।
ഏവം ജീവഗതിഃ പ്രോക്താ കിമന്യച്ഛ്രോതുമിച്ഛസി ॥ 30 ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ഭഗവന്യത്ത്വയാ പ്രോക്തം ഫലം തജ്ജ്ഞാനകർമണോഃ ।
ബ്രഹ്മലോകേ ചന്ദ്രലോകേ ഭുങ്ക്തേ ഭോഗാനിതി പ്രഭോ ॥ 31 ॥
ഗന്ധർവാദിഷു ലോകേഷു കഥം ഭോഗഃ സമീരിതഃ ।
ദേവത്വം പ്രാപ്നുയാത്കശ്ചിത്കശ്ചിദിന്ദ്രത്വമേതി ച ॥ 32 ॥
ഏതത്കർമഫലം വാസ്തു വിദ്യാഫലമഥാപി വാ ।
തദ്ബ്രൂഹി ഗിരിജാകാന്ത തത്ര മേ സംശയോ മഹാൻ ॥ 33 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
തദ്വിദ്യാകർമണോരേവാനുസാരേണ ഫലം ഭവേത് ।
യുവാ ച സുന്ദരഃ ശൂരോ നീരോഗോ ബലവാൻ ഭവേത് ॥ 34 ॥
സപ്തദ്വീപാം വസുമതീം ഭുങ്ക്തേ നിഷ്കണ്ടകം യദി ।
സ പ്രോക്തോ മാനുഷാനന്ദസ്തസ്മാച്ഛതഗുണോ മതഃ ॥ 35 ॥
മനുഷ്യസ്തപസാ യുക്തോ ഗന്ധർവോ ജായതേഽസ്യ തു ।
തസ്മാച്ഛതഗുണോ ദേവഗന്ധർവാണാം ന സംശയഃ ॥ 36 ॥
ഏവം ശതഗുണാനന്ദ ഉത്തരോത്തരതോ ഭവേത് ।
പിതൄണാം ചിരലോകാനാമാജാനസുരസമ്പദാം ॥ 37 ॥
ദേവതാനാമഥേന്ദ്രസ്യ ഗുരോസ്തദ്വത്പ്രജാപതേഃ ।
ബ്രഹ്മണശ്ചൈവമാനന്ദഃ പുരസ്താദുത്തരോത്തരഃ ॥ 38 ॥
ജ്ഞാനാധിക്യാത്സുഖാധിക്യം നാന്യദസ്തി സുരാലയേ ।
ശ്രോത്രിയോഽവൃജിനോഽകാമഹതോ യശ്ച ദ്വിജോ ഭവേത് ॥ 39 ॥
തസ്യാപ്യേവം സമാഖ്യാതാ ആനന്ദാശ്ചോത്തരോത്തരം ।
ആത്മജ്ഞാനാത്പരം നാസ്തി തസ്മാദ്ദശരഥാത്മജ ॥ 40 ॥
ബ്രാഹ്മണഃ കർമഭിർനൈവ വർധതേ നൈവ ഹീയതേ ।
ന ലിപ്യതേ പാതകേന കർമണാ ജ്ഞാനവാന്യദി ॥ 41 ॥
തസ്മാത്സർവാധികോ വിഭോ ജ്ഞാനവാനേവ ജായതേ ।
ജ്ഞാത്വാ യഃ കുരുതേ കർമ തസ്യാക്ഷയ്യഫലം ലഭേത് ॥ 42 ॥
യത്ഫലം ലഭതേ മർത്യഃ കോടിബ്രാഹ്മണഭോജനൈഃ ।
തത്ഫലം സമവാപ്നോതി ജ്ഞാനിനം യസ്തു ഭോജയേത് ॥ 43 ॥
ജ്ഞാനവന്തം ദ്വിജം യസ്തു ദ്വിഷതേ ച നരാധമഃ ।
സ ശുഷ്യമാണോ മ്രിയതേ യസ്മാദീശ്വര ഏവ സഃ ॥ 44 ॥
ഉപാസകോ ന യാത്യേവ യസ്മാത്പുനരധോഗതിം ।
ഉപാസനരതോ ഭൂത്വാ തസ്മാദാസ്സ്വ സുഖീ നൃപ ॥ 45 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
ജീവഗത്യാദിനിരൂപണം നാമൈകാദശോഽധ്യായഃ ॥ 11 ॥
അഥ ദ്വാദശോഽധ്യായഃ ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ഭഗവന്ദേവദേവേശ നമസ്തേഽസ്തു മഹേശ്വര ।
ഉപാസനവിധിം ബ്രൂഹി ദേശം കാലം ച തസ്യ തു ॥ 1 ॥
അംഗാനി നിയമാംശ്ചൈവ മയി തേഽനുഗ്രഹോ യദി ॥
ഈശ്വര ഉവാച ॥
ശൃണു രാമ പ്രവക്ഷ്യാമി ദേശം കാലമുപാസനേ ॥ 2 ॥
സർവാകാരോഽഹമേവൈകഃ സച്ചിദാനന്ദവിഗ്രഹഃ ।
മദംശേന പരിച്ഛിന്നാ ദേഹാഃ സർവദിവൗകസാം ॥ 3 ॥
യേ ത്വന്യദേവതാഭക്താ യജന്തേ ശ്രദ്ധയാന്വിതാഃ ।
തേഽപി മാമേവ രാജേന്ദ്ര യജന്ത്യവിധിപൂർവകം ॥ 4 ॥
യസ്മാത്സർവമിദം വിശ്വം മത്തോ ന വ്യതിരിച്യതേ ।
സർവക്രിയാണാം ഭോക്താഹം സർവസ്യാഹം ഫലപ്രദഃ ॥ 5 ॥
യേനാകാരേണ യേ മർത്യാ മാമേവൈകമുപാസതേ ।
തേനാകാരേണ തേഭ്യോഽഹം പ്രസന്നോ വാഞ്ഛിതം ദദേ ॥ 6 ॥
വിധിനാഽവിധിനാ വാപി ഭക്ത്യാ യേ മാമുപാസതേ ।
തേഭ്യഃ ഫലം പ്രയച്ഛാമി പ്രസന്നോഽഹം ന സംശയഃ ॥ 7 ॥
അപി ചേത്സുദുരാചാരോ ഭജതേ മാമനന്യഭാക് ।
സാധുരേവ സ മന്തവ്യഃ സമ്യഗ്വ്യവസിതോ ഹി സഃ ॥ 8 ॥
സ്വജീവത്വേന യോ വേത്തി മാമേവൈകമനന്യധീഃ ।
തം ന സ്പൃശന്തി പാപാനി ബ്രഹ്മഹത്യാദികാന്യപി ॥ 9 ॥
ഉപാസാവിധയസ്തത്ര ചത്വാരഃ പരികീർതിതാഃ ।
സമ്പദാരോപസംവർഗാധ്യാസാ ഇതി മനീഷിഭിഃ ॥ 10 ॥
അൽപസ്യ ചാധികത്വേന ഗുണയോഗാദ്വിചിന്തനം ।
അനന്തം വൈ മന ഇതി സമ്പദ്വിധിരുദീരിതഃ ॥ 11 ॥
വിധാവാരോപ്യ യോപാസാ സാരോപഃ പരികീർതിതഃ ।
യദ്വദോങ്കാരമുദ്ഗീഥമുപാസീതേത്യുദാഹൃതഃ ॥ 12 ॥
ആരോപോ ബുദ്ധിപൂർവേണ യ ഉപാസാവിധിശ്ച സഃ ।
യോഷിത്യഗ്നിമതിര്യത്തദധ്യാസഃ സ ഉദാഹൃതഃ ॥ 13 ॥
ക്രിയായോഗേന ചോപാസാവിധിഃ സംവർഗ ഉച്യതേ ।
സംവർതവായുഃ പ്രലയേ ഭൂതാന്യേകോഽവസീദതി ॥ 14 ॥
ഉപസംഗമ്യ ബുദ്ധ്യാ യദാസനം ദേവതാത്മനാ ।
തദുപാസനമന്തഃ സ്യാത്തദ്ബഹിഃ സമ്പദാദയഃ ॥ 15 ॥
ജ്ഞാനാന്തരാനന്തരിതസജാതിജ്ഞാനസംഹതേഃ ।
സമ്പന്നദേവതാത്മത്വമുപാസനമുദീരിതം ॥ 16 ॥
സമ്പദാദിഷു ബാഹ്യേഷു ദൃഢബുദ്ധിരുപാസനം ।
കർമകാലേ തദംഗേഷു ദൃഷ്ടിമാത്രമുപാസനം ।
ഉപാസനമിതി പ്രോക്തം തദംഗാനി ബ്രുവേ ശൃണു ॥ 17 ॥
തീർഥക്ഷേത്രാദിഗമനം ശ്രദ്ധാം തത്ര പരിത്യജേത് ।
സ്വചിത്തൈകാഗ്രതാ യത്ര തത്രാസീത സുഖം ദ്വിജഃ ॥ 18 ॥
കംബലേ മൃദുതൽപേ വാ വ്യാഘ്രചർമണി വാസ്ഥിതഃ ।
വിവിക്തദേശേ നിയതഃ സമഗ്രീവശിരസ്തനുഃ ॥ 19 ॥
അത്യാശ്രമസ്ഥഃ സകലാനീന്ദ്രിയാണി നിരുധ്യ ച ।
ഭക്ത്യാഥ സ്വഗുരും നത്വാ യോഗം വിദ്വാൻപ്രയോജയേത് ॥ 20 ॥
യസ്ത്വവിജ്ഞാനവാൻഭവത്യയുക്തമനസാ സദാ ।
തസ്യേന്ദ്രിയാണ്യവശ്യാനി ദുഷ്ടാശ്വാഇവ സാരഥേഃ ॥ 21 ॥
