॥ Suta Geetaa Kannada Lyrics ॥
॥ ಸೂತಗೀತಾ ॥
ಶ್ರೀಮತ್ಸೂತಸಂಹಿತಾಯಾಂ । ಚತುರ್ಥಸ್ಯ ಯಜ್ಞವೈಭವಖಂಡಸ್ಯೋಪರಿಭಾಗೇ
ಸೂತಗೀತಾಪ್ರಾರಂಭಃ ।
ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ । 1 । ಸೂತಗೀತಿಃ । 1-28
ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ । 2 । ಆತ್ಮನಾ ಸೃಷ್ಟಿಕಥನಂ । 1-80
ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ । 3 । ಸಾಮಾನ್ಯಸೃಷ್ಟಿಕಥನಂ । 1-65
ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ । 4 । ವಿಶೇಷಸೃಷ್ಟಿಕಥನಂ । 1-49
ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ । 5 । ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಕಥನಂ । 1-74
ಷಷ್ಠೋಽಧ್ಯಾಯಃ । 6 । ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರಾರ್ಥಸಂಗ್ರಹವರ್ಣನಂ । 1-37
ಸಪ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ । 7 । ರಹಸ್ಯವಿಚಾರಃ । 1-34
ಅಷ್ಟಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ । 8 । ಸರ್ವವೇದಾಂತಸಂಗ್ರಹಃ ॥ 1-91
Total chapters 8 versess 458
ಅಥ ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
1 । ಸೂತಗೀತಿಃ ।
ಐಶ್ವರಂ ಪರಮಾನಂದಮನಂತಂ ಸತ್ಯಚಿದ್ಘನಂ ।
ಆತ್ಮತ್ವೇನೈವ ಪಶ್ಯಂತಂ ನಿಸ್ತರಂಗಸಮುದ್ರವತ್ ॥ 1 ॥
ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಂ ಸುಸಂಪೂರ್ಣಂ ಸುಪ್ರಸನ್ನಂ ಶುಚಿಸ್ಮಿತಂ ।
ಭಾಸಯಂತಂ ಜಗದ್ಭಾಸಾ ಭಾನುಮಂತಮಿವಾಪರಂ ॥ 2 ॥
ಪ್ರಣಮ್ಯ ಮುನಯಃ ಸೂತಂ ದಂಡವತ್ಪೃಥಿವೀತಲೇ ।
ಕೃತಂಜಲಿಪುಟಾ ಭೂತ್ವಾ ತುಷ್ಟುವುಃ ಪರಯಾ ಮುದಾ ॥ 3 ॥
ನಮಸ್ತೇ ಭಗವನ್ ಶಂಭುಪ್ರಸಾದಾವಾಪ್ತವೇದನ ।
ನಮಸ್ತೇ ಭಗವನ್ ಶಂಭುಚರಣಾಂಭೋಜವಲ್ಲಭ ॥ 4 ॥
ನಮಸ್ತೇ ಶಂಭುಭಕ್ತಾನಾಮಗ್ರಗಣ್ಯ ಸಮಾಹಿತ ।
ನಮಸ್ತೇ ಶಂಭುಭಕ್ತಾನಾಮತೀವ ಹಿತಬೋಧಕ ॥ 5 ॥
ನಮಸ್ತೇ ವೇದವೇದಾಂತಪದ್ಮಖಂಡದಿವಾಕರ ।
ವ್ಯಾಸವಿಜ್ಞಾನದೀಪಸ್ಯ ವರ್ತಿಭೂತಾಯ ತೇ ನಮಃ ॥ 6 ॥
ಪುರಾಣಮುಕ್ತಾಮಾಲಾಯಾಃ ಸೂತ್ರಭೂತಾಯ ತೇ ನಮಃ ।
ಅಸ್ಮಾಕಂ ಭವವೃಕ್ಷಸ್ಯ ಕುಠಾರಾಯ ನಮೋಽಸ್ತು ತೇ ॥ 7 ॥
ಕೃಪಾಸಾಗರ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಹಿತಪ್ರದ ನಮೋಽಸ್ತು ತೇ ।
ನಮೋಽವಿಜ್ಞಾತದೋಷಾಯ ನಮೋ ಜ್ಞಾನಗುಣಾಯ ತೇ ॥ 8 ॥
ಮಾತೃಭೂತಾಯ ಮರ್ತ್ಯಾನಾಂ ವ್ಯಾಸಶಿಷ್ಯಾಯ ತೇ ನಮಃ ।
ಧರ್ಮಿಷ್ಠಾಯ ನಮಸ್ತುಭ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮನಿಷ್ಠಾಯ ತೇ ನಮಃ ॥ 9 ॥
ಸಮಾಯ ಸರ್ವಜಂತೂನಾಂ ಸಾರಭೂತಾಯ ತೇ ನಮಃ ।
ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸತ್ಯಪರಾಣಾಂ ತು ಸತ್ಯಭೂತಾಯ ತೇ ನಮಃ ॥ 10 ॥
ನಮೋ ನಮೋ ನಮಸ್ತುಭ್ಯಂ ಪುನರ್ಭೂಯೋ ನಮೋ ನಮಃ ।
ಅಸ್ಮಾಕಂ ಗುರವೇ ಸಾಕ್ಷಾನ್ನಮಃ ಸ್ವಾತ್ಮಪ್ರದಾಯಿನೇ ॥ 11 ॥
ಏವಂ ಗೋತ್ರರ್ಷಯಃ ಸ್ತುತ್ವಾ ಸೂತಂ ಸರ್ವಹಿತಪ್ರದಂ ।
ಪ್ರಶ್ನಂ ಪ್ರಚಕ್ರಿರೇ ಸರ್ವೇ ಸರ್ವಲೋಕಹಿತೈಷಿಣಃ ॥ 12 ॥
ಸೋಽಪಿ ಸೂತಃ ಸ್ವತಃ ಸಿದ್ಧಃ ಸ್ವರೂಪಾನುಭವಾತ್ಪರಾತ್ ।
ಉತ್ಥಾಯ ಸ್ವಗುರುಂ ವ್ಯಾಸಂ ದಧ್ಯೌ ಸರ್ವಹಿತೇ ರತಂ ॥ 13 ॥
ಅಸ್ಮಿನ್ನವಸರೇ ವ್ಯಾಸಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸತ್ಯವತೀಸುತಃ ।
ಭಸ್ಮೋದ್ಧೂಲಿತಸರ್ವಾಂಗಸ್ತ್ರಿಪುಂಡ್ರಾಂಕಿತಮಸ್ತಕಃ ॥ 14 ॥
ಕೃಷ್ಣಾಜಿನೀ ಸೋತ್ತರೀಯ ಆಷಾಢೇನ ವಿರಾಜಿತಃ ।
ರುದ್ರಾಕ್ಷಮಾಲಾಭರಣಸ್ತತ್ರೈವಾವಿರಭೂತ್ಸ್ವಯಂ ॥ 15 ॥
ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದೇಶಿಕೇಂದ್ರಾಣಾಂ ದೇಶಿಕಂ ಕರುಣಾಕರಂ ।
ಸೂತಃ ಸತ್ಯವತೀಸೂನುಂ ಸ್ವಶಿಷ್ಯೈಃ ಸಹ ಸತ್ತಮೈಃ ॥ 16 ॥
ಪ್ರಣಮ್ಯ ದಂಡವದ್ಭೂಮೌ ಪ್ರಸನ್ನೇಂದ್ರಿಯಮಾನಸಃ ।
ಯಥಾರ್ಹಂ ಪೂಜಯಾಮಾಸ ದತ್ತ್ವಾ ಚಾಽಽಸನಮುತ್ತಮಂ ॥ 17 ॥
ಭದ್ರಮಸ್ತು ಸುಸಂಪೂರ್ಣಂ ಸೂತ ಶಿಷ್ಯ ಮಮಾಽಽಸ್ತಿಕ ।
ತವೈಷಾಮಪಿ ಕಿಂ ಕಾರ್ಯಂ ಮಯಾ ತದ್ಬ್ರೂಹಿ ಮೇಽನಘ ॥ 19 ॥
ಏವಂ ವ್ಯಾಸವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಸೂತಃ ಪೌರಾಣಿಕೋತ್ತಮಃ ।
ಉವಾಚ ಮಧುರಂ ವಾಕ್ಯಂ ಲೋಕಾನಾಂ ಹಿತಮುತ್ತಮಂ ॥ 20 ॥
ಸೂತ ಉವಾಚ –
ಇಮೇ ಹಿ ಮುನಯಃ ಶುದ್ಧಾಃ ಸತ್ಯಧರ್ಮಪರಾಯಣಾಃ ।
ಮದ್ಗೀತಾಶ್ರವಣೇ ಚೈಷಾಮಸ್ತಿ ಶ್ರದ್ಧಾ ಮಹತ್ತರಾ ॥ 21 ॥
ಭವತ್ಪ್ರಸಾದೇ ಸತ್ಯೇವ ಶಕ್ಯತೇ ಸಾ ವಿಭಾಷಿತುಂ ।
ಯದಿ ಪ್ರಸನ್ನೋ ಭಗವನ್ ವದೇತ್ಯಾಜ್ಞಾಪಯಾದ್ಯ ಮಾಂ ॥ 22 ॥
ಇತಿ ಸೂತವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಭಗವಾನ್ ಕರುಣಾನಿಧಿಃ ।
ತ್ವದೀಯಾಮದ್ಯ ತಾಂ ಗೀತಾಂ ವದೈಷಾಮರ್ಥಿನಾಂ ಶುಭಾಂ ॥ 23 ॥
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಶಿಷ್ಯಮಾಲಿಂಗ್ಯ ಹೃದಯಂ ತಸ್ಯ ಸಂಸ್ಪೃಶನ್ ।
ಸಾಂಬಂ ಸರ್ವೇಶ್ವರಂ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ನಿರೀಕ್ಷ್ಯೈನಂ ಕೃಪಾಬಲಾತ್ ॥ 24 ॥
ಸ್ಥಾಪಯಿತ್ವಾ ಮಹಾದೇವಂ ಹೃದಯೇ ತಸ್ಯ ಸುಸ್ಥಿರಂ ।
ತಸ್ಯ ಮೂರ್ಧಾನಮಾಘ್ರಾಯ ಭಗವಾನಗಮದ್ಗುರುಃ ॥ 25 ॥
ಸೋಽಪಿ ಸೂತಃ ಪುನಃ ಸಾಂಬಂ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ದೇವಂ ತ್ರ್ಯಂಬಕಂ ।
ಪ್ರಣಮ್ಯ ದಂಡವದ್ಭೂಮೌ ಸ್ಮೃತ್ವಾ ವ್ಯಾಸಂ ಚ ಸದ್ಗುರುಂ ॥ 26 ॥
ಕೃತಾಂಜಲಿಪುಟೋ ಭೂತ್ವಾ ಮಂತ್ರಮಾದ್ಯಂ ಷಡಕ್ಷರಂ ।
ಜಪಿತ್ವಾ ಶ್ರದ್ಧಯಾ ಸಾರ್ಧಂ ನಿರೀಕ್ಷ್ಯ ಮುನಿಪುಂಗವನ್ ॥ 27 ॥
ಕೃತಪ್ರಣಾಮೋ ಮುನಿಭಿಃ ಸ್ವಗೀತಾಮತಿನಿರ್ಮಲಾಂ ।
ವಕ್ತುಮಾರಭತೇ ಸೂತ ಸರ್ವಲೋಕಹಿತೇ ರತಃ ॥ 28 ॥
॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಸೂತಸಂಹಿತಾಯಾಂ ಯಜ್ಞವೈಭವಖಂಡಸ್ಯೋಪರಿಭಾಗೇ
ಸೂತಗೀತಾಯಾಂ ಸೂತಗೀತಿರ್ನಾಮ ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 1 ॥
ಅಥ ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
2 । ಆತ್ಮನಾ ಸೃಷ್ಟಿಕಥನಂ ।
ಸೂತ ಉವಾಚ –
ಶ್ರುಣುತ ಬ್ರಹ್ಮವಿಚ್ಛ್ರೇಷ್ಠಾ ಭಾಗ್ಯವಂತಃ ಸಮಾಹಿತಾಃ ।
ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಪರಮಂ ಗುಹ್ಯಂ ವಿಜ್ಞಾನಂ ವೇದಸಂಮತಂ ॥ 1 ॥
ಅಸ್ತಿ ಕಶ್ಚಿತ್ಸ್ವತ ಸಿದ್ಧಃ ಸತ್ಯಜ್ಞಾನಸುಖಾದ್ವಯಃ ।
ವಿಶ್ವಸ್ಯ ಜಗತಃ ಕರ್ತಾ ಪಶುಪಾಶವಿಲಕ್ಷಣಃ ॥ 2 ॥
