॥ Sundaradasu (Sri MS Rama Rao) Sundarakanda Part 2 ॥
[ ప్రథమ భాగం/Part 1 – ద్వితీయ భాగం/Part 2 ]
॥ సుందరదాసు సుందరకాండ (ద్వితీయ భాగం) ॥
తండ్రిమాట నిలుప రామచంద్రుడు
వల్కల ధారియై రాజ్యము వీడె ।
సీతాలక్ష్మణులు తనతో రాగా
పదునాల్గేండ్లు వనవాసమేగె – ౧౫౧ ।
ఖరదూషణాది పదునాల్గువేల
అసురుల జంపె జనస్థానమున ।
అని హనుమంతుడు మృదుమధురముగా
పలికెను సీతారామ కథ – ౧౫౨ ।
రాముడు వెడలె సీత కోర్కె పై
మాయ లేడిని కొనితెచ్చుటకై ।
రామ లక్ష్మణులు లేని సమయమున
అపహరించె లంకేశుడు సీతను – ౧౫౩ ।
సీతను గానక రామచంద్రుడు
అడవుల పాలై వెదకుచుండెను ।
అని హనుమంతుడు మృదుమధురముగా
పలికెను సీతారామ కథ – ౧౫౪ ।
రామసుగ్రీవులు వనమున కలిసిరి
మిత్రులైరి ప్రతిజ్ఞల బూనిరి ।
శ్రీరఘురాముడు వాలిని గూల్చెను
సుగ్రీవుని కపిరాజుగ జేసెను – ౧౫౫ ।
సుగ్రీవులాన లంక చేరితి
సీతా మాతను కనుగొన గలిగితి ।
అని హనుమంతుడు మృదుమధురముగా
పలికెను సీతారామ కథ – ౧౫౬ ।
వానరోత్తముడు పలుకుట మానెను
జానకికెంతో విస్మయమాయెను ।
భయము భయముగ నలువంకలు గని
మెల్లగ మోమెత్తి పైకి చూచెను – ౧౫౭ ।
శోభిల్లు శంశుపా శాఖలందున
బాలార్కుని వలె మారుతి తోచెను ।
మారుతి రూపము చిన్నదైనను
తేజోమయమై భీతి గొల్పెను – ౧౫౮ – శ్రీ హనుమాను ।
తల్లీ ! తెల్పుము నీవు యెవరవో
దేవ గంధర్వ కిన్నెరాంగనవో ।
కాంతులు మెరసే బంగరు మేన
మలినాంబరమేల దాల్చితివో ?౧౫౯ ।
ఓ కమలాక్షీ ! నీ కనుదోయి
నీలాలేల నింపితివో ?
అని హనుమంతుడు తరువు నుండి దిగి
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె – ౧౬౦ ।
రావణాసురుడు అపహరించిన
రాముని సతివో నీవు సీతవో ?
రామ లక్ష్మణులు వనమున వెదకెడు
అవనీజాతవో నీవు సీతవో ?౧౬౧ ।
సర్వ సులక్షణ లక్షిత జాతవు
తల్లీ తెల్పుము నీవు యెవరవో ?
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె – ౧౬౨ ।
జనక మహీపతి ప్రియ పుత్రికను
దశరథ మహిపతి పెద్ద కోడలను ।
శ్రీరఘురాముని ప్రియసతి నేను
సీత యను పేర వరలు దానను – ౧౬౩ ।
పరిణయమైన పదిరెండేడులు
అనుభవించితిని భోగభాగ్యములు ।
అని పల్కె సీత వానరేంద్రునితో
రామ కథను కీర్తించిన వానితో – ౧౬౪ ।
రావణుడొసగిన యేడాది గడువు
రెండు నెలలో యిక తీరిపోవు ।
రాముడు నన్ను కాపాడునని
వేచి వేచి వేసారి పోతిని – ౧౬౫ ।
అసురులు నన్ను చంపక ముందే
నాకై నేను పోనెంచితిని ।
అని పల్కె సీత వానరేంద్రునితో
రామ కథను కీర్తించిన వానితో – ౧౬౬ ।
అమ్మా సీతా, నమ్ముము నన్ను
రాముని దూతగా వచ్చినాడను ।
రామలక్ష్మణులు క్షేమమన్నారు
నీ క్షేమమరసి రమ్మన్నారు – ౧౬౭ ।
రాముడు నీకు దీవెనలంపె
సౌమిత్రి నీకు వందనములిడె ।
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి ముందుకు జరిగె – ౧౬౮ ।
మారుతి యెంతగా ముందుకు జరిగెనో
జానకి అంతగా అనుమానించెను ।
రావణాసురుడే ఈ వానరుడని
కామరూపుడై వచ్చి యుండునని – ౧౬౯ ।
ఆశ్రమమున వొంటిగనున్న తనను
వంచించిన సన్యాసి యీతడని।
తల వాల్చుకొని భయకంపితయై
కటిక నేలపై జానకి తూలె – ౧౭౦ ।
వానరరాజు సుగ్రీవుని మంత్రిని
నన్ను పిలుతురు హనుమంతుడని ।
రామ సుగ్రీవులు మిత్రులైనారు
నీ జాడ తెలియ వేచియున్నారు – ౧౭౧ ।
రామలక్ష్మణులు వానర రాజుతో
లంక చేరెదరు వానర కోటితో ।
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె – ౧౭౨ – శ్రీ హనుమాను ।
ఓ హనుమంతా ! హాయి పొందితిని
నీ పలికిన శ్రీరామ కథ విని ।
రామలక్ష్మణుల యెట్లెరిగితివి ?
