॥ Shiva Geetaa Telugu Lyrics ॥
॥ శ్రీశివగీతా ॥
॥ శివ గీతా ॥
అథ శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
1 శివభక్త్యుత్కర్షనిరూపణం నామ ప్రథమోఽధ్యాయః ॥ 1 ॥ 40
2 వైరాగ్యోపదేశో నామ ద్వితీయోఽధ్యాయః ॥ 2 ॥ 43
3 విరజాదీక్షానిరూపణం నామ తృతీయోఽధ్యాయః ॥ 3 ॥ 35
4 శివప్రదుర్భావాఖ్యః నామ చతుర్థోఽధ్యాయః ॥ 4 ॥ 52
5 రామాయ వరప్రదానం నామ పంచమోఽధ్యాయః ॥ 5 ॥ 41
6 విభూతియోగో నామ షష్ఠోఽధ్యాయః ॥ 6 ॥ 60
7 విశ్వరూపదర్శనం నామ సప్తమోఽధ్యాయః ॥ 7 ॥ 47
8 పిండోత్పత్తికథనం నామ అష్టమోఽధ్యాయః ॥ 8 ॥ 70
9 దేహస్వరూపనిర్ణయో నామ నవమోఽధ్యాయః ॥ 9 ॥ 51
10 జీవస్వరూపకథనం నామ దశమోఽధ్యాయః ॥ 10 ॥ 63
11 జీవగత్యాదినిరూపణం నామ ఏకాదశోఽధ్యాయః ॥ 11 ॥ 45
12 ఉపాసనాజ్ఞానఫలం నామ ద్వాదశోఽధ్యాయః ॥ 12 ॥ 42
13 మోక్షయోగో నామ త్రయోదశోఽధ్యాయః ॥ 13 ॥ 38
14 పంచకోశోపపాదనం నామ చతుర్దశోఽధ్యాయః ॥ 14 ॥ 45
15 భక్తియోగో నామ పంచదశోఽధ్యాయః ॥ 15 ॥ 42
16 గీతాధికారినిరూపణం నామ షోడశోఽధ్యాయః ॥ 16 ॥ 69 ట్ = 783
॥ శివ గీతా ॥
అథ ప్రథమోఽధ్యాయః ।
సూత ఉవాచ ॥
అథాతః సంప్రవక్ష్యామి శుద్ధం కైవల్యముక్తిదం ।
అనుగ్రహాన్మహేశస్య భవదుఃఖస్య భేషజం ॥ 1 ॥
న కర్మణామనుష్ఠానైర్న దానైస్తపసాపి వా ।
కైవల్యం లభతే మర్త్యః కింతు జ్ఞానేన కేవలం ॥ 2 ॥
రామాయ దండకారణ్యే పార్వతీపతినా పురా ।
యా ప్రోక్తా శివగీతాఖ్యా గుహ్యాద్గుహ్యతమా హి సా ॥ 3 ॥
యస్యాః శ్రవణమాత్రేణ నృణాం ముక్తిర్ధ్రువం భవేత్ ।
పురా సనత్కుమారాయ స్కందేనాభిహితా హి సా ॥ 4 ॥
సనత్కుమారః ప్రోవాచ వ్యాసాయ మునిసత్తమాః ।
మహ్యం కృపాతిరేకేణ ప్రదదౌ బాదరాయణః ॥ 5 ॥
ఉక్తం చ తేన కస్మైచిన్న దాతవ్యమిదం త్వయా ।
సూతపుత్రాన్యథా దేవాః క్షుభ్యంతి చ శపంతి చ ॥ 6 ॥
అథ పృష్టో మయా విప్రా భగవాన్బాదరాయణః ।
భగవందేవతాః సర్వాః కిం క్షుభ్యంతి శపంతి చ ॥ 7 ॥
తాసామత్రాస్తి కా హానిర్యయా కుప్యంతి దేవతాః ।
పారాశర్యోఽథ మామాహ యత్పృష్టం శృణు వత్స తత్ ॥ 8 ॥
నిత్యాగ్నిహోత్రిణో విప్రాః సంతి యే గృహమేధినః ।
త ఏవ సర్వఫలదాః సురాణాం కామధేనవః ॥ 9 ॥
భక్ష్యం భోజ్యం చ పేయం చ యద్యదిష్టం సుపర్వణాం ।
అగ్నౌ హుతేన హవిషా సత్సర్వం లభ్యతే దివి ॥ 10 ॥
నాన్యదస్తి సురేశానామిష్టసిద్ధిప్రదం దివి ।
దోగ్ధ్రీ ధేనుర్యథా నీతా దుఃఖదా గృహమేధినాం ॥ 11 ॥
తథైవ జ్ఞానవాన్విప్రో దేవానాం దుఃఖదో భవేత్ ।
త్రిదశాస్తేన విఘ్నంతి ప్రవిష్టా విషయం నృణాం ॥ 12 ॥
తతో న జాయతే భక్తిః శివే కస్యాపి దేహినః ।
తస్మాదవిదుషాం నైవ జాయతే శూలపాణినః ॥ 13 ॥
యథాకథంచిజ్జాతాపి మధ్యే విచ్ఛిద్యతే నృణాం ।
జాతం వాపి శివజ్ఞానం న విశ్వాసం భజత్యలం ॥ 14 ॥
ఋషయ ఊచుః ॥
యద్యేవం దేవతా విఘ్నమాచరంతి తనూభృతాం ।
పౌరుషం తత్ర కస్యాస్తి యేన ముక్తిర్భవిష్యతి ॥ 15 ॥
సత్యం సూతాత్మజ బ్రూహి తత్రోపాయోఽస్తి వా న వా ॥
సూత ఉవాచ ॥
కోటిజన్మార్జితైః పుణ్యైః శివే భక్తిః ప్రజాయతే ॥ 16 ॥
ఇష్టాపూర్తాదికర్మాణి తేనాచరతి మానవః ।
శివార్పణధియా కామాన్పరిత్యజ్య యథావిధి ॥ 17 ॥
అనుగ్రహాత్తేన శంభోర్జాయతే సుదృఢో నరః ।
తతో భీతాః పలాయంతే విఘ్నం హిత్వా సురేశ్వరాః ॥ 18 ॥
జాయతే తేన శుశ్రూషా చరితే చంద్రమౌలినః ।
శృణ్వతో జాయతే జ్ఞానం జ్ఞానాదేవ విముచ్యతే ॥ 19 ॥
బహునాత్ర విముక్తేన యస్య భక్తిః శివే దృఢా ।
మహాపాపోపపాపౌఘకోటిగ్రస్తోఽపి ముచ్యతే ॥ 20 ॥
అనాదరేణ శాఠ్యేన పరిహాసేన మాయయా ।
శివభక్తిరతశ్చేత్స్యాదంత్యజోఽపి విముచ్యతే ॥ 21 ॥
ఏవం భక్తిశ్చ సర్వేషాం సర్వదా సర్వతోముఖీ ।
తస్యాం తు విద్యమానాయాం యస్తు మర్త్యో న ముచ్యతే ॥ 22 ॥
సంసారబంధనాత్తస్మాదన్యః కో వాస్తి మూఢధీః ।
నియమాద్యస్తు కుర్వీత భక్తిం వా ద్రోహమేవ వా ॥ 23 ॥
తస్యాపి చేత్ప్రసన్నోఽసౌ ఫలం యచ్ఛతి వాంఛితం ।
ఋద్ధం కించిత్సమాదాయ క్షుల్లకం జలమేవ వా ॥ 24 ॥
యో దత్తే నియమేనాసౌ తస్మై దత్తే జగత్త్రయం ।
తత్రాప్యశక్తో నియమాన్నమస్కారం ప్రదక్షిణాం ॥ 25 ॥
యః కరోతి మహేశస్య తస్మై తుష్టో భవేచ్ఛివః ।
ప్రదక్షిణాస్వశక్తోఽపి యః స్వాంతే చింతయేచ్ఛివం ॥ 26 ॥
గచ్ఛన్సముపవిష్టో వా తస్యాభీష్టం ప్రయచ్ఛతి ।
చందనం బిల్వకాష్ఠస్య పుష్పాణి వనజాన్యపి ॥ 27 ॥
ఫలాని తాదృశాన్యేవ యస్య ప్రీతికరాణి వై ।
దుష్కరం తస్య సేవాయాం కిమస్తి భువనత్రయే ॥ 28 ॥
వన్యేషు యాదృశీ ప్రీతిర్వర్తతే పరమేశితుః ।
ఉత్తమేష్వపి నాస్త్యేవ తాదృశీ గ్రామజేష్వపి ॥ 29 ॥
తం త్యక్త్వా తాదృశం దేవం యః సేవేతాన్యదేవతాం ।
స హి భాగీరథీం త్యక్త్వా కాంక్షతే మృగతృష్ణికాం ॥ 30 ॥
కింతు యస్యాస్తి దురితం కోటిజన్మసు సంచితం ।
తస్య ప్రకాశతే నాయమర్థో మోహాంధచేతసః ॥ 31 ॥
న కాలనియమో యత్ర న దేశస్య స్థలస్య చ ।
యత్రాస్య చిత్రం రమతే తస్య ధ్యానేన కేవలం ॥ 32 ॥
ఆత్మత్వేన శివస్యాసౌ శివసాయుజ్యమాప్నుయాత్ ।
అతిస్వల్పతరాయుః శ్రీర్భూతేశాంశాధిపోఽపి యః ॥ 33 ॥
స తు రాజాహమస్మీతి వాదినం హంతి సాన్వయం ।
కర్తాపి సర్వలోకానామక్షయైశ్వర్యవానపి ॥ 34 ॥
శివః శివోఽహమస్మీతి వాదినం యం చ కంచన ।
ఆత్మనా సహ తాదాత్మ్యభాగినం కురుతే భృశం ॥ 35 ॥
ధర్మార్థకామమోక్షాణాం పారం యస్యాథ యేన వై ।
మునయస్తత్ప్రవక్ష్యామి వ్రతం పాశుపతాభిధం ॥ 36 ॥
కృత్వా తు విరజాం దీక్షాం భూతిరుద్రాక్షధారిణః ।
జపంతో వేదసారాఖ్యం శివనామసహస్రకం ॥ 37 ॥
సంత్యజ్య తేన మర్త్యత్వం శైవీం తనుమవాప్స్యథ ।
తతః ప్రసన్నో భగవాంఛంకరో లోకశంకరః ॥ 38 ॥
భవతాం దృశ్యతామేత్య కైవల్యం వః ప్రదాస్యతి ।
రామాయ దండకారణ్యే యత్ప్రాదాత్కుంభసంభవః ॥ 39 ॥
తత్సర్వం వః ప్రవక్ష్యామి శృణుధ్వం భక్తియోగినః ॥ 40 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
శివభక్త్యుత్కర్షనిరూపణం నామ ప్రథమోఽధ్యాయః ॥ 1 ॥
అథ ద్వితీయోఽధ్యాయః ॥
ఋషయ ఊచుః ॥
కిమర్థమాగతోఽగస్త్యో రామచంద్రస్య సన్నిధిం ।
కథం వా విరజాం దీక్షాం కారయామాస రాఘవం ।
తతః కిమాప్తవాన్ రామః ఫలం తద్వక్తుమర్హసి ॥ 1 ॥
సూత ఉవాచ ॥
రావణేన యదా సీతాఽపహృతా జనకాత్మజా ।
తదా వియోగదుఃఖేన విలపన్నాస రాఘవః ॥ 2 ॥
నిర్నిద్రో నిరహంకారో నిరాహారో దివానిశం ।
మోక్తుమైచ్ఛత్తతః ప్రాణాన్సానుజో రఘునందనః ॥ 3 ॥
లోపాముద్రాపతిర్జ్ఞాత్వా తస్య సన్నిధిమాగమత్ ।
అథ తం బోధయామాస సంసారాసారతాం మునిః ॥ 4 ॥
అగస్త్య ఉవాచ ॥
కిం విషీదసి రాజేంద్ర కాంతా కస్య విచార్యతాం ।
జడః కిం ను విజానాతి దేహోఽయం పాంచభౌతికః ॥ 5 ॥
నిర్లేపః పరిపూర్ణశ్చ సచ్చిదానందవిగ్రహః ।
ఆత్మా న జాయతే నైవ మ్రియతే న చ దుఃఖభాక్ ॥ 6 ॥
సూర్యోఽసౌ సర్వలోకస్య చక్షుష్ట్వేన వ్యవస్థితః ।
తథాపి చాక్షుషైర్దోషైర్న కదాచిద్విలిప్యతే ॥ 7 ॥
సర్వభూతాంతరాత్మాపి తద్వద్దృశ్యైర్న లిప్యతే ।
దేహోఽపి మలపిండోఽయం ముక్తజీవో జడాత్మకః ॥ 8 ॥
దహ్యతే వహ్నినా కాష్ఠైః శివాద్యైర్భక్ష్యతేఽపి వా ।
తథాపి నైవ జానాతి విరహే తస్య కా వ్యథా ॥ 9 ॥
సువర్ణగౌరీ దూర్వాయా దలవచ్ఛ్యామలాపి వా ।
పీనోత్తుంగస్తనాభోగభుగ్నసూక్ష్మవలగ్నికా ॥ 10 ॥
బృహన్నితంబజఘనా రక్తపాదసరోరుహా ।
రాకాచంద్రముఖీ బింబప్రతిబింబరదచ్ఛదా ॥ 11 ॥
నీలేందీవరనీకాశనయనద్వయశోభితా ।
మత్తకోకిలసఀల్లాపా మత్తద్విరదగామినీ ॥ 12 ॥
కటాక్షైరనుగృహ్ణాతి మాం పంచేషుశరోత్తమైః ।
ఇతి యాం మన్యతే మూఢ స తు పంచేషుశాసితః ॥ 13 ॥
తస్యావివేకం వక్ష్యామి శృణుష్వావహితో నృప ।
న చ స్త్రీ న పుమానేష నైవ చాయం నపుంసకః ॥ 14 ॥
అమూర్తః పురుషః పూర్ణో ద్రష్టా దేహీ స జీవినః ।
యా తన్వంగీ మృదుర్బాలా మలపిండాత్మికా జడా ॥ 15 ॥
సా న పశ్యతి యత్కించిన్న శృణోతి న జిఘ్రతి ।
చర్మమాత్రా తనుస్తస్యా బుద్ధ్వా త్యక్షస్వ రాఘవ ॥ 16 ॥
యా ప్రాణాదధికా సైవ హంత తే స్యాద్ఘృణాస్పదం ।
జాయంతే యది భూతేభ్యో దేహినః పాంచభౌతికాః ॥ 17 ॥
ఆత్మా యదేకలస్తేషు పరిపూర్ణః సనాతనః ।
కా కాంతా తత్ర కః కాంతః సర్వ ఏవ సహోదరాః ॥ 18 ॥
నిర్మితాయాం గృహావల్యాం తదవచ్ఛిన్నతాం గతం ।
నభస్తస్యాం తు దగ్ధాయాం న కాంచిత్క్షతిమృచ్ఛతి ॥ 19 ॥
తద్వదాత్మాపి దేహేషు పరిపూర్ణః సనాతనః ।
హన్యమానేషు తేష్వేవ స స్వయం నైవ హన్యతే ॥ 20 ॥
హంతా చేన్మన్యతే హంతుం హతశ్చేన్మన్యతే హతం ।
తావుభౌ న విజానీతో నాయం హంతి న హన్యతే ॥ 21 ॥
అస్మాన్నృపాతిదుఃఖేన కిం ఖేదస్యాస్తి కారణం ।
స్వస్వరూపం విదిత్వేదం దుఃఖం త్యక్త్వా సుఖీ భవ ॥ 22 ॥
రామ ఉవాచ ॥
మునే దేహస్య నో దుఃఖం నైవ చేత్పరమాత్మనః ।
సీతావియోగదుఃఖాగ్నిర్మాం భస్మీకురుతే కథం ॥ 23 ॥
సదాఽనుభూయతే యోఽర్థః స నాస్తీతి త్వయేరితః ।
జాయాతాం తత్ర విశ్వాసః కథం మే మునిపుంగవ ॥ 24 ॥
అన్యోఽత్ర నాస్తి కో భోక్తా యేన జంతుః ప్రతప్యతే ।
సుఖస్య వాపి దుఃఖస్య తద్బ్రూహి మునిసత్తమ ॥ 25 ॥
అగస్త్య ఉవాచ ॥
దుర్జ్ఞేయా శాంభవీ మాయా తయా సంమోహ్యతే జగత్ ।
మాయా తు ప్రకృతిం విద్యాన్మాయినం తు మహేశ్వరం ।26 ॥
తస్యావయవభూతైస్తు వ్యాప్తం సర్వమిదం జగత్.
