Skandha 11 Adhyaya 13 Bhagavata Purana.
॥ Hamsa Geetaa from Shrimad Bhagavata Purana Skandha 11 Malayalam Lyrics ॥
॥ ഹംസഗീതാ ഭാഗവതപുരാണേ ഏകാദശസ്കന്ധേ ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ।
സത്ത്വം രജസ്തമ ഇതി ഗുണാ ബുദ്ധേർന ചാത്മനഃ ।
സത്ത്വേനാന്യതമൗ ഹന്യാത്സത്ത്വം സത്ത്വേന ചൈവ ഹി ॥ 13 ।1 ॥
സത്ത്വാദ്ധർമോ ഭവേദ്വൃദ്ധാത്പുംസോ മദ്ഭക്തിലക്ഷണഃ ।
സാത്ത്വികോപാസയാ സത്ത്വം തതോ ധർമഃ പ്രവർതതേ ॥ 13 ।2 ॥
ധർമോ രജസ്തമോ ഹന്യാത്സത്ത്വവൃദ്ധിരനുത്തമഃ ।
ആശു നശ്യതി തന്മൂലോ ഹ്യധർമ ഉഭയേ ഹതേ ॥ 13 ।3 ॥
ആഗമോഽപഃ പ്രജാ ദേശഃ കാലഃ കർമ ച ജന്മ ച ।
ധ്യാനം മന്ത്രോഽഥ സംസ്കാരോ ദശൈതേ ഗുണഹേതവഃ ॥ 13 ।4 ॥
തത്തത്സാത്ത്വികമേവൈഷാം യദ്യദ്വൃദ്ധാഃ പ്രചക്ഷതേ ।
നിന്ദന്തി താമസം തത്തദ്രാജസം തദുപേക്ഷിതം ॥ 13 ।5 ॥
സാത്ത്വികാന്യേവ സേവേത പുമാൻസത്ത്വവിവൃദ്ധയേ ।
തതോ ധർമസ്തതോ ജ്ഞാനം യാവത്സ്മൃതിരപോഹനം ॥ 13 ।6 ॥
വേണുസംഘർഷജോ വഹ്നിർദഗ്ധ്വാ ശാമ്യതി തദ്വനം ।
ഏവം ഗുണവ്യത്യയജോ ദേഹഃ ശാമ്യതി തത്ക്രിയഃ ॥ 13 ।7 ॥
ഉദ്ധവ ഉവാച ।
വിദന്തി മർത്യാഃ പ്രായേണ വിഷയാൻപദമാപദാം ।
തഥാപി ഭുഞ്ജതേ കൃഷ്ണ തത്കഥം ശ്വഖരാജവത് ॥ 13 ।8 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ।
അഹമിത്യന്യഥാബുദ്ധിഃ പ്രമത്തസ്യ യഥാ ഹൃദി ।
ഉത്സർപതി രജോ ഘോരം തതോ വൈകാരികം മനഃ ॥ 13 ।9 ॥
രജോയുക്തസ്യ മനസഃ സങ്കൽപഃ സവികൽപകഃ ।
തതഃ കാമോ ഗുണധ്യാനാദ്ദുഃസഹഃ സ്യാദ്ധി ദുർമതേഃ ॥ 13 ।10 ॥
കരോതി കാമവശഗഃ കർമാണ്യവിജിതേന്ദ്രിയഃ ।
ദുഃഖോദർകാണി സമ്പശ്യൻ രജോവേഗവിമോഹിതഃ ॥ 13 ।11 ॥
രജസ്തമോഭ്യാം യദപി വിദ്വാന്വിക്ഷിപ്തധീഃ പുനഃ ।
അതന്ദ്രിതോ മനോ യുഞ്ജന്ദോഷദൃഷ്ടിർന സജ്ജതേ ॥ 13 ।12 ॥
അപ്രമത്തോഽനുയുഞ്ജീത മനോ മയ്യർപയഞ്ഛനൈഃ ।
അനിർവിണ്ണോ യഥാകാലം ജിതശ്വാസോ ജിതാസനഃ ॥ 13 ।13 ॥
ഏതാവാന്യോഗ ആദിഷ്ടോ മച്ഛിഷ്യൈഃ സനകാദിഭിഃ ।
സർവതോ മന ആകൃഷ്യ മയ്യദ്ധാവേശ്യതേ യഥാ ॥ 13 ।14 ॥
ഉദ്ധവ ഉവാച ।
യദാ ത്വം സനകാദിഭ്യോ യേന രൂപേണ കേശവ ।