ಆಕಾಶಾದೀನಿ ಭೂತಾನಿ ಪಂಚ ತೇಷಾಂ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಾಃ ।
ಗುಣಾಃ ಶಬ್ದಾದಯಃ ಪಂಚ ಪಂಚ ಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಚ ॥ 3 ॥
ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಪಂಚೈವ ಪ್ರಾಣಾದ್ಯಾ ದಶ ವಾಯವಃ ।
ಮನೋ ಬುದ್ಧಿರಹಂಕಾರಶ್ಚಿತ್ತಂ ಚೇತಿ ಚತುಷ್ಟಯಂ ॥ 4 ॥
ತೇಷಾಂ ಕಾರಣಭೂತೈಕಾಽವಿದ್ಯಾ ಷಟ್ತ್ರಿಂಶಕಃ ಪಶುಃ ।
ವಿಶ್ವಸ್ಯ ಜಗತಃ ಕರ್ತಾ ಪಶೋರನ್ಯಃ ಪರಃ ಶಿವಃ ॥ 5 ॥
ಆತ್ಮಾನಃ ಪಶವಃ ಸರ್ವೇ ಪ್ರೋಕ್ತಾ ಅಜ್ಞಾನಿನಃ ಸದಾ ।
ಅಜ್ಞಾನಮಾತ್ಮನಾಮೇಷಾಮನಾದ್ಯೇವ ಸ್ವಭಾವತಃ ॥ 6 ॥
ಸಂಸಾರಬೀಜಮಜ್ಞಾನಂ ಸಂಸಾರ್ಯಜ್ಞಃ ಪುಮಾನ್ಯತಃ ।
ಜ್ಞಾನಾತ್ತಸ್ಯ ನಿವೃತ್ತಿಃ ಸ್ಯಾತ್ಪ್ರಕಾಶಾತ್ತಮಸೋ ಯಥಾ ॥ 7 ॥
ಅಜ್ಞಾನಾಕಾರಭೇದೇನಾವಿದ್ಯಾಖ್ಯೇನೈವ ಕೇವಲಂ ।
ಪಶೂನಾಮಾತ್ಮನಾಂ ಭೇದಃ ಕಲ್ಪಿತೋ ನ ಸ್ವಭಾವತಃ ॥ 8 ॥
ಅಜ್ಞಾನಾಕಾರಭೇದೇನ ಮಾಯಾಖ್ಯೇನೈವ ಕೇವಲಂ ।
ವಿಭಾಗಃ ಕಲ್ಪಿತೋ ವಿಪ್ರಾಃ ಪರಮಾತತ್ವಲಕ್ಷಣಃ ॥ 9 ॥
ಘಟಾಕಾಶಮಹಾಕಾಶವಿಭಾಗಃ ಕಲ್ಪಿತೋ ಯಥಾ ।
ತಥೈವ ಕಲ್ಪಿತೋ ಭೇದೋ ಜೀವಾತ್ಮಪರಮಾತ್ಮನೋಃ ॥ 10 ॥
ಯಥಾ ಜೀವಬಹುತ್ವಂ ತು ಕಲ್ಪಿತಂ ಮುನಿಪುಂಗವಾಃ ।
ತಥಾ ಪರಬಹುತ್ವಂ ಚ ಕಲ್ಪಿತಂ ನ ಸ್ವಭಾವತಃ ॥ 10 ॥
ಯಥೋಚ್ಚಾವಚಭಾವಸ್ತು ಜೀವಭೇದೇ ತು ಕಲ್ಪಿತಃ ।
ತಥೋಚ್ಚಾವಚಭಾವಶ್ಚ ಪರಭೇದೇ ಚ ಕಲ್ಪಿತಃ ॥ 12 ॥
ದೇಹೇಂದ್ರಿಯಾದಿಸಂಘಾತವಾಸನಾಭೇದಭೇದಿತಾ ।
ಅವಿದ್ಯಾ ಜೀವಭೇದಸ್ಯ ಹೇತುರ್ನಾನ್ಯಃ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಃ ॥ 13 ॥
ಗುಣಾನಾಂ ವಾಸನಾಭೇದಭೇದಿತಾ ಯಾ ದ್ವಿಜರ್ಷಭಾಃ ।
ಮಾಯಾ ಸಾ ಪರಭೇದಸ್ಯ ಹೇತುರ್ನಾನ್ಯಃ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಃ ॥ 14 ॥
ಯಸ್ಯ ಮಾಯಾಗತಂ ಸತ್ತ್ವಂ ಶರೀರಂ ಸ್ಯಾತ್ತಮೋಗುಣಃ ।
ಸಂಹಾರಾಯ ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ಸ ರುದ್ರಃ ಸ್ಯಾನ್ನ ಚಾಪರಃ ॥ 15 ॥
ತಥಾ ಯಸ್ಯ ತಮಃ ಸಾಕ್ಷಾಚ್ಛರೀರಂ ಸಾತ್ತ್ವಿಕೋ ಗುಣಃ ।
ಪಾಲನಾಯ ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ಸ ವಿಷ್ಣುಃ ಸ್ಯಾನ್ನ ಚಾಪರಃ ॥ 16 ॥
ರಜೋ ಯಸ್ಯ ಶರೀರಂ ಸ್ಯಾತ್ತದೇವೋತ್ಪಾದನಾಯ ಚ ।
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ಸ ವೈ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಭವೇದ್ವಿಪ್ರಾ ನ ಚಾಪರಃ ॥ 17 ॥
ರುದ್ರಸ್ಯ ವಿಗ್ರಹಂ ಶುಕ್ಲಂ ಕೃಷ್ಣಂ ವಿಷ್ಣೋಶ್ಚ ವಿಗ್ರಹಂ ।
ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ವಿಗ್ರಹಂ ರಕ್ತಂ ಚಿಂತಯೇದ್ಭುಕ್ತಿಮುಕ್ತಯೇ ॥ 18 ॥
ಶೌಕ್ಲ್ಯಂ ಸತ್ತ್ವಗುಣಾಜ್ಜಾತಂ ರಾಗೋ ಜಾತೋ ರಜೋಗುಣಾತ್ ।
ಕಾರ್ಷ್ಣ್ಯಂ ತಮೋಗುಣಾಜ್ಜಾತಮಿತಿ ವಿದ್ಯಾತ್ಸಮಾಸತಃ ॥ 19 ॥
ಪರತತ್ತ್ವೈಕತಾಬುದ್ಧ್ಯಾ ಬ್ರಹ್ಮಾಣಂ ವಿಷ್ಣುಮೀಶ್ವರಂ ।
ಪರತತ್ತ್ವತಯಾ ವೇದಾ ವದಂತಿ ಸ್ಮೃತಯೋಽಪಿ ಚ ॥ 20 ॥
ಪುರಾಣಾನಿ ಸಮಸ್ತಾನಿ ಭಾರತಪ್ರಮುಖಾನ್ಯಪಿ ।
ಪರತತ್ತ್ವೈಕತಾಬುದ್ಧ್ಯಾ ತಾತ್ಪರ್ಯಂ ಪ್ರವದಂತಿ ಚ ॥ 21 ॥
ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣ್ವಾದಿರೂಪೇಣ ಕೇವಲಂ ಮುನಿಪುಂಗವಾಃ ।
ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣ್ವಾದಯಸ್ತ್ವೇವ ನ ಪರಂ ತತ್ತ್ವಮಾಸ್ತಿಕಾಃ ॥ 22 ॥
ತಥಾಽಪಿ ರುದ್ರಃ ಸರ್ವೇಷಾಮುತ್ಕೃಷ್ಟಃ ಪರಿಕೀರ್ತಿತಃ ।
ಸ್ವಶರೀರತಯಾ ಯಸ್ಮಾನ್ಮನುತೇ ಸತ್ತ್ವಮುತ್ತಮಂ ॥ 23 ॥
ರಜಸಸ್ತಮಸಃ ಸತ್ತ್ವಮುತ್ಕೃಷ್ಟಂ ಹಿ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮಾಃ ।
ಸತ್ತ್ವಾತ್ಸುಖಂ ಚ ಜ್ಞಾನಂ ಚ ಯತ್ಕಿಂಚಿದಪರಂ ಪರಂ ॥ 24 ॥
ಪರತತ್ತ್ವಪ್ರಕಾಶಸ್ತು ರುದ್ರ್ಸ್ಯೈವ ಮಹತ್ತರಃ ।
ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣ್ವಾದಿದೇವಾನಾಂ ನ ತಥಾ ಮುನಿಪುಂಗವಾಃ ॥ 25 ॥
ಪರತತ್ತ್ವತಯಾ ರುದ್ರಃ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಮನುತೇ ಭೃಶಂ ।
ಪರತತ್ತ್ವಪ್ರಕಾಶೇನ ನ ತಥಾ ದೇವತಾಂತರಂ ॥ 26 ॥
ಹರಿಬ್ರಹ್ಮಾದಿರೂಪೇಣ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಮನುತೇ ಭೃಶಂ ।
ಹರಿಬ್ರಹ್ಮಾದಯೋ ದೇವಾ ನ ತಥಾ ರುದ್ರಮಾಸ್ತಿಕಾಃ ॥ 27 ॥
ರುದ್ರಃ ಕಥಂಚಿತ್ಕಾರ್ಯಾರ್ಥಂ ಮನುತೇ ರುದ್ರರೂಪತಃ ।
ನ ತಥಾ ದೇವತಾಃ ಸರ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಫೂರ್ತ್ಯಲ್ಪತಾಬಲಾತ್ ॥ 28 ॥
ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣ್ವಾದಯೋ ದೇವಾಃ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಮನ್ವತೇಽಞ್ಜಸಾ ।
ನ ಕಶ್ಚಿತ್ತತ್ತ್ವರೂಪೇಣ ನ ತಥಾ ರುದ್ರ ಆಸ್ತಿಕಾಃ ॥ 29 ॥
ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣ್ವಾದಯೋ ದೇವಾಃ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಮನ್ವತೇಽಞ್ಜಸಾ ।
ಕಥಂಚಿತ್ತತ್ತ್ವರೂಪೇಣ ನ ತಥಾ ರುದ್ರ ಆಸ್ತಿಕಾಃ ॥ 30 ॥
ತತ್ತ್ವಬುದ್ಧಿಃ ಸ್ವತಃಸಿದ್ಧಾ ರುದ್ರಸ್ಯಾಸ್ಯ ತಪೋಧನಾಃ ।
ಹರಿಬ್ರಹ್ಮಾದಿಬುದ್ಧಿಸ್ತು ತೇಷಾಂ ಸ್ವಾಭಾವಿಕೀ ಮತಾ ॥ 31 ॥
ಹರಿಬ್ರಹ್ಮಾದಿದೇವಾನ್ಯೇ ಪೂಜಯಂತಿ ಯಥಾಬಲಂ ।
ಅಚಿರಾನ್ನ ಪರಪ್ರಾಪ್ತಿಸ್ತೇಷಾಮಸ್ತಿ ಕ್ರಮೇಣ ಹಿ ॥ 32 ॥
ರುದ್ರಂ ಯೇ ವೇದವಿಚ್ಛ್ರೇಷ್ಠಾಃ ಪೂಜಯಂತಿ ಯಥಾಬಲಂ ।
ತೇಷಾಮಸ್ತಿ ಪರಪ್ರಾಪ್ತಿರಚಿರಾನ್ನ ಕ್ರಮೇಣ ತು ॥ 33 ॥
ರುದ್ರಾಕಾರತಯಾ ರುದ್ರೋ ವರಿಷ್ಠೋ ದೇವತಾಂತರಾತ್ ।
ಇತಿ ನಿಶ್ಚಯಬುದ್ಧಿಸ್ತು ನರಾಣಾಂ ಮುಕ್ತಿದಾಯಿನೀ ॥ 34 ॥
ಗುಣಾಭಿಮಾನಿನೋ ರುದ್ರಾದ್ಧರಿಬ್ರಹ್ಮಾದಿದೇವತಾಃ ।
ವರಿಷ್ಠಾ ಇತಿ ಬುದ್ಧಿಸ್ತು ಸತ್ಯಂ ಸಂಸಾರಕಾರಣಂ ॥ 35 ॥
ಪರತತ್ತ್ವಾದಪಿ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ರುದ್ರೋ ವಿಷ್ಣುಃ ಪಿತಾಮಹಃ ।
ಇತಿ ನಿಶ್ಚಯಬುದ್ಧಿಸ್ತು ಸತ್ಯಂ ಸಂಸಾರಕಾರಣಂ ॥ 36 ॥
ರುದ್ರೋ ವಿಷ್ಣುಃ ಪ್ರಜಾನಾಥಃ ಸ್ವರಾಟ್ಸಮ್ರಾಟ್ಪುರಂದರಃ ।
ಪರತತ್ತ್ವಮಿತಿ ಜ್ಞಾನಂ ನರಾಣಾಂ ಮುಕ್ತಿಕಾರಣಂ ॥ 37 ॥
ಅಮಾತ್ಯೇ ರಾಜಬುದ್ಧಿಸ್ತು ನ ದೋಷಾಯ ಫಲಾಯ ಹಿ ।
ತಸ್ಮಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಮತಿರ್ಮುಖ್ಯಾ ಸರ್ವತ್ರ ನ ಹಿ ಸಂಶಯಃ ॥ 38 ॥
ತಥಾಽಪಿ ರುದ್ರೇ ವಿಪ್ರೇಂದ್ರಾಃ ಪರತತ್ತ್ವಮತಿರ್ಭೃಶಂ ।
ವರಿಷ್ಠಾ ನ ತಥಾಽನ್ಯೇಷು ಪರಸ್ಫೂರ್ತ್ಯಲ್ಪತಾಬಲಾತ್ ॥ 39 ॥
