॥ Brahma Gita of Yoga Vasishtha Tamil Lyrics ॥
॥ ப்³ரஹ்மகீ³தா யோக³வாஸிஷ்டா²ந்தர்க³தா ॥
Yoga Vasishtha – MokSha-Nirvana Uttarardha Brahmagita – Chs. 173-186
॥ யோக³வாஸிஷ்டா²ந்தர்க³தா ப்³ரஹ்மகீ³தா ॥
ஸர்க³-க்ரமாங்க நாம ஶ்லோகஸங்க்²யா
1 – 173 பரமார்தோ²பதே³ஶ꞉ 34
2 – 174 நிர்வாணோபதே³ஶ꞉ 30
3 – 175 அத்³வைதயுக்தி꞉ 79
4 – 176 ப்³ரஹ்மாண்டோ³பாக்²யானம் 25
5 – 177 ஸத்யவர்ணனம் 44
6 – 178 ஐந்த³வோபாக்²யானம் 64
7 – 179 ப்³ரஹ்மமயத்வப்ரதிபாத³னம் 22
8 – 180 தாபஸோபாக்²யானம் 41
9 – 181 கௌ³ர்யாஶ்ரமவர்ணனம் 39
10 – 182 ஸப்ததீ³பேஶ்வர 53
11 – 183 த்³வீபஸப்காஷ்டகவர்ணனம் 70
13 – 185 குந்த³த³ந்தப்ரபோ³த⁴꞉ 27
14 – 186 ஸர்வம்ʼ க²ல்வித³ம்ʼ ப்³ரஹ்மேதி- 90
ப்ரதிபாத³னயோகோ³பதே³ஶ꞉
618
॥ அத² ப்ராரப்⁴யதே யோக³வாஸிஷ்டா²ந்தர்க³தா ப்³ரஹ்மகீ³தா ॥
ஶ்ரீராம உவாச ।
ஸர்வானுப⁴வரூபஸ்ய ததா² ஸர்வாத்மனோ(அ)ப்யயம் ।
அனந்தஸ்யாத்மதத்த்வஸ்ய தே³ஹே(அ)பி கிமஹங்க்³ரஹ꞉ ॥ 1 ॥
சித꞉ பாஷாணகாஷ்ட²த்வம்ʼ ஸ்வப்நாதி³ஷு கத²ம்ʼ ப⁴வேத் ।
இத³ம்ʼ பாஷாணகாஷ்டா²தி³ கத²ம்ʼ நாஸ்த்யஸ்தி வா கத²ம் ॥ 2 ॥
வஸிஷ்ட² உவாச ।
ஶரீரிணோ யதா² ஹஸ்தே ஹஸ்ததாயாம்ʼ யதா²க்³ரஹ꞉ ।
ஸர்வாத்மனஸ்ததா² தே³ஹே தே³ஹதாயாம்ʼ ததா²க்³ரஹ꞉ ॥ 3 ॥
பாத³பஸ்த² யதா² பத்ரே பத்ரதாயாம்ʼ யதா²க்³ரஹ꞉ ।
ஸர்வாத்மனஸ்ததா² வ்ருʼக்ஷே வ்ருʼக்ஷதாயாம்ʼ ததா²க்³ரஹ꞉ ॥ 4 ॥
ஆகாஶஸ்ய யதா² ஶூன்யே ஶூன்யதாயாம்ʼ யதா²க்³ரஹ꞉ ।
ஸர்வாத்மனஸ்ததா² த்³ரவ்யே த்³ரவ்யதாயாம்ʼ ததா²க்³ரஹ꞉ ॥ 5 ॥
ஸ்வப்னோசித꞉ ஸ்வப்னபுரே ரூபதாயாம்ʼ யதா²க்³ரஹ꞉ ।
ஸர்வாத்மனஸ்ததா² ஸ்வப்னஜாக்³ரதா³தௌ³ ததா²க்³ரஹ꞉ ॥ 6 ॥
யதா²கே³ந்த்³ரே த்³ருʼஷத்³த்³ருʼக்ஷவார்யாதௌ³ ஸ ததா²க்³ரஹ꞉ ।
ததா² ஸர்வாத்மனோ(அ)கே³ந்த்³ரபுரதாயாம்ʼ ததா²க்³ரஹ꞉ ॥ 7 ॥
ஶரீரஸ்ய யதா² கேஶநகா²தி³ஷு யதா²க்³ரஹ꞉ ।
ஸர்வாத்மனஸ்ததா² காஷ்ட²த்³ருʼஷதா³தௌ³ ததா²க்³ரஹ꞉ ॥ 8 ॥
சித ஏவ யதா² ஸ்வப்னே ப⁴வேத்காஷ்டோ²பலாதி³தா ।
சிதா³காஶஸ்ய ஸர்கா³தௌ³ ததை²வாவயவாதி³தா ॥ 9 ॥
சேதனாசேதனாத்மைகம்ʼ புருஷஸ்ய யதா² வபு꞉ ।
நக²கேஶஜலாகாஶத⁴ர்மமாகாரபா⁴ஸுரம் ॥ 10 ॥
சேதனாசேதனாத்மைகம்ʼ ததா² ஸர்வாத்மனோ வபு꞉ ।
ஜங்க³மம்ʼ ஸ்தா²வரமயம்ʼ கிந்து நித்யமனாக்ருʼதி ॥ 11 ॥
யதா²ஸ்தி²தம்ʼ ஶாம்யதீத³ம்ʼ ஸம்யக்³ஜ்ஞானவதோ ஜக³த் ।
ஸ்வப்னே ஸ்வப்னபரிஜ்ஞாதுர்யதா² த்³ருʼஷ்டார்த²ஸம்ப்⁴ரம꞉ ॥ 12 ॥
சின்மாத்ராகாஶமேவேத³ம்ʼ ந த்³ரஷ்டாஸ்தி ந த்³ருʼஶ்யதா ।
இதி மௌனமலம்ʼ ஸ்வப்னத்³ரஷ்டுர்யத்ஸா ப்ரபு³த்³த⁴தா ॥ 13 ॥
கல்பகோடிஸஹஸ்ராணி ஸர்கா³ ஆயாந்தி யாந்தி ச ।
த ஏவான்யே ச சித்³வ்யோம்னி ஜலாவர்தா இவார்ணவே ॥ 14 ॥
கரோத்யப்³தௌ⁴ யதோ²ர்ம்யாதௌ³ நானா கசகசம்ʼ வபு꞉ ।
சித்கரோதி ததா² ஸஞ்ஜ்ஞா꞉ ஸர்கா³த்³யாஶ்சேதனே நிஜே ॥ 15 ॥
யதா²ஸ்தி²தமித³ம்ʼ விஶ்வம்ʼ ப்³ரஹ்மைவாநாமயம்ʼ ஸதா³ ।
தத்த்வஜ்ஞம்ʼ ப்ரத்யதத்த்வஜ்ஞஜனதாநிஶ்சயாத்³ருʼதே ॥ 16 ॥
நாஹம்ʼ தரங்க³꞉ ஸலிலமஹமித்யேவ யுக்தித꞉ ।
பு³த்³த⁴ம்ʼ யேன தரங்கே³ண குதஸ்தஸ்ய தரங்க³தா ॥ 17 ॥
ப்³ரஹ்மணோ(அ)ஸ்ய தரங்க³த்வமிவாபா⁴னம்ʼ யதஸ்தத꞉ ।
தரங்க³த்வாதரங்க³த்வே ப்³ராஹ்ம்யௌ ஶக்தீ ஸ்தி²திம்ʼ க³தே ॥ 18 ॥
சித்³வ்யோம்னோ(அ)த்யஜதோ ரூபம்ʼ ஸ்வப்னவத்³வ்யஸ்தவேத³னம் ।
ததி³த³ம்ʼ ஹி மனோ ராம ப்³ரஹ்மேத்யுக்த꞉ பிதாமஹ꞉ ॥ 19 ॥
ஏவமாத்³ய꞉ ப்ரஜாநாதோ² நிராகாரோ நிராமய꞉ ।
சின்மாத்ரரூபஸங்கல்பபுரவத்காரணோஜ்ஜி²த꞉ ॥ 20 ॥
யேனாங்க³த³த்வம்ʼ நாஸ்தீதி பு³த்³த⁴ம்ʼ ஹேமாங்க³தே³ன வை ।
அங்க³த³த்வம்ʼ குதஸ்தஸ்ய தஸ்ய ஶுத்³தே⁴வ ஹேமதா ॥ 21 ॥
அஜே ஸங்கல்பமாத்ராத்மசின்மாத்ரவ்யோமதே³ஹினி ।
அஹம்ʼ த்வம்ʼ ஜக³தி³த்யாதி³ யத்³விபா⁴தம்ʼ ததே³வ தத் ॥ 22 ॥
சிச்சமத்க்ருʼதயோ பா⁴ந்தி யாஶ்சித்³வ்யோமனி ஶூன்யதா꞉ ।
ஏதாஸ்தா꞉ ஸர்க³ஸம்ʼஹாரஸ்தி²திஸம்ʼரப⁴ஸம்ʼவித³꞉ ॥ 23 ॥
அச்ச²ம்ʼ சின்மாத்ரனப⁴ஸ꞉ கசனம்ʼ ஸ்வயமேவ தத் ।
ஸ்வப்நாப⁴ம்ʼ சித்ததாமாத்ரம்ʼ ஸ ஏஷ ப்ரபிதாமஹ꞉ ॥ 24 ॥
யதா² தரங்க³ஸ்தேனைவ ரூபேணான்யேன வாநிஶம் ।
ஸ்பு²ரத்யேவமநாத்³யந்த꞉ ஸர்க³ப்ரலயவிப்⁴ரம꞉ ॥ 25 ॥
சித்³வ்யோம்ன꞉ கசனம்ʼ காந்தம்ʼ யத்³விராடி³தி ஶப்³தி³தம் ।
ப⁴வேத்ஸங்கல்பபுரவத்தஸ்ய குர்யான்மனோ(அ)பி வை ॥ 26 ॥
ஸர்க³꞉ ஸ்வப்ன꞉ ஸ்வப்ன ஏவ ஜாக்³ரத்³தே³ஹ꞉ ஸ ஏவ ச ।
க⁴னம்ʼ ஸுஷுப்தம்ʼ தைமிர்யாத்³யதா² ஸம்ʼவேத³னம்ʼ ப⁴வேத் ॥ 27 ॥
தஸ்ய கல்பாந்தரஜனீ ஶிரோருஹதயோதி³தா ।
ப்ரகாஶதமஸீ காலக்ரியாக்²யா꞉ ஸ்வாங்க³ஸந்த⁴ய꞉ ॥ 28 ॥
தஸ்யாக்³நிராஸ்யம்ʼ த்³யௌர்மூர்தா⁴ க²ம்ʼ நாபி⁴ஶ்சரணௌ க்ஷிதி꞉ ।
சந்த்³ரார்கௌ த்³ருʼக்³தி³ஶௌ ஶ்ரோத்ரே கல்பனேதி விஜ்ருʼம்பி⁴தா ॥ 29 ॥
ஏவம்ʼ ஸம்யக்³த்³ருʼஶ்யமானோ வ்யோமாத்மா விததாக்ருʼதி꞉ ।
அஸ்மத்ஸங்கல்பஶைலாபோ⁴ விராட் ஸ்வப்னாக்ருʼதிஸ்தி²த꞉ ॥ 30 ॥
யச்ச சேதச்சிதா³காஶே ஸ்வயம்ʼ கசகசாயதே ।
ததே³தஜ்ஜக³தி³த்யேவம்ʼ தேனாத்மைவானுபூ⁴யதே ॥ 31 ॥
விராடா³த்மைவமாகாஶம்ʼ பா⁴தி சின்மயமாததம் ।
ஸ்வபா⁴வஸ்வப்னநக³ரம்ʼ நக³நாக³மயாத்மகம் ॥ 32 ॥
அனுப⁴விதைவானுப⁴வம்ʼ ஸத்யம்ʼ ஸ்வாத்மானமப்யஸந்தமிவ ।
அனுப⁴வதீயத்த்வேன ஸ்வப்னனட꞉ ஸ்வப்னதே³ஶமிவ ॥ 33 ॥
வேதா³ந்தார்ஹதஸாங்க்²யஸௌக³தகு³ருத்ர்யக்ஷாதி³ஸூக்தாத்³ருʼஶோ
ப்³ரஹ்மைவ ஸ்பு²ரிதம்ʼ ததா²த்மகலயாஸ்தாதா³த்மநித்யம்ʼ யத꞉ ।
தேஷாம்ʼ சாத்மவிதோ³(அ)னுரூபமகி²லம்ʼ ஸ்வர்க³ம்ʼ ப²லம்ʼ தத்³ப⁴வ-
த்யஸ்ய ப்³ரஹ்மண ஈத்³ருʼகே³வ மஹிமா ஸர்வாத்ம யத்தத்³வபு꞉ ॥ 34 ॥
இத்யார்ஷே ஶ்ரீவாஸிஷ்ட²மஹாராமாயணே வால்மிகீயே
மோக்ஷ-நிர்வாண உத்தரார்தே⁴ ப்³ரஹ்மகீ³தாஸு பரமார்தோ²பதே³ஶோ
நாம த்ரிஸப்தத்யதி⁴கஶததம꞉ ஸர்க³꞉ ॥ 173 ॥ -1-
॥ அத² த்³விதீயோ(அ)த்⁴யா꞉ ॥
॥ நிர்வாணோபதே³ஶ꞉ ॥
வஸிஷ்ட² உவாச ।
ஸர்கா³தௌ³ ஸ்வப்னஸம்ʼவித்யா சிதே³வாபா⁴தி கேவலா ।
ஜக³தி³த்யவபா⁴ஸேவ ப்³ரஹ்மைவாதோ ஜக³த்த்ரயம் ॥ 1 ॥
ஸர்கா³ஸ்தரங்கா³ ப்³ரஹ்மாப்³தே⁴ஸ்தேஷு ஸம்ʼவேத³னம்ʼ த்³ரவ꞉ ।
ஸர்கா³ந்தரம்ʼ ஸுகா²த்³யாத்ம த்³வைத்யைக்யாதீ³தரத்குத꞉ ॥ 2 ॥
யதா² ஸ்வப்னஸுஷுப்தாத்ம நித்³ராரூபகமேவ க²ம் ।
த்³ருʼஶ்யாத்³ருʼஶ்யாம்ʼஶமேகாத்ம ரூபம்ʼ சின்னப⁴ஸ்ததா² ॥ 3 ॥
ஜாக்³ரதி ஸ்வப்னநக³ரம்ʼ யாத்³ருʼக்தாத்³ருʼகி³த³ம்ʼ ஜக³த் ।
பரிஜ்ஞாதம்ʼ ப⁴வேத³த்ர கதா²மாஸ்தா² விவேகின꞉ ॥ 4 ॥
ஸர்கா³தௌ³ ஸர்க³ஸம்ʼவித்தேர்யதா²பூ⁴தார்த²வேத³னாத் ।
ஜாக்³ரதி ஸ்வாப்னநக³ரம்ʼ யாத்³ருʼஶம்ʼ தாத்³ருʼஶம்ʼ ஜக³த் ॥ 5 ॥
ஜாக்³ரதி ஸ்வப்னநக³ரவாஸனா விவிதா⁴ யதா² ।
ஸத்யா அபி ந ஸத்யாஸ்தா ஜாக்³ரத்யோ வாஸனாஸ்ததா² ॥ 6 ॥
அன்யதோ²பப்ரபத்³யேஹ கல்ப்யதே யதி³ காரணம் ।
தத்கிம்ʼ நேதீ³யஸீ நாத்ர ப்⁴ராந்ததா கல்ப்யதே ததா² ॥ 7 ॥
ஸ்வானுபூ⁴யத ஏவேயம்ʼ ப்⁴ராந்தி꞉ ஸ்வப்னஜக³த்ஸ்விவ ।
காரணம்ʼ த்வனுமாஸாத்⁴யம்ʼ க்வானுமானுப⁴வாதி⁴கா ॥ 8 ॥
த்³ருʼஷ்டமப்யஸ்தி யன்னேஶே ந சாத்மனி விசாரிதம் ।
அன்யதா²னுபபத்த்யாந்தர்ப்⁴ராந்த்யாத்ம ஸ்வப்னஶைலவத் ॥ 9 ॥
நிர்விகல்பம்ʼ பரம்ʼ ஜாட்³யம்ʼ ஸவிகல்பம்ʼ து ஸம்ʼஸ்ருʼதி꞉ ।
த்⁴யானம்ʼ தேன ஸமாதா⁴னம்ʼ ந ஸம்ப⁴வதி கிஞ்சன ॥ 10 ॥
ஸசேத்யம்ʼ ஸம்ʼஸ்ருʼதிர்த்⁴யானமசேத்யம்ʼ தூபலஸ்தி²தி ।
மோக்ஷோ நோபலவத்³பா⁴னம்ʼ ந விகல்பாத்மகம்ʼ தத꞉ ॥ 11 ॥
ந ச நாமோபலாபே⁴ன நிர்விகல்பஸமாதி⁴னா ।
அன்யதா³ஸாத்³யதே கிஞ்சில்லப்⁴யதே கிம்ʼ ஸ்வநித்³ரயா ॥ 12 ॥
தஸ்மாத்ஸம்யக்பரிஜ்ஞாநாத்³ப்⁴ராந்திமாத்ரம்ʼ விவேகின꞉ ।
ஸர்கா³த்யந்தாஸம்ப⁴வதோ யோ ஜீவன்முக்ததோத³ய꞉ ॥ 13 ॥
நிர்விகல்பம்ʼ ஸமாதா⁴னம்ʼ தத³னந்தமிஹோச்யதே ।
யதா²ஸ்தி²தமவிக்ஷுப்³த⁴மாஸனம்ʼ ஸர்வபா⁴ஸனம் ॥ 14 ॥
தத³னந்தஸுஷுப்தாக்²யம்ʼ தத்துரீயமிதி ஸ்ம்ருʼதம் ।
தந்நிர்வாணமிதி ப்ரோக்தம்ʼ தன்மோக்ஷ இதி ஶப்³தி³தம் ॥ 15 ॥
ஸம்யக்³போ³தை⁴கக⁴னதா யாஸௌ த்⁴யானமிதி ஸ்ம்ருʼதம் ।
த்³ருʼஶ்யாத்யந்தாஸம்ப⁴வாத்ம போ³த⁴மாஹு꞉ பரம்ʼ பத³ம் ॥ 16 ॥
தச்ச நோபலவஜ்ஜாட்³யம்ʼ ந ஸுஷுப்தோபமம்ʼ ப⁴வேத் ।
ந நிர்விகல்பம்ʼ ந ச வா ஸவிகல்பம்ʼ ந வாப்யஸத் ॥ 17 ॥
த்³ருʼஶ்யாத்யந்தாஸம்ப⁴வாத்ம ததே³வாத்³யம்ʼ ஹி வேத³னம் ।
தத்ஸர்வம்ʼ தன்ன கிஞ்சிச்ச தத்³வதே³வாங்க³ வேத்தி தத் ॥ 18 ॥
ஸம்யக்ப்ரபோ³தா⁴ந்நிர்வாணம்ʼ பரம்ʼ தத்ஸமுதா³ஹ்ருʼதம் ।
யதா²ஸ்தி²தமித³ம்ʼ விஶ்வம்ʼ தத்ராலம்ப்ரலயம்ʼ க³தம் ॥ 19 ॥
ந தத்ர நானானானா ந ந ச கிஞ்சின்ன கிஞ்சன ।
ஸமஸ்தஸத³ ஸத்³பா⁴வஸீமாந்த꞉ ஸ உதா³ஹ்ருʼத꞉ ॥ 20 ॥
அத்யந்தாஸம்ப⁴வம்ʼ த்³ருʼஶ்யம்ʼ யத்³வை நிர்வாணமாஸிதம் ।
ஶுத்³த⁴போ³தோ⁴த³யம்ʼ ஶாந்தம்ʼ தத்³வித்³தி⁴ பரமம்ʼ பத³ம் ॥ 21 ॥
ஸ ச ஸம்ப்ராப்யதே ஶுத்³தோ⁴ போ³தோ⁴ த்⁴யானமனுத்தமம் ।
ஶாஸ்த்ராத்பத³பதா³ர்த²ஜ்ஞபோ³தி⁴னோத்பன்னபு³த்³தி⁴னா ॥ 22 ॥
மோக்ஷோபாயாபி⁴த⁴ம்ʼ ஶாஸ்த்ரமித³ம்ʼ வாசயதாநிஶம் ।
பு³த்³த்⁴யுபாயேன ஶுத்³தே⁴ன பும்ʼஸா நான்யேன கேனசித் ॥ 23 ॥
ந தீர்தே²ன ந தா³னேன ந ஸ்னானேன ந வித்³யயா ।
ந த்⁴யானேன ந யோகே³ன ந தபோபி⁴ர்ன சாத்⁴வரை꞉ ॥ 24 ॥
ப்⁴ராந்திமாத்ரம்ʼ கிலேத³ம்ʼ ஸத³ஸத்ஸதி³வ லக்ஷ்யதே ।
வ்யோமைவ ஜக³தா³காரம்ʼ ஸ்வப்னோ(அ)நித்³ரே சித³ம்ப³ரே ॥ 25 ॥
ந ஶாம்யதி தபஸ்தீர்தை²ர்ப்⁴ராந்திர்நாம கதா³சன ।
தபஸ்தீர்தா²தி³னா ஸ்வர்கா³꞉ ப்ராப்யந்தே ந து முக்ததா ॥ 26 ॥
ப்⁴ராந்தி꞉ ஶாம்யதி ஶாஸ்த்ரார்தா²த்ஸம்யக்³பு³த்³த்⁴யாவலோகிதாத் ।
ஆத்மஜ்ஞானமயான்மோக்ஷோபாயாதே³வேஹ நான்யத꞉ ॥ 27 ॥
ஆலோககாரிணாத்யர்த²ம்ʼ ஶாஸ்த்ரார்தே²னைவ ஶாம்யதி ।
அமலேனாகி²லா ப்⁴ராந்தி꞉ ப்ரகாஶேனைவ தாமஸீ ॥ 28 ॥
ஸர்க³ஸம்ʼஹாரஸம்ʼஸ்தா²னாம்ʼ பா⁴ஸோ பா⁴ந்தி சித³ம்ப³ரே ।
ஸ்பந்த³னானீவ மருதி த்³ரவத்வானீவ வாரிணி ॥ 29 ॥
த்³ரவ்யஸ்ய ஹ்ருʼத்³யேவ சமத்க்ருʼதிர்நிஜா
நப⁴ஸ்வத꞉ ஸ்பந்த³ இவாநிஶம்ʼ யதா² ।
யதா² ஸ்தி²தா ஸ்ருʼஷ்டிரியம்ʼ ததா²ஸ்திதா
லயம்ʼ நப⁴ஸ்யந்தரனன்யரூபிணீ ॥ 30 ॥
இத்யார்ஷே ஶ்ரீவாஸிஷ்ட²மஹாராமாயணே வால்மிகீயே
மோக்ஷ-நிர்வாண உத்தரார்தே⁴ ப்³ரஹ்மகீ³தாஸு நிர்வாணோபதே³ஶோ
நாம சது꞉ஸப்தத்யதி⁴கஶததம꞉ ஸர்க³꞉ ॥ 174 ॥ -2-
॥ அத² த்ருʼதீயோ(அ)த்⁴யாய꞉ ॥
॥ அத்³வைதயுக்தி꞉ ॥
வஸிஷ்ட² உவாச ।
ஸ்வப்நாப⁴மாத்³யம்ʼ சித்³வ்யோம காரணம்ʼ தே³ஹஸம்ʼவிதா³ம் ।
த்³ருʼஶ்யான்யதா ஸம்ப⁴வதஶ்சித்³வ்யோம்னஸ்தத்குதோ வபு꞉ ॥ 1 ॥
ஸர்கா³தௌ³ ஸ்வப்னஸம்ʼவித்திரூபம்ʼ ஸர்வம்ʼ வினானக⁴ ।
ந ஸர்கோ³ ந பரோ லோகோ த்³ருʼஶ்யமானோ(அ)பி ஸித்⁴யதி ॥ 2 ॥
அஸதே³வானுபூ⁴ரித்த²மேவேத³ம்ʼ பா⁴ஸதே ஜக³த் ।
ஸ்வப்னாங்க³னாஸங்க³ இவ ஶாந்தம்ʼ சித்³வ்யோம கேவலம் ॥ 3 ॥
ஏவம்ʼ நாமாஸ்தி சித்³தா⁴துரநாதி³நித⁴னோ(அ)மல꞉ ।
ஶூன்யாத்மைவாச்ச²ரூபோ(அ)பி ஜக³தி³த்யவபா⁴தி ய꞉ ॥ 4 ॥
மலஸ்த்வேஷோ(அ)பரிஜ்ஞாத꞉ பரிஜ்ஞாத꞉ பரம்ʼ ப⁴வேத் ।
குத꞉ கில பரே வ்யோமன்யநாதி³நித⁴னே மல꞉ ॥ 5 ॥
யதே³தத்³வேத³னம்ʼ ஶுத்³த⁴ம்ʼ ததே³வ ஸ்வப்னபத்தனம் ।
ஜக³த்ததே³வ ஸர்கா³தௌ³ ப்ருʼத்²வ்யாதே³꞉ ஸம்ப⁴வ꞉ குத꞉ ॥ 6 ॥
சித்³வ்யோமாத்மாவபா⁴ஸஸ்ய நப⁴ஸ꞉ ஸர்க³ரூபிணீ ।
க்ருʼதா ப்ருʼத்²வ்யாதி³கலதா மனோபு³த்³த்⁴யாதி³தா ததா² ॥ 7 ॥
வார்யாவர்த இஅவாபா⁴தி பவனஸ்பந்த³வச்ச யத் ।
அபு³த்³தி⁴பூர்வம்ʼ சித்³வ்யோம்னி ஜக³த்³பா⁴னமபி⁴த்திமத் ॥ 8 ॥
பஶ்சாத்தஸ்யைவ தேனைவ ஸ்வயமைஶ்வர்யஶம்ʼஸினா ।
க்ருʼதம்ʼ பு³த்³த்⁴யாதி³ப்ருʼத்²வ்யாதி³கல்பனம்ʼ ஸத³ஸன்மயம் ॥ 9 ॥