రూపు రేఖలను యెట్లు గాంచితివి ?౧౭౩ ।
వారి మాటలను యెట్లు వింటివి ?
వారి గుణములను యెట్లు తెలిసితివి ?
అని పల్కె సీత హనుమంతునితో
రామ కథను కీర్తించిన వానితో – ౧౭౪ ।
సర్వ జీవన సంప్రీతి పాత్రుడు
కమల నేత్రుడు దయా సాంద్రుడు ।
బుద్ధి యందు బృహస్పతి సముడు
కీర్తి యందు దేవేంద్రుని సముడు – ౧౭౫ ।
క్షమా గుణమున పృథివీ సముడు
సూర్య తేజుడు శ్రీరఘురాముడు ।
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె – ౧౭౬ ।
అన్నకు తగు తమ్ముడు లక్ష్మణుడు
అన్నిట రాముని సరిపోలు వాడు ।
అన్నకు తోడు నీడయై చెలగెడు
అజేయుడు శత్రుభయంకరుడు – ౧౭౭ ।
సామాన్యులు కారు సోదరులిరువురు
నిను వెదకుచు మమ్ము కలసినారు ।
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె – ౧౭౮ ।
పవనకుమారుని పలుకులను విని
అతడు నిజముగా రామదూత యని ।
ఆనందాశ్రులు కన్నులు నిండగ
చిరు నగవులతో జానకి చూడగ – ౧౭౯ ।
ఇదిగో తల్లీ ! యిది తిలకింపుము
రాముడంపిన అంగుళీయకము ।
అని హనుమంతుడు భక్తి మీరగను
అంగుళీయకమును సీతకొసగెను – ౧౮౦ – శ్రీ హనుమాను ।
రామచంద్రుని ముద్రిక చేకొని
అశ్రులు నిండిన కనులకద్దుకొని ।
మధుర స్మృతులు మదిలో మెదల
సిగ్గు చేత తన శిరము వంచుకొని – ౧౮౧ ।
యిన్ని రోజులకు తనకు కలిగిన
శుభ శకునముల విశేషమనుకొని ।
జానకి పల్కె హనుమంతునితో
సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో – ౧౮౨ ।
యెన్నడు రాముడు యిటకేతెంచునో
యెన్నడు రావణుని హతము సేయునో ?
లక్ష్మణుండు తన అగ్ని శరములతో
కౄర రాక్షసుల రూపు మాపునో ? ౧౮౩ ।
సుగ్రీవుడు తన వానరసేనతో
చుట్టి ముట్టి యీ లంకను గూల్చునో ?
అని పల్కె సీత హనుమంతునితో
సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో – ౧౮౪ ।
రామలక్ష్మణులు వచ్చుదాకను
బ్రతుకనిత్తురా అసురులు నన్ను ?
రావణుడొసగిన యేడాది గడువు
రెండు నెలలలో యిక తీరిపోవు – ౧౮౫ ।
ప్రాణములను అరచేత నిల్పుకొని
యెదురు చూతునీ రెండు మాసములు ।
అని పల్కె సీత హనుమంతునితో
సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో – ౧౮౬ ।
నీ వలెనే శ్రీరామచంద్రుడు
నిద్రాహారములు మరచెనమ్మా !