വിജ്ഞാനീ യസ്തു ഭവതി യുക്തേന മനസാ സദാ ।
തസ്യേന്ദ്രിയാണി വശ്യാനി സദശ്വാ ഇവ സാരഥേഃ ॥ 22 ॥
യസ്ത്വവിജ്ഞാനവാൻ ഭവത്യമനസ്കഃ സദാഽശുചിഃ ।
ന സ തത്പദമാപ്നോതി സംസാരമധിഗച്ഛതി ॥ 23 ॥
വിജ്ഞാനീ യസ്തു ഭവതി സമനസ്കഃ സദാ ശുചിഃ ।
സ തത്പദമവാപ്നോതി യസ്മാദ്ഭൂയോ ന ജായതേ ॥ 24 ॥
വിജ്ഞാനസാരഥിര്യസ്തു മനഃ പ്രഗ്രഹ ഏവ ച ।
സോഽധ്വനഃ പാരമാപ്നോതി മമൈവ പരമം പദം ॥ 25 ॥
ഹൃത്പുണ്ഡരീകം വിരജം വിശുദ്ധം വിശദം തഥാ ।
വിശോകം ച വിചിന്ത്യാത്ര ധ്യായേന്മാം പരമേശ്വരം ॥ 26 ॥
അചിന്ത്യരൂപമവ്യക്തമനന്തമമൃതം ശിവം ।
ആദിമധ്യാന്തരഹിതം പ്രശാന്തം ബ്രഹ്മ കാരണം ॥ 27 ॥
ഏകം വിഭും ചിദാനന്ദമരൂപമജമദ്ഭുതം ।
ശുദ്ധസ്ഫടികസങ്കാശമുമാദേഹാർധധാരിണം ॥ 28 ॥
വ്യാഘ്രചർമാംബരധരം നീലകണ്ഠം ത്രിലോചനം ।
ജടാധരം ചന്ദ്രമൗലിം നാഗയജ്ഞോപവീതിനം ॥ 29 ॥
വ്യാഘ്രചർമോത്തരീയം ച വരേണ്യമഭയപ്രദം ।
പരാഭ്യാമൂർധ്വഹസ്താഭ്യാം ബിഭ്രാണം പരശും മൃഗം ॥ 30 ॥
കോടിമധ്യാഹ്നസൂര്യാഭം ചന്ദ്രകോടിസുശീതലം ।
ചന്ദ്രസൂര്യാഗ്നിനയനം സ്മേരവക്ത്രസരോരുഹം ॥ 31 ॥
ഭൂതിഭൂഷിതസർവാംഗം സർവാഭരണഭൂഷിതം ।
ഏവമാത്മാരണിം കൃത്വാ പ്രണവം ചോത്തരാരണിം ।
ധ്യാനനിർമഥനാഭ്യാസാത്സാക്ഷാത്പശ്യതി മാം ജനഃ ॥ 32 ॥
വേദവാക്യൈരലഭ്യോഽഹം ന ശാസ്ത്രൈർനാപി ചേതസാ ।
ധ്യാനേന വൃണുതേ യോ മാം സർവദാഹം വൃണോമി തം ॥ 33 ॥
നാവിരതോ ദുശ്ചരിതാന്നാശാന്തോ നാസമാഹിതഃ ।
നാശാന്തമാനസോ വാപി പ്രജ്ഞാനേന ലഭേത മാം ॥ 34 ॥
ജാഗ്രത്സ്വപ്നസുഷുപ്ത്യാദിപ്രപഞ്ചോ യഃ പ്രകാശതേ ।
തദ്ബ്രഹ്മാഹമിതി ജ്ഞാത്വാ സർവബന്ധൈഃ പ്രമുച്യതേ ॥ 35 ॥
ത്രിഷു ധാമസു യദ്ഭോഗ്യം ഭോക്താ ഭോഗശ്ച യദ്ഭവേത് ।
തജ്ജ്യോതിർലക്ഷണഃ സാക്ഷീ ചിന്മാത്രോഽഹം സദാശിവഃ ॥ 36 ॥
ഏകോ ദേവഃ സർവഭൂതേഷു ഗൂഢഃ
സർവവ്യാപീ സർവഭൂതാന്തരാത്മാ ।
സർവാധ്യക്ഷഃ സർവഭൂതാധിവാസഃ
സാക്ഷീ ചേതാ കേവലോ നിർഗുണശ്ച ॥ 37
ഏകോ വശീ സർവഭൂതാന്തരാത്മാ-
പ്യേകം ബീജം നിത്യദാ യഃ കരോതി ।
തം മാം നിത്യം യേഽനുപശ്യന്തി ധീരാ-
സ്തേഷാം ശാന്തിഃ ശാശ്വതീ നേതരേഷാം ॥ 38 ॥
അഗ്നിര്യഥൈകോ ഭുവനം പ്രവിഷ്ടോ
രൂപം രൂപം പ്രതിരൂപോ ബഭൂവ ।
ഏകസ്തഥാ സർവഭൂതാന്തരാത്മാ
ന ലിപ്യതേ ലോകദുഃഖേന ബാഹ്യഃ ॥ 39 ॥
വേദേഹ യോ മാം പുരുഷം മഹാന്ത-
മാദിത്യവർണം തമസഃ പരസ്താത് ।
സ ഏവ വിദ്വാനമൃതോഽത്ര ഭൂയാ-
ന്നാന്യസ്തു പന്ഥാ അയനായ വിദ്യതേ ॥ 40 ॥
ഹിരണ്യഗർഭം വിദധാമി പൂർവം
വേദാംശ്ച തസ്മൈ പ്രഹിണോമി യോഽഹം ।
തം ദേവമീഡ്യം പുരുഷം പുരാണം
നിശ്ചിത്യ മാം മൃത്യുമുഖാത്പ്രമുച്യതേ ॥ 41 ॥
ഏവം ശാന്ത്യാദിയുക്തഃ സൻ വേത്തി മാം തത്ത്വതസ്തു യഃ ।
നിർമുക്തദുഃഖസന്താനഃ സോഽന്തേ മയ്യേവ ലീയതേ ॥ 42 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
ഉപാസനാജ്ഞാനഫലം നാമ ദ്വാദശോഽധ്യായഃ ॥ 12 ॥
അഥ ത്രയോദശോഽധ്യായഃ ।
സൂത ഉവാച ॥
ഏവം ശ്രുത്വാ കൗസലേയസ്തുഷ്ടോ മതിമതാം വരഃ ।
പപ്രച്ഛ ഗിരിജാകാന്തം സുഭഗം മുക്തിലക്ഷണം ॥ 1 ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ഭഗവൻകരുണാവിഷ്ടഹൃദയ ത്വം പ്രസീദ മേ ।
സ്വരൂപലക്ഷണം മുക്തേഃ പ്രബ്രൂഹി പരമേശ്വര ॥ 2 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
സാലോക്യമപി സാരൂപ്യം സാർഷ്ട്യം സായുജ്യമേവ ച ।
കൈവല്യം ചേതി താം വിദ്ധി മുക്തിം രാഘവ പഞ്ചധാ ॥ 3 ॥
മാം പൂജയതി നിഷ്കാമഃ സർവദാ ജ്ഞാനവർജിതഃ ।
സ മേ ലോകം സമാസാദ്യ ഭുങ്ക്തേ ഭോഗാന്യഥേപ്സിതാൻ ॥ 4 ॥
ജ്ഞാത്വാ മാം പൂജയേദ്യസ്തു സർവകാമവിവർജിതഃ ।
മയാ സമാനരൂപഃ സന്മമ ലോകേ മഹീയതേ ॥ 5 ॥
ഇഷ്ടാപൂർതാദി കർമാണി മത്പ്രീത്യൈ കുരുതേ തു യഃ ।
യത്കരോതി യദശ്നാതി യജ്ജുഹോതി ദദാതി യത് ॥ 6 ॥
യത്തപസ്യതി തത്സർവം യഃ കരോതി മദർപണം ।
മല്ലോകേ സ ശ്രിയം ഭുങ്ക്തേ മത്തുല്യം പ്രാഭവം ഭജേത് ॥ 7 ॥
യസ്തു ശാന്ത്യാദിയുക്തഃ സന്മാമാത്മത്വേന പശ്യതി ।
സ ജായതേ പരം ജ്യോതിരദ്വൈതം ബ്രഹ്മ കേവലം ।
ആത്മസ്വരൂപാവസ്ഥാനം മുക്തിരിത്യഭിധീയതേ ॥ 8 ॥
സത്യം ജ്ഞാനമനന്തം സദാനന്ദം ബ്രഹ്മകേവലം ।
സർവധർമവിഹീനം ച മനോവാചാമഗോചരം ॥ 9 ॥
സജാതീയവിജാതീയപദാർഥാനാമസംഭവാത് ।
അതസ്തദ്വ്യതിരിക്താനാമദ്വൈതമിതി സഞ്ജ്ഞിതം ॥ 10 ॥
മത്വാ രൂപമിദം രാമ ശുദ്ധം യദഭിധീയതേ ।
മയ്യേവ ദൃശ്യതേ സർവം ജഗത്സ്ഥാവരജംഗമം ॥ 11 ॥
വ്യോമ്നി ഗന്ധർവനഗരം യഥാ ദൃഷ്ടം ന ദൃശ്യതേ ।
അനാദ്യവിദ്യയാ വിശ്വം സർവം മയ്യേവ കൽപ്യതേ ॥ 12 ॥
മമ സ്വരൂപജ്ഞാനേന യദാഽവിദ്യാ പ്രണശ്യതി ।
തദൈക ഏവ വർത്തേഽഹം മനോവാചാമഗോചരഃ ॥ 13 ॥
സദൈവ പരമാനന്ദഃ സ്വപ്രകാശശ്ചിദാത്മകഃ.
