Skandha 11 Adhyaya 13 Bhagavata Purana.
॥ Hamsa Geetaa from Shrimad Bhagavata Purana Skandha 11 Tamil Lyrics ॥
॥ హంసగీతా భాగవతపురాణే ఏకాదశస్కంధే ॥
శ్రీభగవానువాచ ।
సత్త్వం రజస్తమ ఇతి గుణా బుద్ధేర్న చాత్మనః ।
సత్త్వేనాన్యతమౌ హన్యాత్సత్త్వం సత్త్వేన చైవ హి ॥ 13 ।1 ॥
సత్త్వాద్ధర్మో భవేద్వృద్ధాత్పుంసో మద్భక్తిలక్షణః ।
సాత్త్వికోపాసయా సత్త్వం తతో ధర్మః ప్రవర్తతే ॥ 13 ।2 ॥
ధర్మో రజస్తమో హన్యాత్సత్త్వవృద్ధిరనుత్తమః ।
ఆశు నశ్యతి తన్మూలో హ్యధర్మ ఉభయే హతే ॥ 13 ।3 ॥
ఆగమోఽపః ప్రజా దేశః కాలః కర్మ చ జన్మ చ ।
ధ్యానం మంత్రోఽథ సంస్కారో దశైతే గుణహేతవః ॥ 13 ।4 ॥
తత్తత్సాత్త్వికమేవైషాం యద్యద్వృద్ధాః ప్రచక్షతే ।
నిందంతి తామసం తత్తద్రాజసం తదుపేక్షితం ॥ 13 ।5 ॥
సాత్త్వికాన్యేవ సేవేత పుమాన్సత్త్వవివృద్ధయే ।
తతో ధర్మస్తతో జ్ఞానం యావత్స్మృతిరపోహనం ॥ 13 ।6 ॥
వేణుసంఘర్షజో వహ్నిర్దగ్ధ్వా శామ్యతి తద్వనం ।
ఏవం గుణవ్యత్యయజో దేహః శామ్యతి తత్క్రియః ॥ 13 ।7 ॥
ఉద్ధవ ఉవాచ ।
విదంతి మర్త్యాః ప్రాయేణ విషయాన్పదమాపదాం ।
తథాపి భుంజతే కృష్ణ తత్కథం శ్వఖరాజవత్ ॥ 13 ।8 ॥
శ్రీభగవానువాచ ।
అహమిత్యన్యథాబుద్ధిః ప్రమత్తస్య యథా హృది ।
ఉత్సర్పతి రజో ఘోరం తతో వైకారికం మనః ॥ 13 ।9 ॥
రజోయుక్తస్య మనసః సంకల్పః సవికల్పకః ।
తతః కామో గుణధ్యానాద్దుఃసహః స్యాద్ధి దుర్మతేః ॥ 13 ।10 ॥
కరోతి కామవశగః కర్మాణ్యవిజితేంద్రియః ।
దుఃఖోదర్కాణి సంపశ్యన్ రజోవేగవిమోహితః ॥ 13 ।11 ॥
రజస్తమోభ్యాం యదపి విద్వాన్విక్షిప్తధీః పునః ।
అతంద్రితో మనో యుంజందోషదృష్టిర్న సజ్జతే ॥ 13 ।12 ॥
అప్రమత్తోఽనుయుంజీత మనో మయ్యర్పయంఛనైః ।
అనిర్విణ్ణో యథాకాలం జితశ్వాసో జితాసనః ॥ 13 ।13 ॥
ఏతావాన్యోగ ఆదిష్టో మచ్ఛిష్యైః సనకాదిభిః ।
సర్వతో మన ఆకృష్య మయ్యద్ధావేశ్యతే యథా ॥ 13 ।14 ॥
ఉద్ధవ ఉవాచ ।
యదా త్వం సనకాదిభ్యో యేన రూపేణ కేశవ ।
యోగమాదిష్టవానేతద్రూపమిచ్ఛామి వేదితుం ॥ 13 ।15 ॥
శ్రీభగవానువాచ ।
పుత్రా హిరణ్యగర్భస్య మానసాః సనకాదయః ।
పప్రచ్ఛుః పితరం సూక్ష్మాం యోగస్యైకాంతికీం గతిం ॥ 13 ।16 ॥
సనకాదయ ఊచుః ।
గుణేష్వావిశతే చేతో గుణాశ్చేతసి చ ప్రభో ।
కథమన్యోన్యసంత్యాగో ముముక్షోరతితితీర్షోః ॥ 13 ।17 ॥
శ్రీభగవానువాచ ।
ఏవం పృష్టో మహాదేవః స్వయంభూర్భూతభావనః ।
ధ్యాయమానః ప్రశ్నబీజం నాభ్యపద్యత కర్మధీః ॥ 13 ।18 ॥
స మామచింతయద్దేవః ప్రశ్నపారతితీర్షయా ।
తస్యాహం హంసరూపేణ సకాశమగమం తదా ॥ 13 ।19 ॥
దృష్ట్వా మాం త ఉపవ్రజ్య కృత్వా పాదాభివందనం ।
బ్రహ్మాణమగ్రతః కృత్వా పప్రచ్ఛుః కో భవానితి ॥ 13 ।20 ॥
ఇత్యహం మునిభిః పృష్టస్తత్త్వజిజ్ఞాసుభిస్తదా ।
యదవోచమహం తేభ్యస్తదుద్ధవ నిబోధ మే ॥ 13 ।21 ॥
వస్తునో యద్యనానాత్వ ఆత్మనః ప్రశ్న ఈదృశః ।
కథం ఘటేత వో విప్రా వక్తుర్వా మే క ఆశ్రయః ॥ 13 ।22 ॥
పంచాత్మకేషు భూతేషు సమానేషు చ వస్తుతః ।
కో భవానితి వః ప్రశ్నో వాచారంభో హ్యనర్థకః ॥ 13 ।23 ॥