ಅಸ್ತಿ ರುದ್ರಸ್ಯ ವಿಪ್ರೇಂದ್ರಾ ಅಂತಃ ಸತ್ತ್ವಂ ಬಹಿಸ್ತಮಃ ।
ವಿಷ್ಣೋರಂತಸ್ತಮಃ ಸತ್ತ್ವಂ ಬಹಿರಸ್ತಿ ರಜೋಗುಣಃ ॥ 40 ॥
ಅಂತರ್ಬಹಿಶ್ಚ ವಿಪ್ರೇಂದ್ರಾ ಅಸ್ತಿ ತಸ್ಯ ಪ್ರಜಾಪತೇಃ ।
ಅತೋಽಪೇಕ್ಷ್ಯ ಗುಣಂ ಸತ್ತ್ವಂ ಮನುಷ್ಯಾ ವಿವದಂತಿ ಚ ॥ 41 ॥
ಹರಿಃ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಹರಃ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಇತ್ಯಹೋ ಮೋಹವೈಭವಂ ।
ಸತ್ತ್ವಾಭಾವಾತ್ಪ್ರಜಾನಾಥಂ ವರಿಷ್ಠಂ ನೈವ ಮನ್ವತೇ ॥ 42 ॥
ಅನೇಕಜನ್ಮಸಿದ್ಧಾನಾಂ ಶ್ರೌತಸ್ಮಾರ್ತಾನುವರ್ತಿನಾಂ ।
ಹರಃ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಹರೇಃ ಸಾಕ್ಷಾದಿತಿ ಬುದ್ಧಿಃ ಪ್ರಜಾಯತೇ ॥ 43 ॥
ಮಹಾಪಾಪವತಾಂ ನೄಣಾಂ ಹರಿಃ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಹರಾದಿತಿ ।
ಬುದ್ಧಿರ್ವಿಜಾಯತೇ ತೇಷಾಂ ಸದಾ ಸಂಸಾರ ಏವ ಹಿ ॥ 44 ॥
ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪೇ ಪರೇ ತತ್ತ್ವೇ ಶ್ರದ್ಧಾ ಯೇಷಾಂ ವಿಜಾಯತೇ ।
ಅಯತ್ನಸಿದ್ಧಾ ಪರಮಾ ಮುಕ್ತಿಸ್ತೇಷಾಂ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 45 ॥
ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಂ ಪರಂ ತತ್ತ್ವಂ ನಾಮ ಸಾಕ್ಷಾಚ್ಛಿವಃ ಪರಃ ।
ಸೋಽಯಂ ಸಾಂಬಸ್ತ್ರಿನೇತ್ರಶ್ಚ ಚಂದ್ರಾರ್ಧಕೃತಶೇಖರಃ ॥ 46 ॥
ಸ್ವಾತ್ಮತತ್ತ್ವಸುಖಸ್ಫೂರ್ತಿಪ್ರಮೋದಾತ್ತಾಂಡವಪ್ರಿಯಃ ।
ರುದ್ರವಿಷ್ಣುಪ್ರಜಾನಾಥೈರುಪಾಸ್ಯೋ ಗುಣಮೂರ್ತಿಭಿಃ ॥ 47 ॥
ಈದೃಶೀ ಪರಮಾ ಮೂರ್ತಿರ್ಯಸ್ಯಾಸಾಧಾರಣೀ ಸದಾ ।
ತದ್ಧಿ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಪರಂ ತತ್ತ್ವಂ ನಾನ್ಯತ್ಸತ್ಯಂ ಮಯೋದಿತಂ ॥ 48 ॥
ವಿಷ್ಣುಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಣಮನ್ಯಂ ವಾ ಸ್ವಮೋಹಾನ್ಮನ್ವತೇ ಪರಂ ।
ನ ತೇಷಾಂ ಮುಕ್ತಿರೇಷಾಽಸ್ತಿ ತತಸ್ತೇ ನ ಪರಂ ಪದಂ ॥ 49 ॥
ತಸ್ಮಾದೇಷಾ ಪರಾ ಮೂರ್ತಿರ್ಯಸ್ಯಾಸಾಧಾರಣೀ ಭವೇತ್ ।
ಸ ಶಿವಃ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ತತ್ತ್ವಂ ನ ಚಾಪರಃ ॥ 50 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಿಷ್ಣುಶ್ಚ ರುದ್ರಶ್ಚ ವಿಭಕ್ತಾ ಅಪಿ ಪಂಡಿತಾಃ ।
ಪರಮಾತ್ಮವಿಭಾಗಸ್ಥಾ ನ ಜೀವವ್ಯೂಹಸಂಸ್ಥಿತಾಃ ॥ 51 ॥
ಅವಿದ್ಯೋಪಾಧಿಕೋ ಜೀವೋ ನ ಮಾಯೋಪಾಧಿಕಃ ಖಲು ।
ಮಾಯೋಪಾಧಿಕಚೈತನ್ಯಂ ಪರಮಾತ್ಮಾ ಹಿ ನಾಪರಂ ॥ 52 ॥
ಮಾಯಾಕಾರ್ಯಗುಣಚ್ಛನ್ನಾ ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣುಮಹೇಶ್ವರಾಃ ।
ಮಾಯೋಪಾಧಿಪರವ್ಯೂಹಾ ನ ಜೀವವ್ಯೂಹಸಂಸ್ಥಿತಾಃ ॥ 53 ॥
ಪರಮಾತ್ಮವಿಭಾಗತ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಾದೀನಾಂ ದ್ವಿಜರ್ಷಭಾಃ ।
ಸಮಾನಮಪಿ ರುದ್ರಸ್ತು ವರಿಷ್ಠೋ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ॥ 54 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಿಷ್ಣುಶ್ಚ ರುದ್ರಸ್ಯ ಸ್ವಾಸಾಧಾರಣರೂಪತಃ ।
ಸ್ವವಿಭೂತ್ಯಾತ್ಮನಾ ಚಾಪಿ ಕುರ್ವಾತೇ ಏವ ಸೇವನಂ ॥ 55 ॥
ರುದ್ರ ಸ್ವೇನೈವ ರೂಪೇಣ ವಿಷ್ಣೋಶ್ಚ ಬ್ರಹ್ಮಣಸ್ತಥಾ ।
ಸೇವನಂ ನೈವ ಕುರುತೇ ವಿಭೂತೇರ್ವಾ ದ್ವಯೋರಪಿ ॥ 56 ॥
ಕೇವಲಂ ಕೃಪಯಾ ರುದ್ರೋ ಲೋಕಾನಾಂ ಹಿತಕಾಮ್ಯಯಾ ।
ಸ್ವವಿಭೂತ್ಯಾತ್ಮನಾ ವಿಷ್ಣೋರ್ಬ್ರಹ್ಮಣಶ್ಚಾಪರಸ್ಯ ಚ ॥ 57 ॥
ಕರೋತಿ ಸೇವಾಂ ಹೇ ವಿಪ್ರಾಃ ಕದಾಚಿತ್ಸತ್ಯಮೀರಿತಂ ।
ನ ತಥಾ ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ವಿಷ್ಣುರ್ನ ಬ್ರಹ್ಮಾ ನ ಪುರಂದರಃ ॥ 58 ॥
ಏತಾವನ್ಮಾತ್ರಮಾಲಂಬ್ಯ ರುದ್ರಂ ವಿಷ್ಣುಂ ಪ್ರಜಾಪತಿಂ ।
ಮನ್ವತೇ ಹಿ ಸಮಂ ಮರ್ತ್ಯಾ ಮಾಯಯಾ ಪರಿಮೋಹಿತಾಃ ॥ 59 ॥
ಕೇಚಿದೇಷಾಂ ಮಹಾಯಾಸಾತ್ಸಾಮ್ಯಂ ವಾಂಛಂತಿ ಮೋಹಿತಾಃ ।
ಹರೇರಜಸ್ಯ ಚೋತ್ಕರ್ಷಂ ಹರಾದ್ವಾಂಛಂತಿ ಕೇಚನ ॥ 60 ॥
ರುದ್ರೇಣ ಸಾಮ್ಯಮನ್ಯೇಷಾಂ ವಾಂಛಂತಿ ಚ ವಿಮೋಹಿತಾಃ ।
ತೇ ಮಹಾಪಾತಕೈರ್ಯುಕ್ತಾ ಯಾಸ್ಯಂತಿ ನರಕಾರ್ಣವಂ ॥ 61 ॥
ರುದ್ರಾದುತ್ಕರ್ಷಮನ್ಯೇಷಾಂ ಯೇ ವಾಂಛಂತಿ ಮೋಹಿತಾಃ ।
ಪಚ್ಯಂತೇ ನರಕೇ ತೀವ್ರೇ ಸದಾ ತೇ ನ ಹಿ ಸಂಶಯಃ ॥ 62 ॥
ಕೇಚಿದದ್ವೈತಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಬೈಡಾಲವ್ರತಿಕಾ ನರಾಃ ।
ಸಾಮ್ಯಂ ರುದ್ರೇಣ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಪ್ರವದಂತಿ ವಿಮೋಹಿತಾಃ ॥ 63 ॥
ದೇಹಾಕಾರೇಣ ಚೈಕತ್ವೇ ಸತ್ಯಪಿ ದ್ವಿಜಪುಂಗವಾಃ ।
ಶಿರಸಾ ಪಾದಯೋಃ ಸಾಮ್ಯಂ ಸರ್ವಥಾ ನಾಸ್ತಿ ಹಿ ದ್ವಿಜಾಃ ॥ 64 ॥
ಯಥಾಽಽಸ್ಯಾಪಾನಯೋಃ ಸಾಮ್ಯಂ ಛಿದ್ರತೋಽಪಿ ನ ವಿದ್ಯತೇ ।
ತಥೈಕತ್ವೇಽಪಿ ಸರ್ವೇಷಾಂ ರುದ್ರಸಾಮ್ಯಂ ನ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 65 ॥
ವಿಷ್ಣುಪ್ರಜಾಪತೀಂದ್ರಾಣಾಮುತ್ಕರ್ಷಂ ಶಂಕರಾದಪಿ ।
ಪ್ರವದಂತೀವ ವಾಕ್ಯಾನಿ ಶ್ರೌತಾನಿ ಪ್ರತಿಭಾಂತಿ ಚ ॥ 66 ॥
ಪೌರಾಣಿಕಾನಿ ವಾಕ್ಯಾನಿ ಸ್ಮಾರ್ತಾನಿ ಪ್ರತಿಭಾಂತಿ ಚ ।
ತಾನಿ ತತ್ತ್ವಾತ್ಮನಾ ತೇಷಾಮುತ್ಕರ್ಷಂ ಪ್ರವದಂತಿ ಹಿ ॥ 67 ॥
ವಿಷ್ಣುಪ್ರಜಾಪತೀಂದ್ರೇಭ್ಯೋ ರುದ್ರಸ್ಯೋತ್ಕರ್ಷಮಾಸ್ತಿಕಾಃ ।
ವದಂತಿ ಯಾನಿ ವಾಕ್ಯಾನಿ ತಾನಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಹೇ ದ್ವಿಜಾಃ ॥ 68 ॥
ಪ್ರವದಂತಿ ಸ್ವರೂಪೇಣ ತಥಾ ತತ್ತ್ವಾತ್ಮನಾಽಪಿ ಚ ।
ನೈವಂ ವಿಷ್ಣ್ವಾದಿದೇವಾನಾಮಿತಿ ತತ್ತ್ವವ್ಯವಸ್ಥಿತಿಃ ॥ 69 ॥
ಬಹುನೋಕ್ತೇನ ಕಿಂ ಜೀವಾಸ್ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ವಿಭೂತಯಃ ।
ವರಿಷ್ಠಾ ಹಿ ವಿಭೂತಿಭ್ಯಸ್ತೇ ವರಿಷ್ಠಾ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 70 ॥
ತೇಷು ರುದ್ರೋ ವರಿಷ್ಠಶ್ಚ ತತೋ ಮಾಯೀ ಪರಃ ಶಿವಃ ।
ಮಾಯಾವಿಶಿಷ್ಟಾತ್ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಸಾಂಬಃ ಸತ್ಯಾದಿಲಕ್ಷಣಃ ॥ 71 ॥
ವರಿಷ್ಠೋ ಮುನಯಃ ಸಾಕ್ಷಾಚ್ಛಿವೋ ನಾತ್ರ ವಿಚಾರಣಾ ।
ಶಿವಾದ್ವರಿಷ್ಠೋ ನೈವಾಸ್ತಿ ಮಯಾ ಸತ್ಯಮುದೀರಿತಂ ॥ 72 ॥
ಶಿವಸ್ವರೂಪಮಾಲೋಡ್ಯ ಪ್ರವದಾಮಿ ಸಮಾಸತಃ ।
ಶಿವಾದನ್ಯತಯಾ ಭಾತಂ ಶಿವ ಏವ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 73 ॥
ಶಿವಾದನ್ಯತಯಾ ಭಾತಂ ಶಿವಂ ಯೋ ವೇದ ವೇದತಃ ।
ಸ ವೇದ ಪರಮಂ ತತ್ತ್ವಂ ನಾಸ್ತಿ ಸಂಶಯಕಾರಣಂ ॥ 74 ॥