ന കാലഃ പഞ്ചഭൂതാനി ന ദിശോ വിദിശശ്ച ന ॥ 14 ॥
മദന്യന്നാസ്തി യത്കിഞ്ചിത്തദാ വർത്തേഽഹമേകലഃ ॥ 15 ॥
ന സന്ദൃശേ തിഷ്ഠതി മേ സ്വരൂപം
ന ചക്ഷുഷാ പശ്യതി മാം തു കശ്ചിത് ।
ഹൃദാ മനീഷാ മനസാഭിക്ലൃപ്തം
യേ മാം വിദുസ്തേ ഹ്യമൃതാ ഭവന്തി ॥ 16 ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
കഥം ഭഗവതോ ജ്ഞാനം ശുദ്ധം മർത്യസ്യ ജായതേ ।
തത്രോപായം ഹര ബ്രൂഹി മയി തേഽനുഗ്രഹോ യദി ॥ 17 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
വിരജ്യ സർവഭൂയേഭ്യ ആവിരിഞ്ചിപദാദപി ।
ഘൃണാം വിതത്യ സർവത്ര പുത്രമിത്രാദികേഷ്വപി ॥ 18 ॥
ശ്രദ്ധാലുർഭക്തിമാർഗേഷു വേദാന്തജ്ഞാനലിപ്സയാ ।
ഉപായനകരോ ഭൂത്വാ ഗുരും ബ്രഹ്മവിദം വ്രജേത് ॥ 19 ॥
സേവാഭിഃ പരിതോഷ്യൈനം ചിരകാലം സമാഹിതഃ ।
സർവവേദാന്തവാക്യാർഥം ശൃണുയാത്സുസമാഹിതഃ ॥ 20 ॥
സർവവേദാന്തവാക്യാനാം മയി താത്പര്യനിശ്ചയം ।
ശ്രവണം നാമ തത്പ്രാഹുഃ സർവേ തേ ബ്രഹ്മവാദിനഃ ॥ 21 ॥
ലോഹമണ്യാദിദൃഷ്ടാന്തയുക്തിഭിര്യദ്വിചിന്തനം ।
തദേവ മനനം പ്രാഹുർവാക്യാർഥസ്യോപബൃംഹണം ॥ 22 ॥
നിർമമോ നിരഹങ്കാരഃ സമഃ സംഗവർജിതഃ.
സദാ ശാന്ത്യാദിയുക്തഃ സന്നാത്മന്യാത്മാനമീക്ഷതേ ॥ 23 ॥
യത്സദാ ധ്യാനയോഗേന തന്നിദിധ്യാസനം സ്മൃതം ॥ 24 ॥
സർവകർമക്ഷയവശാത്സാക്ഷാത്കാരോഽപി ചാത്മനഃ ।
കസ്യചിജ്ജായതേ ശീഘ്രം ചിരകാലേന കസ്യചിത് ॥ 25 ॥
കൂടസ്ഥാനീഹ കർമാണി കോടിജന്മാർജിതാന്യപി ।
ജ്ഞാനേനൈവ വിനശ്യന്തി ന തു കർമായുതൈരപി ॥ 26 ॥
ജ്ഞാനാദൂർധ്വം തു യത്കിഞ്ചിത്പുണ്യം വാ പാപമേവ വാ ।
ക്രിയതേ ബഹു വാൽപം വാ ന തേനായം വിലിപ്യതേ ॥ 27 ॥
ശരീരാരംഭകം യത്തു പ്രാരബ്ധം കർമ ജന്മിനഃ ।
തദ്ഭോഗേനൈവ നഷ്ടം സ്യാന്ന തു ജ്ഞാനേന നശ്യതി ॥ 28 ॥
നിർമോഹോ നിരഹങ്കാരോ നിർലേപഃ സംഗവർജിതഃ ।
സർവഭൂതേഷു ചാത്മാനം സർവഭൂതാനി ചാത്മനി ।
യഃ പശ്യൻസഞ്ചരത്യേഷ ജീവന്മുക്തോഽഭിധീയതേ ॥ 29 ॥
അഹിനിർല്വയനീ യദ്വദ്ദ്രഷ്ടുഃ പൂർവം ഭയപ്രദാ ।
തതോഽസ്യ ന ഭയം കിഞ്ചിത്തദ്വദ്ദ്രഷ്ടുരയം ജനഃ ॥ 30 ॥
യദാ സർവേ പ്രമുച്യന്തേ കാമാ യേഽസ്യ വശം ഗതാഃ ।
അഥ മർത്യോഽമൃതോ ഭവത്യേതാവദനുശാസനം ॥ 31 ॥
മോക്ഷസ്യ ന ഹി വാസോഽസ്തി ന ഗ്രാമാന്തരമേവ വാ ।
അജ്ഞാനഹൃദയഗ്രന്ഥിനാശോ മോക്ഷ ഇതി സ്മൃതഃ ॥ 32 ॥
വൃക്ഷാഗ്രച്യുതപാദോ യഃ സ തദൈവ പതത്യധഃ ।
തദ്വജ്ജ്ഞാനവതോ മുക്തിർജായതേ നിശ്ചിതാപി തു ॥ 33 ॥
തീർഥം ചാണ്ഡാലഗേഹേ വാ യദി വാ നഷ്ടചേതനഃ ।
പഏരിത്യജന്ദേഹമിമം ജ്ഞാനാദേവ വിമുച്യതേ ॥ 34 ॥
സംവീതോ യേന കേനാശ്നൻഭക്ഷ്യം വാഭക്ഷ്യമേവ വാ ।
ശയാനോ യത്ര കുത്രാപി സർവാത്മാ മുച്യതേഽത്ര സഃ ॥ 35 ॥
ക്ഷീരാദുദ്ധൃതമാജ്യം തത്ക്ഷിപ്തം പയസി തത്പുനഃ ।
ന തേനൈവൈകതാം യാതി സംസാരേ ജ്ഞാനവാംസ്തഥാ ॥ 36 ॥
നിത്യം പഠതി യോഽധ്യായമിമം രാമ ശൃണോതി വാ ।
സ മുച്യതേ ദേഹബന്ധാദനായാസേന രാഘവ ॥ 37 ॥
അതഃ സംയതചിത്തസ്ത്വം നിത്യം പഠ മഹീപതേ ।
അനായാസേന തേനൈവ സർവഥാ മോക്ഷമാപ്സ്യസി ॥ 38 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
മോക്ഷയോഗോ നാമ ത്രയോദശോഽധ്യായഃ ॥ 13 ॥
അഥ ചതുർദശോഽധ്യായഃ ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ഭഗവന്യദി തേ രൂപം സച്ചിദാനന്ദവിഗ്രഹം ।
നിഷ്കലം നിഷ്ക്രിയം ശാന്തം നിരവദ്യം നിരഞ്ജനം ॥ 1 ॥
സർവധർമവിഹീനം ച മനോവാചാമഗോചരം ।
സർവവ്യാപിതയാത്മാനമീക്ഷതേ സർവതഃ സ്ഥിതം ॥ 2 ॥
