॥ Shanti Geetaa Telugu Lyrics ॥
॥ శాంతిగీతా ॥
మంగలాచరణం
శాంతాయావ్యక్తరూపాయ మాయాధారాయ విష్ణవే ।
స్వప్రకాశాయ సత్యాయ నమోఽస్తు విశ్వసాక్షిణే ॥ 1 ॥
వాణీ యస్య ప్రకటతి పరం బ్రహ్మతత్త్వం సుగూఢం
ముక్తీచ్ఛూనాం గమయతి పదం పూర్ణమానందరూపం ।
విభ్రాంతానాం శమయతి మతిం వ్యాకులాం భ్రాంతిమూలాం
బ్రహ్మా హ్యేకాం విదిశతి పరం శ్రీగురుం తం నమామి ॥ 2 ॥
అథ ప్రథమోఽధ్యాయః ।
విఖ్యాతః పాండవే వంశే నృపేశో జనమేజయః ।
తస్య పుత్రో మహారాజః శతానీకో మహామతిః ॥ 1 ॥
ఏకదా సచివైర్మిత్రైర్వేష్టితో రాజమందిరే ।
ఉపవిష్టః స్తూయమానే మాగధైః సూతవందిభిః ॥ 2 ॥
సింహాసనసమారూఢో మహేంద్రసదృశప్రభః ।
నానాకావ్యరసాలాపైః పండితైః సహ మోదితః ॥ 3 ॥
ఏతస్మిన్ సమయే శ్రీమాన్ శాంతవ్రతో మహాతపాః ।
సమాగతః ప్రసన్నాత్మా తేజోరాశిస్తపోనిధిః ॥ 4 ॥
రాజా దర్శనమాత్రేణ సామాత్యమిత్రబాంధవైః ।
ప్రోత్థితో భక్తిభావేన హర్షేణోత్ఫుల్లమానసః ॥ 5 ॥
ప్రణమ్య వినయాపన్నః ప్రహ్వీభావేన శ్రద్ధయా ।
దదౌ సింహాసనం తస్మై చోపవేశనకాంక్షయా ॥ 6 ॥
పాద్యమర్ఘ్యం యథాయోగ్యం భక్తియుక్తేన చేతసా ।
దివ్యాసనే సమాసీనం మునిం శాంతవ్రతం నృపః ॥ 7 ॥
పప్రచ్ఛ వినతః స్వాస్థ్యం కుశలం తపసస్తతః ।
మునిః ప్రోవాచ సర్వత్ర సుఖం సర్వసుఖాన్వయాత్ ॥ 8 ॥
అస్మాకం కుశలం రాజన్ రాజ్ఞః కుశలతః సదా ।
స్వాచ్ఛంద్యం రాజదేహస్య రాజ్యస్య కుశలం వద ॥ 9 ॥
రాజోవాచ యత్ర బ్రహ్మన్నీదృశస్తాపసోఽనిశం ।
తిష్ఠన్ విరాజతే తత్ర కుశలం కుశలేప్సయా ॥ 10 ॥
క్షేమయుక్తో ప్రసాదేన భవతః శుభదృష్టితః ।
దేహే గేహే శుభం రాజ్యే శాంతిర్మే వర్తతే సదా ॥ 11 ॥
ప్రణిపత్య తతో రాజా వినయావనతః పునః ।
కృతాంజలిపుటః ప్రహ్వః ప్రాహ తం మునిసత్తమం ॥ 12 ॥
శ్రుతా భవత్ప్రసాదేన తత్త్వవార్తా సుధా పురా ।
ఇదానీం శ్రోతుమిచ్ఛామి యచ్చ సారతరం ప్రభో ।
శ్రుత్వా తత్ కృతకృత్యః స్యాం కృపయా వద మే మునే ॥ 13 ॥
శాంతవ్రత ఉవాచ ।
శృణు రాజన్ ప్రవక్ష్యామి సారం గుహ్యతమం పరం ।
యదుక్తం వాసుదేవేన పార్థాయ శోకశాంతయే ॥ 14 ॥
శాంతిగీతేతి విఖ్యాతా సదా శాంతిప్రదాయినీ ।
పురా శ్రీగురుణా దత్తా కృపయా పరయా ముదా ॥ 15 ॥
తం తే వక్ష్యామి రాజేంద్ర రక్షితా యత్నతో మయా ।
భవద్బుభుత్సయా రాజన్ శృణుష్వావహితః స్థిరః ॥ 16 ॥
ఇత్యధ్యాత్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శాంతిగీతాయాం
శ్రీవాసుదేవర్జునసంవాదే ప్రథమోఽధ్యాయః ॥1 ॥
అథ ద్వితీయోఽధ్యాయః ।
యుద్ధే వినిహతే పుత్రే శోకవిహ్వలమర్జునం ।
దృష్ట్వా తం బోధయామాస భగవాన్ మధసూదనః ॥ 1 ॥
శ్రీభగవానువాచ ।
కిం శోచసి సఖే పార్థ విస్మృతోఽసి పురోదితం ।
మూఢప్రాయో విముగ్ధోఽసి మగ్నోఽసి శోకసాగరే ॥ 2 ॥
మాయికే సత్యవజ్జ్ఞానం శోకమోహస్య కారణం ।
త్వం బుద్ధోఽసి చ ధీరోఽసి శోకం త్యక్త్వా సుఖీ భవ ॥ 3 ॥
సంసారే మాయికే ఘోరే సత్యభావేన మోహితః ।
మమతాబద్ధచిత్తోఽసి దేహాభిమానయోగతః ॥ 4 ॥
కో వాసి త్వం కథం జాతః కః సుతో వా కలత్రకం ।
కథం వా స్నేహబద్ధోఽసి క్షణమాత్రం విచారయ ॥ 5 ॥
అజ్ఞానప్రభవం సర్వం జీవా మాయావశంగతాః ।
దేహాభిమానయోగేన నానాదుఃఖాది భుంజతే ॥ 6 ॥
మనఃకల్పితసంసారం సత్యం మత్వా మృషాత్మకం ।
దుఃఖం సుఖం చ మన్యంతే ప్రాతికూల్యానుకూల్యయోః ॥ 7 ॥
మమతాపాశసంబద్ధః సంసారే భ్రమప్రత్యయే ।
అనాదికాలతో జీవః సత్యబుద్ధ్యా విమోహితః ॥ 8 ॥
త్యక్త్వా గృహం యాతి నవం పురాణమాలంబతే దివ్యగృహం యథాన్యత్ ।
జీవస్తథా జీర్ణవపుర్విహాయ గృహ్ణాతి దేహాంతరమాశు దివ్యం ॥ 9 ॥
అభావః ప్రాగభావస్య చావస్థాపరివర్తనాత్ ।
పరిణామాన్వితే దేహే పూర్వభావో న విద్యతే ॥ 10 ॥
న దృశ్యతే బాల్యభావో దేహస్య యౌవనోదయే ।
అవస్థాంతరసంప్రాప్తౌ దేహః పరిణమేద్యతః ॥ 11 ॥
అతీతే బహులే కాలే దృష్ట్వా న జ్ఞాయతే హి సః ।
బుద్ధేః ప్రత్యయమాత్రం తత్ స ఏవేతి వినిశ్చయః ॥ 12 ॥
న పశ్యంతి బాల్యభావం దేహస్య యౌవనాగమే ।
సుతస్య జనకస్తేన న శోచతి న రోదితి ।
తథా దేహాంతరప్రాప్తిర్మత్వా శోకం సఖే జహి ॥ 13 ॥
యత్పశ్యసి మహాబాహో జగత్తత్ప్రాతిభాసికం ।
సంస్కారవశతో బుద్ధేర్దృష్టపూర్వేతి ప్రత్యయః ॥ 14 ॥
దృష్ట్వా తు శుక్తిరజతం లోభాద్గ్రహీతుముద్యతః ।
ప్రాక్ చ బోధోదయాత్ ద్రష్టా స్థానాంతరగతస్తతః ॥ 15 ॥
పునరాగత్య తత్రైవ రజతం స ప్రపశ్యతి ।
పూర్వదృష్టం మన్యమానో రజతం హర్షమోదితః ।
బుద్ధేః ప్రత్యయసంకల్పాత్ నాస్తి రూపం త్రికాలకే ॥ 16 ॥
దేహో భార్యా ధనం పుత్రస్తరురాజినికేతనం ।
శుక్తిరజతవత్ సర్వం న కించిత్ సత్యమస్తి తత్ ॥ 17 ॥
సుషుప్తికాలే న హి దృశ్యమానం మనఃస్థితం సర్వమనంతవిశ్వం ।
సముత్థితే తన్మనసి ప్రభాతి చరాచరం విశ్వమిదం న సత్యం ॥ 18 ॥
సదేవాసీత్పురా సృష్టేర్నాన్యత్ కించిన్మిషత్తతః ।
న దేశో నాపి వా కాలో నో భూతం నాపి భౌతికం ॥ 19 ॥
మాయావిజృంభితే తస్మిన్ స్రక్ఫణీవోత్థితం జగత్ ।
తత్సత్ మాయాప్రభావేన విశ్వాకారేణ భాసతే ॥ 20 ॥
భోక్తా భోగస్తథా భోగ్యం కర్తా చ కరణం క్రియా ।
జ్ఞాతా జ్ఞానం తథా జ్ఞేయం స్వప్నవద్భాతి సర్వశః ॥ 21 ॥
మాయానిద్రావశాత్ స్వప్నః సంసారో జీవగః ఖలు ।
కారణం హ్యాత్మనోఽజ్ఞానం సంసారస్య ధనంజయ ॥ 22 ॥
అజ్ఞానం గుణభేదేన శక్తిభేదేన న వై పునః ।
మాయాఽవిద్యా భవేదేకా చిదాభాసేన దీపితా ॥ 23 ॥
మాయాభాసేన జీవేశో కరోతి చ పృథగ్విధౌ ।