ಯಃ ಶಿವಃ ಸಕಲಂ ಸಾಕ್ಷಾದ್ವೇದ ವೇದಾಂತವಾಕ್ಯತಃ ।
ಸ ಮುಕ್ತೋ ನಾತ್ರ ಸಂದೇಹಃ ಸತ್ಯಮೇವ ಮಯೋದಿತಂ ॥ 75 ॥
ಭಾಸಮಾನಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ಭಾನಮೇವೇತಿ ವೇದ ಯಃ ।
ಸ ಭಾನರೂಪಂ ದೇವೇಶಂ ಯಾತಿ ನಾತ್ರ ವಿಚಾರಣಾ ॥ 76 ॥
ಪ್ರತೀತಮಖಿಲಂ ಶಂಭುಂ ತರ್ಕತಶ್ಚ ಪ್ರಮಾಣತಃ ।
ಸ್ವಾನುಭೂತ್ಯಾ ಚ ಯೋ ವೇದ ಸ ಏವ ಪರಮಾರ್ಥವಿತ್ ॥ 77 ॥
ಜಗದ್ರೂಪತಯಾ ಪಶ್ಯನ್ನಪಿ ನೈವ ಪ್ರಪಶ್ಯತಿ ।
ಪ್ರತೀತಮಖಿಲಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸಂಪಶ್ಯನ್ನ ಹಿ ಸಂಶಯಃ ॥ 78 ॥
ಪ್ರತೀತಮಪ್ರತೀತಂ ಚ ಸದಸಚ್ಚ ಪರಃ ಶಿವಃ ।
ಇತಿ ವೇದಾಂತವಾಕ್ಯಾನಾಂ ನಿಷ್ಠಾಕಾಷ್ಠಾ ಸುದುರ್ಲಭಾ ॥ 79 ॥
ಇತಿ ಸಕಲಂ ಕೃಪಯಾ ಮಯೋದಿತಂ ವಃ
ಶ್ರುತಿವಚಸ ಕಥಿತಂ ಯಥಾ ತಥೈವ ।
ಯದಿ ಹೃದಯೇ ನಿಹಿತಂ ಸಮಸ್ತಮೇತ-
ತ್ಪರಮಗತಿರ್ಭವತಾಮಿಹೈವ ಸಿದ್ಧಾ ॥ 80 ॥
॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಸೂತಸಂಹಿತಾಯಾಂ ಯಜ್ಞವೈಭವಖಂಡಸ್ಯೋಪರಿಭಾಗೇ
ಸೂತಗೀತಾಯಾಂ ಆತ್ಮನಾ ಸೃಷ್ಟಿಕಥನಂ ನಾಮ ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 2 ॥
ಅಥ ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
3 । ಸಾಮಾನ್ಯಸೃಷ್ಟಿಕಥನಂ ।
ಸೂತ ಉವಾಚ –
ಶಿವಾತ್ಸತ್ಯಪರಾನಂದಪ್ರಕಾಶೈಕಸ್ವಲಕ್ಷಣಾತ್ ।
ಆವಿರ್ಭೂತಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ಚೇತನಾಚೇತನಾತ್ಮಕಂ ॥ 1 ॥
ಅದ್ವಿತೀಯೋಽವಿಕಾರೀ ಚ ನಿರ್ಮಲಃ ಸ ಶಿವಃ ಪರಃ ।
ತಥಾಽಪಿ ಸೃಜತಿ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಃ ಸರ್ವಮೇತಚ್ಚರಾಚರಂ ॥ 2 ॥
ಮಣಿಮನ್ರೌಷಧಾದೀನಾಂ ಸ್ವಭಾವೋಽಪಿ ನ ಶಕ್ಯತೇ ।
ಕಿಮು ವಕ್ತವ್ಯಮಾಶ್ಚರ್ಯಂ ವಿಭೋರಸ್ಯ ಪರಾತ್ಮನಃ ॥ 3 ॥
ಶ್ರುತಿಃ ಸನಾತನೀ ಸಾಧ್ವೀ ಸರ್ವಮಾನೋತ್ತಮೋತ್ತಮಾ ।
ಪ್ರಾಹ ಚಾದ್ವೈತನೈರ್ಮಲ್ಯಂ ನಿರ್ವಿಕಾರತ್ವಮಾತ್ಮನಃ ॥ 4 ॥
ಸರ್ಗಸ್ಥಿತ್ಯಂತಮಪ್ಯಾಹ ಚೇತನಾಚೇತನಸ್ಯ ಚ ।
ಅತೀಂದ್ರಿಯಾರ್ಥವಿಜ್ಞಾನೇ ಮಾನಂ ನಃ ಶ್ರುತಿರೇವ ಹಿ ॥ 5 ॥
ಶ್ರುತ್ಯೈಕಗಮ್ಯೇ ಸೂಕ್ಷ್ಮಾರ್ಥೇ ಸ ತರ್ಕಃ ಕಿಂ ಕರಿಷ್ಯತಿ ।
ಮಾನಾನುಗ್ರಾಹಕಸ್ತರ್ಕೋ ನ ಸ್ವತಂತ್ರಃ ಕದಾಚನ ॥ 6 ॥
ಶ್ರುತಿಃ ಸನಾತನೀ ಶಂಭೋರಭಿವ್ಯಕ್ತಾ ನ ಸಂಶಯಃ ।
ಶಂಕರೇಣ ಪ್ರಣೀತೇತಿ ಪ್ರವದಂತ್ಯಪರೇ ಜನಾಃ ॥ 7 ॥
ಯದಾ ಸಾಽನಾದಿಭೂತೈವ ತದಾ ಮಾನಮತೀವ ಸಾ ।
ಸ್ವತಶ್ಚ ಪರತೋ ದೋಷೋ ನಾಸ್ತಿ ಯಸ್ಮಾದ್ದ್ವಿಜರ್ಷಭಾಃ ॥ 8 ॥
ಸ್ವತೋ ದೋಷೋ ನ ವೇದಸ್ಯ ವಿದ್ಯತೇ ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶನೇ ।
ಅಸ್ತಿ ಚೇದ್ವ್ಯವಹಾರಸ್ಯ ಲೋಪ ಏವ ಪ್ರಸಜ್ಯತೇ ॥ 9 ॥
ಪರತಶ್ಚ ನ ದೋಷೋಽಸ್ತಿ ಪರಸ್ಯಾಭಾವತೋ ದ್ವಿಜಾಃ ।
ಸ್ವತೋ ದುಷ್ಟೋಽಪಿ ಶಬ್ದಸ್ತು ಮಾನಮೇವಾಽಽಪ್ತಸಂಗಮಾತ್ ॥ 10 ॥
ಇತಿ ವಾರ್ತಾಽಪಿ ವಾರ್ತೈವ ಮುನೀಂದ್ರಾಃ ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶನೇ ।
ಸ್ವತೋ ದುಷ್ಟಃ ಕಥಂ ಮಾನಂ ಭವತ್ಯನ್ಯಸ್ಯ ಸಂಗಮಾತ್ ॥ 11 ॥
ಯತ್ಸಂಬಂಧೇನ ಯೋ ಭಾವೋ ಯಸ್ಯ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಃ ಪ್ರಸಿದ್ಧ್ಯತಿ ।
ಸ ತಸ್ಯ ಭ್ರಾಂತಿರೇವ ಸ್ಯಾನ್ನ ಸ್ವಭಾವಃ ಕಥಂಚನ ॥ 12 ॥
ಜಪಾಕುಸುಮಲೌಹಿತ್ಯಂ ವಿಭಾತಿ ಸ್ಫಟಿಕೇ ಭೃಶಂ ।
ತಥಾಽಪಿ ತಸ್ಯ ಲೌಹಿತ್ಯಂ ಭ್ರಾಂತಿರೇವ ನ ವಾಸ್ತವಂ ॥ 13 ॥
ವಹ್ನಿಪಾಕಜಲೌಹಿತ್ಯಮಿಷ್ಟಕಾಯಾಂ ನ ವಾಸ್ತವಂ ।
ಲೌಹಿತ್ಯಂ ತೈಜಸಾಂಶಸ್ತು ನೇಷ್ಟಕಾಯಾ ನಿರೂಪಣೇ ॥ 14 ॥
ಅನ್ಯತ್ರಾನ್ಯಸ್ಯ ಧರ್ಮಸ್ತು ಪ್ರತೀತೋ ವಿಭ್ರಮೋ ಮತಃ ।
ಆಪ್ತಾಪೇಕ್ಷೀ ತು ಶಬ್ದಸ್ತು ಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಾಯ ನ ಸರ್ವಥಾ ॥ 15 ॥
ಅನಾಪ್ತಯೋಗಾಚ್ಛಬ್ದಸ್ಯ ಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಂ ಮುನಿಪುಂಗವಾಃ ।
ಸ್ವತಃಸಿದ್ಧಂ ತಿರೋಭೂತಂ ಸ್ವನಾಶಾಯ ಹಿ ಕೇವಲಂ ॥ 16 ॥
ಯದಾ ಸಾ ಶಂಕಏರೇಣೋಕ್ತಾ ತದಾಽಪಿ ಶ್ರುತಿರಾಸ್ತಿಕಾಃ ।
ಪ್ರಮಾಣಂ ಸುತರಾಮಾಪ್ತತಮ ಏವ ಮಹೇಶ್ವರಃ ॥ 17 ॥
ಸರ್ವದೋಷವಿಹೀನಸ್ಯ ಮಹಾಕಾರುಣಿಕಸ್ಯ ಚ ।
ಸರ್ವಜ್ಞಸ್ಯೈವ ಶುದ್ಧಸ್ಯ ಕಥಂ ದೋಷಃ ಪ್ರಕಲ್ಪ್ಯತೇ ॥ 18 ॥
ಸರ್ವದೋಷವಿಶಿಷ್ಟಸ್ಯ ನಿರ್ಘೃಣಸ್ಯ ದುರಾತ್ಮನಃ ।
ಅಲ್ಪಜ್ಞಸ್ಯ ಚ ಜೀವಸ್ಯ ದೃಷ್ಟಾಽನಾಪ್ತಿರ್ಹಿ ಸತ್ತಮಾಃ ॥ 19 ॥
ಯಸ್ಯ ಸ್ಮರಣಮಾತ್ರೇಣ ಸಮಲೋ ನಿರ್ಮಲೋ ಭವೇತ್ ।
ಬ್ರೂತ ಸತ್ಯತಪೋನಿಷ್ಠಾಃ ಕಥಂ ಸ ಮಲಿನೋ ಭವೇತ್ ॥ 20 ॥
ಅತಃ ಪಕ್ಷದ್ವಯೇನಾಪಿ ವೇದೋ ಮಾನಂ ನ ಸಂಶಯಃ ।
ವೇದೋಽನಾದಿಃ ಶಿವಸ್ತಸ್ಯ ವ್ಯಂಜಕಃ ಪರಮಾರ್ಥತಃ ॥ 21 ॥
ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಮಪೇಕ್ಷ್ಯೈವ ಪ್ರಣೇತೇತ್ಯುಚ್ಯತೇ ಶಿವಃ ।
ತಸ್ಮಾದ್ವೇದೋಪದಿಷ್ಟಾರ್ಥೋ ಯಥಾರ್ಥೋ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ॥ 22 ॥
ಇಹ ತಾವನ್ಮಯಾ ಪ್ರೋಕ್ತಮದ್ವಿತೀಯಃ ಪರಃ ಶಿವಃ ।
ತಥಾಽಪಿ ತೇನ ಸಕಲಂ ನಿರ್ಮಿತಂ ತತ್ಸ ಏವ ಹಿ ॥ 23 ॥
ಚಿತ್ಸ್ವರೂಪಃ ಶಿವಶ್ಚೇತ್ಯಂ ಜಗತ್ಸರ್ವಂ ಚರಾಚರಂ ।
ತಥಾ ಸತಿ ವಿರುದ್ಧಂ ತಜ್ಜಗಚ್ಛಂಭುಃ ಕಥಂ ಭವೇತ್ ॥ 24 ॥
ಇತ್ಯೇವಮಾದಿಚೋದ್ಯಸ್ಯ ದ್ವಿಜೇಂದ್ರಾ ನಾಸ್ತಿ ಸಂಭವಃ ।
ಯತ್ರ ವೇದವಿರೋಧಃ ಸ್ಯಾತ್ತತ್ರ ಚೋದ್ಯಸ್ಯ ಸಂಭವಃ ॥ 25 ॥
ಚೋದನಾಲಕ್ಷಣೇ ಧರ್ಮೇ ನ ಯಥಾ ಚೋದ್ಯಸಂಭವಃ ।
ತಥಾ ನ ಚೋದನಾಗಮ್ಯೇ ಶಿವೇ ಚೋದ್ಯಸ್ಯ ಸಂಭವಃ ॥ 26 ॥
ಬಾಧ್ಯಬಾಧಕಭಾವಸ್ತು ವ್ಯಾಧಿಭೇಷಜಯೋರ್ಯಥಾ ।
ಶಾಸ್ತ್ರೇಣ ಗಮ್ಯತೇ ತದ್ವದಯಮರ್ಥೋಽಪಿ ನಾನ್ಯತಃ ॥ 27 ॥
ಈಶ್ವರಸ್ಯ ಸ್ವರೂಪೇ ಚ ಜಗತ್ಸರ್ಗಾದಿಷು ದ್ವಿಜಾಃ ।
ಅತೀಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೇಷ್ವನ್ಯೇಷು ಮಾನಂ ನಃ ಶ್ರುತಿರೇವ ಹಿ ॥ 28 ॥
ಅಥವಾ ದೇವದೇವಸ್ಯ ಸರ್ವದುರ್ಘಟಕಾರಿಣೀ ।
ಶಕ್ತಿರಸ್ತಿ ತಯಾ ಸರ್ವಂ ಘಟತೇ ಮಾಯಯಾಽನಘಾಃ ॥ 29 ॥
ಪ್ರತೀತಿಸಿದ್ಧಾ ಸಾ ಮಾಯಾ ತತ್ತ್ವತೋಽತ್ರ ನ ಸಂಶಯಃ ।
ತಯಾ ದುರ್ಘಟಕಾರಿಣ್ಯಾ ಸರ್ವಂ ತಸ್ಯೋಪಪದ್ಯತೇ ॥ 30 ॥
ಸಾ ತಿಷ್ಠತು ಮಹಾಮಾಯಾ ಸರ್ವದುರ್ಘಟಕಾರಿಣೀ ।
ವೇದಮಾನೇನ ಸಂಸಿದ್ಧಂ ಸರ್ವಂ ತದ್ಗ್ರಾಹ್ಯಮೇವ ಹಿ ॥ 31 ॥
ಚೋದ್ಯಾನರ್ಹೇ ತು ವೇದಾರ್ಥೇ ಚೋದ್ಯಂ ಕುರ್ವನ್ ಪತತ್ಯಧಃ ।
ಅತಃ ಸರ್ವಂ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ವೇದಮೇಕಂ ಸಮಾಶ್ರಯೇತ್ ॥ 32 ॥
ರೂಪಾವಲೋಕನೇ ಚಕ್ಷುರ್ಯಥಾಽಸಾಧಾರಣಂ ಭವೇತ್ ।
ತಥಾ ಧರ್ಮಾದಿವಿಜ್ಞಾನೇ ವೇದೋಽಸಾಧಾರಣಃ ಪರಃ ॥ 33 ॥