യോഗമാദിഷ്ടവാനേതദ്രൂപമിച്ഛാമി വേദിതും ॥ 13 ।15 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ।
പുത്രാ ഹിരണ്യഗർഭസ്യ മാനസാഃ സനകാദയഃ ।
പപ്രച്ഛുഃ പിതരം സൂക്ഷ്മാം യോഗസ്യൈകാന്തികീം ഗതിം ॥ 13 ।16 ॥
സനകാദയ ഊചുഃ ।
ഗുണേഷ്വാവിശതേ ചേതോ ഗുണാശ്ചേതസി ച പ്രഭോ ।
കഥമന്യോന്യസന്ത്യാഗോ മുമുക്ഷോരതിതിതീർഷോഃ ॥ 13 ।17 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ।
ഏവം പൃഷ്ടോ മഹാദേവഃ സ്വയംഭൂർഭൂതഭാവനഃ ।
ധ്യായമാനഃ പ്രശ്നബീജം നാഭ്യപദ്യത കർമധീഃ ॥ 13 ।18 ॥
സ മാമചിന്തയദ്ദേവഃ പ്രശ്നപാരതിതീർഷയാ ।
തസ്യാഹം ഹംസരൂപേണ സകാശമഗമം തദാ ॥ 13 ।19 ॥
ദൃഷ്ട്വാ മാം ത ഉപവ്രജ്യ കൃത്വാ പാദാഭിവന്ദനം ।
ബ്രഹ്മാണമഗ്രതഃ കൃത്വാ പപ്രച്ഛുഃ കോ ഭവാനിതി ॥ 13 ।20 ॥
ഇത്യഹം മുനിഭിഃ പൃഷ്ടസ്തത്ത്വജിജ്ഞാസുഭിസ്തദാ ।
യദവോചമഹം തേഭ്യസ്തദുദ്ധവ നിബോധ മേ ॥ 13 ।21 ॥
വസ്തുനോ യദ്യനാനാത്വ ആത്മനഃ പ്രശ്ന ഈദൃശഃ ।
കഥം ഘടേത വോ വിപ്രാ വക്തുർവാ മേ ക ആശ്രയഃ ॥ 13 ।22 ॥
പഞ്ചാത്മകേഷു ഭൂതേഷു സമാനേഷു ച വസ്തുതഃ ।
കോ ഭവാനിതി വഃ പ്രശ്നോ വാചാരംഭോ ഹ്യനർഥകഃ ॥ 13 ।23 ॥
മനസാ വചസാ ദൃഷ്ട്യാ ഗൃഹ്യതേഽന്യൈരപീന്ദ്രിയൈഃ ।
അഹമേവ ന മത്തോഽന്യദിതി ബുധ്യധ്വമഞ്ജസാ ॥ 13 ।24 ॥
ഗുണേഷ്വാവിശതേ ചേതോ ഗുണാശ്ചേതസി ച പ്രജാഃ ।
ജീവസ്യ ദേഹ ഉഭയം ഗുണാശ്ചേതോ മദാത്മനഃ ॥ 13 ।25 ॥
ഗുണേഷു ചാവിശച്ചിത്തമഭീക്ഷ്ണം ഗുണസേവയാ ।
ഗുണാശ്ച ചിത്തപ്രഭവാ മദ്രൂപ ഉഭയം ത്യജേത് ॥ 13 ।26 ॥
ജാഗ്രത്സ്വപ്നഃ സുഷുപ്തം ച ഗുണതോ ബുദ്ധിവൃത്തയഃ ।
താസാം വിലക്ഷണോ ജീവഃ സാക്ഷിത്വേന വിനിശ്ചിതഃ ॥ 13 ।27 ॥
യർഹി സംസൃതിബന്ധോഽയമാത്മനോ ഗുണവൃത്തിദഃ ।
മയി തുര്യേ സ്ഥിതോ ജഹ്യാത്ത്യാഗസ്തദ്ഗുണചേതസാം ॥ 13 ।28 ॥
അഹങ്കാരകൃതം ബന്ധമാത്മനോഽർഥവിപര്യയം ।
വിദ്വാന്നിർവിദ്യ സംസാരചിന്താം തുര്യേ സ്ഥിതസ്ത്യജേത് ॥ 13 ।29 ॥
യാവന്നാനാർഥധീഃ പുംസോ ന നിവർതേത യുക്തിഭിഃ ।
ജാഗർത്യപി സ്വപന്നജ്ഞഃ സ്വപ്നേ ജാഗരണം യഥാ ॥ 13 ।30 ॥
അസത്ത്വാദാത്മനോഽന്യേഷാം ഭാവാനാം തത്കൃതാ ഭിദാ ।