ആത്മവിദ്യാതപോമൂലം തദ്ബ്രഹ്മോപനിഷത്പരം ।
അമൂർതം സർവഭൂതാത്മാകാരം കാരണകാരണം ॥ 3 ॥
യത്തദദൃശ്യമഗ്രാഹ്യം തദ്ഗ്രാഹ്യം വാ കഥം ഭവേത് ।
അത്രോപായമജാനാനസ്തേന ഖിന്നോഽസ്മി ശങ്കര ॥ 4 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
ശൃണു രാജൻപ്രവക്ഷ്യാമി തത്രോപായം മഹാഭുജ ।
സഗുണോപാസനാഭിസ്തു ചിത്തൈകാഗ്ര്യം വിധായ ച ॥ 5 ॥
സ്ഥൂലസൗരാംഭികാന്യായാത്തത്ര ചിത്തം പ്രവർതയേത് ।
തസ്മിന്നന്നമയേ പിണ്ഡേ സ്ഥൂലദേഹേ തനൂഭൃതാം ॥ 6 ॥
ജന്മവ്യാധിജരാമൃത്യുനിലയേ വർതതേ ദൃഢാ ॥ 7 ॥
ആത്മബുദ്ധിരഹംമാനാത്കദാചിന്നൈവ ഹീയതേ ।
ആത്മാ ന ജായതേ നിത്യോ മ്രിയതേ വാ കഥഞ്ചന ॥ 8 ॥
സഞ്ജായതേഽസ്തി വിപരിണമതേ വർധതേ തഥാ ।
ക്ഷീയതേ നശ്യതീത്യേതേ ഷഡ്ഭാവാ വപുഷഃ സ്മൃതാഃ ॥ 9 ॥
ആത്മനോ ന വികാരിത്വം ഘടസ്ഥനഭസോ യഥാ ।
ഏവമാത്മാവപുസ്തസ്മാദിതി സഞ്ചിന്തയേദ്ബുധഃ ॥ 10 ॥
മൂഷാനിക്ഷിപ്തഹേമാഭഃ കോശഃ പ്രാണമയോഽത്ര തു ।
വർതതേഽന്തരതോ ദേഹേ ബദ്ധഃ പ്രാണാദിവായുഭിഃ ॥ 11 ॥
കർമേന്ദ്രിയൈഃ സമായുക്തശ്ചലനാദിക്രിയാത്മകഃ ।
ക്ഷുത്പിപാസാപരാഭൂതോ നായമാത്മാ ജഡോ യതഃ ॥ 12 ॥
ചിദ്രൂപ ആത്മാ യേനൈവ സ്വദേഹമഭിപശ്യതി ।
ആത്മൈവ ഹി പരം ബ്രഹ്മ നിർലേപഃ സുഖനീരധിഃ ॥ 13 ॥
ന തദശ്നാതി കിഞ്ചൈതത്തദശ്നാതി ന കശ്ചന ॥ 14 ॥
തതഃ പ്രാണമയേ കോശേ കോശോഽസ്ത്യേവ മനോമയഃ ।
സ സങ്കൽപവികൽപാത്മാ ബുദ്ധീന്ദ്രിയസമായുതഃ ॥ 15 ॥
കാമഃ ക്രോധസ്തഥാ ലോഭോ മോഹോ മാത്സര്യമേവ ച ।
മദശ്ചേത്യരിഷഡ്വർഗോ മമതേച്ഛാദയോഽപി ച ।
മനോമയസ്യ കോശസ്യ ധർമാ ഏതസ്യ തത്ര തു ॥ 16 ॥
യാ കർമവിഷയാ ബുദ്ധിർവേദശാസ്ത്രാർഥനിശ്ചിതാ ।
സാ തു ജ്ഞാനേന്ദ്രിയൈഃ സാർധം വിജ്ഞാനമയകോശതഃ ॥ 17 ॥
ഇഹ കർതൃത്വാഭിമാനീ സ ഏവ തു ന സംശയഃ ।
ഇഹാമുത്ര ഗതിസ്തസ്യ സ ജീവോ വ്യാവഹാരികഃ ॥ 18 ॥
വ്യോമാദിസാത്ത്വികാംശേഭ്യോ ജായന്തേ ധീന്ദ്രിയാണി തു ।
വ്യോമ്നഃ ശ്രോത്രം ഭുവോ ഘ്രാണം ജലാജ്ജിഹ്വാഥ തേജസഃ ॥ 19.
ചക്ഷുർവായോസ്ത്വഗുത്പന്നാ തേഷാം ഭൗതികതാ തതഃ ॥ 20 ॥
വ്യോമാദീനാം സമസ്താനാം സാത്ത്വികാംശേഭ്യ ഏവ തു ।
ജായന്തേ ബുദ്ധിമനസീ ബുദ്ധിഃ സ്യാന്നിശ്ചയാത്മികാ ॥ 21 ॥
വാക്പാണിപാദപായൂപസ്ഥാനി കർമേന്ദ്രിയാണി തു ।
വ്യോമാദീനാം രജോംഽശേഭ്യോ വ്യസ്തേഭ്യസ്താന്യനുക്രമാത് ॥ 22 ॥
സമസ്തേഭ്യോ രജോംഽശേഭ്യഃ പഞ്ച പ്രാണാദിവായവഃ ।
ജായന്തേ സപ്തദശകമേവം ലിംഗശരീരകം ॥ 23 ॥
ഏതല്ലിംഗശരീരം തു തപ്തായഃപിണ്ഡവദ്യതഃ ।
പരസ്പരാധ്യാസയോഗാത്സാക്ഷിചൈതന്യസംയുതം ॥ 24 ॥
തദാനന്ദമയഃ കോശോ ഭോക്തൃത്വം പ്രതിപദ്യതേ ।
വിദ്യാകർമഫലാദീനാം ഭോക്തേഹാമുത്ര സ സ്മൃതഃ ॥ 25 ॥
യദാധ്യാസം വിഹായൈഷ സ്വസ്വരൂപേണ തിഷ്ഠതി ।
അവിദ്യാമാത്രസംയുക്തഃ സാക്ഷ്യാത്മാ ജായതേ തദാ ॥ 26 ॥
ദ്രഷ്ടാന്തഃകരണാദീനാമനുഭൂതേഃ സ്മൃതേരപി ।
അതോഽന്തഃകരണാധ്യാസാദധ്യാസിത്വേന ചാത്മനഃ ।
ഭോക്തൃത്വം സാക്ഷിതാ ചേതി ദ്വൈധം തസ്യോപപദ്യതേ ॥ 27 ॥
ആതപശ്ചാപി തച്ഛായാ തത്പ്രകാശേ വിരാജതേ ।
ഏകോ ഭോജയിതാ തത്ര ഭുങ്ക്തേഽന്യഃ കർമണഃ ഫലം ॥ 28 ॥
ക്ഷേത്രജ്ഞം രഥിനം വിദ്ധി ശരീരം രഥമേവ തു ।
ബുദ്ധിം തു സാരഥിം വിദ്ധി പ്രഗ്രഹം തു മനസ്തഥാ ॥ 29 ॥
ഇന്ദ്രിയാണി ഹയാന്വിദ്ധി വിഷയാംസ്തേഷു ഗോചരാൻ ।
ഇന്ദ്രിയൈർമനസാ യുക്തം ഭോക്താരം വിദ്ധി പൂരുഷം ॥ 30 ॥
ഏവം ശാന്ത്യാദിയുക്തഃ സന്നുപാസ്തേ യഃ സദാ ദ്വിജഃ.