సత్యజ్ఞానాత్మకోఽనంతో విభురాత్మా మహేశ్వరః ॥ 27 ॥
తస్యైవాంశో జీవలోకే హృదయే ప్రాణినాం స్థితః ।
విస్ఫులింగా యథా వహ్నేర్జాయంతే కాష్ఠయోగతః ॥ 28 ॥
అనాదికర్మసంబద్ధాస్తద్వదంశా మహేశితుః ।
అనాదివాసనాయుక్తాః క్షేత్రజ్ఞా ఇతి తే స్మృతాః ॥ 29 ॥
మనో బుద్ధిరహంకారశ్చిత్తం చేతి చతుష్టయం ।
అంతఃకరణమిత్యాహుస్తత్ర తే ప్రతిబింబితాః ॥ 30 ॥
జీవత్వం ప్రాప్నుయుః కర్మఫలభోక్తార ఏవ తే ।
తతో వైషయికం తేషాం సుఖం వా దుఃఖమేవ వా ॥ 31 ॥
త ఏవ భుంజతే భోగాయతనేఽస్మిన్ శరీరకే ।
స్థావరం జంగమం చేతి ద్వివిధం వపురుచ్యతే ॥ 32 ॥
స్థావరాస్తత్ర దేహాః స్యుః సూక్ష్మా గుల్మలతాదయః ।
అండజాః స్వేదజాస్తద్వదుద్భిజ్జా ఇతి జంగమాః ॥ 33 ॥
యోనిమన్యే ప్రపద్యంతే శరీరత్వాయ దేహినః ।
స్థాణుమన్యేఽనుసంయంతి యథాకర్మ యథాశ్రుతం ॥ 34 ॥
సుఖ్యహం దుఃఖ్యహం చేతి జీవ ఏవాభిమన్యతే ।
నిర్లేపోఽపి పరం జ్యోతిర్మోహితః శంభుమాయయా ॥ 35 ॥
కామః క్రోధస్తథా లోభో మదో మాత్సర్యమేవ చ ।
మోహశ్చేత్యరిషడ్వర్గమహంకారగతం విదుః ॥ 36 ॥
స ఏవ బధ్యతే జీవః స్వప్నజాగ్రదవస్థయోః ।
సుషుప్తౌ తదభావాచ్చ జీవః శంకరతాం గతః ॥ 37 ॥
స ఏవ మాయాసంస్పృష్టః కారణం సుఖదుఃఖయోః ।
శుక్తో రజతవద్విశ్వం మాయయా దృశ్యతే శివే ॥ 38 ॥
తతో వివేకజ్ఞానేన న కోఽప్యత్రాస్తి దుఃఖభాక్ ।
తతో విరమ దుఃఖాత్త్వం కిం ముధా పరితప్యసే ॥ 39 ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
మునే సర్వమిదం తథ్యం యన్మదగ్రే త్వయేరితం ।
తథాపి న జహాత్యేతత్ప్రారబ్ధాదృష్టముల్బణం ॥ 40 ॥
మత్తం కుర్యాద్యథా మద్యం నష్టావిద్యమపి ద్విజం ।
తద్వత్ప్రారబ్ధభోగోఽపి న జహాతి వివేకినం ॥ 41 ॥
తతః కిం బహునోక్తేన ప్రారబ్ధసచివః స్మరః ।
బాధతే మాం దివారాత్రమహంకారోఽపి తాదృశః ॥ 42 ॥
అత్యంతపీడితో జీవః స్థూలదేహం విముంచతి ।
తస్మాజ్జీవాప్తయే మహ్యముపాయః క్రియతాం ద్విజ ॥ 43 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
వైరాగ్యోపదేహో నామ ద్వితీయోఽధ్యాయః ॥ 2 ॥
అథ తృతీయోఽధ్యాయః ॥
అగస్త్య ఉవాచ ॥
న గృహ్ణాతి వచః పథ్యం కామక్రోధాదిపీడితః ।
హితం న రోచతే తస్య ముమూర్షోరివ భేషజం ॥ 1 ॥
మధ్యేసముద్రం యా నీతా సీతా దైత్యేన మాయినా ।
ఆయాస్యతి నరశ్రేష్ఠ సా కథం తవ సంనిధిం ॥ 2 ॥
బధ్యంతే దేవతాః సర్వా ద్వారి మర్కటయూథవత్ ।
కిం చ చామరధారిణ్యో యస్య సంతి సురాంగనాః ॥ 3 ॥
భుంక్తే త్రిలోకీమఖిలాం యః శంభువరదర్పితః ।
నిష్కంటకం తస్య జయః కథం తవ భవిష్యతి ॥ 4 ॥
ఇంద్రజిన్నామ పుత్రో యస్తస్యాస్తీశవరోద్ధతః ।
తస్యాగ్రే సంగరే దేవా బహువారం పలాయితాః ॥ 5 ॥
కుంభకర్ణాహ్వయో భ్రాతా యస్యాస్తి సురసూదనః ।
అన్యో దివ్యాస్త్రసంయుక్తశ్చిరజీవీ బిభీషణః ॥ 6 ॥
దుర్గం యస్యాస్తి లంకాఖ్యం దుర్జేయం దేవదానవైః ।
చతురంగబలం యస్య వర్తతే కోటిసంఖ్యయా ॥ 7 ॥
ఏకాకినా త్వయా జేయః స కథం నృపనందన ।
ఆకాంక్షతే కరే ధర్తుం బాలశ్చంద్రమసం యథా ।
తథా త్వం కామమోహేన జయం తస్యాభివాంఛసి ॥ 8 ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
క్షత్రియోఽహం మునిశ్రేష్ఠ భార్యా మే రక్షసా హృతా ।
యది తం న నిహన్మ్యాశు జీవనే మేఽస్తి కిం ఫలం ॥ 9 ॥
అతస్తే తత్త్వబోధేన న మే కించిత్ప్రయోజనం ।
కామక్రోధాదయః సర్వే దహంత్యేతే తనుం మమ ॥ 10 ॥
అహంకారోఽపి మే నిత్యం జీవనం హంతుముద్యతః ।
హృతాయాం నిజకాంతాయాం శత్రుణాఽవమతస్య వా ॥ 11 ॥
యస్య తత్త్వబుభుత్సా స్యాత్స లోకే పురుషాధమః ।
తస్మాత్తస్య వధోపాయం లంఘయిత్వాంబుధిం రణే ॥ 12 ॥
అగస్త్య ఉవాచ ॥
ఏవం చేచ్ఛరణం యాహి పార్వతీపతిమవ్యయం ।
స చేత్ప్రసన్నో భగవాన్వాంఛితార్థం ప్రదాస్యతి ॥ 13 ॥
దేవైరజేయః శక్రాద్యైర్హరిణా బ్రహ్మణాపి వా ।
స తే వధ్యః కథం వా స్యాచ్ఛంకరానుగ్రహం వినా ॥
అతస్త్వాం దీక్షయిష్యామి విరజామార్గమాశ్రితః ।
తేన మార్గేన మర్త్యత్వం హిత్వా తేజోమయో భవ ॥ 15 ॥
యేన హత్వా రణే శత్రూన్సర్వాన్కామానవాప్స్యసి ।
భుక్త్వా భూమండలే చాంతే శివసాయుజ్యమాప్స్యసి ॥ 16 ॥
సూత ఉవాచ ॥
అథ ప్రణమ్య రామస్తం దండవన్మునిసత్తమం ।
ఉవాచ దుఃఖనిర్ముక్తః ప్రహృష్టేనాంతరాత్మనా ॥ 17 ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
కృతార్థోఽహం మునే జాతో వాంఛితార్థో మమాగతః ।
పీతాంబుధిః ప్రసన్నస్త్వం యది మే కిము దుర్లభం ।
అతస్త్వం విరజాం దీక్షాం బ్రూహి మే మునిసత్తమ ॥ 18 ॥
అగస్త్య ఉవాచ ॥
శుక్లపక్షే చతుర్దశ్యామష్టమ్యాం వా విశేషతః ।
ఏకాదశ్యాం సోమవారే ఆర్ద్రాయాం వా సమారభేత్ ॥ 19 ॥
యం వాయుమాహుర్యం రుద్రం యమగ్నిం పరమేశ్వరం ।
పరాత్పరతరం చాహుః పరాత్పరతరం శివం ॥ 20 ॥
బ్రహ్మణో జనకం విష్ణోర్వహ్నేర్వాయోః సదాశివం ।
ధ్యాత్వాగ్నినాఽవసథ్యాగ్నిం విశోధ్య చ పృథక్పృథక్ ॥ 21 ॥
పంచభూతాని సంయమ్య ధ్యాత్వా గుణవిధిక్రమాత్ ।
మాత్రాః పంచ చతస్రశ్చ త్రిమాత్రాదిస్తతః పరం ॥ 22 ॥
ఏకమాత్రమమాత్రం హి ద్వాదశాంతం వ్యవస్థితం ।
స్థిత్యాం స్థాప్యామృతో భూత్వా వ్రతం పాశుపతం చరేత్ ॥ 23 ॥
ఇదం వ్రతం పాశుపతం కరిష్యామి సమాసతః ।
ప్రాతరేవం తు సంకల్ప్య నిధాయాగ్నిం స్వశాఖయా ॥ 24 ॥
ఉపోషితః శుచిః స్నాతః శుక్లాంబరధరః స్వయం ।
శుక్లయజ్ఞోపవీతశ్చ శుక్లమాల్యానులేపనః ॥ 25 ॥
జుహుయాద్విరజామంత్రైః ప్రాణాపానాదిభిస్తతః ।
అనువాకాంతమేకాగ్రః సమిదాజ్యచరూన్పృథక్ ॥ 26 ॥
ఆత్మన్యగ్నిం సమారోప్య యాతే అగ్నేతి మంత్రతః ।
భస్మాదాయాగ్నిరిత్యాద్యైర్విమృజ్యాంగాని సంస్పృశేత్ ॥ 27 ॥
భస్మచ్ఛన్నో భవేద్విద్వాన్మహాపాతకసంభవైః ।
పాపైర్విముచ్యతే సత్యం ముచ్యతే చ న సంశయః ॥ 28 ॥
వీర్యమగ్నేర్యతో భస్మ వీర్యవాన్భస్మసంయుతః ।
భస్మస్నానరతో విప్రో భస్మశాయీ జితేంద్రియః ॥ 29 ॥
సర్వపాపవినిర్ముక్తః శివసాయుజ్యమాప్నుయాత్ ।
ఏవం కురు మహాభాగ శివనామసహస్రకం ॥ 30 ॥
ఇదం తు సంప్రదాస్యామి తేన సర్వార్థమాప్స్యసి ।
సూత ఉవాచ ॥
ఇత్యుక్త్వా ప్రదదౌ తస్మై శివనామసహస్రకం ॥ 31 ॥
వేదసారాభిధం నిత్యం శివప్రత్యక్షకారకం ।
ఉక్తం చ తేన రామ త్వం జప నిత్యం దివానిశం ॥ 32 ॥
తతః ప్రసన్నో భగవాన్మహాపాశుపతాస్త్రకం ।
తుభ్యం దాస్యతి తేన త్వం శత్రూన్హత్వాఽఽప్స్యసి ప్రియాం ॥ 33 ॥
తస్యైవాస్త్రస్య మాహాత్మ్యాత్సముద్రం శోషయిష్యసి ।
సంహారకాలే జగతామస్త్రం తత్పార్వతీపతేః ॥ 34 ॥
తదలాభే దానవానాం జయస్తవ సుదుర్లభః ।
తస్మాల్లబ్ధం తదేవాస్త్రం శరణం యాహి శంకరం ॥ 35 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
విరజాదీక్షానిరూపణం నామ తృతీయోఽధ్యాయః ॥ 3 ॥
అథ చతుర్థోఽధ్యాయః ॥
సూత ఉవాచ ॥
ఏవముక్త్వా మునిశ్రేష్ఠ గతే తస్మిన్నిజాశ్రమం ।
అథ రామగిరౌ రామస్తస్మిన్గోదావరీతటే ॥ 1 ॥
శివలింగం ప్రతిష్ఠాప్య కృత్వా దీక్షాం యథావిధి ।
భూతిభూషితసర్వాంగో రుద్రాక్షాభరణైర్యుతః ॥ 2 ॥
అభిషిచ్య జలైః పుణ్యైర్గౌతమీసింధుసంభవైః ।
అర్చయిత్వా వన్యపుష్పైస్తద్వద్వన్యఫలైరపి ॥ 3 ॥
భస్మచ్ఛన్నో భస్మశాయీ వ్యాఘ్రచర్మాసనే స్థితః ।
నామ్నాం సహస్రం ప్రజపన్నక్తందివమనన్యధీః ॥ 4 ॥
మాసమేకం ఫలాహారో మాసం పర్ణాశనః స్థితః ।
మాసమేకం జలాహారో మాసం చ పవనాశనః ॥ 5 ॥
శాంతో దాంతః ప్రసన్నాత్మా ధ్యాయన్నేవం మహేశ్వరం ।
హృత్పంకజే సమాసీనముమాదేహార్ధధారిణం ॥ 6 ॥
చతుర్భుజం త్రినయనం విద్యుత్పింగజటాధరం ।
కోటిసూర్యప్రతీకాశం చంద్రకోటిసుశీతలం ॥ 7 ॥
సర్వాభరణసంయుక్తం నాగయజ్ఞోపవీతినం ।
వ్యాఘ్రచర్మాంబరధరం వరదాభయధారిణం ॥ 8 ॥
వ్యాఘ్రచర్మోత్తరీయం చ సురాసురనమస్కృతం ।
పంచవక్త్రం చంద్రమౌలిం త్రిశూలడమరూధరం ॥ 9 ॥
నిత్యం చ శాశ్వతం శుద్ధం ధ్రువమక్షరమవ్యయం ।
ఏవం నిత్యం ప్రజపతో గతం మాసచతుష్టయం ॥ 10 ॥
అథ జాతో మహానాదః ప్రలయాంబుదభీషణః ।
సముద్రమథనోద్భూతమందరావనిభృద్ధ్వనిః ॥ 11 ॥
రుద్రబాణాగ్నిసందీప్తభ్రశ్యత్త్రిపురవిభ్రమః ।
తమాకర్ణ్యాథ సంభ్రాంతో యావత్పశ్యతి పుష్కరం ॥ 12 ॥
తావదేవో మహాతేజో సమస్యాసీత్పురో ద్విజాః ।
తేజసా తేన సంభ్రాంతో నాపశ్యత్స దిశో దశ ॥ 13 ॥
అంధీకృతేక్షణస్తూర్ణం మోహం యాతో నృపాత్మజః ।
విచింత్య తర్కయామాస దైత్యమాయాం ద్విజేశ్వరాః ॥ 14 ॥
అథోత్థాయ మహావీరః సజ్జం కృత్వా స్వకం ధనుః ।
అవిధ్యన్నిశితైర్బాణైర్దివ్యాస్త్రైరభిమంత్రితైః ॥ 15 ॥
ఆగ్నేయం వారుణం సౌమ్యం మోహనం సౌరపార్వతం ।
విష్ణుచక్రం మహాచక్రం కాలచక్రం చ వైష్ణవం ॥ 16 ॥
రౌద్రం పాశుపతం బ్రాహ్మం కౌబేరం కులిశానిలం ।
భార్గవాదిబహూన్యస్త్రాణ్యయం ప్రాయుంక్త రాఘవః ॥ 17 ॥
తస్మింస్తేజసి శస్త్రాణి చాస్త్రాన్యస్య మహీపతేః ।
విలీనాని మహాభ్రస్య కరకా ఇవ నీరధౌ ॥ 18 ॥
తతః క్షణేన జజ్వాల ధనుస్తస్య కరచ్చ్యుతం ।
తూణీరం చాంగులిత్రాణం గోధికాపి మహీపతే ॥ 19 ॥
తద్దృష్ట్వా లక్ష్మణో భీతః పపాత భువి మూర్చ్ఛితః ।
అథాకించిత్కరో రామో జానుభ్యామవనిం గతః ॥ 20 ॥
మీలితాక్షో భయావిష్టః శంకరం శరణం గతః ।
స్వరేణాప్యుచ్చరన్నుచ్చైః శంభోర్నామసహస్రకం ॥ 21 ॥
శివం చ దండవద్భూమౌ ప్రణనామ పునః పునః ।
పునశ్చ పూర్వవచ్చాసీచ్ఛబ్దో దిఙ్మండలం గ్రసన్ ॥ 22 ॥
చచాల వసుధా ఘోరం పర్వతాశ్చ చకంపిరే ।
తతః క్షణేన శీతాంశుశీతలం తేజ ఆపతత్ ॥ 23 ॥
ఉన్మీలితాక్షో రామస్తు యావదేతత్ప్రపశ్యతి ।
తావద్దదర్శ వృషభం సర్వాలంకారసంయుతం ॥ 24 ॥
పీయూషమథనోద్భూతనవనీతస్య పిండవత్ ।
ప్రోతస్వర్ణం మరకతచ్ఛాయశృంగద్వయాన్వితం ॥ 25 ॥
నీలరత్నేక్షణం హ్రస్వకంఠకంబలభూషితం ।
రత్నపల్యాణసంయుక్తం నిబద్ధం శ్వేతచామరైః ॥ 26 ॥
ఘంటికాఘర్ఘరీశబ్దైః పూరయంతం దిశో దశ ।
తత్రాసీనం మహాదేవం శుద్ధస్ఫటికవిగ్రహం ॥ 27 ॥
కోటిసూర్యప్రతీకాశం కోటిశీతాంశుశీతలం.
వ్యాఘ్రచర్మాంబరధరం నాగయజ్ఞోపవీతినం ॥ 28 ॥
సర్వాలంకారసంయుక్తం విద్యుత్పింగజటాధరం ।
నీలకంఠం వ్యాఘ్రచర్మోత్తరీయం చంద్రశేఖరం ॥ 29 ॥
నానావిధాయుధోద్భాసిదశబాహుం త్రిలోచనం ।
యువానం పురుషశ్రేష్ఠం సచ్చిదానందవిగ్రహం ॥ 30 ॥
తత్రైవ చ సుఖాసీనాం పూర్ణచంద్రనిభాననాం ।
నీలేందీవరదామాభాముద్యన్మరకతప్రభాం ॥ 31 ॥
ముక్తాభరణసంయుక్తాం రాత్రిం తారాంచితామివ ।
వింధ్యక్షితిధరోత్తుంగకుచభారభరాలసాం ॥ 32 ॥
సదసత్సంశయావిష్టమధ్యదేశాంతరాంబరాం ।
దివ్యాభరణసంయుక్తాం దివ్యగంధానులేపనాం ॥ 33 ॥
దివ్యమాల్యాంబరధరాం నీలేందీవరలోచనాం ।
అలకోద్భాసివదనాం తాంబూలగ్రాసశోభితాం ॥ 34 ॥
శివాలింగనసంజాతపులకోద్భాసివిగ్రహాం ।
సచ్చిదానందరూపాఢ్యాం జగన్మాతరమంబికాం ॥ 35 ॥
సౌందర్యసారసందోహాం దదర్శ రఘునందనః ।
స్వస్వవాహనసంయుక్తాన్నానాయుధలసత్కరాన్ ॥ 36 ॥
బృహద్రథంతరాదీని సామాని పరిగాయతః ।
స్వస్వకాంతాసమాయుక్తాందిక్పాలాన్పరితః స్థితాన్ ॥ 37 ॥
అగ్రగం గరుడారూఢం శంఖచక్రగదాధరం ।
కాలాంబుదప్రతీకాశం విద్యుత్కాంత్యా శ్రియా యుతం ॥ 38 ॥
జపంతమేకమనసా రుద్రాధ్యాయం జనార్దనం ।
పశ్చాచ్చతుర్ముఖం దేవం బ్రహ్మాణం హంసవాహనం ॥ 39 ॥
చతుర్వక్త్రైశ్చతుర్వేదరుద్రసూక్తైర్మహేశ్వరం ।
స్తువంతం భారతీయుక్తం దీర్ఘకూర్చం జటాధరం ॥ 40 ॥
అథర్వశిరసా దేవం స్తువంతం మునిమండలం ।
గంగాదితటినీయుక్తమంబుధిం నీలవిగ్రహం ॥ 41 ॥
శ్వేతాశ్వతరమంత్రేణ స్తువంతం గిరిజాపతిం ।
అనంతాదిమహానాగాన్కైలాసగిరిసన్నిభాన్ ॥ 42 ॥
కైవల్యోపనిషత్పాఠాన్మణిరత్నవిభూషితాన్ ।
సువర్ణవేత్రహస్తాఢ్యం నందినం పురతః స్థితం ॥ 43 ॥
దక్షిణే మూషకారూఢం గణేశం పర్వతోపమం ।
మయూరవాహనారూఢముత్తరే షణ్ముఖం తథా ॥ 44 ॥
మహాకాలం చ చండేశం పార్శ్వయోర్భీషణాకృతిం ।
కాలాగ్నిరుద్రం దూరస్థం జ్వలద్దావాగ్నిసన్నిభం ॥ 45 ॥
త్రిపాదం కుటిలాకారం నటద్భృంగిరిటిం పురః ।
నానావికారవదనాన్కోటిశః ప్రమథాధిపాన్ ॥ 46 ॥
నానావాహనసంయుక్తం పరితో మాతృమండలం ।
పంచాక్షరీజపాసక్తాన్సిద్ధవిద్యాధరాదికాన్ ॥ 47 ॥
దివ్యరుద్రకగీతాని గాయత్కిన్నరవృందకం ।
తత్ర త్రైయంబకం మంత్రం జపద్ద్విజకదంబకం ॥ 48 ॥
గాయంతం వీణయా గీతం నృత్యంతం నారదం దివి ।
నృత్యతో నాట్యనృత్యేన రంభాదీనప్సరోగణాన్ ॥ 49 ॥
గాయచ్చిత్రరథాదీనాం గంధర్వాణాం కదంబకం ।
కంబలాశ్వతరౌ శంభుకర్ణభూషణతాం గతౌ ॥ 50 ॥
గాయంతౌ పన్నగౌ గీతం కపాలం కంబలం తథా ।
ఏవం దేవసభాం దృష్ట్వా కృతార్థో రఘునందనః ॥ 51 ॥
హర్షగద్గదయా వాచా స్తువందేవం మహేశ్వరం ।
దివ్యనామసహస్రేణ ప్రణనామ పునః పునః ॥ 52 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
శివప్రాదుర్భావాఖ్యశ్చతుర్థోఽధ్యాయః ॥ 4 ॥
అథ పఞ్హమోఽధ్యాయః ॥
సూత ఉవాచ ॥
అథ ప్రాదురభూత్తత్ర హిరణ్మయరథో మహాన్ ।
అనేకదివ్యరత్నాంశుకిర్మీరితదిగంతరః ॥ 1 ॥
నద్యుపాంతికపంకాఢ్యమహాచక్రచతుష్టయః ।
ముక్తాతోరణసంయుక్తః శ్వేతచ్ఛత్రశతావృతః ॥ 2 ॥
శుద్ధహేమఖలీనాఢ్యతురంగగణసంయుతః ।
శుక్తావితానవిలసదూర్ధ్వదివ్యవృషధ్వజః ॥ 3 ॥
మత్తవారణికాయుక్తః పట్టతల్పోపశోభితః ।
పారిజాతతరూద్భూతపుష్పమాలాభిరంచితః ॥ 4 ॥
మృగనాభిసముద్భూతకస్తూరిమదపంకిలః ।
కర్పూరాగధూపోత్థగంధాకృష్టమధువ్రతః ॥ 5 ॥
సంవర్తఘనఘోషాఢ్యో నానావాద్యసమన్వితః ।
వీణావేణుస్వనాసక్తకిన్నరీగణసంకులః ॥ 6 ॥
ఏవం దృష్ట్వా రథశ్రేష్ఠం వృషాదుత్తీర్య శంకరః ।
అంబయా సహితస్తత్ర పట్టతల్పేఽవిశత్తదా ॥ 7 ॥
నీరాజనైః సురస్త్రీణాం శ్వేతచామరచాలనైః ।
దివ్యవ్యజనపాతైశ్చ ప్రహృష్టో నీలలోహితః ॥ 8 ॥
క్వణత్కంకణనిధ్వానైర్మంజుమంజీరసింజితైః ।
వీణావేణుస్వనైర్గీతైః పూర్ణమాసీజ్జగత్త్రయం ॥ 9 ॥
శుకకేకికులారావైః శ్వేతపారావతస్వనైః ।
ఉన్నిద్రభూషాఫణినాం దర్శనాదేవ బర్హిణః ॥ 10 ॥
ననృతుర్దర్శయంతః సర్వాంశ్చంద్రకాన్కోటిసంఖ్యయా ।
ప్రణమంతం తతో రామముత్థాప్య వృషభధ్వజః ॥ 11 ॥
ఆనినాయ రథం దివ్యం ప్రహృష్టేనాంతరాత్మనా ।
కమండలుజలైః స్వచ్ఛైః స్వయమాచమ్య యత్నతః ॥ 12 ॥
సమాచమ్యాథ పురతః స్వాంకే రామముపానయత్ ।
అథ దివ్యం ధనుస్తస్మై దదౌ తూణీరమక్షయం ॥ 13 ॥
మహాపాశుపతం నామ దివ్యమస్త్రం దదౌ తతః ।
ఉక్తశ్చ తేన రామోఽపి సాదరం చంద్రమౌలినా ॥ 14 ॥
జగన్నాశకరం రౌద్రముగ్రమస్త్రమిదం నృప ।
అతో నేదం ప్రయోక్తవ్యం సామాన్యసమరాదికే ॥ 15 ॥
అన్యన్నాస్తి ప్రతీఘాతమేతస్య భువనత్రయే ।
తస్మాత్ప్రాణత్యయే రామ ప్రయోక్తవ్యముపస్థితే ॥ 16 ॥
అన్యదైత్యత్ప్రయుక్తం తు జగత్సంక్షయకృద్భవేత్ ।
అథాహూయ సురశ్రేష్ఠాన్ లోకపాలాన్మహేశ్వరః ॥ 17 ॥
ఉఅవాచ పరమప్రీతః స్వం స్వమస్త్రం ప్రయచ్ఛత ।
రాఘవోఽయం చ తైరస్త్రై రావణం నిహనిష్యతి ॥ 18 ॥
తస్మై దేవైరవధ్యత్వమితి దత్తో వరో మయా ।
తస్మాద్వానరతామేత్య భవంతో యుద్ధదుర్మదాః ॥ 19 ॥
సాహాయ్యమస్య కుర్వంతు తేన సుస్థా భవిష్యథ ।
తదాజ్ఞాం శిరసా గృహ్య సురాః ప్రాంజలయస్తథా ॥ 20 ॥
ప్రణమ్య చరణౌ శంభోః స్వం స్వమస్త్రం దదుర్ముదా ।
నారాయణాస్త్రం దైత్యారిరైంద్రమస్త్రం పురందరః ॥ 21 ॥
బ్రహ్మాపి బ్రహ్మదండాస్త్రమాగ్నేయాస్త్రం ధనంజయః ।
యామ్యం యమోఽపి మోహాస్త్రం రక్షోరాజస్తథా దదౌ ॥ 22 ॥
వరుణో వారుణం ప్రాదాద్వాయవ్యాస్త్రం ప్రభంజనః ।
కౌబేరం చ కుబేరోఽపి రౌద్రమీశాన ఏవ చ ॥ 23 ॥
సౌరమస్త్రం దదౌ సూర్యః సౌమ్యం సోమశ్చ పార్వతం ।
విశ్వేదేవా దదుస్తస్మై వసవో వాసవాభిధం ॥ 24 ॥
అథ తుష్టః ప్రణమ్యేశం రామో దశరథాత్మజః ।
ప్రాంజలిః ప్రణతో భూత్వా భక్తియుక్తో వ్యజిజ్ఞపత్ ॥ 25 ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
భగవాన్మానుషేణైవ నోల్లంఘ్యో లవణాంబుధిః ।
తత్ర లంకాభిధం దుర్గం దుర్జయం దేవదానవైః ॥ 26 ॥
అనేకకోటయస్తత్ర రాక్షసా బలవత్తరాః ।
సర్వే స్వాధ్యాయనిరతాః శివభక్తా జితేంద్రియాః ॥ 27 ॥
అనేకమాయాసంయుక్తా బుద్ధిమంతోఽగ్నిహోత్రిణః ।
కథమేకాకినా జేయా మయా భ్రాత్రా చ సంయుగే ॥ 28 ॥
శ్రీమహాదేవ ఉవాచ ॥
రావణస్య వధే రామ రక్షసామపి మారణే ।
విచారో న త్వయా కార్యస్తస్య కాలోఽయమాగతః ॥ 29 ॥
అధర్మే తు ప్రవృత్తాస్తే దేవబ్రాహ్మణపీడనే ।
తస్మాదాయుఃక్షయం యాతం తేషాం శ్రీరపి సువ్రత ॥ 30 ॥
రాజస్త్రీకామనాసక్తం రావణం నిహనిష్యసి ।
పాపాసక్తో రిపుర్జేతుః సుకరః సమరాంగణే ॥ 31 ॥
అధర్మే నిరతః శత్రుర్భాగ్యేనైవ హి లభ్యతే ।
అధీతధర్మశాస్త్రోఽపి సదా వేదరతోఽపి వా ॥ 32 ॥
వినాశకాలే సంప్రాప్తే ధర్మమార్గాచ్చ్యుతో భవేత్ ।
పీడ్యంతే దేవతాః సర్వాః సతతం యేన పాపినా ॥ 33 ॥
బ్రాహ్మణా ఋషయశ్చైవ తస్య నాశః స్వయం స్థితః ।
కిష్కింధానగరే రామ దేవానామంశసంభవాః ॥ 34 ॥
వానరా బహవో జాతా దుర్జయా బలవత్తరాః ।
సాహాయ్యం తే కరిష్యంతి తైర్బధ్వా చ పయోనిధిం ॥ 35 ॥
అనేకశైలసంబద్ధే సేతౌ యాంతు వలీముఖాః ।
రావణం సగణం హత్వా తామానయ నిజాం ప్రియాం ॥ 36 ॥
శస్త్రైర్యుద్ధే జయో యత్ర తత్రాస్త్రాణి న యోజయేత్ ।
నిరస్త్రేష్వల్పశస్త్రేషు పలాయనపరేషు చ ॥ 37 ॥
అస్త్రాణి ముంచన్ దివ్యాని స్వయమేవ వినశ్యతి ।
అథవా కిం బహూక్తేన మయైవోత్పాదితం జగత్ ॥ 38 ॥
మయైవ పాల్యతే నిత్యం మయా సంహ్రియతేఽపి చ ।
అహమేకో జగన్మృత్యుర్మృత్యోరపి మహీపతే ॥ 39 ॥
గ్రసేఽహమేవ సకలం జగదేతచ్చరాచరం ।
మమ వక్త్రగతాః సర్వే రాక్షసా యుద్ధదుర్మదాః ॥ 40 ॥
నిమిత్తమాత్రం త్వం భూయాః కీర్తిమాప్స్యసి సంగరే ॥ 41 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
రామాయ వరప్రదానం నామ పంచమోఽధ్యాయః ॥ 5 ॥
అథ షష్ఠోఽధ్యాయః ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
భగవన్నత్ర మే చిత్రం మహదేతత్ప్రజాయతే ।
శుద్ధస్ఫటికసంకాశస్త్రినేత్రశ్చంద్రశేఖరః ॥ 1 ॥
మూర్తస్త్వం తు పరిచ్ఛిన్నాకృతిః పురుషరూపధృక్ ।
అంబయా సహితోఽత్రైవ రమసే ప్రమథైః సహ ॥ 2 ॥
త్వం కథం పంచభూతాది జగదేతచ్చరాచరం ।
తద్బ్రూహి గిరిజాకాంత మయి తేఽనుగ్రహో యది ॥ 3 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
సాధు పృష్టం మహాభాగ దుర్జ్ఞేయమమరైరపి.