ರೂಪಾವಲೋಕನಸ್ಯೇದಂ ಯಥಾ ಘ್ರಾಣಂ ನ ಕಾರಣಂ ।
ತಥಾ ಧರ್ಮಾದಿಬುದ್ಧೇಸ್ತು ದ್ವಿಜಾಸ್ತರ್ಕೋ ನ ಕಾರಣಂ ॥ 34 ॥
ತಸ್ಮಾದ್ವೇದೋದಿತೇನೈವ ಪ್ರಕಾರೇಣ ಮಹೇಶ್ವರಃ ।
ಅದ್ವಿತೀಯಃ ಸ್ವಯಂ ಶುದ್ಧಸ್ತಥಾಽಪೀದಂ ಜಗತ್ತತಃ ॥ 35 ॥
ಆವಿರ್ಭೂತಂ ತಿರೋಭೂತಂ ಸ ಏವ ಸಕಲಂ ಜಗತ್ ।
ವೈಭವಂ ತಸ್ಯ ವಿಜ್ಞಾತುಂ ನ ಶಕ್ಯಂ ಭಾಷಿತುಂ ಮಯಾ ॥ 36 ॥
ಸ ಏವ ಸಾಹಸೀ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸರ್ವರೂಪತಯಾ ಸ್ಥಿತಃ ।
ಪರಿಜ್ಞಾತುಂ ಚ ವಕ್ತುಂ ಚ ಸಮರ್ಥೋ ನಾಪರಃ ಪುಮಾನ್ ॥ 37 ॥
ಯಥಾಽಯಃ ಪಾವಕೇನೇದ್ಧಂ ಭಾತೀವ ದಹತೀವ ಚ ।
ತಥಾ ವೇದಃ ಶಿವೇನೇದ್ಧಃ ಸರ್ವಂ ವಕ್ತೀವ ಭಾಸತೇ ॥ 38 ॥
ಅಯೋಽವಯವಸಂಕ್ರಾಂತೋ ಯಥಾ ದಹತಿ ಪಾವಕಃ ।
ತಥಾ ವೇದೇಷು ಸಂಕ್ರಾಂತಃ ಶಿವಃ ಸರ್ವಾರ್ಥಸಾಧಕಃ ॥ 39 ॥
ತಥಾಽಪಿ ವೇದರಹಿತಃ ಸ್ವಯಂ ಧರ್ಮಾದಿವಸ್ತುನಿ ।
ನ ಪ್ರಮಾಣಂ ವಿನಾ ತೇನ ವೇದೋಽಪಿ ದ್ವಿಜಪುಂಗವಾಃ ॥ 40 ॥
ತಸ್ಮಾದ್ವೇದೋ ಮಹೇಶೇದ್ಧಃ ಪ್ರಮಾಣಂ ಸರ್ವವಸ್ತುನಿ ।
ಅನ್ಯಥಾ ನ ಜಡಃ ಶಬ್ದೋಽತೀಂದ್ರಿಯಾರ್ಥಸ್ಯ ಸಾಧಕಃ ॥ 41 ॥
ಮೇರುಪಾರ್ಶ್ವೇ ತಪಸ್ತಪ್ತ್ವಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶಂಭುಂ ಜಗದ್ಗುರುಂ ।
ಅಯಮರ್ಥೋ ಮಯಾ ಜ್ಞಾತಸ್ತತಸ್ತಸ್ಯ ಪ್ರಸಾದತಃ ॥ 42 ॥
ತದಾಜ್ಞಯೈವ ವಿಪ್ರೇಂದ್ರಾಃ ಸಂಹಿತೇಯಂ ಮಯೋದಿತಾ ।
ಅಹಂ ಕ್ಷುದ್ರೋಽಪಿ ಯುಷ್ಮಾಕಂ ಮಹತಾಮಪಿ ದೇಶಿಕಃ ॥ 43 ॥
ಅಭವಂ ಸಾ ಶಿವಸ್ಯಾಽಽಜ್ಞಾ ಲಂಘನೀಯಾ ನ ಕೇನಚಿತ್ ।
ಶಿವಸ್ಯಾಽಽಜ್ಞಾಬಲಾದ್ವಿಷ್ಣುರ್ಜಾಯತೇ ಮ್ರಿಯತೇಽಪಿ ಚ ॥ 44 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸರ್ವಜಗತ್ಕರ್ತಾ ವಿರಾಟ್ಸಮ್ರಾಟ್ಸ್ವರಾಡಪಿ ।
ಖರೋಷ್ಟ್ರತರವಃ ಕ್ಷುದ್ರಾ ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣ್ವಾದಯೋಽಭವನ್ ॥ 45 ॥
ತಸ್ಮಾದ್ ಗುರುತ್ವಂ ಮೇ ವಿಪ್ರಾ ಯುಜ್ಯತೇ ನ ಹಿ ಸಂಶಯಃ ।
ಶಿಷ್ಯತ್ವಂ ಚಾಪಿ ಯುಷ್ಮಾಕಂ ಸ್ವತಂತ್ರಃ ಖಲು ಶಂಕರಃ ॥ 46 ॥
ಮಹಾದೇವಸ್ಯ ಭಕ್ತಾಶ್ಚ ತದ್ಭಕ್ತಾ ಅಪಿ ದೇಹಿನಃ ।
ಸ್ವತಂತ್ರಾ ವೇದವಿಚ್ಛ್ರೇಷ್ಠಾಃ ಕಿಂ ಪುನಃ ಸ ಮಹೇಶ್ವರಃ ॥ 47 ॥
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾದ್ಧಿ ಶಿವೇನೈವ ವಿಷಂ ಭುಕ್ತಂ ವಿನಾಽಮೃತಂ ।
ಬ್ರಹ್ಮಣಶ್ಚ ಶಿರಶ್ಛಿನ್ನಂ ವಿಷ್ಣೋರಪಿ ತಥೈವ ಚ ॥ 48 ॥
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾದ್ಧಿ ಕೃತಂ ತೇನ ಮುನೀಂದ್ರಾ ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿನಃ ।
ತತ್ಪ್ರಸಾದಾನ್ಮಯಾ ಸರ್ವಂ ವಿದಿತಂ ಕರಬಿಲ್ವವತ್ ॥ 49 ॥
ಪ್ರಸಾದಬಲತಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸತ್ಯಾರ್ಥಃ ಕಥಿತೋ ಮಯಾ ।
ಪ್ರಸಾದೇನ ವಿನಾ ವಕ್ತುಂ ಕೋ ವಾ ಶಕ್ತೋ ಮುನೀಶ್ವರಾಃ ॥ 50 ॥
ತಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವಂ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಶ್ರದ್ಧಯಾ ಪರಯಾ ಸಹ ।
ಮದುಕ್ತಂ ಪರಮಾದ್ವೈತಂ ವಿದ್ಯಾದ್ವೇದೋದಿತಂ ಬುಧಃ ॥ 51 ॥
ವಿಜ್ಞಾನೇನ ವಿನಾಽನ್ಯೇನ ನಾಸ್ತಿ ಮುಕ್ತಿರ್ನ ಸಂಶಯಃ ।
ಅತೋ ಯೂಯಮಪಿ ಪ್ರಾಜ್ಞಾ ಭವತಾದ್ವೈತವಾದಿನಃ ॥ 52 ॥
ಪರಮಾದ್ವೈತವಿಜ್ಞಾನಂ ಸಿದ್ಧಂ ಸ್ವಾನುಭವೇನ ಚ ।
ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತಿಪುರಾಣಾದ್ಯೈಸ್ತರ್ಕೈರ್ವೇದಾನುಸಾರಿಭಿಃ ॥ 53 ॥
ಪರಮಾದ್ವೈತವಿಜ್ಞಾನಮೇವ ಗ್ರಾಹ್ಯಂ ಯಥಾಸ್ಥಿತಂ ।
ನಾನ್ಯತರ್ಕೈಶ್ಚ ಹಂತವ್ಯಮಿದಮಾಮ್ನಾಯವಾಕ್ಯಜಂ ॥ 54 ॥
ವಿನೈವ ಪರಮಾದ್ವೈತಂ ಭೇದಂ ಕೇಚನ ಮೋಹಿತಾಃ ।
ಕಲ್ಪಯಂತಿ ತದಾ ಶಂಭುಃ ಸದ್ವಿತೀಯೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 55 ॥
ಆಮ್ನಾಯಾರ್ಥಂ ಮಹಾದ್ವೈತಂ ನೈವ ಜಾನಂತಿ ಯೇ ಜನಾಃ ।
ವೇದಸಿದ್ಧಂ ಮಹಾದ್ವೈತಂ ಕೋ ವಾ ವಿಜ್ಞಾತುಮರ್ಹತಿ ॥ 56 ॥
ಭಿನ್ನಾಭಿನ್ನತಯಾ ದೇವಂ ಪರಮಾದ್ವೈತಲಕ್ಷಣಂ ।
ಕಲ್ಪಯಂತಿ ಮಹಾಮೋಹಾತ್ಕೇಚಿತ್ತಚ್ಚ ನ ಸಂಗತಂ ॥ 57 ॥
ಭೇದಾಭೇದೇಽಪಿ ಭೇದಾಂಶೋ ಮಿಥ್ಯಾ ಭವತಿ ಸತ್ತಮಾಃ ।
ಭೇದಾನಿರೂಪಣಾದೇವ ಧರ್ಮ್ಯಾದೇರನಿರೂಪಣಾತ್ ॥ 58 ॥
ತಸ್ಮಾನ್ನಾಸ್ತೀಶ್ವರಾದನ್ಯತ್ಕಿಂಚಿದಪ್ಯಾಸ್ತಿಕೋತ್ತಮಾಃ ।
ದ್ವಿತೀಯಾದ್ವೈ ಭಯಂ ಜಂತೋರ್ಭವತೀತ್ಯಾಹ ಹಿ ಶ್ರುತಿಃ ॥ 59 ॥
ಕೋ ಮೋಹಸ್ತತ್ರ ಕಃ ಶೋಕ ಏಕತ್ವಮನುಪಶ್ಯತಃ ।
ಇತಿ ಚಾಽಽಹ ಹಿ ಸಾ ಸಾಧ್ವೀ ಶ್ರುತಿರದ್ವೈತಮಾಸ್ತಿಕಾಃ ॥ 60 ॥
ಏಕತ್ವಮೇವ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥೋ ನಾಪರಃ ಪರಮಾಸ್ತಿಕಾಃ ।
ಸ್ತುತಿನಿಂದೇ ವಿರುಧ್ಯೇತೇ ಭೇದೋ ಯದಿ ವಿವಕ್ಷಿತಃ ॥ 61 ॥
ಅತೀವ ಶುದ್ಧಚಿತ್ತಾನಾಂ ಕೇವಲಂ ಕರುಣಾಬಲಾತ್ ।
ಪರಮಾದ್ವೈತಮಾಮ್ನಾಯಾತ್ಪ್ರಭಾತಿ ಶ್ರದ್ಧಯಾ ಸಹ ॥ 62 ॥
ಶಿವಭಟ್ಟಾರಕಸ್ಯೈವ ಪ್ರಸಾದೇ ಪುಷ್ಕಲೇ ಸತಿ ।
ಪರಮಾದ್ವೈತಮಾಭಾತಿ ಯಥಾವನ್ನಾನ್ಯಹೇತುನಾ ॥ 63 ॥
ನ ಭಾತಿ ಪರಮಾದ್ವೈತಂ ಪ್ರಸಾದರಹಿತಸ್ಯ ತು ।
ದುರ್ಲಭಃ ಖಲು ದೇವಸ್ಯ ಪ್ರಸಾದಃ ಪರಮಾಸ್ತಿಕಾಃ ॥ 64 ॥
ಅತಶ್ಚ ವೇದೋದಿತವರ್ತ್ಮನೈವ
ವಿಹಾಯ ವಾದಾಂತರಜನ್ಮಬುದ್ಧಿಂ ।
ವಿಮುಕ್ತಿಕಾಮಃ ಪರಮಾದ್ವಿತೀಯಂ
ಸಮಾಶ್ರಯೇದೇವ ಶಿವಸ್ವರೂಪಂ ॥ 65 ॥
॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಸೂತಸಂಹಿತಾಯಾಂ ಯಜ್ಞವೈಭವಖಂಡಸ್ಯೋಪರಿಭಾಗೇ
ಸೂತಗೀತಾಯಾಂ ಸಾಮಾನ್ಯಸೃಷ್ಟಿಕಥನಂ ನಾಮ ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 3 ॥
ಅಥ ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
4 । ವಿಶೇಷಸೃಷ್ಟಿಕಥನಂ ।
ಸೂತ ಉವಾಚ –
ಈಶ್ವರೋ ಜಗತಃ ಕರ್ತಾ ಮಾಯಯಾ ಸ್ವೀಯಯಾ ಪುರಾ ।
ಅಭೇದೇನ ಸ್ಥಿತಃ ಪೂರ್ವಕಲ್ಪವಾಸನಯಾನ್ವಿತಃ ॥ 1 ॥
ಕಾಲಕರ್ಮಾನುಗುಣ್ಯೇನ ಸ್ವಾಭಿನ್ನಸ್ವೀಯಮಾಯಯಾ ।
ಅಭಿನ್ನೋಽಪಿ ತಯಾ ಸ್ವಸ್ಯ ಭೇದಂ ಕಲ್ಪಯತಿ ಪ್ರಭುಃ ॥ 2 ॥
ಕಲ್ಪಿತೋಽಯಂ ದ್ವಿಜಾ ಭೇದೋ ನಾಭೇದಂ ಬಾಧತೇ ಸದಾ ।
ಕಲ್ಪಿತಾನಾಮವಸ್ತುತ್ವಾದವಿರೋಧಶ್ಚ ಸಿಧ್ಯತೇ ॥ 3 ॥
ಪುನಃ ಪೂರ್ವಕ್ಷಣೋತ್ಪನ್ನವಾಸನಾಬಲತೋಽನಘಾಃ ।
ಈಕ್ಷಿತಾ ಪೂರ್ವವದ್ಭೂತ್ವಾ ಸ್ವಶಕ್ತ್ಯಾ ಪರಯಾ ಯುತಃ ॥ 4 ॥
ಮಾಯಾಯಾ ಗುಣಭೇದೇನ ರುದ್ರಂ ವಿಷ್ಣುಂ ಪಿತಾಮಹಂ ।
ಸೃಷ್ಟ್ವಾನುಪ್ರಾವಿಶತ್ತೇಷಾಮಂತರ್ಯಾಮಿತಯಾ ಹರಃ ॥ 5 ॥
ತೇಷಾಂ ರುದ್ರಃ ಪರಾಭೇದಾತ್ಪರತತ್ತ್ವವದೇವ ತು ।
ಕರೋತಿ ಸರ್ಗಸ್ಥಿತ್ಯಂತಂ ರುದ್ರರೂಪೇಣ ಸತ್ತಮಾಃ ॥ 6 ॥
ಸಂಹರತ್ಯವಿಶೇಷೇಣ ಜಗತ್ಸರ್ವಂ ಚರಾಚರಂ ।