మాయాభాసో భవేదీశోఽవిద్యోపాధిశ్చ జీవకః ॥ 24 ॥
చిదధ్యాసాచ్చిదాభాసో భాసితౌ చేతనాకృతీ ।
మాయావచ్ఛిన్నచైతన్యంచాభాసాధ్యాసయోగతః ॥ 25 ॥
ఈశః కర్తా బ్రహ్మ సాక్షీ మాయోపహితసత్తయా ।
అఖండం సచ్చిదానందం పూర్వాధిష్ఠానమవ్యయం ॥ 26 ॥
న జాయతే మ్రియాతే వా న దహ్యతే న శోష్యతే ।
అధికారః సదాసంగో నిత్యముక్తో నిరంజనః ।
ఇత్యుక్తం తే మయా పూర్వం స్మృత్వాత్మన్యవధారయ ॥ 27 ॥
శుక్రశోణితయోగేన దేహోఽయం భౌతికః స్మృతః ।
బాల్యే బాలకరూపోఽసౌ యౌవనే యువకః పునః ॥ 28 ॥
గృహీతాన్యస్య కన్యాం హి పత్నీభావేన మోహితః ।
పురా యయా న సంబంధః సార్ద్ధాంగీ సహధర్మిణీ ॥ 29 ॥
తద్గర్భే రేతసా జాతః పుత్రశ్చ స్నేహభాజనః ।
దేహమలోద్భవః పుత్రః కీటవన్మలనిర్మితః ।
పితరౌ మమతాపాశం గలే బద్ధ్వా విమోహితౌ ॥ 30 ॥
న దేహే తవ సంబంధో న దారేషు సుతే న చ ।
పాశబద్ధః స్వయం భూత్వా ముగ్ధోఽసి మమతాగుణైః ॥ 31 ॥
దుర్జయో మమతాపాశశ్చాచ్ఛేద్యః సురమానవైః ।
మమ భార్యా మమాపత్యః మత్వా ముగ్ధోఽసి మూఢవత్ ॥ 32 ॥
న త్వం దేహో మహాబాహో తవ పుత్రః కథం వద ।
సర్వం త్యక్త్వా విచారేణ స్వరూపమవధారయ ॥ 33 ॥
అర్జున ఉవాచ ।
కిం కరోమి జగన్నాథ శోకేన దహ్యతే మనః ।
పుత్రస్య గుణకర్మాణి రూపం చ స్మరతో మమ ॥ 34 ॥
చింతాపరం మనో నిత్యం ధైర్యం న లభతే క్షణం ।
ఉపాయం వద మే కృష్ణ యేన శోకః ప్రశామ్యతి ॥ 35 ॥
శ్రీభగవానువాచ ।
మనసి శోకసంతాపౌ దహ్యమానస్తతో మనః ।
త్వం పశ్యసి మహాబాహో ద్రష్టాసి త్వం మనో న హి ॥ 36 ॥
ద్రష్టా దృశ్యాత్ పృథక్ న్యాసాత్ త్వం పృథక్ చ విలక్షణః ।
అవివేకాత్ మనో భూత్వా దగ్ధోఽహమితి మన్యసే ॥ 37 ॥
అంతఃకరణమేకం తచ్చతుర్వృత్తిసమన్వితం ।
మనః సంకల్పరూపం వై బుద్ధిశ్చ నిశ్చయాత్మికా ॥ 38 ॥
అనుసంధానవచ్చిత్తమహంకారోఽభిమానకః ।
పంచభూతాంశసంభూతా వికారీ దృశ్యచంచలః ॥ 39 ॥
యదంగమగ్నినా దగ్ధం జానాతి పురుషో యథా ।
తథా మనః శుచా తప్తం త్వం జానాసి ధనంజయ ॥ 40 ॥
దగ్ధహస్తో యథా లోకో దగ్ధోఽహమితి మన్యతే ।
అవివేకాత్తథా శోకతప్తోఽహమితి మన్యతే ॥ 41 ॥
జాగ్రతి జాయమానం తత్ సుషుప్తౌ లీయతే పునః ।
త్వం చ పశ్యసి బోధస్త్వం న మనోఽసి శుచాలయః ॥ 42 ॥
సుషుప్తో మానసే లీనే న శోకోఽప్యణుమాత్రకః ।
జాగ్రతి శోకదుఃఖాది భవేన్మనసి చోత్థితే ॥ 43 ॥
సర్వం పశ్యసి సాక్షీ త్వం తవ శోకః కథం వద ।
శోకో మనోమయే కోషే దుఃఖోద్వేగభయాదికం ॥ 44 ॥
స్వరూపోఽనబోధేన తాదాత్మ్యాధ్యాసయోగతః ।
అవివేకాన్మనోధర్మం మత్వా చాత్మని శోచసి ॥ 45 ॥
శోకం తరతి చాత్మజ్ఞః శ్రుతివాక్యం వినిశ్చిను ।
అతః ప్రయత్నతో విద్వాన్నాత్మానం విద్ధి ఫాల్గున ॥ 46 ॥
ఇత్యధ్యాత్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శాంతిగీతాయాం
శ్రీవాసుదేవర్జునసంవాదే ద్వితీయోఽధ్యాయః ॥2 ॥
అథ తృతీయోఽధ్యాయః ।
అర్జున ఉవాచ ।
మనోబుద్ధీంద్రియాదీనాం య ఆత్మా న హి గోచరః ।
స కథం లభ్యతే కృష్ణ తద్బ్రూహి యదునందన ॥ 1 ॥
శ్రీభగవానువాచ ।
ఆత్మాతిసూక్ష్మరూపత్వాత్ బుద్ధ్యాదీనామగోచరః ।
లభ్యతే వేదవాక్యేన చాచార్యానుగ్రహేణ చ ॥ 2 ॥
మహావాక్యవిచారేణ గురూపదిష్టమార్గతః ।
శిష్యో గుణాభిసంపన్నో లభేత శుద్ధమానసః ॥ 3 ॥
ఏకార్థబోధకం వేదే మహావాక్యచతుష్టయం ।
తత్త్వమసి గురోర్వక్త్రాత్ శ్రుత్వా సిద్ధిమవాప్నుయాత్ ॥ 4 ॥
గురుసేవాం ప్రకుర్వాణో గురుభక్తిపరాయణః ।
గురోః కృపావశాత్ పార్థ లభ్య ఆత్మా న సంశయః ॥ 5 ॥
ఆత్మవాసనయా యుక్తో జిజ్ఞాసుః శుద్ధమానసః ।
విషయాసక్తిసంత్యక్తః స్వాత్మానం వేత్తి శ్రద్ధయా ॥ 6 ॥
వైరాగ్యం కారణం చాదౌ యద్భవేద్బుధిశుద్ధితః ।
కర్మణా చిత్తశుద్ధిః స్యాద్విశేషం శృణు కాథ్యతే ॥ 7 ॥
స్వవర్ణాశ్రమధర్మేణ వేదోక్తేన చ కర్మణా ।
నిష్కామేన సదాచార ఈశ్వరం పరితోషయేత్ ॥ 8 ॥
కామసంకల్పసంత్యాగాదీశ్వరప్రీతిమానసాత్ ।
స్వధర్మపాలనాచ్చైవ శ్రద్ధాభక్తిసమన్వయాత్ ॥ 9 ॥
నిత్యనైమిత్తికాచారాత్ బ్రహ్మణి కర్మణోఽర్పణాత్ ।
దేవాయతనతీర్థానాం దర్శనాత్ పరిసేవనాత్ ।
యథావిధి క్రమేణైవ బుద్ధిశుద్ధిః ప్రజాయతే ॥ 10 ॥
పాపేన మలినా బుద్ధిః కర్మణా శోధితా యదా ।
తదా శుద్ధా భవేత్ సైవ మలదోషవివర్జనాత్ ॥ 11 ॥
నిర్మలాయాం తత్ర పార్థ వివేక ఉపజాయతే ।
కిం సత్యం కిమసత్యం వేత్యద్యాలోచనతత్పరః ॥ 12 ॥
బ్రహ్మ సత్యం జగన్మిథ్యా వివేకాద్దృఢనిశ్చయః ।
తతో వైరాగ్యమాసక్తేస్త్యాగో మిథ్యాత్మకేషు చ ॥ 13 ॥
భోగ్యం వై భోగిభోగం విషమయవిషయం ప్లోషిణీ చాపి పత్నీ
విత్తం చిత్తప్రమాథం నిధనకరధనం శత్రువత్ పుత్రకన్యే ।
మిత్రం మిత్రోపతాపం వనమివ భవనం చాంధవద్బంధువర్గాః
సర్వం త్యక్త్వా విరాగీ నిజహితనిరతః సౌఖ్యలాభే ప్రసక్తః ॥ 14 ॥
భోగాసక్తాః ప్రముగ్ధాః సతతధనపరా భ్రామ్యమాణా యథేచ్ఛం
దారాపత్యాదిరక్తా నిజజనభరణే వ్యగ్రచిత్తా విషణ్ణాః ।
లప్స్యేఽహం కుత్ర దర్భం స్మరణమనుదినం చింతయా వ్యాకులాత్మా
హా హా లోకా విమూఢాః సుఖరసవిముఖాః కేవలా దుఃఖభారాః ॥ 15 ॥
బ్రహ్మాది స్తంబపర్యంతం వస్తు సర్వం జుగుప్సితం ।
శునో విష్ఠాసమం త్యాజ్యం భోగవాసనయా సహ ॥ 16 ॥
నోదేతి వాసనా భోగే ఘృణా వాంతాశనే యథా ।
తతః శమదమౌ చైవ మన ఇంద్రియనిగ్రహః ॥ 17 ॥
తితిక్షోపరతిశ్చైవ సమాధానం తతః పరం ।
శ్రద్ధా శ్రుతి-గురోర్వాక్యే విశ్వాసః సత్యనిశ్చయాత్ ॥ 18 ॥
సంసారగ్రంధిభేదేన మోక్తుమిచ్ఛా ముముక్షుతా ।