ஸ்வயமேவ கசத்யச்சா²ச்சா²யேயம்ʼ ஸ்வா மஹாசிதி꞉ ।
ஸர்கா³பி⁴தா⁴நமஸ்யைவ நப⁴ ஏவேஹ நேதரத் ॥ 10 ॥
ந ச கிஞ்சன நாமாங்க³ கசத்யச்சை²வ ஸா ஸ்ம்ருʼதா ।
சின்மாத்ரைகைககலனம்ʼ ததமேவாத்மனாத்மனி ॥ 11 ॥
சிதா³காஶஶ்சிதா³காஶே ததி³த³ம்ʼ ஸ்வமல வபு꞉ ।
சித்தம்ʼ த்³ருʼஶ்யமிவாபா⁴தி ஸ்வப்னே ததா² ஸ்தி²தம் ॥ 12 ॥
அன்யதா²னுபபன்யார்த²காரணாபா⁴வத꞉ ஸ்வத꞉ ।
ஸர்கா³தா³வேவ ஸ்வாத்மைவ த்³ருʼஶ்யம்ʼ சித்³வ்யோம பஶ்யதி ॥ 13 ॥
ஸ்வப்னவத்தச்ச நிர்த⁴ர்ம மநாக³பி ந பி⁴த்³யதே ।
தஸ்மாச்சித்³வ்யோம சித்³வ்யோம ஶூன்யத்வம்ʼ க³க³நாதி³வத் ॥ 14 ॥
யதே³வ தத்பரம்ʼ ப்³ரஹ்ம ஸர்வரூபவிவர்ஜிதம் ।
ததே³வைகம்ʼ ததா²ரூபமேவம்ʼ ஸர்வதயா ஸ்தி²தம் ॥ 15 ॥
ஸ்வப்னே(அ)னுபூ⁴யதே சைதத்ஸ்வப்னோ ஹ்யாத்மைவ பா⁴ஸதே ।
நானாபோ³த⁴மனானைவ ப்³ரஹ்மைவாமலமேவ தத் ॥ 16 ॥
ப்³ரஹ்மைவாத்மனி சித்³பா⁴வாஜ்ஜீவத்வமிவ கல்பயத் ।
ரூபமன்யஜதே³வாச்ச²ம்ʼ மனஸ்தாமிவ க³ச்ச²தி ॥ 17 ॥
இத³ம்ʼ ஸர்வம்ʼ தனோதீவ தச்ச கா²த்மகமேவ க²ம் ।
ப⁴வதீவ ஜக³த்³ரூபம்ʼ விகாரீவாவிகார்யபி ॥ 18 ॥
மன ஏவ ஸ்வயம்ʼ ப்³ரஹ்மா ஸ ஸர்க³ம்ய ஹ்ருʼதி³ ஸ்தி²த꞉ ।
கரோத்யவிரதம்ʼ ஸர்வமஜஸ்ரம்ʼ ஸம்ʼஹரத்யபி ॥ 19 ॥
ப்ருʼத்²வாதி³ரஹிதோ யஸ்மின்மனோஹ்ருʼத்³யங்க³வர்ஜிதே ।
அன்யத்³வா த்ரிஜக³த்³பா⁴தி யதா² ஸ்வப்னே நிராக்ருʼதி ॥ 20 ॥
தே³ஹரூபஜக³த்³ரூபைரஹமேகமனாக்ருʼதி ।
மனஸ்திஷ்டா²ம்யனந்தாத்மபோ³தா⁴போ³த⁴ம்ʼ பராப⁴வம் ॥ 21 ॥
நேஹ ப்ருʼத்²வ்யாதி³ நோ தே³ஹோ ந சைவாந்யாஸ்தி த்³ருʼஶ்யதா ।
ஜக³த்ரயா கேவலம்ʼ க²ம்ʼ மன꞉ கசகசாயதே ॥ 22 ॥
விசார்யத்³ருʼஷ்ட்யைதத³பி ந கிஞ்சித³பி வித்³யதே ।
கேவலம்ʼ பா⁴தி சின்மாத்ரமாத்மனாத்மனி நிர்த⁴னம் ॥ 23 ॥
யதோ வாசோ நிவர்தந்தே தூஷ்ணீம்பா⁴வோ(அ)வஶிஷ்யதே ।
வ்யவஹார்யபி கா²த்மைவ தத்³வத்திஷ்ட²தி மூகவத் ॥ 24 ॥
அனந்தாபாரபர்யந்தா சின்மாத்ரபரமேஷ்டகா ।
தூஷ்ணீம்பூ⁴த்வா ப⁴வத்யேஷ ப்ரபு³த்³த⁴꞉ புருஷோத்தம꞉ ॥ 25 ॥
அபு³த்³தி⁴பூர்வம்ʼ த்³ரவதோ யதா²வர்தாத³யோம்ʼ(அ)ப⁴ஸி ।
க்ரியந்தே ப்³ரஹ்மணா தத்³வச்சித்தபு³த்³த்⁴யாத³யோ ஜடா³꞉ ॥ 26 ॥
அபு³த்³தி⁴பூர்வம்ʼ வாதேன க்ரியதே ஸ்பந்த³னம்ʼ யதா² ।
அனன்யதே³வம்ʼ பு³த்³த்⁴யாதி³ க்ரியதே பரமாத்மனா ॥ 27 ॥
அனன்யதா³த்மனோ வாயோர்யதா² ஸ்பந்த³னமவ்யயம் ।
அனன்யதா³த்மனஸ்தத்³வச்சின்மாத்ரம்ʼ பரமாத்மன꞉ ॥ 28 ॥
சித்³வ்யோம ப்³ரஹ்மசின்மாத்ரமாத்மா சிதி மஹானிதி ।
பரமாத்மேதி பர்யாயா ஜ்ஞேயா ஜ்ஞானவதாம்ʼ வர ॥ 29 ॥
ப்³ரஹ்மோன்மேஷனிமேஷாத்ம ஸ்பந்தா³ஸ்பந்தா³த்ம வாதவத் ।
நிமேஷோ யாத்³ருʼகே³வாஸ்ய ஸமுன்மேஷஸ்ததா² ஜக³த் ॥ 30 ॥
த்³ருʼஶ்யமஸ்ய ஸமுன்மேஷோ த்³ருʼஶ்யாபா⁴வோ நிமேஷணம் ।
ஏகமேதந்நிராகாரம்ʼ தத்³த்³வயோரப்யுபக்ஷயாத் ॥ 31 ॥
நிமேஷோன்மேஷயோரேகரூபமேவ பரம்ʼ மதம் ।
அதோ(அ)ஸ்தி த்³ருʼஶ்யம்ʼ நாஸ்தீதி ஸத³ஸச்ச ஸதா³சிதி꞉ ॥ 32 ॥
நிமேஷோ நான்ய உன்மேஷான்னோன்மேஷோ(அ)பி நிமேஷத꞉ ।
ப்³ரஹ்மண꞉ ஸர்க³வபுஷோ நிமேஷோன்மேஷரூபிண꞉ ॥ 33 ॥
தத்³யதா²ஸ்தி²தமேவேத³ம்ʼ வித்³தி⁴ ஶாந்தமஶேஷத꞉ ।
அஜாதமஜரம்ʼ வ்யோம ஸௌம்யம்ʼ ஸமஸமம்ʼ ஜக³த் ॥ 34 ॥
சித³சித்யாத்மகம்ʼ வ்யோம ரூபம்ʼ கசகசாயதே ।
சிந்நாம ததி³த³ம்ʼ பா⁴தி ஜக³தி³த்யேவ தத்³வபு꞉ ॥ 35 ॥
ந நஶ்யதி ந சோத்பன்னம்ʼ த்³ருʼஶ்யம்ʼ நாப்யனுபூ⁴யதே ।
ஸ்வயம்ʼ சமத்கரோத்யந்த꞉ கேவலம்ʼ கேவலைவ சித் ॥ 36 ॥
மஹாசித்³வ்யோமமணிபா⁴ த்³ருʼஶ்யனாம்னீ நிஜாகராத் ।
அனன்யான்யேவ பா⁴தாபி பா⁴னுபா⁴ஸ இவோஷ்ணதா ॥ 37 ॥
ஸுஷுப்தம்ʼ ஸ்வப்னவத்³பா⁴தி ப்³ரஹ்மைவ ஸர்க³வத் ।
ஸர்வமேகம்ʼ ஶிவம்ʼ ஶாந்தம்ʼ நானேவாபி ஸ்தி²தம்ʼ ஸ்பு²ரத் ॥ 38 ॥
யத்³யத்ஸம்ʼவேத்³யதே யாத்³ருʼக்ஸத்³வாஸத்³வா யதா² யதா³ ।
ததா²னுபூ⁴யதே தாத்³ருʼக்தத்ஸத³ஸ்த்வஸத³ஸ்து வா ॥ 39 ॥
அன்யதா²னுபபத்யா சேத்காரணம்ʼ பரிகல்ப்யதே ।
தத்ஸ்வப்நாபோ⁴ ஜக³த்³பா⁴வாத³ன்யதா² நோபபத்³யதே ॥ 40 ॥
ப்ரமாதீதாத்பராத்³விஶ்வமனன்யது³தி³தம்ʼ யத꞉ ।
ப்ரமாதீதமித³ம்ʼ சைவ கிஞ்சிந்நாப்⁴யுதி³தம்ʼ தத꞉ ॥ 41 ॥
யஸ்ய யத்³ரஸிகம்ʼ சித்தம்ʼ தத்ததா² தஸ்ய க³ச்ச²தி ।
ப்³ரஹ்மைகரஸிகம்ʼ தேன மனஸ்தத்தாம்ʼ ஸமஶ்னுதே ॥ 42 ॥
யச்சித்தோ யத்³க³தப்ராணோ ஜனோ ப⁴வதி ஸர்வதா³ ।
தத்தேன வஸ்த்விதி ஜ்ஞாதம்ʼ ஜானாதி தத³ஸௌ ஸ்பு²டம் ॥ 43 ॥
ப்³ரஹ்மைகரஸிகம்ʼ யத்ஸ்யான்மனஸ்தத்தத்³ப⁴வேத்க்ஷணாத் ।
யஸ்ய யத்³ரஸிகம்ʼ சேதோ பு³த்³த⁴ம்ʼ தேன ததே³வ ஸத் ॥ 44 ॥
விஶ்ராந்தம்ʼ யஸ்ய வை சித்தம்ʼ ஜந்தோஸ்தத்பரமார்த²ஸத் ।
வ்யவஹ்ருʼத்யை கரோத்யன்யத்ஸதா³சாராத³தத்³ரஸம் ॥ 45 ॥
த்³வித்வைகத்வாதி³கலனா நேஹ காசன வித்³யதே ।
ஸத்தாமாத்ரம்ʼ ச த்³ருʼகி³யமிதஶ்சேத³லமீக்ஷ்யதே ॥ 46 ॥
அத்³ருʼஶ்யத்³ருʼஶ்யஸத³ஸன்மூர்தாமூர்தத்³ருʼஶாமிஹ ।
நைவாஸ்தி ந ச நாஸ்த்யேவ கர்தா போ⁴க்தாத²வா க்வசித் ॥ 47 ॥
இத³மித்த²மநாத்³யந்தம்ʼ ஜக³த்பர்யாயமாத்மனி ।
ப்³ரஹ்மைகக⁴னமாஶாந்தம்ʼ ஸ்தி²தம்ʼ ஸ்தா²ணுரிவாத்⁴வனி ॥ 48 ॥
யதே³வ ப்³ரஹ்மபு³த்³த்⁴யாதி³ ததே³வைதந்நிரஞ்ஜனம் ।
யதே³வ க³க³னம்ʼ ஶாந்தம்ʼ ஶூன்யம்ʼ வித்³தி⁴ ததே³வ தத் ॥ 49 ॥
கேஶோண்ட்³ரகாத³யோ வ்யோம்னி யதா² ஸத³ஸதா³த்மகா꞉ ।
த்³விதாமிவாக³தா பா⁴ந்தி பரே பு³த்³த்⁴யாத³யஸ்ததா² ॥ 50 ॥
ததா² பு³த்³த்⁴யாதி³ தே³ஹாதி³ வேத³நாதி³ பராபரே ।
அனேகான்யப்யனன்யானி ஶூன்யத்வானி யதா²ம்ப³ரே ॥ 51 ॥
ஸுஷுப்தாத்³விஶத꞉ ஸ்வப்னமேகநித்³ராத்மனோ யதா² ।
ஸர்க³ஸ்த²ஸ்யாபி ந த்³வித்வம்ʼ நைகத்வம்ʼ ப்³ரஹ்மணஸ்ததா² ॥ 52 ॥
ஏவமேவ கசத்யச்சா² சா²யேயம்ʼ ஸ்வா மஹாசிதே꞉ ।
ந ச கிஞ்சன நாமாங்க³ கசத்யச்சை²வமாஸ்தி²தா ॥ 53 ॥
சித்³வ்யோம்னி ஹி சிதா³காஶமேவ ஸ்வமமலம்ʼ வபு꞉ ।
சேத்யம்ʼ த்³ருʼஶ்யமிவாபா⁴தி ஸ்வப்னேஷ்விவ யதா²ஸ்தி²தம் ॥ 54 ॥
அன்யதா²னுபபத்த்யார்த²காரணாபா⁴வத꞉ ஸ்வத꞉ ।
சித்³வ்யோமாத்மானமேவாதௌ³ த்³ருʼஶ்யமித்யேவ பஶ்யதி ॥ 55 ॥
ஸர்கா³தா³வேவ கா²த்மைவ த்³ருʼஶ்யம்ʼ பா⁴தி நிராக்ருʼதி ।
ஸம்ப்⁴ரம꞉ ஸ்வப்னஸங்கல்பமித்²யாஜ்ஞானேஷ்விவாபி⁴த꞉ ॥ 56 ॥
ஸ்வப்னவத்தச்ச நிர்த⁴ர்ம மநாக³பி ந பி⁴த்³யதே ।
விகார்யபி ஸத⁴ர்மாபி சித்³வ்யோம்னோ வஸ்துனோ மலாத் ॥ 57 ॥
தத்ஸ்வப்னநக³ராகாரம்ʼ ஸத⁴ர்மாப்யஸத⁴ர்மகம் ।
ஶிவாத³னன்யமேவேத்த²ம்ʼ ஸ்தி²தமேவ நிரந்தரம் ॥ 58 ॥
த்³ருʼஶ்யம்ʼ ஸ்வப்நாத்³ரிவத்ஸ்வச்ச²ம்ʼ மநாக³பி ந பி⁴த்³யதே ।
தஸ்மாச்சித்³வ்யோம சித்³வ்யோம்ன꞉ ஶூன்யத்வம்ʼ க³க³நாதி³வ ॥ 59 ॥
யதே³வ தத்பரம்ʼ ப்³ரஹ்ம ஸர்வரூபவிவர்ஜிதம் ।
ததே³வேத³ம்ʼ ததா²பூ⁴தமேவ ஸர்க³தயா ஸ்தி²தம் ॥ 60 ।
ஸ்வப்னே(அ)னுபூ⁴யதே சைதத்ஸ்வப்னே ஹ்யாத்மைவ பா⁴ஸதே ।
புராதி³த்வேன ந து ஸத்புராதி³ரசிதம்ʼ ததா³ ॥ 61 ॥
ஸ்வப்னே ச ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாயா꞉ ஸம்ʼஸ்காரஸ்ய ஸ்ம்ருʼதேஸ்ததா² ।
ந ஸத்தா ததி³த³ம்ʼ த்³ருʼஷ்டமித்யர்த²ஸ்யாத்யஸம்ப⁴வாத் ॥ 62 ॥
தஸ்மாதே³தத்த்ரயம்ʼ த்யக்த்வா யத்³பா⁴னம்ʼ ப்³ரஹ்மஸம்ʼவித³꞉ ।
தஸ்ய த்³ருʼஷ்டார்த²ஸாத்³ருʼஶ்யான்மூடை⁴꞉ ஸ்ம்ருʼத்யாதி³தோஹிதா ॥ 63 ॥
யதா² யத்ரைவ லஹரீ வாரிண்யேதி புன꞉ புன꞉ ।
தத்ரைவேதி ததா² தத்³வத³னன்யா கே² பரே ஜக³த் ॥ 64 ॥
வித⁴ய꞉ ப்ரதிஷேதா⁴ஶ்ச ஸர்வ ஏவ ஸதை³வ ச ।
விப⁴க்தாஶ்ச விமிஶ்ராஶ்ச பரே ஸந்தி ந ஸந்தி ச ॥ 65 ॥
தஸ்மாத்ஸத்³ப்³ரஹ்ம ஸர்வாத்ம கிமிவாத்ர ந வித்³யதே ।
ஸைவ ஸத்தைவ ஸர்வாத்ம சைதத³ப்யேததா³த்மகம் ॥ 66 ॥
ப்⁴ராந்தஸ்ய ப்⁴ரமணம்ʼ பூ⁴மேர்ன பூ⁴ப்⁴ராந்தைவ வா க³ணை꞉ ।
ந ஶாம்யதி ஜ்ஞாதுரபி ததா²ப்⁴யாஸம்ʼ வினாத்ர த்³ருʼக் ॥ 67 ॥
ஶாஸ்த்ரஸ்யாஸ்ய து யந்நாம வாத³னம்ʼ தத்³வினாபர꞉ ।
அப்⁴யாஸோ த்³ருʼஶ்யஸம்ʼஶாந்த்யை ந பூ⁴தோ ந ப⁴விஷ்யதி ॥ 68 ॥
ந ஜீவன்னம்ருʼதம்ʼ சித்தம்ʼ ரோத⁴மாயாதி ஸம்ʼஸ்ருʼதே꞉ ।
அவிநாபா⁴விதே³ஹத்வாத்³போ³தா⁴த்த்வேதன்ன பஶ்யதி ॥ 69 ॥
ஸர்வதை³வாவிநாபா⁴வி சித்தம்ʼ த்³ருʼஶ்யஶரீரயோ꞉ ।
இஹ சாமுத்ர சைதஸ்ய போ³தா⁴ந்தே ஶாம்யத꞉ ஸ்வயம் ॥ 70 ॥
சித்தத்³ருʼஶ்யஶரீராணி த்ரீணி ஶாம்யந்தி போ³த⁴த꞉ ।
பவனஸ்பந்த³ஸைன்யானி காரணாபா⁴வதோ யதா² ॥ 71 ॥
காரணம்ʼ மௌர்க்²யமேவாஸ்ய தச்சாஸ்மாதே³வ ஶாஸ்த்ரத꞉ ।
கிஞ்சித்ஸம்ʼஸ்க்ருʼதபு³த்³தீ⁴னாம்ʼ வாசிதாதே³வ ஶாம்யதி ॥ 72 ॥
அபு³த்³த⁴முத்தரக்³ரந்தா²த்பூர்வம்ʼ பூர்வம்ʼ ஹி பு³த்⁴யதே ।
க்³ரந்த²ம்ʼ பத³பதா³ர்த²ஜ்ஞ꞉ கே²த³வான்ன நிவர்ததே ॥ 73 ॥
உபாயமித³மேவாதோ வித்³தி⁴ ஶாஸ்த்ரம்ʼ ப்⁴ரமக்ஷயே ।
அனன்யஸாதா⁴ரணதாம்ʼ க³தமித்யனுபூ⁴யதே ॥ 74 ॥
தஸ்மாத³ஸ்மான்மஹாஶாஸ்த்ராத்³யதா²ஶக்தி விசாரயேத் ।
பா⁴கௌ³ த்³வௌ பா⁴க³மேகம்ʼ வா தேன து³꞉க²க்ஷயோ ப⁴வேத் ॥ 75 ॥
ஆருஷேயமித³மிதி ப்ரமாதா³ச்சேன்ன ரோசதே ।
தத³ன்யதா³த்மவிஜ்ஞானஶாஸ்த்ரம்ʼ கிஞ்சித்³விசாரயேத் ॥ 76 ॥
அனர்தே²னாவிசாரேண வய꞉ குர்யான்ன ப⁴ஸ்மஸாத் ।
போ³தே⁴ன ஜ்ஞானஸாரேண த்³ருʼஶ்யம்ʼ கர்தவ்யமாத்மஸாத் ॥ 77 ॥
ஆயுஷ꞉ க்ஷண ஏகோ(அ)பி ஸர்வரத்னைர்ன லப்⁴யதே ।
நீயதே தத்³வ்ருʼதா² யேன ப்ரமாத³꞉ ஸுமஹானஹோ ॥ 78 ॥
அனுபூ⁴தமபி ச நோ ஸத்³ருʼஶ்யமித³ம்ʼ த்³ரஷ்ட்ருʼஸஹிதமபி ।
ஸ்வப்னநிஜமரணபா³ந்த⁴வரோத³னமிவ ஸதி³வ கசிதமபி ॥ 79 ॥
இத்யார்ஷே ஶ்ரீவாஸிஷ்ட²மஹாராமாயணே வால்மிகீயே
மோக்ஷ-நிர்வாண உத்தரார்தே⁴ ப்³ரஹ்மகீ³தாஸு பரமார்த²கீ³தாஸு
அத்³வைதயுக்திர்நாம பஞ்சஸப்தத்யதி⁴கஶததம꞉ ஸர்க³꞉ ॥ 175 ॥ -3-
॥ அத² பஞ்சமோ(அ)த்⁴யாய꞉ ॥
॥ ஸத்யவர்ணனம் ॥
ஶ்ரீராம உவாச ।
அகாரணகமேவேத³ம்ʼ ஜக³த்³ப்³ரஹ்ம பராத்பதா³த் ।
யதி³ ப்ரவர்ததே நாம ஸ்வப்னஸங்கல்பநாதி³வத் ॥ 1 ॥
தத³காரணத꞉ ஸித்³தே⁴꞉ ஸம்ப⁴வே(அ)ன்யத³காரணம் ।
கத²ம்ʼ ந ஜாயதே வஸ்து க்வசித்கிஞ்சித்கதா³சன ॥ 2 ॥
வஸிஷ்ட² உவாச ।
யத்³யதா² கல்பிதம்ʼ யேன ஸ ஸம்பஶ்யதி தத்ததா² ।
கல்பனைவான்யதா² ந ஸ்யாத்தாத்³ருʼக்காரணவிச்யுதே꞉ ॥ 3 ॥
யதே²த³ம்ʼ கல்பிதம்ʼ த்³ருʼஶ்யம்ʼ மனஸா யேன தத்ததா² ।
வேத்த்யஸௌ யாத்³ருʼக³ன்யேன கல்பிதம்ʼ வேத்த்யஸௌ ததா² ॥ 4 ॥
கல்பனாகல்பனாத்மைகம்ʼ தச்ச ப்³ரஹ்ம ஸ்வபா⁴வத꞉ ।
கல்பனாத்மேத்³ருʼஶம்ʼ ஜந்துர்யதா² கேஶநகா²தி³மான் ॥ 5 ॥
அகாரணபதா³ர்த²த்வம்ʼ ஸகாரணபதா³ர்த²தா ।
ப்³ரஹ்மணி த்³வயமப்யஸ்தி ஸர்வஶக்த்யாத்ம தத்³யத꞉ ॥ 6 ॥
யத꞉ ஸ்யாத்³ப்³ரஹ்மணஸ்த்வன்யத்க்வசித்கிஞ்சித்கதா³சன ।
தத்காரணவிகல்பேன ஸம்ʼயோக³ஸ்தஸ்ய யுஜ்யதே ॥ 7 ॥
யத்ர ஸர்வமநாத்³யந்தம்ʼ நானானானாத்ம பா⁴ஸதே ।
ப்³ரஹ்மைவ ஶாந்தமேகாத்ம தத்ர கிம்ʼ கஸ்ய காரணம் ॥ 8 ॥
நேஹ ப்ரவர்ததே கிஞ்சின்ன ச நாம நிவர்ததே ।
ஸ்தி²தமேகமநாத்³யந்தம்ʼ ப்³ரஹ்மைவ ப்³ரஹ்ம கா²த்மகம் ॥ 9 ॥
கிம்ʼ கஸ்ய காரணம்ʼ கேன கிமர்த²ம்ʼ ப⁴வது க்வ வா ।
கிம்ʼ கஸ்ய காரணம்ʼ கேன கிமர்த²ம்ʼ மாஸ்து வா க்வசித் ॥ 10 ॥
நேஹ ஶூன்யம்ʼ ந வா ஶூன்யம்ʼ ந ஸன்னாஸன்ன மத்⁴யதா ।
வித்³யதே ந மஹாஶூன்யே ந நேதி ந ந நேதி ச ॥ 11 ॥
இத³ம்ʼ ந கிஞ்சித்கிஞ்சித்³வா யந்நாமாஸ்த்யத² நாஸ்தி வா ।
ஸர்வம்ʼ ப்³ரஹ்மைவ தத்³வித்³தி⁴ யத்ததை²வாததை²வ தத் ॥ 12 ॥
ஶ்ரீராம உவாச ।
அதஜ்ஞவிஷயே ப்³ரஹ்மன்கார்யே காரணஸம்ப⁴வே ।
கிமகாரணதாத்ம ஸ்யாத்கத²ம்ʼ வேதி வத³ ப்ரபோ⁴ ॥ 13 ॥
வஸிஷ்ட² உவாச ।
அதஜ்ஞோ நாம நாஸ்த்யேவ தாவத்தஜ்ஜ்ஞஜனம்ʼ ப்ரதி ।
அஸதோ வ்யோமவ்ருʼக்ஷஸ்ய விசார꞉ கீத்³ருʼஶஸ்தத꞉ ॥ 14 ॥
ஏகபோ³த⁴மயா꞉ ஶாந்தவிஜ்ஞானக⁴னரூபிண꞉ ।
தஜ்ஜ்ஞாஸ்தேஷாமஸத்³ரூபே கத²மர்தே² விசாரணா ॥ 15 ॥