ఫలపూష్పాదులు ప్రియమైనవి గని
“హా సీతా” యని శోకించునమ్మా – ౧౮౭ ।
నీ జాడ తెలిసి కోదండపాణి
తడవు సేయకే రాగలడమ్మా ।
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె – ౧౮౮ ।
ఓ హనుమంతా ! నిను గనినంత
నాలో కలిగె ప్రశాంతత కొంత ।
వానరోత్తమా ! నిను వినినంత
నే పొందితిని వూరట కొంత – ౧౮౯ ।
రాముని వేగమె రమ్మని తెల్పుము
రెండు నెలల గడువు మరువబోకుము ।
అని పల్కె సీత హనుమంతునితో
సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో – ౧౯౦ – శ్రీ హనుమాను ।
తల్లీ నీవిటు శోకింపనేల
వగచి వగచి యిటు భీతిల్లనేల ?
యిపుడే నీకీ చెర విడిపింతును
కూర్చుండుము నా మోపు మీదను – ౧౯౧ ।
వచ్చిన త్రోవనే కొనిపోయెదను
శ్రీరామునితో నిను చేర్చెదను ।
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె – ౧౯౨ ।
పోనివ్వక పోతివిగా హనుమా !
సహజమైన నీ చంచల భావము ।
అరయగ అల్ప శరీరుడవీవు
యే తీరుగ నను కొని పోగలవు ?౧౯౩ ।
రాముని కడకే నను చేర్చెదవో
కడలిలోననే జారవిడుతువో ।
అని పల్కె సీత హనుమంతునితో
తనలో కలిగిన వాత్సల్యముతో – ౧౯౪ ।
సీత పలికిన మాటల తీరును
హనుమంతుడు విని చిన్నబోయెను ।
సీత చెంత తన కామ రూపమును
ప్రదర్శింపగా సంకల్పించెను – ౧౯౫ ।
కొండంతగ తన కాయము పెంచెను
కాంతివంతుడై చెంత నిలచెను ।
జయ హనుమంతుని కామరూపమును
ఆశ్చర్యముతో జానకి చూచెను – ౧౯౬ ।
అద్భుతమౌ నీ కామరూపమును
కాంచితినయ్యా శాంతింపుమయ్యా !
పవనకుమారా నీవు గాక మరి
యెవరీ వారిధి దాటెదరయ్యా ! ౧౯౭ ।
కౄర రాక్షసుల కంట బడకయే
లంక వెదకి నను కనగలరయ్యా ।
అని పల్కె సీత హనుమంతునితో
సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో – ౧౯౮ – శ్రీ హనుమాను ।
తల్లీ ! నేను నీ యందుగల
భక్తి భావమున అటుల తెల్పితి ।
కౄర రాక్షసుల బారి నుండి నిను
కాపాడనెంచి అటుల పల్కితి – ౧౯౯ ।
వేగమె నిన్ను రాముని జేర్చెడు
శుభ ఘడియలకై త్వరపడి పల్కితి ।
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె – ౨౦౦ ।
తల్లీ నీవు తెలిపినవన్నీ
శ్రీరామునకు విన్నవించెదను ।
సత్య ధర్మ పవిత్ర చరిత్రవు
శ్రీరామునకు తగిన భార్యవు – ౨౦౧ ।
అమ్మా యిమ్ము యేదో గురుతుగ
శ్రీరాముడు గని ఆనందింపగ ।
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె – ౨౦౨ ।
చిత్రకూటమున కాకాసురు కథ
కన్నీరొలుకగ గురుతుగ తెలిపి ।
చెంగుముడి నున్న చూడామణిని
మెల్లగ తీసి మారుతికొసగి – ౨౦౩ ।
పదిలముగా కొని పోయిరమ్మని
శ్రీరామునకు గురుతుగ నిమ్మని ।
ప్రీతి పల్కె సీత హనుమంతునితో
సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో – ౨౦౪ ।
చేతులారగా చూడామణి గొని
ఆనందముగా కనులకద్దుకొని ।
వైదేహికి ప్రదక్షిణలు జేసి
పదముల వ్రాలి వందనములిడి – ౨౦౫ ।
మనమున రాముని ధ్యానించుకొని
మరలిపోవగా అనుమతి గైకొని ।