ఏతత్సాధనసంపన్నో జిజ్ఞాసుర్గురుమాశ్రయేత్ ॥ 19 ॥
జ్ఞానదాతా గురుః సాక్షాత్ సంసారార్ణవతారకః ।
శ్రీగురుకృపయా శిష్యస్తరేత్ సంసారవారిధిం ॥ 20 ॥
వినాచార్యం న హి జ్ఞానం న ముక్తిర్నాపి సద్గతిః ।
అతః ప్రయత్నతో విద్వాన్ సేవయా తోషయేద్గురుం ॥ 21 ॥
సేవయా సంప్రసన్నాత్మా గురుః శిష్యం ప్రబోధయేత్ ।
న త్వం దేహో నేంద్రియాణి న ప్రాణో న మనోధియః ॥ 22 ॥
ఏషాం ద్రష్టా చ సాక్షీ త్వం సచ్చిదానందవిగ్రహః ।
ప్రతిబంధకశూన్యస్య జ్ఞానం స్యాత్ శ్రుతిమాత్రతః ॥ 23 ॥
న చేన్మననయోగేన నిదిధ్యాసనతః పునః ।
ప్రతిబంధక్షయే జ్ఞానం స్వయమేవోపజాయతే ॥ 24 ॥
విస్మృతం స్వరూపం తత్ర లబ్ధ్వా చామీకరం యథా ।
కృతార్థః పరమానందో ముక్తో భవతి తత్క్షణం ॥ 25 ॥
అర్జున ఉవాచ ।
జీవః కర్తా సదా భోక్తా నిష్క్రియం బ్రహ్మ యాదవ ।
ఐక్యజ్ఞానం తయోః కృష్ణ విరుద్ధత్వాత్ కథం భవేత్ ॥ 26 ॥
ఏతన్మే సంశయం ఛింధి ప్రపన్నోఽహం జనార్దన ।
త్వాం వినా సంశయచ్ఛేత్తా నాస్తి కశ్చిద్వినిశ్చయః ॥ 27 ॥
శ్రీవాసుదేవ ఉవాచ ।
సంశోధ్య త్వం పదం పూర్వం స్వరూపమవధారయేత్ ।
ప్రకారం శృణు వక్ష్యామి వేదవాక్యానుసారతః ॥ 28 ॥
దేహత్రయం జడత్వేన నాశ్యత్వేన నిరాసయ ।
స్థూలం సూక్ష్మం కారణం చ పునః పునర్విచారయ ॥ 29 ॥
కాష్ఠాది లోష్టవత్ సర్వమనాత్మజడనశ్వరం ।
కదలీదలవత్ సర్వం క్రమేణైవ పరిత్యజ ॥ 30 ॥
తద్బాధస్య హి సీమానం త్యాగయోగ్యం స్వయంప్రభం ।
త్వమాత్మత్వేన సంవిద్ధి చేతి త్వం-పద-శోధనం ॥ 31 ॥
తత్పదస్య చ పారోక్ష్యం మాయోపాధిం పరిత్యజ ।
తదధిష్ఠానచైతన్యం పూర్ణమేకం సదవ్యయం ॥ 32 ॥
తయోరైక్యం మహాబాహో నిత్యాఖండావధారణం ।
ఘటాకాశో మహాకాశ ఇవాత్మానం పరాత్మని ।
ఐక్యమఖండభావం త్వం జ్ఞాత్వా తూష్ణీం భవార్జున ॥ 33 ॥
జ్ఞాత్వైవం యోగయుక్తాత్మా స్థిరప్రజ్ఞః సదా సుఖీ ।
ప్రారబ్ధవేగపర్యంతం జీవన్ముక్తో విహారవాన్ ॥ 34 ॥
న తస్య పుణ్యం న హి తస్య పాపం నిషేధనం నైవ పునర్న వైధం ।
సదా స మగ్నః సుఖవారిరాశౌ వపుశ్చరేత్ ప్రాక్కృతకర్మయోగాత్ ॥ 35 ॥
ఇత్యధ్యాత్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శాంతిగీతాయాం
శ్రీవాసుదేవర్జునసంవాదే తృతీయోఽధ్యాయః ॥3 ॥
అథ చతుర్థోఽధ్యాయః ।
అర్జున ఉవాచ ।
యోగయుక్తః కథం కృష్ణ వ్యవహారే చరేద్వద ।
వినా కస్యాప్యహంకారం వ్యవహారో న సంభవేత్ ॥ 1 ॥
శ్రీభగవానువాచ ।
శృణు తత్త్వం మహాబాహో గుహ్యాత్ గుహ్యతరం పరం ।
యచ్ఛ్రుత్వా సంశయచ్ఛేదాత్ కృతకృత్యో భవిష్యసి ॥ 2 ॥
వ్యావహారికదేహేఽస్మిన్నాత్మబుద్ధ్యా విమోహితః ।
కరోతి వివిధం కర్మ జీవోఽహంకారయోగతః ॥ 3 ॥
న జానాతి స్వమాత్మానమహం కర్తేతి మోహితః ।
అహంకారస్య సద్ధర్మం సంఘాతం న విచాలయేత్ ॥ 4 ॥
ఆత్మా శుద్ధః సదా ముక్తః సంగహీనశ్చిదక్రియః ।
న హి సంబంధగంధం తత్ సంఘాతైర్మాయికైః క్వచిత్ ॥ 5 ॥
సచ్చిదానందమాత్మానం యదా జానాతి నిష్క్రియం ।
తదా తేభ్యః సముత్తీర్ణః స్వస్వరూపే వ్యవస్థితం ॥ 6 ॥
ప్రారబ్ధాత్ విచరేద్దేహో వ్యవహారం కరోతి చ ।
స్వయం స సచ్చిదానందో నిత్యః సంగవివర్జితః ॥ 7 ॥
అఖండమద్వయం పూర్ణం సదా సచ్చిత్సుఖాత్మకం ।
దేశకాలజగజ్జీవా న హి తత్ర మనాగపి ॥ 8 ॥
మాయాకార్యమిదం సర్వం వ్యవహారికమేవ తు ।
ఇంద్రజాలమయం మిథ్యా మాయామాత్రవిజృంభితం ॥ 9 ॥
జాగ్రదాది విమోక్షాంతం మాయికం జీవకల్పితం ।
జీవస్యానుభవః సర్వః స్వప్నవద్భరతర్షభ ॥ 10 ॥
న త్వం నాహం న వా పృథ్వీ న దారా న సుతాదికం ।
భ్రాంతోఽసి శోకసంతాపైః సత్యం మత్వా మృషాత్మకం ॥ 11 ॥
శోకం జహి మహాబాహో జ్ఞాత్వా మాయావిలాసకం ।
త్వం సదాద్వయరూపోఽసి ద్వైతలేశవివర్జితః ।
ద్వైతం మాయామయం సర్వం త్వయి న స్పృశ్యతే క్వచిత్ ॥ 12 ॥
ఏకం న సంఖ్యాబద్ధత్వాత్ న ద్వయం తత్ర శోభతే ।
ఏకం స్వజాతిహీనత్వాద్విజాతిశూన్యమద్వయం ॥ 13 ॥
కేవలం సర్వశూన్యత్వాదక్షయాచ్చ సదవ్యయం ।
తురీయం త్రితయాపేక్షం ప్రత్యక్ ప్రకాశకత్వతః ॥ 14 ॥
సాక్షి-సాక్ష్యమపేక్ష్యైవ ద్రష్టృదృశ్యవ్యపేక్షయా ।
అలక్ష్యం లక్షణాభావాత్ జ్ఞానం వృత్యధిరూఢతః ॥ 15 ॥
అర్జున ఉవాచ ।
కా మాయా వాఽద్భుతా కృష్ణ కాఽవిద్యా జీవసూతికా ।
నిత్యా వాప్యపరాఽనిత్యా కః స్వభావస్తయోర్హరే ॥ 16 ॥
శ్రీభగవానువాచ ।
శృణు మహాద్భుతా మాయా సత్త్వాది త్రిగుణాన్వితా ।
ఉత్పత్తిరహితాఽనాదిర్నైసర్గిక్యపి కథ్యతే ॥ 17 ॥
అవస్తు వస్తువద్భాతి వస్తుసత్తాసమాశ్రితా ।
సదసద్భ్యామనిర్వాచ్యా సాంతా చ భావరూపిణీ ॥ 18 ॥
బ్రహ్మాశ్రయా చిద్విషయా బ్రహ్మశక్తిర్మహాబలా ।
దుర్ఘటోద్ఘటనాశీలా జ్ఞాననాశ్యా విమోహినీ ॥ 19 ॥
శక్తిద్వయం హి మాయాయా విక్షేపావృత్తిరూపకం ।
తమోఽధికావృతిః శక్తివిక్షేపాఖ్యా తు రాజసీ ॥ 20 ॥
విద్యారూపా శుద్ధసత్త్వా మోహినీ మోహనాశినీ ।
తమఃప్రాధాన్యతోఽవిద్యా సావృతిశక్తిమత్త్వతః ॥ 21 ॥
మాయాఽవిద్యా న వై భిన్నా సమష్టి-వ్యష్టిరూపతః ।
మాయావిద్యా-సమష్టిః సా చైకైవ బహుధా మతా ॥ 22 ॥
చిదాశ్రయా చితిభాస్యా విషయం తాం కరోతి హి ।
ఆవృత్య చిత్స్వభావం సద్విక్షేపం జనయేత్తతః ॥ 23 ॥
అర్జున ఉవాచ ।
యద్బ్రహ్మశక్తిర్యా మాయా సాపి నాశ్యా భవేత్ కథం ।
యది మిథ్యా హి సా మాయా నాశస్తస్యాః కథం వద ॥ 24 ॥
శ్రీభగవానువాచ ।
మాయాఖ్యాం భావసంయుక్తాం కథయామి శృణుష్వ మే ।
ప్రకృతిం గుణసామ్యాత్తాం మాయాం చాద్భుతకారిణీం ॥ 25 ॥
ప్రధానమాత్మసాత్కృత్వా సర్వం తిష్ఠేదుదాసినీ ।