அதஜ்ஜ்ஞத்வம்ʼ ச போ³தே⁴(அ)ந்தரவபா⁴தி தத³ங்க³தா ।
க³தே ஸ்வப்னஸுஷுப்தே(அ)ந்தரிவ நித்³ராத்ம கேவலம் ॥ 16 ॥
ததா²ப்யப்⁴யுபக³ம்யாபி மூர்க²நிஶ்சய உச்யதே ।
ப்ரயேத³மணு ஸர்வாத்ம யஸ்மாத்³ப்³ரஹ்ம நிராமயம் ॥ 17 ॥
ஸந்த்யகாரணகா ஏவ ஸந்தி காரணஜாஸ்ததா² ।
பா⁴வா꞉ ஸம்ʼவித்³யதா² யஸ்மாத்கல்ப்யதே லப்⁴யதே ததா² ॥ 18 ॥
ஸர்வகாரணஸம்ʼஶாந்தௌ ஸர்வானுப⁴வஶாலினாம் ।
ஸர்க³ஸ்ய காரணம்ʼ நாஸ்தி தேன ஸர்க³ஸ்த்வகாரண꞉ ॥ 19 ॥
ஹ்ருʼத³யங்க³மதாத்யக்தமீஶ்வராதி³ ப்ரகல்ப்யதே ।
யத³த்ர கிஞ்சிது³꞉ஸ்வாது³ வ்யர்த²ம்ʼ வாக்³ஜாலமேவ தத் ॥ 20 ॥
அன்யதா²னுபபத்த்யைவ ஸ்வப்நாபா⁴கலநாத்³ருʼதே ।
ஸ்தூ²லாகாராத்மிகா காசின்னாஸ்தி த்³ருʼஶ்யஸ்ய த்³ருʼஶ்யதா ॥ 21 ॥
ஸ்வப்னப்ருʼத்²வ்யாத்³யனுப⁴வே கிமபு³த்³த⁴ஸ்ய காரணம் ।
சித்ஸ்வபா⁴வாத்³ருʼதே ப்³ரூஹி ஸ்வப்னார்தோ² நாம கீத்³ருʼஶ꞉ ॥ 22 ॥
ஸ்வப்னார்தோ² ஹ்யபரிஜ்ஞாதோ மஹாமோஹப⁴ரப்ரத³꞉ ।
பரிஜ்ஞாதோ ந மோஹாய யதா² ஸர்கா³ஸ்ததை²வ ச ॥ 23 ॥
ஶுஷ்கதர்கஹடா²வேஶாத்³யத்³வாப்யனுப⁴வோஜ்ஜி²தம் ।
கல்ப்யதே காரணம்ʼ கிஞ்சித்ஸா மௌர்க்²யாபி⁴நிவேஶிதா ॥ 24 ॥
அக்³னேரௌஷ்ண்யமபாம்ʼ ஶைத்யம்ʼ ப்ராகாஶ்யம்ʼ ஸர்வதேஜஸாம் ।
ஸ்வபா⁴வோ வாகி²லார்தா²னாம்ʼ கிமபு³த்³த⁴ஸ்ய காரணம் ॥ 25 ॥
கிம்ʼ த்⁴யாத்ருʼஶதலப்³த⁴ஸ்ய த்⁴யேயஸ்யைகஸ்ய காரணம் ।
கிம்ʼ ச க³ந்த⁴ர்வநக³ரே புரே பி⁴த்திஷு காரணம் ॥ 26 ॥
த⁴ர்மாத்³யமுத்ராமூர்தத்வான்மூர்தே தே³ஹே ந காரணம் ।
தே³ஹஸ்ய காரணம்ʼ கிம்ʼ ஸ்யாத்தத்ர ஸர்கா³தி³போ⁴கி³ன꞉ ॥ 27 ॥
பி⁴த்த்யபி⁴த்த்யாதி³ரூபாணாம்ʼ ஜ்ஞானஸ்ய ஜ்ஞானவாதி³ன꞉ ।
கிம்ʼ காரணமனந்தாநாமுத்பன்னத்⁴வம்ʼஸினாம்ʼ முஹு꞉ ॥ 28 ॥
ஸ்வபா⁴வஸ்ய ஸ்வபா⁴வோ(அ)ஸௌ கில காரணமித்யபி ।
யது³ச்யதே ஸ்வபா⁴வஸ்ய ஸா பர்யாயோக்திகல்பதா ॥ 29 ॥
தஸ்மாத³காரணா ப்⁴ராந்திர்பா⁴வா பா⁴ந்தி ச காரணம் ।
அஜ்ஞே ஜ்ஞே த்வகி²லம்ʼ கார்யம்ʼ காரணாத்³ப⁴வதி ஸ்தி²தம் ॥ 30 ॥
யத்³வத்ஸ்வப்னபரிஜ்ஞானாத்ஸ்வப்னே த்³ரவ்யாபஹாரிபி⁴꞉ ।
ந து³꞉கா²கரணம்ʼ தத்³வஜ்ஜீவிதம்ʼ தத்த்வத³ர்ஶனாத் ॥ 31 ॥
ஸர்கா³தா³வேவ நோத்பன்னம்ʼ த்³ருʼஶ்யம்ʼ சித்³க³க³னம்ʼ த்வித³ம் ।
ஸ்வரூபம்ʼ ஸ்வப்னவத்³பா⁴தி நான்யத³த்ரோபபத்³யதே ॥ 32 ॥
அன்யா ந காசித்கலனா த்³ருʼஶ்யதே ஸோபபத்திகா ।
அஸ்மாந்ந்யாயாத்³ருʼதே கஸ்மாத்³ப்³ரஹ்மைவைஷானுபூ⁴திபூ⁴꞉ ॥ 33 ॥
ஊர்ம்யாவர்தத்³ரவத்வாதி³ ஶுத்³தே⁴ ஜலக⁴னே யதா² ।
ததே²த³ம்ʼ ஸர்க³பர்யாயம்ʼ ப்³ரஹ்மணி ப்³ரஹ்ம பா⁴ஸதே ॥ 34 ॥
ஸ்பந்தா³வர்தவிவர்தாதி³ நிர்மலே பவனே யதா² ।
ததா²யம்ʼ ப்³ரஹ்மபவனே ஸர்க³ஸ்பந்தோ³(அ)வபா⁴ஸதே ॥ 35 ॥
யதா²னந்தத்வஸௌஷிர்யஶூன்யத்வாதி³ மஹாம்ப³ரே ।
ஸ ஸன்னாஸன்னபோ³தா⁴த்ம ததா² ஸர்க³꞉ பராபர꞉ ॥ 36 ॥
ஏஷு நித்³ராதி³கேஷ்வேதே ஸூபலப்³தா⁴ அபி ஸ்பு²டம் ।
பா⁴வா அஸன்மயா ஏவமேதே(அ)னன்யாத்மகா யத꞉ ॥ 37 ॥
ஸர்க³ப்ரலயஸம்ʼஸ்தா²னான்யேவமாத்மனி சித்³க⁴னே ।
ஸௌம்யே ஸ்வப்னஸுஷுப்தாபா⁴ ஶுத்³தே⁴ நித்³ராக⁴னே யதா² ॥ 38 ॥
ஸ்வப்னாத்ஸ்வப்னாந்தராண்யாஸ்தே நித்³ராயாம்ʼ மானவோ யதா² ।
ஸர்கா³த்ஸர்கா³ந்தராண்யாஸ்தே ஸ்வஸத்தாயாமஜஸ்ததா² ॥ 39 ॥
ப்ருʼத்²வாதி³ரஹிதோ(அ)ப்யேஷ ப்³ரஹ்மாகாஶோ நிராமய꞉ ।
அதத்³வாம்ʼஸ்தத்³வதா³பா⁴தி யதா² ஸ்வப்னானுபூ⁴திஷு ॥ 40 ॥
ஸ்தி²தா யதா²ஸ்யாம்ʼ பஶ்யந்தாம்ʼ ஶப்³தா³ க⁴டபடாத³ய꞉ ।
ஜாதாஜாதா꞉ ஸ்தி²தா꞉ ஸர்கா³ஸ்ததா²னன்யே மஹாசிதி ॥ 41 ॥
பஶ்யந்தாமேவ பஶ்யந்தீ யதா² பா⁴தி ததை²வ ச ।
யதா² ஶப்³தா³ஸ்ததா² ஸர்கா³ஶ்சிதைவ சிதிசின்மய꞉ ॥ 42 ॥
கிம்ʼ ஶாஸ்த்ரகம்ʼ தத்ர கதா²விசாரை-
ர்நிர்வாஸனம்ʼ ஜீவிதமேவ மோக்ஷ꞉ ।
ஸர்கே³ த்வஸத்யேவப்ரகாரணத்வா-
த்ஸத்யேவ நாஸ்த்யேவ ந நாம காசித் ॥ 43 ॥
ஏஷா ச ஸித்³தே⁴ஹ ஹி வாஸனேதி
ஸா போ³த⁴ஸத்தைவ நிரந்தரைகா ।
நானாத்வனானாரஹிதைவ பா⁴தி
ஸ்வப்னே சிதே³வேஹ புராதி³ரூபா ॥ 44 ॥
இத்யார்ஷே ஶ்ரீவாஸிஷ்ட²மஹாராமாயணே வால்மிகீயே
மோக்ஷ-நிர்வாண உத்தரார்தே⁴ ப்³ரஹ்மகீ³தாஸு ஸத்யவர்ணனம்ʼ
நாம ஸப்தஸப்தத்யதி⁴கஶததம꞉ ஸர்க³꞉ ॥ 177 ॥ -5-
॥ அத² ஷஷ்ட²꞉ ஸர்க³꞉ ॥
॥ ஐந்த³வோபாக்²யானம் ॥
ஶ்ரீராம உவாச ।
பதா³ர்தா² த்³விவிதா⁴꞉ ஸந்தி மூர்தாமூர்தா ஜக³த்த்ரயே ।
யத்ர ஸப்ரதிகா⁴꞉ கேசித்கேசித³ப்ரதிகா⁴ அபி ॥ 1 ॥
தானிஹாப்ரதிகா⁴னாடு⁴ர்னான்யோன்யம்ʼ வேல்லயந்தி யே ।
தாம்ʼஶ்ச ஸப்ரதிகா⁴னாஹுரன்யோன்யம்ʼ வேல்லயந்தி யே ॥ 2 ॥
இஹ ஸப்ரதிகா⁴னம்ʼ து த்³ருʼஷ்டமன்யோன்யவேல்லனம் ।
நத்வப்ரதிக⁴ரூபாணாம்ʼ கேஷாஞ்சித³பி கிஞ்சன ॥ 3 ॥
தத்ர ஸம்ʼவேத³னம்ʼ நாம யதி³த³ம்ʼ சந்த்³ரமண்ட³லே ।
இத꞉ பதத்யப்ரதிக⁴ம்ʼ தத்ஸர்வேணானுபூ⁴யதே ॥ 4 ॥
அர்த⁴ப்ரபு³த்³த⁴ஸங்கல்பவிகல்பாத்³வைதகல்பிதம் ।
வதா³ம்யப்⁴யுபக³ம்யேத³ம்ʼ ந து போ³த⁴த³ஶாஸ்தி²தம் ॥ 5 ॥
க꞉ ப்ராணமாருத꞉ க்ஷோப⁴ம்ʼ ஜனயத்யாஶயஸ்தி²த꞉ ।
ப்ரவேஶநிர்க³மப⁴யம்ʼ கத²ம்ʼ வா வத³ மே ப்ரபோ⁴ ॥ 6 ॥
கத²மப்ரதிக⁴ம்ʼ நாம வேத³னம்ʼ ப்ரதிகா⁴த்மகம் ।
இமம்ʼ தே³ஹம்ʼ சாலயதி பா⁴ரம்ʼ பா⁴ரஹரோ யதா² ॥ 7 ॥
யதி³ ஸப்ரதிக⁴ம்ʼ வஸ்து வேல்லத்யப்ரதிகா⁴த்மகம் ।
கத²ம்ʼ ஸம்ʼவித்திமாத்ரேண பும்ʼஸ꞉ ஶைலோ ந வல்க³தி ॥ 8 ॥
வஸிஷ்ட² உவாச ।
விகாஸமத² ஸங்கோசமத்ர நாலீ ஹ்ருʼதி³ ஸ்தி²தா ।
யதா³ யாதி ததா³ ப்ராணஶ்ச்சே²தை³ராயாதி யாதி ச ॥ 9 ॥
பா³ஹ்யோபஸ்கரப⁴ஸ்ராயாம்ʼ யதா²காஶாஸ்பதா³த்மக꞉ ।
வாயுர்யாத்யபி சாயாதி ததா²த்ர ஸ்பந்த³னம்ʼ ஹ்ருʼதி³ ॥ 10 ॥
ஶ்ரீராம உவாச ।
ப³ஹிர்ப⁴ஸ்ராமயஸ்கார꞉ ஸங்கோசனவிகாஸனை꞉ ।
யோஜயத்யாந்தரம்ʼ நாடீ³ம்ʼ கஶ்சாலயதி சாலக꞉ ॥ 11 ॥
ஶதம்ʼ கத²ம்ʼ ப⁴வேதே³கம்ʼ கத²மேகம்ʼ ஶதம்ʼ ப⁴வேத் ।
கத²ம்ʼ ஸசேதனா ஏதே காஷ்ட²லோஷ்டூபலாத³ய꞉ ॥ 12 ॥
கஸ்மான்ன ஸ்தா²வரம்ʼ வஸ்து ப்ரஸ்பந்த்³யபி சமத்க்ருʼதம் ।
வஸ்து ஜங்க³மமேவேஹ ஸ்பந்தி³மாத்ரேவ கிம்ʼ வத³ ॥ 13 ॥
வஸிஷ்ட² உவாச ।
அந்த꞉ஸம்ʼவேத³னம்ʼ நாம சாலயத்யாந்த்ரவேஷ்டனம் ।
ப³ஹிர்ப⁴ஸ்ராமயஸ்கார இவ லோகே(அ)னுசேஷ்டனம் ॥ 14 ॥
ஶ்ரீராம உவாச ।
வாய்வந்த்ராதி³ஶரீரஸ்த²ம்ʼ ஸர்வம்ʼ ஸப்ரதிக⁴ம்ʼ முனே ।
கத²மப்ரதிகா⁴ ஸம்ʼவிச்சாலயேதி³தி மே வத³ ॥ 15 ॥
ஸம்ʼவித³ப்ரதிகா⁴காரா யதி³ ஸப்ரதிகா⁴த்மகம் ।
சாலயேத³சலிப்யத்தத³தூ³ரமம்போ⁴ யதி³ச்ச²யா ॥ 16 ॥
ஸப்ரதிகா⁴ப்ரதிக⁴யோர்மிதோ² யதி³ பதா³ர்த²யோ꞉ ।
வேல்லனம்ʼ ஸ்யாத்ததி³ச்சை²வ கர்த்ருʼகர்மேந்த்³ரியை꞉ க்வ கிம் ॥ 17 ॥
ஸப்ரதிகா⁴ப்ரதிக⁴யோ꞉ ஶேஷோ நாஸ்தி ப³ஹிர்யதா² ।
ததை²வாந்தரஹம்ʼ மன்யே ஶேஷம்ʼ கத²ய மே முனே ॥ 18 ॥
அந்த꞉ஸ்வயம்ʼ யோகி³னா வா யதை²தத³னுபூ⁴யதே ।
அமூர்தஸ்யைவ மூர்தேன வேல்லனம்ʼ தத்³வதா³ஶு மே ॥ 19 ॥
வஸிஷ்ட² உவாச ।
ஸர்வஸந்தே³ஹவ்ருʼக்ஷாணாம்ʼ மூலகாஷமித³ம்ʼ வச꞉ ।
ஸர்வைகதானுபூ⁴த்யர்த²ம்ʼ ஶ்ருʼணு ஶ்ரவணபூ⁴ஷணம் ॥ 20 ॥
நேஹ கிஞ்சின்ன நாமாஸ்தி வஸ்து ஸப்ரதிக⁴ம்ʼ க்வசித் ।
ஸர்வதா³ ஸர்வமேவேத³ம்ʼ ஶாந்தமப்ரதிக⁴ம்ʼ ததம் ॥ 21 ॥
ஶுத்³த⁴ம்ʼ ஸம்ʼவின்மயம்ʼ ஸர்வம்ʼ ஶாந்தமப்ரதிகா⁴த்மகம் ।
பதா³ர்த²ஜாதம்ʼ ப்ருʼத்²வ்யாதி³ ஸ்வப்னஸங்கல்பயோரிவ ॥ 22 ॥
ஆதா³வந்தே ச நாஸ்தீத³ம்ʼ காரணாபா⁴வதோ(அ)கி²லம் ।
ப்⁴ராந்த்யாத்மா வர்தமானாபி பா⁴தி சித்ஸ்வப்னகா³ யதா² ॥ 23 ॥
த்³யௌ꞉ க்ஷமா வாயுராகாஶம்ʼ பர்வதா꞉ ஸரிதோ தி³ஶ꞉ ।
மஹதா காரணௌகே⁴ன போ³த⁴மப்ரதிக⁴ம்ʼ விது³꞉ ॥ 24 ॥
அந்த꞉கரணபூ⁴தாதி³ ம்ருʼத்காஷ்ட²த்³ருʼஷதா³தி³ வா ।
ஸர்வம்ʼ ஶூன்யமஶூன்யம்ʼ ச சேதனம்ʼ வித்³தி⁴ நேதரத் ॥ 25 ॥
தத்ரைவமைந்த³வாக்²யானம்ʼ ஶ்ருʼணு ஶ்ரவணபூ⁴ஷணம் ।
மயா ச பூர்வமுக்தம்ʼ தத்கிஞ்சான்யத³பி⁴வர்ண்யதே ॥ 26 ॥
ததா²பி வர்தமானோக்தப்ரஶ்னபோ³தா⁴ய தச்ச்²ருʼணு ।
யதே²த³ம்ʼ ஸர்வமத்³ர்யாதி³ சிதி³த்யேவ து போ⁴த்ஸ்யதே ॥ 27 ।
கஸ்மிம்ʼஶ்சித்ப்ராக்தனேனைவ ஜக³ஜ்ஜாலே(அ)ப⁴வத்³த்³விஜ꞉ ।
தபோவேத³க்ரியாதா⁴ரோ ப்³ரஹ்மன்னிந்து³ரிதி ஸ்ம்ருʼத꞉ ॥ 28 ॥
த³ஶ தஸ்யாப⁴வன்புத்ரா ஜக³தோ தி³க்தடா இவ ।
மஹாஶயா மஹாத்மானோ மஹதாமாஸ்பதா³ம்ʼ ஸதாம்ʼ ॥ 29 ॥
ஸ தேஷாம்ʼ காலவஶத꞉ பிதாந்தர்தி⁴முபாயயௌ ।
த³ஶானாம்ʼ ப⁴க³வான்ருத்³ர ஏகாத³ஶ இவ க்ஷயே ॥ 30 ॥
தஸ்யானுக³மனம்ʼ சக்ரே பா⁴ர்யா வைத⁴வ்யபீ⁴திபி⁴꞉ ।
அனுரக்தா தி³னஸ்யேவ ஸந்த்⁴யா தாராவிலோசனா ॥ 31 ॥
தயோஸ்தே தனயா து³꞉க²கலிதா விபினம்ʼ க³தா꞉ ।
க்ருʼதௌர்த்⁴வதே³ஹிகாஸ்த்யக்த்வா வ்யவஹாரம்ʼ ஸமாத⁴யே ॥ 32 ॥
தா⁴ரணானாம்ʼ ஸமஸ்தானாம்ʼ கா ஸ்யாது³த்தமஸித்³தி⁴தா³ ।
தா⁴ரணா யன்மயா꞉ ஸந்த꞉ ஸ்யாம꞉ ஸர்வேஶ்வரா வயம் ॥ 33 ॥
இதி தே தத்ர ஸஞ்சிந்த்ய ப³த்³த⁴பத்³மாஸனா த³ஶ ।
இத³ம்ʼ ஸஞ்சிந்தயாமாஸுர்நிர்விக்⁴னே கந்த³ரோத³ரே ॥ 34 ॥
பத்³மஜாதி⁴ஷ்டி²தாஶேஷஜக³த்³தா⁴ரணயா ஸ்தி²தா꞉ ।
ப⁴வாம பத்³மஜோபேதம்ʼ ஜக³த்³ரூபமவிக்⁴னத꞉ ॥ 35 ॥
இதி ஸஞ்சிந்த்ய ஸப்³ரஹ்ம ஜக³த்³தா⁴ரணயா சிரம் ।
நிமீலிதத்³ருʼஶஸ்தஸ்து²ஸ்தே சித்ரரசிதா இவ ॥ 36 ॥
அதை²தத்³தா⁴ரணாப³த்³த⁴சித்தாஸ்தே தாவத³ச்யுதா꞉ ।
ஆஸன்மாஸாந்த³ஶாஷ்டௌ ச யாவத்தே தத்ர தே³ஹகா꞉ ॥ 37 ॥
ஶுஷ்கா꞉ கங்காலதாம்ʼ யாதா꞉ க்ரவ்யாதை³ஶ்சர்விதாங்க³கா꞉ ।
நாஶமப்⁴யாயயுஸ்தத்ர சா²யாபா⁴கா³ இஅவாதபை꞉ ॥ 38 ॥
அஹம்ʼ ப்³ரஹ்மா ஜக³ச்சேத³ம்ʼ ஸர்கோ³(அ)யம்ʼ பு⁴வனான்வித꞉ ।
இதி ஸம்பஶ்யதாம்ʼ தேஷாம்ʼ தீ³ர்க⁴காலோ(அ)ப்⁴யவர்தத ॥ 39 ॥
தானி சித்தான்யதே³ஹானி த³ஶைகத்⁴யானதஸ்தத꞉ ।
ஸம்பன்னானி ஜக³ந்த்யேவ த³ஶ தே³ஹானி வை ப்ருʼத²க் ॥ 40 ॥
இதி தேஷாம்ʼ சிதி³ச்சா²ஸாஸம்பன்னா ஸகலம்ʼ ஜக³த் ।
அத்யந்தஸ்வச்ச²ரூபைவ ஸ்தி²தா சாகாரவர்ஜிதா ॥ 41 ॥
ஸம்ʼவின்மயத்வாஜ்ஜக³தாம்ʼ தேஷாம்ʼ பூ⁴ம்யசலாதி³ தத் ।
ஸர்வம்ʼ சிதா³த்மகம்ʼ வித்³தி⁴ நோ சேத³ன்யத்கிமுச்யதாம் ॥ 42 ॥
கிலயத்த்ரிஜக³ஜ்ஜாலம்ʼ தேஷாம்ʼ கிமாத்மதத்ததா² ।
ஸம்ʼவிதா³காஶஶூன்யத்வமாத்ரமேவேதரன்ன தத் ॥ 43 ॥
வித்³யதே ந யதா² கிஞ்சித்தரங்க³꞉ ஸலிலாத்³ருʼதே ।
ஸம்ʼவித்தத்வாத்³ருʼதே தத்³வத்³வித்³யதே சலநாதி³கம் ॥ 44 ॥
ஐந்த³வானி யதை²தானி சின்மயானி ஜக³ந்தி கே² ।
ததா² சின்மயமேதேஷு காஷ்ட²லோஷ்டோபலாத்³யபி ॥ 45 ॥
யதை²வைந்த³வஸங்கல்பாஸ்தே ஜக³த்த்வமுபாக³தா꞉ ।
ததை²வாப்³ஜஜஸங்கல்போ ஜக³த்த்வமயமாக³த꞉ ॥ 46 ॥
தஸ்மாதி³ஹேமே கி³ரயோ வஸுதா⁴பாத³பா க⁴னா꞉ ।
மஹாபூ⁴தானி ஸர்வம்ʼ ச சின்மாத்ரமயமாததம் ॥ 47 ॥
சித்³வ்ருʼக்ஷாஶ்சின்மஹீ சித்³த்³யௌஶ்சிதா³காஶம்ʼ சித³த்³ரய꞉ ।
நாசித்க்வசித்ஸம்ப⁴வதி தேஷ்வைந்த³வஜக³த்ஸ்விவ ॥ 48 ॥
சின்மாத்ரக²குலாலேன ஸ்வதே³ஹசலசக்ரகே ।
ஸ்வஶரீரம்ருʼதா³ ஸர்க³꞉ குதோ(அ)யம்ʼ க்ரியதே(அ)நிஶம் ॥ 49 ॥
ஸங்கல்பநிர்மிதே ஸர்கே³ த்³ருʼஷத³ஶ்சேன்னசேதனா꞉ ।
தத³த்ர லோஷ்டஶைலாதி³ கிமேததி³தி கத்²யதாம் ॥ 50 ॥
கலனஸ்ம்ருʼதிஸம்ʼஸ்காரா த³த⁴த்யர்த²ம்ʼ ச நோத³ரே ।
ப்ராங்ம்ருʼஷ்டம்ʼ கல்பநாதீ³நாமன்யைவார்த²கலாவதாம் ॥ 51 ॥
தத்³தா⁴மஸம்ʼவிதோ³ னாம்னி மணிராஶௌ மணிர்யதா² ।
ஸர்வாத்மனி ததா² சித்தே கஶ்சித³ர்த² உதே³த்யலம் ॥ 52 ॥
அகார்யகரணஸ்யார்தோ² ந பி⁴ன்னோ ப்³ரஹ்மண꞉ க்வசித் ।
ஸ்வபா⁴வ இதி தேனேத³ம்ʼ ஸர்வம்ʼ ப்³ரஹ்மேதி நிஶ்சய꞉ ॥ 53 ॥
யதா²ப்ரவ்ருʼத்தம்ʼ சித்³வாரி வஹத்யாவர்ததேவ நௌ ।
ஸ்வயத்னேனாதிதீவ்ரேண பராத்மீயாத்மனா வினா ॥ 54 ॥
பத்³மலீலா ஜக³தி³வ ப்ரகசந்தி ஜக³ந்தி யத் ।
சின்மாத்ராத்³ப்³ரஹ்மண꞉ ஸ்வஸ்மாத³ன்யானி ந மநாக³பி ॥ 55 ॥
அஜாத்மாநிருத்³த⁴ம்ʼ ச ஸன்மாத்ரம்ʼ ப்³ரஹ்ம கா²த்மகம் ।