అంజనీసుతుడు కాయము పెంచె
ఉత్తర దిశగా కుప్పించి యెగసె – ౨౦౬ – శ్రీ హనుమాను ।
సీత జాడ గని మరలిన చాలదు
చేయవలసినది యింకను కలదు ।
కల్పించుకుని కలహము పెంచెద
అసురవీరుల పరిశీలించెద – ౨౦౭ ।
రాక్షస బలముల శక్తి గ్రహించెద
సుగ్రీవాదులకు విన్నవించెద ।
అని హనుమంతుడు యోచన జేయుచు
తోరణ స్తంభము పైన నిల్చెను – ౨౦౮ ।
పద్మాకరముల పాడొనరించి
జలాశయముల గట్టులు త్రెంచి ।
ఫల వృక్షముల నేలను కూల్చి
ఉద్యానముల రూపులు మాపి – ౨౦౯ ।
ప్రాకారముల బ్రద్దలు చేసి
ద్వారబంధముల ధ్వంసము జేసి ।
సుందరమైన అశోకవనమును
చిందర వందర చేసె మారుతి – ౨౧౦ ।
మృగ సమూహములు భీతిల్లినవై
తత్తరపాటుగ పరుగులు తీయగ ।
పక్షుల గుంపులు చెల్లాచెదరై
దీనారవముల యెగిరి పోవగా – ౨౧౧ ।
సీత యున్న శింశుపా తరువు వినా
వనమంతయు వినాశము కాగా ।
సుందరమైన అశోకవనమును
చిందర వందర చేసె మారుతి – ౨౧౨ ।
వనమున రేగిన ధ్వనులకు అదిరి
లంకావాసులు నిద్ర లేచిరి ।
కావలియున్న రాక్షస వనితలు
రావణు చేరి విన్నవించిరి – ౨౧౩ ।
దశకంఠుడు మహోగ్రుడై పల్కె
వానరుని బట్టి దండింపుడనె ।
యెనుబది వేల కింకర వీరులు
హనుమంతునిపై దాడి వెడలిరి – ౨౧౪ ।
యెనుబది వేల కింకర వీరుల
వొక్క వానరుడు హతము చేసెను ।
ఈ వృత్తాంతము వినిన రావణుడు
నిప్పులు గ్రక్కుచు గర్జన చేసెను – ౨౧౫ ।
జంబుమాలిని తగిన బలము గొని
ఆ వానరుని దండింప పొమ్మనెను ।
జంబుమాలి ప్రహస్తుని సుతుడు
హనుమంతుని పై దాడి వెడలెను – ౨౧౬ – శ్రీ హనుమాను ।
జంబుమాలిని సర్వ సైన్యమును
వొక్క వానరుడు ఉక్కడగించెను ।
ఈ వృత్తాంతము వినిన రావణుడు
నిప్పులు గ్రక్కుచు ఆజ్ఞాపించెను – ౨౧౭ ।
మంత్రికుమారుల తగిన బలము గొని
ఆ వానరుని దండింపగ పొమ్మనె ।
మంత్రికుమారులు యేడ్గురు చేరి
హనుమంతునిపై దాడి వెడలిరి – ౨౧౮ ।
మంత్రిసుతులను సర్వ సైన్యమును
మారుతి తృటిలో సంహరించెను ।
యెటు చూచినను మృత దేహములు
యెటు పోయినను రక్తపుటేరులు – ౨౧౯ ।
ఈ వృత్తాంతము వినిన రావణుడు
కొంత తడవు యోచించి పల్కెను ।
సేనాపతులను తగిన బలము గొని
ఆ వానరుని దండింప పొమ్మనెను – ౨౨౦ ।
సేనాపతులను సర్వ సైన్యమును
పవనకుమారుడు నిర్మూలించెను ।
ఈ వృత్తాంతము వినిన రావణుడు
నిశ్చేష్టితుడై పరివీక్షించెను – ౨౨౧ ।
తండ్రిచూపులు తనపై సోకగ
అక్ష కుమారుడు ఇటవుగ నిలువగ ।
రావణుండు పల్కె కుమారుని గని
ఆ వానరుని దండింప పొమ్మని – ౨౨౨ – శ్రీ హనుమాను ।
అక్షకుమారుడు నవ యవ్వనుడు
వేగవంతుడు తేజోవంతుడు ।
దివ్యాస్త్రములను పొందినవాడు
మణిమయ స్వర్ణ కిరీట శోభితుడు – ౨౨౩ ।
కాలాగ్ని వోలె ప్రజ్వరిల్లెడు
రణధీరుడు మహావీరుడు ।
అక్షకుమారుడు దివ్య రథము పై
దాడి వెడలెను హనుమంతుని పై – ౨౨౪ ।
మూడు శరములతో మారుతి శిరమును
పది శరములతో మారుతి ఉరమును ।
అక్షకుమారుడు బలముగ నాటెను
రక్తము చిందగ గాయ పరచెను – ౨౨౫ ।
ఉదయ భాస్కర సమాన తేజమున