విద్యా నాశ్యా తథాఽవిద్యా శక్తిర్బ్రహ్మాశ్రయత్వతః ॥ 26 ॥
వినా చైతన్యమన్యత్ర నోదేతి న చ తిష్ఠతి ।
అత,ఏవ బ్రహ్మశక్తిరిత్యాహుర్బ్రహ్మవాదినః ॥ 27 ॥
శక్తితత్త్వం ప్రవక్ష్యామి శృణుష్వ తత్సమాహితః ।
బ్రహ్మణశ్చిజ్జడైర్భేదాత్ ద్వే శక్తీ పరికీర్తితే ॥ 28 ॥
చిచ్ఛక్తిః స్వరూపం జ్ఞేయా మాయా జడా వికారిణీ ।
కార్యప్రసాధినీ మాయా నిర్వికారా చితిః పరా ॥ 29 ॥
అగ్నేర్యథా ద్వయీ శక్తిర్దాహికా చ ప్రకాశికా ।
న హి భిన్నాథవాఽభిన్నా దాహశక్తిశ్చ పావకాత్ ॥ 30 ॥
న జ్ఞాయతే కథం కుత్ర విద్యతే దాహతః పురా ।
కార్యానుమేయా సా జ్ఞేయా దాహేనానుమితిర్యతః ॥ 31 ॥
మణిమంత్రాదియోగేన రుధ్యతే న ప్రకాశతే ।
సా శక్తిరనలాద్భిన్నా రోధనాన్న హి తిష్ఠతి ॥ 32 ॥
నోదేతి పావకాద్భిన్నా తతోఽభిన్నేతి మన్యతే ।
నానలే వర్తతే సా చ న కార్యే స్ఫోటకే తథా ॥ 33 ॥
అనిర్వాచ్యాద్దతా చైవ మాయాశక్తిస్తథేష్యతాం । dda?dhR^i
యా శక్తిర్నానలాద్భిన్నా తాం వినాగ్నిర్న కించన ॥ 34 ॥
అనలస్వరూపా జ్ఞేయా శక్తిః ప్రకాశరూపిణీ ।
చిచ్ఛక్తిర్బ్రహ్మణస్తద్వత్ స్వరూపం బ్రహ్మణః స్మృతం ॥ 35 ॥
దాహికాసదృశీ మాయా జడా నాశ్యా వికారిణీ ।
మృషాత్మికా తు యాఽవస్తు తన్నాశస్తత్త్వదృష్టితః ॥ 36 ॥
మిథ్యేతి నిశ్చయాత్ పార్థ మిథ్యావస్తు వినశ్యతి ।
ఆశ్చర్యరూపిణీ మాయా స్వనాశేన హి హర్షదా ॥ 37 ॥
అజ్ఞానాత్ మోహినీ మాయా ప్రేక్షణేన వినశ్యతి ।
మాయాస్వభావవిజ్ఞానం సాన్నిధ్యం న హి వాంఛతి ॥ 38 ॥
మహామాయా ఘోరా జనయతి మహామోహమతులం
తతో లోకాః స్వార్థే వివశపతితాః శోకవికలాః ।
సహంతే దుఃసహ్యం జనిమృతిజరాక్లేశబహులం
సుభుంజానా దుఃఖం న హి గతిపరాం జన్మబహుభిః ॥ 39 ॥
ఇత్యధ్యాత్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శ్రీవాసుదేవార్జునసంవాదే
శాంతిగీతాయాం చతుర్థోఽధ్యాయః ॥4 ॥
అథ పంచమోఽధ్యాయః ।
అర్జున ఉవాచ ।
మాయాఽవస్తు మృషారూపా కార్యం తస్యా న సంభవేత్ ।
వంధ్యాపుత్రో రణే దక్షో జయీ యుద్ధే తథా న కిం ॥ 1 ॥
వ్యోమారవిందవాసేన యథా వాసః సువాసితం ।
మాయాయాః కార్యవిస్తారస్తథా యాదవ మే మతిః ॥ 2 ॥
శ్రీభగవానువాచ ।
దృశ్యతే కార్యబాహుల్యం మిథ్యారూపస్య భారత ।
అసత్యో భుజగో రజ్జ్వాం జనయేద్వేపథుం భయం ॥ 3 ॥
ఉత్పాదయేద్రూప్యఖండం శుక్తౌ చ లోభమోహనం ।
సూయతే హి మృషామాయా వ్యవహారాస్పదం జగత్ ॥ 4 ॥
తత్త్వజ్ఞస్య మృషామాయా పురా ప్రోక్తా మయానఘ ।
మృషామాయా చ తత్కార్యం మృషాజీవః ప్రపశ్యతి ।
సర్వం తత్స్వప్నవద్భానం చైతన్యేన విభాస్యతే ॥ 5 ॥
అజ్ఞః సత్యం విజానాతి తత్కార్యేణ విమోహితః ॥ 6 ॥
ప్రబుద్ధతత్త్వస్య తు పూర్ణబోధే న సత్యమాయా న చ కార్యమస్యాః ।
తమంతమఃకార్యమసత్యసర్వం న దృశ్యతే భానుమహాప్రకాశే ॥ 7 ॥
అర్జున ఉవాచ ।
అకర్మకర్మణోర్భేదం పురోక్తం యత్త్వయా హరే ।
తత్తాత్పర్యం సుగూఢం యద్విశేషం కథయాధునా ॥ 8 ॥
శ్రీవాసుదేవ ఉవాచ ।
కర్మణ్యకర్మ యః పశ్యేద్యదుక్తం కురునందన ।
శృణుష్వావహితో విద్వన్ తత్తాత్పర్యం వదామి తే ॥ 9 ॥
భవతి స్వప్నే యత్కర్మ శయానస్య న కర్తృతా ।
పశ్యత్యకర్మ బుద్ధః సన్నసంగం న ఫలం యతః ॥ 10 ॥
స్వప్నవ్యాపారమిథ్యాత్వాత్ న సత్యం కర్మ తత్ఫలం ।
అతోఽకర్మైవ తత్కర్మ దార్ష్టాంతికమతః శృణు ॥ 11 ॥
సంఘాత్యైర్మాయికైః కర్మ వ్యవహారశ్చ లౌకికః ।
మాయానిద్రావశాత్స్వప్నమనృతం సర్వమేవ హి ॥ 12 ॥
సాభాసాహంకృతిర్జీవః కర్తా భోక్తా చ తత్ర వై ।
జ్ఞానీ ప్రబుద్ధో నిద్రాయాః సర్వం మిథ్యేతి నిశ్చయీ ॥ 13 ॥
కర్మణ్యకర్మ పశ్యేత్ స స్వయం సాక్షిస్వరూపతః ।
జ్ఞానాభిమానినస్త్వజ్ఞాస్త్యక్త్వా కర్మాణ్యవస్థితాః ॥ 14 ॥
ప్రత్యవాయాద్భవేద్భోగః జ్ఞానీ కర్మ తమిచ్ఛతి ।
ఉద్దేశ్యం సర్వవేదానాం సఫలం కృత్స్నకర్మణాం ॥ 15 ॥
తత్తత్త్వజ్ఞో యతో విద్వానతః స కృత్స్నకర్మకృత్ ।
సర్వే వేదా యత్ర చైకీభవంతీతి ప్రమాణతః ।
ఉద్దేశ్యం సర్వవేదానాం ఫలం తత్కృత్స్నకర్మణాం ॥ 16 ॥
అజ్ఞానినాం జగత్ సత్యం తత్తుచ్ఛం హి విచారిణాం ।
విజ్ఞానాం మాయికం మిథ్యా త్రివిధో భావనిర్ణయః ॥ 17 ॥
అర్జున ఉవాచ ।
జ్ఞాత్వా తత్త్వమిదం సత్యం కృతార్థోఽహం న సంశయః ।
అన్యత్ పృచ్ఛామి తత్తథ్యం కథయస్వ సవిస్తరం ॥ 18 ॥
సర్వకర్మ పరిత్యజ్య మామేకం శరణం వ్రజ ।
పురా ప్రోక్తస్య తాత్పర్యం శ్రోతుమిచ్ఛామి తద్వద ॥ 19 ॥
శ్రీభగవానువాచ ।
నిత్యం నైమిత్తికం కార్యం స్వాభావ్యం చ నిషేధితం ।
ఏతత్ పంచవిధం కర్మ విశేషం శృణు కథ్యతే ॥ 20 ॥
కర్తుం విధానం యద్వేదే నిత్యాది విహితం మతం ।
నివారయతి యద్వేదస్తన్నిషిద్ధం పరంతప ।
వేదః స్వాభావికే సర్వం ఔదసీన్యావలంబితః ॥ 21 ॥
ప్రత్యవాయో భవేద్యస్యాఽకరణే నిత్యమేవ తత్ ।
ఫలం నాస్తీతి నిత్యస్య కేచిద్వదంతి పండితాః ॥ 22 ॥
న సత్ తద్యుక్తితః పార్థ కర్తవ్యం నిష్ఫలం కథం ।
న ప్రవృత్తిః ఫలాభావే తాం వినాచరణం న హి ॥ 23 ॥
నిత్యేనైవ దేవలోకం తథైవ బుద్ధిశోధనం ।
ఫలమకరణే పాపం ప్రత్యవాయాచ్చ దృశ్యతే ॥ 24 ॥
ప్రత్యవాయః ఫలం పాపం ఫలాభావే న సంభవేత్ ।
నాభావాజ్జాయతే భావో ఫలాభావో న సమ్మతః ॥ 25 ॥
నైమిత్తికం నిమిత్తేన కర్తవ్యం విహితం సదా ।
చంద్రసూర్యగ్రహే దానం శ్రాద్ధాది తర్పణం యథా ॥ 26 ॥
కామ్యం తత్ కామనాయుక్తం స్వర్గాదిసుఖసాధనం ।
ధనాగమశ్చ కుశలం సమృద్ధిర్జయ ఐహికే ॥ 27 ॥