తత్ప్రవక్ష్యామి తే భక్త్యా బ్రహ్మచర్యేణ సువ్రత ॥ 4 ॥
పారం యాస్యస్యనాయాసాద్యేన సంసారనీరధేః ।
దృశ్యంతే పంచభూతాని యే చ లోకాశ్చతుర్దశ ॥ 5 ॥
సముద్రాః సరితో దేవా రాక్షసా ఋషయస్తథా ।
దృశ్యంతే యాని చాన్యాని స్థావరాణి చరాణి చ ॥ 6 ॥
గంధర్వాః ప్రమథా నాగాః సర్వే తే మద్విభూతయః ।
పురా బ్రహ్మాదయో దేవా ద్రష్టుకామా మమాకృతిం ॥ 7 ॥
మందరం ప్రయయుః సర్వే మమ ప్రియతరం గిరిం ।
స్తుత్వా ప్రాంజలయో దేవా మాం తదా పురతః స్థితాః ॥ 8 ॥
తాందృష్ట్వాథ మయా దేవాన్ లీలాకులితచేతసః ।
తేషామపహృతం జ్ఞానం బ్రహ్మాదీనాం దివౌకసాం ॥ 9 ॥
అథ తేఽపహృతజ్ఞానా మామాహుః కో భవానితి ।
అథాబ్రువమహం దేవానహమేవ పురాతనః ॥ 10 ॥
ఆసం ప్రథమమేవాహం వర్తామి చ సురేశ్వరాః ।
భవిష్యామి చ లోకేఽస్మిన్మత్తో నాన్యస్తి కశ్చన ॥ 11 ॥
వ్యతిరిక్తం చ మత్తోఽస్తి నాన్యత్కించిత్సురేశ్వరాః ।
నిత్యోఽనిత్యోఽహమనఘో బ్రహ్మణాం బ్రహ్మణస్పతిః ॥ 12 ॥
దక్షిణాంచ ఉదంచోఽహం ప్రాంచః ప్రత్యంచ ఏవ చ ।
అధశ్చోర్ధ్వం చ విదిశో దిశశ్చాహం సురేశ్వరాః ॥ 13 ॥
సావిత్రీ చాపి గాయత్రీ స్త్రీ పుమానపుమానపి ।
త్రిష్టుబ్జగత్యనుష్టుప్ చ పంక్తిశ్ఛందస్త్రయీమయః ॥ 14 ॥
సత్యోఽహం సర్వగః శాంతస్త్రేతాగ్నిర్గౌర్యహం గురుః ।
గౌర్యహం గహ్వరం చాహం ద్యౌరహం జగతాం విభుః ॥ 15 ॥
జ్యేష్ఠః సర్వసురశ్రేష్ఠో వరిష్ఠోఽహమపాంపతిః ।
ఆర్యోఽహం భగవానీశస్తేజోఽహం చాదిరప్యహం ॥ 16 ॥
ఋగ్వేదోఽహం యజుర్వేదః సామవేదోఽహమాత్మభూః ।
అథర్వణశ్చ మంత్రోఽహం తథా చాంగిరసో వరః ॥ 17 ॥
ఇతిహాసపురాణాని కల్పోఽహం కల్పవానహం ।
నారాశంసీ చ గాథాహం విద్యోపనిషదోఽస్మ్యహం ॥ 18 ॥
శ్లోకాః సూత్రాణి చైవాహమనువ్యాఖ్యానమేవ చ ।
వ్యాఖ్యానాని పరా విద్యా ఇష్టం హుతమథాహుతిః ॥ 19 ॥
దత్తాదత్తమయం లోకః పరలోకఽహమక్షరః ।
క్షరః సర్వాణి భూతాని దాంతిః శాంతిరహం ఖగః ॥ 20 ॥
గుహ్యోఽహం సర్వవేదేషు ఆరణ్యోహమజోఽప్యహం ।
పుష్కరం చ పవిత్రం చ మధ్యం చాహమతః పరం ॥ 21 ॥
బహిశ్చాహం తథా చాంతః పురస్తాదహమవ్యయః ।
జ్యోతిశ్చాహం తమశ్చాహం తన్మాత్రాణీంద్రియాణ్యహం ॥ 22 ॥
బుద్ధిశ్చాహమహంకారో విషయాణ్యహమేవ హి ।
బ్రహ్మా విష్ణుర్మహేశోహముమా స్కందో వినాయకః ॥ 23 ॥
ఇంద్రోఽగ్నిశ్చ యమశ్చాహం నిరృతిర్వరుణోఽనిలః ।
కుబేరోఽహం తథేశానో భూర్భువః స్వర్మహర్జనః ॥ 24 ॥
తపః సత్యం చ పృథివీ చాపస్తేజోఽనిలోఽప్యహం ।
ఆకాశోఽహం రవిః సోమో నక్షత్రాణి గ్రహాస్తథా ॥ 25 ॥
ప్రాణః కాలస్తథా మృత్యురమృతం భూతమప్యహం ।
భవ్యం భవిష్యత్కృత్స్నం చ విశ్వం సర్వాత్మకోఽప్యహం ॥ 26 ॥
ఓమాదౌ చ తథా మధ్యే భూర్భువః స్వస్తథైవ చ ।
తతోఽహం విశ్వరూపోఽస్మి శీర్షం చ జపతాం సదా ॥ 27 ॥
అశితం పాయితం చాహం కృతం చాకృతమప్యహం ।
పరం చైవాపరం చాహమహం సర్వపరాయణః ॥ 28 ॥
అహం జగద్ధితం దివ్యమక్షరం సూక్ష్మమవ్యయం ।
ప్రాజాపత్యం పవిత్రం చ సౌమ్యమగ్రాహ్యమగ్రియం ॥ 29 ॥
అహమేవోపసంహర్తా మహాగ్రాసౌజసాం నిధిః ।
హృది యో దేవతాత్వేన ప్రాణత్వేన ప్రతిష్ఠితః ॥ 30 ॥
శిరశ్చోత్తరతో యస్య పాదౌ దక్షిణతస్తథా ।
యశ్చ సర్వోత్తరః సాక్షాదోంకారోఽహం త్రిమాత్రకః ॥ 31 ॥
ఊర్ధ్వం చోన్నామహే యస్మాదధశ్చాపనయామ్యహం ।
తస్మాదోంకార ఏవాహమేకో నిత్యః సనాతనః ॥ 32 ॥
ఋచో యజూంషి సామాని యో బ్రహ్మా యజ్ఞకర్మణి ।
ప్రణామహే బ్రాహ్మణేభ్యస్తేనాహం ప్రణవో మతః ॥ 33 ॥
స్నేహో యథా మాంసపిండం వ్యాప్నోతి వ్యాప్యయత్యపి ।
సర్వాన్ లోకానహం తద్వత్సర్వవ్యాపీ తతోఽస్మ్యహం ॥ 34 ॥
బ్రహ్మా హరిశ్చ భగవానాద్యంతం నోపలబ్ధవాన్ ।
తతోఽన్యే చ సురా యస్మాదనంతోఽహమితీరితః ॥ 35 ॥
గర్భజన్మజరామృత్యుసంసారభవసాగరాత్ ।
తారయామి యతో భక్తం తస్మాత్తారోఽహమీరితః ॥ 36 ॥
చతుర్విధేషు దేహేషు జీవత్వేన వసామ్యహం ।
సూక్ష్మో భూత్వా చ హృద్దేశే యత్తత్సూక్ష్మం ప్రకీర్తితః ॥ 37 ॥
మహాతమసి మగ్నేభ్యో భక్తేభ్యో యత్ప్రకాశయే ।
విద్యుద్వదతులం రూపం తస్మాద్విద్యుతమస్మ్యహం ॥ 38 ॥
ఏక ఏవ యతో లోకాన్ విసృజామి సృజామి చ ।
వివాసయామి గృహ్ణామి తస్మాదేకోఽహమీశ్వరః ॥ 39 ॥
న ద్వితీయో యతస్తస్థే తురీయం బ్రహ్మ యత్స్వయం ।
భూతాన్యాత్మని సంహృత్య చైకో రుద్రో వసామ్యహం ॥ 40 ॥
సర్వాంల్లోకాన్యదీశేహమీశినీభిశ్చ శక్తిభిః ।
ఈశానమస్య జగతః స్వర్దృశం చక్షురీశ్వరం ॥ 41 ॥
ఈశానశ్చాస్మి జగతాం సర్వేషామపి సర్వదా ।
ఈశానః సర్వవిద్యానాం యదీశానస్తతోఽస్మ్యహం ॥ 42 ॥
సర్వభావాన్నిరీక్షేఽహమాత్మజ్ఞానం నిరీక్షయే ।
యోగం చ గమయే తస్మాద్భగవాన్మహతో మతః ॥ 43 ॥
అజస్రం యచ్చ గృహ్ణామి విసృజామి సృజామి చ ।
సర్వాంల్లోకాన్వాసయామి తేనాహం వై మహేశ్వరః ॥ 44 ॥
మహత్యాత్మజ్ఞానయోగైశ్వర్యే యస్తు మహీయతే ।
సర్వాన్ భావాన్ పరిత్యజ్య మహాదేవశ్చ సోఽస్మ్యహం ॥ 45 ॥
ఏషోఽస్మి దేవః ప్రదిశో ను సర్వాః
పూర్వో హి జాతోస్మ్యహమేవ గర్భే ।
అహం హి జాతశ్చ జనిష్యమాణః
ప్రత్యగ్జనస్తిష్ఠతి సర్వతోముఖః ॥ 46 ॥
విశ్వతశ్చక్షురుత విశ్వతోముఖో
విశ్వతోబాహురుత విశ్వతస్పాత్ ।
సంవాహుభ్యాం ధమతి సంపతత్రై-
ర్ద్యావాభూమీ జనయందేవ ఏకః ॥ 47 ॥
వాలాగ్రమాత్రం హృదయస్య మధ్యే
విశ్వం దేవం జాతవేదం వరేణ్యం ।
మామాత్మస్థం యేఽనుపశ్యంతి ధీరా-
స్తేషాం శాంతిః శాశ్వతీ నేతరేషాం ॥ 48 ॥
అహం యోనిమధితిష్ఠామి చైకో
మయేదం పూర్ణం పంచవిధం చ సర్వం ।
మామీశానం పురుషం దేవమీడ్యం విదిత్వా
నిచాయ్యేమాం శాంతిమత్యంతమేతి ॥ 49 ॥
ప్రాణేష్వంతర్మనసో లింగమాహు-
రస్మిన్క్రోధోఉఆ చ తృష్ణా క్షమా చ ।
తృష్ణాం హిత్వా హేతుజాలస్య మూలం
బుద్ధ్యా చిత్తం స్థాపయిత్వా మయీహ ।
ఏవం యే మాం ధ్యాయమానా భజంతే
తేషాం శాంతిః శాశ్వతీ నేతరేషాం ॥ 50 ॥
యతో వాచో నివర్తంతే అప్రాప్య మనసా సహ ।
ఆనందం బ్రహ్మ మాం జ్ఞాత్వా న బిభేతి కుతశ్చన ॥ 51 ॥
శ్రుత్వేతి దేవా మద్వాక్యం కైవల్యజ్ఞానముత్తమం ।
జపంతో మమ నామాని మమ ధ్యానపరాయణాః ॥ 52 ॥
సర్వే తే స్వస్వదేహాంతే మత్సాయుజ్యం గతాః పురా ।
తతోఽగ్రే పరిదృశ్యంతే పదార్థా మద్విభూతయః ॥ 53 ॥
మయ్యేవ సకలం జాతం మయి సర్వం ప్రతిష్ఠితం ।
మయి సర్వం లయం యాతి తద్బ్రహ్మాద్వయమస్మ్యహం ॥ 54 ॥
అణోరణీయానహమేవ తద్వ-
న్మహానహం విశ్వమహం విశుద్ధః ।
పురాతనోఽహం పురుషోఽహమీశో
హిరణ్మయోఽహం శివరూపమస్మి ॥ 55 ॥
అపాణిపాదోఽహమచింత్యశక్తిః
పశ్యామ్యచక్షుః స శృణోమ్యకర్ణః ।
అహం విజానామి వివిక్తరూపో
న చాస్తి వేత్తా మమ చిత్సదాహం ॥ 56 ॥
వేదైరశేషైరహమేవ వేద్యో
వేదాంతకృద్వేదవిదేవ చాహం ।
న పుణ్యపాపే మమ నాస్తి నాశో
న జన్మ దేహేంద్రియబుద్ధిరస్తి ॥ 57 ॥
న భూమిరాపో న చ వహ్నిరస్తి
న చానిలో మేఽస్తి న మే నభశ్చ ।
ఏవం విదిత్వా ఏవం మాం తత్త్వతో వేత్తి యస్తు రామ మహామ్తే
పరమాత్మరూపం
గుహాశయం నిష్కలమద్వితీయం ॥ 58 ॥
సమస్తసాక్షిం సదసద్విహీనః
ప్రయాతి శుద్ధం పర్మాత్మరూపం ॥ 59 ॥
ఏవం మాం తత్త్వతో వేత్తి యస్తు రామ మహామతే ।
స ఏవ నాన్య లోకేషు కైవల్యఫలమశ్నుతే ॥ 60 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
విభూతియోగో నామ షష్ఠోఽధ్యాయః ॥ 6 ॥
అథ సప్తమోఽధ్యాయః ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
భగవన్యన్మయా పృష్టం తత్తథైవ స్థితం విభో ।
అత్రోత్తరం మయా లబ్ధం త్వత్తో నైవ మహేశ్వర ॥ 1 ॥
పరిచ్ఛిన్నపరీమాణే దేహే భగవతస్తవ ।
ఉత్పత్తిః పంచభూతానాం స్థితిర్వా విలయః కథం ॥ 2 ॥
స్వస్వాధికారసంబద్ధాః కథం నామ స్థితాః సురాః ।
తే సర్వే కథం దేవ భువనాని చతుర్దశ ॥ 3 ॥
త్వత్తః శ్రుత్వాపి దేవాత్ర సంశయో మే మహానభూత్ ।
అప్రత్యాయితచిత్తస్య సంశయం ఛేత్తుమర్హసి ॥ 4 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
వటబీజేఽతిసూక్ష్మేఽపి మహావటతరుర్యథా ।
సర్వదాస్తేఽన్యథా వృక్షః కుత ఆయాతి తద్వద ॥ 5 ॥
తద్వన్మమ తనౌ రామ భూతానామాగతిర్లయః ।
మహాసైంధవపిండోఽపి జలే క్షిప్తో విలీయతే ॥ 6 ॥
న దృశ్యతే పునః పాకాత్కుత ఆయాతి పూర్వవత్ ।
ప్రాతఃప్రాతర్యథాఽఽలోకో జాయతే సూర్యమండలాత్ ॥ 7 ॥
ఏవం మత్తో జగత్సర్వం జాయతేఽస్తి విలీయతే ।
మయ్యేవ సకలం రామ తద్వజ్జానీహి సువ్రత ॥ 8 ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
కథితేఽపి మహాభాగ దిగ్జడస్య యథా దిశి ।
నివర్తతే భ్రమో నైవ తద్వన్మమ కరోమి కిం ॥ 9 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
మయి సర్వం యథా రామ జగదేతచ్చరాచరం ।
వర్తతే తద్దర్శయామి న ద్రష్టుం క్షమతే భవాన్ ॥ 10 ॥
దివ్యం చక్షుః ప్రదాస్యామి తుభ్యం దశరథాత్మజ ।
తేన పశ్య భయం త్యక్త్వా మత్తేజోమండలం ధ్రువం ॥ 11 ॥
న చర్మచక్షుషా ద్రష్టుం శక్యతే మామకం మహః ।
నరేణ వా సురేణాపి తన్మమానుగ్రహం వినా ॥ 12 ॥
సూత ఉవాచ ॥
ఇత్యుక్త్వా ప్రదదౌ తస్మై దివ్యం చక్షుర్మహేశ్వరః ।
అథాదర్శయదేతస్మై వక్త్రం పాతాలసంనిభం ॥ 13 ॥
విద్యుత్కోటిప్రభం దీప్తమతిభీమం భయావహం ।
తద్దృష్ట్వైవ భయాద్రామో జానుభ్యామవనిం గతః ॥ 14 ॥
ప్రణమ్య దండవద్భూమౌ తుష్టావ చ పునః పునః ।
అథోత్థాయ మహావీరో యావదేవ ప్రపశ్యతి ॥ 15 ॥
వక్త్రం పురభిదస్తత్ర అంతర్బ్రహ్మాండకోటయః ।
చటకా ఇవ లక్ష్యంతే జ్వాలామాలాసమాకులాః ॥ 16 ॥
మేరుమందరవింధ్యాద్యా గిరయః సప్తసాగరాః ।
దృశ్యంతే చంద్రసూర్యాద్యాః పంచ భూతాని తే సురాః ॥ 17 ॥
అరణ్యాని మహానాగా భువనాని చతుర్దశ ।
ప్రతిబ్రహ్మాండమేవం తద్దృష్ట్వా దశరథాత్మజః ॥ 18 ॥
సురాసురాణాం సంగ్రామస్తత్ర పూర్వాపరానపి ।
విష్ణోర్దశావతారాంశ్చ తత్తత్కర్మాణ్యపి ద్విజాః ॥ 19 ॥
పరాభవాంశ్చ దేవానాం పురదాహం మహేశితుః ।
ఉత్పద్యమానానుత్పన్నాన్సర్వానపి వినశ్యతః ॥ 20 ॥
దృష్ట్వా రామో భయావిష్టః ప్రణనామ పునః పునః ।
ఉత్పన్నతత్త్వజ్ఞానోఽపి బభూవ రఘునందనః ॥ 21 ॥
అథోపనిషదాం సారైరర్థైస్తుష్టావ శంకరం ॥ 22 ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
దేవ ప్రపన్నార్తిహర ప్రసీద
ప్రసీద విశ్వేశ్వర విశ్వవంద్య ।
ప్రసీద గంగాధర చంద్రమౌలే
మాం త్రాహి సంసారభయాదనాథం ॥ 23 ॥
త్వత్తో హి జాతం జగదేతదీశ
త్వయ్యేవ భూతాని వసంతి నిత్యం ।
త్వయ్యేవ శంభో విలయం ప్రయాంతి
భూమౌ యథా వృక్షలతాదయోఽపి ॥ 24 ॥
బ్రహ్మేంద్ర రుద్రాశ్చ మరుద్గణాశ్చ
గంధర్వయక్షాఽసురసిద్ధసంఘాః ।
గంగాది నద్యో వరుణాలయాశ్చ
వసంతి శూలింస్తవ వక్త్రయంత్రే ॥ 25 ॥
త్వన్మాయయా కల్పితమిందుమౌలే
త్వయ్యేవ దృశ్యత్వముపైతి విశ్వం ।
భ్రాంత్యా జనః పశ్యతి సర్వమేత-
చ్ఛుక్తౌ యథా రౌప్యమహిం చ రజ్జౌ ॥ 26 ॥
తేజోభిరాపూర్య జగత్సమస్తం
ప్రకాశమానః కురుషే ప్రకాశం ।
వినా ప్రకాశం తవ దేవదేవ
న దృశ్యతే విశ్వమిదం క్షణేన ॥ 27 ॥
అల్పాశ్రయో నైవ బృహంతమర్థం
ధత్తేఽణురేకో న హి వింధ్యశైలం ।
త్వద్వక్త్రమాత్రే జగదేతదస్తి
త్వన్మాయయైవేతి వినిశ్చినోమి ॥ 28 ॥
రజ్జౌ భుజంగో భయదో యథైవ
న జాయతే నాస్తి న చైతి నాశం ।
త్వన్మాయయా కేవలమాత్రరూపం
తథైవ విశ్వం త్వయి నీలకంఠ ॥ 29 ॥
విచార్యమాణే తవ యచ్ఛరీర-
మాధారభావం జగతాముపైతి ।
తదప్యయశ్యం మదవిద్యయైవ
పూర్ణశ్చిదానదమయో యతస్త్వం ॥ 30 ॥
పూజేష్టపూర్తాదివరక్రియాణాం
భోక్తుః ఫలం యచ్ఛసి విశ్వమేవ ।
మృషైతదేవం వచనం పురారే
త్వత్తోఽస్తి భిన్నం న చ కించిదేవ ॥ 31 ॥
అజ్ఞానమూఢా మునయో వదంతి
పూజోపచారాదిబహిఃక్రియాభిః ।
తోషం గిరీశో భజతీతి మిథ్యా
కుతస్త్వమూర్తస్య తు భోగలిప్సా ॥ 32 ॥
కించిద్దలం వా చులకోదకం వా
యస్త్వం మహేశ ప్రతిగృహ్య దత్సే ।
త్రైలోక్యలక్ష్మీమపి యజ్జనేభ్యః
సర్వం త్వవిద్యాకృతమేవ మన్యే ॥ 33 ॥
వ్యాప్నోషి సర్వా విదిశో దిశశ్చ
త్వం విశ్వమేకః పురుషః పురాణః ।
నష్టేఽపి తస్మింస్తవ నాస్తి హాని-
ర్ఘటే వినష్టే నభసో యథైవ ॥ 34 ॥
యథైకమాకాశగమర్కబింబం
క్షుద్రేషు పాత్రేషు జలాన్వితేషు ।
భజత్యనేకప్రతిబింబభావం
తథా త్వమంతఃకరణేషు దేవ ॥ 35 ॥
సంసర్జనే వాఽప్యవనే వినాశే
విశ్వస్య కించిత్తవ నాస్తి కార్యం ।
అనాదిభిః ప్రాణభృతామదృష్టై-
స్తథాపి తత్స్వప్నవదాతనోషి ॥ 36 ॥
స్థూలస్య సూక్ష్మస్య జడస్య భోగో
దేహస్య శంభో న చిదం వినాస్తి ।
అతస్త్వదారోపణమాతనోతి
శ్రుతిః పురారే సుఖదుఃఖయోః సదా ॥ 37 ॥
నమః సచ్చిదాంభోధిహంసాయ తుభ్యం
నమః కాలకాలాయ కాలాత్మకాయ ।
నమస్తే సమస్తాఘసంహారకర్త్రే
నమస్తే మృషాచిత్తవృత్త్యైకభోక్త్రే ॥ 38 ॥
సూత ఉవాచ ॥
ఏవం ప్రణమ్య విశ్వేశం పురతః ప్రాంజలిః స్థితః ।