ವಿಷ್ಣುರಪ್ಯಾಸ್ತಿಕಾಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಪರಭೇದೇನ ಕೇವಲಂ ॥ 7 ॥
ಕರೋತಿ ಸರ್ಗಸ್ಥಿತ್ಯಂತಂ ವಿಷ್ಣುರೂಪೇಣ ಹೇ ದ್ವಿಜಾಃ ।
ಪಾಲಯತ್ಯವಿಶೇಷೇಣ ಜಗತ್ಸರ್ವಂ ಚರಾಚರಂ ॥ 8 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾಽಪಿ ಮುನಿಶಾರ್ದೂಲಾಃ ಪರಾಭೇದೇನ ಕೇವಲಂ ।
ಕರೋತಿ ಸರ್ಗಸ್ಥಿತ್ಯಂತಂ ಬ್ರಹ್ಮರೂಪೇಣ ಸತ್ತಮಾಃ ।
ಕರೋತಿ ವಿವಿಧಂ ಸರ್ವಂ ಜಗತ್ಪೂರ್ವಂ ಯಥಾ ತಥಾ ॥ 9 ॥
ಶಬ್ದಾದಿಭೂತಸೃಷ್ಟಿಸ್ತುಪರಸ್ಯೈವ ಶಿವಸ್ಯ ತು ॥ 10 ॥
ಸರ್ವಾಂತಃಕರಣಾನಾಂ ತು ಸಮಷ್ಟೇಃ ಸೃಷ್ಟಿರಾಸ್ತಿಕಾಃ ।
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ಹರಸ್ಯೈವ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 11 ॥
ಪ್ರಾಣಾನಾಮಪಿ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಸಮಷ್ಟೇಃ ಸೃಷ್ಟಿರಾಸ್ತಿಕಾಃ ।
ಅಪಿ ರುದ್ರಸ್ಯ ತಸ್ಯೈವ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 12 ॥
ಸರ್ವಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ತು ಸಮಷ್ಟೀನಾಂ ಜನಿರ್ದ್ವಿಜಾಃ ।
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ಹರಸ್ಯೈವ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 13 ॥
ಸರ್ವಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ತು ಸಮಷ್ಟೀನಾಂ ಜನಿರ್ದ್ವಿಜಾಃ ।
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ಹರಸ್ಯೈವ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 14 ॥
ತಥಾಽಪಿ ಪರಮಂ ತತ್ತ್ವಂ ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ತು ಕಾರಣಂ ।
ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣುಮಹೇಶಾನಾಂ ಸೃಷ್ಟಾವುಪಕರೋತಿ ಚ ॥ 15 ॥
ಉಪಚಾರತಯಾ ತೇಽಪಿ ಸ್ರಷ್ಟಾರ ಇತಿ ಶಬ್ದಿತಾಃ ।
ತತ್ರಾಪಿ ತತ್ತ್ವತಃ ಸ್ರಷ್ಟೃ ಬ್ರಹ್ಮೈವಾದ್ವಯಮಾಸ್ತಿಕಾಃ ॥ 16 ॥
ವ್ಯಷ್ಟಯಸ್ತು ಸಮಷ್ಟಿಭ್ಯೋ ಜಾಯಂತೇ ಬ್ರಹ್ಮಣಾನಘಾಃ ।
ಸಮಷ್ಟಿಷು ವಿಜಾಯಂತೇ ದೇವತಾಃ ಪೂರ್ವಕಲ್ಪವತ್ ॥ 17 ॥
ಸಮಷ್ಟಿವ್ಯಷ್ಟಿರೂಪಾಣಾಂ ಸೃಷ್ಟಾನಾಂ ಪಾಲಕೋ ಹರಿಃ ।
ರುದ್ರಸ್ತೇಷಾಂ ತು ಸಂಹರ್ತಾ ದ್ವಿಜಾ ರೂಪಾಂತರೇಣ ಚ ॥ 18 ॥
ಯಾ ದೇವತಾಽನ್ತಃಕರಣಸಮಷ್ಟೌ ಪೂರ್ವಕಲ್ಪವತ್ ।
ವಿಜಾತಾ ಸ ಮುನಿಶ್ರೇಷ್ಠಾ ರುಕ್ಮಗರ್ಭ ಇತೀರಿತಃ ॥ 19 ॥
ಜಾತಾ ಪ್ರಾಣಸಮಷ್ಟೌ ಯಾ ಸ ಸೂತ್ರಾತ್ಮಸಮಾಹ್ವಯಃ ।
ದಿಗ್ವಾಯ್ವರ್ಕಜಲಾಧ್ಯಕ್ಷಪೃಥಿವ್ಯಾಖ್ಯಾಸ್ತು ದೇವತಾಃ ।
ಜಾಯಂತೇ ಕ್ರಮಶಃ ಶ್ರೋತ್ರಪ್ರಮುಖೇಷು ಸಮಷ್ಟಿಷು ॥ 20 ॥
ಪಾದಪಾಣ್ಯಾದಿಷು ಪ್ರಾಜ್ಞಾಃ ಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯ ಸಮಷ್ಟಿಷು ।
ತ್ರಿವಿಕ್ರಮೇಂದ್ರಪ್ರಮುಖಾ ಜಾಯಂತೇ ದೇವತಾಃ ಕ್ರಮಾತ್ ॥ 21 ॥
ಸಮಷ್ಟಿಷು ವಿಜಾತಾ ಯಾ ದೇವತಾಸ್ತಾ ಯಥಾಕ್ರಮಂ ।
ವ್ಯಷ್ಟಿಭೂತೇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ತು ನಿಯಂತ್ರ್ಯೋ ದೇವತಾ ದ್ವಿಜಾಃ ॥ 22 ॥
ಮಾರುತಸ್ತ್ವಗಧಿಷ್ಠಾತಾ ದಿಗ್ದೇವೀ ಕರ್ಣದೇವತಾ ॥ 23 ॥
ನೇತ್ರಾಭಿಮಾನೀ ಸೂರ್ಯಃ ಸ್ಯಾಜ್ಜಿಹ್ವಾಯಾ ವರುಣಸ್ತಥಾ ।
ಘ್ರಾಣಾಭಿಮಾನಿನೀ ದೇವೀ ಪೃಥಿವೀತಿ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಾ ॥ 24 ॥
ಪಾಯೋರ್ಮಿತ್ರೋಽಭಿಮಾನ್ಯಾತ್ಮಾ ಪಾದಸ್ಯಾಪಿ ತ್ರಿವಿಕ್ರಮಃ ।
ಇಂದ್ರೋ ಹಸ್ತನಿಯಂತಾ ಸ್ಯಾಚ್ಛಿವಃ ಸರ್ವನಿಯಾಮಕಃ ॥ 25 ॥
ಮನೋ ಬುದ್ಧಿರಹಂಕಾರಶ್ಚಿತ್ತಂ ಚೇತಿ ಚತುರ್ವಿಧಂ ।
ಸ್ಯಾದಂತಃಕರಣಂ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಃ ಕ್ರಮಾತ್ತೇಷಾಂ ಹಿ ದೇವತಾಃ ॥ 26 ॥
ಚಂದ್ರೋ ವಾಚಸ್ಪತಿರ್ವಿಪ್ರಾಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾಲಾಗ್ನಿರುದ್ರಕಃ ।
ಶಿವಶ್ಚೇತಿ ಮಯಾ ಪ್ರೋಕ್ತಾಃ ಸಾಕ್ಷಾವೇದಾಂತಪಾರಗಾಃ ॥ 27 ॥
ಆಕಾಶಾದೀನಿ ಭೂತಾನಿ ಸ್ಥೂಲಾನಿ ಪುನರಾಸ್ತಿಕಾಃ ।
ಜಾಯಂತೇ ಸೂಕ್ಷ್ಮಭೂತೇಭ್ಯಃ ಪೂರ್ವಕಲ್ಪೇ ಯಥಾ ತಥಾ ॥ 28 ॥
ಅಂಡಭೇದಸ್ತಥಾ ಲೋಕಭೇದಾಸ್ತೇಷು ಚ ಚೇತನಾಃ ।
ಅಚೇತನಾನಿ ಚಾನ್ಯಾನಿ ಭೌತಿಕಾನಿ ಚ ಪೂರ್ವವತ್ ॥ 29 ॥
ವಿಜಾಯಂತೇ ಚ ಭೋಗಾರ್ಥಂ ಚೇತನಾನಾಂ ಶರೀರಿಣಾಂ ।
ಭೋಕ್ತಾರಃ ಪಶವಃ ಸರ್ವೇ ಶಿವೋ ಭೋಜಯಿತಾ ಪರಃ ॥ 30 ॥
ಸುಖದುಃಖಾದಿಸಂಸಾರೋ ಭೋಗಃ ಸರ್ವಮಿದಂ ಸುರಾಃ ।
ಸ್ವಪ್ನವದ್ದೇವದೇವಸ್ಯ ಮಾಯಯೈವ ವಿನಿರ್ಮಿತಂ ॥ 31 ॥
ಮಾಯಯಾ ನಿರ್ಮಿತಂ ಸರ್ವಂ ಮಾಯೈವ ಹಿ ನಿರೂಪಣೇ ।
ಕಾರಣವ್ಯತಿರೇಕೇಣ ಕಾರ್ಯಂ ನೇತಿ ಹಿ ದರ್ಶಿತಂ ॥ 32 ॥
ಮಾಯಾಽಪಿ ಕಾರಣತ್ವೇನ ಕಲ್ಪಿತಾ ಮುನಿಪುಂಗವಾಃ ।
ಅಧಿಷ್ಠಾನಾತಿರೇಕೇಣ ನಾಸ್ತಿ ತತ್ತ್ವನಿರೂಪಣೇ ॥ 33 ॥
ವ್ಯವಹಾರದೃಶಾ ಮಾಯಾಕಲ್ಪನಾ ನೈವ ವಸ್ತುತಃ ।
ವಸ್ತುತಃ ಪರಮಾದ್ವೈತಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಸ್ತಿ ನ ಚೇತರತ್ ॥ 34 ॥
ಮಾಯಾರೂಪತಯಾ ಸಾಕ್ಷಾದ್ಬ್ರಹ್ಮೈವ ಪ್ರತಿಭಾಸತೇ ।
ಜಗಜ್ಜೀವಾದಿರೂಪೇಣಾಪ್ಯಹೋ ದೇವಸ್ಯ ವೈಭವಂ ॥ 35 ॥
ಸ್ವಸ್ವರೂಪಾತಿರೇಕೇಣ ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ನಾಸ್ತಿ ಕಿಂಚನ ।
ತಥಾಽಪಿ ಸ್ವಾತಿರೇಕೇಣ ಭಾತಿ ಹಾ ದೈವವೈಭವಂ ॥ 36 ॥
ಜಗದಾತ್ಮತಯಾ ಪಶ್ಯನ್ಬಧ್ಯತೇ ನ ವಿಮುಚ್ಯತೇ ॥ 37 ॥
ಸರ್ವಮೇತತ್ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಪಶ್ಯನ್ಸ್ವಾನುಭವೇನ ತು ।
ಮುಚ್ಯತೇ ಘೋರಸಂಸಾರಾತ್ಸದ್ಯ ಏವ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 38 ॥
ಸರ್ವಮೇತತ್ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ವಿದಿತ್ವಾ ಸುದೃಢಂ ಬುಧಾಃ ।
ಮಾನತರ್ಕಾನುಭೂತ್ಯೈವ ಗುರೂಕ್ತ್ಯಾ ಚ ಪ್ರಸಾದತಃ ।
ಜ್ಞಾನಪ್ರಾಕಟ್ಯಬಾಹುಲ್ಯಾಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಚ ಸ್ವಾತ್ಮನೈವ ತು ॥ 39 ॥
ಸ್ವಾತ್ಮನಾ ಕೇವಲೇನೈವ ತಿಷ್ಠನ್ಮುಚ್ಯೇತ ಬಂಧನಾತ್ ।
ಯ ಏವಂ ವೇದ ವೇದಾರ್ಥಂ ಮುಚ್ಯತೇ ಸ ತು ಬಂಧನಾತ್ ॥ 40 ॥
ಸೋಪಾನಕ್ರಮತಶ್ಚೈವಂ ಪಶ್ಯನ್ನಾತ್ಮಾನಮದ್ವಯಂ ।
ಸರ್ವಂ ಜಗದಿದಂ ವಿಪ್ರಾಃ ಪಶ್ಯನ್ನಪಿ ನ ಪಶ್ಯತಿ ॥ 41 ॥
ಭಾಸಮಾನಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ಭಾನರೂಪಂ ಪರಂ ಪದಂ ।
ಪಶ್ಯನ್ವೇದಾಂತಮಾನೇನ ಸದ್ಯ ಏವ ವಿಮುಚ್ಯತೇ ॥ 42 ॥
ಏವಮಾತ್ಮಾನಮದ್ವೈತಮಪಶ್ಯನ್ನೇವ ಪಶ್ಯತಃ ।