తద్బంధదృఢతాహేతుః సత్యబుద్ధేస్తు సంసృతౌ ।
అతః ప్రయత్నతస్త్యాజ్యః కామ్యంచైవ నిషేధితం ॥ 28 ॥
అధికారివిశేషే తు కామ్యస్యాప్యుపయోగితా ।
కామనాసిద్ధిరుక్తత్వాత్ కామ్యే లోభప్రదర్శనాత్ ॥ 29 ॥
ప్రవృత్తిజననాచ్చైవ లోభవాక్యం ప్రలోభనాత్ ।
బహిర్ముఖానాం దుర్వృత్తినివృత్తిః కామ్యకర్మభిః ॥ 30 ॥
సత్ప్రవృత్తివివృద్ధ్యర్థం విధానం కామ్యకర్మణాం ।
కామ్యోఽవాంతరభోగశ్చ తదంతే బుద్ధిశోధనం ॥ 31 ॥
ఈశ్వరారాధనాదుగ్ధం కామనాజలమిశ్రితం ।
వైరాగ్యానలతాపేన తజ్జలం పరిశోష్యతే ॥ 32 ॥
ఈశ్వరారాధనా తత్ర దుగ్ధవదవశిష్యతే ।
తేన శుద్ధం భవేచ్చిత్తం తాత్పర్యం కామకర్మణః ॥ 33 ॥
కర్మబీజాదిహైకస్మాజ్జాయతే చాంకురద్వయం ।
అపూర్వమేకమపరా వాసనా పరికీర్తితా ॥ 34 ॥
భవత్యపూర్వతో భోగో దత్వా భోగం స నశ్యతి ।
వాసనా సూయతే కర్మ శుభాశుభవిభేదతః ॥ 35 ॥
వాసనయా భవేత్ కర్మ కర్మణా వాసనా పునః ।
ఏతాభ్యాం భ్రమితో జీవః సంసృతేర్న నివర్తతే ॥ 36 ॥
దుఃఖహేతుస్తతః కర్మ జీవానాం పదశృంఖలం ।
చింతా వైషమ్యచిత్తస్య అశేషదుఃఖకారణం ॥ 37 ॥
సర్వం కర్మ పరిత్యజ్య ఏకం మాం శరణం వ్రజేత్ ।
మాంశబ్దస్తత్త్వదృష్ట్యా తు న హి సంఘాతదృష్టితః ॥ 38 ॥
ఏకోఽహం సచ్చిదానందస్తాత్పర్యేణ తమాశ్రయ ।
సదేకాసీదితి శ్రౌతం ప్రమాణమేకశబ్దకే ।
ఏకం మాం సర్వభూతేషు యః పశ్యతి స పశ్యతి ॥ 39 ॥
సర్వకర్మ మహాబాహో త్యజేత్ సన్న్యాసపూర్వకం ।
సర్వకర్మ తథా చింతాం త్యక్త్వా సన్న్యాసయోగతః ।
జానీయాదేకమాత్మానం సదా తచ్చిత్తసంయతః ॥ 40 ॥
విధినా కర్మసంత్యాగః సన్న్యాసేన వివేకతః ।
అవైధం స్వేచ్ఛయా కర్మ త్యక్త్వా పాపేన లిప్యతే ॥ 41 ॥
ఆత్మజ్ఞానం వినా న్యాసం పాతిత్యాయైవ కల్ప్యతే ।
కర్మ బ్రహ్మోభయభ్రష్టో నద్యాం ద్వికూలవర్జితః ।
అహంకారమహాగ్రాహగ్రస్యమానో వినశ్యతి ॥ 42 ॥
జాఠరే భరణే రక్తః సంసక్తః సంచయే తథా ।
పరాఙ్ముఖః స్వాత్మతత్త్వే స సన్న్యాసీ విడంబితః ॥ 43 ॥
సర్వకర్మవిరాగేణ సన్న్యసేద్విధిపూర్వకం ।
అథవా సన్న్యసేత్ కర్మ జన్మహేతుం హి సర్వతః ॥ 44 ॥
ఏకం మాం సంశ్రయేత్ పార్థ సచ్చిదానందమవ్యయం ।
అహంపదస్య లక్ష్యం తదహమః సాక్షి నిష్కలం ॥ 45 ॥
ఆత్మానం బ్రహ్మరూపేణ జ్ఞాత్వా ముక్తో భవార్జున ॥ 46 ॥
దేహాత్మమానినాం దృష్టిర్దేహేఽహంమమశబ్దతః ।
కుబుద్ధయో న జానంతి మమ భావమనామయం ॥ 47 ॥
చైతన్యం త్వమహం సర్వం స్వరూపమవలోకయ ।
ఇతి తే కథితం తత్త్వం సర్వసారమనుత్తమం ॥ 48 ॥
ఇత్యధ్యాత్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శ్రీవాసుదేవార్జునసంవాదే
శాంతిగీతాయాం పంచమోఽధ్యాయః ॥5 ॥
అథ షష్ఠోఽధ్యాయః ।
అర్జున ఉవాచ ।
కిం కర్తవ్యం విదాం కృష్ణ కిం నిరుద్ధం వదస్వ మే ।
విశేషలక్షణం తేషాం విస్తరేణ ప్రకాశయ ॥ 1 ॥
శ్రీకృష్ణ ఉవాచ ।
కర్తవ్యం వాప్యకర్తవ్యం నాస్తి తత్త్వవిదాం సఖే ।
తేఽకర్తారో బ్రహ్మరూపా నిషేధవిధివర్జితాః ॥ 2 ॥
వేదః ప్రభుర్న వై తేషాం నియోజననిషేధనే ।
స్వయం బ్రహ్మ సదానందా విశ్రాంతాః పరమాత్మని ॥ 3 ॥
న ప్రవృత్తిర్నివృత్తిర్వా శుభే వాప్యశుభే తథా ।
ఫలం భోగస్తథా కర్మ నాదేహస్య భవేత్క్వచిత్ ॥ 4 ॥
దేహః ప్రాణో మనో బుద్ధిశ్చిత్తాహంకారమింద్రియం ।
దైవం చ వాసనా చేష్టా తద్యోగాత్ కర్మ సంభవేత్ ॥ 5 ॥
జ్ఞానీ సర్వం విచారేణ నిరస్య జడబోధతః ।
స్వరూపే సచ్చిదానందే విశ్రాంతశ్చాద్వయత్వతః ॥ 6 ॥
కర్మలేశో భవేన్నాస్య నిష్క్రియాత్మతయా యతేః ।
తస్యైవ ఫలభోగః స్యాద్యేన కర్మ కృతం భవేత్ ॥ 7 ॥
శరీరే సతి యత్కర్మ భవతీతి ప్రపశ్యసి ।
అహంకారశ్చ సాభాసః కర్తా భోక్తాత్ర కర్మణః ॥ 8 ॥
సాక్షిణా భాస్యతే సర్వం జ్ఞానీ సాక్షీ స్వయంప్రభః ।
సంగస్పర్శౌ తతో న స్తో భానువల్లోకకర్మభిః ॥ 9 ॥
విచరతి గృహకార్యే త్యక్తదేహాభిమానో
విహరతి జనసంగే లోకయాత్రానురూపం ।
పవనసమవిహారీ రాగసంగాదిముక్తో
విలసతి నిజరూపే తత్త్వవిద్వ్యక్తలింగః ॥ 10 ॥
లక్షణం కిం తే వక్ష్యామి స్వభావతో విలక్షణః ।
భావాతీతస్య కో భావః కిమలక్ష్యస్య లక్షణం ॥ 11 ॥
విహరేద్వివిధైర్భావైర్భావాభావవివర్జితః ।
సర్వాచారానతీతః స నానాచారైశ్చరేద్యతిః ॥ 12 ॥
ప్రారబ్ధైర్నీయతే దేహః కంచుకం పవనైర్యథా ।
భోగే నియోజ్యతే కాలే యథాయోగ్యం శరీరకం ॥ 13 ॥
నానావేశధరో యోగీ విముక్తః సర్వవేశతః ।
క్వచిద్భిక్షుః క్వచిన్నగ్నో భోగే మగ్నమనాః క్వచిత్ ॥ 14 ॥
శైలూషసదృశో వేశైర్నానారూపధరః సదా ।
భిక్షాచారరతః కశ్చిత్ కశ్చిత్తు రాజవైభవః ॥ 15 ॥
కశ్చిద్భోగరతః కామీ కశ్చిద్వైరాగ్యమాశ్రితః ।
దివ్యవాసాశ్చీరాచ్ఛన్నో దిగ్వాసా బద్ధమేఖలః ॥ 16 ॥
కశ్చిత్ సుగంధలిప్తాంగః కశ్చిద్భస్మానులేపితః ।
కశ్చిద్భోగవిహారీ చ యువతీ-యాన-తాంబూలైః ॥ 17 ॥
కశ్చిదున్మత్తవద్వేశః పిశాచ ఇవ వా వనే ।
కశ్చిన్మౌనీ భవేత్ పార్థ కశ్చిద్వక్తాతితార్కికః ॥ 18 ॥
కశ్చిచ్ఛుభాశీః సత్పాత్రః కశ్చిత్తద్భావవర్జితః ।
కశ్చిద్గృహీ వనస్థోఽన్యః కశ్చిన్మూఢోఽపరః సుఖీ ॥ 19 ॥
ఇత్యాది వివిధైర్భావైశ్చరంతి జ్ఞానినో భువి ।
అవ్యక్తా వ్యక్తలింగశ్చ భ్రమంతి భ్రమవర్జితాః ॥ 20 ॥
నానాభావేన వేశేన చరంతి గతసంశయాః ।
న జ్ఞాయతే తు తాన్ దృష్ట్వా కించిచ్చిహ్నంచ బాహ్యతః ॥ 21 ॥
దేహాత్మబుద్ధితో లోకే బాహ్యలక్షణమీక్షతే ।
అంతర్భావే న వై వేద్యో బహిర్లక్షణతః క్వచిత్ ॥ 22 ॥
యో జానాతి స జానాతి నాన్యే వాదరతా జనాః ।