విస్మితః పరమేశానం జగాద రఘునందనః ॥ 39 ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
ఉపసంహర విశ్వాత్మన్విశ్వరూపమిదం తవ ।
ప్రతీతం జగదైకాత్మ్యం శంభో భవదనుగ్రహాత్ ॥ 40 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
పశ్య రామ మహాబాహో మత్తో నాన్యోఽస్తి కశ్చన ॥ 41 ॥
సూత ఉవాచ ॥
ఉత్యుక్త్వైవోపసంజహ్రే స్వదేహే దేవతాదికాన్ ।
మీలితాక్షః పునర్హర్షాద్యావద్రామః ప్రపశ్యతి ॥ 42 ॥
తావదేవ గిరేః శృంగే వ్యాఘ్రచర్మోపరి స్థితం ।
దదర్శ పంచవదనం నీలకంఠం త్రిలోచనం ॥ 43 ॥
వ్యాఘ్రచర్మాంబరధరం భూతిభూషితవిగ్రహం ।
ఫణికంకణభూషాఢ్యం నాగయజ్ఞోపవీతినం ॥ 44 ॥
వ్యాఘ్రచర్మోత్తరీయం చ విద్యుత్పింగజటాధరం ।
ఏకాకినం చంద్రమౌలిం వరేణ్యమభయప్రదం ॥ 45 ॥
చతుర్భుజం ఖండపరశుం మృగహస్తం జగత్పతిం ।
అథాజ్ఞయా పురస్తస్య ప్రణమ్యోపవివేశ సః ॥ 46 ॥
అథాహ రామం దేవేశో యద్యత్ప్రష్టుమభీచ్ఛసి ।
తత్సర్వం పృచ్ఛ రామ త్వం మత్తో నాన్యోఽస్తి తే గురుః ॥ 47 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
విశ్వరూపదర్శనం నామ సప్తమోఽధ్యాయః ॥ 7 ॥
అథ అష్టమోఽధ్యాయః ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
పాంచభౌతికదేహస్య చోత్పత్తిర్విలయః స్థితిః ।
స్వరూపం చ కథం దేవ భగవన్వక్తుమర్హసి ॥ 1 ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
పాంచభౌతికదేహస్య చోత్పత్తిర్విలయః స్థితిః ।
స్వరూపం చ కథం దేవ భగవన్వక్తుమర్హసి ॥ 1 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
పంచభూతైః సమారబ్ధో దేహోఽయం పాంచభౌతికః ।
తత్ర ప్రదానం పృథివీ శేషాణాం సహకారితా ॥ 2 ॥
జరాయుజోఽణ్డజశ్చైవ స్వేదజశ్చోద్భిజస్తథా ।
ఏవం చతుర్విధః ప్రోక్తో దేహోఽయం పాంచభౌతికః ॥ 3 ॥
మానసస్తు పరః ప్రోక్తో దేవానామేవ సంస్మృతః ।
తత్ర వక్ష్యే ప్రథమతః ప్రధానత్వాజ్జరాయుజం ॥ 4 ॥
శుక్రశోణితసంభూతా వృత్తిరేవ జరాయుజః ।
స్త్రీణాం గర్భాశయే శుక్రమృతుకాలే విశేద్యదా ॥ 5 ॥
యోషితో రజసా యుక్తం తదేవ స్యాజ్జరాయుజం ।
బాహుల్యాద్రజసా స్త్రీ స్యాచ్ఛుక్రాధిక్యే పుమాన్భవేత్ ॥ 6 ॥
శుక్రశోణితయోః సామ్యే జాయతే చ నపుంసకః ।
ఋతుస్నాతా భవేన్నారీ చతుర్థే దివసే తతః ॥ 7 ॥
ఋతుకాలస్తు నిర్దిష్ట ఆషోడశదినావధి ।
తత్రాయుగ్మదినే స్త్రీ స్యాత్పుమాన్యుగ్మదినే భవేత్ ॥ 8 ॥
షోడశే దివసే గర్భో జాయతే యది సుభ్రువః ।
చక్రవర్తీ భవేద్రాజా జాయతే నాత్ర సంశయః ॥ 9 ॥
ఋతుస్నాతా యస్య పుంసః సాకాంక్షం ముఖమీక్షతే ।
తదాకృతిర్భవేదర్భస్తత్పశ్యేత్స్వామినో ముఖం ॥ 10 ॥
యాఽస్తి చర్మావృతిః సూక్ష్మా జరాయుః సా నిగద్యతే ।
శుక్రశోణితయోర్యోగస్తస్మిన్నేవ భవేద్యతః ।
తత్ర గర్భో భవేద్యస్మాత్తేన ప్రోక్తో జరాయుజః ॥ 11 ॥
అండజాః పక్షిసర్పాద్యాః స్వేదజా మశకాదయః ।
ఉద్భిజ్జాస్తృణగుల్మాద్యా మానసాశ్చ సురర్షయః ॥ 12 ॥
జన్మకర్మవశాదేవ నిషిక్తం స్మరమందిరే ।
శుక్రం రజఃసమాయుక్తం ప్రథమే మాసి తద్ద్రవం ॥ 13 ॥
బుద్బుదం కలలం తస్మాత్తతః పేశీ భవేదిదం ।
పేశీఘనం ద్వితీయే తు మాసి పిండః ప్రజాయతే ।14 ॥
కరాంఘ్రిశీర్షకాదీని తృతీయే సంభవంతి హి ।
అభివ్యక్తిశ్చ జీవస్య చతుర్థే మాసి జాయతే ॥ 15 ॥
తతశ్చలతి గర్భోఽపి జనన్యా జఠరే స్వతః ।
పుత్రశ్చేద్దక్షిణే పార్శ్వే కన్యా వామే చ తిష్ఠతి ॥ 16 ॥
నపుంసకస్తూదరస్య భాగే తిష్ఠతి మధ్యతః ।
అతో దక్షిణపార్శ్వే తు శేతే మాతా పుమాన్యది ॥ 17 ॥
అంగప్రత్యంగభాగాశ్చ సూక్ష్మాః స్యుర్యుగపత్తదా ।
విహాయ శ్మశ్రుదంతాదీంజన్మానంతరసంభవాన్ ॥ 18 ॥
చతుర్థే వ్యక్తతా తేషాం భావానామపి జాయతే ।
పుంసాం స్థైర్యాదయో భావా భీరుత్వాద్యాస్తు యోషితాం ॥ 19 ॥
నపుంసకే చ తే మిశ్రా భవంతి రఘునందన ।
మాతృజం చాస్య హృదయం విషయానభికాంక్షతి ॥ 20 ॥
తతో మాతుర్మనోఽభీష్టం కుర్యాద్గర్భవివృద్ధయే ।
తాం చ ద్విహృదయాం నారీమాహుర్దౌహృదినీం తతః ॥ 21 ॥
అదానాద్దౌహృదానాం స్యుర్గర్భస్య వ్యంగతాదయః ।
మాతుర్యద్విషయే లోభస్తదార్తో జాయతే సుతః ॥ 22 ॥
ప్రబుద్ధం పంచమే చిత్తం మాంసశోణితపుష్టతా ।
షష్ఠేఽస్థిస్నాయునఖరకేశలోమవివిక్తతా ॥ 23 ॥
బలవర్ణౌ చోపచితౌ సప్తమే త్వంగపూర్ణతా ।
పాదాంతరితహస్తాభ్యాం శ్రోత్రరంధ్రే పిధాయ సః ॥ 24 ॥
ఉద్విగ్నో గర్భసంవాసాదస్తి గర్భలయాన్వితః ॥ 25 ॥
ఆవిర్భూతప్రబోధోఽసౌ గర్భదుఃఖాదిసంయుతః ।
హా కష్టమితి నిర్విణ్ణః స్వాత్మానం శోశుచీత్యథ ॥ 26 ॥
అనుభూతా మహాసహ్యాః పురా మర్మచ్ఛిదోఽసకృత్ ।
కరంభవాలుకాస్తప్తాశ్చాదహ్యంతాసుఖాశయాః ॥ 27 ॥
జఠరానలసంతప్తపిత్తాఖ్యరసవిప్లుషః ।
గర్భాశయే నిమగ్నం తు దహంత్యతిభృశం తు మాం ॥ 28 ॥
ఉదర్యకృమివక్త్రాణి కూటశాల్మలికంటకైః ।
తుల్యాని చ తుదంత్యార్తం పార్శ్వాస్థిక్రకచార్దితం ॥ 29 ॥
గర్భే దుర్గంధభూయిష్ఠే జఠరాగ్నిప్రదీపితే ।
దుఃఖం మయాప్తం యత్తస్మాత్కనీయః కుంభపాకజం ॥ 30 ॥
పూయాసృక్శ్లేష్మపాయిత్వం వాగ్తాశిత్వం చ యద్భవేత్ ।
అశుచౌ కృమిభావశ్చ తత్ప్రాప్తం గర్భశాయినా ॥ 31 ॥
గర్భశయ్యాం సమారుహ్య దుఃఖం యాదృఙ్ మయాపి తత్ ।
నాతిశేతే మహాదుఃఖం నిఃశేషనరకేషు తత్ ॥ 32 ॥
ఏవం స్మరన్పురా ప్రాప్తా నానాజాతీశ్చ యాతనాః ।
మోక్షోపాయమభిధ్యాయన్వర్తతేఽభ్యాసతత్పరః ॥ 33 ॥
అష్టమే త్వక్సృతీ స్యాతామోజస్తేజశ్చ హృద్భవం ।
శుభ్రమాపీతరక్తం చ నిమిత్తం జీవితం మతం ॥ 34 ॥
మాతరం చ పునర్గర్భం చంచలం తత్ప్రధావతి ।
తతో జాతోఽష్టమే గర్భో న జీవత్యోజసోజ్ఝితః ॥ 35 ॥
కించిత్కాలమవస్థానం సంస్కారాత్పీడితాంగవత్ ।
సమయః ప్రసవస్య స్యాన్మాసేషు నవమాదిషు ॥ 36 ॥
మాతురస్రవహాం నాడీమాశ్రిత్యాన్వవతారితా ।
నాభిస్థనాడీ గర్భస్య మాత్రాహారరసావహ ।
తేన జీవతి గర్భోఽపి మాత్రాహారేణ పోషితః ॥ 37 ॥
అస్థియంత్రవినిష్పిష్టః పతితః కుక్షివర్త్మనా ।
మేదోఽసృగ్దిగ్ధసర్వాంగో జరాయుపుటసంవృతః ॥ 38 ॥
నిష్క్రామన్భృశదుఃఖార్తో రుదన్నుచ్చైరధోముఖః ।
యంత్రాదేవ వినిర్ముక్తః పతత్త్యుత్తానశాయ్యుత ॥ 39 ॥
అకించిత్కస్తథా బాలో మాంసపేశీసమాస్థితః ।
శ్వమార్జారాదిదంష్ట్రిభ్యో రక్ష్యతే దండపాణిభిః ॥ 40 ॥
పితృవద్రాక్షసం వేత్తి మాతృవడ్డాకినీమపి ।
పూయం పయోవదజ్ఞానాద్దీర్ఘకష్టం తు శైశవం ॥ 41 ॥
శ్లేష్మణా పిహితా నాడీ సుషుమ్నా యావదేవ హి ।
వ్యక్తవర్ణం చ వచనం తావద్వక్తుం న శక్యతే ॥ 42 ॥
అత ఏవ చ గర్భేఽపి రోదితుం నైవ శక్యతే ॥ 43 ॥
దృప్తోఽథ యౌవనం ప్రాప్య మన్మథజ్వరవిహ్వలః ।
గాయత్యకస్మాదుచ్చైస్తు తథా కస్మాచ్చ వల్గతి ॥ 44 ॥
ఆరోహతి తరూన్వేగాచ్ఛాంతానుద్వేజయత్యపి ।
కామక్రోధమదాంధః సన్న కాంశ్చిదపి వీక్షతే ॥ 45 ॥
అస్థిమాంసశిరాలాయా వామాయా మన్మథాలయే ।
ఉత్తానపూతిమండూకపాటితోదరసన్నిభే ।
ఆసక్తః స్మరబాణార్త ఆత్మనా దహ్యతే భృశం ॥ 46 ॥
అస్థిమాంసశిరాత్వగ్భ్యః కిమన్యద్వర్తతే వపుః ।
వామానాం మాయయా మూఢో న కించిద్వీక్షతే జగత్ ॥ 47 ॥
నిర్గతే ప్రాణపవనే దేహో హంత మృగీదృశః ।
యథాహి జాయతే నైవ వీక్ష్యతే పంచషైర్దినైః ॥ 48 ॥
మహాపరిభవస్థానం జరాం ప్రాప్యాతిదుఃఖితః ।
శ్లేష్మణా పిహితోరస్కో జగ్ధమన్నం న జీర్యతి ॥ 49 ॥
సన్నదంతో మందదృష్టిః కటుతిక్తకషాయభుక్ ।
వాతభుగ్నకటిగ్రీవకరోరుచరణోఽబలః ॥ 50 ॥
గదాయుతసమావిష్టః పరిత్యక్తః స్వబంధుభిః ।
నిఃశౌచో మలదిగ్ధాంగ ఆలింగితవరోషితః ॥ 51 ॥
ధ్యాయన్నసులభాన్భోగాన్కేవలం వర్తతే చలః ।
సర్వేంద్రియక్రియాలోపాద్ధస్యతే బాలకైరపి ॥ 52 ॥
తతో మృతిజదుఃఖస్య దృష్టాంతో నోపలభ్యతే ।
యస్మాద్బిభ్యతి భూతాని ప్రాప్తాన్యపి పరాం రుజం ॥ 53 ॥
నీయతే మృత్యునా జంతుః పరిష్వక్తోఽపి బంధుభిః ।
సాగరాంతర్జలగతో గరుడేనేవ పన్నగః ॥ 54 ॥
హా కాంతే హా ధనం పుత్రాః క్రందమానః సుదారుణం ।
మండూక ఇవ సర్పేణ మృత్యునా నీయతే నరః ॥ 55 ॥
మర్మసూన్మథ్యమానేషు ముచ్యమానేషు సంధిషు ।
యద్దుఃఖం మ్రియమాణస్య స్మర్యతాం తన్ముముక్షుభిః ॥ 56 ॥
దృష్టావాక్షిప్యమాణాయాం సంజ్ఞయా హ్రియమాణయా ।
మృత్యుపాశేన బద్ధస్య త్రాతా నైవోపలభ్యతే ॥ 57 ॥
సంరుధ్యమానస్తమసా మచ్చిత్తమివావిశన్ ।
ఉపాహూతస్తదా జ్ఞాతీనీక్షతే దీనచక్షుషా ॥ 58 ॥
అయః పాశేన కాలేన స్నేహపాశేన బంధుభిః ।
ఆత్మానం కృష్యమాణం తం వీక్షతే పరితస్తథా ॥ 59 ॥
హిక్కయా బాధ్యమానస్య శ్వాసేన పరిశుష్యతః ।
మృత్యునాకృష్యమాణస్య న ఖల్వస్తి పరాయణం ॥ 60 ॥
సంసారయంత్రమారూఢో యమదూతైరధిష్ఠితః ।
క్వ యాస్యామీతి దుఃఖార్తః కాలపాశేన యోజితః ॥ 61 ॥
కిం కరోమి క్వ గచ్ఛామి కిం గృహ్ణామి త్యజామి కిం ।
ఇతి కర్తవ్యతామూఢః కృచ్ఛ్రాద్దేహాత్త్యజత్యసూన్ ॥ 62 ॥
యాతనాదేహసంబద్ధో యమదూతైరధిష్ఠితాః ।
ఇతో గత్వానుభవతి యా యాస్తా యమయాతనాః ।
తాసు యల్లభతే దుఃఖం తద్వక్తుం క్షమతే కుతః ॥ 63 ॥
కర్పూరచందనాద్యైస్తు లిప్యతే సతతం హి యత్ ।
భూషణైర్భూష్యతే చిత్రైః సువస్త్రైః పరివార్యతే ॥ 64 ॥
అస్పృశ్యం జాయతేఽప్రేక్ష్యం జీవత్యక్తం సదా వపుః ।
నిష్కాసయంతి నిలయాత్క్షణం న స్థాపయంత్యపి ॥ 65 ॥
దహ్యతే చ తతః కాష్ఠైస్తద్భస్మ క్రియతే క్షణాత్ ।
భక్ష్యతే వా సృగాలైశ్చ గృధ్రకుక్కరవాయసైః ।
పునర్న దృశ్యతే సోఽథ జన్మకోటిశతైరపి ॥ 66 ॥
మాతా పితా గురుజనః స్వజనో మమేతి
మాయోపమే జగతి కస్య భవేత్ప్రతిజ్ఞా ।
ఏకో యతో వ్రజతో కర్మపురఃసరోఽయం
విశ్రామవృక్షసదృశః ఖలు జీవలోకః ॥ 67 ॥
సాయం సాయం వాసవృక్షం సమేతాః
ప్రాతః ప్రాతస్తేన తేన ప్రయాంతి ।
త్యక్త్వాన్యోన్యం తం చ వృక్షం
విహంగా యద్వత్తద్వజ్జ్ఞాతయోఽజ్ఞాతయశ్చ ॥ 68 ॥
మృతిబీజం భవేజ్జన్మ జన్మబీజం భవేన్మృతిః ।
ఘటయంత్రవదశ్రాంతో బంభ్రమీత్యనిశం నరః ॥ 69 ॥
గర్భే పుంసః శుక్రపాతాద్యదుక్తం మరణావధి ।
తదేతస్య మహావ్యాధేర్మత్తో నాన్యోఽస్తి భేషజం ॥ 70 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
పిండోత్పత్తికథనం నామాష్టమోఽధ్యాయః ॥ 8 ॥
అథ నవమోఽధ్యాయః ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
దేహస్వరూపం వక్ష్యామి శ్రుణుష్వావహితో నృప ।
మత్తో హి జాయతే విశ్వం మయైవైతత్ప్రధార్యతే ।
మయ్యేవేదమధిష్ఠానే లీయతే శుక్తిరౌప్యవత్ ॥ 1 ॥
అహం తు నిర్మలః పూర్ణః సచ్చిదానందవిగ్రహః ।
అసంగో నిరహంకారః శుద్ధం బ్రహ్మ సనాతనం ॥ 2 ॥
అనాద్యవిద్యాయుక్తః సన్ జగత్కారణతాం వ్రజే ॥ 3 ॥
అనిర్వాచ్యా మహావిద్యా త్రిగుణా పరిణామినీ ।
రజః సత్త్వం తమశ్చేతి త్రిగుణాః పరికీర్తితాః ॥ 4 ॥
సత్త్వం శుక్లం సమాదిష్టం సుఖజ్ఞానాస్పదం నృణాం ।
దుఃఖాస్పదం రక్తవర్ణం చంచలం చ రజో మతం ॥ 5 ॥
తమః కృష్ణం జడం ప్రోక్తముదాసీనం సుఖాదిషు ॥ 6 ॥
అతో మమ సమాయోగాచ్ఛక్తిః సా త్రిగుణాత్మికా ।
అధిష్ఠానే తు మయ్యేవ భజతే విశ్వరూపతాం ।
శుక్తౌ రజతవద్రజ్జౌ భుజంగో యద్వదేవ తు ॥ 7 ॥
ఆకాశాదీని జాయంతే మత్తో భూతాని మాయయా ।
తైరారబ్ధమిదం విశ్వం దేహోఽయం పాంచభౌతికః ॥ 8 ॥
పితృభ్యామశితాదన్నాత్షట్కోశం జాయతే వపుః ।
స్నాయవోఽస్థీని మజ్జా చ జాయంతే పితృతస్తథా ॥ 9 ॥
త్వఙ్మాంశోణితమితి మాతృతశ్చ భవంతి హి ।
భావాః స్యుః షడ్విధాస్తస్య మాతృజాః పితృజాస్తథా ।
రసజా ఆత్మజాః సత్త్వసంభూతాః స్వాత్మజాస్తథా ॥ 10 ॥
మృదవః శోణితం మేదో మజ్జా ప్లీహా యకృద్గుదం ।
హృన్నాభీత్యేవమాద్యాస్తు భావా మాతృభవా మతాః ॥ 11 ॥
శ్మశ్రులోమకచస్నాయుశిరాధమనయో నఖాః ।
దశనాః శుక్రమిత్యాద్యాః స్థిరాః పితృసముద్భవాః ॥ 12 ॥
శరీరోపచితిర్వర్ణో వృద్ధిస్తృప్తిర్బలం స్థితిః ।
అలోలుపత్వముత్సాహ ఇత్యాది రసజం విదుః ॥ 13 ॥
ఇచ్ఛా ద్వేషః సుఖం దుఃఖం ధర్మాధర్మౌ చ భావనా ।
ప్రయత్నో జ్ఞానమాయుశ్చేంద్రియాణీత్యేవమాత్మజాః ॥ 14 ॥
జ్ఞానేంద్రియాణి శ్రవణం స్పర్శనం దర్శనం తథా ।
రసనం ఘ్రాణమిత్యాహుః పంచ తేషాం తు గోచరాః ॥ 15 ॥
శబ్దః స్పర్శస్తథా రూపం రసో గంధ ఇతి క్రమాత్ ।
వాక్కరాంఘ్రిగుదోపస్థాన్యాహుః కర్మేంద్రియాణి హి ॥ 16 ॥
వచనాదానగమనవిసర్గరతయః క్రమాత్ ।
కర్మేంద్రియాణాం జానీయాన్మనశ్చైవోభయాత్మకం ॥ 17 ॥
క్రియాస్తేషాం మనోబుద్ధిరహంకారస్తతః పరం ।
అంతఃకరణమిత్యాహుశ్చిత్తం చేతి చతుష్టయం ॥ 18 ॥
సుఖం దుఃఖం చ విషయౌ విజ్ఞేయౌ మనసః క్రియాః ।
స్మృతిభీతివికల్పాద్యా బుద్ధిః స్యాన్నిశ్చయాత్మికా ।
అహం మమేత్యహంకారశ్చిత్తం చేతయతే యతః ॥ 19 ॥
సత్త్వాఖ్యమంతఃకరణం గుణభేదాస్త్రిధా మతం ।
సత్త్వం రజస్తమ ఇతి గుణాః సత్త్వాత్తు సాత్త్వికాః ॥ 20 ॥