ഉദ്ഘാട്യോദ്ഘാട്യൈകമേകം യഥൈവ കദലീതരോഃ ॥ 31 ॥
വൽകലാനി തതഃ പശ്ചാല്ലഭതേ സാരമുത്തമം ।
തഥൈവ പഞ്ചകോശേഷു മനഃ സങ്ക്രാമയൻക്രമാത് ।
തേഷാം മധ്യേ തതഃ സാരമാത്മാനമപി വിന്ദതി ॥ 32 ॥
ഏവം മനഃ സമാധായ സംയതോ മനസി ദ്വിജഃ ।
അഥ പ്രവർതയേച്ചിത്തം നിരാകാരേ പരാത്മനി ॥ 33 ॥
തതോ മനഃ പ്രഗൃഹ്ണാതി പരമാത്മാനമവ്യയം ।
യത്തദദ്രേശ്യമഗ്രാഹ്യമസ്ഥൂലാദ്യുക്തിഗോചരം ॥ 34 ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ഭഗവഞ്ഛ്രവണേ നൈവ പ്രവർതന്തേ ജനാഃ കഥം ।
വേദശാസ്ത്രാർഥസമ്പന്നാ യജ്വാനഃ സത്യവാദിനഃ ॥ 35 ॥
ശൃണ്വന്തോഽപി തഥാത്മാനം ജാനതേ നൈവ കേചന ।
ജ്ഞാത്വാപി മന്വതേ മിഥ്യാ കിമേതത്തവ മായയാ ॥ 36 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
ഏവമേവ മഹാബാഹോ നാത്ര കാര്യാ വിചാരണാ ।
ദൈവീ ഹ്യേഷാ ഗുണമയീ മമ മായാ ദുരത്യയാ ॥ 37 ॥
മാമേവ യേ പ്രപദ്യന്തേ മായാമേതാം തരന്തി തേ ।
അഭക്താ യേ മഹാബാഹോ മമ ശ്രദ്ധാ വിവർജിതാഃ ॥ 38 ॥
ഫലം കാമയമാനാസ്തേ ചൈഹികാമുഷ്മികാദികം ।
ക്ഷയിഷ്ണ്വൽപം സാതിശയം യതഃ കർമഫലം മതം ॥ 39 ॥
തദവിജ്ഞായ കർമാണി യേ കുർവന്തി നരാധമാഃ ।
മാതുഃ പതന്തി തേ ഗർഭേ മൃത്യോർവക്ത്രേ പുനഃ പുനഃ ॥ 40 ॥
ഏവം ശാന്ത്യാദിയുക്തഃ സന്നുപാസ്തേ യഃ സദാ ദ്വിജഃ.
ഉദ്ഘാട്യോദ്ഘാട്യൈകമേകം യഥൈവ കദലീതരോഃ ॥ 31 ॥
വൽകലാനി തതഃ പശ്ചാല്ലഭതേ സാരമുത്തമം ।
തഥൈവ പഞ്ചകോശേഷു മനഃ സങ്ക്രാമയൻക്രമാത് ।
തേഷാം മധ്യേ തതഃ സാരമാത്മാനമപി വിന്ദതി ॥ 32 ॥
ഏവം മനഃ സമാധായ സംയതോ മനസി ദ്വിജഃ ।
അഥ പ്രവർതയേച്ചിത്തം നിരാകാരേ പരാത്മനി ॥ 33 ॥
തതോ മനഃ പ്രഗൃഹ്ണാതി പരമാത്മാനമവ്യയം ।
യത്തദദ്രേശ്യമഗ്രാഹ്യമസ്ഥൂലാദ്യുക്തിഗോചരം ॥ 34 ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ഭഗവഞ്ഛ്രവണേ നൈവ പ്രവർതന്തേ ജനാഃ കഥം ।
വേദശാസ്ത്രാർഥസമ്പന്നാ യജ്വാനഃ സത്യവാദിനഃ ॥ 35 ॥
ശൃണ്വന്തോഽപി തഥാത്മാനം ജാനതേ നൈവ കേചന ।
ജ്ഞാത്വാപി മന്വതേ മിഥ്യാ കിമേതത്തവ മായയാ ॥ 36 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
ഏവമേവ മഹാബാഹോ നാത്ര കാര്യാ വിചാരണാ ।
ദൈവീ ഹ്യേഷാ ഗുണമയീ മമ മായാ ദുരത്യയാ ॥ 37 ॥
മാമേവ യേ പ്രപദ്യന്തേ മായാമേതാം തരന്തി തേ ।
അഭക്താ യേ മഹാബാഹോ മമ ശ്രദ്ധാ വിവർജിതാഃ ॥ 38 ॥
ഫലം കാമയമാനാസ്തേ ചൈഹികാമുഷ്മികാദികം ।
ക്ഷയിഷ്ണ്വൽപം സാതിശയം യതഃ കർമഫലം മതം ॥ 39 ॥
തദവിജ്ഞായ കർമാണി യേ കുർവന്തി നരാധമാഃ ।
മാതുഃ പതന്തി തേ ഗർഭേ മൃത്യോർവക്ത്രേ പുനഃ പുനഃ ॥ 40 ॥
നാനായോനിഷു ജാതസ്യ ദേഹിനോ യസ്യകസ്യചിത് ।
കോടിജന്മാർജിതൈഃ പുണ്യൈർമയി ഭക്തിഃ പ്രജായതേ ॥ 41 ॥
സ ഏവ ലഭതേ ജ്ഞാനം മദ്ഭക്തഃ ശ്രദ്ധയാന്വിതഃ ।
നാന്യകർമാണി കുർവാണോ ജന്മകോടിശതൈരപി ॥ 42 ॥
തതഃ സർവം പരിത്യജ്യ മദ്ഭക്തിം സമുദാഹര ।
സർവധർമാൻപരിത്യജ്യ മാമേകം ശരണം വ്രജ ॥ 43 ॥
അഹം ത്വാ സർവപാപേഭ്യോ മോക്ഷയിഷ്യാമി മാ ശുചഃ ।
യത്കരോഷി യദശ്നാസി യജ്ജുഹോഷി ദദാസി യത് ॥ 44 ॥
യത്തപസ്യസി രാമ ത്വം തത്കുരുഷ്വ മദർപണം ।
തതഃ പരതരാ നാസ്തി ഭക്തിർമയി രഘൂത്തമ ॥ 45 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
പഞ്ചകോശോപപാദനം നാമ ചതുർദശോഽധ്യായഃ ॥ 14 ॥
അഥ പഞ്ചദശോഽധ്യായഃ ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ഭക്തിസ്തേ കീദൃശീ ദേവ ജായതേ വാ കഥഞ്ചന ।
യയാ നിർവാണരൂപം തു ലഭതേ മോക്ഷമുത്തമം ।
തദ് ബ്രൂഹി ഗിരിജാകാന്ത മയി തേഽനുഗ്രഹോ യദി ॥ 1 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
യോ വേദാധ്യയനം യജ്ഞം ദാനാനി വിവിധാനി ച ।
മദർപണധിയാ കുര്യാത്സ മേ ഭക്തഃ സ മേ പ്രിയഃ ॥ 2 ॥
നര്യഭസ്മ സമാദായ വിശുദ്ധം ശ്രോത്രിയാലയാത് ।
അഗ്നിരിത്യാദിഭിർമന്ത്രൈരഭിമന്ത്ര്യ യഥാവിധി ॥ 3 ॥
ഉദ്ധൂലയതി ഗാത്രാണി തേന ചാർചതി മാമപി ।
തസ്മാത്പരതരാ ഭക്തിർമമ രാമ ന വിദ്യതേ ॥ 4 ॥
സർവദാ ശിരസാ കണ്ഠേ രുദ്രാക്ഷാന്ധാരയേത്തു യഃ ।
പഞ്ചാക്ഷരീജപരതഃ സ മേ ഭക്തഃ സ മേ പ്രിയഃ ॥ 5 ॥
ഭസ്മച്ഛന്നോ ഭസ്മശായീ സർവദാ വിജിതേന്ദ്രിയഃ ।
യസ്തു രുദ്രം ജപേന്നിത്യം ചിന്തയേന്മാമനന്യധീഃ ॥ 6 ॥
സ തേനൈവ ച ദേഹേന ശിവഃ സഞ്ജായതേ സ്വയം ।
ജപേദ്യോ രുദ്രസൂക്താനി തഥാഥർവശിരഃ പരം ॥ 7 ॥