శాస్త్రారణ్యే భ్రమంతే తే న తేషాం నిష్కృతిః క్వచిత్ ॥ 23 ॥
దుష్ప్రాప్యతత్త్వం బహునా ధనేన లభ్యం పరం జన్మశతేన చైవ ।
భాగ్యం యది స్యాచ్ఛుభసంచయేన పుణ్యేన చాచార్యకృపావశేన ॥ 24 ॥
యది సర్వం పరిత్యజ్య మయి భక్తిపరాయణః ।
సాధయేదేకచిత్తేన సాధనాని పునః పునః ॥ 25 ॥
విధాయ కర్మ నిష్కామం సత్ప్రీతి-లాభ-మానసః ।
మయి కృత్వార్పణం సర్వం చిత్తశుద్ధిరవాప్యతే ॥ 26 ॥
తతో వివేకసంప్రాప్తః సాధనాని సమాచరేత్ ।
ఆత్మవాసనయా యుక్తో బుభుత్సుర్వ్యగ్రమానసః ॥ 27 ॥
సంశ్రయేత్ సద్గురుం ప్రాజ్ఞం దంభాదిదోషవర్జితః ।
గురుసేవారతో నిత్యం తోషయేద్గురుమీశ్వరం ।
తత్త్వాతీతో భవేత్తత్త్వం లబ్ధ్వా గురుప్రసాదతః ॥ 28 ॥
గురౌ ప్రసన్నే పరతత్త్వలాభస్తతః క్వ తాపో భవబంధముక్తః ।
విముక్తసంగః పరమాత్మరూపో న సంసరేత్ సోఽపి పునర్భవాబ్ధౌ ॥ 29 ॥
జ్ఞానీ కశ్చిద్విరక్తః ప్రవిరతవిషయస్త్యక్తభోగో నిరాశః
కశ్చిద్భోగీ ప్రసిద్ధో విచరతి విషయే భోగరాగప్రసక్తః ।
ప్రారబ్ధస్తత్ర హేతుర్జనయతి వివిధా వాసనాః కర్మయోగాత్
ప్రారబ్ధే యస్య భోగః స యతతి విభవే భోగహీనో విరక్తః ॥ 30 ॥
ప్రారబ్ధాద్వాసనా చేచ్ఛా ప్రవృత్తిర్జాయతే నృణాం ।
ప్రవృత్తో వా నివృత్తో వా ప్రభుత్వం తస్య సర్వతః ॥ 31 ॥
భోగో జ్ఞానం భవేద్దేహే ఏకేనారబ్ధకర్మణా ।
ప్రారబ్ధం భోగదం లోకే దత్వా భోగం వినశ్యతి ॥ 32 ॥
ప్రారబ్ధం లక్ష్యసంపన్నే ఘటవజ్జ్ఞానజన్మతః ।
శేషస్తిష్ఠేత్సముత్పన్నే ఘటే చక్రస్య వేగవత్ ॥ 33 ॥
ప్రారబ్ధం విదుషాః పార్థ జ్ఞానోత్తరమృషాత్మకం ।
కర్తుం నాతిశయం కించిత్ ప్రారబ్ధం జ్ఞానినాం క్షమం ॥ 34 ॥
తద్దేహారంభికా శక్తిర్భోగదానాయ దేహినాం ।
దద్యాజ్జ్ఞానోత్తరం భోగం దేహాభాసం విధాయ తత్ ॥ 35 ॥
ఆభాసశరీరే భోగో భవేత్ ప్రారబ్ధకల్పితే ।
ముక్తో జ్ఞానదశాయాంతు తత్త్వజ్ఞో భోగవర్జితః ॥ 36 ॥
ఇత్యధ్యాత్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శ్రీవాసుదేవార్జునసంవాదే
శాంతిగీతాయాం షష్ఠోఽధ్యాయః ॥6 ॥
అథ సప్తమోఽధ్యాయః ।
శ్రీభగవనువాచ ।
సారం తత్త్వం ప్రవక్ష్యామి తచ్ఛృణుష్వ సఖేఽర్జున ।
అతిగుహ్యం మహత్పూర్ణం యచ్ఛ్రుత్వా ముచ్యతే నరః ॥ 1 ॥
పూర్ణం చైతన్యమేకం సత్తతోఽన్యన్న హి కించన ।
న మాయా నేశ్వరో జీవో దేశః కాలశ్చరాచరం ॥ 2 ॥
న త్వం నాహం న వా పృథ్వీ నేమే లోకా భువాదయః ।
కించిన్నాస్త్యపి లేశేన నాస్తి నాస్తీతి నిశ్చిను ॥ 3 ॥
కేవలం బ్రహ్మమాత్రం సన్నాన్యదస్తీతి భావయ ।
పశ్యసి స్వప్నవత్సర్వం వివర్తం చేతనే ఖలు ॥ 4 ॥
విషయం దేశకాలాదిం భోక్తృజ్ఞాతృక్రియాదికం ।
మిథ్యా తత్స్వప్నవద్భానం న కించిన్నాపి కించన ॥ 5 ॥
యత్సత్త్వం సతతం ప్రకాశమమలం సంసారధారావహం
నాన్యత్ కించ తరంగఫేనసలిలం సత్తైవ విశ్వం తథా ।
దృశ్యం స్వప్నమయం న చాస్తి వితతం మాయామయం దృశ్యతే
చైతన్యం విషయో విభాతి బహుధా బ్రహ్మాదికం మాయయా ॥ 6 ॥
విశ్వం దృశ్యమసత్యమేతదఖిలం మాయావిలాసాస్పదం
ఆత్మాఽజ్ఞాననిదానభానమనృతం సద్వచ్చ మోహాలయం ।
బాధ్యం నాశ్యమచింత్యచిత్రరచితం స్వప్నోపమం తద్ధ్రువం
ఆస్థాం తత్ర జహి స్వదుఃఖనిలయే రజ్జ్వాం భుజంగోపమే ॥ 7 ॥
అర్జున ఉవాచ ।
నిర్గుణం పరమం బ్రహ్మ నిర్వికారం వినిష్క్రియం ।
జగత్సృష్టిః కథం తస్మాద్భవతి తద్వదస్వ మే ॥ 8 ॥
శ్రీభగవానువాచ ।
సృష్టిర్నాస్తి జగన్నాస్తి జీవో నాస్తి తథేశ్వరః ।
మాయయా దృశ్యతే సర్వం భాస్యతే బ్రహ్మసత్తయా ॥ 9 ॥
యథా స్తిమితగంభీరే జలరాశౌ మహార్ణవే ।
సమీరణవశాద్వీచిర్న వస్తు సలిలేతరత్ ॥ 10 ॥
తథా హి పూర్ణచైతన్యే మాయయా దృశ్యతే జగత్ ।
న తరంగో జలాద్భిన్నో బ్రహ్మణోఽన్యజ్జగన్న హి ॥ 11 ॥
చైతన్యం విశ్వరూపేణ భాసతే మాయయా తథా ।
కించిద్భవతి నో సత్యం స్వప్నకర్మేవ నిద్రయా ॥ 12 ॥
యావన్నిద్రా ఋతం తావత్ తథాఽజ్ఞానాదిదం జగత్ ।
న మాయా కురుతే కించిన్మాయావీ న కరోత్యణు ।
ఇంద్రజాలసమం సర్వం బద్ధదృష్టిః ప్రపశ్యతి ॥ 13 ॥
అజ్ఞానజనబోధార్థం బాహ్యదృష్ట్యా శ్రుతీరితం ।
బాలానాం ప్రీతయే యద్వద్ధాత్రీ జల్పతి కల్పితం ।
తత్ప్రకారం ప్రవక్ష్యామి శృణుష్వ కుంతినందన ॥ 14 ॥
చైతన్యే విమలే పూర్ణే కస్మిన్ దేశేఽణుమాత్రకం ।
అజ్ఞానముదితం సత్తాం చైతన్యస్ఫూర్తిమాశ్రితం ॥ 15 ॥
తదజ్ఞానం పరిణతం స్వస్యైవ శక్తిభేదతః ।
మాయారూపా భవేదేకా చావిద్యారూపిణీతరా ॥ 16 ॥
సత్త్వప్రధానమాయాయాం చిదాభాసో విభాసితః ।
చిదధ్యాసాచ్చిదాభాస ఈశ్వరోఽభూత్స్వమాయయా ॥ 17 ॥
మాయావృత్యా భవేదీశః సర్వజ్ఞః సర్వశక్తిమాన్ ।
ఇచ్ఛాది సర్వకర్తృత్వం మాయావృత్యా తథేశ్వరే ॥ 18 ॥
తతః సంకల్పవానీశస్తద్వృత్యా స్వేచ్ఛయా స్వతః ।
బహుః స్యామహమేవైకః సంకల్పోఽస్య సముత్థితః ॥ 19 ॥
మాయాయా ఉద్గతః కాలో మహాకాల ఇతి స్మృతః ।
కాలశక్తిర్మహాకాలీ చాద్యా సద్యసముద్భవాత్ ॥ 20 ॥
కాలేన జాయతే సర్వం కాలే చ పరితిష్ఠతి ।
కాలే విలయమాప్నోతి సర్వే కాలవశానుగాః ॥ 21 ॥
సర్వవ్యాపీ మహాకాలో నిరాకారో నిరామయః ।
ఉపాధియోగతః కాలో నానాభావేన భాసతే ॥ 22 ॥
నిమేషాదిర్యుగః కల్పః సర్వం తస్మిన్ ప్రకాశితం ।
కాలతోఽభూన్మహత్తత్త్వం మహత్తత్త్వాదహంకృతిః ॥ 23 ॥
త్రివిధః సోఽప్యహంకారః సత్త్వాదిగుణభేదతః ।
అహంకారాద్భవేత్ సూక్ష్మతన్మాత్రాణ్యపి పంచ వై ॥ 24 ॥
సూక్ష్మాణి పంచభూతాని స్థూలాని వ్యాకృతాని తు ।