ఆస్తిక్యశుద్ధిధర్మైకమతిప్రభృతయో మతాః ।
రజసో రాజసా భావాః కామక్రోధమదాదయః ॥ 21 ॥
నిద్రాలస్యప్రమాదాది వంచనాద్యాస్తు తామసాః ।
ప్రసన్నేంద్రియతారోగ్యానాలస్యాద్యాస్తు సత్త్వజాః ॥ 22 ॥
దేహో మాత్రాత్మకస్తస్మాదాదత్తే తద్గుణానిమాన్ ।
శబ్దః శ్రోత్రం ముఖరతా వైచిత్ర్యం సూక్ష్మతా ధృతిః ॥ 23 ॥
బలం చ గగనాద్వాయోః స్పర్శశ్చ స్పర్శనేంద్రియం ।
ఉత్క్షేపణమపక్షేపాకుంచనే గమనం తథా ॥ 24 ॥
ప్రసారణమితీమాని పంచ కర్మాణి రూక్షతా ।
ప్రాణాపానౌ తథా వ్యానసమానోదానసంజ్ఞకాన్ ॥ 25 ॥
నాగః కూర్మశ్చ కృకలో దేవదత్తో ధనంజయః ।
దశైతా వాయువికృతీస్తథా గృహ్ణాతి లాఘవం ॥ 26 ॥
తేషాం ముఖ్యతరః ప్రాణో నాభేః కంఠాదవస్థితః ।
చరత్యసౌ నాసికయోర్నాభౌ హృదయపంకజే ॥ 27 ॥
శబ్దోచ్చారణనిశ్వాసోచ్ఛ్వాసాదేరపి కారణం ॥ 28 ॥
అపానస్తు గుదే మేఢ్రే కటిజంఘోదరేష్వపి ।
నాభికంఠే వంక్షణయోరూరుజానుషు తిష్ఠతి ।
తస్య మూత్రపురీషాదివిసర్గః కర్మ కీర్తితం ॥ 29 ॥
వ్యానోఽక్షిశ్రోత్రగుల్ఫేషు జిహ్వాఘ్రాణేషు తిష్ఠతి ।
ప్రాణాయామధృతిత్యాగగ్రహణాద్యస్య కర్మ చ ॥ 30 ॥
సమానో వ్యాప్య నిఖిలం శరీరం వహ్నినా సహ ।
ద్విసప్తతిసహస్రేషు నాడీరంధ్రేషు సంచరన్ ॥ 31 ॥
భుక్తపీతరసాన్సమ్యగానయందేహపుష్టికృత్ ।
ఉదానః పాదయోరాస్తే హస్తయోరంగసంధిషు ॥ 32 ॥
కర్మాస్య దేహోన్నయనోత్క్రమణాది ప్రకీర్తితం ।
త్వగాదిధాతూనాశ్రిత్య పంచ నాగాదయః స్థితాః ॥ 33 ॥
ఉద్గారాది నిమేషాది క్షుత్పిపాసాదికం క్రమాత్ ।
తంద్రీప్రభృతి శోకాది తేషాం కర్మ ప్రకీర్తితం ॥ 34 ॥
అగ్నేస్తు రోచకం రూపం దీప్తం పాకం ప్రకాశతాం ।
అమర్షతీక్ష్ణసూక్ష్మాణామోజస్తేజశ్చ శూరతాం ॥ 35 ॥
మేధావితాం తథాఽఽదత్తే జలాత్తు రసనం రసం ।
శైత్యం స్నేహం ద్రవం స్వేదం గాత్రాదిమృదుతామపి ॥ 36 ॥
భూమేర్ఘ్రాణేంద్రియం గంధం స్థైర్యం ధైర్యం చ గౌరవం ।
త్వగసృఙ్మాంసమేదోఽస్థిమజ్జాశుక్రాణి ధాతవః ॥ 37 ॥
అన్నం పుంసాశితం త్రేధా జాయతే జఠరాగ్నినా ।
మలః స్థవిష్ఠో భాగః స్యాన్మధ్యమో మాంసతాం వ్రజేత్ ।
మనః కనిష్ఠో భాగః స్యాత్తస్మాదన్నమయం మనః ॥ 38 ॥
అపాం స్థవిష్ఠో మూత్రం స్యాన్మధ్యమో రుధిరం భవేత్ ।
ప్రాణః కనిష్ఠో భాగః స్యాత్తస్మాత్ప్రాణో జలాత్మకః ॥ 39 ॥
తేజసోఽస్థి స్థవిష్ఠః స్యాన్మజ్జా మధ్యమ సంభవః ।
కనిష్ఠా వాఙ్మతా తస్మాత్తేజోఽవన్నాత్మకం జగత్ ॥ 40 ॥
లోహితాజ్జాయతే మాంసం మేదో మాంససముద్భవం ।
మేదసోఽస్థీని జాయంతే మజ్జా చాస్థిసముద్భవా ॥ 41 ॥
నాడ్యోపి మాంససంఘాతాచ్ఛుక్రం మజ్జాసముద్భవం ॥ 42 ॥
వాతపిత్తకఫాశ్చాత్ర ధాతవః పరికీర్తితాః ।
దశాంజలి జలం జ్ఞేయం రసస్యాంజలయో నవ ॥ 43 ॥
రక్తస్యాష్టౌ పురీషస్య సప్త స్యుః శ్లేష్మణశ్చ షట్.
పిత్తస్య పంచ చత్వారో మూత్రస్యాంజలయస్త్రయః ॥ 44 ॥
వసాయా మేదసో ద్వౌ తు మజ్జా త్వంజలిసంమితా ।
అర్ధాంజలి తథా శుక్రం తదేవ బలముచ్యతే ॥ 45 ॥
అస్థ్నాం శరీరే సంఖ్యా స్యాత్షష్టియుక్తం శతత్రయం ।
జలజాని కపాలాని రుచకాస్తరణాని చ ।
నలకానీతి తాన్యాహుః పంచధాస్థీని సూరయః ॥ 46 ॥
ద్వే శతే త్వస్థిసంధీనాం స్యాతాం తత్ర దశోత్తరే ।
రౌరవాః ప్రసరాః స్కందసేచనాః స్యురులూఖలాః ॥ 47 ॥
సముద్గా మండలాః శంఖావర్తా వామనకుండలాః ।
ఇత్యష్టధా సముద్దిష్టాః శరీరేష్వస్థిసంధయః ॥ 48 ॥
సార్ధకోటిత్రయం రోమ్ణాం శ్మశ్రుకేశాస్త్రిలక్షకాః ।
దేహస్వరూపమేవం తే ప్రోక్తం దశరథాత్మజ ॥ 49 ॥
యస్మాదసారో నాస్త్యేవ పదార్థో భువనత్రయే ।
దేహేఽస్మిన్నభిమానేన న మహోపాయబుద్ధయః ॥ 50 ॥
అహంకారేణ పాపేన క్రియంతే హంత సాంప్రతం ।
తస్మాదేతత్స్వరూపం తు విబోద్ధవ్యం ముముక్షిభిః ॥ 51 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
దేహస్వరూపనిర్ణయో నామ నవమోఽధ్యాయః ॥ 9 ॥
అథ దశమోఽధ్యాయః ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
భగవన్నత్ర జీవోఽసౌ జంతోర్దేహేఽవతిష్ఠతే ।
జాయతే వా కుతో జీవః స్వరూపం చాస్య కిం వద ॥ 1 ॥
దేహాంతే కుత్ర వా యాతి గత్వా వా కుత్ర తిష్ఠతి ।
కథమాయాతి వా దేహం పునర్నాయాతి వా వద ॥ 2 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
సాధు పృష్టం మహాభాగ గుహ్యాద్గుహ్యతరం హి యత్ ।
దేవైరపి సుదుర్జ్ఞేయమింద్రాద్యైర్వా మహర్షిభిః ॥ 3 ॥
అన్యస్మై నైవ వక్తవ్యం మయాపి రఘునందన ।
త్వద్భక్త్యాహం పరం ప్రీతో వక్ష్యామ్యవహితః శ్రుణు ॥ 4 ॥
సత్యజ్ఞానాత్మకోఽనంతః పరమానందవిగ్రహః ।
పరమాత్మా పరంజ్యోతిరవ్యక్తో వ్యక్తకారణం ॥ 5 ॥
నిత్యో విశుద్ధః సర్వాత్మా నిర్లేపోఽహం నిరంజనః ।
సర్వధర్మవిహీనశ్చ న గ్రాహ్యో మనసాపి చ ॥ 6 ॥
నాహం సర్వేంద్రియగ్రాహ్యః సర్వేషాం గ్రాహకో హ్యహం ।
జ్ఞాతాహం సర్వలోకస్య మమ జ్ఞాతా న విద్యతే ॥ 7 ॥
దూరః సర్వవికారాణాం పరిణామాదికస్య చ ॥ 8 ॥
యతో వాచో నివర్తంతే అప్రాప్య మనసా సహ ।
ఆనందం బ్రహ్మ మాం జ్ఞాత్వా న బిభేతి కుతశ్చన ॥ 9 ॥
యస్తు సర్వాణి భూతాని మయ్యేవేతి ప్రపశ్యతి ।
మాం చ సర్వేషు భూతేషు తతో న విజుగుప్సతే ॥ 10 ॥
యస్య సర్వాణి భూతాని హ్యాత్మైవాభూద్విజానతః ।
కో మోహస్తత్ర కః శోక ఏకత్వమనుపశ్యతః ॥ 11 ॥
ఏష సర్వేషు భూతేషు గూఢాత్మా న ప్రకాశతే ।
దృశ్యతే త్వగ్ర్యయా బుద్ధ్యా సూక్ష్మయా సూక్ష్మదర్శిభిః ॥ 12 ॥
అనాద్యవిద్యయా యుక్తస్తథాప్యేకోఽహమవ్యయః ।
అవ్యాకృతబ్రహ్మరూపో జగత్కర్తాహమీశ్వరః ॥ 13 ॥
జ్ఞానమాత్రే యథా దృశ్యమిదం స్వప్నే జగత్త్రయం ।
తద్వన్మయి జగత్సర్వం దృశ్యతేఽస్తి విలీయతే ॥ 14 ॥
నానావిద్యాసమాయుక్తో జీవత్వేన వసామ్యహం ।
పంచ కర్మేంద్రియాణ్యేవ పంచ జ్ఞానేంద్రియాణి చ ॥ 15 ॥
మనో బుద్ధిరహంకారశ్చిత్తం చేతి చతుష్టయం ।
వాయవః పంచమిలితా యాంతి లింగశరీరతాం ॥ 16
తత్రావిద్యాసమాయుక్తం చైతన్యం ప్రతిబింబితం ।
వ్యావహారికజీవస్తు క్షేత్రజ్ఞః పురుషోఽపి చ ॥ 17 ॥
స ఏవ జగతాం భోక్తానాద్యయోః పుణ్యపాపయోః ।
ఇహాముత్ర గతీ తస్య జాగ్రత్స్వప్నాదిభోక్తృతా ॥ 18 ॥
యథా దర్పణకాలిమ్నా మలినం దృశ్యతే ముఖం ।
తద్వదంతఃకరణగైర్దోషైరాత్మాపి దృశ్యతే ॥ 19 ॥
పరస్పరాధ్యాసవశాత్స్యాదంతఃకరణాత్మనోః ॥
ఏకీభావాభిమానేన పరాత్మా దుఃఖభాగివ ॥ 20 ॥
మరుభూమౌ జలత్వేన మధ్యాహ్నార్కమరీచికాః ।
దృశ్యంతే మూఢచిత్తస్య న హ్యార్ద్రాస్తాపకారకాః ॥ 21 ॥
తద్వదాత్మాపి నిర్లేపో దృశ్యతే మూఢచేతసాం ।
స్వావిద్యాత్మాత్మదోషేణ కర్తృత్వాధికధర్మవాన్ ॥ 22 ॥
తత్ర చాన్నమయే పిండే హృది జీవోఽవతిష్ఠతే ।
ఆనఖాగ్రం వ్యాప్య దేహం తద్బ్రువేఽవహితః శ్రుణు ।
సోఽయం తదభిధానేన మాంసపిండో విరాజతే ॥ 23 ॥
నాభేరూర్ధ్వమధః కంఠాద్వ్యాప్య తిష్ఠతి యః సదా ।
తస్య మధ్యేఽస్తి హృదయం సనాలం పద్మకోశవత్ ॥ 24 ॥
అధోముఖం చ తత్రాస్తి సూక్ష్మం సుషిరముత్తమం ।
దహరాకాశమిత్యుక్తం తత్ర జీవోఽవతిష్ఠతే ॥ 25 ॥
వాలాగ్రశతభాగస్య శతధా కల్పితస్య చ ।
భాగో జీవః స విజ్ఞేయః స చానంత్యాయ కల్పతే ॥ 26 ॥
కదంబకుసుమోద్బద్ధకేసరా ఇవ సర్వతః ।
ప్రసృతా హృదయాన్నాడ్యో యాభిర్వ్యాప్తం శరీరకం ॥ 27 ॥
హితం బలం ప్రయచ్ఛంతి తస్మాత్తేన హితాః స్మృతాః ।
ద్వాసప్తతిసహస్రైస్తాః సంఖ్యాతా యోగవిత్తమైః ॥ 28 ॥
హృదయాత్తాస్తు నిష్క్రాంతా యథార్కాద్రశ్మయస్తథా ।
ఏకోత్తరశతం తాసు ముఖ్యా విష్వగ్వినిర్గతః ॥ 29 ॥
ప్రతీంద్రియం దశ దశ నిర్గతా విషయోన్ముఖాః ।
నాడ్యః శర్మాదిహేతుత్వాత్ స్వప్నాదిఫలభుక్తయే ॥ 30 ॥
వహంత్యంభో యథా నద్యో నాడ్యః కర్మఫలం తథా ।
అనంతైకోర్ధ్వగా నాడీ మూర్ధపర్యంతమంజసా ॥ 31 ॥
సుషుమ్నేతి మాదిష్టా తయా గచ్ఛన్విముచ్యతే ।
తయోపచితచైతన్యం జీవాత్మానం విదుర్బుధాః ॥ 32 ॥
యథా రాహురదృశ్యోఽపి దృశ్యతే చంద్రమండలే ।
తద్వత్సర్వగతోఽప్యాత్మా లింగదేహే హి దృశ్యతే ॥ 33 ॥
దృశ్యమానే యథా కుంభే ఘటాకాశోఽపి దృశ్యతే ।
తద్వత్సర్వగతోఽప్యాత్మా లింగదేహే హి దృశ్యతే ॥ 34 ॥
నిశ్చలః పరిపూర్ణోఽపి గచ్ఛతీత్యుపచర్యతే ।
జాగ్రత్కాలే యథాజ్ఞేయమభివ్యక్తవిశేషధీః ॥ 35 ॥
వ్యాప్నోతి నిష్క్రియః సర్వాన్ భానుర్దశ దిశో యథా ।
నాడీభిర్వృత్తయో యాంతి లింగదేహసముద్భవాః ॥ 36 ॥
తత్తత్కర్మానుసారేణ జాగ్రద్భోగోపలబ్ధయే ।
ఇదం లింగశరీరాఖ్యమామోక్షం న వినశ్యతి ॥ 37 ॥
ఆత్మజ్ఞానేన నష్టేఽస్మిన్సావిద్యే స్వశరీరకే ।
ఆత్మస్వరూపావస్థానం ముక్తిరిత్యభిధీయతే ॥ 38 ॥
ఉత్పాదితే ఘటే యద్వద్ఘటాకాశత్వమృచ్ఛతి ।
ఘటే నష్టే యథాకాశః స్వరూపేణావతిష్ఠతే ॥ 39 ॥
జాగ్రత్కర్మక్షయవశాత్స్వప్నభోగ ఉపస్థితే ।
బోధావస్థాం తిరోధాయ దేహాద్యాశ్రయలక్షణాం ॥ 40 ॥
కర్మోద్భావితసంస్కారస్తత్ర స్వప్నరిరంసయా ।
అవస్థాం చ ప్రయాత్యన్యాం మాయావీ చాత్మమాయయా ॥ 41 ॥
ఘటాదివిషయాన్సర్వాన్బుద్ధ్యాదికరణాని చ ।
భూతాని కర్మవశతో వాసనామాత్రసంస్థితాన్ ॥ 42 ॥
ఏతాన్ పశ్యన్ స్వయంజ్యోతిః సాక్ష్యాత్మా వ్యవతిష్ఠతే ॥ 43 ॥
అత్రాంతఃకరణాదీనాం వాసనాద్వాసనాత్మతా ।
వాసనామాత్రసాక్షిత్వం తేన తచ్చ పరాత్మనః ॥ 44 ॥
వాసనాభిః ప్రపంచోఽత్ర దృశ్యతే కర్మచోదితః ।
జాగ్రద్భూమౌ యథా తద్వత్కర్తృకర్మక్రియాత్మకః ॥ 45 ॥
నిఃశేషబుద్ధిసాక్ష్యాత్మా స్వయమేవ ప్రకాశతే ।
వాసనామాత్రసాక్షిత్వం సాక్షిణః స్వాప ఉచ్యతే ॥ 46 ॥
భూతజన్మని యద్భూతం కర్మ తద్వాసనావశాత్ ।
నేదీయస్త్వాద్వయస్యాద్యే స్వప్నం ప్రాయః ప్రపశ్యతి ॥ 47 ॥
మధ్యే వయసి కార్కశ్యాత్కరణానామిహార్జితః ।
వీక్షతే ప్రాయశః స్వప్నం వాసనాకర్మణోర్వశాత్ ॥ 48 ॥
ఇయాసుః పరలోకం తు కర్మవిద్యాదిసంభృతం ।
భావినో జన్మనో రూపం స్వప్న ఆత్మా ప్రపశ్యతి ॥ 49 ॥
యద్వత్ప్రపతనాచ్ఛ్యేనః శ్రాంతో గగనమండలే ।
ఆకుంచ్య పక్షౌ యతతే నీడే నిలయనాయనీః ॥ 50 ॥
ఏవం జాగ్రత్స్వప్నభూమౌ శ్రాంత ఆత్మాభిసంచరన్ ।
ఆపీతకరణగ్రామః కారణేనైతి చైకతాం ॥ 51 ॥
నాడీమార్గైరింద్రియాణామాకృష్యాదాయ వాసనాః ।
సర్వం గ్రసిత్వా కార్యం చ విజ్ఞానాత్మా విలీయతే ॥ 52 ॥
ఈశ్వారాఖ్యేఽవ్యాకృతేఽథ యథా సుఖమయో భవేత్ ।
కృత్స్నప్రపంచవిలయస్తథా భవతి చాత్మనః ॥ 53 ॥
యోషితః కామ్యమానాయాః సంభోగాంతే యథా సుఖం ।
స ఆనందమయోఽబాహ్యో నాంతరః కేవలస్తథా ॥ 54 ॥
ప్రాజ్ఞాత్మానం సమాసాద్య విజ్ఞానాత్మా తథైవ సః ।
విజ్ఞానాత్మా కారణాత్మా తథా తిష్ఠంస్తథాపి సః ॥ 55 ॥
అవిద్యాసూక్ష్మవృత్త్యానుభవత్యేవ సుఖం యథా ।
తథాహం సుఖమస్వాప్సం నైవ కించిదవేదిషం.56 ॥
అజ్ఞానమపి సాక్ష్యాది వృత్తిభిశ్చానుభూయతే ।
ఇత్యేవం ప్రత్యభిజ్ఞాపి పశ్చాత్తస్యోపజాయతే ॥ 57 ॥
జాగ్రత్స్వప్నసుషుప్త్యాఖ్యమేవేహాముత్ర లోకయోః ।
పశ్చాత్కర్మవశాదేవ విస్ఫులింగా యథానలాత్ ।
జాయంతే కారణాదేవ మనోబుద్ధ్యాదికాని తు ॥ 58 ॥
పయఃపూర్ణో ఘటో యద్వన్నిమగ్నః సలిలాశయే ।
తైరేవిద్ధత ఆయాతి విజ్ఞానాత్మా తథైత్యజాత్ ॥ 59 ॥
విజ్ఞానాత్మా కారణాత్మా తథా తిష్ఠంస్తథాపి సః ।
దృశ్యతే సత్సు తేష్వేవ నష్టేష్వాయాత్యదృశ్యతాం ॥ 60 ॥
ఏకాకారోఽర్యమా తత్తత్కార్యేష్వివ పరః పుమాన్ ।
కూటస్థో దృశ్యతే తద్వద్గచ్ఛత్యాగచ్ఛతీవ సః ॥ 61 ॥
మోహమాత్రాంతరాయత్వాత్సర్వం తస్యోపపద్యతే ।
దేహాద్యతీత ఆత్మాపి స్వయంజ్యోతిః స్వభావతః ॥ 62 ॥
ఏవం జీవస్వరూపం తే ప్రోక్తం దశరథాత్మజ ॥ 63 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
జీవస్వరూపకథనం నామ దశమోఽధ్యాయః ॥ 10 ॥
అథ ఏకాదశోఽధ్యాయః ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
దేహాంతరగతిం తస్య పరలోకగతిం తథా ।
వక్ష్యామి నృపశార్దూల మత్తః శృణు సమాహితః ॥ 1 ॥
భుక్తం పీతం యదస్త్యత్ర తద్రసాదామబంధనం ।
స్థూలదేహస్య లింగస్య తేన జీవనధారణం ॥ 2 ॥
వ్యాధినా జరయా వాపి పీడ్యతే జాఠరోఽనలః ।
శ్లేష్మణా తేన భుక్తాన్నం పీతం వా న పచత్యలం ॥ 3 ॥
భుక్తపీతరసాభావాదాశు శుష్యంతి ధాతవః ।
భుక్తపీతరసేనైవ దేహం లింపంతి వాయవః ॥ 4 ॥
సమీకరోతి యస్మాత్తత్సమానో వాయురుచ్యతే ।
తదానీం తద్రసాభావాదామబంధనహానితః ॥ 5 ॥
పరిపక్వరసత్వేన యథా గౌరవతః ఫలం ।
స్వయమేవ పతత్యాశు తథా లింగం తనోర్వ్రజేత్ ॥ 6 ॥
తత్తత్స్థానాదపాకృష్య హృషీకాణాం చ వాసనాః ।
ఆధ్యాత్మికాధిభూతాని హృత్పద్మే చైకతాం గతః ॥ 7 ॥
తదోర్ధ్వగః ప్రాణవాయుః సంయుక్తో నవవాయుభిః ।
ఊర్ధ్వోచ్ఛ్వాసీ భవత్యేష తథా తేనైకతం గతః ॥ 8 ॥
చక్షుషో వాథ మూర్ధ్నో వా నాడీమార్గం సమాశ్రితః ।
విద్యాకర్మసమాయుక్తో వాసనాభిశ్చ సంయుతః.