കൈവല്യോപനിഷത്സൂക്തം ശ്വേതാശ്വതരമേവ ച ।
തതഃ പരതരോ ഭക്തോ മമ ലോകേ ന വിദ്യതേ ॥ 8 ॥
അന്യത്ര ധർമാദന്യസ്മാദന്യത്രാസ്മാത്കൃതാകൃതാത് ।
അന്യത്ര ഭൂതാദ്ഭവ്യാച്ച യത്പ്രവക്ഷ്യാമി തച്ഛൃണു ॥ 9 ॥
വദന്തി യത്പദം വേദാഃ ശാസ്ത്രാണി വിവിധാനി ച ।
സർവോപനിഷദാം സാരം ദധ്നോ ഘൃതമിവോദ്ധൃതം ॥ 10 ॥
യദിച്ഛന്തോ ബ്രഹ്മചര്യം ചരന്തി മുനയഃ സദാ ।
തത്തേ പദം സംഗ്രഹേണ ബ്രവീമ്യോമിതി യത്പദം ॥ 11 ॥
ഏതദേവാക്ഷരം ബ്രഹ്മ ഏതദേവാക്ഷരം പരം ।
ഏതദേവാക്ഷരം ജ്ഞാത്വാ ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ॥ 12 ॥
ഛന്ദസാം യസ്തു ധേനൂനാമൃഷഭത്വേന ചോദിതഃ ।
ഇദമേവ പതിഃ സേതുരമൃതസ്യ ച ധാരണാത് ॥ 13 ॥
മേധസാ പിഹിതേ കോശേ ബ്രഹ്മ യത്പരമോമിതി ॥ 14 ॥
ചതസ്രസ്തസ്യ മാത്രാഃ സ്യുരകാരോകാരകൗ തഥാ ।
മകാരശ്ചാവസാനേഽർധമാത്രേതി പരികീർതിതാ ॥ 15 ॥
പൂർവത്ര ഭൂശ്ച ഋഗ്വേദോ ബ്രഹ്മാഷ്ടവസവസ്തഥാ ।
ഗാർഹപത്യശ്ച ഗായത്രീ ഗംഗാ പ്രാതഃസവസ്തഥാ ॥ 16 ॥
ദ്വിതീയാ ച ഭുവോ വിഷ്ണൂ രുദ്രോഽനുഷ്ടുബ്യജുസ്തഥാ ।
യമുനാ ദക്ഷിണാഗ്നിശ്ച മാധ്യന്ദിനസവസ്തഥാ ॥ 17 ॥
തൃതീയാ ച സുവഃ സാമാന്യാദിത്യശ്ച മഹേശ്വരഃ ।
അഗ്നിരാഹവനീയശ്ച ജഗതീ ച സരസ്വതീ ॥ 18 ॥
തൃതീയം സവനം പ്രോക്തമഥർവത്വേന യന്മതം ।
ചതുർഥീ യാവസാനേഽർധമാത്രാ സാ സോമലോകഗാ ॥ 19 ॥
അഥർവാംഗിരസഃ സംവർതകോഽഗ്നിശ്ച മഹസ്തഥാ ।
വിരാട് സഭ്യാവസഥ്യൗ ച ശുതുദ്രിര്യജ്ഞപുച്ഛകഃ ॥ 20 ॥
പ്രഥമാ രക്തവർണാ സ്യാദ് ദ്വിതീയാ ഭാസ്വരാ മതാ ।
തൃതീയാ വിദ്യുദാഭാ സ്യാച്ചതുർഥീ ശുക്ലവർണിനീ ॥ 21 ॥
സർവം ജാതം ജായമാനം തദോങ്കാരേ പ്രതിഷ്ഠിതം ।
വിശ്വം ഭൂതം ച ഭുവനം വിചിത്രം ബഹുധാ തഥാ ॥ 22 ॥
ജാതം ച ജായമാനം യത്തത്സർവം രുദ്ര ഉച്യതേ ।
തസ്മിന്നേവ പുനഃ പ്രാണാഃ സർവമോങ്കാര ഉച്യതേ ॥ 23 ॥
പ്രവിലീനം തദോങ്കാരേ പരം ബ്രഹ്മ സനാതനം ।
തസ്മാദോങ്കാരജാപീ യഃ സ മുക്തോ നാത്ര സംശയഃ ॥ 24 ॥
ത്രേതാഗ്നേഃ സ്മാർതവഹ്നേർവാ ശൈവാഗ്നേർവാ സമാഹൃതം ।
ഭസ്മാഭിമന്ത്ര്യ യോ മാം തു പ്രണവേന പ്രപൂജയേത് ॥ 25 ॥
തസ്മാത്പരതരോ ഭക്തോ മമ ലോകേ ന വിദ്യതേ ॥ 26 ॥
ശാലാഗ്നേർദാവവഹ്നേർവാ ഭസ്മാദായാഭിമന്ത്രിതം ।
യോ വിലിമ്പതി ഗാത്രാണി സ ശൂദ്രോഽപി വിമുച്യതേ ॥ 27 ॥
കുശപുഷ്പൈർബിൽവദലൈഃ പുഷ്പൈർവാ ഗിരിസംഭവൈഃ ।
യോ മാമർചയതേ നിത്യം പ്രണവേന പ്രിയോ ഹി സഃ ॥ 28 ॥
പുഷ്പം ഫലം സമൂലം വാ പത്രം സലിലമേവ വാ ।
യോ ദദ്യാത്പ്രണവൈർമഹ്യം തത്കോടിഗുണിതം ഭവേത് ॥ 29 ॥
അഹിംസാ സത്യമസ്തേയം ശൗചമിന്ദ്രിയനിഗ്രഹഃ ।
യസ്യാസ്ത്യധ്യയനം നിത്യം സ മേ ഭക്തഃ സ മേ പ്രിയഃ ॥ 30 ॥
പ്രദോഷേ യോ മമ സ്ഥാനം ഗത്വാ പൂജയതേ തു മാം ।
സ പരം ശ്രിയമാപ്നോതി പശ്ചാന്മയി വിലീയതേ ॥ 31 ॥
അഷ്ടമ്യാം ച ചതുർദശ്യാം പർവണോരുഭയോരപി ।
ഭൂതിഭൂഷിതസർവാംഗോ യഃ പൂജയതി മാം നിശി ॥ 32 ॥
കൃഷ്ണപക്ഷേ വിശേഷേണ സ മേ ഭക്തഃ സ മേ പ്രിയഃ ॥ 33 ॥
ഏകാദശ്യാമുപോഷ്യൈവ യഃ പൂജയതി മാം നിശി ।
സോമവാരേ വിശേഷേണ സ മേ ഭക്തോ ന നശ്യതി ॥ 34 ॥
പഞ്ചാമൃതൈഃ സ്നാപയേദ്യഃ പഞ്ചഗവ്യേന വാ പുനഃ ।
പുഷ്പോദകൈഃ കുശജലൈസ്തസ്മാന്നന്യഃ പ്രിയോ മമ ॥ 35 ॥
പയസാ സർപിഷാ വാപി മധുനേക്ഷുരസേന വാ ।
പക്വാമ്രഫലജേനാപി നാരികേരജലേന വാ ॥ 36 ॥
ഗന്ധോദകേന വാ മാം യോ രുദ്രമന്ത്രം സമുച്ചരൻ ।
അഭിഷിഞ്ചേത്തതോ നാന്യഃ കശ്ചിത്പ്രിയതരോ മമ ॥ 37 ॥
ആദിത്യാഭിമുഖോ ഭൂത്വാ ഊർധ്വബാഹുർജലേ സ്ഥിതഃ ।
മാം ധ്യായൻ രവിബിംബസ്ഥമഥർവാംഗിരസ ജപേത് ॥ 38 ॥
പ്രവിശേന്മേ ശരീരേഽസൗ ഗൃഹം ഗൃഹപതിര്യഥാ ।
ബൃഹദ്രഥന്തരം വാമദേവ്യം ദേവവ്രതാനി ച ॥ 39 ॥
തദ്യോഗയാജ്യദോഹാംശ്ച യോ ഗായതി മമാഗ്രതഃ ।
ഇഹ ശ്രിയം പരാം ഭുക്ത്വാ മമ സായുജ്യമാപ്നുയാത് ॥ 40 ॥
ഈശാവാസ്യാദി മന്ത്രാൻ യോ ജപേന്നിത്യം മമാഗ്രതഃ ।
മത്സായുജ്യമവാപ്നോതി മമ ലോകേ മഹീയതേ ॥ 41 ॥
ഭക്തിയോഗോ മയാ പ്രോക്ത ഏവം രഘുകുലോദ്ഭവ ।
സർവകാമപ്രദോ മത്തഃ കിമന്യച്ഛ്രോതുമിച്ഛസി ॥ 42 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
ഭക്തിയോഗോ നാമ പഞ്ചദശോഽധ്യായഃ ॥ 15 ॥
അഥ ഷോഡശോഽധ്യായഃ ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ഭഗവന്മോക്ഷമാർഗോ യസ്ത്വയാ സമ്യഗുദാഹൃതഃ ।
തത്രാധികാരിണം ബ്രൂഹി തത്ര മേ സംശയോ മഹാൻ ॥ 1 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