ஶாந்தம்ʼ ஸத³ஸதோர்மத்⁴யம்ʼ சித்³பா⁴மாத்ரமித³ம்ʼ ஜக³த் ॥ 56 ॥
யத்ஸம்ʼவின்மயமத்³ர்யாதி³ஸங்கல்பம்ʼ ஜக³தி ஸ்தி²தம் ।
தத³ஸம்ʼவின்மயமிதி வக்தா(அ)ஜ்ஞோ ஜ்ஞைர்விஹஸ்யதே ॥ 57 ॥
ஜக³ந்த்யாத்மேவ ஸங்கல்பமயான்யேதானி வேத்தி கே² ।
கா²த்மகானி ததே²த³ம்ʼ ச ப்³ரஹ்ம ஸங்கல்பஜம்ʼ ஜக³த் ॥ 58 ॥
யாவத்³யாவதி³யம்ʼ த்³ருʼஷ்டி꞉ ஶீக்⁴ரம்ʼ ஶீக்⁴ரம்ʼ விலோக்யதே ।
தாவத்தாவதி³த³ம்ʼ து³꞉க²ம்ʼ ஶீக்⁴ரம்ʼ ஶீக்⁴ரம்ʼ விலீயதே ॥ 59 ॥
யாவத்³யாவதி³யம்ʼ த்³ருʼஷ்டி꞉ ப்ரேக்ஷ்யதே ந சிராச்சிதா ।
தாவத்தாவதி³த³ம்ʼ து³꞉க²ம்ʼ ப⁴வேத்ப்ரதிக⁴னம்ʼ க⁴னம் ॥ 60 ॥
தீ³ர்க⁴து³ஷ்க்ருʼதமூடா⁴நாமிமாம்ʼ த்³ருʼஷ்டிமபஶ்யதாம் ।
ஸம்ʼஸ்ருʼதிர்வஜ்ரஸாரேயம்ʼ ந கதா³சித்ப்ரஶாம்யதி ॥ 61 ॥
நேஹாக்ருʼதிர்ன ச ப⁴வாப⁴வஜன்மநாஶா꞉
ஸத்தா ந சைவ ந ச நாம ததா²ஸ்த்யஸத்தா ।
ஶாந்தம்ʼ பரம்ʼ கசதி கேவலமாத்மனீத்த²ம்ʼ
ப்³ரஹ்மாத²வா கசனமப்யலமத்ர நாஸ்தி ॥ 62 ॥
ஆத்³யந்தவர்ஜிதமலப்⁴யலதாக்³ரமூல-
நிர்மாணமூலபரிவேஶமஶேஷமச்ச²ம் ।
அந்தஸ்த²நிர்க³க³னஸர்க³கபுத்ரகௌக⁴ம்ʼ
நித்யம்ʼ ஸ்தி²தம்ʼ நனு க⁴னம்ʼ க³தஜன்மநாஶம் ॥ 63 ॥
ஸன்மாத்ரமந்தரஹிதாகி²லஹஸ்தஜாதம்ʼ
பர்யந்தஹீனக³ணனாங்க³மமுக்தரூபம் ।
ஆத்மாம்ப³ராத்மகமஹம்ʼ த்வித³மேவ ஸர்வம்ʼ
ஸுஸ்தம்ப⁴ரூபமஜமௌனமலம்ʼ விகல்பை꞉ ॥ 64 ॥
இத்யார்ஷே ஶ்ரீவாஸிஷ்ட²மஹாராமாயணே வால்மிகீயே
மோக்ஷ-நிர்வாண உத்தரார்தே⁴ ப்³ரஹ்மகீ³தாஸு ஐந்த³வோ
நாமாஷ்டஸப்தத்யதி⁴கஶததம꞉ ஸர்க³꞉ ॥ 178 ॥ -6-
॥ அத² ஸப்தம꞉ ஸர்க³꞉ ॥
॥ ப்³ரஹ்மமயத்வப்ரதிபாத³னம் ॥
வஸிஷ்ட² உவாச ।
ஏவம்ʼ சின்மாத்ரமேவைகம்ʼ ஶுத்³த⁴ம்ʼ ஸத்த்வம்ʼ ஜக³த்த்ரயம் ।
ஸம்ப⁴வந்தீஹ பூ⁴தானி நாஜ்ஞபு³த்³தா⁴னி கானிசித் ॥ 1 ॥
தஸ்மாத்குத꞉ ஶரீராதி³ வஸ்து ஸப்ரதிக⁴ம்ʼ குத꞉ ।
யதி³த³ம்ʼ த்³ருʼஶ்யதே கிஞ்சித்தத³ப்ரதிக⁴மாததம் ॥ 2 ॥
ஸ்தி²தம்ʼ சித்³வ்யோம சித்³வ்யோம்னி ஶாந்தே ஶாந்தம்ʼ ஸமம்ʼ ஸ்தி²தம் ।
ஸ்தி²தமாகாஶமாகாஶே ஜ்ஞப்திர்ஜ்ஞப்தௌ விஜ்ருʼம்ப⁴தே ॥ 3 ॥
ஸர்வம்ʼ ஸம்ʼவின்மயம்ʼ ஶாந்தம்ʼ ஸத்ஸ்வப்னம்ʼ இவ ஜாக்³ரதி ।
ஸ்தி²தமப்ரதிகா⁴காரம்ʼ க்வாஸௌ ஸப்ரதிகா⁴ம்ʼ ஸ்தி²தி꞉ ॥ 4 ॥
க்வ தே³ஹ அவயவா꞉ க்வாந்த்ரவேஷ்டனீ க்வாஸ்தி²பஞ்ஜரம் ।
வ்யோமேவாப்ரதிக⁴ம்ʼ வித்³தி⁴ தே³ஹம்ʼ ஸப்ரதிகோ⁴ஷமம் ॥ 5 ॥
ஸம்ʼவித்கரௌ ஶிர꞉ ஸம்ʼவித்ஸம்ʼவிதி³ந்த்³ரியவ்ருʼந்த³கம் ।
ஶாந்தமப்ரதிக⁴ம்ʼ ஸர்வம்ʼ ந ஸப்ரதிக⁴மஸ்தி ஹி ॥ 6 ॥
ப்³ரஹ்மவ்யோம்ன꞉ ஸ்வப்னரூபஸ்வபா⁴வத்வாஜ்ஜக³த்ஸ்தி²தே꞉ ।
இத³ம்ʼ ஸர்வம்ʼ ஸம்ப⁴வதி ஸஹேதுகமஹேதுகம் ॥ 7 ॥
ந காரணம்ʼ வினா கார்யம்ʼ ப⁴வதீத்யுபபத்³யதே ।
யத்³யதா² யேன நிர்ணீதம்ʼ தத்ததா² தேன லக்ஷ்யதே ॥ 8 ॥
காரணேன வினா கார்யம்ʼ ஸத்³வதி³த்யுபபத்³யதே ।
யதா² பா⁴விதமேவார்த²ம்ʼ ஸம்ʼவிதா³ப்னோத்யஸம்ʼஶயம் ॥ 9 ॥
யதா² ஸம்ப⁴வதி ஸ்வப்னே ஸர்வம்ʼ ஸர்வத்ர ஸர்வதா² ।
சின்மயத்வாத்ததா² ஜாக்³ரத்யஸ்தி ஸர்வாத்மரூபதா ॥ 10 ॥
ஸர்வாத்மனி ப்³ரஹ்மபதே³ நானானாத்மனி ஸ்தி²தா ।
அஸ்த்யகாரணகார்யாணாம்ʼ ஸத்தா காரணஜாபி ச ॥ 11 ॥
ஏக꞉ ஸஹஸ்ரம்ʼ ப⁴வதி யதா² ஹ்யேதே கிலைந்த³வா꞉ ।
ப்ரயாதா பூ⁴தலக்ஷத்வம்ʼ ஸங்கல்பஜக³தாம்ʼ க³ணை꞉ ॥ 12 ॥
ஸஹஸ்ரமேகம்ʼ ப⁴வதி ஸம்ʼவிதா³ம்ʼ ச ததா² ஹி யத் ।
ஸாயுஜ்யே சக்ரபாண்யாதே³꞉ ஸர்கை³ரேகம்ʼ ப⁴வேத்³வபு꞉ ॥ 13 ॥
ஏக ஏக ப⁴வத்யப்³தி⁴꞉ ஸ்ரவந்தீனாம்ʼ ஶதைரபி ।
ஏக ஏக ப⁴வேத்கால ருʼதுஸம்ʼவத்ஸரோத்கரை꞉ ॥ 14 ॥
ஸம்ʼவிதா³காஶ ஏவாயம்ʼ தே³ஹ꞉ ஸ்வப்ன இவோதி³த꞉ ।
ஸ்வப்நாத்³ரிவந்நிராகார꞉ ஸ்வானுபூ⁴திஸ்பு²டோ(அ)பி ச ॥ 15 ॥
ஸம்ʼவித்திரேவானுப⁴வாத்ஸைவானனுப⁴வாத்மிகா ।
த்³ரஷ்ட்ருʼத்³ருʼஶ்யத்³ருʼஶா பா⁴தி சித்³வ்யோமைகமதோ ஜக³த் ॥ 16 ॥
வேத³னாவேத³னாத்மைகம்ʼ நித்³ராஸ்வப்னஸுஷுப்தவத் ।
வாதஸ்பந்தா³விவாபி⁴ன்னௌ சித்³வ்யோமைகமதோ ஜக³த் ॥ 17 ॥
த்³ரஷ்டா த்³ருʼஶ்யம்ʼ த³ர்ஶனம்ʼ ச சித்³பா⁴ன பரமார்த²க²ம் ।
ஶூன்யஸ்வப்ன இவாபா⁴தி சித்³வ்யோமைகமதோ ஜக³த் ॥ 18 ॥
ஜக³த்த்வமஸதே³வேஶே ப்⁴ராந்த்யா ப்ரத²மஸர்க³த꞉ ।
ஸ்வப்னே ப⁴யமிவாஶேஷம்ʼ பரிஜ்ஞாத ப்ரஶாம்யதி ॥ 19 ॥
ஏகஸ்யா꞉ ஸம்ʼவித³꞉ ஸ்வப்னே யதா² பா⁴னமனேகதா⁴ ।
நானாபதா³ர்த²ரூபேண ஸர்கா³தௌ³ க³க³னே ததா² ॥ 20 ॥
ப³ஹுதீ³பே க்³ருʼஹே ச்சா²யா ப³ஹ்வ்யோ பா⁴ந்த்யேகவத்³யதா² ।
ஸர்வஶக்தேஸ்ததை²வைகா பா⁴தி ஶக்திரனேகதா⁴ ॥ 21 ॥
யத்ஸீகரஸ்பு²ரணமம்பு³நிதௌ⁴ ஶிவாக்²ய
வ்யோம்னீவ வ்ருʼக்ஷநிகரஸ்பு²ரணம்ʼ ஸ ஸர்க³꞉ ।
வ்யோம்னேஷ வ்ருʼக்ஷநிகரோ வ்யதிரிக்தரூபோ
ப்³ரஹ்மாம்பு³தௌ⁴ ந து மநாக³பி ஸர்க³பி³ந்து³꞉ ॥ 22 ॥
இத்யார்ஷே ஶ்ரீவாஸிஷ்ட²மஹாராமாயணே வால்மிகீயே
மோக்ஷ-நிர்வாண உத்தரார்தே⁴ ப்³ரஹ்மகீ³தாஸு
ப்³ரஹ்மமயத்வப்ரதிபாத³னம்ʼ நாமைகோநாஶீத்யதி⁴கஶததம꞉
ஸர்க³꞉ ॥ 179 ॥ -7-
॥ அத² அஷ்டமோ(அ)த்⁴யாய꞉ ॥
॥ தாபஸோபாக்²யானம் ॥
ஶ்ரீராம உவாச ।
இமம்ʼ மே ஸம்ʼஶயம்ʼ சி²ந்தி⁴ ப⁴க³வன்பா⁴ஸ்கரம்ʼ தம꞉ ।
பு⁴வனஸ்யேவ பா⁴வானாம்ʼ ஸம்யக்³ரூபானுபூ⁴தயே ॥ 1 ॥
கதா³சித³ஹமேகாக்³ரோ வித்³யாகே³ஹே விபஶ்சிதாம் ।
ஸம்ʼஸதி³ ஸ்தி²தவான்யாவத்தாபஸ꞉ கஶ்சிதா³க³த꞉ ॥ 2 ॥
வித்³வான் த்³விஜவர꞉ ஶ்ரீமான்விதே³ஹஜனமண்ட³லாத் ।
மஹாதபா꞉ காந்தியுதோ து³ர்வாஸா இவ து³꞉ஸஹ꞉ ॥ 3 ॥
ஸ ப்ரவிஶ்யாபி⁴வாத்³யாஶு ஸபா⁴மாபா⁴ஸ்வரத்³யுதிம் ।
உபவிஶ்யாஸனே திஷ்ட²ன்னஸ்மாபி⁴ரபி⁴வாதி³த꞉ ॥ 4 ॥
வேதா³ந்தஸாங்க்²யஸித்³தா⁴ந்தவாதா³ன்ஸம்ʼஹ்ருʼத்ய ஸத்தமம் ।
ஸுகோ²பவிஷ்டம்ʼ விஶ்ராந்தம்ʼ தமஹம்ʼ ப்ருʼஷ்டவானித³ம் ॥ 5 ॥
தீ³ர்கா⁴த்⁴வனா பரிஶ்ராந்த꞉ ஸயத்ன இவ லக்ஷ்யஸே ।
வதா³த்³ய வத³தாம்ʼ ஶ்ரேஷ்ட² குத ஆக³மனம்ʼ க்ருʼதம் ॥ 6 ॥
ப்³ராஹ்மண உவாச ।
ஏவமேதன்மஹாபா⁴க³ ஸுமஹாயத்னவானஹம் ।
யத³ர்த²மாக³தோ(அ)ஸ்மீஹ தஸ்யாகர்ணய நிர்ணயம் ॥ 7 ॥
வைதே³ஹோ நாம தே³ஶோ(அ)ஸ்தி ஸர்வஸௌபா⁴க்³யஸம்ʼயுத꞉ ।
ஸ்வர்க³ஸ்யாஸ்வரஸம்ʼஸ்த²ஸ்ய ப்ரதிபி³ம்ப³மிவாவனௌ ॥ 8 ॥
தத்ராஹம்ʼ ப்³ராஹ்மணோ ஜாத꞉ ப்ராப்தவித்³யஶ்ச ஸம்ʼஸ்தி²த꞉ ।
குந்தா³வதா³த³ந்தத்வாத்குந்த³த³ந்த இதி ஶ்ருத꞉ ॥ 9 ॥
அதா²ஹம்ʼ ஜாதவைராக்³ய꞉ ப்ரவிஹர்தும்ʼ ப்ரவ்ருʼத்தவான் ।
தே³வத்³விஜமுனீந்த்³ராணாம்ʼ ஸம்ப்⁴ரமாச்ச²மஶாந்தயே ॥ 10 ॥
ஶ்ரீபர்வதமக²ண்டே³(அ)ஹம்ʼ கதா³சித்ப்ராப்தவானஹம் ।
தத்ராவஸம்ʼ சிரம்ʼ காலம்ʼ ம்ருʼது³ தீ³ர்க⁴ம்ʼ தபஶ்சரன் ॥ 11 ॥
தத்ராஸ்த்யரண்யம்ʼ விதி³தம்ʼ முக்தம்ʼ த்ருʼணவநாதி³பி⁴꞉ ।
த்யக்ததேஜஸ்தமோப்⁴ராதி³பூ⁴மாவிவ நப⁴ஸ்தலம் ॥ 12 ॥
தத்ராஸ்தி மத்⁴யே விடபி லகு⁴꞉ பேலவபல்லவ꞉ ।
ஸ்தி²த ஏஷோ(அ)ம்ப³ரே ஶூன்யே மந்த³ரஶ்மிரிவாம்ʼஶுமான் ॥ 13 ॥
லம்ப³தே தஸ்ய ஶாகா²யாம்ʼ புருஷ꞉ பாவனாக்ருʼதி꞉ ।
பா⁴னுர்பா⁴னாவிவ ரஶ்மிக்³ருʼஹீதோ க்³ரதி²தாக்ருʼதி꞉ ॥ 14 ॥
மௌஞ்ஜதா³மனி ப³த்³தோ⁴ர்த்⁴வபாதோ³ நித்யமவாக்ஷிரா꞉ ।
அஷ்டீ²லத்வம்ʼ த³த⁴தி³வ மஹாஷ்டீ²லஸ்ய ஶால்மலே꞉ ॥ 15 ॥
த்³ருʼஷ்ட꞉ ப்ராப்தேன தம்ʼ தே³ஶம்ʼ ஸ கதா³சின்மயா புமான் ।
விசாரிதோ நிகடதோ வக்ஷ꞉ஸ்தா²ஞ்ஜலிஸம்புட꞉ ॥ 16 ॥
யாவஜ்ஜீவத்யஸௌ விப்ரோ நி꞉ஶ்வஸித்யஹதாக்ருʼதி꞉ ।
ஶீதவாதாதபஸ்பர்ஶான்ஸர்வான்வேத்தி ச காலஜான் ॥ 17 ॥
அனந்தரமஸாவேகோ நோபசர்யமயா ப³ஹூன் ।
தி³வஸாதபகே²தே³ன விஶ்ரம்பே⁴ பாதித꞉ ஶனை꞉ ॥ 18 ॥
ப்ருʼஷ்டஶ்ச கோ(அ)ஸி ப⁴க³வன்கிமர்த²ம்ʼ தா³ருணம்ʼ தப꞉ ।
கரோஷீத³ம்ʼ விஶாலாக்ஷ லக்ஷ்யாலக்ஷ்யாத்மஜீவித꞉ ॥ 19 ॥
அத² தேனோக்தமர்த²ஸ்தே க இவானேன தாபஸ ।
அர்தே² நாதிவிசித்ரா ஹி ப⁴வந்தீச்சா²꞉ ஶரீரிணாம் ॥ 20 ॥
இத்யுக்தவான்ப்ரயத்னேன ஸோ(அ)னுப³ந்தே⁴ன வை மயா ।
யதா³ ப்ருʼஷ்டஸ்ததா³ தேன மமோக்தமித³முத்தரம் ॥ 21 ॥
மது²ராயாமஹம்ʼ ஜாதோ வ்ருʼத்³தி⁴ம்ʼ யாத꞉ பிதுர்க்³ருʼஹே ।
பா³ல்யயௌவனயோர்மத்⁴யே ஸ்தி²த꞉ பத³பதா³ர்த²வித் ॥ 22 ॥
ஸமக்³ரஸுக²ஸம்பா⁴ரகோஶோ ப⁴வதி பூ⁴மிப꞉ ।
இத்யஹம்ʼ ஶ்ருதவாம்ʼஸ்தத்ர போ⁴கா³ர்தீ² நவயௌவன꞉ ॥ 23 ॥
அத² ஸப்தமஹாத்³வீபவிஸ்தீர்ணாயா பு⁴வ꞉ பதி꞉ ।
ஸ்யாமித்யஹமுதா³ராத்மா பரிபி³ம்பி³தவாம்ʼஶ்சிரம் ॥ 24 ॥
இத்யர்தே²ன ஸமாக³த்ய தே³ஶமித்த²மஹம்ʼ ஸ்தி²த꞉ ।
அத்ர த்³வாத³ஶவர்ஷாணி ஸமதீதானி மானத³ ॥ 25 ॥
தத³காரணமித்ரத்வம்ʼ க³ச்சே²ஷ்டம்ʼ தே³ஶமாஶுக³꞉ ।
அஹம்ʼ சாபி⁴மதப்ராப்தேரித்த²மேவ த்³ருʼட⁴ஸ்தி²தி꞉ ॥ 26 ॥
இதி தேனேஹமுக்த꞉ ஸம்ʼஸ்தமிச்ச²ம்ʼ ப்ரோக்தவாஞ்ச்²ருʼணு ।
ஆஶ்சர்யஶ்ரவணே சேத꞉ கே²த³மேதி ந தீ⁴மத꞉ ॥ 27 ॥
ஸாதோ⁴ யாவத்தயா ப்ராப்தோ ந நாமாபி⁴மதோ வர꞉ ।
த்வத்³ரக்ஷாபரிசர்யார்த²மிஹ தாவத³ஹம்ʼ ஸ்தி²த꞉ ॥ 28 ॥
மயேத்யுக்தே ஸ பாஷாண மௌனவானப⁴மச்ச²மீ ।
நிமீலிதேக்ஷண꞉ க்ஷீணரூபஸ்த்வகலனோ ப³ஹி꞉ ॥ 29 ॥
ததா²ஹம்ʼ புரதஸ்தஸ்ய காஷ்ட²மௌனவதோ(அ)வஸம் ।
ஷண்மாஸான்விக³தோத்³வேக³ம்ʼ வேகா³ன்காலக்ருʼதான்ஸஹன் ॥ 30 ॥
அர்கபி³ம்பா³த்³விநிஷ்க்ரம்ய தத்ப்ரதே³ஶாந்தரே ஸ்தி²தம் ।
ஏகதா³ த்³ருʼஷ்டவானஸ்மி புருஷம்ʼ பா⁴னுபா⁴ஸ்வரம் ॥ 31 ॥
ஸ தேன பூஜ்யதே யாவன்மனஸா கர்மணா மயா ।
உவாச தாவத்³வசனமம்ருʼதஸ்யந்த³ஸுந்த³ரம் ॥ 32 ॥
ஶாகா²ப்ரலம்ப³னபர ஹே ப்³ரஹ்மந்தீ³ர்க⁴தாபஸ ।
தப꞉ ஸம்ʼஹர ஸம்ʼஹாரீ க்³ருʼஹாணாபி⁴மதம்ʼ வரம் ॥ 33 ॥
ஸப்தாப்³தி⁴த்³வீபவலயாம்ʼ பாலயிஷ்யஸி மேதி³னீம் ।
ஸப்தவர்ஷஸஹஸ்ராணி தே³ஹேனானேன த⁴ர்மத꞉ ॥ 34 ॥
ஏவம்ʼ ஸமீஹிதம்ʼ த³த்வா ஸ த்³விதீயோ தி³வாகர꞉ ।
க³ந்துமஸ்தமதா²ர்காப்³தி⁴மவிஶத்ப்ரோதி³தோ யத꞉ ॥ 35 ॥
தஸ்மின்யாதே மயா ப்ரோக்தம்ʼ தஸ்ய ஶாகா²தபஸ்வின꞉ ।
ஶ்ருதத்³ருʼஷ்டானுபூ⁴தாக்³ர்யவரத³ஸ்ய விவேகின꞉ ॥ 36 ॥
ஸம்ப்ராப்தாபி⁴மதம்ʼ ப்³ரஹ்மம்ʼஸ்தருஶாகா²வலம்ப³னம் ।
தபஸ்த்யக்த்வா யதா² ப்ராப்தம்ʼ வ்யவஹாரம்ʼ ஸமாசர ॥ 37 ॥
ஏவமங்கீ³க்ருʼதவத꞉ பாதௌ³ தஸ்ய மயா தத꞉ ।
முக்தௌ விடபினஸ்தஸ்மாதா³லானாத்காலபா⁴விவ ॥ 38 ॥
ஸ்வாத꞉ பவித்ரஹஸ்தோ(அ)ஸௌ சக்ரே ஜப்த்வாக⁴மர்ஷணம் ।
ப²லேன புண்யலப்³தே⁴ன விடபாத்³வ்ரதபாரணம் ॥ 39 ॥
தத்புண்யவஶத꞉ ப்ராப்தை꞉ ஸ்வாது³பி⁴ஸ்தைஸ்தரோ꞉ ப²லை꞉ ।
ஸமாஶ்வஸ்தாவஸங்க்ஷுப்³தா⁴வாவாம்ʼ தத்ர தி³னத்ரயம் ॥ 40 ॥
ஸப்தத்³வீபஸமுத்³ரமுத்³ரிததி³ஶம்ʼ போ⁴க்தும்ʼ ஸமக்³ராம்ʼ மஹீம்ʼ
விப்ர꞉ பாத³பலம்பி³தேன வபுஷா தப்த்வோர்த்⁴வபாத³ஸ்தப꞉ ।
ஸம்ப்ராப்யாபி⁴மதம்ʼ வரம்ʼ தி³னக்ருʼதோ விஶ்வஸ்ய சாஹ்னாம்ʼ த்ரயம்ʼ
ஸார்த⁴ம்ʼ மத்ஸுஹ்ருʼதா³ ஸ்வமேவ ஸத³னம்ʼ க³ந்தும்ʼ ப்ரவ்ருʼத்தோ(அ)ப⁴வத் ॥ 41 ॥
இத்யார்ஷே ஶ்ரீவாஸிஷ்ட²மஹாராமாயணே வால்மிகீயே
மோக்ஷ-நிர்வாண உத்தரார்தே⁴ ப்³ரஹ்மகீ³தாஸு தாப்ஸோபாக்²யானம்ʼ
நாமாஶீத்யதி⁴கஶததம꞉ ஸர்க³꞉ ॥ 180 ॥ -8-
॥ அத² நவமோ(அ)த்⁴யாய꞉ ॥
॥ கௌ³ர்யாஶ்ரமவர்ணனம் ॥
குந்த³த³ந்த உவாச ।
ஆவாஸமந்தரே க³ந்தும்ʼ ப்ரவ்ருʼத்தௌ முதி³தாக்ருʼதீ ।
மது²ராநக³ரீம்ʼ சந்த்³ரஸூர்யாவிந்த்³ரபுரீமிவ ॥ 1 ॥
ப்ராப்ய ரோதா⁴பி⁴த⁴ம்ʼ க்³ராமம்ʼ விஶ்ரம்யாம்ரவணாசலே ।
உஷிதௌ த்³வே தி³னே தஸ்மின்ஸாலீஸே நக³ரே ஸுக²ம் ॥ 2 ॥
அத்⁴வானந்தி³தசித்தாப்⁴யாமாவாப்⁴யாமதிவாஹித꞉ ।
த்³விதீயே(அ)ஹனி ஶீதாம்பு³ஸ்னிக்³த⁴ச்சா²யாவனத்³ருமா꞉ ॥ 3 ॥
நதீ³தீரலதோன்முக்தபுஷ்பப்ரகரபாண்டு³ரா꞉ ।
தரத்தரங்க³ஜா²ங்காரகா³யனானந்தி³தாத்⁴வகா³꞉ ॥ 4 ॥
ஸ்னிக்³த⁴த்³ருமவனச்சா²யரணன்ம்ருʼக³விஹங்க³மா꞉ ।
ஸ்தூ²லஶாத்³வலஶாகா²க்³ரப்ரோதாவஶ்யாயமௌக்திகா꞉ ॥ 5 ।
ஜங்க³லாத்³ரிபுரக்³ராமஶ்வப்⁴ராபூ⁴பஸ்த²லாவனீ꞉ ।
ஸமுல்லங்க்⁴ய தி³னே தஸ்மின்ஸரித்ஸ்ரோத꞉ ஸராம்ʼஸி ச ॥ 6 ॥