సత్త్వాంశాత్ సూక్ష్మభూతానాం క్రమాద్ధీంద్రియపంచకం ।
అంతఃకరణమేకం తత్ సమష్టిగుణతత్త్వతః ॥ 25 ॥
కర్మేంద్రియాణి రజసః ప్రత్యేకం భూతపంచకాత్ ।
పంచవృత్తిమయః ప్రాణః సమష్టిః పంచరాజసైః ॥ 26 ॥
పంచీకృతం తామసాంశం తత్పంచస్థూలతాం గతం ।
స్థూలభూతాత్ స్థూలసృష్టిర్బ్రహ్మాండశరీరాదికం ॥ 27 ॥
మాయోపాధిర్భవేదీశశ్చావిద్యా జీవకారణం ।
శుద్ధసత్త్వాధికా మాయా చావిద్యా సా తమోమయీ ॥ 28 ॥
మలినసత్త్వప్రధానా హ్యవిద్యాఽఽవరణాత్మికా ।
చిదాభాసస్తత్ర జీవః స్వల్పజ్ఞశ్చాపి తద్వశః ।
చైతన్యే కల్పితం సర్వం బుద్బుదా ఇవ వారిణి ॥ 29 ॥
తైలబిందుర్యథా క్షిప్తః పతితః సరసీజలే ।
నానారూపేణ విస్తీర్ణో భవేత్తన్న జలం తథా ॥ 30 ॥
అనంతపూర్ణచైతన్యే మహామాయా విజృంభితా ।
కస్మిన్ దేశే చాణుమాత్రం బిభృతా నామరూపతః ॥ 31 ॥
న మాయాతిశయం కర్తుం బ్రహ్మణి కశ్చిదర్హతి ।
చైతన్యం స్వబలేనైవ నానాకారం ప్రదర్శయేత్ ॥ 32 ॥
వివర్తం స్వప్నవత్సర్వమధిష్ఠానే తు నిర్మలే ।
ఆకాశే ధూమవన్మాయా తత్కార్యమపి విస్తృతం ।
సంగః స్పర్శస్తతో నాస్తి నాంబరం మలినం తతః ॥ 33 ॥
కార్యానుమేయా సా మాయా దాహకానలశక్తివత్ ।
అధిజ్ఞైరనుమీయేత జగద్దృష్ట్యాస్య కారణం ॥ 34 ॥
న మాయా చైతన్యే న హి దినమణావంధకారప్రవేశః
దివాంధాః కల్పంతే దినకరకరే శార్వరం ఘోరదృష్ట్యా ।
న సత్యం తద్భావః స్వమతివిషయం నాస్తి తల్లేశమాత్రః
తథా మూఢాః సర్వే మనసి సతతం కల్పయంత్యేవ మాయా ॥ 35 ॥
స్వసత్తాహీనరూపత్వాదవస్తుత్వాత్తథైవ చ ।
అనాత్మత్వాజ్జడత్వాచ్చ నాస్తి మాయేతి నిశ్చిను ॥ 36 ॥
మాయా నాస్తి జగన్నాస్తి నాస్తి జీవస్తథేశ్వరః ।
కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ స్వప్నకల్పేవ కల్పనా ॥ 37 ॥
ఏకం వక్త్రం న యోగ్యం తద్ద్వితీయం కుత ఇష్యతే ।
సంఖ్యాబద్ధం భవేదేకం బ్రహ్మణి తన్న శోభతే ॥ 38 ॥
లేశమాత్రం న హి ద్వైతం ద్వైతం న సహతే శ్రుతిః ।
శబ్దాతీతం మనోఽతీతం వాక్యాతీతం సదామలం ।
ఉపమాభావహీనత్వాదీదృశస్తాదృశో న హి ॥ 39 ॥
న హి తత్ శ్రూయతే శ్రోత్రైర్న స్పృశ్యతే త్వచా తథా ।
న హి పశ్యతి చక్షుస్తద్రసనాస్వాదయేన్న హి ।
న చ జిఘ్రతి తద్ఘ్రాణం న వాక్యం వ్యాకరోతి చ ॥ 40 ॥
సద్రూపో హ్యవినాశిత్వాత్ ప్రకాశత్వాచ్చిదాత్మకః ।
ఆనందః ప్రియరూపత్వాన్నాత్మన్యప్రియతా క్వచిత్ ॥ 41 ॥
వ్యాపకత్వాదధిష్ఠానాద్దేహస్యాత్మేతి కథ్యతే ।
బృంహణత్వాద్బృహత్వాచ్చ బ్రహ్మేతి గీయతే శ్రుతౌ ॥ 42 ॥
యదా జ్ఞాత్వా స్వరూపం స్వం విశ్రాంతిం లభసే సఖే ।
తదా ధన్యః కృతార్థః సన్ జీవన్ముక్తో భవిష్యసి ॥ 43 ॥
మోక్షరూపం తమేవాహుర్యోగినస్తత్త్వదర్శినః ।
స్వరూపజ్ఞానమాత్రేణ లాభస్తత్కంఠహారవత్ ॥ 44 ॥
ప్రబుద్ధతత్త్వస్య తు పూర్ణబోధే న సత్యమాయా న చ కార్యమస్యాః ।
తమస్తమఃకార్యమసత్యసర్వం న దృశ్యతే భానోర్మహాప్రకాశే ॥ 45 ॥
అతస్తతో నాస్తి జగత్ప్రసిద్ధం శుద్ధే పరే బ్రహ్మణి లేశమాత్రం ।
మృషామయం కల్పితనామరూపం రజ్జ్వాం భుజంగో మృది కుంభభాండం ॥ 46 ॥
ఇత్యధ్యాత్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శ్రీవాసుదేవార్జునసంవాదే
శాంతిగీతాయాం సప్తమోఽధ్యాయః ॥7 ॥
అథాష్టమోఽధ్యాయః ।
అర్జున ఉవాచ ।
కిం లక్ష్యం స్వాత్మరూపేణ యద్బ్రహ్మ కథ్యతే విదా ।
యజ్జ్ఞాత్వా బ్రహ్మరూపేణ స్వాత్మానం వేద్మి తద్వద ॥ 1 ॥
శ్రీభగవనువాచ ।
అంగుష్ఠమాత్రః పురుషో హృత్పద్మే యో వ్యవస్థితః ।
తమాత్మానంచ వేత్తారం విద్ధి బుద్ధ్యా సుసూక్ష్మయా ॥ 2 ॥
హృదయకమలం పార్థ అంగుష్ఠపరిమాణతః ।
తత్ర తిష్ఠతి యో భాతి వంశపర్వణీవాంబరం ।
అంగుష్ఠమాత్రం పురుషం తేనైవ వదతి శ్రుతిః ॥ 3 ॥
మహాకాశే ఘటే జాతేఽవకాశో ఘటమధ్యగః ।
ఘటావచ్ఛిన్న ఆకాశః కథ్యతే లోకపండితైః ॥ 4 ॥
కూటస్థోఽపి తథా బుద్ధిః కల్పితా తు యదా భవేత్ ।
తదా కూటస్థచైతన్యః బుద్ధ్యంతస్థం విభాసతే ।
బుద్ధ్యవచ్ఛిన్నచైతన్యం జీవలక్ష్యం త్వమేవ హి ॥ 5 ॥
ప్రజ్ఞానం తచ్చ గాయంతి వేదశాస్త్రవిశారదాః ।
ఆనందం బ్రహ్మశబ్దాభ్యాం విశేషణవిశేషితం ॥ 6 ॥
శృణోతి యేన జానాతి పశ్యతి చ విజిఘ్రతి ।
స్వాదాస్వాదం విజానాతి శీతంచోష్ణాదికం తథా ॥ 7 ॥
చైతన్యం వేదనారూపం తత్సర్వవేదనాశ్రయం ।
అలక్ష్యం శుద్ధచైతన్యం కూటస్థం లక్షయేత్ శ్రుతిః ॥ 8 ॥
బుద్ధ్యావచ్ఛిన్నచైతన్యం వృత్యారూఢం యదా భవేత్ ।
జ్ఞానశబ్దాభిధం తర్హి తేన చైతన్యబోధనం ॥ 9 ॥
యదా వృత్తిః ప్రమాణేన విషయేణైకతాం వ్రజేత్ ।
వృత్తవిషయచైతన్యే ఏకత్వేన ఫలోదయః ॥ 10 ॥
తదా వృత్తిలయే ప్రాప్తే జ్ఞానం చైతన్యమేవ తత్ ।
ప్రబోధనాయ చైతన్యం జ్ఞానశబ్దేన కథ్యతే ॥ 11 ॥
శృణోషి వీక్షసే యద్యత్తత్ర సంవిదనుత్తమా ।
అనుస్యూతతయా భాతి తత్తత్సర్వప్రకాశికా ॥ 12 ॥
సంవిదం తాం విచారేణ చైతన్యమవధారయ ।
తత్ర పశ్యసి యద్వస్తు జానామీతి విభాసతే ।
తద్ధి సంవిత్ప్రభావేన విజ్ఞేయం స్వరూపం తతః ॥ 13 ॥
సర్వం నిరస్య దృశ్యత్వాదనాత్మత్వాజ్జడత్వతః ।
తమవిచ్ఛిన్నమాత్మానం విద్ధి సుసూక్ష్మయా ధియా ॥ 14 ॥
యా సంవిత్ సైవ హి త్వాత్మా చైతన్యం బ్రహ్మ నిశ్చిను ।
త్వంపదస్య చ లక్ష్యం తజ్జ్ఞాతవ్యం గురువాక్యతః ॥ 15 ॥
ఘటాకాశో మహాకాశ ఇవ జానీహి చైకతాం ।
అఖండత్వం భవేదైక్యం జ్ఞాత్వా బ్రహ్మమయో భవ ॥ 16 ॥
కుంభాకాశమహాకాశో యథాఽభిన్నో స్వరూపతః ।
తథాత్మబ్రహ్మణోఽభేదం జ్ఞాత్వా పూర్ణో భవార్జున ॥ 17 ॥