ബ്രഹ്മക്ഷത്രവിശഃ ശൂദ്രാഃ സ്ത്രിയശ്ചാത്രാധികാരിണഃ ।
ബ്രഹ്മചാരീ ഗൃഹസ്ഥോ വാ.ആനുപനീതോഽഥവാ ദ്വിജഃ ॥ 2 ॥
വനസ്ഥോ വാഽവനസ്ഥോ വാ യതിഃ പാശുപതവ്രതീ ।
ബഹുനാത്ര കിമുക്തേന യസ്യ ഭക്തിഃ ശിവാർചനേ ॥ 3 ॥
സ ഏവാത്രാധികാരീ സ്യാന്നാന്യചിത്തഃ കഥഞ്ചന ।
ജഡോഽന്ധോ ബധിരോ മൂകോ നിഃശൗചഃ കർമവർജിതഃ ॥ 4 ॥
അജ്ഞോപഹാസകാഭക്താ ഭൂതിരുദ്രാക്ഷധാരിണഃ ।
ലിംഗിനോ യശ്ച വാ ദ്വേഷ്ടി തേ നൈവാത്രാധികാരിണഃ ॥ 5 ॥
യോ മാം ഗുരും പാശുപതം വ്രതം ദ്വേഷ്ടി ധരാധിപ ।
വിഷ്ണും വാ ന സ മുച്യേത ജന്മകോടിശതൈരപി ॥ 6 ॥
അനേകകർമസക്തോഽപി ശിവജ്ഞാനവിവർജിതഃ ।
ശിവഭക്തിവിഹീനശ്ച സംസാരാന്നൈവ മുച്യതേ ॥ 7 ॥
ആസക്താഃ ഫലരാഗേണ യേ ത്വവൈദികകർമണി ।
ദൃഷ്ടമാത്രഫലാസ്തേ തു ന മുക്താവധികാരിണഃ ॥ 8 ॥
അവിമുക്തേ ദ്വാരകായാം ശ്രീശൈലേ പുണ്ഡരീകകേ ।
ദേഹാന്തേ താരകം ബ്രഹ്മ ലഭതേ മദനുഗ്രഹാത് ॥ 9 ॥
യസ്യ ഹസ്തൗ ച പാദൗ ച മനശ്ചൈവ സുസംയതം ।
വിദ്യാ തപശ്ച കീർതിശ്ച സ തീർഥഫലമശ്നുതേ ॥ 10 ॥
വിപ്രസ്യാനുപനീതസ്യ വിധിരേവമുദാഹൃതഃ ।
നാഭിവ്യാഹാരയേദ്ബ്രഹ്മ സ്വധാനിനയനാദൃതേ ॥ 11 ॥
സ ശൂദ്രേണ സമസ്താവദ്യാവദ്വേദാന്ന ജായതേ ।
നാമസങ്കീർതനേ ധ്യാനേ സർവ ഏവാധികാരിണഃ ॥ 12 ॥
സംസാരാന്മുച്യതേ ജന്തുഃ ശിവതാദാത്മ്യഭാവനാത് ।
തഥാ ദാനം തപോ വേദാധ്യയനം ചാന്യകർമ വാ ।
സഹസ്രാംശം തു നാർഹന്തി സർവദാ ധ്യാനകർമണഃ ॥ 13 ॥
ജാതിമാശ്രമമംഗാനി ദേശം കാലമഥാപി വാ ।
ആസനാദീനി കർമാണി ധ്യാനം നാപേക്ഷതേ ക്വചിത് ॥ 14 ॥
ഗച്ഛംസ്തിഷ്ഠൻ ജപന്വാപി ശയാനോ വാന്യകർമണി ।
പാതകേനാപി വാ യുക്തോ ധ്യാനാദേവ വിമുച്യതേ ॥ 15 ॥
നേഹാഭിക്രമനാശോഽസ്തി പ്രത്യവായോ ന വിദ്യതേ ।
സ്വൽപമപ്യസ്യ ധർമസ്യ ത്രായതേ മഹതോ ഭയാത് ॥ 16 ॥
ആശ്ചര്യേ വാ ഭയേ ശോകേ ക്ഷുതേ വാ മമ നാമ യഃ ।
വ്യാജേനാപി സ്മരേദ്യസ്തു സ യാതി പരമാം ഗതിം ॥ 17 ॥
മഹാപാപൈരപി സ്പൃഷ്ടോ ദേഹാന്തേ യസ്തു മാം സ്മരേത് ।
പഞ്ചാക്ഷരീം വോച്ചരതി സ മുക്തോ നാത്ര സംശയഃ ॥ 18 ॥
വിശ്വം ശിവമയം യസ്തു പശ്യത്യാത്മാനമാത്മനാ ।
തസ്യ ക്ഷേത്രേഷു തീർഥേഷു കിം കാര്യം വാന്യകർമസു ॥ 19 ॥
സർവേണ സർവദാ കാര്യം ഭൂതിരുദ്രാക്ഷധാരണം ।
യുക്തേനാഥാപ്യയുക്തേന ശിവഭക്തിമഭീപ്സതാ ॥ 20 ॥
നര്യഭസ്മസമായുക്തോ രുദ്രാക്ഷാന്യസ്തു ധാരയേത് ।
മഹാപാപൈരപി സ്പൃഷ്ടോ മുച്യതേ നാത്ര സംശയഃ ॥ 21 ॥
അന്യാനി ശൈവകർമാണി കരോതു ന കരോതു വാ ।
ശിവനാമ ജപേദ്യസ്തു സർവദാ മുച്യതേ തു സഃ ॥ 22 ॥
അന്തകാലേ തു രുദ്രാക്ഷാന്വിഭൂതിം ധാരയേത്തു യഃ ।
മഹാപാപോപപാപോഘൈരപി സ്പൃഷ്ടോ നരാധമഃ ॥ 23 ॥
സർവഥാ നോപസർപന്തി തം ജനം യമകിങ്കരാഃ ॥ 24 ॥
ബിൽവമൂലമൃദാ യസ്തു ശരീരമുപലിമ്പതി ।
അന്തകാലേഽന്തകജനൈഃ സ ദൂരീക്തിയതേ നരഃ ॥ 25 ॥
ശ്രീരാമ ഉവാച ॥
ഭഗവൻപൂജിതഃ കുത്ര കുത്ര വാ ത്വം പ്രസീദസി ।
തദ്ബ്രൂഹി മമ ജിജ്ഞാസാ വർതതേ മഹതീ വിഭോ ॥ 26 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ॥
മൃദാ വാ ഗോമയേനാപി ഭസ്മനാ ചന്ദനേന വാ ।
സികതാഭിർദാരുണാ വാ പാഷാണേനാപി നിർമിതാ ॥ 27 ॥
ലോഹേന വാഥ രംഗേണ കാംസ്യഖർപരപിത്തലൈഃ ।
താമ്രരൗപ്യസുവർണൈർവാ രത്നൈർനാനാവിധൈരപി ॥ 28 ॥
അഥവാ പാരദേനൈവ കർപൂരേണാഥവാ കൃതാ ।
പ്രതിമാ ശിവലിംഗം വാ ദ്രവ്യൈരേതൈഃ കൃതം തു യത് ॥ 29 ॥
തത്ര മാം പൂജയേത്തേഷു ഫലം കോടിഗുണോത്തരം ॥ 30 ॥
മൃദ്ദാരുകാംസ്യലോഹൈശ്ച പാഷാണേനാപി നിർമിതാ ।
ഗൃഹിണാ പ്രതിമാ കാര്യാ ശിവം ശശ്വദഭീപ്സതാ ।
ആയുഃ ശ്രിയം കുലം ധർമം പുത്രാനാപ്നോതി തൈഃ ക്രമാത് ॥ 31 ॥
ബിൽവവൃക്ഷേ തത്ഫലേ വാ യോ മാം പൂജയതേ നരഃ ।
പരാം ശ്രിയമിഹ പ്രാപ്യ മമ ലോകേ മഹീയതേ ॥ 32 ॥
ബിൽവവൃക്ഷം സമാശ്രിത്യ യോ മന്ത്രാന്വിധിനാ ജപേത് ।
ഏകേന ദിവസേനൈവ തത്പുരശ്ചരണം ഭവേത് ॥ 33 ॥
യസ്തു ബിൽവവനേ നിത്യം കുടീം കൃത്വാ വസേന്നരഃ ।
സർവേ മന്ത്രാഃ പ്രസിദ്ധ്യന്തി ജപമാത്രേണ കേവലം ॥ 34 ॥
പർവതാഗ്രേ നദീതീരേ ബിൽവമൂലേ ശിവാലയേ ।
അഗ്നിഹോത്രേ കേശവസ്യ സംനിധൗ വാ ജപേത്തു യഃ ॥ 35 ॥
നൈവാസ്യ വിഘ്നം കുർവന്തി ദാനവാ യക്ഷരാക്ഷസഃ ।
തം ന സ്പൃശന്തി പാപാനി ശിവസായുജ്യമൃച്ഛതി ॥ 36 ॥
സ്ഥണ്ഡിലേ വാ ജലേ വഹ്നൗ വായാവാകാശ ഏവ വാ ।
ഗിരൗ സ്വാത്മനി വാ യോ മാം പൂജയേത്പ്രയതോ നരഃ ॥ 37 ॥