ప్రాజ్ఞాత్మానం సమాశ్రిత్య విజ్ఞానాత్మోపసర్పతి ॥ 9 ॥
యథా కుంభో నీయమానో దేశాద్దేశాంతరం ప్రతి ।
ఖపూర్ణ ఏవ సర్వత్ర స సాకాశోఽపి తత్ర తు ॥ 10 ॥
ఘటాకాశాఖ్యతాం యాతి తద్వల్లింగం పరాత్మనః ॥ 11 ॥
పునర్దేహాంతరం యాతి యథా కర్మానుసారతః ।
ఆమోక్షాత్సంచరేత్యేవం మత్స్యః కూలద్వయం యథా ॥ 12 ॥
పాపభోగాయ చేద్గచ్ఛేద్యమదూతైరధిష్ఠితః ।
యాతనాదేహమాశ్రిత్య నరకానేవ కేవలం ॥ 13 ॥
ఇష్టాపూర్తాదికర్మాణి యోఽనుతిష్ఠతి సర్వదా ।
పితృలోకం వ్రజత్యేష ధూమమాశ్రిత్య బర్హిషః ॥ 14 ॥
ధూమాద్రాత్రిం తతః కృష్ణపక్షం తస్మాచ్చ దక్షిణం ।
అయనం చ తతో లోకం పితౄణాం చ తతః పరం ।
చంద్రలోకే దివ్యదేహం ప్రాప్య భుంక్తే పరాం శ్రియం ॥ 15 ॥
తత్ర చంద్రమసా సోఽసౌ యావత్కర్మఫలం వసేత్ ।
తథైవ కర్మశేషేణ యథేతం పునరావ్రజేత్ ॥ 16 ॥
వపుర్విహాయ జీవత్వమాసాద్యాకాశమేతి సః ।
ఆకాశాద్వాయుమాగత్య వాయోరంభో వ్రజత్యథ ॥ 17 ॥
అద్భ్యో మేఘం సమాసాద్య తతో వృష్టిర్భవేదసౌ ।
తతో ధాన్యాని భక్ష్యాణి జాయతే కర్మచోదితః ॥ 18 ॥
యోనిమన్యే ప్రపద్యంతే శరీరత్వాయ దేహినః ।
ముక్తిమన్యేఽనుసంయాంతి యథాకర్మ యథాశ్రుతం ॥ 19 ॥
తతోఽన్నత్వం సమాసాద్య పితృభ్యాం భుజ్యతే పరం ।
తతః శుక్రం రజశ్చైవ భూత్వా గర్భోఽభిజాయతే ॥ 20 ॥
తతః కర్మానుసారేణ భవేత్స్త్రీపుంనపుంసకః ।
ఏవం జీవగతిః ప్రోక్తా ముక్తిం తస్య వదామి తే ॥ 21 ॥
యస్తు శాంత్యాదియుక్తః సన్సదా విద్యారతో భవేత్ ।
స యాతి దేవయానేన బ్రహ్మలోకావధిం నరః ॥ 22 ॥
అర్చిర్భూత్వా దినం ప్రాప్య శుక్లపక్షమథో వ్రజేత్ ।
ఉత్తరాయణమాసాద్య సంవత్సరమథో వ్రజేత్ ॥ 23 ॥
ఆదిత్యచంద్రలోకౌ తు విద్యుల్లోకమతః పరం ।
అథ దివ్యః పుమాన్కశ్చిద్బ్రహ్మలోకాదిహైతి సః ॥ 24 ॥
దివ్యే వపుషి సంధాయ జీవమేవం నయత్యసౌ ॥ 25 ॥
బ్రహ్మలోకే దివ్యదేహే భుక్త్వా భోగాన్యథేప్సితాన్ ।
తత్రోషిత్వా చిరం కాలం బ్రహ్మణా సహ ముచ్యతే ॥ 26 ॥
శుద్ధబ్రహ్మరతో యస్తు న స యాత్యేవ కుత్రచిత్ ।
తస్య ప్రాణా విలీయంతే జలే సైంధవఖిల్యవత్ ॥ 27 ॥
స్వప్నదృష్టా యథా స్ఱిష్టిః ప్రబుద్ధస్య విలీయతే ।
బ్రహ్మజ్ఞానవతస్తద్వద్విలీయంతే తదైవ తే ।
విద్యాకర్మవిహీనో యస్తృతీయం స్థానమేతి సః ॥ 28.
భుక్త్వా చ నరకాన్ఘోరాన్మహారౌరవరౌరవాన్ ।
పశ్చాత్ప్రాక్తనశేషేణ క్షుద్రజంతుర్భవేదసౌ ॥ 29 ॥
యూకామశకదంశాది జన్మాసౌ లభతే భువి ।
ఏవం జీవగతిః ప్రోక్తా కిమన్యచ్ఛ్రోతుమిచ్ఛసి ॥ 30 ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
భగవన్యత్త్వయా ప్రోక్తం ఫలం తజ్జ్ఞానకర్మణోః ।
బ్రహ్మలోకే చంద్రలోకే భుంక్తే భోగానితి ప్రభో ॥ 31 ॥
గంధర్వాదిషు లోకేషు కథం భోగః సమీరితః ।
దేవత్వం ప్రాప్నుయాత్కశ్చిత్కశ్చిదింద్రత్వమేతి చ ॥ 32 ॥
ఏతత్కర్మఫలం వాస్తు విద్యాఫలమథాపి వా ।
తద్బ్రూహి గిరిజాకాంత తత్ర మే సంశయో మహాన్ ॥ 33 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
తద్విద్యాకర్మణోరేవానుసారేణ ఫలం భవేత్ ।
యువా చ సుందరః శూరో నీరోగో బలవాన్ భవేత్ ॥ 34 ॥
సప్తద్వీపాం వసుమతీం భుంక్తే నిష్కంటకం యది ।
స ప్రోక్తో మానుషానందస్తస్మాచ్ఛతగుణో మతః ॥ 35 ॥
మనుష్యస్తపసా యుక్తో గంధర్వో జాయతేఽస్య తు ।
తస్మాచ్ఛతగుణో దేవగంధర్వాణాం న సంశయః ॥ 36 ॥
ఏవం శతగుణానంద ఉత్తరోత్తరతో భవేత్ ।
పితౄణాం చిరలోకానామాజానసురసంపదాం ॥ 37 ॥
దేవతానామథేంద్రస్య గురోస్తద్వత్ప్రజాపతేః ।
బ్రహ్మణశ్చైవమానందః పురస్తాదుత్తరోత్తరః ॥ 38 ॥
జ్ఞానాధిక్యాత్సుఖాధిక్యం నాన్యదస్తి సురాలయే ।
శ్రోత్రియోఽవృజినోఽకామహతో యశ్చ ద్విజో భవేత్ ॥ 39 ॥
తస్యాప్యేవం సమాఖ్యాతా ఆనందాశ్చోత్తరోత్తరం ।
ఆత్మజ్ఞానాత్పరం నాస్తి తస్మాద్దశరథాత్మజ ॥ 40 ॥
బ్రాహ్మణః కర్మభిర్నైవ వర్ధతే నైవ హీయతే ।
న లిప్యతే పాతకేన కర్మణా జ్ఞానవాన్యది ॥ 41 ॥
తస్మాత్సర్వాధికో విభో జ్ఞానవానేవ జాయతే ।
జ్ఞాత్వా యః కురుతే కర్మ తస్యాక్షయ్యఫలం లభేత్ ॥ 42 ॥
యత్ఫలం లభతే మర్త్యః కోటిబ్రాహ్మణభోజనైః ।
తత్ఫలం సమవాప్నోతి జ్ఞానినం యస్తు భోజయేత్ ॥ 43 ॥
జ్ఞానవంతం ద్విజం యస్తు ద్విషతే చ నరాధమః ।
స శుష్యమాణో మ్రియతే యస్మాదీశ్వర ఏవ సః ॥ 44 ॥
ఉపాసకో న యాత్యేవ యస్మాత్పునరధోగతిం ।
ఉపాసనరతో భూత్వా తస్మాదాస్స్వ సుఖీ నృప ॥ 45 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
జీవగత్యాదినిరూపణం నామైకాదశోఽధ్యాయః ॥ 11 ॥
అథ ద్వాదశోఽధ్యాయః ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
భగవందేవదేవేశ నమస్తేఽస్తు మహేశ్వర ।
ఉపాసనవిధిం బ్రూహి దేశం కాలం చ తస్య తు ॥ 1 ॥
అంగాని నియమాంశ్చైవ మయి తేఽనుగ్రహో యది ॥
ఈశ్వర ఉవాచ ॥
శృణు రామ ప్రవక్ష్యామి దేశం కాలముపాసనే ॥ 2 ॥
సర్వాకారోఽహమేవైకః సచ్చిదానందవిగ్రహః ।
మదంశేన పరిచ్ఛిన్నా దేహాః సర్వదివౌకసాం ॥ 3 ॥
యే త్వన్యదేవతాభక్తా యజంతే శ్రద్ధయాన్వితాః ।
తేఽపి మామేవ రాజేంద్ర యజంత్యవిధిపూర్వకం ॥ 4 ॥
యస్మాత్సర్వమిదం విశ్వం మత్తో న వ్యతిరిచ్యతే ।
సర్వక్రియాణాం భోక్తాహం సర్వస్యాహం ఫలప్రదః ॥ 5 ॥
యేనాకారేణ యే మర్త్యా మామేవైకముపాసతే ।
తేనాకారేణ తేభ్యోఽహం ప్రసన్నో వాంఛితం దదే ॥ 6 ॥
విధినాఽవిధినా వాపి భక్త్యా యే మాముపాసతే ।
తేభ్యః ఫలం ప్రయచ్ఛామి ప్రసన్నోఽహం న సంశయః ॥ 7 ॥
అపి చేత్సుదురాచారో భజతే మామనన్యభాక్ ।
సాధురేవ స మంతవ్యః సమ్యగ్వ్యవసితో హి సః ॥ 8 ॥
స్వజీవత్వేన యో వేత్తి మామేవైకమనన్యధీః ।
తం న స్పృశంతి పాపాని బ్రహ్మహత్యాదికాన్యపి ॥ 9 ॥
ఉపాసావిధయస్తత్ర చత్వారః పరికీర్తితాః ।
సంపదారోపసంవర్గాధ్యాసా ఇతి మనీషిభిః ॥ 10 ॥
అల్పస్య చాధికత్వేన గుణయోగాద్విచింతనం ।
అనంతం వై మన ఇతి సంపద్విధిరుదీరితః ॥ 11 ॥
విధావారోప్య యోపాసా సారోపః పరికీర్తితః ।
యద్వదోంకారముద్గీథముపాసీతేత్యుదాహృతః ॥ 12 ॥
ఆరోపో బుద్ధిపూర్వేణ య ఉపాసావిధిశ్చ సః ।
యోషిత్యగ్నిమతిర్యత్తదధ్యాసః స ఉదాహృతః ॥ 13 ॥
క్రియాయోగేన చోపాసావిధిః సంవర్గ ఉచ్యతే ।
సంవర్తవాయుః ప్రలయే భూతాన్యేకోఽవసీదతి ॥ 14 ॥
ఉపసంగమ్య బుద్ధ్యా యదాసనం దేవతాత్మనా ।
తదుపాసనమంతః స్యాత్తద్బహిః సంపదాదయః ॥ 15 ॥
జ్ఞానాంతరానంతరితసజాతిజ్ఞానసంహతేః ।
సంపన్నదేవతాత్మత్వముపాసనముదీరితం ॥ 16 ॥
సంపదాదిషు బాహ్యేషు దృఢబుద్ధిరుపాసనం ।
కర్మకాలే తదంగేషు దృష్టిమాత్రముపాసనం ।
ఉపాసనమితి ప్రోక్తం తదంగాని బ్రువే శృణు ॥ 17 ॥
తీర్థక్షేత్రాదిగమనం శ్రద్ధాం తత్ర పరిత్యజేత్ ।
స్వచిత్తైకాగ్రతా యత్ర తత్రాసీత సుఖం ద్విజః ॥ 18 ॥
కంబలే మృదుతల్పే వా వ్యాఘ్రచర్మణి వాస్థితః ।
వివిక్తదేశే నియతః సమగ్రీవశిరస్తనుః ॥ 19 ॥
అత్యాశ్రమస్థః సకలానీంద్రియాణి నిరుధ్య చ ।
భక్త్యాథ స్వగురుం నత్వా యోగం విద్వాన్ప్రయోజయేత్ ॥ 20 ॥
యస్త్వవిజ్ఞానవాన్భవత్యయుక్తమనసా సదా ।
తస్యేంద్రియాణ్యవశ్యాని దుష్టాశ్వాఇవ సారథేః ॥ 21 ॥
విజ్ఞానీ యస్తు భవతి యుక్తేన మనసా సదా ।
తస్యేంద్రియాణి వశ్యాని సదశ్వా ఇవ సారథేః ॥ 22 ॥
యస్త్వవిజ్ఞానవాన్ భవత్యమనస్కః సదాఽశుచిః ।
న స తత్పదమాప్నోతి సంసారమధిగచ్ఛతి ॥ 23 ॥
విజ్ఞానీ యస్తు భవతి సమనస్కః సదా శుచిః ।
స తత్పదమవాప్నోతి యస్మాద్భూయో న జాయతే ॥ 24 ॥
విజ్ఞానసారథిర్యస్తు మనః ప్రగ్రహ ఏవ చ ।
సోఽధ్వనః పారమాప్నోతి మమైవ పరమం పదం ॥ 25 ॥
హృత్పుండరీకం విరజం విశుద్ధం విశదం తథా ।
విశోకం చ విచింత్యాత్ర ధ్యాయేన్మాం పరమేశ్వరం ॥ 26 ॥
అచింత్యరూపమవ్యక్తమనంతమమృతం శివం ।
ఆదిమధ్యాంతరహితం ప్రశాంతం బ్రహ్మ కారణం ॥ 27 ॥
ఏకం విభుం చిదానందమరూపమజమద్భుతం ।
శుద్ధస్ఫటికసంకాశముమాదేహార్ధధారిణం ॥ 28 ॥
వ్యాఘ్రచర్మాంబరధరం నీలకంఠం త్రిలోచనం ।
జటాధరం చంద్రమౌలిం నాగయజ్ఞోపవీతినం ॥ 29 ॥
వ్యాఘ్రచర్మోత్తరీయం చ వరేణ్యమభయప్రదం ।
పరాభ్యామూర్ధ్వహస్తాభ్యాం బిభ్రాణం పరశుం మృగం ॥ 30 ॥
కోటిమధ్యాహ్నసూర్యాభం చంద్రకోటిసుశీతలం ।
చంద్రసూర్యాగ్నినయనం స్మేరవక్త్రసరోరుహం ॥ 31 ॥
భూతిభూషితసర్వాంగం సర్వాభరణభూషితం ।
ఏవమాత్మారణిం కృత్వా ప్రణవం చోత్తరారణిం ।
ధ్యాననిర్మథనాభ్యాసాత్సాక్షాత్పశ్యతి మాం జనః ॥ 32 ॥
వేదవాక్యైరలభ్యోఽహం న శాస్త్రైర్నాపి చేతసా ।
ధ్యానేన వృణుతే యో మాం సర్వదాహం వృణోమి తం ॥ 33 ॥
నావిరతో దుశ్చరితాన్నాశాంతో నాసమాహితః ।
నాశాంతమానసో వాపి ప్రజ్ఞానేన లభేత మాం ॥ 34 ॥
జాగ్రత్స్వప్నసుషుప్త్యాదిప్రపంచో యః ప్రకాశతే ।
తద్బ్రహ్మాహమితి జ్ఞాత్వా సర్వబంధైః ప్రముచ్యతే ॥ 35 ॥
త్రిషు ధామసు యద్భోగ్యం భోక్తా భోగశ్చ యద్భవేత్ ।
తజ్జ్యోతిర్లక్షణః సాక్షీ చిన్మాత్రోఽహం సదాశివః ॥ 36 ॥
ఏకో దేవః సర్వభూతేషు గూఢః
సర్వవ్యాపీ సర్వభూతాంతరాత్మా ।
సర్వాధ్యక్షః సర్వభూతాధివాసః
సాక్షీ చేతా కేవలో నిర్గుణశ్చ ॥ 37
ఏకో వశీ సర్వభూతాంతరాత్మా-
ప్యేకం బీజం నిత్యదా యః కరోతి ।
తం మాం నిత్యం యేఽనుపశ్యంతి ధీరా-
స్తేషాం శాంతిః శాశ్వతీ నేతరేషాం ॥ 38 ॥
అగ్నిర్యథైకో భువనం ప్రవిష్టో
రూపం రూపం ప్రతిరూపో బభూవ ।
ఏకస్తథా సర్వభూతాంతరాత్మా
న లిప్యతే లోకదుఃఖేన బాహ్యః ॥ 39 ॥
వేదేహ యో మాం పురుషం మహాంత-
మాదిత్యవర్ణం తమసః పరస్తాత్ ।
స ఏవ విద్వానమృతోఽత్ర భూయా-
న్నాన్యస్తు పంథా అయనాయ విద్యతే ॥ 40 ॥
హిరణ్యగర్భం విదధామి పూర్వం
వేదాంశ్చ తస్మై ప్రహిణోమి యోఽహం ।
తం దేవమీడ్యం పురుషం పురాణం
నిశ్చిత్య మాం మృత్యుముఖాత్ప్రముచ్యతే ॥ 41 ॥
ఏవం శాంత్యాదియుక్తః సన్ వేత్తి మాం తత్త్వతస్తు యః ।
నిర్ముక్తదుఃఖసంతానః సోఽన్తే మయ్యేవ లీయతే ॥ 42 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
ఉపాసనాజ్ఞానఫలం నామ ద్వాదశోఽధ్యాయః ॥ 12 ॥
అథ త్రయోదశోఽధ్యాయః ।
సూత ఉవాచ ॥
ఏవం శ్రుత్వా కౌసలేయస్తుష్టో మతిమతాం వరః ।
పప్రచ్ఛ గిరిజాకాంతం సుభగం ముక్తిలక్షణం ॥ 1 ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
భగవన్కరుణావిష్టహృదయ త్వం ప్రసీద మే ।
స్వరూపలక్షణం ముక్తేః ప్రబ్రూహి పరమేశ్వర ॥ 2 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
సాలోక్యమపి సారూప్యం సార్ష్ట్యం సాయుజ్యమేవ చ ।
కైవల్యం చేతి తాం విద్ధి ముక్తిం రాఘవ పంచధా ॥ 3 ॥
మాం పూజయతి నిష్కామః సర్వదా జ్ఞానవర్జితః ।
స మే లోకం సమాసాద్య భుంక్తే భోగాన్యథేప్సితాన్ ॥ 4 ॥
జ్ఞాత్వా మాం పూజయేద్యస్తు సర్వకామవివర్జితః ।
మయా సమానరూపః సన్మమ లోకే మహీయతే ॥ 5 ॥
ఇష్టాపూర్తాది కర్మాణి మత్ప్రీత్యై కురుతే తు యః ।
యత్కరోతి యదశ్నాతి యజ్జుహోతి దదాతి యత్ ॥ 6 ॥
యత్తపస్యతి తత్సర్వం యః కరోతి మదర్పణం ।
మల్లోకే స శ్రియం భుంక్తే మత్తుల్యం ప్రాభవం భజేత్ ॥ 7 ॥
యస్తు శాంత్యాదియుక్తః సన్మామాత్మత్వేన పశ్యతి ।
స జాయతే పరం జ్యోతిరద్వైతం బ్రహ్మ కేవలం ।
ఆత్మస్వరూపావస్థానం ముక్తిరిత్యభిధీయతే ॥ 8 ॥
సత్యం జ్ఞానమనంతం సదానందం బ్రహ్మకేవలం ।
సర్వధర్మవిహీనం చ మనోవాచామగోచరం ॥ 9 ॥
సజాతీయవిజాతీయపదార్థానామసంభవాత్ ।
అతస్తద్వ్యతిరిక్తానామద్వైతమితి సంజ్ఞితం ॥ 10 ॥
మత్వా రూపమిదం రామ శుద్ధం యదభిధీయతే ।
మయ్యేవ దృశ్యతే సర్వం జగత్స్థావరజంగమం ॥ 11 ॥
వ్యోమ్ని గంధర్వనగరం యథా దృష్టం న దృశ్యతే ।
అనాద్యవిద్యయా విశ్వం సర్వం మయ్యేవ కల్ప్యతే ॥ 12 ॥
మమ స్వరూపజ్ఞానేన యదాఽవిద్యా ప్రణశ్యతి ।
తదైక ఏవ వర్త్తేఽహం మనోవాచామగోచరః ॥ 13 ॥
సదైవ పరమానందః స్వప్రకాశశ్చిదాత్మకః.