మనసా వచసా దృష్ట్యా గృహ్యతేఽన్యైరపీంద్రియైః ।
అహమేవ న మత్తోఽన్యదితి బుధ్యధ్వమంజసా ॥ 13 ।24 ॥
గుణేష్వావిశతే చేతో గుణాశ్చేతసి చ ప్రజాః ।
జీవస్య దేహ ఉభయం గుణాశ్చేతో మదాత్మనః ॥ 13 ।25 ॥
గుణేషు చావిశచ్చిత్తమభీక్ష్ణం గుణసేవయా ।
గుణాశ్చ చిత్తప్రభవా మద్రూప ఉభయం త్యజేత్ ॥ 13 ।26 ॥
జాగ్రత్స్వప్నః సుషుప్తం చ గుణతో బుద్ధివృత్తయః ।
తాసాం విలక్షణో జీవః సాక్షిత్వేన వినిశ్చితః ॥ 13 ।27 ॥
యర్హి సంసృతిబంధోఽయమాత్మనో గుణవృత్తిదః ।
మయి తుర్యే స్థితో జహ్యాత్త్యాగస్తద్గుణచేతసాం ॥ 13 ।28 ॥
అహంకారకృతం బంధమాత్మనోఽర్థవిపర్యయం ।
విద్వాన్నిర్విద్య సంసారచింతాం తుర్యే స్థితస్త్యజేత్ ॥ 13 ।29 ॥
యావన్నానార్థధీః పుంసో న నివర్తేత యుక్తిభిః ।
జాగర్త్యపి స్వపన్నజ్ఞః స్వప్నే జాగరణం యథా ॥ 13 ।30 ॥
అసత్త్వాదాత్మనోఽన్యేషాం భావానాం తత్కృతా భిదా ।
గతయో హేతవశ్చాస్య మృషా స్వప్నదృశో యథా ॥ 13 ।31 ॥
యో జాగరే బహిరనుక్షణధర్మిణోఽర్థాన్
భుంక్తే సమస్తకరణైర్హృది తత్సదృక్షాన్ ।
స్వప్నే సుషుప్త ఉపసంహరతే స ఏకః
స్మృత్యన్వయాత్త్రిగుణవృత్తిదృగింద్రియేశః ॥ 13 ।32 ॥
ఏవం విమృశ్య గుణతో మనసస్త్ర్యవస్థా
మన్మాయయా మయి కృతా ఇతి నిశ్చితార్థాః ।
సంఛిద్య హార్దమనుమానసదుక్తితీక్ష్ణ-
జ్ఞానాసినా భజత మాఖిలసంశయాధిం ॥ 13 ।33 ॥
ఈక్షేత విభ్రమమిదం మనసో విలాసం
దృష్టం వినష్టమతిలోలమలాతచక్రం ।
విజ్ఞానమేకమురుధేవ విభాతి మాయా
స్వప్నస్త్రిధా గుణవిసర్గకృతో వికల్పః ॥ 13 ।34 ॥
దృష్టిం తతః ప్రతినివర్త్య నివృత్తతృష్ణ-
స్తూష్ణీం భవేన్నిజసుఖానుభవో నిరీహః ।
సందృశ్యతే క్వ చ యదీదమవస్తుబుద్ధ్యా
త్యక్తం భ్రమాయ న భవేత్స్మృతిరానిపాతాత్ ॥ 13 ।35 ॥
దేహం చ నశ్వరమవస్థితముత్థితం వా
సిద్ధో న పశ్యతి యతోఽధ్యగమత్స్వరూపం ।
దైవాదపేతమథ దైవవశాదుపేతం
వాసో యథా పరికృతం మదిరామదాంధః ॥ 13 ।36 ॥
దేహోఽపి దైవవశగః ఖలు కర్మ యావత్
స్వారంభకం ప్రతిసమీక్షత ఏవ సాసుః ।
తం సప్రపంచమధిరూఢసమాధియోగః
స్వాప్నం పునర్న భజతే ప్రతిబుద్ధవస్తుః ॥ 13 ।37 ॥
మయైతదుక్తం వో విప్రా గుహ్యం యత్సాంఖ్యయోగయోః ।
జానీత మాఽఽగతం యజ్ఞం యుష్మద్ధర్మవివక్షయా ॥ 13 ।38 ॥
అహం యోగస్య సాంఖ్యస్య సత్యస్యర్తస్య తేజసః ।
పరాయణం ద్విజశ్రేష్ఠాః శ్రియః కీర్తేర్దమస్య చ ॥ 13 ।39 ॥
మాం భజంతి గుణాః సర్వే నిర్గుణం నిరపేక్షకం ।
సుహృదం ప్రియమాత్మానం సామ్యాసంగాదయోఽగుణాః ॥ 13 ।40 ॥
ఇతి మే ఛిన్నసందేహా మునయః సనకాదయః ।
సభాజయిత్వా పరయా భక్త్యాగృణత సంస్తవైః ॥ 13 ।41 ॥
తైరహం పూజితః సమ్యక్సంస్తుతః పరమర్షిభిః ।
ప్రత్యేయాయ స్వకం ధామ పశ్యతః పరమేష్ఠినః ॥ 13 ।42 ॥
॥ ఇతి భాగవతపురాణే ఏకాదశస్కంధాంతర్త్గతా హంసగీతా సమాప్తా ॥
– Chant Stotra in Other Languages –
Hamsagita from Shrimad Bhagavata Purana Skandha 11 in Sanskrit – English – Bengali – Gujarati – Kannada – Malayalam – Odia – Telugu – Tamil