మారుతి యెగసె గగన మార్గమున ।
యిరువురి నడుమ భీకరమైన
పోరు చెలరేగె ఆకాశమున – ౨౨౬ ।
అతి నేర్పు తోడ రణము సల్పెడు
అక్షకుమారుని మారుతి దయగొని ।
బాలుని చంపగ చేతులు రావని
వేచిచూచెను నిగ్రహించుకొని – ౨౨౭ ।
అక్షకుమారుడు అంతకంతకును
అగ్నిహోత్రుడై రణమున రేగెను ।
యిరువురి నడుమ భికరమైన
పోరు చెలరేగె ఆకాశమున – ౨౨౮ ।
అగ్ని కణమని జాలి కూడదని
రగులక మునుపే ఆర్పుట మేలని ।
సింహనాదమును మారుతి చేసెను
అరచేత చరచి హయముల జంపెను – ౨౨౯ ।
రధమును బట్టి విరిచి వేసెను
అక్షుని ద్రుంచి విసరి వేసెను ।
అక్షుని మొండెము అతి ఘోరముగ
నేలపై బడె రక్తపు ముద్దగ – ౨౩౦ ।
అక్ష కుమారుని మరణ వార్త విని
లంకేశ్వరుడు కడు దుఃఖించెను ।
మెల్లగ తేరి క్రోధము బూని
తన కుమారుని ఇంద్రజిత్తు గని – ౨౩౧ ।
ఆ వానరుడు సామాన్యుడు గాడని
వానిని వేగ బంధించి తెమ్మని ।
రావణాసురుడు ఇంద్రజిత్తును
హనుమంతుని పై దాడి పంపెను – ౨౩౨ ।
కపికుంజరుడు భయంకరముగ
కాయము పెంచి సమరము సేయగ ।
ఈ వానరుడు సామాన్యుడు గాడని
మహిమోపేతుడు కామరూపుడని – ౨౩౩ ।
ఇంద్రజిత్తు బహుయోచన చేసి
బ్రహ్మాస్త్రమును ప్రయోగము చేసె ।
దేవ గణంబులు సంగ్రామము గని
తహతహలాడిరి యేమగునోయని – ౨౩౪ ।
బ్రహ్మాస్త్రము చే బంధింపబడి
పవనకుమారుడు నేలపై బడె ।
వనజభవుడు తనకు వొసగిన వరము
స్మరియించుకొని ప్రార్థన చేసె – ౨౩౫ ।
వాయు బ్రహ్మ ఇంద్రాది దేవతల
కాపాడుమని ధ్యానము చేసె ।
దేవ గణంబులు సంగ్రామము గని
తహతహలాడిరి యేమగునోయని – ౨౩౬ ।
కట్టుపడియున్న వానరోత్తముని
అసురులు తలచిరి తమకు లొంగెనని ।
త్వరత్వరగా దానవులు దరి చేరి
నారచీరెలతో బిగి బంధించిరి – ౨౩౭ ।
బ్రహ్మ వరమున బ్రహ్మాస్త్ర బంధము
క్షణకాలములో తొలగి పోయెను ।
మారుతి మాత్రము నారచీరెలకె
కట్టుపడినటుల కదలక యుండె – ౨౩౮ ।
వానరోత్తముని దూషణలాడుచు
రావణు కడకు యీడ్చుకు పోవగ ।
ఈ వానరుని వధించివేయుడని
మన యెడ ద్రోహము చేసినాడని – ౨౩౯ ।
రక్తనేత్రముల నిప్పులు రాలగ
లంకేశ్వరుడు గర్జన సేయగ ।
రావణు తమ్ముడు విభీషణుడు
దూతను చంపుట తగదని తెల్పెను – ౨౪౦ – శ్రీ హనుమాను ।
అన్నా రావణా ! తెలిసినవాడవు
శాంతముగా నా మనవిని వినుమా ।
దూతను జంపుట ధర్మము గానిది
లోకముచే గర్హింపబడునది – ౨౪౧ ।
శూరుడవైన నీకు తగనిది
రాజధర్మ విరుద్ధమైనది ।
అని విభీషణుడు లంకేశునితో
దూతను చంపుట తగదని తెల్పెను – ౨౪౨ ।
అన్నా ! వీనిని వధింపకుమా
తగు రీతిని దండించి పంపుమా ।
దూత యెడల విధింపబడినవి
వధ గాక తగిన దండనలున్నవి – ౨౪౩ ।
తల గొరిగించుట, చబుకు వేయుట,
గురుతు వేయుట, వికలాంగు సేయుట ।
అని విభీషణుడు లంకేశునితో
దూతను చంపుట తగదని తెల్పెను – ౨౪౪ – శ్రీ హనుమాను ।
కపులకు వాలము ప్రియ భూషణము
కావున కాల్చుడు వీని వాలము ।
వాడ వాడల వూరేగింపుడు
పరాభవించి వదలివేయుడు – ౨౪౫ ।
కాలిన తోకతో వీడేగు గాక !