நீதவந்தௌ நிஶாமாவாம்ʼ கத³லீகானனே க⁴னே ।
துஷாரஶிஶிரே ஶ்ராந்தௌ கத³லீத³லதல்பகே ॥ 7 ॥
ப்ராப்தாவாவாம்ʼ த்ருʼதீயே(அ)ஹ்னி ஷண்ட³ஷண்ட³கமண்டி³தம் ।
ஜங்க³லம்ʼ ஜனவிச்சே²த³விப⁴க்தம்ʼ க²மிவாக்ருʼதம் ॥ 8 ॥
தத்ர ஸ ப்ரக்ருʼதம்ʼ மார்க³ம்ʼ பரித்யஜ்ய வனாந்தரம் ।
ப்ரவிஶன்ஸமுவாசேத³மகார்யகரணம்ʼ வச꞉ ॥ 9 ॥
க³ச்சா²வோ(அ)த்ராஶ்ரமே கௌ³ர்யா முனிமண்ட³லமண்டி³தே ।
ப்⁴ராதரோ மே ஸ்தி²தா꞉ ஸப்த வனேஷ்வேவமிவார்தி²ன꞉ ॥ 10 ॥
ப்⁴ராதரோஷ்டௌ வயமிமே ஜாதானேகதயா தயா ।
ஏகஸம்ʼவின்மயா ஜாதா ஏகஸங்கல்பநிஶ்சயா꞉ ॥ 11 ॥
தேன தே(அ)ப்யத்ர தபஸே ஸ்வநிஶ்சயஸமாஶ்ரயா꞉ ।
ஸ்தி²தா ஆக³த்ய விவிதை⁴ஸ்தபோபி⁴꞉ க்ஷபிதைனஸ꞉ ॥ 12 ॥
தை꞉ ஸார்த⁴ம்ʼ ப்⁴ராத்ருʼபி⁴꞉ பூர்வமாக³த்யாஹமிஹாவஸம் ।
ஷண்மாஸாநாஶ்ரமே கௌ³ர்யாஸ்தேன த்³ருʼஷ்டோ மயைஷ ஸ꞉ ॥ 13 ॥
புஷ்பக²ண்ட³ தருச்சா²யா ஸுப்தமுக்³த⁴ம்ருʼகா³ர்ப⁴க꞉ ।
பர்ணோடஜாக்³ரவிஶ்ராந்தஶுகோத்³க்³ராஹிதஶாஸ்த்ரத்³ருʼக் ॥ 14 ॥
தத்³ப்³ரஹ்மலோகஸங்காஶமேஹி முன்யாஶ்ரமம்ʼ ஶ்ரியே ।
க³ச்சா²வோ(அ)ச்ச²தரம்ʼ தத்ர சேத꞉ புண்யைர்ப⁴விஷ்யதி ॥ 15 ॥
விது³ஷாமபி தீ⁴ராணாமபி தத்த்வவிதா³மபி ।
த்வரதே ஹி மன꞉ பும்ʼஸாமலம்பு³த்³தி⁴விலோகனே ॥ 16 ॥
தேனேத்யுக்தே ச தாவாவாம்ʼ ப்ராப்தௌ முன்யாஶ்ரமம்ʼ ச தம் ।
யாவத்தத்ர மஹாரண்யே பஶ்யாவஶ்சாந்தரூபிணம் ॥ 17 ॥
ந வ்ருʼக்ஷம்ʼ நோடஜம்ʼ கிஞ்சின்ன கு³ல்மம்ʼ ந ச மானவம் ।
ந முனிம்ʼ நார்ப⁴கம்ʼ நான்யன்ன வேதி³ம்ʼ ந ச வா த்³விஜம் ॥ 18 ॥
கேவலம்ʼ ஶூன்யமேவாதி தத³ரண்யமனந்தகம் ।
தாபோபதப்தமபி⁴தோ பூ⁴மௌ ஸ்தி²தமிவாம்ப³ரம் ॥ 19 ॥
ஹா கஷ்டம்ʼ கிமித³ம்ʼ ஜாதமிதி தஸ்மின்வத³த்யத² ।
ஆவாப்⁴யாம்ʼ ஸுசிரம்ʼ ப்⁴ராந்த்வா த்³ருʼஷ்ட ஏகத்ர வ்ருʼக்ஷக꞉ ॥ 20 ॥
ஸ்னிக்³த⁴ச்ச²விர்க⁴னச்சா²ய꞉ ஶீதலோ(அ)ம்பு³த⁴ரோபம꞉ ।
தலே தஸ்ய ஸமாதா⁴னே ஸம்ʼஸ்தி²தோ வ்ருʼத்³த⁴தாபஸ꞉ ॥ 21 ॥
ஆவாமக்³ரே முனேஸ்தஸ்ய ச்சா²யாயாம்ʼ ஶாத்³வலஸ்த²லே ।
உபவிஷ்டௌ சிரம்ʼ யாவன்னாஸௌ த்⁴யானாந்நிவர்ததே ॥ 22 ॥
ததஶ்சிரேண காலேன மயோத்³வேகே³ன சாபலாத் ।
உக்தம்ʼ முனே ப்ரபு³த்⁴யஸ்வ த்⁴யாநாதி³த்யுச்சகைர்வச꞉ ॥ 23 ॥
ஶப்³தே³னோச்சைர்மதீ³யேன ஸம்ப்ரபு³த்³தோ⁴(அ)ப⁴வன்முனி꞉ ।
ஸிம்ʼஹோ(அ)ம்பு³த³ரவேணேவ ஜ்ருʼம்பா⁴ம்ʼ க்ருʼத்வாப்⁴யுவாச ச ॥ 24 ॥
கௌ ப⁴வந்தாவிமௌ ஸாதூ⁴ க்வாஸௌ கௌ³ர்யாஶ்ரமோ க³த꞉ ।
கேன வாஹமிஹானீத꞉ காலோ(அ)யம்ʼ கஶ்ச வர்ததே ॥ 25 ॥
தேனேத்யுக்தே மயாப்யுக்தம்ʼ ப⁴க³வன்வித்³தி⁴ ஈத்³ருʼஶம் ।
ந கிஞ்சிதா³வாம்ʼ பு³த்³தோ⁴(அ)பி கஸ்மாஜ்ஜானாஸி ந ஸ்வயம் ॥ 26 ॥
இதி ஶ்ருத்வா ஸ ப⁴க³வான்புனர்த்⁴யானமயோ(அ)ப⁴வத் ।
த³த³ர்ஶோத³ந்தமகி²லமஸ்மாகம்ʼ ஸ்வாத்மனஸ்ததா² ॥ 27 ॥
முஹூர்தமாத்ரேணோவாச ப்ரபு³த்⁴ய த்⁴யானதோ முனி꞉ ।
ஶ்ரூயதாமித³மாஶ்சர்யமார்யௌ ஹி கார்யவேதி³னௌ ॥ 28 ॥
யமிமம்ʼ பஶ்யத²꞉ ஸாதூ⁴ கத³ம்ப³தருபுத்ரகம் ।
மதா³ஸ்பத³மரண்யான்யாத⁴ம்மில்லமிவ புஷ்பிதம் ॥ 29 ॥
கேனாபி காரணேனாஸ்மின்ஸதீ வாகீ³ஶ்வரீ ஸதீ ।
அவஸத்³த³ஶவர்ஷாணி ஸமஸ்தர்துநிஷேவிதா ॥ 30 ॥
ததா³ தேனேஹவிஸ்தீர்ணமப⁴வத்³க⁴னகானனம் ।
கௌ³ரிவனமிதி க்²யாதம்ʼ பூ⁴ஷிதம்ʼ குஸுமர்துபி⁴꞉ ॥ 31 ॥
ப்⁴ருʼங்கா³ங்க³னாஜனமனோஹரஹாரிகீ³த-
லீலாவிலோலகலகண்ட²விஹங்க³மங்க³ ।
புஷ்பாம்பு³வாஹஶதசந்த்³ரனபோ⁴விதானம்ʼ
ராஜீவரேணுகணகீர்ணதி³க³ந்தராலம் ॥ 32 ॥
மந்தா³ரகுந்த³மகரந்த³ஸுக³ந்தி⁴தாஶம்ʼ
ஸம்ʼஸூச்ச்²வஸத்குஸுமராஶிஶஶாங்கநிஷ்ட²ம் ।
ஸந்தானகஸ்தப³கஹாஸவிகாஸகாந்த-
மாமோதி³மாருதஸமஸ்தலதாங்க³னௌக⁴ம் ॥ 33 ॥
புஷ்காகரஸ்ய நக³ரம்ʼ நவகீ³தப்⁴ருʼங்க³ம்ʼ
ப்⁴ருʼங்கா³ங்க³னாகுஸுமக²ண்ட³கமண்ட³பாட்⁴யம் ।
சந்த்³ராம்ʼஶுஜாலபரிகோமலபுஷ்பதோ³லா-
தோ³லாயமானஸுரஸித்³த⁴வதூ⁴ஸமூஹம் ॥ 34 ॥
ஹாரீதஹம்ʼஸஶுககோகிலகோககாக-
சக்ராஹ்வபா⁴ஸகலவிங்ககுலாகுலாங்க³ம் ।
மேருண்ட³குக்குடகபிஞ்ஜலஹேமசூட³-
ராடா⁴மயூரப³ககல்பிதகேலிரம்யம் ॥ 35 ॥
க³ந்த⁴ர்வயக்ஷஸுரஸித்³த⁴கிரீடக்⁴ருʼஷ்ட-
பாதா³ப்³ஜகர்ணிககத³ம்ப³ஸரஸ்வதீகம் ।
வாதாயனம்ʼ கனககோமலசம்பகௌக⁴-
தாராம்ப³ராம்பு³த⁴ரபூரக்³ருʼஹீதக³ந்த⁴ம் ॥ 36 ॥
மந்தா³னிலஸ்க²லிதபல்லவபா³லவல்லீ-
விந்யாஸகு³ப்ததி³வஸாதி⁴பரஶ்மிஶீதம் ।
பீதம்ʼ கத³ம்ப³கரவீரகனாலிகேர-
தாலீதமாலகுலபுஷ்பபராக³பூரை꞉ ॥ 37 ॥
கஹ்வாரகீர்ணகுமுதோ³த்பலபத்³மக²ண்ட³-
வல்க³ச்சகோரப³ககோககத³ம்ப³ஹம்ʼஸம் ।
தாலீஸகு³க்³கு³லகசந்த³னபாரிப⁴த்³ர-
ப⁴த்³ரத்³ருமோத³விஹாரிவிசித்ரஶக்தி ॥ 38 ॥
தஸ்மின்வனே சிரமுவாஸ ஹரார்த⁴தே³ஹா
கேனாபி காரணவஶேன சிராய கௌ³ரீ ।
பூ⁴த்வா ப்ரஸன்னஶஶிபி³ம்ப³முகீ² கத³ம்ப³-
வாகீ³ஶ்வரீ ஶஶிகலேவ ஶிவஸ்ய மூர்த்⁴னி ॥ 39 ॥
இத்யார்ஷே ஶ்ரீவாஸிஷ்ட²மஹாராமாயணே வால்மிகீயே
மோக்ஷ-நிர்வாண உத்தரார்தே⁴ ப்³ரஹ்மகீ³தாஸு தாபஸோபாக்²யானே
கௌ³ர்யாஶ்ரமவர்ணனம்ʼ நாமைகாஶீத்யதி⁴கஶததம꞉
ஸர்க³꞉ ॥ 181 ॥ -9-
॥ அத² த³ஶமோ(அ)த்⁴யாய꞉ ॥
॥ ஸப்ததீ³பேஶ்வர ॥
வ்ருʼத்³த⁴தாபஸ உவாச ।
தஸ்மின்னேவ கத³ம்பே³(அ)ஸ்மின்வர்ஷாணி ஸ்வேச்ச²யா த³ஶ ।
ஸ்தி²த்வா கௌ³ரீ ஜகா³மாத² ஹரவாமார்த⁴மந்தி³ரம் ॥ 1 ॥
தத்ஸ்பர்ஶாம்ருʼதஸிக்தோ(அ)யம்ʼ கத³ம்ப³தருபுத்ரக꞉ ।
உத்ஸங்க³ இவ சாஸீனோ ந யாத்யேவ புராணதாம் ॥ 2 ॥
ததோ கௌ³ர்யா ப்ரயாதாயாம்ʼ தத்³வனம்ʼ தாத்³ருʼஶம்ʼ மஹத் ।
ஸாமான்யவனதாம்ʼ யாதம்ʼ ஜனவ்ருʼந்தோ³பஜீவிதம் ॥ 3 ॥
மாலவோ நாம தே³ஶோ(அ)ஸ்தி தத்ராஹம்ʼ ப்ருʼதி²வீபதி꞉ ।
கதா³சித்த்யக்தராஜ்ய ஶ்ரீர்முனீநாமாஶ்ரமான்ப்⁴ரமன் ॥ 4 ॥
இமம்ʼ தே³ஶமனுப்ராப்த இஹ சாஶ்ரமவாஸிபி⁴꞉ ।
பூஜிதோ(அ)ஸ்ய கத³ம்ப³ஸ்ய த்⁴யானநிஷ்ட²ஸ்தலே ஸ்தி²த꞉ ॥ 5 ॥
கேனசித்த்வத² காலேன ப்⁴ராத்ருʼபி⁴꞉ ஸப்தபி⁴꞉ ஸஹ ।
ப⁴வானப்⁴யாக³த꞉ பூர்வம்ʼ தபோர்த²மிமமாஶ்ரமம் ॥ 6 ॥
தபஸ்வினோ(அ)ஷ்டாவிஹ தே ததா² நாம ததா³வஸன் ।
யதா² தபஸ்வினோ(அ)ன்யே தே தேஷாம்ʼ மாந்யாஸ்தபஸ்வின꞉ ॥ 7 ॥
காலேனாந்தரமஸாவேக꞉ ஶ்ரீபர்வதம்ʼ க³த꞉ ।
ஸ்வாமினம்ʼ கார்திகேயம்ʼ ச த்³விதீயஸ்தபஸே க³த꞉ ॥ 8 ॥
வாராணஸீம்ʼ த்ருʼதீயஸ்து சதுர்தோ²(அ)கா³த்³தி⁴மாசலம் ।
இஹைவ தே பரே தீ⁴ராஶ்சத்வாரோ(அ)ன்யே பரம்ʼ தபன் ॥ 9 ॥
ஸர்வேஷாமேவ சைதேஷாம்ʼ ப்ரத்யேகம்ʼ த்வேததீ³ப்ஸிதம் ।
யதா² ஸமஸ்தத்³வீபாயா பு⁴வோ(அ)ஸ்யா꞉ ஸ்யாம்ʼ மஹீபதி꞉ ॥ 10 ॥
அத² ஸம்பாதி³தம்ʼ தேஷாம்ʼ ஸர்வேஷாமேததீ³ப்ஸிதம் ।
தபஸ்துஷ்டாபி⁴ரிஷ்டபி⁴ர்தே³வதாபி⁴ர்வரை꞉ ॥ 11 ॥
தபதஸ்தே ததோ யாதா ப்⁴ராதர꞉ ஸத³னம்ʼ நிஜம் ।
பூ⁴மௌ த⁴ர்மயுக³ம்ʼ பு⁴க்த்வா வேதா⁴ ப்³ரஹ்மபுரீமிவ ॥ 12 ॥
தத்³ப⁴வத்³ப்⁴ராத்ருʼபி⁴ர்ப⁴வ்ய வரதா³னவிதௌ⁴ ததா³ ।
இத³ம்ʼ வரோத்³யதா யத்னாத்ப்ரார்தி²தா꞉ ஸ்வேஷ்டதே³வதா꞉ ॥ 13 ॥
தே³வ்யஸ்மாகமிமே ஸர்வே ஸப்தத்³வீபேஶ்வரௌ ஸ்தி²தௌ ।
ஸத்யா꞉ ப்ரக்ருʼதய꞉ ஸந்து ஸர்வ ஆஶ்ரமவாஸின꞉ ॥ 14 ॥
தமிஷ்டதே³வதாஸார்த²முரரீக்ருʼத்ய ஸாத³ரம் ।
தேஷாமஸ்த்வேவமித்யுக்த்வா ஜகா³மாந்தர்த்³தி⁴மீஶ்வரீ ॥ 15 ॥
தே தத꞉ ஸத³னம்ʼ யாதாஸ்தேஷாமாஶ்ரமவாஸின꞉ ।
ஸர்வ ஏவ க³தா꞉ பஶ்சாதே³க ஏவாஸ்மி நோ க³த꞉ ॥ 16 ॥
அஹம்ʼ கேவலமேகாந்தே த்⁴யானைகக³தமானஸ꞉ ।
வாகீ³ஶ்வரீகத³ம்ப³ஸ்ய தலே திஷ்டா²மி ஶைலவத் ॥ 17 ॥
அத² காலே வஹத்யஸ்மிந்ந்ருʼதுஸம்ʼவத்ஸராத்மனி ।
இஅத³ம்ʼ ஸர்வம்ʼ வனம்ʼ சி²ன்னம்ʼ ஜனை꞉ பர்யந்தவாஸிபி⁴꞉ ॥ 18 ॥
இத³ம்ʼ கத³ம்ப³மம்லானம்ʼ ஜனதா꞉ பூஜயந்த்யலம் ।
வாகீ³ஶ்வரீக்³ருʼஹமிதி மாம்ʼ சைவைகஸமாதி⁴க³ம் ॥ 19 ॥
அதை²னம்ʼ தே³ஶமாயாதௌ ப⁴வந்தௌ தீ³ர்க⁴தாபஸௌ ।
ஏதத்த்வத்கதி²தம்ʼ ஸர்வம்ʼ த்⁴யானத்³ருʼஷ்டம்ʼ மயாகி²லம் ॥ 20 ॥
தஸ்மாது³த்தா²ய ஹே ஸாதூ⁴ க³ச்ச²தம்ʼ க்³ருʼஹமாக³தௌ ।
தத்ர தே ப்⁴ராதர꞉ ஸர்வே ஸங்க³தா தா³ரப³ந்து⁴பி⁴꞉ ॥ 21 ॥
அஷ்டானாம்ʼ ப⁴வதாம்ʼ ப⁴வ்யம்ʼ ஸத³னே ஸ்வே ப⁴விஷ்யதி ।
மஹாத்மனாம்ʼ ப்³ரஹ்மலோகே வஸூநாமிவ ஸங்க³ம꞉ ॥ 22 ॥
இத்யுக்தே தேன ஸ மயா ப்ருʼஷ்ட꞉ பரமதாபஸ꞉ ।
ஸந்தே³ஹாதி³த³மாஶ்சர்யமார்யாஸ்தத்³வர்ணயாம்யஹம் ॥ 23 ॥
ஏகைவ ஸப்தத்³வீபாஸ்தி ப⁴க³வன்பூ⁴ரியம்ʼ கில ।
துல்யகாலம்ʼ ப⁴வந்த்யஷ்டௌ ஸப்தத்³வீபேஶ்வரா꞉ கத²ம் ॥ 24 ॥
கத³ம்ப³தாபஸ உவாச ।
அஸமஞ்ஜஸமேதாவதே³வ நோ யாவது³ச்யதே ।
இத³மன்யத³ஸம்ப³த்³த⁴தரம்ʼ ஸம்ʼஶ்ரூயதாம்ʼ மம ॥ 25 ॥
ஏதே(அ)ஷ்டௌ ப்⁴ராதரஸ்தத்ர தாபஸா தே³ஹஸங்க்ஷயே ।
ஸப்தத்³வீபேஶ்வரா꞉ ஸர்வே ப⁴விஷ்யந்தி க்³ருʼஹோத³ரே ॥ 26 ॥
அஷ்டௌ ஹ்யேதே மஹீபீடே²ஷ்வேதேஷ்வேதேஷு ஸத்³மஸு ।
ஸப்தத்³வீபேஶ்வரா பூ⁴பா ப⁴விஷ்யந்தீஹ மே ஶ்ருʼணு ॥ 27 ॥
அஸ்த்யேதேஷாம்ʼ கிலாஷ்டானாம்ʼ பா⁴ர்யாஷ்டகமனிந்தி³தம் ।
தி³க³ந்தராணாம்ʼ நியதம்ʼ தாராஷ்டகமிவோஜ்ஜ்வலம் ॥ 28 ॥
தத்³பா⁴ர்யாஷ்டகமேதேஷு யாதேஷு தபஸே சிரம் ।
ப³பூ⁴வ து³꞉கி²தம்ʼ ஸ்த்ரீணாம்ʼ யத்³வியோகோ³(அ)ஹிது³꞉ஸஹ꞉ ॥ 29 ॥
து³꞉கி²தா꞉ ப்ரத்யயே தேஷாம்ʼ சக்ருஸ்தா தா³ருணம்ʼ தப꞉ ।
ஶதசாந்த்³ராயணம்ʼ தாஸாம்ʼ துஷ்டாபூ⁴த்தேன பார்வதீ ॥ 30 ॥
அத்³ருʼஶ்யோவாச ஸா தாஸாம்ʼ வசோ(அ)ந்த꞉புரமந்தி³ரே ।
தே³வீ ஸபர்யாவஸரே ப்ரத்யேகம்ʼ ப்ருʼத²கீ³ஶ்வரீ ॥ 31 ॥
தே³வ்யுவாச ।
ப⁴ர்த்ரர்த²மத² சாத்மார்த²ம்ʼ க்³ருʼஹ்யதாம்ʼ பா³லிகே வர꞉ ।
சிரம்ʼ க்லிஷ்டாஸி தபஸா நிதா³கே⁴னைவ மஞ்ஜரீ ॥ 32 ॥
இத்யாகர்ண்ய வசோ தே³வ்யா த³த்தபுஷ்பா சிரண்டிகா ।
ஸ்வவாஸனானுஸாரேண குர்வாணைவேஶ்வரீஸ்தவம் ॥ 33 ॥
ஆனந்த³மந்த²ரோவாச வசனம்ʼ ம்ருʼது³பா⁴ஷிணீ ।
ஆகாஶஸம்ʼஸ்தி²தாம்ʼ தே³வீம்ʼ மயூரீவாப்⁴ரமாலிகாம் ॥ 34 ॥
சிரண்டிகோவாச ।
தே³வி தே³வாதி⁴தே³வேன யத² தே ப்ரேமஶம்பு⁴னா ।
ப⁴ர்த்ரா மம ததா² ப்ரேம ஸ ப⁴ர்தாஸ்து மமாமர꞉ ॥ 35 ॥
தே³வ்யுவாச ।
ஆஸ்ருʼஷ்டேர்நியதேர்தா³ர்ட்⁴யாத³மரத்வம்ʼ ந லப்⁴யதே ।
தபோதா³னைரதோ(அ)ன்யத்வம்ʼ வரம்ʼ வரய ஸுவ்ரதே ॥ 36 ॥
சிரண்டிகோவாச ।
அலப்⁴யமேதன்மே தே³வி தன்மத்³ப⁴ர்த்ருʼர்க்³ருʼஹாந்தராத் ।
ம்ருʼதஸ்ய மா விநிர்யாது ஜீவோ பா³ஹ்யமபி க்ஷணாத் ॥ 37 ॥
தே³ஹபாதஶ்ச மே ப⁴ர்துர்யதா³ ஸ்யாதா³த்மமந்தி³ரே ।
ததே³தத³ஸ்த்விதி வரூ தீ³யதாமம்பி³கே மம ॥ 38 ॥
தே³வ்யுவாச ।
ஏவமஸ்து ஸுதே த்வம்ʼ ச பத்யௌ லோகாந்தராஸ்தி²தே ।
ப⁴விஷ்யஸி ப்ரியா பா⁴ர்யா தே³ஹாந்தே நாத்ர ஸம்ʼஶய꞉ ॥ 39 ॥
இத்யுக்த்வா விரராமாஸௌ கௌ³ர்யா கீ³ர்க³க³னோத³ரே ।
மேக⁴மாலாத்⁴வநிரிவ நிரவத்³யஸமுத்³யதா ॥ 40 ॥
தே³வ்யாம்ʼ க³தாயாம்ʼ ப⁴ர்தாரஸ்தாஸாம்ʼ காலேன கேனசித் ।
தே ககுப்³ப்⁴ய꞉ ஸமாஜக்³மு꞉ ஸர்வே ப்ராப்தமஹாவரா꞉ ॥ 41 ॥
அத்³யாயமபி ஸம்ʼயாது பா⁴ர்யாயா நிகடம்ʼ பதி꞉ ।
ப்⁴ராத்ருʼணாம்ʼ பா³ந்த⁴வானாம்ʼ ச ப⁴வத்வன்யோன்யஸங்க³ம꞉ ॥ 42 ॥
இத³மன்யத³தை²தேஷாமஸமஞ்ஜஸமாகுலம் ।
ஶ்ருʼணு கிம்ʼவ்ருʼத்தமாஶ்சர்யமார்யகார்யோபரோத⁴கம் ॥ 43 ॥
தப்யதாம்ʼ தப ஏதேஷாம்ʼ பிதரௌ தௌ வதூ⁴ யுதௌ ।
தீர்த²முன்யாஶ்ரமஶ்ரேணீம்ʼ த்³ரஷ்டும்ʼ து³꞉கா²ன்விதௌ க³தௌ ॥ 44 ॥
ஶரீரனைரபேக்ஷ்யேண புத்ராணாம்ʼ ஹிதகாம்யயா ।
க³ந்தும்ʼ கலாபக்³ராமம்ʼ தம்ʼ யத்னவந்தௌ ப³பூ⁴வது꞉ ॥ 45 ॥
தௌ ப்ரயாதௌ முனிக்³ராம மார்கே³ த³த்³ருʼஶது꞉ ஸிதம் ।
புருஷம்ʼ கபிலம்ʼ ஹ்ரஸ்வம்ʼ ப⁴ஸ்மாங்க³ம்ʼ சோர்த்⁴வமூர்த⁴ஜம் ॥ 46 ॥
தூ⁴லீலவமநாத்³ருʼத்ய தம்ʼ ஜரத்பாந்த²ஶங்கயா ।
யதா³ தௌ ஜக்³மதுஸ்தேன ஸ உவாசான்வித꞉ க்ருதா⁴ ॥ 47 ॥
ஸவதூ⁴க மஹாமூர்க² தீர்தா²ர்தீ² தா³ரஸம்ʼயுத꞉ ।
மாம்ʼ து³ர்வாஸஸமுல்லங்க்⁴ய க³ச்ச²ஸ்யவிஹிதானதி꞉ ॥ 48 ॥
வதூ⁴னாம்ʼ தே ஸுதானாம்ʼ ச க³ச்ச²தஸ்தபஸார்ஜிதா꞉ ।
விபரீதா ப⁴விஷ்யந்தி லப்³தா⁴ அபி மஹாவரா꞉ ॥ 49 ॥