న కాలః పంచభూతాని న దిశో విదిశశ్చ న ॥ 14 ॥
మదన్యన్నాస్తి యత్కించిత్తదా వర్త్తేఽహమేకలః ॥ 15 ॥
న సందృశే తిష్ఠతి మే స్వరూపం
న చక్షుషా పశ్యతి మాం తు కశ్చిత్ ।
హృదా మనీషా మనసాభిక్లృప్తం
యే మాం విదుస్తే హ్యమృతా భవంతి ॥ 16 ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
కథం భగవతో జ్ఞానం శుద్ధం మర్త్యస్య జాయతే ।
తత్రోపాయం హర బ్రూహి మయి తేఽనుగ్రహో యది ॥ 17 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
విరజ్య సర్వభూయేభ్య ఆవిరించిపదాదపి ।
ఘృణాం వితత్య సర్వత్ర పుత్రమిత్రాదికేష్వపి ॥ 18 ॥
శ్రద్ధాలుర్భక్తిమార్గేషు వేదాంతజ్ఞానలిప్సయా ।
ఉపాయనకరో భూత్వా గురుం బ్రహ్మవిదం వ్రజేత్ ॥ 19 ॥
సేవాభిః పరితోష్యైనం చిరకాలం సమాహితః ।
సర్వవేదాంతవాక్యార్థం శృణుయాత్సుసమాహితః ॥ 20 ॥
సర్వవేదాంతవాక్యానాం మయి తాత్పర్యనిశ్చయం ।
శ్రవణం నామ తత్ప్రాహుః సర్వే తే బ్రహ్మవాదినః ॥ 21 ॥
లోహమణ్యాదిదృష్టాంతయుక్తిభిర్యద్విచింతనం ।
తదేవ మననం ప్రాహుర్వాక్యార్థస్యోపబృంహణం ॥ 22 ॥
నిర్మమో నిరహంకారః సమః సంగవర్జితః.
సదా శాంత్యాదియుక్తః సన్నాత్మన్యాత్మానమీక్షతే ॥ 23 ॥
యత్సదా ధ్యానయోగేన తన్నిదిధ్యాసనం స్మృతం ॥ 24 ॥
సర్వకర్మక్షయవశాత్సాక్షాత్కారోఽపి చాత్మనః ।
కస్యచిజ్జాయతే శీఘ్రం చిరకాలేన కస్యచిత్ ॥ 25 ॥
కూటస్థానీహ కర్మాణి కోటిజన్మార్జితాన్యపి ।
జ్ఞానేనైవ వినశ్యంతి న తు కర్మాయుతైరపి ॥ 26 ॥
జ్ఞానాదూర్ధ్వం తు యత్కించిత్పుణ్యం వా పాపమేవ వా ।
క్రియతే బహు వాల్పం వా న తేనాయం విలిప్యతే ॥ 27 ॥
శరీరారంభకం యత్తు ప్రారబ్ధం కర్మ జన్మినః ।
తద్భోగేనైవ నష్టం స్యాన్న తు జ్ఞానేన నశ్యతి ॥ 28 ॥
నిర్మోహో నిరహంకారో నిర్లేపః సంగవర్జితః ।
సర్వభూతేషు చాత్మానం సర్వభూతాని చాత్మని ।
యః పశ్యన్సంచరత్యేష జీవన్ముక్తోఽభిధీయతే ॥ 29 ॥
అహినిర్ల్వయనీ యద్వద్ద్రష్టుః పూర్వం భయప్రదా ।
తతోఽస్య న భయం కించిత్తద్వద్ద్రష్టురయం జనః ॥ 30 ॥
యదా సర్వే ప్రముచ్యంతే కామా యేఽస్య వశం గతాః ।
అథ మర్త్యోఽమృతో భవత్యేతావదనుశాసనం ॥ 31 ॥
మోక్షస్య న హి వాసోఽస్తి న గ్రామాంతరమేవ వా ।
అజ్ఞానహృదయగ్రంథినాశో మోక్ష ఇతి స్మృతః ॥ 32 ॥
వృక్షాగ్రచ్యుతపాదో యః స తదైవ పతత్యధః ।
తద్వజ్జ్ఞానవతో ముక్తిర్జాయతే నిశ్చితాపి తు ॥ 33 ॥
తీర్థం చాండాలగేహే వా యది వా నష్టచేతనః ।
పఏరిత్యజందేహమిమం జ్ఞానాదేవ విముచ్యతే ॥ 34 ॥
సంవీతో యేన కేనాశ్నన్భక్ష్యం వాభక్ష్యమేవ వా ।
శయానో యత్ర కుత్రాపి సర్వాత్మా ముచ్యతేఽత్ర సః ॥ 35 ॥
క్షీరాదుద్ధృతమాజ్యం తత్క్షిప్తం పయసి తత్పునః ।
న తేనైవైకతాం యాతి సంసారే జ్ఞానవాంస్తథా ॥ 36 ॥
నిత్యం పఠతి యోఽధ్యాయమిమం రామ శృణోతి వా ।
స ముచ్యతే దేహబంధాదనాయాసేన రాఘవ ॥ 37 ॥
అతః సంయతచిత్తస్త్వం నిత్యం పఠ మహీపతే ।
అనాయాసేన తేనైవ సర్వథా మోక్షమాప్స్యసి ॥ 38 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
మోక్షయోగో నామ త్రయోదశోఽధ్యాయః ॥ 13 ॥
అథ చతుర్దశోఽధ్యాయః ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
భగవన్యది తే రూపం సచ్చిదానందవిగ్రహం ।
నిష్కలం నిష్క్రియం శాంతం నిరవద్యం నిరంజనం ॥ 1 ॥
సర్వధర్మవిహీనం చ మనోవాచామగోచరం ।
సర్వవ్యాపితయాత్మానమీక్షతే సర్వతః స్థితం ॥ 2 ॥
ఆత్మవిద్యాతపోమూలం తద్బ్రహ్మోపనిషత్పరం ।
అమూర్తం సర్వభూతాత్మాకారం కారణకారణం ॥ 3 ॥
యత్తదదృశ్యమగ్రాహ్యం తద్గ్రాహ్యం వా కథం భవేత్ ।
అత్రోపాయమజానానస్తేన ఖిన్నోఽస్మి శంకర ॥ 4 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
శృణు రాజన్ప్రవక్ష్యామి తత్రోపాయం మహాభుజ ।
సగుణోపాసనాభిస్తు చిత్తైకాగ్ర్యం విధాయ చ ॥ 5 ॥
స్థూలసౌరాంభికాన్యాయాత్తత్ర చిత్తం ప్రవర్తయేత్ ।
తస్మిన్నన్నమయే పిండే స్థూలదేహే తనూభృతాం ॥ 6 ॥
జన్మవ్యాధిజరామృత్యునిలయే వర్తతే దృఢా ॥ 7 ॥
ఆత్మబుద్ధిరహంమానాత్కదాచిన్నైవ హీయతే ।
ఆత్మా న జాయతే నిత్యో మ్రియతే వా కథంచన ॥ 8 ॥
సంజాయతేఽస్తి విపరిణమతే వర్ధతే తథా ।
క్షీయతే నశ్యతీత్యేతే షడ్భావా వపుషః స్మృతాః ॥ 9 ॥
ఆత్మనో న వికారిత్వం ఘటస్థనభసో యథా ।
ఏవమాత్మావపుస్తస్మాదితి సంచింతయేద్బుధః ॥ 10 ॥
మూషానిక్షిప్తహేమాభః కోశః ప్రాణమయోఽత్ర తు ।
వర్తతేఽన్తరతో దేహే బద్ధః ప్రాణాదివాయుభిః ॥ 11 ॥
కర్మేంద్రియైః సమాయుక్తశ్చలనాదిక్రియాత్మకః ।
క్షుత్పిపాసాపరాభూతో నాయమాత్మా జడో యతః ॥ 12 ॥
చిద్రూప ఆత్మా యేనైవ స్వదేహమభిపశ్యతి ।
ఆత్మైవ హి పరం బ్రహ్మ నిర్లేపః సుఖనీరధిః ॥ 13 ॥
న తదశ్నాతి కించైతత్తదశ్నాతి న కశ్చన ॥ 14 ॥
తతః ప్రాణమయే కోశే కోశోఽస్త్యేవ మనోమయః ।
స సంకల్పవికల్పాత్మా బుద్ధీంద్రియసమాయుతః ॥ 15 ॥
కామః క్రోధస్తథా లోభో మోహో మాత్సర్యమేవ చ ।
మదశ్చేత్యరిషడ్వర్గో మమతేచ్ఛాదయోఽపి చ ।
మనోమయస్య కోశస్య ధర్మా ఏతస్య తత్ర తు ॥ 16 ॥
యా కర్మవిషయా బుద్ధిర్వేదశాస్త్రార్థనిశ్చితా ।
సా తు జ్ఞానేంద్రియైః సార్ధం విజ్ఞానమయకోశతః ॥ 17 ॥
ఇహ కర్తృత్వాభిమానీ స ఏవ తు న సంశయః ।
ఇహాముత్ర గతిస్తస్య స జీవో వ్యావహారికః ॥ 18 ॥
వ్యోమాదిసాత్త్వికాంశేభ్యో జాయంతే ధీంద్రియాణి తు ।
వ్యోమ్నః శ్రోత్రం భువో ఘ్రాణం జలాజ్జిహ్వాథ తేజసః ॥ 19.
చక్షుర్వాయోస్త్వగుత్పన్నా తేషాం భౌతికతా తతః ॥ 20 ॥
వ్యోమాదీనాం సమస్తానాం సాత్త్వికాంశేభ్య ఏవ తు ।
జాయంతే బుద్ధిమనసీ బుద్ధిః స్యాన్నిశ్చయాత్మికా ॥ 21 ॥
వాక్పాణిపాదపాయూపస్థాని కర్మేంద్రియాణి తు ।
వ్యోమాదీనాం రజోంఽశేభ్యో వ్యస్తేభ్యస్తాన్యనుక్రమాత్ ॥ 22 ॥
సమస్తేభ్యో రజోంఽశేభ్యః పంచ ప్రాణాదివాయవః ।
జాయంతే సప్తదశకమేవం లింగశరీరకం ॥ 23 ॥
ఏతల్లింగశరీరం తు తప్తాయఃపిండవద్యతః ।
పరస్పరాధ్యాసయోగాత్సాక్షిచైతన్యసంయుతం ॥ 24 ॥
తదానందమయః కోశో భోక్తృత్వం ప్రతిపద్యతే ।
విద్యాకర్మఫలాదీనాం భోక్తేహాముత్ర స స్మృతః ॥ 25 ॥
యదాధ్యాసం విహాయైష స్వస్వరూపేణ తిష్ఠతి ।
అవిద్యామాత్రసంయుక్తః సాక్ష్యాత్మా జాయతే తదా ॥ 26 ॥
ద్రష్టాంతఃకరణాదీనామనుభూతేః స్మృతేరపి ।
అతోఽన్తఃకరణాధ్యాసాదధ్యాసిత్వేన చాత్మనః ।
భోక్తృత్వం సాక్షితా చేతి ద్వైధం తస్యోపపద్యతే ॥ 27 ॥
ఆతపశ్చాపి తచ్ఛాయా తత్ప్రకాశే విరాజతే ।
ఏకో భోజయితా తత్ర భుంక్తేఽన్యః కర్మణః ఫలం ॥ 28 ॥
క్షేత్రజ్ఞం రథినం విద్ధి శరీరం రథమేవ తు ।
బుద్ధిం తు సారథిం విద్ధి ప్రగ్రహం తు మనస్తథా ॥ 29 ॥
ఇంద్రియాణి హయాన్విద్ధి విషయాంస్తేషు గోచరాన్ ।
ఇంద్రియైర్మనసా యుక్తం భోక్తారం విద్ధి పూరుషం ॥ 30 ॥
ఏవం శాంత్యాదియుక్తః సన్నుపాస్తే యః సదా ద్విజః.
ఉద్ఘాట్యోద్ఘాట్యైకమేకం యథైవ కదలీతరోః ॥ 31 ॥
వల్కలాని తతః పశ్చాల్లభతే సారముత్తమం ।
తథైవ పంచకోశేషు మనః సంక్రామయన్క్రమాత్ ।
తేషాం మధ్యే తతః సారమాత్మానమపి విందతి ॥ 32 ॥
ఏవం మనః సమాధాయ సంయతో మనసి ద్విజః ।
అథ ప్రవర్తయేచ్చిత్తం నిరాకారే పరాత్మని ॥ 33 ॥
తతో మనః ప్రగృహ్ణాతి పరమాత్మానమవ్యయం ।
యత్తదద్రేశ్యమగ్రాహ్యమస్థూలాద్యుక్తిగోచరం ॥ 34 ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
భగవంఛ్రవణే నైవ ప్రవర్తంతే జనాః కథం ।
వేదశాస్త్రార్థసంపన్నా యజ్వానః సత్యవాదినః ॥ 35 ॥
శృణ్వంతోఽపి తథాత్మానం జానతే నైవ కేచన ।
జ్ఞాత్వాపి మన్వతే మిథ్యా కిమేతత్తవ మాయయా ॥ 36 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
ఏవమేవ మహాబాహో నాత్ర కార్యా విచారణా ।
దైవీ హ్యేషా గుణమయీ మమ మాయా దురత్యయా ॥ 37 ॥
మామేవ యే ప్రపద్యంతే మాయామేతాం తరంతి తే ।
అభక్తా యే మహాబాహో మమ శ్రద్ధా వివర్జితాః ॥ 38 ॥
ఫలం కామయమానాస్తే చైహికాముష్మికాదికం ।
క్షయిష్ణ్వల్పం సాతిశయం యతః కర్మఫలం మతం ॥ 39 ॥
తదవిజ్ఞాయ కర్మాణి యే కుర్వంతి నరాధమాః ।
మాతుః పతంతి తే గర్భే మృత్యోర్వక్త్రే పునః పునః ॥ 40 ॥
ఏవం శాంత్యాదియుక్తః సన్నుపాస్తే యః సదా ద్విజః.