అంపిన వారికి తలవొంపు గాక !
అని రావణుడు విభీషణుని గని
ఆజ్ఞాపించెను కోపమణచుకొని – ౨౪౬ ।
జీర్ణాంబరములు అసురులు దెచ్చిరి
వాయుకుమారుని తోకకు జుట్టిరి ।
నూనెతో తడిపి నిప్పంటించిరి
మంటలు మండగ సంతసించిరి – ౨౪౭ ।
కపికుంజరుని యీడ్చుకు పోయిరి
నడి వీధులలో వూరేగించిరి ।
మారుతి మాత్రము మిన్నకుండెను
సమయము కాదని సాగిపోయెను – ౨౪౮ ।
కపిని బంధించి తోక గాల్చిరని
నడి వీధులలో త్రిప్పుచుండిరని ।
రాక్షస వనితలు వేడుక మీరగ
పరుగున పోయి సీతకు తెలుపగ – ౨౪౯ ।
అంతటి ఆపద తన మూలమున
వాయుసుతునకు వాటిల్లెనని ।
సీతా మాత కడు చింతించెను
అగ్ని దేవుని ప్రార్థన చేసెను – ౨౫౦ ।
ఓర్వరానివై మండిన మంటలు
ఒక్కసారిగా చల్లగ దోచెను ।
అగ్ని దేవునకు, నా జనకునకు
అన్యోన్యమైన మైత్రిచేతనో – ౨౫౧ ।
రామ దూతనై వచ్చుట చేతనో
సీతా మాత మహిమ చేతనో ।
మండే జ్వాలలు పిల్లగాలులై
వీవసాగెనని మారుతి పొంగెను – ౨౫౨ ।
ఆనందముతో కాయము పెంచెను
బంధములన్నీ తెగిపడిపోయెను ।
అడ్డగించిన అసురులందరని
అరచేత చరచి అట్టడగించెను – ౨౫౩ ।
గిరిశిఖరము వలె యెత్తుగ నున్న
నగర ద్వార గోపురమందున ।
స్తంభము పైకి మారుతి యెగసెను
లంకాపురమును పరివీక్షించెను – ౨౫౪ – శ్రీ హనుమాను ।
యే మంటల నా వాలము గాల్చిరో
ఆ మంటలనే లంక గాల్తునని ।
భీమ రూపుడై గర్జన సేయుచు
రుద్ర రూపుడై మంటల జిమ్ముచు – ౨౫౫ ।
మేడ మిద్దెల వనాల భవనాల
వెలిగించెను జ్వాలా తోరణాల ।
చూచి రమ్మనిన కాల్చి వచ్చిన
ఘన విఖ్యాతి గణించె మారుతి – ౨౫౬ ।
ఒకచో కుంకుమ కుసుమ కాంతుల
ఒకయెడ బూరుగు పుష్పఛాయల ।
ఒకచో మోదుగు విరుల తేజముల
ఒకయెడ కరగిన లోహపు వెలుగుల – ౨౫౭ ।
కోటి సూర్య సమాన కాంతుల
లంకాపురము రగిలెను మంటల ।
చూచి రమ్మనిన కాల్చి వచ్చిన
ఘన విఖ్యాతి గణించె మారుతి – ౨౫౮ – శ్రీ హనుమాను ।
హనుమంతుడు సముద్ర జలాల
చల్లార్చుకొనే లాంగూల జ్వాల ।
తలచిన కార్యము నెరవేర్చితినని
తేరిపార జూచె వెనుకకు తిరిగి – ౨౫౯ ।
కనుపించెను ఘోరాతిఘోరము
జ్వాలాభీలము లంకాపురము ।
మారుతి వగచె తా చేసిన పనిగని
తన కోపమె తన శత్రువాయెనని – ౨౬౦ ।
సీతామాత క్షేమము మరచితి
కోపతాపమున లంక దహించితి ।
లంకా పురము సర్వము పోగా
ఇంకా జానకి మిగిలియుండునా ?౨౬౧ ।
సిగ్గు మాలిన స్వామి ద్రోహిని
సీతను చంపిన మహాపాపినని ।
మారుతి వగచె తా చేసిన పనిగని
తన కోసమె తన శత్రువాయెనని – ౨౬౨ ।
సీత లేనిదె రాముడుండడు
రాముడు లేనిదె లక్ష్మణుడుండడు ।
భరత శత్రుఘ్న సుగ్రీవాదులు
ఈ దుర్వార్త విని బ్రతుకజాలరు – ౨౬౩ ।
ఈ ఘోరమునకు కారణమైతిని
నాకు మరణమే శరణ్యమని ।
మారుతి వగచె తా చేసిన పనిగని
తన కోపమే తన శత్రువాయెనని – ౨౬౪ ।
శ్రీరఘురాముని ప్రియసతి సీత
అగ్ని వంటి మహా పతివ్రత ।
అగ్నిని అగ్ని దహింపనేర్చునా ?