இத்யுக்தவந்தம்ʼ தம்ʼ யாவத்ஸதா³ரோ(அ)த² வதூ⁴யுத꞉ ।
ஸன்மானம்ʼ குருதே தாவன்முநிரந்தர்தி⁴மாயயௌ ॥ 50 ॥
அத² தௌ பிதரௌ தேஷாம்ʼ ஸவதூ⁴கௌ ஸுது³꞉கி²தௌ ।
க்ருʼஶீபூ⁴தௌ தீ³னமுகௌ² நிராஶௌ க்³ருʼஹமாக³தௌ ॥ 51 ॥
அதோ வதா³ம்யஹம்ʼ தேஷாம்ʼ நைகம்ʼ நாமாஸமஞ்ஜஸம் ।
அஸமஞ்ஜஸலக்ஷாணி க³ண்டே³ ஸ்போ²டா꞉ ஸ்பு²டா இவ ॥ 52 ॥
சித்³வ்யோமஸங்கல்பமஹாபுஏரேஸ்மி-
ந்னித்த²ம்ʼ விசித்ராண்யஸமஞ்ஜஸானி ।
நி꞉ஶூன்யரூபே(அ)பி ஹி ஸம்ப⁴வந்தி
த்³ருʼஶ்யே யதா² வ்யோமனி த்³ருʼஶ்யஜ்ருʼம்பா⁴꞉ ॥ 53 ॥
இத்யார்ஷே ஶ்ரீவாஸிஷ்ட²மஹாராமாயணே வால்மிகீயே
மோக்ஷ-நிர்வாண உத்தரார்தே⁴ ப்³ரஹ்மகீ³தாஸு
தாபஸோபாக்²யானாந்தர்க³தஸப்தத்³வீபேஶ்வரோ ஸப்தத்³வீபேஶ்வர
நாம வ்யஶீத்யதி⁴கஶததம꞉ ஸர்க³꞉ ॥ 182 ॥ -10-
॥ அத² ஏகாத³ஶோ(அ)த்⁴யாய꞉ ॥
॥ த்³வீபஸப்தகாஷ்டகவர்ணனம் ॥
குந்த³த³ந்த உவாச ।
தத꞉ ப்ருʼஷ்டோ மயா தத்ர ஸ கௌ³ர்யாஶ்ரமதாபஸ꞉ ।
தாபஸம்ʼஶுஷ்கத³ர்பா⁴க்³ரஜராஜர்ஜரமூர்த⁴ஜ꞉ ॥ 1 ॥
ஏகைவ ஸப்தத்³வீபாஸ்தி வஸுதா⁴ யத்ர தத்ர தே ।
ஸப்தத்³வீபேஶ்வரா அஷ்டௌ ப⁴வந்தி கத²முத்தமா꞉ ॥ 2 ॥
யஸ்ய ஜீவஸ்ய ஸத³னான்னாஸ்தி நிர்க³மனம்ʼ ப³ஹி꞉ ।
ஸ கரோதி கத²ம்ʼ ஸப்தத்³வீபேஶத்வேன தி³க்³ஜயம் ॥ 3 ॥
யைர்வரா வரதை³ர்த³த்தா꞉ ஶாபைஸ்தே தத்³விருத்³த⁴தாம் ।
கத²ம்ʼ க³ச்ச²ந்தி க³ச்ச²ந்தி கத²ம்ʼ சா²யா ஹி தாபதாம் ॥ 4 ॥
மிதோ²(அ)ஶக்யாம்ʼ கத²ம்ʼ த⁴ர்மௌ ஸ்தி²திமேகத்ர க³ச்ச²த꞉ ।
ஆதா⁴ர ஏவாதே⁴யத்வம்ʼ கரோதி கத²மாத்மனி ॥ 5 ॥
கௌ³ர்யாஶ்ரமதாபஸ உவாச ।
ஸம்பஶ்யஸி கிமேதேஷாம்ʼ போ⁴ ஸாதோ⁴ ஶ்ருʼண்வனந்தரம் ।
அஷ்டமே(அ)ஸ்மின்ஸுஸம்ப்ராப்தே தம்ʼ ப்ரதே³ஶம்ʼ ஸபா³ந்த⁴வம் ॥ 6 ॥
இதோ ப⁴வந்தௌ தம்ʼ தே³ஶமாஸாத்³ய ஸுக²ஸம்ʼஸ்தி²தௌ ।
ஸ்வப³ந்து⁴ஸுக²ஸம்ʼஸ்தா²னௌ கஞ்சித்காலம்ʼ ப⁴விஷ்யத꞉ ॥ 7 ॥
ததஸ்தே(அ)ஷ்டௌ மரிஷ்யந்தி ப்⁴ராதர꞉ க்ரமஶோ க்³ருʼஹே ।
பா³ந்த⁴வோ(அ)த² கரிஷ்யந்தி தேஷாம்ʼ தே³ஹாம்ʼஸ்தத³க்³நிஸாத் ॥ 8 ॥
தேஷாம்ʼ தே ஸம்ʼவிதா³காஶ꞉ ப்ருʼத²க்ப்ருʼத²க³வஸ்தி²தா꞉ ।
முஹூர்தமாத்ரம்ʼ ஸ்தா²ஸ்யந்தி ஸுஷுப்தஸ்தா² ஜடா³ இவ ॥ 9 ॥
ஏதஸ்மின்னந்தரே தேஷாம்ʼ தானி கர்மாணி த⁴ர்மத꞉ ।
ஏகத்ர ஸங்க⁴டிஷ்யந்தி வரஶாபாத்மகானி கே² ॥ 10 ॥
கர்மாணி தான்யதி⁴ஷ்டா²த்ருʼதே³வரூபாணி பேடகம் ।
வரஶாபஶரீராணி கரிஷ்யந்தி ப்ருʼத²க் ப்ருʼத²க் ॥ 11 ॥
வராஸ்தே(அ)த்ர க³மிஷ்யந்தி ஸுப⁴கா³꞉ பத்³மபாணய꞉ ।
ப்³ரஹ்மத³ண்டா³யுதா⁴ஶ்சந்த்³ரத⁴வலாங்கா³ஶ்சதுர்பு⁴ஜா꞉ ॥ 12 ॥
ஶாபாஸ்தத்ர ப⁴விஷ்யந்தி த்ரிநேத்ரா꞉ ஶூலபாணய꞉ ।
பீ⁴ஷணா꞉ க்ருʼஷ்ணமேகா⁴பா⁴ த்³விபு⁴ஜா ப்⁴ருகுடீமுகா²꞉ ॥ 13 ॥
வரா வதி³ஷ்யந்தி
ஸுதூ³ரம்ʼ க³ம்யதாம்ʼ ஶாபா꞉ காலோ(அ)ஸ்மாகமுபாக³த꞉ ।
ருʼதூநாமிவ தந்நாம க꞉ ஸமர்தோ²(அ)திவர்திதும் ॥ 14 ॥
ஶாபா வதி³ஷ்யந்தி
க³ம்யதாம்ʼ ஹே வரா தூ³ரம்ʼ காலோ(அ)ஸ்மாகமுபாக³த꞉ ।
ருʼதூநாமிவ தந்நாம க꞉ ஸமர்தோ²(அ)திவர்திதும் ॥ 15 ॥
வரா வதி³ஷ்யந்தி
க்ருʼதா ப⁴வந்தோ முனினா வயம்ʼ தி³னக்ருʼதா க்ருʼதா꞉ ।
முனீனாம்ʼ சாதி⁴கோ தே³வோ ப⁴க³வந்தம்ʼ புரா யத꞉ ॥ 16 ॥
ப்ரவத³த்ஸு வரேஷ்வேவம்ʼ ஶாபா꞉ க்ருத்³த⁴தி⁴யோ வரான் ।
விவஸ்வதா க்ருʼதா யூயம்ʼ வயம்ʼ ருத்³ராம்ʼஶத꞉ க்ருʼதா꞉ ॥ 17 ॥
தே³வாநாமதி⁴கோ ருத்³ரோ ருத்³ராம்ʼஶப்ரப⁴வோ முனி꞉ ।
இத்யுக்த்வா ப்ரோத்³யதா தேஷாம்ʼ சக்ரு꞉ஶ்ருங்கா³ண்யகா³ இவ ॥ 18 ॥
அஶாபேஷூத்³யதஶ்ருʼங்கே³ஷு வரா இத³மராதிஷு ।
விஹஸந்த꞉ ப்ரவக்ஷ்யந்தி ப்ரமேயீக்ருʼதநிஶ்சயம் ॥ 19 ॥
ஹே ஶாபா꞉ பாபதாம்ʼ த்யக்த்வா கார்யஸ்யாந்தோ விசார்யதாம் ।
யத்கார்யம்ʼ கலஹஸ்யாந்தே ததே³வாதௌ³ விசார்யதாம் ॥ 20 ॥
பிதாமஹபுரீம்ʼ க³த்வா கலஹாந்தே விநிர்ணய꞉ ।
கர்தவ்யோ(அ)ஸ்மாபி⁴ரேததத்கிமாதௌ³ நேஹ விதீ⁴யதே ॥ 21 ॥
ஶாபைர்வரோக்தமாகர்ண்ய பா³ட⁴மித்யுரரீக்ருʼதம் ।
கோ ந க்³ருʼஹ்ணாதி மூடோ⁴(அ)பி வாக்யம்ʼ யுக்திஸமன்விதம் ॥ 22 ॥
தத꞉ ஶாபா வரை꞉ ஸார்த⁴ம்ʼ யாஸ்யந்தி ப்³ரஹ்மண꞉ புரம் ।
மஹானுபா⁴வா ஹி க³தி꞉ ஸதா³ ஸந்தே³ஹனஶனே ॥ 23 ॥
ப்ரணாமபூர்வம்ʼ தத்ஸர்வம்ʼ யதா²வ்ருʼத்தம்ʼ பரஸ்பரம் ।
ப்³ரஹ்மணே கத²யிஷ்யந்தி ஶ்ருத்வா தேஷாம்ʼ ஸ வக்ஷ்யதி ॥ 24 ॥
ப்³ரஹ்மோவாச ।
வரஶாபாதி⁴பா போ⁴போ⁴ யே(அ)ந்த꞉ ஸாரா ஜயந்தி தே ।
கே(அ)ந்த꞉ஸாரா இதி மிதோ² நூனமன்விஷ்யதாம்ʼ ஸ்வயம் ॥ 25 ॥
இதி ஶ்ருத்வா ப்ரவிஷ்டாஸ்தே ஸாரதாம்ʼ ஸமவேக்ஷிதும் ।
வராணாம்ʼ ஹ்ருʼத³யம்ʼ ஶாபா꞉ ஶாபானாம்ʼ ஹ்ருʼத³யம்ʼ வரா꞉ ॥ 26 ॥
தே பரஸ்பரமன்விஷ்ய ஸ்வயம்ʼ ஹ்ருʼத³யஸாரதாம் ।
ஜ்ஞாத்வா ச ஸமவாயேன ப்ரவக்ஷ்யந்தி பிதாமஹம் ॥ 27 ॥
ஶாபா வக்ஷ்யந்தி
ஜிதா꞉ ப்ரஜாநாத² வயம்ʼ நாந்த꞉ஸாரா வயம்ʼ யத꞉ ।
அந்த꞉ஸாரா வரா ஏவ வஜ்ரஸ்தம்பா⁴ இவாசலா꞉ ॥ 28 ॥
வயம்ʼ கிலேமே ப⁴க³வன்வரா꞉ ஶாபாஶ்ச ஸர்வதா³ ।
நனு ஸம்ʼவின்மயா ஏவ தே³ஹோ(அ)ன்யோ(அ)ஸ்மாகமஸ்தி நோ ॥ 29 ॥
வரத³ஸ்ய ஹி யா ஸம்ʼவித்³வரோ த³த்த இதி ஸ்தி²தா ।
ஸைவார்தி²னி மயா லப்³தோ⁴ வரோ(அ)யமிதி திஷ்ட²தி ॥ 30 ॥
விஜ்ஞப்திமாத்ரவசனம்ʼ தே³ஹம்ʼ ஸைவ ப²லம்ʼ தத꞉ ।
பஶ்யத்யனுப⁴வத்யத்தி தே³ஶகாலஶதப்⁴ரமை꞉ ॥ 31 ॥
வரதா³த்மா க்³ருʼஹீதத்வாச்சித்காலாந்தரஸம்ப்⁴ருʼதா ।
யதா³ ததா³ந்த꞉ஸாராஸௌ து³ர்ஜயா ந து ஶாபஜா ॥ 32 ॥
வரப்ரதா³னம்ʼ வரதை³ர்வரதா³னாம்ʼ வரார்தி²பி⁴꞉ ।
யதா³ ஸுசிரமப்⁴யஸ்தம்ʼ வராணாம்ʼ ஸாரதா ததா³ ॥ 33 ॥
யதே³வ ஸுசிரம்ʼ ஸம்ʼவித³ப்⁴யஸ்யதி ததே³வ ஸா ।
ஸாரமேவாஶு ப⁴வதி ப⁴வத்யாஶு ச தன்மயீ ॥ 34 ॥
ஶுத்³தா⁴நாமதிஶுத்³தை⁴வ ஸம்ʼவிஜ்ஜயதி ஸம்ʼவிதா³ம் ।
அஶுத்³தா⁴னாம்ʼ த்வஶுத்³தை⁴வ காலாத்ஸாம்யம்ʼ ந வித்³யதே ॥ 35 ॥
க்ஷணாம்ʼஶேனாபி யோ ஜ்யேஷ்டோ² ந்யாயஸ்தேனாவபூர்யதே ।
நார்தே² ந்யாயாந்தரம்ʼ கிஞ்சித்கர்துமுத்ஸஹதே மத³ம் ॥ 36 ॥
ஸமேனோப⁴யகோடிஸ்த²ம்ʼ மிஶ்ரம்ʼ வஸ்து ப⁴வேத்ஸமம் ।
வரஶாபவிலாஸேன க்ஷீரமிஶ்ரம்ʼ யதா² பய꞉ ॥ 37 ॥
ஸமாப்⁴யாம்ʼ வரஶாபாப்⁴யாமத²வா சித்³த்³விரூபதாம் ।
ஸ்வயமேவானுப⁴வதி ஸ்வப்னேஷ்விவ புராத்மிகா ॥ 38 ॥
ஶிக்ஷிதம்ʼ த்வத்த ஏவேதி யத்ததே³வ தவ ப்ரபோ⁴ ।
புன꞉ ப்ரதீபம்ʼ படி²தம்ʼ ஶீக்⁴ரம்ʼ யாமோ நமோ(அ)ஸ்து தே ॥ 39 ॥
இத்யுக்த்வா ஸ ஸ்வயம்ʼஶாப꞉ க்வாபி ஶாபக³ணோ யயௌ ।
ப்ரஶாந்தே திமிரே த்³ருʼஷ்டே வ்யோம்னி கேஶோண்ட்³ரகம்ʼ யதா² ॥ 40 ॥
அதா²ன்யோ வரபூகோ³(அ)த்ர க்³ருʼஹநிர்க³மரோத⁴க꞉ ।
ஸ்தா²நிஸ்தா²னமிவாதே³ஶ꞉ ஸமானார்தோ²(அ)ப்⁴யபூரயத் ॥ 41 ॥
ஶாபஸ்தா²னகா வதி³ஷ்யந்தி
ஸப்தத்³வீபேஶஜீவானாம்ʼ நிர்யாணம்ʼ ஶவஸத்³மன꞉ ।
தே³வேஶ வித்³மோ ந வயமந்த⁴கூபாதி³வாம்ப⁴ஸாம் ॥ 42 ॥
ஸப்தத்³வீபேஶ்வரானேதானிமே த்³வீபேஷு ஸத்³மஸு ।
காரயந்தி வரா வர்யா வீரா தி³க்³விஜயம்ʼ ரணே ॥ 43 ॥
ததே³வமநிவார்யே(அ)ஸ்மின்விரோதே⁴ விபு³தே⁴ஶ்வர ।
யத³னுஷ்டே²யமஸ்மாபி⁴ஸ்ததா³தி³ஶ ஶிவாய ந꞉ ॥ 44 ॥
ப்³ரஹ்மோவாச ।
ஸப்தத்³வீபேஶ்வரவரா க்³ருʼஹரோத⁴வராஶ்ச ஹே ।
காம꞉ ஸம்பன்ன ஏவேஹ ப⁴வதாம்ʼ ப⁴வதாமபி ॥ 45 ॥
வ்ரஜதைதத³பேக்ஷத்வம்ʼ யாவன்னேஷ்டாவபி க்ஷணாத் ।
சிரம்ʼ சிராய ஸத³னே ஸப்தத்³வீபேஶ்வரா꞉ ஸ்தி²தா꞉ ॥ 46 ॥
ஸமனந்தரமேவைதே தே³ஹபாதாத்ஸ்வஸத்³மஸு ।
ஸப்தத்³வீபேஶ்வரா꞉ ஸர்வே ஸம்பன்னா꞉ பரமம்ʼ வரா꞉ ॥ 47 ॥
ஸர்வே வரா வதி³ஷ்யந்தி
குதோ பூ⁴மண்ட³லான்யஷ்டௌ ஸப்தத்³வீபானி பூ⁴தய꞉ ।
ஏகமேவேஹ பூ⁴பீட²ம்ʼ ஶ்ருதம்ʼ த்³ருʼஷ்டம்ʼ ச நேதரத் ॥ 48 ॥
கத²ம்ʼ சைதானி திஷ்ட²ந்தி கஸ்மிம்ʼஶ்சித்³க்³ருʼஹகோஶகே ।
பத்³மாக்ஷகோஶகே ஸூக்ஷ்மே கத²ம்ʼ பா⁴ந்தி மதங்க³ஜா꞉ ॥ 49 ॥
ப்³ரஹ்மோவாச ।
யுக்தம்ʼ யுஷ்மாபி⁴ரஸ்மாபி⁴꞉ ஸர்வம்ʼ வ்யோமாத்மகம்ʼ ஜக³த் ।
ஸ்தி²தம்ʼ சித்பரமாண்வந்தரந்த꞉ஸ்வப்னோ(அ)னுபூ⁴யதே ॥ 50 ॥
பா⁴தி யத்பரமஸ்யாணோரந்தஸ்த²ஸ்வக்³ருʼஹோத³ரே ।
ஸ்பு²ரிதம்ʼ தத்கிமாஶ்சர்யம்ʼ க꞉ ஸ்மய꞉ ப்ரக்ருʼதே꞉ க்ரமே ॥ 51 ॥
ம்ருʼதேரனந்தரம்ʼ பா⁴தி யதா²ஸ்தி²தமித³ம்ʼ ஜக³த் ।
ஶூன்யாத்மைவ க⁴னாகாரம்ʼ தஸ்மின்னைவ க்ஷணே சித꞉ ॥ 52 ॥
அணாவபி ஜக³ன்மாதி யத்ர தத்ர க்³ருʼஹோத³ரே ।
ஸப்தத்³வீபா வஸுமதீ கசதீதி கிமத்³பு⁴தம் ॥ 53 ॥
யத்³பா⁴தீத³ம்ʼ ச சித்தத்வம்ʼ ஜக³த்வம்ʼ ஜக³த்க்வசித் ।
சின்மாத்ரமேவ தத்³பா⁴தி ஶூன்யத்வேன யதா²ம்ப³ரம் ॥ 54 ॥
இதி தே ப்³ரஹ்மணா ப்ரோக்தா வரதே³ன வராஸ்தத꞉ ।
தானாதி⁴பௌ⁴திகப்⁴ராந்திமயான்ஸந்த்யஜ்ய தே³ஹகான் ॥ 55 ॥
ப்ரணம்யாஜம்ʼ ஸமம்ʼ ஜக்³முராதிவாஹிகதே³ஹின꞉ ।
ஸப்தத்³வீபே ச தே³வானாம்ʼ க்³ருʼஹகோஶான்கசஜ்ஜனான் ॥ 56 ॥
யாவத்தே தத்ர ஸம்பன்னா ஸப்தத்³வீபாதி⁴நாயகா꞉ ।
அஷ்டாவபீஷ்டாபுஷ்டானாம்ʼ தி³னாஷ்டகமஹீபு⁴ஜாம் ॥ 57 ॥ ।
தே பரஸ்பரமஜ்ஞாதா அஜ்ஞாஶ்சான்யோன்யப³ந்த⁴வ꞉ ।
அன்யோன்யபூ⁴மண்ட³லகா³ அன்யோன்யாபி⁴மதே ஹிதா꞉ ॥ 58 ॥
தேஷாம்ʼ கஶ்சித்³க்³ருʼஹஸ்யாந்தரேவ தாருண்யஸுந்த³ர꞉ ।
உஜ்ஜயின்யாம்ʼ மஹாபுர்யாம்ʼ ராஜதா⁴ன்யாம்ʼ ஸுகே² ஸ்தி²த꞉ ॥ 59 ॥
ஶாகத்³வீபாஸ்பத³꞉ கஶ்சிந்நாக³லோகஜிகீ³ஷயா ।
விசரத்யப்³தி⁴ஜட²ரே ஸர்வதி³க்³விஜயோத்³யத꞉ ॥ 60 ॥
குஶத்³வீபராஜதா⁴ன்யாம்ʼ நிராதி⁴꞉ ஸகலப்ரஜா꞉ ।
க்ருʼததி³க்³விஜய꞉ கஶ்சித்ஸுப்த꞉ காந்தாவலம்பி³த꞉ ॥ 61 ॥
ஶால்மலித்³வீபஶைலேந்த்³ரஶிர꞉புர்யா꞉ ஸரோவரே ।
ஜலலீலாரத꞉ கஶ்சித்ஸஹவித்³யாத⁴ரீக³ணை꞉ ॥ 62 ॥
க்ரௌஞ்சத்³வீபே ஹேமபுரே ஸப்தத்³வீபவிவர்தி⁴தே ।
ப்ரவ்ருʼத்தோ வாஜிமேதே⁴ன கஶ்சித்³யஷ்டும்ʼ தி³னாஷ்டகம் ॥ 63 ॥
உத்³யத꞉ ஶால்மலித்³வீபே கஶ்சித்³த்³வீபாந்தசாரிணா ।
யோத்³து⁴முத்³த்⁴ருʼததி³க்³த³ந்தித³ந்தாக்ருʼஷ்டகுலாசல꞉ ॥ 64 ॥
கோ³மேத³த்³வீபக꞉ கஶ்சித்புஷ்கரத்³வீபராட் ஸுதாம் ।
ஸமானேதும்ʼ வஶாத்³யாதி கஷத்ஸேனோ(அ)ஷ்டமோ(அ)ப⁴வத் ॥ 65 ॥
புஷ்கரத்³வீபக꞉ கஶ்சில்லோகாலோகாத்³ரிபூ⁴பு⁴ஜ꞉ ।
தூ³தேன ஸஹ நிர்யாதோ த⁴னபூ⁴மிதி³த்³ருʼக்ஷயா ॥ 66 ॥
ப்ரத்யேகமித்த²மேதேஷாம்ʼ த்³வீபத்³வீபாதி⁴நாத²தாம் ।
குர்வதாம்ʼ ஸ்வக்³ருʼஹாகாஶே த்³ருʼஷ்ட்வா ஸ்வப்ரதிபோ⁴சிதாம் ॥ 67 ॥
த்யக்தாபி⁴மானிகாகாரா த்³விவிதா⁴ஸ்தே வராஸ்தத꞉ ।
தத்ஸம்ʼவித்³பி⁴ர்க்³ருʼஹேஷ்வந்தரேகதாம்ʼ கா²னி கை²ரிவ ॥ 68 ॥
யாஸ்யந்தி தே ப⁴விஷ்யந்தி ஸம்ப்ராப்தாபி⁴மதாஶ்சிரம் ।
ஸப்தத்³வீபேஶ்வராஸ்துஷ்டா நன்வஷ்டாவபி துஷ்டிமத் ॥ 69 ॥
இத்யேதே ப்ரவிகஸிதோதி³தக்ரியார்தா²꞉
ப்ராப்ஸ்யந்தி ப்ரவிததபு³த்³த⁴யஸ்தபோபி⁴꞉ ।
அந்தர்யத்ஸ்பு²ரதி வித³ஸ்ததே³வ பா³ஹ்யே
நாப்தம்ʼ கைஸ்தது³சிதகர்மபி⁴꞉ கிலேதி ॥ 70 ॥
இத்யார்ஷே ஶ்ரீவாஸிஷ்ட²மஹாராமாயணே வால்மிகீயே
மோக்ஷ-நிர்வாண உத்தரார்தே⁴ ப்³ரஹ்மகீ³தாஸு
தாபஸோபாக்²யானாந்தர்க³த த்³வீபஸப்தகாஷ்டகவர்ணனம்ʼ
நாம த்ரிஸப்தத்யதி⁴கஶததம꞉ ஸர்க³꞉ ॥ 183 ॥ -11-
॥ அத² த்³வாத³ஶோ(அ)த்⁴யாய꞉ ॥
॥ குந்த³த³ந்தோபதே³ஶ꞉ ॥
குந்த³த³ந்த உவாச ।
இத்யுக்தவானஸௌ ப்ருʼஷ்ட꞉ கத³ம்ப³தலதாபஸ꞉ ।
ஸப்தத்³வீபா பு⁴வோ(அ)ஷ்டௌ தா꞉ கத²ம்ʼ ப்⁴ராதா க்³ருʼஹேஷ்விதி ॥ 1 ॥
கத³ம்ப³தாபஸ உவாச ।
சித்³தா⁴துரீத்³ருʼகே³வாயம்ʼ யதே³ஶ வ்யோமரூப்யபி ।
ஸர்வகோ³ யத்ர யத்ராஸ்தே தத்ர தத்ராத்மனி ஸ்வயம் ॥ 2 ॥
ஆத்மானமித்த²ம்ʼ த்ரைலோக்யரூபேணான்யேன வா நிஜம் ।
பரிபஶ்யதி ரூபம்ʼ ஸ்வமத்யஜன்னேவ கா²த்மகம் ॥ 3 ॥
குந்த³த³ந்த உவாச ।
ஏகஸ்மின்விமலே ஶாந்தே ஶிவே பரமகாரணே ।
கத²ம்ʼ ஸ்வபா⁴வஸம்ʼஸித்³தா⁴ நானாதா வாஸ்தவீ ஸ்தி²தா ॥ 4 ॥
கத³ம்ப³தாபஸ உவாச ।
ஸர்வம்ʼ ஶாந்தம்ʼ சிதா³காஶம்ʼ நானாஸ்தீஹ ந கிஞ்சன ।
த்³ருʼஶ்யமானமபி ஸ்பா²ரமாவர்தாத்மா யதா²ம்ப⁴ஸி ॥ 5 ॥