ఉద్ఘాట్యోద్ఘాట్యైకమేకం యథైవ కదలీతరోః ॥ 31 ॥
వల్కలాని తతః పశ్చాల్లభతే సారముత్తమం ।
తథైవ పంచకోశేషు మనః సంక్రామయన్క్రమాత్ ।
తేషాం మధ్యే తతః సారమాత్మానమపి విందతి ॥ 32 ॥
ఏవం మనః సమాధాయ సంయతో మనసి ద్విజః ।
అథ ప్రవర్తయేచ్చిత్తం నిరాకారే పరాత్మని ॥ 33 ॥
తతో మనః ప్రగృహ్ణాతి పరమాత్మానమవ్యయం ।
యత్తదద్రేశ్యమగ్రాహ్యమస్థూలాద్యుక్తిగోచరం ॥ 34 ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
భగవంఛ్రవణే నైవ ప్రవర్తంతే జనాః కథం ।
వేదశాస్త్రార్థసంపన్నా యజ్వానః సత్యవాదినః ॥ 35 ॥
శృణ్వంతోఽపి తథాత్మానం జానతే నైవ కేచన ।
జ్ఞాత్వాపి మన్వతే మిథ్యా కిమేతత్తవ మాయయా ॥ 36 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
ఏవమేవ మహాబాహో నాత్ర కార్యా విచారణా ।
దైవీ హ్యేషా గుణమయీ మమ మాయా దురత్యయా ॥ 37 ॥
మామేవ యే ప్రపద్యంతే మాయామేతాం తరంతి తే ।
అభక్తా యే మహాబాహో మమ శ్రద్ధా వివర్జితాః ॥ 38 ॥
ఫలం కామయమానాస్తే చైహికాముష్మికాదికం ।
క్షయిష్ణ్వల్పం సాతిశయం యతః కర్మఫలం మతం ॥ 39 ॥
తదవిజ్ఞాయ కర్మాణి యే కుర్వంతి నరాధమాః ।
మాతుః పతంతి తే గర్భే మృత్యోర్వక్త్రే పునః పునః ॥ 40 ॥
నానాయోనిషు జాతస్య దేహినో యస్యకస్యచిత్ ।
కోటిజన్మార్జితైః పుణ్యైర్మయి భక్తిః ప్రజాయతే ॥ 41 ॥
స ఏవ లభతే జ్ఞానం మద్భక్తః శ్రద్ధయాన్వితః ।
నాన్యకర్మాణి కుర్వాణో జన్మకోటిశతైరపి ॥ 42 ॥
తతః సర్వం పరిత్యజ్య మద్భక్తిం సముదాహర ।
సర్వధర్మాన్పరిత్యజ్య మామేకం శరణం వ్రజ ॥ 43 ॥
అహం త్వా సర్వపాపేభ్యో మోక్షయిష్యామి మా శుచః ।
యత్కరోషి యదశ్నాసి యజ్జుహోషి దదాసి యత్ ॥ 44 ॥
యత్తపస్యసి రామ త్వం తత్కురుష్వ మదర్పణం ।
తతః పరతరా నాస్తి భక్తిర్మయి రఘూత్తమ ॥ 45 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
పంచకోశోపపాదనం నామ చతుర్దశోఽధ్యాయః ॥ 14 ॥
అథ పంచదశోఽధ్యాయః ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
భక్తిస్తే కీదృశీ దేవ జాయతే వా కథంచన ।
యయా నిర్వాణరూపం తు లభతే మోక్షముత్తమం ।
తద్ బ్రూహి గిరిజాకాంత మయి తేఽనుగ్రహో యది ॥ 1 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
యో వేదాధ్యయనం యజ్ఞం దానాని వివిధాని చ ।
మదర్పణధియా కుర్యాత్స మే భక్తః స మే ప్రియః ॥ 2 ॥
నర్యభస్మ సమాదాయ విశుద్ధం శ్రోత్రియాలయాత్ ।
అగ్నిరిత్యాదిభిర్మంత్రైరభిమంత్ర్య యథావిధి ॥ 3 ॥
ఉద్ధూలయతి గాత్రాణి తేన చార్చతి మామపి ।
తస్మాత్పరతరా భక్తిర్మమ రామ న విద్యతే ॥ 4 ॥
సర్వదా శిరసా కంఠే రుద్రాక్షాంధారయేత్తు యః ।
పంచాక్షరీజపరతః స మే భక్తః స మే ప్రియః ॥ 5 ॥
భస్మచ్ఛన్నో భస్మశాయీ సర్వదా విజితేంద్రియః ।
యస్తు రుద్రం జపేన్నిత్యం చింతయేన్మామనన్యధీః ॥ 6 ॥
స తేనైవ చ దేహేన శివః సంజాయతే స్వయం ।
జపేద్యో రుద్రసూక్తాని తథాథర్వశిరః పరం ॥ 7 ॥
కైవల్యోపనిషత్సూక్తం శ్వేతాశ్వతరమేవ చ ।
తతః పరతరో భక్తో మమ లోకే న విద్యతే ॥ 8 ॥
అన్యత్ర ధర్మాదన్యస్మాదన్యత్రాస్మాత్కృతాకృతాత్ ।
అన్యత్ర భూతాద్భవ్యాచ్చ యత్ప్రవక్ష్యామి తచ్ఛృణు ॥ 9 ॥
వదంతి యత్పదం వేదాః శాస్త్రాణి వివిధాని చ ।
సర్వోపనిషదాం సారం దధ్నో ఘృతమివోద్ధృతం ॥ 10 ॥
యదిచ్ఛంతో బ్రహ్మచర్యం చరంతి మునయః సదా ।
తత్తే పదం సంగ్రహేణ బ్రవీమ్యోమితి యత్పదం ॥ 11 ॥
ఏతదేవాక్షరం బ్రహ్మ ఏతదేవాక్షరం పరం ।
ఏతదేవాక్షరం జ్ఞాత్వా బ్రహ్మలోకే మహీయతే ॥ 12 ॥
ఛందసాం యస్తు ధేనూనామృషభత్వేన చోదితః ।
ఇదమేవ పతిః సేతురమృతస్య చ ధారణాత్ ॥ 13 ॥
మేధసా పిహితే కోశే బ్రహ్మ యత్పరమోమితి ॥ 14 ॥
చతస్రస్తస్య మాత్రాః స్యురకారోకారకౌ తథా ।
మకారశ్చావసానేఽర్ధమాత్రేతి పరికీర్తితా ॥ 15 ॥
పూర్వత్ర భూశ్చ ఋగ్వేదో బ్రహ్మాష్టవసవస్తథా ।
గార్హపత్యశ్చ గాయత్రీ గంగా ప్రాతఃసవస్తథా ॥ 16 ॥
ద్వితీయా చ భువో విష్ణూ రుద్రోఽనుష్టుబ్యజుస్తథా ।
యమునా దక్షిణాగ్నిశ్చ మాధ్యందినసవస్తథా ॥ 17 ॥
తృతీయా చ సువః సామాన్యాదిత్యశ్చ మహేశ్వరః ।
అగ్నిరాహవనీయశ్చ జగతీ చ సరస్వతీ ॥ 18 ॥
తృతీయం సవనం ప్రోక్తమథర్వత్వేన యన్మతం ।
చతుర్థీ యావసానేఽర్ధమాత్రా సా సోమలోకగా ॥ 19 ॥
అథర్వాంగిరసః సంవర్తకోఽగ్నిశ్చ మహస్తథా ।
విరాట్ సభ్యావసథ్యౌ చ శుతుద్రిర్యజ్ఞపుచ్ఛకః ॥ 20 ॥
ప్రథమా రక్తవర్ణా స్యాద్ ద్వితీయా భాస్వరా మతా ।
తృతీయా విద్యుదాభా స్యాచ్చతుర్థీ శుక్లవర్ణినీ ॥ 21 ॥
సర్వం జాతం జాయమానం తదోంకారే ప్రతిష్ఠితం ।
విశ్వం భూతం చ భువనం విచిత్రం బహుధా తథా ॥ 22 ॥
జాతం చ జాయమానం యత్తత్సర్వం రుద్ర ఉచ్యతే ।
తస్మిన్నేవ పునః ప్రాణాః సర్వమోంకార ఉచ్యతే ॥ 23 ॥
ప్రవిలీనం తదోంకారే పరం బ్రహ్మ సనాతనం ।
తస్మాదోంకారజాపీ యః స ముక్తో నాత్ర సంశయః ॥ 24 ॥
త్రేతాగ్నేః స్మార్తవహ్నేర్వా శైవాగ్నేర్వా సమాహృతం ।
భస్మాభిమంత్ర్య యో మాం తు ప్రణవేన ప్రపూజయేత్ ॥ 25 ॥
తస్మాత్పరతరో భక్తో మమ లోకే న విద్యతే ॥ 26 ॥
శాలాగ్నేర్దావవహ్నేర్వా భస్మాదాయాభిమంత్రితం ।
యో విలింపతి గాత్రాణి స శూద్రోఽపి విముచ్యతే ॥ 27 ॥
కుశపుష్పైర్బిల్వదలైః పుష్పైర్వా గిరిసంభవైః ।
యో మామర్చయతే నిత్యం ప్రణవేన ప్రియో హి సః ॥ 28 ॥
పుష్పం ఫలం సమూలం వా పత్రం సలిలమేవ వా ।
యో దద్యాత్ప్రణవైర్మహ్యం తత్కోటిగుణితం భవేత్ ॥ 29 ॥
అహింసా సత్యమస్తేయం శౌచమింద్రియనిగ్రహః ।
యస్యాస్త్యధ్యయనం నిత్యం స మే భక్తః స మే ప్రియః ॥ 30 ॥
ప్రదోషే యో మమ స్థానం గత్వా పూజయతే తు మాం ।
స పరం శ్రియమాప్నోతి పశ్చాన్మయి విలీయతే ॥ 31 ॥
అష్టమ్యాం చ చతుర్దశ్యాం పర్వణోరుభయోరపి ।
భూతిభూషితసర్వాంగో యః పూజయతి మాం నిశి ॥ 32 ॥
కృష్ణపక్షే విశేషేణ స మే భక్తః స మే ప్రియః ॥ 33 ॥
ఏకాదశ్యాముపోష్యైవ యః పూజయతి మాం నిశి ।
సోమవారే విశేషేణ స మే భక్తో న నశ్యతి ॥ 34 ॥
పంచామృతైః స్నాపయేద్యః పంచగవ్యేన వా పునః ।
పుష్పోదకైః కుశజలైస్తస్మాన్నన్యః ప్రియో మమ ॥ 35 ॥
పయసా సర్పిషా వాపి మధునేక్షురసేన వా ।
పక్వామ్రఫలజేనాపి నారికేరజలేన వా ॥ 36 ॥
గంధోదకేన వా మాం యో రుద్రమంత్రం సముచ్చరన్ ।
అభిషించేత్తతో నాన్యః కశ్చిత్ప్రియతరో మమ ॥ 37 ॥
ఆదిత్యాభిముఖో భూత్వా ఊర్ధ్వబాహుర్జలే స్థితః ।
మాం ధ్యాయన్ రవిబింబస్థమథర్వాంగిరస జపేత్ ॥ 38 ॥
ప్రవిశేన్మే శరీరేఽసౌ గృహం గృహపతిర్యథా ।
బృహద్రథంతరం వామదేవ్యం దేవవ్రతాని చ ॥ 39 ॥
తద్యోగయాజ్యదోహాంశ్చ యో గాయతి మమాగ్రతః ।
ఇహ శ్రియం పరాం భుక్త్వా మమ సాయుజ్యమాప్నుయాత్ ॥ 40 ॥
ఈశావాస్యాది మంత్రాన్ యో జపేన్నిత్యం మమాగ్రతః ।
మత్సాయుజ్యమవాప్నోతి మమ లోకే మహీయతే ॥ 41 ॥
భక్తియోగో మయా ప్రోక్త ఏవం రఘుకులోద్భవ ।
సర్వకామప్రదో మత్తః కిమన్యచ్ఛ్రోతుమిచ్ఛసి ॥ 42 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
భక్తియోగో నామ పంచదశోఽధ్యాయః ॥ 15 ॥
అథ షోడశోఽధ్యాయః ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
భగవన్మోక్షమార్గో యస్త్వయా సమ్యగుదాహృతః ।
తత్రాధికారిణం బ్రూహి తత్ర మే సంశయో మహాన్ ॥ 1 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
బ్రహ్మక్షత్రవిశః శూద్రాః స్త్రియశ్చాత్రాధికారిణః ।
బ్రహ్మచారీ గృహస్థో వా.ఆనుపనీతోఽథవా ద్విజః ॥ 2 ॥
వనస్థో వాఽవనస్థో వా యతిః పాశుపతవ్రతీ ।
బహునాత్ర కిముక్తేన యస్య భక్తిః శివార్చనే ॥ 3 ॥
స ఏవాత్రాధికారీ స్యాన్నాన్యచిత్తః కథంచన ।
జడోఽన్ధో బధిరో మూకో నిఃశౌచః కర్మవర్జితః ॥ 4 ॥
అజ్ఞోపహాసకాభక్తా భూతిరుద్రాక్షధారిణః ।
లింగినో యశ్చ వా ద్వేష్టి తే నైవాత్రాధికారిణః ॥ 5 ॥
యో మాం గురుం పాశుపతం వ్రతం ద్వేష్టి ధరాధిప ।
విష్ణుం వా న స ముచ్యేత జన్మకోటిశతైరపి ॥ 6 ॥
అనేకకర్మసక్తోఽపి శివజ్ఞానవివర్జితః ।
శివభక్తివిహీనశ్చ సంసారాన్నైవ ముచ్యతే ॥ 7 ॥
ఆసక్తాః ఫలరాగేణ యే త్వవైదికకర్మణి ।
దృష్టమాత్రఫలాస్తే తు న ముక్తావధికారిణః ॥ 8 ॥
అవిముక్తే ద్వారకాయాం శ్రీశైలే పుండరీకకే ।
దేహాంతే తారకం బ్రహ్మ లభతే మదనుగ్రహాత్ ॥ 9 ॥
యస్య హస్తౌ చ పాదౌ చ మనశ్చైవ సుసంయతం ।
విద్యా తపశ్చ కీర్తిశ్చ స తీర్థఫలమశ్నుతే ॥ 10 ॥
విప్రస్యానుపనీతస్య విధిరేవముదాహృతః ।
నాభివ్యాహారయేద్బ్రహ్మ స్వధానినయనాదృతే ॥ 11 ॥
స శూద్రేణ సమస్తావద్యావద్వేదాన్న జాయతే ।
నామసంకీర్తనే ధ్యానే సర్వ ఏవాధికారిణః ॥ 12 ॥
సంసారాన్ముచ్యతే జంతుః శివతాదాత్మ్యభావనాత్ ।
తథా దానం తపో వేదాధ్యయనం చాన్యకర్మ వా ।
సహస్రాంశం తు నార్హంతి సర్వదా ధ్యానకర్మణః ॥ 13 ॥
జాతిమాశ్రమమంగాని దేశం కాలమథాపి వా ।
ఆసనాదీని కర్మాణి ధ్యానం నాపేక్షతే క్వచిత్ ॥ 14 ॥
గచ్ఛంస్తిష్ఠన్ జపన్వాపి శయానో వాన్యకర్మణి ।
పాతకేనాపి వా యుక్తో ధ్యానాదేవ విముచ్యతే ॥ 15 ॥
నేహాభిక్రమనాశోఽస్తి ప్రత్యవాయో న విద్యతే ।
స్వల్పమప్యస్య ధర్మస్య త్రాయతే మహతో భయాత్ ॥ 16 ॥
ఆశ్చర్యే వా భయే శోకే క్షుతే వా మమ నామ యః ।
వ్యాజేనాపి స్మరేద్యస్తు స యాతి పరమాం గతిం ॥ 17 ॥
మహాపాపైరపి స్పృష్టో దేహాంతే యస్తు మాం స్మరేత్ ।
పంచాక్షరీం వోచ్చరతి స ముక్తో నాత్ర సంశయః ॥ 18 ॥
విశ్వం శివమయం యస్తు పశ్యత్యాత్మానమాత్మనా ।
తస్య క్షేత్రేషు తీర్థేషు కిం కార్యం వాన్యకర్మసు ॥ 19 ॥
సర్వేణ సర్వదా కార్యం భూతిరుద్రాక్షధారణం ।
యుక్తేనాథాప్యయుక్తేన శివభక్తిమభీప్సతా ॥ 20 ॥
నర్యభస్మసమాయుక్తో రుద్రాక్షాన్యస్తు ధారయేత్ ।
మహాపాపైరపి స్పృష్టో ముచ్యతే నాత్ర సంశయః ॥ 21 ॥
అన్యాని శైవకర్మాణి కరోతు న కరోతు వా ।
శివనామ జపేద్యస్తు సర్వదా ముచ్యతే తు సః ॥ 22 ॥
అంతకాలే తు రుద్రాక్షాన్విభూతిం ధారయేత్తు యః ।
మహాపాపోపపాపోఘైరపి స్పృష్టో నరాధమః ॥ 23 ॥
సర్వథా నోపసర్పంతి తం జనం యమకింకరాః ॥ 24 ॥
బిల్వమూలమృదా యస్తు శరీరముపలింపతి ।
అంతకాలేఽన్తకజనైః స దూరీక్తియతే నరః ॥ 25 ॥
శ్రీరామ ఉవాచ ॥
భగవన్పూజితః కుత్ర కుత్ర వా త్వం ప్రసీదసి ।
తద్బ్రూహి మమ జిజ్ఞాసా వర్తతే మహతీ విభో ॥ 26 ॥
శ్రీభగవానువాచ ॥
మృదా వా గోమయేనాపి భస్మనా చందనేన వా ।
సికతాభిర్దారుణా వా పాషాణేనాపి నిర్మితా ॥ 27 ॥
లోహేన వాథ రంగేణ కాంస్యఖర్పరపిత్తలైః ।
తామ్రరౌప్యసువర్ణైర్వా రత్నైర్నానావిధైరపి ॥ 28 ॥
అథవా పారదేనైవ కర్పూరేణాథవా కృతా ।
ప్రతిమా శివలింగం వా ద్రవ్యైరేతైః కృతం తు యత్ ॥ 29 ॥
తత్ర మాం పూజయేత్తేషు ఫలం కోటిగుణోత్తరం ॥ 30 ॥
మృద్దారుకాంస్యలోహైశ్చ పాషాణేనాపి నిర్మితా ।
గృహిణా ప్రతిమా కార్యా శివం శశ్వదభీప్సతా ।
ఆయుః శ్రియం కులం ధర్మం పుత్రానాప్నోతి తైః క్రమాత్ ॥ 31 ॥
బిల్వవృక్షే తత్ఫలే వా యో మాం పూజయతే నరః ।
పరాం శ్రియమిహ ప్రాప్య మమ లోకే మహీయతే ॥ 32 ॥
బిల్వవృక్షం సమాశ్రిత్య యో మంత్రాన్విధినా జపేత్ ।
ఏకేన దివసేనైవ తత్పురశ్చరణం భవేత్ ॥ 33 ॥
యస్తు బిల్వవనే నిత్యం కుటీం కృత్వా వసేన్నరః ।
సర్వే మంత్రాః ప్రసిద్ధ్యంతి జపమాత్రేణ కేవలం ॥ 34 ॥
పర్వతాగ్రే నదీతీరే బిల్వమూలే శివాలయే ।
అగ్నిహోత్రే కేశవస్య సంనిధౌ వా జపేత్తు యః ॥ 35 ॥
నైవాస్య విఘ్నం కుర్వంతి దానవా యక్షరాక్షసః ।
తం న స్పృశంతి పాపాని శివసాయుజ్యమృచ్ఛతి ॥ 36 ॥
స్థండిలే వా జలే వహ్నౌ వాయావాకాశ ఏవ వా ।
గిరౌ స్వాత్మని వా యో మాం పూజయేత్ప్రయతో నరః ॥ 37 ॥
స కృత్స్నం ఫలమాప్నోతి లవమాత్రేణ రాఘవ ।
ఆత్మపూజాసమా నాస్తి పూజా రఘుకులోద్భవ ॥ 38 ॥
మత్సాయుజ్యమవాప్నోతి చండాలోఽప్యాత్మపూజయా ।
సర్వాన్కామానవాప్నోతి మనుష్యః కంబలాసనే ॥ 39 ॥
కృష్ణాజినే భవేన్ముక్తిర్మోక్షశ్రీర్వ్యాఘ్రచర్మణి ।
కుశాసనే భవేజ్జ్ఞానమారోగ్యం పత్రనిర్మితే ॥ 40 ॥
పాషాణే దుఃఖమాప్నోతి కాష్ఠే నానావిధాన్ గదాన్ ।
వస్త్రేణ శ్రియమాప్నోతి భూమౌ మంత్రో న సిద్ధ్యతి ।
ప్రాఙ్ముఖోదఙ్ముఖో వాపి జపం పూజాం సమాచరేత్ ॥ 41 ॥
అక్షమాలావిధిం వక్ష్యే శృణుష్వావహితో నృప ॥ 42 ॥
సామ్రాజ్యం స్ఫాటికే స్యాత్తు పుత్రజీవే పరాం శ్రియం ।
ఆత్మజ్ఞానం కుశగ్రంథౌ రుద్రాక్షః సర్వకామదః ॥ 43 ॥
ప్రవాలైశ్చ కృతా మాలా సర్వలోకవశప్రదా ।
మోక్షప్రదా చ మాలా స్యాదామలక్యాః ఫలైః కృతా ॥ 44 ॥
ముక్తాఫలైః కృతా మాలా సర్వవిద్యాప్రదాయినీ ।
మాణిక్యరచితా మాలా త్రైలోకస్య వశంకరీ ॥ 45 ॥
నీలైర్మరకతైర్వాపి కృతా శత్రుభయప్రదా ।
సువర్ణరచితా మాలా దద్యాద్వై మహతీం శ్రియం ॥ 46 ॥
తథా రౌప్యమయీ మాలా కన్యాం యచ్ఛతి కామితాం ।
ఉక్తానాం సర్వకామానాం దాయినీ పారదైః కృతా ॥ 47 ॥
అష్టోత్తరశతా మాలా తత్ర స్యాదుత్తమోత్తమా ।
శతసంఖ్యోత్తమా మాలా పంచాశన్మధ్యమా మతా ॥ 48 ॥
చతుః పంచశతీ యద్వా అధమా సప్తవింశతిః ।
అధమా పంచవింశత్యా యది స్యాచ్ఛతనిర్మితా ॥ 49 ॥
పంచాశదక్షరాణ్యత్రానులోమప్రతిలోమతః ।
ఇత్యేవం స్థాపయేత్స్పష్టం న కస్మైచిత్ప్రదర్శయేత్ ॥ 50 ॥
వర్ణైర్విన్యస్తయా యస్తు క్రియతే మాలయా జపః ।
ఏకవారేణ తస్యైవ పురశ్చర్యా కృతా భవేత్ ॥ 51 ॥
సవ్యపార్ష్ణిం గుదే స్థాప్య దక్షిణం చ ధ్వజోపరి ।
యోనిముద్రాబంధ ఏష భవేదాసనముత్తమం ॥ 52 ॥
యోనిముద్రాసనే స్థిత్వా ప్రజపేద్యః సమాహితః ।
యం కంచిదపి వా మంత్రం తస్య స్యుః సర్వసిద్ధయః ॥ 53 ॥
ఛిన్నా రుద్ధాః స్తంభితాశ్చ మిలితా మూర్ఛితాస్తథా ।
సుప్తా మత్తా హీనవీర్యా దగ్ధాస్త్రస్తారిపక్షగాః ॥ 54 ॥
బాలా యౌవనమత్తశ్చ వృద్ధా మంత్రాశ్చ యే మతాః ।
యోనిముద్రాసనే స్థిత్వా మంత్రానేవంవిధాన్ జపేత్ ॥ 55 ॥
తత్ర సిద్ధ్యంతి తే మంత్రా నాన్యస్య తు కథంచన ।
బ్రాహ్మం ముహూర్తమారభ్యామధ్యాహ్నం ప్రజపేన్మనుం ॥ 56 ॥
అత ఊర్ధ్వం కృతే జాప్యే వినాశాయ భవేద్ధ్రువం ।
పురశ్చర్యావిధావేవం సర్వకామ్యఫలేష్వపి ॥ 57 ॥
నిత్యే నైమిత్తికే వాపి తపశ్చర్యాసు వా పునః ।
సర్వదైవ జపః కార్యో న దోషస్తత్ర కశ్చన ॥ 58 ॥
యస్తు రుద్రం జపేన్నిత్యం ధ్యాయమానో మమాకృతిం ।
షడక్షరం వా ప్రణవం నిష్కామో విజితేంద్రియః ॥ 59 ॥
తథాథర్వశిరోమంత్రం కైవల్యం వా రఘూత్తమ ।
స తేనైవ చ దేహేన శివః సంజాయతే స్వయం ॥ 60 ॥
అధీతే శివగీతాం యో నిత్యమేతాం జితేంద్రియః ।
శృణుయాద్వా స ముక్తః స్యాత్సంసారాన్నాత్ర సంశయః ॥ 61 ॥
సూత ఉవాచ ॥
ఏవముక్త్వా మహాదేవస్తత్రైవాంతరధీయత ।
రామః కృతార్థమాత్మానమమన్యత తథైవ సః ॥ 62 ॥
ఏవం మయా సమాసేన శివగీతా సమీరితా ।
ఏతాం యః ప్రజపేన్నిత్యం శృణుయాద్వా సమాహితః ॥ 63 ॥
ఏకాగ్రచిత్తోయో మర్త్యస్తస్య ముక్తిః కరే స్థితా ।
అతః శృణుధ్వం మునయో నిత్యమేతాం స్మాహితాః ॥ 64 ॥
అనాయాసేన వో ముక్తిర్భవితా నాత్ర సంశయః ।
కాయక్లేశో మనఃక్షోభో ధనహానిర్న చాత్మనః ॥ 65 ॥
పీడాస్తి శ్రవణాదేవ యస్మాత్కైవల్యమాప్నుయాత్ ।
శివగీతామతో నిత్యం శృణుధ్వమృషిసత్తమాః ॥ 66 ॥
ఋషయ ఊచుః ॥
అద్యప్రభృతి నః సూత త్వమాచార్యః పితా గురుః ।
అవిద్యాయాః పరం పారం యస్మాత్తారయితాసి నః ॥ 67 ॥
ఉత్పాదకబ్రహ్మదాత్రోర్గరీయాన్ బ్రహ్మదః పితా ।
తస్మాత్సూతాత్మజ త్వత్తః సత్యం నాన్యోఽస్తి నో గురుః ॥ 68 ॥
వ్యాస ఉవాచ ॥
ఇత్యుక్త్వా ప్రయయుః సర్వే సాయంసంధ్యాముపాసితుం ।
స్తువంతః సూతపుత్రం తే సంతుష్టా గోమతీతటం ॥ 69 ॥
ఇతి శ్రీపద్మపురాణే ఉపరిభాగే శివగీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శివరాఘవసంవాదే
గీతాధికారినిరూపణం నామ షోడశోఽధ్యాయః ॥ 16 ॥
॥ ఇతి శ్రీమచ్ఛివగీతా సమాప్తా ॥
– Chant Stotra in Other Languages –
Shiva Gita in Sanskrit – English – Bengali – Gujarati – Kannada – Malayalam – Odia – Telugu – Tamil