ഗതയോ ഹേതവശ്ചാസ്യ മൃഷാ സ്വപ്നദൃശോ യഥാ ॥ 13 ।31 ॥
യോ ജാഗരേ ബഹിരനുക്ഷണധർമിണോഽർഥാൻ
ഭുങ്ക്തേ സമസ്തകരണൈർഹൃദി തത്സദൃക്ഷാൻ ।
സ്വപ്നേ സുഷുപ്ത ഉപസംഹരതേ സ ഏകഃ
സ്മൃത്യന്വയാത്ത്രിഗുണവൃത്തിദൃഗിന്ദ്രിയേശഃ ॥ 13 ।32 ॥
ഏവം വിമൃശ്യ ഗുണതോ മനസസ്ത്ര്യവസ്ഥാ
മന്മായയാ മയി കൃതാ ഇതി നിശ്ചിതാർഥാഃ ।
സഞ്ഛിദ്യ ഹാർദമനുമാനസദുക്തിതീക്ഷ്ണ-
ജ്ഞാനാസിനാ ഭജത മാഖിലസംശയാധിം ॥ 13 ।33 ॥
ഈക്ഷേത വിഭ്രമമിദം മനസോ വിലാസം
ദൃഷ്ടം വിനഷ്ടമതിലോലമലാതചക്രം ।
വിജ്ഞാനമേകമുരുധേവ വിഭാതി മായാ
സ്വപ്നസ്ത്രിധാ ഗുണവിസർഗകൃതോ വികൽപഃ ॥ 13 ।34 ॥
ദൃഷ്ടിം തതഃ പ്രതിനിവർത്യ നിവൃത്തതൃഷ്ണ-
സ്തൂഷ്ണീം ഭവേന്നിജസുഖാനുഭവോ നിരീഹഃ ।
സന്ദൃശ്യതേ ക്വ ച യദീദമവസ്തുബുദ്ധ്യാ
ത്യക്തം ഭ്രമായ ന ഭവേത്സ്മൃതിരാനിപാതാത് ॥ 13 ।35 ॥
ദേഹം ച നശ്വരമവസ്ഥിതമുത്ഥിതം വാ
സിദ്ധോ ന പശ്യതി യതോഽധ്യഗമത്സ്വരൂപം ।
ദൈവാദപേതമഥ ദൈവവശാദുപേതം
വാസോ യഥാ പരികൃതം മദിരാമദാന്ധഃ ॥ 13 ।36 ॥
ദേഹോഽപി ദൈവവശഗഃ ഖലു കർമ യാവത്
സ്വാരംഭകം പ്രതിസമീക്ഷത ഏവ സാസുഃ ।
തം സപ്രപഞ്ചമധിരൂഢസമാധിയോഗഃ
സ്വാപ്നം പുനർന ഭജതേ പ്രതിബുദ്ധവസ്തുഃ ॥ 13 ।37 ॥
മയൈതദുക്തം വോ വിപ്രാ ഗുഹ്യം യത്സാംഖ്യയോഗയോഃ ।
ജാനീത മാഽഽഗതം യജ്ഞം യുഷ്മദ്ധർമവിവക്ഷയാ ॥ 13 ।38 ॥
അഹം യോഗസ്യ സാംഖ്യസ്യ സത്യസ്യർതസ്യ തേജസഃ ।
പരായണം ദ്വിജശ്രേഷ്ഠാഃ ശ്രിയഃ കീർതേർദമസ്യ ച ॥ 13 ।39 ॥
മാം ഭജന്തി ഗുണാഃ സർവേ നിർഗുണം നിരപേക്ഷകം ।
സുഹൃദം പ്രിയമാത്മാനം സാമ്യാസംഗാദയോഽഗുണാഃ ॥ 13 ।40 ॥
ഇതി മേ ഛിന്നസന്ദേഹാ മുനയഃ സനകാദയഃ ।
സഭാജയിത്വാ പരയാ ഭക്ത്യാഗൃണത സംസ്തവൈഃ ॥ 13 ।41 ॥
തൈരഹം പൂജിതഃ സമ്യക്സംസ്തുതഃ പരമർഷിഭിഃ ।
പ്രത്യേയായ സ്വകം ധാമ പശ്യതഃ പരമേഷ്ഠിനഃ ॥ 13 ।42 ॥
॥ ഇതി ഭാഗവതപുരാണേ ഏകാദശസ്കന്ധാന്തർത്ഗതാ ഹംസഗീതാ സമാപ്താ ॥
– Chant Stotra in Other Languages –
Hamsagita from Shrimad Bhagavata Purana Skandha 11 in Sanskrit – English – Bengali – Gujarati – Kannada – Malayalam – Odia – Telugu – Tamil