ಜಗದಾತ್ಮತಯಾ ಭಾನಮಪಿ ಸ್ವಾತ್ಮೈವ ಕೇವಲಂ ॥ 43 ॥
ವಿದಿತ್ವೈವಂ ಮಹಾಯೋಗೀ ಜಗದ್ಭಾನೇಽಪಿ ನಿಶ್ಚಲಃ ।
ಯಥಾಭಾತಮಿದಂ ಸರ್ವಮನುಜಾನಾತಿ ಚಾಽಽತ್ಮನಾ ॥ 44 ॥
ನಿಷೇಧತಿ ಚ ತತ್ಸಿದ್ಧಿರನುಜ್ಞಾತಸ್ಯ ಕೇವಲಂ ।
ತದಸಿದ್ಧಿರ್ನಿಷೇಧೋಽಸ್ಯ ಸಿದ್ಧ್ಯಸಿದ್ಧೀ ಚ ತಸ್ಯ ನ ॥ 45 ॥
ಪ್ರಕಾಶಾತ್ಮತಯಾ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸ್ಥಿತಿರೇವಾಸ್ಯ ಕೇವಲಂ ।
ವಿದ್ಯತೇ ನೈವ ವಿಜ್ಞಾನಂ ನಾಜ್ಞಾನಂ ನ ಜಗತ್ಸದಾ ॥ 46 ॥
ಪ್ರಕಾಶಾತ್ಮತಯಾ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸ್ಥಿತಿರತ್ಯಪಿ ಭಾಷಣಂ ।
ಅಹಂ ವದಾಮಿ ಮೋಹೇನ ತಚ್ಚ ತಸ್ಮಿನ್ನ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 47 ॥
ತಸ್ಯ ನಿಷ್ಠಾ ಮಯಾ ವಕ್ತುಂ ವಿಜ್ಞಾತುಂ ಚ ನ ಶಕ್ಯತೇ ।
ಶ್ರದ್ಧಾಮಾತ್ರೇಣ ಯತ್ಕಿಂಚಿಜ್ಜಪ್ಯತೇ ಭ್ರಾಂತಚೇತಸಾ ॥ 48 ॥
ಇತಿ ಗುಹ್ಯಮಿದಂ ಕಥಿತಂ ಮಯಾ
ನಿಖಿಲೋಪನಿಷದ್ಧೃದಯಂಗಮಂ ।
ಹರಪಂಕಜಲೋಚನಪಾಲಿತಂ
ವಿದಿಅತಂ ಯದಿ ವೇದವಿದೇವ ಸಃ ॥ 49 ॥
॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಸೂತಸಂಹಿತಾಯಾಂ ಯಜ್ಞವೈಭವಖಂಡಸ್ಯೋಪರಿಭಾಭಾಗೇ
ಸೂತಗೀತಾಯಾಂ ವಿಶೇಷಸೃಷ್ಟಿಕಥನಂನಾಮ ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 4 ॥
ಅಥ ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
5 । ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಕಥನಂ ।
ಸೂತ ಉವಾಚ –
ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಪರಮಂ ಗುಹ್ಯಂ ಯುಷ್ಮಾಕಂ ಮುನಿಪುಂಗವಾಃ ।
ವಿಜ್ಞಾನಂ ವೇದಸಂಭೂತಂ ಭಕ್ತಾನಾಮುತ್ತಮೋತ್ತಮಂ ॥ 1 ॥
ರುದ್ರ ವಿಷ್ಣುಪ್ರಜಾನಾಥಪ್ರಮುಖಾಃ ಸರ್ವಚೇತನಾಃ ।
ಸ್ವರಸೇನಾಹಮಿತ್ಯಾಹುರಿದಮಿತ್ಯಪಿ ಚ ಸ್ವತಃ ॥ 2 ॥
ಇದಂಬುದ್ಧಿಶ್ಚ ಬಾಹ್ಯಾರ್ಥೇ ತ್ವಹಂಬುದ್ಧಿಸ್ತಥಾಽಽತ್ಮನಿ ।
ಪ್ರಸಿದ್ಧಾ ಸರ್ವಜಂತೂನಾಂ ವಿವಾದೋಽತ್ರ ನ ಕಶ್ಚನ ॥ 3 ॥
ಇದಮರ್ಥೇ ಘಟಾದ್ಯರ್ಥೇಽನಾತ್ಮತ್ವಂ ಸರ್ವದೇಹಿನಾಂ ।
ಅಹಮರ್ಥೇ ತಥಾಽಽತ್ಮತ್ವಮಪಿ ಸಿದ್ಧಂ ಸ್ವಭಾವತಃ ॥ 4 ॥
ಏವಂ ಸಮಸ್ತಜಂತೂನಾಮನುಭೂತಿರ್ವ್ಯವಸ್ಥಿತಾ ।
ಭ್ರಾಂತಾ ಅಪಿ ನ ಕುರ್ವಂತಿ ವಿವಾದಂ ಚಾತ್ರ ಸತ್ತಮಾಃ ॥ 5 ॥
ಏವಂ ವ್ಯವಸ್ಥಿತೇ ಹ್ಯರ್ಥೇ ಸತಿ ಬುದ್ಧಿಮತಾಂ ವರಾಃ ।
ಸಂಸಾರವಿಷವೃಕ್ಷಸ್ಯ ಮೂಲಚ್ಛೇದನಕಾಂಕ್ಷಿಭಿಃ ॥ 6 ॥
ಯತ್ರ ಯತ್ರೇದಮಿತ್ಯೇಷಾ ಬುದ್ಧಿರ್ದೃಷ್ಟಾ ಸ್ವಭಾವತಃ ।
ತತ್ರ ತತ್ರ ತ್ವನಾತ್ಮತ್ವಂ ವಿಜ್ಞಾತವ್ಯಂ ವಿಚಕ್ಷಣೈಃ ॥ 7 ॥
ಯತ್ರ ಯತ್ರಾಹಮಿತ್ಯೇಷಾ ಬುದ್ಧಿರ್ದೃಷ್ಟಾ ಸ್ವಭಾವತಃ ।
ತತ್ರ ತತ್ರ ತಥಾತ್ಮತ್ವಂ ವಿಜ್ಞಾತವ್ಯಂ ಮನೀಷಿಭಿಃ ॥ 8 ॥
ಶರೀರೇ ದೃಶ್ಯತೇ ಸರ್ವೈರಿದಂಬುದ್ಧಿಸ್ತಥೈವ ಚ ।
ಅಹಂಬುದ್ಧಿಶ್ಚ ವಿಪ್ರೇಂದ್ರಾಸ್ತತಸ್ತೇ ಭಿನ್ನಗೋಚರೇ ॥ 9 ॥
ಶರೀರಾಲಂಬನಾ ಬುದ್ಧಿರಿದಮಿತ್ಯಾಸ್ತಿಕೋತ್ತಮಾಃ ।
ಚಿದಾತ್ಮಲಂಬನಾ ಸಾಕ್ಷಾದಹಂಬುದ್ಧಿರ್ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 10 ॥
ಇದಮರ್ಥೇ ಶರೀರೇ ತು ಯಾಽಹಮಿತ್ಯುದಿತಾ ಮತಿಃ ।
ಸಾ ಮಹಾಭ್ರಾಂತಿರೇವ ಸ್ಯಾದತಸ್ಮಿಂಸ್ತದ್ಗ್ರಹತ್ವತಃ ॥ 11 ॥
ಅಚಿದ್ರೂಪಮಹಂಬುದ್ಧೀಃ ಪಿಂಡಂ ನಾಽಲಂಬನಂ ಭವೇತ್ ।
ಮೃತ್ಪಿಂಡಾದಿಷ್ವದೃಷ್ಟತ್ವಾತ್ತತೋಽನಾತ್ಮೈವ ವಿಗ್ರಹಃ ॥ 12 ॥
ಅಚಿತ್ತ್ವಾದಿಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಚ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಮನಸಸ್ತಥಾ ।
ಆಲಂಬನತ್ವಂ ನಾಸ್ತ್ಯೇವ ಬುದ್ಧೇಶ್ಚಾಹಂಮತಿಂ ಪ್ರತಿ ॥ 13 ॥
ಬುದ್ಧೇರಚಿತ್ತ್ವಂ ಸಂಗ್ರಾಹ್ಯಂ ದೃಷ್ಟತ್ವಾಜ್ಜನ್ಮನಾಶಯೋಃ ।
ಅಚಿದ್ರೂಪಸ್ಯ ಕುಡ್ಯಾದೇಃ ಖಲು ಜನ್ಮಾವನಾಶನಂ ॥ 14 ॥
ಅಹಂಕಾರಸ್ಯ ಚಾಚಿತ್ತ್ವಾಚ್ಚಿತ್ತಸ್ಯ ಚ ತಥೈವ ಚ ।
ಆಲಂಬನತ್ವಂ ನಾಸ್ತ್ಯೇವ ಸದಾಽಹಂಪ್ರತ್ಯಯಂ ಪ್ರತಿ ॥ 15 ॥
ಸರ್ವಪ್ರತ್ಯಯರೂಪೇಣ ಸದಾಽಹಂಕಾರ ಏವ ಹಿ ।
ನಿವರ್ತತೇಽತೋಹಂಕಾರಸ್ತ್ವನಾತ್ಮೈವ ಶರೀರವತ್ ॥ 16 ॥
ಪರಿಣಾಮಸ್ವಭಾವಸ್ಯ ಕ್ಷೀರಾದೇರ್ದ್ವಿಜಪುಂಗವಾಃ ।
ಅಚೇತನತ್ವಂ ಲೋಕೇಽಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಸಿದ್ಧಂ ಖಲು ಸಂತತಂ ॥ 17 ॥
ತಸ್ಮಾಚ್ಚಿದ್ರೂಪ ಏವಾಽಽತ್ಮಾಽಹಂಬುದ್ಧೇರರ್ಥ ಆಸ್ತಿಕಾಃ ।
ಅಚಿದ್ರೂಪಮಿದಂಬುದ್ಧೇರನಾತ್ಮೈವಾರ್ತಹ್ ಈರುತಃ ॥ 18 ॥
ಸತ್ಯಪಿ ಪ್ರತ್ಯಯಾರ್ಥತ್ವೇ ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮಾ ಸ್ವಯಂಪ್ರಭಃ ।
ವೃತ್ತ್ಯಧೀನತಯಾ ನೈವ ವಿಭಾತಿ ಘಟಕುಡ್ಯವತ್ ॥ 19 ॥
ಸ್ವಚ್ಛವೃತ್ತಿಮನುಪ್ರಾಪ್ಯ ವೃತ್ತೇಃ ಸಾಕ್ಷಿತಯಾ ಸ್ಥಿತಃ ।
ವೃತ್ತ್ಯಾ ನಿವರ್ತ್ಯಮಜ್ಞಾನಂ ಗ್ರಸತೇ ತೇನ ತೇಜಸಾ ॥ 20 ॥
ಅನುಪ್ರವಿಷ್ಟಚೈತನ್ಯಸಂಬಂಧಾತ್ ವೃತ್ತಿರಾಸ್ತಿಕಾಃ ।
ಜಡರೂಪಂ ಘಟಾದ್ಯರ್ಥಂ ಭಾಸಯತ್ಯಾತ್ಮರೂಪವತ್ ॥ 21 ॥
ಅತೋಽಹಂಪ್ರತ್ಯಯಾರ್ಥೇಽಪಿ ನಾನಾತ್ಮಾ ಸ್ಯಾದ್ಘಟಾದಿವತ್ ।
ಸ್ವಯಂಪ್ರಕಾಶರೂಪೇಣ ಸಾಕ್ಷಾದಾತ್ಮೈವ ಕೇವಲಂ ॥ 22 ॥
ಯತ್ಸಂಬಂಧಾದಹಂವೃತ್ತಿಃ ಪ್ರತ್ಯಯತ್ವೇನ ಭಾಸತೇ ।
ಸ ಕಥಂ ಪ್ರತ್ಯಯಾಧೀನಪ್ರಕಾಶಃ ಸ್ಯಾತ್ಸ್ವಯಂಪ್ರಭಃ ॥ 23 ॥
ಅಹಂವೃತ್ತಿಃ ಸ್ವತಃಸಿದ್ಧಚೈತನ್ಯೇದ್ಭಾಽವಭಾಸತೇ ।
ತತ್ಸಂಬಂಧಾದಹಂಕಾರಃ ಪ್ರತ್ಯಯೀವ ಪ್ರಕಾಶತೇ ॥ 24 ॥
ಆತ್ಮಾಽಹಂಪ್ರತ್ಯಯಾಕಾರಸಂಬಂಧಭ್ರಾಂತಿಮಾತ್ರತಃ ।
ಕರ್ತಾ ಭೋಕ್ತಾ ಸುಖೀ ದುಃಖೀ ಜ್ಞಾತೇತಿ ಪ್ರತಿಭಾಸತೇ ॥ 25 ॥
ವಸ್ತುತಸ್ತಸ್ಯ ನಾಸ್ತ್ಯೇವ ಚಿನ್ಮಾತ್ರಾದಪರಂ ವಪುಃ ।
ಚಿದ್ರೂಪಮೇವ ಸ್ವಾಜ್ಞಾನಾದನ್ಯಥಾ ಪ್ರತಿಭಾಸತೇ ॥ 26 ॥
ಸರ್ವದೇಹೇಷ್ವಹಂರೂಪಃ ಪ್ರತ್ಯಯೋ ಯಃ ಪ್ರಕಾಶತೇ ।
ತಸ್ಯ ಚಿದ್ರೂಪ ಏವಾಽಽತ್ಮಾ ಸಾಕ್ಷಾದರ್ಥೋ ನ ಚಾಪರಃ ॥ 27 ॥
ಗೌರಿತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಸ್ಯಾರ್ಥೋ ಯಥಾ ಗೋತ್ವಂ ತು ಕೇವಲಂ ।
ತಥಾಽಹಂಪ್ರತ್ಯಯಸ್ಯಾರ್ಥಶ್ಚಿದ್ರೂಪಾತ್ಮೈವ ಕೇವಲಂ ॥ 28 ॥
ವ್ಯಕ್ತಿಸಂಬಂಧರೂಪೇಣ ಗೋತ್ವಂ ಭಿನ್ನಂ ಪ್ರತೀಯತೇ ।
ಚಿದಹಂಕಾರಸಂಬಂಧಾದ್ಭೇದೇನ ಪ್ರತಿಭಾತಿ ಚ ॥ 29 ॥
ಯಥೈವೈಕೋಽಪಿ ಗೋಶಬ್ದೋ ಭಿನ್ನಾರ್ಥೋ ವ್ಯಕ್ತಿಭೇದತಃ ।
ತಥೈವೈಕೋಽಪ್ಯಹಂಶಬ್ದೋ ಭಿನ್ನಾರ್ಥೋ ವ್ಯಕ್ತಿಭೇದತಃ ॥ 30 ॥
ಯಥಾ ಪ್ರತೀತ್ಯಾ ಗೋವ್ಯಕ್ತಿರ್ಗೋಶಬ್ದಾರ್ಥೋ ನ ತತ್ತ್ವತಃ ।
ತತ್ತ್ವತೋ ಗೋತ್ವಮೇವಾರ್ಥಃ ಸಾಕ್ಷಾದ್ವೇದವಿದಾಂ ವರಾಃ ॥ 31 ॥
ತಥಾ ಪ್ರತೀತ್ಯಾಽಹಂಕಾರೋಽಹಂಶಬ್ದಾರ್ಥೋ ನ ತತ್ತ್ವತಃ ।
ತತ್ತ್ವತಃ ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮೈವ ಸ ಏವಾಖಿಲಸಾಧಕಃ ॥ 32 ॥