സ കൃത്സ്നം ഫലമാപ്നോതി ലവമാത്രേണ രാഘവ ।
ആത്മപൂജാസമാ നാസ്തി പൂജാ രഘുകുലോദ്ഭവ ॥ 38 ॥
മത്സായുജ്യമവാപ്നോതി ചണ്ഡാലോഽപ്യാത്മപൂജയാ ।
സർവാൻകാമാനവാപ്നോതി മനുഷ്യഃ കംബലാസനേ ॥ 39 ॥
കൃഷ്ണാജിനേ ഭവേന്മുക്തിർമോക്ഷശ്രീർവ്യാഘ്രചർമണി ।
കുശാസനേ ഭവേജ്ജ്ഞാനമാരോഗ്യം പത്രനിർമിതേ ॥ 40 ॥
പാഷാണേ ദുഃഖമാപ്നോതി കാഷ്ഠേ നാനാവിധാൻ ഗദാൻ ।
വസ്ത്രേണ ശ്രിയമാപ്നോതി ഭൂമൗ മന്ത്രോ ന സിദ്ധ്യതി ।
പ്രാങ്മുഖോദങ്മുഖോ വാപി ജപം പൂജാം സമാചരേത് ॥ 41 ॥
അക്ഷമാലാവിധിം വക്ഷ്യേ ശൃണുഷ്വാവഹിതോ നൃപ ॥ 42 ॥
സാമ്രാജ്യം സ്ഫാടികേ സ്യാത്തു പുത്രജീവേ പരാം ശ്രിയം ।
ആത്മജ്ഞാനം കുശഗ്രന്ഥൗ രുദ്രാക്ഷഃ സർവകാമദഃ ॥ 43 ॥
പ്രവാലൈശ്ച കൃതാ മാലാ സർവലോകവശപ്രദാ ।
മോക്ഷപ്രദാ ച മാലാ സ്യാദാമലക്യാഃ ഫലൈഃ കൃതാ ॥ 44 ॥
മുക്താഫലൈഃ കൃതാ മാലാ സർവവിദ്യാപ്രദായിനീ ।
മാണിക്യരചിതാ മാലാ ത്രൈലോകസ്യ വശങ്കരീ ॥ 45 ॥
നീലൈർമരകതൈർവാപി കൃതാ ശത്രുഭയപ്രദാ ।
സുവർണരചിതാ മാലാ ദദ്യാദ്വൈ മഹതീം ശ്രിയം ॥ 46 ॥
തഥാ രൗപ്യമയീ മാലാ കന്യാം യച്ഛതി കാമിതാം ।
ഉക്താനാം സർവകാമാനാം ദായിനീ പാരദൈഃ കൃതാ ॥ 47 ॥
അഷ്ടോത്തരശതാ മാലാ തത്ര സ്യാദുത്തമോത്തമാ ।
ശതസംഖ്യോത്തമാ മാലാ പഞ്ചാശന്മധ്യമാ മതാ ॥ 48 ॥
ചതുഃ പഞ്ചശതീ യദ്വാ അധമാ സപ്തവിംശതിഃ ।
അധമാ പഞ്ചവിംശത്യാ യദി സ്യാച്ഛതനിർമിതാ ॥ 49 ॥
പഞ്ചാശദക്ഷരാണ്യത്രാനുലോമപ്രതിലോമതഃ ।
ഇത്യേവം സ്ഥാപയേത്സ്പഷ്ടം ന കസ്മൈചിത്പ്രദർശയേത് ॥ 50 ॥
വർണൈർവിന്യസ്തയാ യസ്തു ക്രിയതേ മാലയാ ജപഃ ।
ഏകവാരേണ തസ്യൈവ പുരശ്ചര്യാ കൃതാ ഭവേത് ॥ 51 ॥
സവ്യപാർഷ്ണിം ഗുദേ സ്ഥാപ്യ ദക്ഷിണം ച ധ്വജോപരി ।
യോനിമുദ്രാബന്ധ ഏഷ ഭവേദാസനമുത്തമം ॥ 52 ॥
യോനിമുദ്രാസനേ സ്ഥിത്വാ പ്രജപേദ്യഃ സമാഹിതഃ ।
യം കഞ്ചിദപി വാ മന്ത്രം തസ്യ സ്യുഃ സർവസിദ്ധയഃ ॥ 53 ॥
ഛിന്നാ രുദ്ധാഃ സ്തംഭിതാശ്ച മിലിതാ മൂർഛിതാസ്തഥാ ।
സുപ്താ മത്താ ഹീനവീര്യാ ദഗ്ധാസ്ത്രസ്താരിപക്ഷഗാഃ ॥ 54 ॥
ബാലാ യൗവനമത്തശ്ച വൃദ്ധാ മന്ത്രാശ്ച യേ മതാഃ ।
യോനിമുദ്രാസനേ സ്ഥിത്വാ മന്ത്രാനേവംവിധാൻ ജപേത് ॥ 55 ॥
തത്ര സിദ്ധ്യന്തി തേ മന്ത്രാ നാന്യസ്യ തു കഥഞ്ചന ।
ബ്രാഹ്മം മുഹൂർതമാരഭ്യാമധ്യാഹ്നം പ്രജപേന്മനും ॥ 56 ॥
അത ഊർധ്വം കൃതേ ജാപ്യേ വിനാശായ ഭവേദ്ധ്രുവം ।
പുരശ്ചര്യാവിധാവേവം സർവകാമ്യഫലേഷ്വപി ॥ 57 ॥
നിത്യേ നൈമിത്തികേ വാപി തപശ്ചര്യാസു വാ പുനഃ ।
സർവദൈവ ജപഃ കാര്യോ ന ദോഷസ്തത്ര കശ്ചന ॥ 58 ॥
യസ്തു രുദ്രം ജപേന്നിത്യം ധ്യായമാനോ മമാകൃതിം ।
ഷഡക്ഷരം വാ പ്രണവം നിഷ്കാമോ വിജിതേന്ദ്രിയഃ ॥ 59 ॥
തഥാഥർവശിരോമന്ത്രം കൈവല്യം വാ രഘൂത്തമ ।
സ തേനൈവ ച ദേഹേന ശിവഃ സഞ്ജായതേ സ്വയം ॥ 60 ॥
അധീതേ ശിവഗീതാം യോ നിത്യമേതാം ജിതേന്ദ്രിയഃ ।
ശൃണുയാദ്വാ സ മുക്തഃ സ്യാത്സംസാരാന്നാത്ര സംശയഃ ॥ 61 ॥
സൂത ഉവാച ॥
ഏവമുക്ത്വാ മഹാദേവസ്തത്രൈവാന്തരധീയത ।
രാമഃ കൃതാർഥമാത്മാനമമന്യത തഥൈവ സഃ ॥ 62 ॥
ഏവം മയാ സമാസേന ശിവഗീതാ സമീരിതാ ।
ഏതാം യഃ പ്രജപേന്നിത്യം ശൃണുയാദ്വാ സമാഹിതഃ ॥ 63 ॥
ഏകാഗ്രചിത്തോയോ മർത്യസ്തസ്യ മുക്തിഃ കരേ സ്ഥിതാ ।
അതഃ ശൃണുധ്വം മുനയോ നിത്യമേതാം സ്മാഹിതാഃ ॥ 64 ॥
അനായാസേന വോ മുക്തിർഭവിതാ നാത്ര സംശയഃ ।
കായക്ലേശോ മനഃക്ഷോഭോ ധനഹാനിർന ചാത്മനഃ ॥ 65 ॥
പീഡാസ്തി ശ്രവണാദേവ യസ്മാത്കൈവല്യമാപ്നുയാത് ।
ശിവഗീതാമതോ നിത്യം ശൃണുധ്വമൃഷിസത്തമാഃ ॥ 66 ॥
ഋഷയ ഊചുഃ ॥
അദ്യപ്രഭൃതി നഃ സൂത ത്വമാചാര്യഃ പിതാ ഗുരുഃ ।
അവിദ്യായാഃ പരം പാരം യസ്മാത്താരയിതാസി നഃ ॥ 67 ॥
ഉത്പാദകബ്രഹ്മദാത്രോർഗരീയാൻ ബ്രഹ്മദഃ പിതാ ।
തസ്മാത്സൂതാത്മജ ത്വത്തഃ സത്യം നാന്യോഽസ്തി നോ ഗുരുഃ ॥ 68 ॥
വ്യാസ ഉവാച ॥
ഇത്യുക്ത്വാ പ്രയയുഃ സർവേ സായംസന്ധ്യാമുപാസിതും ।
സ്തുവന്തഃ സൂതപുത്രം തേ സന്തുഷ്ടാ ഗോമതീതടം ॥ 69 ॥
ഇതി ശ്രീപദ്മപുരാണേ ഉപരിഭാഗേ ശിവഗീതാസൂപനിഷത്സു
ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശിവരാഘവസംവാദേ
ഗീതാധികാരിനിരൂപണം നാമ ഷോഡശോഽധ്യായഃ ॥ 16 ॥
॥ ഇതി ശ്രീമച്ഛിവഗീതാ സമാപ്താ ॥
– Chant Stotra in Other Languages –
Shiva Gita in Sanskrit – English – Bengali – Gujarati – Kannada – Malayalam – Odia – Telugu – Tamil