నానాధారే యథాకాశః పూర్ణ ఏకో హి భాసతే ।
తథోపాధిషు సర్వత్ర చైకాత్మా పూర్ణనిరద్వయః ॥ 18 ॥
యథా దీపసహస్రేషు వహ్నిరేకో హి భాస్వరః ।
తథా సర్వశరీరేషు హ్యేకాత్మా చిత్సదవ్యయః ॥ 19 ॥
సహస్రధేనుషు క్షీరం సర్పిరేకం న భిద్యతే ।
నానారణిప్రస్తరేషు కృశానుర్భేదవర్జితః ॥ 20 ॥
నానాజలాశయేష్వేవం జలమేకం స్ఫురత్యలం ।
నానావర్ణేషు పుష్పేషు హ్యేకం తన్మధురం మధు ॥ 21 ॥
ఇక్షుదండేష్వసంఖ్యేషు చైకం హి రసమైక్షవం ।
తథా హి సర్వభావేషు చైతన్యం పూర్ణమద్వయం ॥ 22 ॥
అద్వయే పూర్ణచైతన్యే కల్పితం మాయయాఖిలం ।
మృషా సర్వమధిష్ఠానం నానారూపేణ భాసతే ॥ 23 ॥
అఖండే విమలే పూర్ణే ద్వైతగంధవివర్జితే ।
నాన్యత్కించిత్కేవలం సన్నానాభావేన రాజతే ॥ 24 ॥
స్వప్నవద్దృశ్యతే సర్వం చిద్వివర్తం చిదేవ హి ।
కేవలం బ్రహ్మమాత్రంతు సచ్చిదానందమవ్యయం ॥ 25 ॥
సచ్చిదానందశబ్దేన తల్లక్ష్యం లక్షయేత్ శ్రుతిః ।
అక్షరమక్షరాతీతం శబ్దాతీతం నిరంజనం ।
తత్స్వరూపం స్వయం జ్ఞాత్వా బ్రహ్మవిత్త్వం పరిత్యజ ॥ 26 ॥
అభిమానావృతిర్ముఖ్యా తేనైవ స్వరూపావృతిః ।
పంచకోశేష్వహంకారః కర్తృభావేన రాజతే ॥ 27 ॥
బ్రహ్మవిత్త్వాభిమానం యద్భవేద్విజ్ఞానసంజ్ఞితే ।
అహంకారస్య తద్ధర్మ పిహితే స్వరూపేఽమలే ॥ 28 ॥
అతః సంత్యజ్య తద్భావం కేవలం స్వరూపే స్థితం ।
తత్త్వజ్ఞానమితి ప్రాహుర్యోగినస్తత్త్వదర్శినః ॥ 29 ॥
అంధకారగృహే శాయీ శరీరం తూలికావృతం ।
దేహాదికం చ నాస్తీతి నిశ్చయేన విభావయ ॥ 30 ॥
న పశ్యసి తదా కించిద్విభాతి సాక్షి సత్స్వయం ।
అహమస్మీతి భావేన చాంతః స్ఫురతి కేవలం ॥ 31 ॥
నిఃశేషత్యక్తసంఘాతః కేవలః పురుషః స్వయం ।
అస్తి నాస్తి బుద్ధిధర్మే సర్వాత్మనా పరిత్యజేత్ ॥ 32 ॥
అహం సర్వాత్మనా త్యక్త్వా సర్వభావేన సర్వదా ।
అహమస్మీత్యహం భామి విసృజ్య కేవలో భవ ॥ 33 ॥
జాగ్రదపి సుషుప్తిస్థో జాగ్రద్ధర్మవివర్జితః ।
సౌషుప్తే క్షయితే ధర్మే త్వజ్ఞానే చేతనః స్వయం ॥ 34 ॥
హిత్వా సుషుప్తావజ్ఞానం యద్భావో భావవర్జితః ।
ప్రజ్ఞయా స్వరూపం జ్ఞాత్వా ప్రజ్ఞాహీనస్తథా భవ ॥ 35 ॥
న శబ్దః శ్రవణం నాపి న రూపం దర్శనం తథా ।
భావాభావౌ న వై కించిత్ సదేవాస్తి న కించన ॥ 36 ॥
సుసూక్ష్మయా ధియా బుద్ధ్వా స్వరూపం స్వస్థచేతనం ।
బుద్ధౌ జ్ఞానేనే లీనాయాం యత్తచ్ఛుద్ధస్వరూపకం ॥ 37 ॥
ఇతి తే కథితం తత్త్వం సారభూతం శుభాశయ ।
శోకో మోహస్త్వయి నాస్తి శుద్ధరూపోఽసి నిష్కలః ॥ 38 ॥
శాంతవ్రత ఉవాచ ।
శ్రుత్వా ప్రోక్తం వాసుదేవేన పార్థో హిత్వాఽఽసక్తిం మాయికేఽసత్యరూపే ।
త్యక్త్వా సర్వం శోకసంతాపజాలం జ్ఞాత్వా తత్త్వం సారభూతం కృతార్థః ॥ 39 ॥
కృష్ణం ప్రణమ్యాథ వినీతభావైర్ధ్యాత్వా హృదిస్థం విమలం ప్రపన్నం ।
ప్రోవాచ భక్త్యా వచనేన పార్థః కృతాంజలిర్భావభరేణ నమ్రః ॥ 40 ॥
అర్జున ఉవాచ ।
త్వమాద్యరూపః పురుషః పురాణో న వేద వేదస్తవ సారతత్త్వం ।
అహం న జానే కిము వచ్మి కృష్ణ నమామి సర్వాంతరసంప్రతిష్ఠం ॥ 41 ॥
త్వమేవ విశ్వోద్భవకారణం సత్ సమాశ్రయస్త్వం జగతః ప్రసిద్ధః ।
అనంతమూర్తిర్వరదః కృపాలుర్నమామి సర్వాంతరసంప్రతిష్ఠం ॥ 42 ॥
వదామి కిం తే పరిశేషతత్త్వం న జానే కించిత్తవ మర్మ గూఢం ।
త్వమేవ సృష్టిస్థితినాశకర్తా నమామి సర్వాంతరసంప్రతిష్ఠం ॥ 43 ॥
విశ్వరూపం పురా దృష్టం త్వమేవ స్వయమీశ్వరః ।
మోహయిత్వా సర్వలోకాన్ రూపమేతత్ ప్రకాశితం ॥ 44 ॥
సర్వే జానంతి త్వం వృష్ణిః పాండవానాం సఖా హరిః ।
కిం తే వక్ష్యామి తత్తత్త్వం న జానంతి దివౌకసః ॥ 45 ॥
శ్రీభగవానువాచ ।
తత్త్వజ్ఞోఽసి యదా పార్థ తూష్ణీం భవ తదా సఖే ।
యద్దృష్టం విశ్వరూపం మే మాయామాత్రం తదేవ హి ॥ 46 ॥
తేన భ్రాంతోఽసి కౌంతేయ స్వస్వరూపం విచింతయ ।
ముహ్యంతి మాయయా మూఢాస్తత్త్వజ్ఞా మోహవర్జితాః ॥ 47 ॥
శాంతిగీతామిమాం పార్థ మయోక్తాం శాంతిదాయినీం ।
యః శృణుయాత్ పఠేద్వాపి ముక్తః స్యాద్భవబంధనాత్ ॥ 48 ॥
న కదాచిద్భవేత్ సోఽపి మోహితో మమ మాయయా ।
ఆత్మజ్ఞానాచ్ఛోకశాంతిర్భవేద్గీతాప్రసాదతః ॥ 49 ॥
శాంతవ్రత ఉవాచ ।
ఇత్యుక్త్వా భగవాన్ కృష్ణః ప్రఫుల్లవదనః స్వయం ।
అర్జునస్య కరం ధృత్వా యుధిష్ఠిరాంతికం యయౌ ॥ 50 ॥
ఇయం గీతా తు శాంత్యాఖ్యా గుహ్యాద్గుహ్యతరా పరా ।
తవ స్నేహాన్మయా ప్రోక్తా యద్దత్తా గురుణా మయి ॥ 51 ॥
న దాతవ్యా క్వచిన్మోహాచ్ఛఠాయ నాస్తికాయ చ ।
కుతర్కాయ చ మూర్ఖాయ నిర్దేయోన్మార్గవర్తినే ॥ 52 ॥
ప్రదాతవ్యా విరక్తాయ ప్రపన్నాయ ముముక్షవే ।
గురుదైవతభక్తాయ శాంతాయ ఋజవే తథా ॥ 53 ॥
సశ్రద్ధాయ వినీతాయ దయాశీలాయ సాధవే ।
విద్వేషక్రోధహీనాయ దేయా గీతా ప్రయత్నతః ॥ 54 ॥
ఇతి తే కథితా రాజన్ శాంతిగీతా సుగోపితా ।
శోకశాంతికరీ దివ్యా జ్ఞానదీపప్రదీపనీ ॥ 55 ॥
గీతేయం శాంతినామ్నీ మధురిపుగదితా పార్థశోకప్రశాంత్యై
పాపౌఘం తాపసంఘం ప్రహరతి పఠనాత్ సారభూతాతిగుహ్యా ।
ఆవిర్భూతా స్వయం సా స్వగురుకరుణయా శాంతిదా శాంతభావా
కాశీసత్త్వే సభాసా తిమిరచయహరా నర్తయన్ పద్యబంధైః ॥ 56 ॥
ఇత్యధ్యాత్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శ్రీవాసుదేవార్జునసంవాదే
శాంతిగీతాయామష్టమోఽధ్యాయః ॥8 ॥
ఇతి శాంతిగీతా సమాప్తా ॥
– Chant Stotra in Other Languages –
Shanti Gita in Sanskrit – English – Bengali – Gujarati – Kannada – Malayalam – Odia – Telugu – Tamil