అయోనిజను అగ్ని దహించునా ?౨౬౫ ।
నను కరుణించిన అగ్ని దేవుడు
సీతను చల్లగ చూడకుండునా ?
అని హనుమంతుడు తలచుచుండగా
శుభ శకునములు తోచె ప్రీతిగా – ౨౬౬ ।
యెల్ల రాక్షసుల సిరి సంపదలు
మంటల పాలై దహనమాయెనని ।
అశోక వనము ధ్వంసమైనను
జానకి మాత్రము క్షేమమేనని – ౨౬౭ ।
లంకాపురము రూపుమాసినను
విభీషణు గృహము నిలిచి యుండెనని ।
అంబర వీధిని సిద్ధచారణులు
పలుకగా విని మారుతి పొంగెను – ౨౬౮ – శ్రీ హనుమాను ।
అశోక వనము మారుతి చేరెను
ఆనందాశ్రుల సీతను గాంచెను ।
తల్లీ ! నీవు నా భాగ్యవశమున
క్షేమముంటివని పదముల వ్రాలెను – ౨౬౯ ।
పోయి వత్తునిక సెలవునిమ్మని
అంజలి ఘటించి చెంత నిలచెను ।
సీతా మాత హనుమంతునితో
ప్రీతిగ పలికెను ఆనందముతో – ౨౭౦ ।
హనుమా ! అతులిత బలధామా !
శత్రుకర్శణా ! శాంతినిదానా !
యిందుండి నన్ను యీ క్షణమందే
కొనిపోగల సమర్థుడవీవే – ౨౭౧ ।
రాముని వేగమె తోడ్కొని రమ్ము
రాక్షస చెర నాకు తొలిగింపుము ।
అని పల్కె సీత హనుమంతునితో
సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో – ౨౭౨ ।
తల్లీ ! నిన్ను చూచినదాదిగ
త్వరపడుచుంటిని మరలిపోవగా ।
భీతినొందకుము నెమ్మదినుండుము
త్వరలో నీకు శుభములు కలుగు – ౨౭౩ ।
రామలక్ష్మణ సుగ్రీవాదులను
అతి శీఘ్రముగా కొనిరాగలను ।
అని మారుతి సీత పదముల వ్రాలె
సెలవుగైకొని రివ్వున మరలె – ౨౭౪ – శ్రీ హనుమాను ।
అరిష్టమను గిరిపై నిలిచి
మారుతి యెగసెను కాయము పెంచి ।
పవనకుమారుని పదఘట్టనకే
పర్వతమంతయు పుడమిని కృంగె – ౨౭౫ ।
సీతను గాంచిన శుభవార్త వేగ
శ్రీరామునకు తెలియచేయగ ।
మారుతి మరలెను అతి వేగముగ
ఉత్తర దిశగా వారిధి దాటగ – ౨౭౬ ।
గరుడుని వోలె శరవేగము గొని
పెద్ద పెద్ద మేఘాలు దాటుకొని ।
మార్గ మధ్యమున మైనాకుని గని
ప్రేమ మీరగా క్షేమము కనుగొని – ౨౭౭ ।
దూరము నుండి మహేంద్ర శిఖరిని
ఉత్సాహమున ముందుగా గని ।
విజయ సూచనగ గర్జన సేయుచు
మారుతి సాగెను వేగము పెంచుచు – ౨౭౮ ।
సుందరమైన మహేంద్రగిరి పైన
సెలయేట దిగి తానమాడి ।
జాంబవదాది పెద్దలందరికి
వాయునందనుడు వందనములిడి – ౨౭౯ ।
చూచితి సీతను ! చూచితి సీతను !