அஸத்ஸ்வேஷு பதா³ர்தே²ஷு பதா³ர்தா² இதி பா⁴ந்தி யத் ।
சித்க²ம்ʼ ஸ்வப்னஸுஷுப்தாத்ம தத்தஸ்யாச்ச²ம்ʼ நிஜம்ʼ வபு꞉ ॥ 6 ॥
ஸஸ்பந்தோ³(அ)பி ஹி நி꞉ஸ்பந்த³꞉ பர்வதோ(அ)பி ந பர்வத꞉ ।
யதா² ஸ்வப்னேஷு சித்³பா⁴வ꞉ஸ்வபோ⁴(அ)ர்த²க³தஸ்ததா² ॥ 7 ॥
ந ஸ்வபா⁴வா ந சைவார்தா²꞉ ஸந்தி ஸர்வாத்மகோசிதே ।
ஸர்கா³தௌ³ கசிதம்ʼ ரூபம்ʼ யத்³யதா² தத்ததா² ஸ்தி²தம் ॥ 8 ॥
ந ச நாம பரம்ʼ ரூபம்ʼ கசனாகசனாத்மகம் ।
த்³ரவ்யாத்மா சிச்ச சித்³வ்யோம ஸ்தி²தமித்த²ம்ʼ ஹி கேவலம் ॥ 9 ॥
ஏகைவ சித்³யதா² ஸ்வப்னே ஸேனாயாம்ʼ ஜனலக்ஷதாம் ।
க³தேவாச்சை²வ கசதி ததை²வாஸ்யா꞉ பதா³ர்த²தா ॥ 10 ॥
யத்ஸ்வத꞉ ஸ்வாத்மனி ஸ்வச்சே² சித்க²ம்ʼ கசகசாயதே ।
தத்தேனைவ ததா³காரம்ʼ ஜக³தி³த்யனுபூ⁴யதே ॥ 11 ॥
அஸத்யபி யதா² வஹ்னாவுஷ்ணஸம்ʼவித்³தி⁴ பா⁴ஸதே ।
ஸம்ʼவின்மாத்ராத்மகே வ்யோம்னி ததா²ர்த²꞉ ஸ்வஸ்வபா⁴ஸக꞉ ॥ 12 ॥
அஸத்யபி யதா² ஸ்தம்பே⁴ ஸ்வப்னே கே² ஸ்தம்ப⁴தா வித³꞉ ।
ததே²த³மஸ்யா நானாத்வமனன்யத³பி சான்யவத் ॥ 13 ॥
ஆதி³ஸர்கே³ பதா³ர்த²த்வம்ʼ தத்ஸ்வபா⁴வாச்ச²மேவ ச ।
சித்³வ்யோம்னா யத்³யதா² பு³த்³த⁴ம்ʼ தத்ததா²த்³யாபி விந்த³தே ॥ 14 ॥
புஷ்பே பத்ரே ப²லே ஸ்தம்பே⁴ தருரேவ யதா² தத꞉ ।
ஸர்வ ஸர்வத்ர ஸர்வாத்ம பரமேவ ததா²(அ)பரம் ॥ 15 ॥
பரமார்தா²ம்ப³ராம்போ⁴தா⁴வாப꞉ ஸர்க³ பரம்பரா ।
பரமார்த² மஹாகாஶே ஶூன்யதா ஸர்க³ஸம்ʼவித³꞉ ॥ 16 ॥
பரமார்த²ஶ்ச ஸர்க³ஶ்ச பர்யாயௌ தருவ்ருʼக்ஷவத் ।
போ³தா⁴தே³தத³போ³தா⁴த்து த்³வைதம்ʼ து³꞉கா²ய கேவலம் ॥ 17 ॥
பரமார்தோ² ஜக³ச்சேத³கமித்யேவ நிஶ்சய꞉ ।
அத்⁴யாத்மஶாஸ்த்ரபோ³தே⁴ன ப⁴வேத்ஸைஷா ஹி முக்ததா ॥ 18 ॥
ஸங்கல்பஸ்ய வபுர்ப்³ரஹ்ம ஸங்கல்பகசிதா³க்ருʼதே꞉ ।
ததே³வ ஜக³தோ ரூபம்ʼ தஸ்மாத்³ப்³ரஹ்மாத்மகம்ʼ ஜக³த் ॥ 19 ॥
யதோ வாசோ நிவர்தந்தே ந நிவர்தந்த ஏவ வா ।
வித⁴ய꞉ ப்ரதிஷேதா⁴ஶ்ச பா⁴வாபா⁴வத்³ருʼஶஸ்ததா² ॥ 20 ॥
அமௌனமௌனம்ʼ ஜீவாத்ம யத்பாஷாணவதா³ஸனம் ।
யத்ஸதே³வாஸதா³பா⁴ஸாம்ʼ தத்³ப்³ரஹ்மாபி⁴த⁴முச்யதே ॥ 21 ॥
ஸர்வஸ்மின்னேகஸுக⁴னே ப்³ரஹ்மண்யேவ நிராமயே ।
கா ப்ரவ்ருʼத்திர்நிவ்ருʼத்தி꞉ கா பா⁴வாபா⁴வாதி³வஸ்துன꞉ ॥ 22 ॥
ஏகஸ்யாமேவ நித்³ராயாம்ʼ ஸுஷுப்தஸ்வப்னவிப்⁴ரமா꞉ ।
யதா³ பா⁴ந்த்யவிசித்ராயாம்ʼ சித்ரா இவ நிரந்தரா꞉ ॥ 23 ॥
ஏதஸ்யாம்ʼ சித்க²ஸத்தாயாம்ʼ ததா² மூலகஸர்க³கா꞉ ।
ப³ஹவோ பா⁴ந்த்யசித்ராயாம்ʼ சித்ரா இவ நிரந்தரா꞉ ॥ 24 ॥
த்³ரவ்யே த்³ரவ்யாந்தரஶ்லிஷ்டம்ʼ யத்கார்யாந்தரமாக்ஷிபேத் ।
தத்³வத³ந்தஸ்ததா²பூ⁴தசித்ஸாரம்ʼ ஸ்பு²ரணம்ʼ மித²꞉ ॥ 25 ॥
ஸர்வே பதா³ர்தா²ஶ்சித்ஸாரமாத்ரமப்ரதிகா⁴꞉ ஸதா³ ।
யதா² பா⁴ந்தி ததா² பா⁴ந்தி சின்மாத்ரைகாத்மதாவஶாத் ॥ 26 ।
சின்மாத்ரைகாத்மஸாரத்வாத்³யதா²ஸம்ʼவேத³னம்ʼ ஸ்தி²தா꞉ ।
நி꞉ஸ்பந்தா³ நிர்மனஸ்காரா꞉ ஸ்பு²ரந்தி த்³ரவ்யஶக்தய꞉ ॥ 27 ॥
அவித்³யமானமேவேத³ம்ʼ த்³ருʼஶ்யதே(அ)தா²னுபூ⁴யதே ।
ஜக³த்ஸ்வப்ன இவாஶேஷம்ʼ ஸருத்³ரோபேந்த்³ரபத்³மஜம் ॥ 28 ॥
விசித்ரா꞉ க²லு த்³ருʼஶ்யந்தே சிஜ்ஜலே ஸ்பந்த³ரீதய꞉ ।
ஹர்ஷாமர்ஷவிஷாதோ³த்த²ஜங்க³மஸ்தா²வராத்மனி ॥ 29 ॥
ஸ்வபா⁴வவாதாதூ⁴தஸ்ய ஜக³ஜ்ஜாலசமத்க்ருʼதே꞉ ।
ஹா சின்மரீசிபாம்ʼஶ்வப்⁴ரனீஹாரஸ்ய விஸாரிதா ॥ 30 ॥
யதா² கேஶோண்ட்³ரகம்ʼ வ்யோம்னி பா⁴தி வ்யாமலசக்ஷுஷ꞉ ।
ததை²வேயம்ʼ ஜக³த்³பா⁴ந்திர்பா⁴த்யனாத்மவிதோ³(அ)ம்ப³ரே ॥ 31 ॥
யாவத்ஸங்கல்பிதம்ʼ தாவத்³யதா² ஸங்கல்பிதம்ʼ ததா² ।
யதா² ஸங்கல்பநக³ரம்ʼ கசதீத³ம்ʼ ஜக³த்ததா² ॥ 32 ॥
ஸங்கல்பநக³ரே யாவத்ஸங்கல்பஸகலா ஸ்தி²தி꞉ ।
ப⁴வத்யேவாப்யஸத்³ரூபா ஸதீவானுப⁴வே ஸ்தி²தா ॥ 33 ॥
ப்ரவஹத்யேவ நியதிர்நியதார்த²ப்ரதா³யினீ ।
ஸ்தா²வரம்ʼ ஜங்க³மம்ʼ சைவ திஷ்ட²த்யேவ யதா²க்ரமம் ॥ 34 ॥
ஜாயதே ஜங்க³மம்ʼ ஜீவாத்ஸ்தா²வரம்ʼ ஸ்தா²வராத³பி ।
நியத்யாதோ⁴ வஹத்யம்பு³ க³ச்ச²த்யூர்த்⁴வமதா²னல꞉ ॥ 35 ॥
வஹந்தி தே³ஹயந்த்ராணி ஜ்யோதீம்ʼஷி ப்ரதபந்தி ச ।
வாயவோ நித்யக³தய꞉ ஸ்தி²தா꞉ ஶைலாத³ய꞉ ஸ்தி²ரா꞉ ॥ 36 ॥
ஜ்யோதிர்மயம்ʼ நிவ்ருʼத்தம்ʼ து தா⁴ராஸாராம்ப³ரீக்ருʼதம் ।
யுக³ஸம்ʼவத்ஸராத்³யாத்ம காலசக்ரம்ʼ ப்ரவர்ததே ॥ 37 ॥
பூ⁴தலைகாந்தராப்³த்⁴யத்³ரிஸம்ʼநிவேஶ꞉ ஸ்தி²தாயதே ।
பா⁴வாபா⁴வோக்³ரஹோத்ஸர்க³த்³ரவ்யஶக்திஶ்ச திஷ்ட²தி ॥ 38 ॥
குந்த³த³ந்த உவாச ।
ப்ராக்³த்³ருʼஷ்டம்ʼ ஸ்ம்ருʼதிமாயாதி தத்ஸ்வஸங்கல்பனான்யத꞉ ।
பா⁴தி ப்ரத²மஸர்கே³ து கஸ்ய ப்ராக்³த்³ருʼஷ்டபா⁴ஸனம் ॥ 39 ॥
தாபஸ உவாச ।
அபூர்வம்ʼ த்³ருʼஶ்யதே ஸர்வம்ʼ ஸ்வப்னே ஸ்வமரணம்ʼ யதா² ।
ப்ராக்³த்³ருʼஷ்டம்ʼ த்³ருʼஷ்டமித்யேவ தத்ரைவாப்⁴யாஸத꞉ ஸ்ம்ருʼதி꞉ ॥ 40 ॥
சித்த்வாச்சித்³வ்யோம்னி கசதி ஜக³த்ஸங்கல்பபத்தனம் ।
ந ஸன்னாஸதி³த³ம்ʼ தஸ்மாத்³பா⁴தாபா⁴தம்ʼ யத꞉ ஸ்வத꞉ ॥ 41 ॥
சித்ப்ரஸாதே³ன ஸங்கல்பஸ்வப்நாத்³யத்³யானுபூ⁴யதே ।
ஶுத்³த⁴ம்ʼ சித்³வ்யோம ஸங்கல்பபுரம்ʼ மா ஸ்மர்யதாம்ʼ கத²ம் ॥ 42 ॥
ஹர்ஷாமர்ஷவிநிர்முக்தைர்து³꞉கே²ன ச ஸுகே²ன ச ।
ப்ரக்ருʼதேனைவ மார்கே³ண ஜ்ஞஶ்சக்ரைரிவ க³ம்யதே ॥ 43 ॥
நித்³ராவ்யபக³மே ஸ்வப்னநக³ரே யாத்³ருʼஶம்ʼ ஸ்ம்ருʼதௌ ।
சித்³வ்யோமாத்ம பரம்ʼ வித்³தி⁴ தாத்³ருʼஶம்ʼ த்ரிஜக³த்³ப்⁴ரமம் ॥ 44 ॥
ஸம்ʼவிதா³பா⁴ஸமாத்ரம்ʼ யஜ்ஜக³தி³த்யபி⁴ஶப்³தி³தம் ।
தத்ஸம்ʼவித்³வ்யோம ஸம்ʼஶாந்தம்ʼ கேவலம்ʼ வித்³தி⁴ நேதரத் ॥ 45 ॥
யஸ்மின்ஸர்வம்ʼ யத꞉ ஸர்வம்ʼ யத்ஸர்வம்ʼ ஸர்வதஶ்ச யத் ।
ஸர்வம்ʼ ஸர்வதயா ஸர்வம்ʼ தத்ஸர்வம்ʼ ஸர்வதா³ ஸ்தி²தம் ॥ 46 ॥
யதே²யம்ʼ ஸம்ʼஸ்ருʼதிர்ப்³ராஹ்மீ ப⁴வதோ யத்³ப⁴விஷ்யதி ।
யதா² பா⁴னம்ʼ ச த்³ருʼஶ்யஸ்ய ததே³தத்கதி²தம்ʼ மயா ॥ 47 ॥
உத்திஷ்ட²தம்ʼ வ்ரஜதமாஸ்பத³மஹ்னி பத்³மம்ʼ
ப்⁴ருʼங்கா³விவாபி⁴மதமாஶு விதீ⁴யதாம்ʼ ஸ்வம் ।
திஷ்டா²மி து³꞉க²மலமஸ்தஸமாதி⁴ஸம்ʼஸ்த²ம்ʼ
பூ⁴ய꞉ ஸமாதி⁴மஹமங்க³ சிரம்ʼ விஶாமி ॥ 48 ॥
இத்யார்ஷே ஶ்ரீவாஸிஷ்ட²மஹாராமாயணே வால்மிகீயே
மோக்ஷ-நிர்வாண உத்தரார்தே⁴ ப்³ரஹ்மகீ³தாஸு
தாபஸோபாக்²யானாந்தர்க³த குந்த³த³ந்தோபதே³ஶோ நாம
சது꞉ஶீத்யதி⁴கஶததம꞉ ஸர்க³꞉ ॥ 184 ॥ -12-
॥ அத² த்ரயோத³ஶோ(அ)த்⁴யாய꞉ ॥
॥ குந்த³த³ந்தப்ரபோ³த⁴꞉ ॥
குந்த³த³ந்த உவாச ।
ஜரன்முநிரபீத்யுக்த்வா த்⁴யானமீலிதலோசன꞉ ।
ஆஸீத³ஸ்பந்தி³தப்ராணமநாஶ்சித்ர இவார்பித꞉ ॥ 1 ॥
ஆவாப்⁴யாம்ʼ ப்ரணயோதா³ரை꞉ ப்ரார்தி²தோ(அ)பி புன꞉புன꞉ ।
வாக்யை꞉ ஸம்ʼஸாரமவித³ன்ன வசோ த³த்தவான்புன꞉ ॥ 2 ॥
ஆவாம்ʼ ப்ரதே³ஶதஸ்தஸ்மாச்சலித்வா மந்த³முத்ஸுகௌ ।
தி³னை꞉ கதிபயை꞉ ப்ராப்தௌ க்³ருʼஹம்ʼ முதி³தபா³ந்த⁴வம் ॥ 3 ॥
அத² தத்ரோத்ஸவம்ʼ க்ருʼத்வா கதா²꞉ ப்ரோச்ய சிரந்தனீ꞉ ।
ஸ்தி²தாஸ்தாவத்³வயம்ʼ யாவத்ஸப்தாபி ப்⁴ராதரோ(அ)த² தே ॥ 4 ॥
க்ரமேண விலயம்ʼ ப்ராப்தா꞉ ப்ரலயேஷ்வர்ணவா இவ ।
முக்தோ(அ)ஸௌ மே ஸகை²வைக ஏகார்ணவ இவாஷ்டக꞉ ॥ 5 ॥
தத꞉ காலேன ஸோ(அ)ப்யஸ்தம்ʼ தி³னாந்தே(அ)ர்க இவாக³த꞉ ।
அஹம்ʼ து³꞉க²ப்ரீதாத்மா பரம்ʼ வைது⁴ர்யமாக³த꞉ ॥ 6 ॥
ததோ(அ)ஹம்ʼ து³꞉கி²தோ பூ⁴ய꞉ கத³ம்ப³தருதாபஸம் ।
க³தோ து³꞉கோ²பகா⁴தாய தஜ்ஜ்ஞானம்ʼ ப்ரஷ்டுமாத்³ருʼத꞉ ॥ 7 ॥
தத்ர மாஸத்ரயேணாஸௌ ஸமாதி⁴விரதோ(அ)ப⁴வத் ।
ப்ரணதேன மயா ப்ருʼஷ்ட꞉ ஸன்னித³ம்ʼ ப்ரோக்தவானத² ॥ 8 ॥
கத³ம்ப³தாபஸ உவாச ।
அஹம்ʼ ஸமாதி⁴விரத꞉ ஸ்தா²தும்ʼ ஶக்னோமி ந க்ஷணம் ।
ஸமாதி⁴மேவ ப்ரவிஶ்யாம்யஹமாஶு க்ருʼதத்வர꞉ ॥ 9 ॥
பரமார்தோ²பதே³ஶஸ்தே நாப்⁴யாஸேன வினானக⁴ ।
லக³த்யத்ர பராம்ʼ யுக்திமிமாம்ʼ ஶ்ருʼணு தத꞉ குரு ॥ 10 ॥
அயோத்⁴யாநாம பூரஸ்தி தத்ராஸ்தி வஸுதா⁴தி⁴ப꞉ ।
னாம்னா த³ஶரத²ஸ்தஸ்ய புத்ரோ ராம இதி ஶ்ருத꞉ ॥ 11 ॥
ஸகாஶம்ʼ தத்ர க³ச்ச² த்வம்ʼ தஸ்மை குலகு³ரு꞉ கில ।
வஸிஷ்டா²க்²யோ முநிஶ்ரேஷ்ட²꞉ கத²யிஷ்யதி ஸம்ʼஸதி³ ॥ 12 ॥
மோக்ஷோபாயகதா²ம்ʼ தி³வ்யாம்ʼ தாம்ʼ ஶ்ருத்வா ஸுசிரம்ʼ த்³விஜ ।
விஶ்ராந்திமேஷ்யஸி பரே பதே³(அ)ஹமிவ பாவனே ॥ 13 ॥
இத்யுக்த்வா ஸ ஸமாதா⁴னரஸாயனமஹார்ணவம் ।
விம்ʼவஶாஹமிமம்ʼ தே³ஶம்ʼ த்வத்ஸகாஶமுபாக³த꞉ ॥ 14 ॥
ஏஷோ(அ)ஹமேதத்³வ்ருʼத்தம்ʼ மே ஸர்வம்ʼ கதி²தவானஹம் ।
யதா²வ்ருʼத்தம்ʼ யதா²த்³ருʼஷ்டம்ʼ யதா²ஶ்ருதமக²ண்டி³தம் ॥ 15 ॥
ஶ்ரீராம உவாச ।
ஸகுந்த³த³ந்த இத்யாதி³கதா²கத²னகோவித³꞉ ।
ஸ்தி²தஸ்தத꞉ ப்ரப்⁴ருʼத்யேவ மத்ஸமீபக³த꞉ ஸதா³ ॥ 16 ॥
ஸ ஏஷ குந்த³த³ந்தாக்²யோ த்³விஜ꞉ பார்ஶ்வே ஸமாஸ்தி²த꞉ ।
ஶ்ருதவான்ஸம்ʼஹிதாமேதாம்ʼ மோக்ஷோபாயாபி⁴தா⁴மிஹ ॥ 17 ॥
ஸ ஏஷ குந்த³த³ந்தாக்²யோ மம பார்ஶ்வக³தோ த்³விஜ꞉ ।
அத்³ய நி꞉ஸம்ʼஶயோ ஜாதோ ந வேதி பரிப்ருʼச்ச்²யதாம் ॥ 18 ॥
ஶ்ரீவால்மீகிருவாச ।
இத்யுக்தே ராக⁴வேணாத² ப்ரோவாச வத³தாம்ʼவர꞉ ।
ஸ வஸிஷ்டோ² முநிஶ்ரேஷ்ட²꞉ குந்த³த³ந்தம்ʼ விலோகயன் ॥ 19 ॥
ஶ்ரீவஸிஷ்ட² உவாச ।
குந்த³த³ந்த த்³விஜவர கத்²யதாம்ʼ கிம்ʼ த்வயானக⁴ ।
பு³த்³த⁴ம்ʼ ஶ்ருதவதா ஜ்ஞேயம்ʼ மது³க்தம்ʼ மோக்ஷத³ம்ʼ பரம் ॥ 20 ॥
குந்த³த³ந்த உவாச ।
ஸர்வஸம்ʼஶயவிச்சே²தி³ சேத ஏவ ஜயாய மே ।
ஸர்வஸம்ʼஶயவிச்சே²தோ³ ஜ்ஞாதம்ʼ ஜ்ஞேயமக²ண்டி³தம் ॥ 21 ॥
ஜ்ஞாதம்ʼ ஜ்ஞாதவ்யமமலம்ʼ த்³ருʼஷ்டம்ʼ த்³ரஷ்டவ்யமக்ஷதம் ।
ப்ராப்தம்ʼ ப்ராப்தவ்யமகி²லம்ʼ விஶ்ராந்தோ(அ)ஸ்மி பரே பதே³ ॥ 22 ॥
பு³த்³தே⁴யம்ʼ த்வதி³த³ம்ʼ ஸர்வம்ʼ பரமார்த²க⁴னம்ʼ க⁴னம் ।
அனன்யேனாத்மனோ வ்யோம்னி ஜக³த்³ரூபேண ஜ்ருʼம்பி⁴தம் ॥ 23 ॥
ஸர்வாத்மகதயா ஸர்வரூபிண꞉ ஸர்வகா³த்மன꞉ ।
ஸர்வம்ʼ ஸர்வேண ஸர்வத்ர ஸர்வதா³ ஸம்ப⁴வத்யலம் ॥ 24 ॥
ஸம்ப⁴வந்தி ஜக³த்யந்த꞉ ஸித்³தா⁴ர்த²கணகோடரே ।
ந ஸம்ப⁴வந்தி ச யதா² ஜ்ஞானமேதத³ஶேஷத꞉ ॥ 25 ॥
க்³ருʼஹே(அ)ந்த꞉ ஸம்ப⁴வத்யேவ ஸப்தத்³வீபா வஸுந்த⁴ரா ।
கே³ஹம்ʼ ச ஶூன்யமேவாஸ்தே ஸத்யமேதத³ஸம்ʼஶயம் ॥ 26 ॥
யத்³யத்³யதா³ வஸ்து யதோ²தி³தாத்ம
பா⁴தீஹ பூ⁴தைரனுபூ⁴யதே ச ।
தத்தத்ததா³ ஸர்வக⁴னஸ்ததா²ஸ்தே
ப்³ரஹ்மேத்த²மாத்³யந்தவிமுக்தமஸ்தி ॥ 27 ॥
இத்யார்ஷே ஶ்ரீவாஸிஷ்ட²மஹாராமாயணே வால்மிகீயே
மோக்ஷ-நிர்வாண உத்தரார்தே⁴ ப்³ரஹ்மகீ³தாஸு
தாபஸோபாக்²யானாந்தர்க³த குந்த³த³ந்தப்ரபோ³தோ⁴ ஸப்தத்³வீபேஶ்வர
நாம பஞ்சாஶீத்யதி⁴கஶததம꞉ ஸர்க³꞉ ॥ 185 ॥ -13-
॥ அத² சதுர்த³ஶோ(அ)த்⁴யாய꞉ ॥
॥ ஸர்வம்ʼ க²ல்வித³ம்ʼ ப்³ரஹ்மேதிப்ரதிபாத³னயோகோ³பதே³ஶ꞉ ॥
ஶ்ரீவால்மீகிருவாச ।
குந்த³த³ந்தே வத³த்யேவம்ʼ வஸிஷ்டோ² ப⁴க³வான்முனி꞉ ।
உவாசேத³மனிந்த்³யாத்மா பரமார்தோ²சிதம்ʼ வச꞉ ॥ 1 ॥
ஶ்ரீவஸிஷ்ட² உவாச ।
ப³த விஜ்ஞானவிஶ்ராந்திரஸ்ய ஜாதா மஹாத்மன꞉ ।
கராமலகவத்³விஶ்வம்ʼ ப்³ரஹ்மேதி பரிபஶ்யதி ॥ 2 ॥
கிலேத³ம்ʼ ப்⁴ராந்திமாத்ராத்ம விஶ்வம்ʼ ப்³ரஹ்மேதி பா⁴த்யஜம் ।
ப்⁴ராந்திர்ப்³ரஹ்மைவ ச ப்³ரஹ்ம ஶாந்தமேகமநாமயம் ॥ 3 ॥
யத்³யதா² யேன யத்ராஸ்தி யாத்³ருʼக்³யாவத்³யதா³ யத꞉ ।
தத்ததா² தேன தத்ராஸ்தி தாத்³ருʼக்தாவத்ததா³ தத꞉ ॥ 4 ॥
ஶிவம்ʼ ஶாந்தமஜம்ʼ மௌனமமௌனமஜரம்ʼ ததம் ।
ஸுஶூன்யாஶூன்யமப⁴வமநாதி³நித⁴னம்ʼ த்⁴ருவம் ॥ 5 ॥
யஸ்யா யஸ்யாஸ்த்வவஸ்தா²யா꞉ க்ரியதே ஸம்ʼவிதா³ ப⁴ர꞉ ।
ஸா ஸா ஸஹஸ்ரஶாக²த்வமேதி ஸேகைர்யதா² லதா ॥ 6 ॥
பரோ ப்³ரஹ்மாண்ட³மேவாணுஶ்சித்³வ்யோம்னோந்த꞉ ஸ்தி²தோ யத꞉ ।
பரமாணுரேவ ப்³ரஹ்மாண்ட³மந்த꞉ ஸ்தி²தஜக³த்³யத꞉ ॥ 7 ॥
தஸ்மாச்சிதா³காஶமநாதி³மத்⁴ய-
மக²ண்டி³தம்ʼ ஸௌம்யமித³ம்ʼ ஸமஸ்தம் ।
நிர்வாணமஸ்தம்ʼ க³தஜாதிப³ந்தோ⁴
யதா²ஸ்தி²தம்ʼ திஷ்ட² நிராமயாத்மா ॥ 8 ॥
ஸ்வயம்ʼ த்³ருʼஶ்யம்ʼ ஸ்வயம்ʼ த்³ரஷ்ட்ருʼ ஸ்வயம்ʼ சித்த்வம்ʼ ஸ்வயம்ʼ ஜட³ம் ।