అను శుభవార్తను ముందుగ పలికెను ।
కపి వీరులు హనుమంతుని బొగడిరి
ఉత్సాహమున కిష్కింధకు సాగిరి – ౨౮౦ ।
జాంబవదంగద హనుమదాదులు
ప్రస్రవణగిరి చేరుకొనినారు ।
రామ లక్ష్మణ సుగ్రీవాదులకు
వినయముతో వందనమిడినారు – ౨౮౧ ।
ఆంజనేయుడు శ్రీరామునితో
చూచితి సీతనని శుభవార్త తెల్పె ।
చూడామణిని శ్రీరామునకిడి
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలచె – ౨౮౨ – శ్రీ హనుమాను ।
చూడామణిని రాముడు గైకొని
తన హృదయానికి చేర్చి హత్తుకొని ।
మాటలు రాని ఆనందముతో
అశ్రులు నిండిన నయనాలతో – ౨౮౩ ।
హనుమా ! సీతను యెట్లు గాంచితివి
యెట్లున్నది సీత, యేమి తెల్పినది ?
అని పలికిన శ్రీరామచంద్రునకు
మారుతి తెల్పె తన లంకా యానము – ౨౮౪ ।
శత యోజనముల వారిధి దాటి
లంకాపురమున సీతను గాంచితి ।
రాలు కరుగగా సీత పలుకగ
నా గుండెల క్రోధాగ్ని రగులగ – ౨౮౫ ।
అసురుల గూల్చితి లంక దహించితి
రావణునితో సంవాదము సల్పితి ।
అని మారుతి తన లంకా యానమును
రామచంద్రునకు విన్నవించెను – ౨౮౬ ।
నిరతము నిన్నే తలచుచున్నది
క్షణమొక యుగముగ గడుపుచున్నది ।
రెండు నెలల గడువు తీరక మునుపే
వేగమె వచ్చి కాపాడుమన్నది – ౨౮౭ ।
రామలక్ష్మణ సుగ్రీవాదులకు
సీత క్షేమమని తెలుపమన్నది ।
అని మారుతి తన లంకా యానమును
రామచంద్రునకు విన్నవించెను – ౨౮౮ ।
రామలక్ష్మణుల భుజముల నిడుకొని
వేగమె లంకకు గొని వత్తునని ।
రామలక్ష్మణుల అగ్ని శరములకు
రావణాదులు కూలుట నిజమని – ౨౮౯ ।
యెన్నో రీతుల సీతా మాతకు
ధైర్యము గొలిపి నే మరలి వచ్చితిని ।
అని మారుతి తన లంకా యానమును
రామచంద్రునకు విన్నవించెను – ౨౯౦ ।
అందరు కలసి అయోధ్యకు చేరి
ఆనందముగా సుఖించెదరని ।
సీతారామ పట్టాభిషేకము
కనుల పండువుగ జరిగి తీరునని – ౨౯౧ ।
యెన్నో రీతుల సీతా మాతకు
ధైర్యము గొలిపి నే మరలి వచ్చితిని ।
అని మారుతి తన లంకా యానమును
రామచంద్రునకు విన్నవించెను – ౨౯౨ ।
ఆనందముతో అశ్రులు జారగ
సీతామాత నను దీవించగ ।
పదముల వ్రాలి నే పయనమైతిని
పదములు రాక నే మరలి వచ్చితిని – ౨౯౩ ।
ఒప్పలేదు కాని యెపుడో తల్లిని
భుజముల నిడుకొని కొనిరాకుందునా ?
అని మారుతి తన లంకా యానమును
రామచంద్రునకు విన్నవించెను – ౨౯౪ – శ్రీ హనుమాను ।
సీత క్షేమమను శుభవార్త నేడు
మారుతి నాకు తెలుపకుండిన ।
నేటి తోడ మా రఘుకులమంతా
అంతరించి యుండెడిది కదా ! ౨౯౫ ।
మమ్మీ తీరుగ ఉద్ధరించిన
మారుతికి యేమివ్వగలనని ।
సర్వమిదేనని కౌగిట జేర్చెను
హనుమంతుని ఆజానుబాహుడు – ౨౯౬ – శ్రీ హనుమాను ।
నలుగురు శ్రద్ధతో ఆలకించగ
నలుగురు భక్తితో ఆలపించగ ।
సీతారామహనుమానులు సాక్షిగ
సర్వజనులకు శుభములు కలుగగ – ౨౯౭ ।
కవి కోకిల వాల్మీకి పలికిన
రామాయణమును తేట తెలుగున ।
శ్రీ గురు చరణా సేవా భాగ్యమున
పలికెద సీతారామ కథ – ౨౯౮ – శ్రీ హనుమాను ।
మంగళ హారతి గొను హనుమంతా
సీతారామ లక్ష్మణ సమేతా
నా అంతరాత్మ నిలుమో అనంతా
నీవే అంతా శ్రీ హనుమంతా ।