ஸ்வயம்ʼ கிஞ்சின்ன கிஞ்சிச்ச ப்³ரஹ்மாத்மன்யேவ ஸம்ʼஸ்தி²தம் ॥ 9 ॥
யதா² யத்ர ஜக³த்யேதத்ஸ்வயம்ʼ ப்³ரஹ்ம க²மாத்மனி ।
ஸ்வரூபமஜஹச்சா²ந்தம்ʼ யத்ர ஸம்பத்³யதே ததா² ॥ 10 ॥
ப்³ரஹ்ம த்³ருʼஶ்யமிதி த்³வைதம்ʼ ந கதா³சித்³யதா²ஸ்தி²தம் ।
ஏகத்வமேதயோர்வித்³தி⁴ ஶூன்யத்வாகாஶயோரிவ ॥ 11 ॥
த்³ருʼஶ்யமேவ பரம்ʼ ப்³ரஹ்ம பரம்ʼ ப்³ரஹ்மைவ த்³ருʼஶ்யதா ।
ஏதன்ன ஶாந்தம்ʼ நா(அ)ஶாந்தம்ʼ நானாகாரம்ʼ ந சாக்ருʼதி꞉ ॥ 12 ॥
யாத்³ருʼக்ப்ரபோ³தே⁴ ஸ்வப்நாதி³ஸ்தாத்³ருʼக்³தே³ஹோ நிராக்ருʼதி꞉ ।
ஸம்ʼவின்மாத்ராத்மா ப்ரதிக⁴꞉ ஸ்வானுபூ⁴தோ(அ)ப்யஸன்ம்ய꞉ ॥ 13 ॥
ஸம்ʼவின்மயோ யதா² ஜந்துர்நித்³ராத்மாஸ்தே ஜடோ³(அ)ப⁴வத் ।
ஜடீ³பூ⁴தா ததை²வாஸ்தே ஸம்ʼவித்ஸ்தா²வரநாமிகா ॥ 14 ॥
ஸ்தா²வரத்வாஜ்ஜடா³ச்சித்த்வம்ʼ ஜங்க³மாத்ம ப்ரயாதி சித் ।
ஜீவ꞉ ஸுஷுப்தாத்மா ஸ்வப்னம்ʼ ஜாக்³ரச்சைவ ஜக³ச்ச²தை꞉ ॥ 15 ॥
ஆமோக்ஷமேஷா ஜீவஸ்ய பு⁴வ்யம்ப⁴ஸ்யனிலே(அ)னலே ।
கே² கா²த்மபி⁴ர்ஜக³ல்லக்ஷை꞉ ஸ்வப்நாபை⁴ர்பா⁴ஸதே ஸ்தி²தி꞉ ॥ 16 ॥
சிச்சினோதி ததா² ஜாட்³யம்ʼ நரோ நித்³ராஸ்தி²திர்யதா² ।
சினோதி ஜட³தாம்ʼ சித்த்வம்ʼ ந நாம ஜட³தாவஶாத் ॥ 17 ॥
சிதா வேத³ன வேத்தாரம்ʼ ஸ்தா²வரம்ʼ க்ரியதே வபு꞉ ।
சிதா வேத³ன வேத்தாரம்ʼ ஜங்க³மம்ʼ க்ரியதே வபு꞉ ॥ 18 ॥
யதா² பும்ʼஸோ நகா²꞉ பாத³வேகமேவ ஶரீரகம் ।
ததை²கமேவாப்ரதிக⁴ம்ʼ சித꞉ ஸ்தா²வரஜங்க³மம் ॥ 19 ॥
ஆதி³ஸர்கே³ ஸ்வப்ன இவ யத்ப்ரதா²மாக³தம்ʼ ஸ்தி²தம் ।
சிதோ ரூபம்ʼ ஜக³தி³தி தத்ததை²வாந்த உச்யதே ॥ 20 ॥
தச்சைவாப்ரதிக⁴ம்ʼ ஶாந்தம்ʼ யதா²ஸ்தி²தமவஸ்தி²தம் ।
ந ப்ரதா²மாக³தம்ʼ கிஞ்சின்னாஸீத³ப்ரதி²தம்ʼ ஹிதம் ॥ 21 ॥
அயமாதி³ரயம்ʼ சாந்த꞉ ஸர்க³ஸ்யேத்யவபா⁴ஸதே ।
சித꞉ ஸுக⁴னநித்³ராயா꞉ ஸுஷுப்தஸ்வப்னகோஷ்ட²த꞉ ॥ 22 ॥
ஸ்தி²த ஏகோ ஹ்யநாத்³யந்த꞉ பரமார்த²க⁴னோ யத꞉ ।
ப்ரலயஸ்தி²திஸர்கா³ணாம்ʼ ந நாமாப்யஸ்தி மாம்ʼ ப்ரதி ॥ 23 ॥
ப்ரலயஸ்தி²திஸர்கா³தி³ த்³ருʼஶ்யமானம்ʼ ந வித்³யதே ।
ஏதன்ன சாத்மனஶ்சான்யச்சித்ரே சித்ரவதூ⁴ர்யதா² ॥ 24 ॥
கர்தவ்யசித்ரஸேனாஸ்மாத்³யதா² சித்ரான்ன பி⁴த்³யதே ।
நானா(அ)னானைவ ப்ரதிகா⁴ சித்தத்த்வே ஸர்க³தா ததா² ॥ 25 ॥
விபா⁴க³ஹீனயாப்யேஷ பா⁴க³ஶ்சித்³த⁴னநித்³ரயா ।
ஸுஷுப்தான்முச்யதே மோக்ஷ இதி ஸ்வப்னஸ்து சித்தகம் ॥ 26 ॥
ப்ரலயோ(அ)யமியம்ʼ ஸ்ருʼஷ்டிரயம்ʼ ஸ்வப்னோ க⁴னஸ்த்வயம் ।
பா⁴ஸோ(அ)ப்ரதிக⁴ரூபஸ்ய சித்ஸஹஸ்ரருசேரிதி ॥ 27 ॥
சிந்நித்³ராயா꞉ ஸ்வப்னமயோ பா⁴க³ஶ்சித்தமுதா³ஹ்ருʼதம் ।
ததே³வ முச்யதே பூ⁴தம்ʼ ஜீவோ தே³வஸஸுராதி³த்³ருʼக் ॥ 28 ॥
ஏஷ ஏவ பரிஜ்ஞாத꞉ ஸுஷுப்திர்ப⁴வதி ஸ்வயம் ।
யதா³ ததா³ மோக்ஷ இதி ப்ரோச்யதே மோக்ஷகாங்க்ஷிபி⁴꞉ ॥ 29 ॥
ஶ்ரீராம உவாச ।
சித்தம்ʼ தே³வாஸுராத்³யாத்ம சிந்நித்³ரா ஸ்வாத்மத³ர்ஶனம் ।
கியத்ப்ரமாணம்ʼ ப⁴க³வன்கத²மஸ்யோத³ரே ஜக³த் ॥ 30 ॥
ஶ்ரீவஸிஷ்ட² உவாச ।
வித்³தி⁴ சித்தம்ʼ நரம்ʼ தே³வமஸுரம்ʼ ஸ்தா²வரம்ʼ ஸ்த்ரியம் ।
நாக³ம்ʼ நக³ம்ʼ பிஶாசாதி³ க²க³கீடாதி³ராக்ஷஸம் ॥ 31 ॥
ப்ரமாணம்ʼ தஸ்ய சானந்தம்ʼ வித்³தி⁴ யத்³யத்ர ரேணுதாம் ।
ஆப்³ரஹ்மஸ்தம்ப³பர்யந்தம்ʼ ஜக³த்³யாதி ஸஹஸ்ரஶ꞉ ॥ 32 ॥
யதே³ததா³தி³த்யபதா²தூ³ர்த்⁴வம்ʼ ஸம்ʼயாதி வேத³னம் ।
ஏதச்சிதம்ʼ பூ⁴தமேதத³பர்யந்தாமலாக்ருʼதி ॥ 33 ॥
ஏதது³க்³ரம்ʼ சிதோ ரூபமஸ்யாந்தர்பு⁴வனர்த்³த⁴ய꞉ ।
யதா³யாந்தி ததா³ ஸர்க³ஶ்சித்தாதா³க³த உச்யதே ॥ 34 ॥
சித்தமேவ விது³ர்ஜீவம்ʼ ததா³த்³யந்தவிவர்ஜிதம் ।
க²ம்ʼ க⁴டேஷ்விவ தே³ஹேஷு சாஸ்தே நாஸ்தே ததி³ச்ச²யா ॥ 35 ॥
நிம்னோன்னதான்பு⁴வோ பா⁴கா³ன் க்³ருʼஹ்ணாதி ச ஜஹாதி ச ।
ஸரித்ப்ரவாஹோ(அ)ங்க³ யதா² ஶரீராணி ததா² மன꞉ ॥ 36 ॥
அஸ்ய த்வாத்மபரிஜ்ஞாநாதே³ஷ தே³ஹாதி³ஸம்ப்⁴ரம꞉ ।
ஶாம்யத்யாஶ்வவபோ³தே⁴ன மருவா꞉ப்ரத்யயோ யதா² ॥ 37 ॥
ஜக³த்யந்தரணுர்யத்ர தத்ப்ரமாணம்ʼ ஹி சேதஸ꞉ ।
ஸதே³வ ச புமாம்ʼஸ்தஸ்மாத்பும்ʼஸாமந்த꞉ ஸ்தி²தம்ʼ ஜக³த் ॥ 38 ॥
யாவத்கிஞ்சிதி³த³ம்ʼ த்³ருʼஶ்யம்ʼ தச்சித்தம்ʼ ஸ்வப்னபூ⁴ஷ்விவ ।
ததே³வ ச புமாம்ʼஸ்தஸ்மாத்கோ பே⁴தோ³ ஜக³தா³த்மனோ꞉ ॥ 39 ॥
சிதே³வாயம்ʼ பதா³ர்தௌ²கோ⁴ நாஸ்த்யன்யஸ்மின்பதா³ர்த²தா ।
வ்யதிரிக்தா ஸ்வப்ன இவ ஹேம்னீவ கடகாதி³தா ॥ 40 ॥
யதை²கதே³ஶே ஸர்வத்ர ஸ்பு²ரந்த்யாபோ(அ)ம்பு³தௌ⁴ ப்ருʼத²க் ।
ப்³ரஹ்மண்யனன்யா நித்யஸ்தா²ஶ்சிதோ த்³ருʼஶ்யாத்மிகாஸ்ததா² ॥ 41 ॥
யதா² த்³ரவத்வமம்போ⁴தா⁴வாபோ ஜட²ரகோஶகா³꞉ ।
ஸ்பு²ரந்த்யேவம்ʼவிதா³(அ)னன்யா꞉ பதா³ர்தௌ²கா⁴ஸ்ததா²பரே ॥ 42 ॥
யதா² ஸ்தி²தஜக³ச்சா²லப⁴ஞ்ஜிகாகாஶரூபத்⁴ருʼக் ।
சித்ஸ்தம்போ⁴யமபஸ்பந்த³꞉ ஸ்தி²த ஆத்³யந்தவர்ஜித꞉ ॥ 43 ॥
யதா²ஸ்தி²தமித³ம்ʼ விஶ்வம்ʼ ஸம்ʼவித்³வ்யோம்னி வ்யவஸ்தி²தம் ।
ஸ்வரூபமத்யஜச்சா²ந்தம்ʼ ஸ்வப்னபூ⁴மாவிவாகி²லம் ॥ 44 ॥
ஸமதா ஸத்யதா ஸத்தா சைகதா நிர்விகாரிதா ।
ஆதா⁴ராதே⁴யதான்யோன்யம்ʼ சைதயோர்விஶ்வஸம்ʼவிதோ³꞉ ॥ 45 ॥
ஸ்வப்னஸங்கல்பஸம்ʼஸாரவரஶாபத்³ருʼஶாமிஹ ।
ஸரோப்³தி⁴ஸரித³ம்பூ³நாமிஅவான்யத்வம்ʼ ந வாத²வா ॥ 46 ॥
ஶ்ரீராம உவாச ।
வரஶாபார்த²ஸம்ʼவித்தௌ கார்யகாரணதா கத²ம் ।
உபாதா³னம்ʼ வினா கார்யம்ʼ நாஸ்த்யேவ கில கத்²யதாம் ॥ 47 ॥
ஶ்ரீவஸிஷ்ட² உவாச ।
ஸ்வவதா³தசிதா³காஶகசனம்ʼ ஜக³து³ச்யதே ।
ஸ்பு²ரணே பயஸாமப்³தா⁴வாவர்தசலனம்ʼ யதா² ॥ 48 ॥
த்⁴வனந்தோ(அ)ப்³தி⁴ஜலானீவ பா⁴ந்தி பா⁴வாஶ்சிதா³த்மகா꞉ ।
ஸங்கல்பாதீ³னி நாமானி தேஷாமாஹுர்மனீஷிண꞉ ॥ 49 ॥
காலேநாப்⁴யாஸயோகே³ன விசாரேண ஸமேன ச ।
ஜாதேர்வா ஸாத்த்விகத்வேன ஸாத்த்விகேநாமலாத்மனா ॥ 50 ॥
ஸம்யக்³ஜ்ஞானவதோ ஜ்ஞஸ்ய யதா² பூ⁴தார்த²த³ர்ஶின꞉ ।
பு³த்³தி⁴ர்ப⁴வதி சின்மாத்ரரூபா த்³வைதைக்யவர்ஜிதா ॥ 51 ॥
நிராவரணவிஜ்ஞானமயீ சித்³ப்³ரஹ்மரூபிணீ ।
ஸம்ʼவித்ப்ரகாஶமாத்ரைகதே³ஹாதே³ஹவிவர்ஜிதா ॥ 52 ॥
ஸோ(அ)யம்ʼ பஶ்யத்யஶேஷேண யாவத்ஸங்கல்பமாத்ரகம் ।
ஸ்வமாத்மகசனம்ʼ ஶாந்தமனன்யத்பரமார்த²த꞉ ॥ 53 ॥
அஸ்யா இத³ம்ʼ ஹி ஸங்கல்பமாத்ரமேவாகி²லம்ʼ ஜக³த் ।
யதா²ஸங்கல்பநக³ரம்ʼ யதா² ஸ்வப்னமஹாபுரம் ॥ 54 ॥
ஆத்மா ஸ்வஸங்கல்பவர꞉ ஸ்வவதா³தோ யதா² யதா² ।
யத்³யதா² ஸங்கல்பயதி ததா² ப⁴வதி தஸ்ய தத் ॥ 55 ॥
ஸங்கல்பநக³ரே பா³ல꞉ ஶிலாப்ரோட்³ட³யனம்ʼ யதா² ।
ஸத்யம்ʼ வேத்த்யனுபூ⁴யாஶு ஸ்வவிதே⁴யநியந்த்ரணம் ॥ 56 ॥
ஸ்வஸங்கல்பாத்மபூ⁴தே(அ)ஸ்மின்பரமாத்மா ஜக³த்த்ரயே ।
வரஶாபாதி³கம்ʼ ஸத்யம்ʼ வேத்த்யனன்யத்ததா²த்மன꞉ ॥ 57 ॥
ஸ்வஸங்கல்பபுரே தைலம்ʼ யதா² ஸித்³த்⁴யதி ஸைகதாத் ।
கல்பனாத்ஸர்க³ஸங்கல்பைர்வராதீ³ஹ ததா²த்மன꞉ ॥ 58 ॥
அநிராவரணஜ்ஞப்தேர்யத꞉ ஶாந்தா ந பே⁴த³தீ⁴꞉ ।
தத꞉ ஸங்கல்பநாத்³வைதாத்³வராத்³யஸ்ய ந ஸித்³த்⁴யதி ॥ 59 ॥
யா யதா² கலனா ரூடா⁴ தாவத்ஸாத்³யாபி ஸம்ʼஸ்தி²தா ।
ந பராவர்திதா யாவத்³யத்னாத்கல்பனயான்யயா ॥ 60 ॥
ப்³ரஹ்மண்யவயவோன்முக்தே த்³விதைகத்வே ததா² ஸ்தி²ரே ।
யதா² ஸாவயவே தத்த்வே விசித்ராவயவக்ரம꞉ ॥ 61 ॥
ஶ்ரீராம உவாச ।
அநிராவரணாஜ்ஞானாத்கேவலம்ʼ த⁴ர்மசாரிண꞉ ।
ஶாபாதீ³ன்ஸம்ப்ரயச்ச²ந்தி யதா² ப்³ரஹ்மம்ʼஸ்ததா² வத³ ॥ 62 ॥
வஸிஷ்ட² உவாச ।
ஸங்கல்பயதி யந்நாம ஸர்கா³தௌ³ ப்³ரஹ்ம ப்³ரஹ்மணி ।
தத்ததே³வானுப⁴வதி யஸ்மாத்தத்தாஸ்தி நேதரத் ॥ 63 ॥
ப்³ரஹ்ம வேத்தி யதா³த்மானம்ʼ ஸ ப்³ரஹ்மாயம்ʼ ப்ரஜாபதி꞉ ।
ஸ ச நோ ப்³ரஹ்மணோ பி⁴ன்னம்ʼ த்³ரவத்வமிவ வாரிண꞉ ॥ 64 ॥
ஸங்கல்பயதி யந்நாம ப்ரத²மோ(அ)ஸௌ ப்ரஜாபதி꞉ ।
தத்ததே³வாஶு ப⁴வதி தஸ்யேத³ம்ʼ கல்பனம்ʼ ஜக³த் ॥ 65 ॥
நிராதா⁴ரம்ʼ நிராலம்ப³ம்ʼ வ்யோமாத்ம வ்யோம்னி பா⁴ஸதே ।
து³ர்த்³ருʼஷ்டேரிவ கேஶோண்ட்³ரம்ʼ த்³ருʼஷ்டமுக்தாவலீவ ச ॥ 66 ॥
ஸங்கல்பிதா꞉ ப்ரஜாஸ்தேன த⁴ர்மோ தா³னம்ʼ தபோ கு³ணா꞉ ।
வேதா³꞉ ஶாஸ்த்ராணி பூ⁴தானி பஞ்ச ஜ்ஞானோபதே³ஶனா꞉ ॥ 67 ॥
தபஸ்வினோ(அ)த² வாதை³ஶ்ச யத்³த்⁴யுரவிலம்பி³தம் ।
யத்³யத்³வேத³வித³ஸ்தத்ஸ்யாதி³தி தேநாத² கல்பிதம் ॥ 68 ॥
இத³ம்ʼ சித்³ப்³ரஹ்மச்சி²த்³ரம்ʼ க²ம்ʼ வாயுஶ்சேஷ்டாக்³நிருஷ்ணதா ।
த்³ரவோ(அ)ம்ப⁴꞉ கடி²னம்ʼ பூ⁴மிரிதி தேநாத² கல்பிதா꞉ ॥ 69 ॥
சித்³தா⁴துரீத்³ருʼஶோ வாஸௌ யத்³யத்கா²த்மாபி சேததி ।
தத்ததா²னுப⁴வத்யாஶு த்வமஹம்ʼ ஸ இவாகி²லம் ॥ 70 ॥
யத்³யதா² வேத்தி சித்³வ்யோம தத்ததா² தத்³ப⁴வத்யலம் ।
ஸ்வப்னே த்வமஹமாதீ³வ ஸதா³த்மாப்யஸதா³த்மகம் ॥ 71 ॥
ஶிலாந்ருʼதம்ʼ யதா² ஸத்யம்ʼ ஸங்கல்பநக³ரே ததா² ।
ஜக³த்ஸங்கல்பநக³ரே ஸத்யம்ʼ ப்³ரஹ்மண ஈப்ஸிதம் ॥ 72 ॥
சித்ஸ்வபா⁴வேன ஶுத்³தே⁴ன யத்³பு³த்³த⁴ம்ʼ யச்ச யாத்³ருʼஶம் ।
தத³ஶுத்³தோ⁴(அ)ன்யதா² கர்தும்ʼ ந ஶக்த꞉ கீடகோ யதா² ॥ 73 ॥
அப்⁴யஸ்தம்ʼ ப³ஹுலம்ʼ ஸம்ʼவித்பஶ்யதீதரத³ல்பகம் ।
ஸ்வப்னே ஜாக்³ரத்ஸ்வரூபே ச வர்தமானே(அ)கி²லம்ʼ ச ஸத் ॥ 74 ॥
ஸதா³ சித்³வ்யோம சித்³வ்யோம்னி கசதே³கமித³ம்ʼ நிஜம் ।
த்³ரஷ்ட்ருʼத்³ருʼஶ்யாத்மகம்ʼ ரூபம்ʼ பஶ்யதா³பா⁴தி நேதரத் ॥ 75 ॥
ஏகம்ʼ த்³ரஷ்டா ச த்³ருʼஶ்யம்ʼ ச சின்னப⁴꞉ ஸர்வக³ம்ʼ யத꞉ ।
தஸ்மாத்³யதே²ஷ்டம்ʼ யத்³யத்ர த்³ருʼஷ்டம்ʼ தத்தத்ர ஸத்ஸதா³ ॥ 76 ॥
வாய்வங்க³க³ஸ்பந்த³னவஜ்ஜலாங்க³த்³ரவபா⁴வவத் ।
யதா² ப்³ரஹ்மணி ப்³ரஹ்மத்வம்ʼ ததா²ஜஸ்யாங்க³க³ம்ʼ ஜக³த் ॥ 77 ॥
ப்³ரஹ்மைவாஹம்ʼ விராடா³த்மா விராடா³த்மவபுர்ஜக³த் ।
பே⁴தோ³ ந ப்³ரஹ்மஜக³தோ꞉ ஶூன்யத்வாம்ப³ரயோரிவ ॥ 78 ॥
யதா² ப்ரபாதே பயஸோ விசித்ரா꞉ கணபங்க்தய꞉ ।
விசித்ரதே³ஶகாலாந்தா நிபதந்த்யுத்பதந்தி ச ॥ 79 ॥
நிபத்த்யைவைகயா(ஆ)கல்பம்ʼ மனோபு³த்³த்⁴யாதி³வர்ஜிதா꞉ ।
ஆத்மன்யேவாத்மனோ பா⁴ந்தி ததா² யா ப்³ரஹ்மஸம்ʼவித³꞉ ॥ 80 ॥
தாம்பி⁴ ஸ்வயம்ʼ ஸ்வதே³ஹேஷு பு³த்³த்⁴யாதி³பரிகல்பனா꞉ ।
க்ருʼத்வோரரீக்ருʼதா ஸர்க³ஶ்ரீரத்³பி⁴ர்த்³ரவதா யதா² ॥ 81 ॥
ததே³வம்ʼ ஜக³தி³த்யஸ்தி து³ர்போ³தே⁴ன மம த்வித³ம் ।
அகாரணகமத்³வைதமஜாதம்ʼ கர்ம கேவலம் ॥ 82 ॥
அஸ்தஸ்தி²தி꞉ ஶரீரே(அ)ஸ்மின்யாத்³ருʼக்³ரூபானுபூ⁴யதே꞉ ।
உபலாதௌ³ ஜடா³ ஸத்தா தாத்³ருʼஶீ பரமாத்மன꞉ ॥ 83 ॥
யதை²கஸ்யாம்ʼ ஸுநித்³ராயாம்ʼ ஸுஷுப்தஸ்வப்னகௌ ஸ்தி²தௌ ।
ததை²தே ஸர்க³ஸம்ʼஹாரபா⁴ஸௌ ப்³ரஹ்மணி ஸம்ʼஸ்தி²தே ॥ 84 ॥
ஸுஷுப்தஸ்வப்னயோர்பா⁴த꞉ ப்ரகாஶதமஸீ யதா² ।
ஏகஸ்யாமேவ நித்³ராயாம்ʼ ஸர்கா³ஸர்கோ³ ததா² பரே ॥ 85 ॥
யதா² நரோ(அ)னுப⁴வதி நித்³ராயாம்ʼ த்³ருʼஷத³꞉ ஸ்தி²திம் ।
பரமாத்மானுப⁴வதி ததை²தஜ்ஜட³ஸம்ʼஸ்தி²திம் ॥ 86 ॥
அங்க³ஷ்ட²ஸ்யாத²வாங்கு³ல்யா வாதாத்³யஸ்பர்ஶனே ஸதி ।
யோ(அ)ன்யசித்தஸ்யானுப⁴வோ த்³ருʼஷதா³தௌ³ ஸ ஆத்மன꞉ ॥ 87 ॥
வ்யோமோபலஜலாதீ³னாம்ʼ யதா² தே³ஹானுபூ⁴தய꞉ ।
ததா²ஸ்மாகமசித்தாநாமத்³ய நானானுபூ⁴தய꞉ ॥ 88 ॥
காலே கல்பேஷு பா⁴ந்த்யேதா யதா²ஹோராத்ரஸம்ʼவித³꞉ ।
ததா²(அ)ஸங்க்²யா꞉ பரே பா⁴ந்தி ஸர்க³ஸம்ʼஹாரஸம்ʼவித³꞉ ॥ 89 ॥
ஆலோகரூபமனனானுப⁴வைஷணேச்சா²
முக்தாத்மனி ஸ்பு²ரதி வாரிக⁴னே ஸ்வபா⁴வாத் ।
ஆவர்தவீசிவலயாதி³ யதா² ததா²யம்ʼ
ஶாந்தே பரே ஸ்பு²ரதி ஸம்ʼஹ்ருʼதிஸர்க³பூக³꞉ ॥ 90 ।
இத்யார்ஷே ஶ்ரீவாஸிஷ்ட²மஹாராமாயணே வால்மிகீயே
மோக்ஷ-நிர்வாண உத்தரார்தே⁴ ப்³ரஹ்மகீ³தாஸு
ஸர்வம்ʼ க²ல்வித³ம்ʼ ப்³ரஹ்மேதிப்ரதிபாத³னயோகோ³பதே³ஶோ
நாம ஷட³ஶீத்யதி⁴கஶததம꞉ ॥ 186 ॥ -14-
– Chant Stotra in Other Languages –
Brahma Gita of Yoga Vasishtha in Sanskrit – English – Bengali – Gujarati – Kannada – Malayalam – Odia – Telugu – Tamil