ಏಕತ್ವೇಽಪಿ ಪೃಥಕ್ತ್ವೇನ ವ್ಯಪದೇಶೋಽಪಿ ಯುಜ್ಯತೇ ।
ಅಂತಃಕರಣಭೇದೇನ ಸಾಕ್ಷಿಣಃ ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮನಃ ॥ 33 ॥
ರುದ್ರವಿಷ್ಣುಪ್ರಜಾನಾಥಪ್ರಮುಖಾಃ ಸರ್ವಚೇತನಾಃ ।
ಚಿನ್ಮಾತ್ರಾತ್ಮನ್ಯಹಂಶಬ್ದಂ ಪ್ರಯುಂಜಂತೇ ಹಿ ತತ್ತ್ವತಃ ॥ 34 ॥
ಸುಷುಪ್ತೋಽಸ್ಮೀತಿ ಸರ್ವೋಽಯಂ ಸುಷುಪ್ತಾದುತ್ಥಿತೋ ಜನಃ ।
ಸುಷುಪ್ತಿಕಾಲೀನಸ್ವಾತ್ಮನ್ಯಹಂಶಬ್ದಂ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮಾಃ ॥ 35 ॥
ಪ್ರಯುಂಕ್ತೇ ತತ್ರ ದೇಹಾದಿವಿಶೇಷಾಕಾರಭಾಸನಂ ।
ನ ಹಿ ಕೇವಲಚೈತನ್ಯಂ ಸುಷುಪ್ತೇಃ ಸಾಧಕಂ ಸ್ವತಃ ॥ 36 ॥
ಪ್ರತಿಭಾತಿ ತತಸ್ತಸ್ಮಿಂಶ್ಚಿನ್ಮಾತ್ರೇ ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮನಿ ।
ಅಹಂಶಬ್ದಪ್ರವೃತ್ತಿಃ ಸ್ಯಾನ್ನ ತು ಸೋಪಾಧಿಕಾತ್ಮನಿ ॥ 37 ॥
ಯಥಾಽಯೋ ದಹತೀತ್ಯುಕ್ತೇ ವಹ್ನಿರ್ದಹತಿ ಕೇವಲಂ ।
ನಾಯಸ್ತದ್ವದಹಂಶಬ್ದಶ್ಚೈತನ್ಯಸ್ಯೈವ ವಾಚಕಃ ॥ 38 ॥
ಪ್ರತೀತ್ಯಾ ವಹ್ನಿಸಂಬಂಧಾದ್ಯಥಾಽಯೋ ದಾಹಕಂ ತಥಾ ।
ಚಿತ್ಸಂಬಂಧಾದಹಂಕಾರೋಽಹಂಶಬ್ದಾರ್ಥಃ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಃ ॥ 39 ॥
ಚೈತನ್ಯೇದ್ಧಾಹಮ ಸ್ಪರ್ಶಾದ್ದೇಹಾದೌ ಭ್ರಾಂತಚೇತಸಾಂ ।
ಅಹಂಶಬ್ದಪ್ರಯೋಗಃ ಸ್ಯಾತ್ತಥಾಽಹಂಪ್ರತ್ಯಯೋಽಪಿ ಚ ॥ 40 ॥
ಇತ್ಥಂ ವಿವೇಕತಃ ಸಾಕ್ಷ್ಯಂ ದೇಹಾದಿಪ್ರಾಣಪೂರ್ವಕಂ ।
ಅಂತಃಕರಣಮಾತ್ಮಾನಂ ವಿಭಜ್ಯ ಸ್ವಾತ್ಮನಃ ಪೃಥಕ್ ॥ 41 ॥
ಸರ್ವಸಾಕ್ಷಿಣಮಾತ್ಮಾನಂ ಸ್ವಯಂಜ್ಯೋತಿಃಸ್ವಲಕ್ಷಣಂ ।
ಸತ್ಯಮಾನಂದಮದ್ವೈತಮಹಮರ್ಥಂ ವಿಚಿಂತಯೇತ್ ॥ 42 ॥
ರುದ್ರವಿಷ್ಣುಪ್ರಜಾನಾಥಪ್ರಮುಖಾಃ ಸರ್ವಚೇತನಾಃ ।
ಅಹಮೇವ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯಾಹುರಾತ್ಮಾನಮೇವ ಹಿ ॥ 43 ॥
ತೇ ತು ಚಿನ್ಮಾತ್ರಮದ್ವೈತಮಹಮರ್ಥತಯಾ ಭೃಶಂ ।
ಅಂಗೀಕೃತ್ಯಾಹಮದ್ವೈತಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯಾಹುರ್ನ ದೇಹತಃ ॥ 44 ॥
ಚಿನ್ಮಾತ್ರಂ ಸರ್ವಗಂ ಸತ್ಯಂ ಸಂಪೂರ್ಣಸುಖಮದ್ವಯಂ ।
ಸಾಕ್ಷಾದ್ಬ್ರಹ್ಮೈವ ನೈವಾನ್ಯದಿತಿ ತತ್ತ್ವವಿದಾಂ ಸ್ಥಿತಿಃ ॥ 45 ॥
ಶಾಸ್ತ್ರಂ ಸತ್ಯಚಿದಾನಂದಮನಂತಂ ವಸ್ತು ಕೇವಲಂ ।
ಶುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಸಶ್ರದ್ಧಂ ಪ್ರಾಹ ವೇದವಿದಾಂ ವರಾಃ ॥ 46 ॥
ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮಾಽಯಮದ್ವಂದ್ವಃ ಸಾಕ್ಷೀ ಸರ್ವಸ್ಯ ಸರ್ವದಾ ।
ಸತ್ಯಜ್ಞಾನಸುಖಾನಂತಲಕ್ಷಣಃ ಸರ್ವದಾಽನಘಾಃ ॥ 47 ॥
ಅತೋಽಯಂ ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮೈವ ಸ್ವಾನುಭೂತ್ಯೇಕಗೋಚರಃ ।
ಶಾಸ್ತ್ರಸಿದ್ಧಂ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನಾಪರಂ ಪರಮಾರ್ಥತಃ ॥ 48 ॥
ಏವಂ ತರ್ಕಪ್ರಮಾಣಾಭ್ಯಾಮಾಚಾರ್ಯೋಕ್ತ್ಯಾ ಚ ಮಾನವಃ ।
ಅವಿಜ್ಞಾಯ ಶಿವಾತ್ಮೈಕ್ಯಂ ಸಂಸಾರೇ ಪತತಿ ಭ್ರಮಾತ್ ॥ 49 ॥
ಶಾಸ್ತ್ರಾಚಾರ್ಯೋಪದೇಶೇನ ತರ್ಕೈಃ ಶಾಸ್ತ್ರಾನುಸಾರಿಭಿಃ ।
ಸರ್ವಸಾಕ್ಷಿತಯಾಽಽತ್ಮಾನಂ ಸಮ್ಯಙ್ ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಸುಸ್ಥಿರಃ ॥ 50 ॥
ಸ್ವಾತ್ಮನೋಽನ್ಯತಯಾ ಭಾತಂ ಸಮಸ್ತಮವಿಶೇಷತಃ ।
ಸ್ವಾತ್ಮಮಾತ್ರತಯಾ ಬುದ್ಧ್ವಾ ಪುನಃ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಮದ್ವಯಂ ॥ 51 ॥
ಶುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಸ್ವಯಂ ಸ್ವಾನುಭವೇನ ಚ ।
ನಿಶ್ಚಯಂ ಚ ಸ್ವಚಿನ್ಮಾತ್ರೇ ವಿಲಾಪ್ಯಾವಿಕ್ರಿಯೇಽದ್ವಯೇ ॥ 52 ॥
ವಿಲಾಪನಂ ಚ ಚಿದ್ರೂಪಂ ಬುದ್ಧ್ವಾ ಕೇವಲರೂಪತಃ ।
ಸ್ವಯಂ ತಿಷ್ಠೇದಯಂ ಸಾಕ್ಷಾದ್ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ಪ್ರವರೋ ಮುನಿಃ ॥ 53 ॥
ಈದೃಶೀ ಪರಮಾ ನಿಷ್ಠಾ ಶ್ರೌತೀ ಸ್ವಾನುಭವಾತ್ಮಿಕಾ ।
ದೇಶಿಕಾಲೋಕನೇನೈವ ಕೇವಲೇನ ಹಿ ಸಿಧ್ಯತಿ ॥ 54 ॥
ದೇಶಿಕಾಲೋಕನಂ ಚಾಪಿ ಪ್ರಸಾದಾತ್ಪಾರಮೇಶ್ವರಾತ್ ।
ಸಿಧ್ಯತ್ಯಯತ್ನತಃ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಃ ಸತ್ಯಮೇವ ಮಯೋದಿತಂ ॥ 55 ॥
ಸತ್ಯಂ ಸತ್ಯಂ ಪುನಃ ಸತ್ಯಮುದ್ಧೃತ್ಯ ಭುಜಮುಚ್ಯತೇ ।
ಪ್ರಸಾದಾದೇವ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಸರ್ವಸಿದ್ಧಿರ್ಮಹೇಶಿತುಃ ॥ 56 ॥
ಪ್ರಸಾದೇ ಶಾಂಭವೇ ಸಿದ್ಧೇ ಸರ್ವಂ ಶಂಭುತಯಾ ಸ್ವತಃ ।
ವಿಭಾತಿ ನಾನ್ಯಥಾ ವಿಪ್ರಾಃ ಸತ್ಯಮೇವ ಮಯೋದಿತಂ ॥ 57 ॥
ಯದಾ ಶಂಭುತಯಾ ಸರ್ವಂ ವಿಭಾತಿ ಸ್ವತ ಏವ ತು ।
ತದಾ ಹಿ ಶಾಂಭವಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಪ್ರಸಾದಃ ಸತ್ಯಮೀರಿತಂ ॥ 58 ॥
ಶಿವಾದನ್ಯತಯಾ ಕಿಂಚಿದಪಿ ಭಾತಿ ಯದಾ ದ್ವಿಜಾಃ ।
ತದಾ ನ ಶಾಂಕರೋ ಬೋಧಃ ಸಂಜಾತ ಇತಿ ಮೇ ಮತಿಃ ॥ 59 ॥
ಶಿವಾದನ್ಯತಯಾ ಸರ್ವಂ ಪ್ರತೀತಮಪಿ ಪಂಡಿತಃ ।
ತತ್ತ್ವದೃಷ್ಟ್ಯಾ ಶಿವಂ ಸರ್ವಂ ಸುಸ್ಥಿರಂ ಪರಿಪಶ್ಯತಿ ॥ 60 ॥
ಶಿವಾಕಾರೇಣ ವಾ ನಿತ್ಯಂ ಪ್ರಪಂಚಾಕಾರತೋಽಪಿ ವಾ ।
ಜೀವಾಕಾರೇಣ ವಾ ಭಾತಂ ಯತ್ತದ್ಬ್ರಹ್ಮ ವಿಚಿಂತಯೇತ್ ॥ 61 ॥
ಶಂಭುರೇವ ಸದಾ ಭಾತಿ ಸರ್ವಾಕಾರೇಣ ನಾಪರಃ ।
ಇತಿ ವಿಜ್ಞಾನಸಂಪನ್ನಃ ಶಾಂಕರಜ್ಞಾನಿನಾಂ ವರಃ ॥ 62 ॥
ಶಂಭುರೂಪತಯಾ ಸರ್ವಂ ಯಸ್ಯ ಭಾತಿ ಸ್ವಭಾವತಃ ।
ನ ತಸ್ಯ ವೈದಿಕಂ ಕಿಂಚಿತ್ತಾಂತ್ರಿಕಂ ಚಾಸ್ತಿ ಲೌಕಿಕಂ ॥ 63 ॥
ಯಥಾಭಾತಸ್ವರೂಪೇಣ ಶಿವಂ ಸರ್ವಂ ವಿಚಿಂತಯನ್ ।
ಯೋಗೀ ಚರತಿ ಲೋಕಾನಾಮುಪಕಾರಾಯ ನಾನ್ಯಥಾ ॥ 64 ॥
ಸ್ವಸ್ವರೂಪಾತಿರೇಕೇಣ ನಿಷಿದ್ಧಂ ವಿಹಿತಂ ತು ವಾ ।
ನ ಪಶ್ಯತಿ ಮಹಾಯೋಗೀ ಭಾತಿ ಸ್ವಾತ್ಮತಯಾಽಖಿಲಂ ॥ 65 ॥
ಚಂಡಾಲಗೇಹೇ ವಿಪ್ರಾಣಾಂ ಗೃಹೇ ವಾ ಪರಮಾರ್ಥವಿತ್ ।
ಭಕ್ಷ್ಯಭೋಜ್ಯಾದಿವೈಷಮ್ಯಂ ನ ಕಿಂಚಿದಪಿ ಪಶ್ಯತಿ ॥ 66 ॥
ಯಥೇಷ್ಟಂ ವರ್ತತೇ ಯೋಗೀ ಶಿವಂ ಸರ್ವಂ ವಿಚಿಂತಯನ್ ।
ತಾದೃಶೋ ಹಿ ಮಹಾಯೋಗೀ ಕೋ ವಾ ತಸ್ಯ ನಿವಾರಕಃ ॥ 67 ॥
ಬಹುನೋಕ್ತೇನ ಕಿಂ ಸಾಕ್ಷಾದ್ದೇಶಿಕಸ್ಯ ನಿರೀಕ್ಷಣಾತ್ ।
ಪ್ರಸಾದಾದೇವ ರುದ್ರಸ್ಯ ಪರಶಕ್ತೇಸ್ತಥೈವ ಚ ॥ 68 ॥
ಶ್ರುತಿಭಕ್ತಿಬಲಾತ್ಪುಣ್ಯಪರಿಪಾಕಬಲಾದಪಿ ।
ಶಿವರೂಪತಯಾ ಸರ್ವಂ ಸ್ವಭಾವಾದೇವ ಪಶ್ಯತಿ ॥ 69 ॥
ಶಿವಃ ಸರ್ವಮಿತಿ ಜ್ಞಾನಂ ಶಾಂಕರಂ ಶೋಕಮೋಹನುತ್ ।
ಅಯಮೇವ ಹಿ ವೇದಾರ್ಥೋ ನಾಪರಃ ಸತ್ಯಮೀರಿತಂ ॥ 70 ॥
ಶ್ರುತೌ ಭಕ್ತಿರ್ಗುರೌ ಭಕ್ತಿಃ ಶಿವೇ ಭಕ್ತಿಶ್ಚ ದೇಹಿನಾಂ ।
ಸಾಧನಂ ಸತ್ಯವಿದ್ಯಾಯಾಃ ಸತ್ಯಮೇವ ಮಯೋದಿತಂ ॥ 71 ॥
ಸೋಪಾನಕ್ರಮತೋ ಲಬ್ಧಂ ವಿಜ್ಞಾನಂ ಯಸ್ಯ ಸುಸ್ಥಿರಂ ।
ತಸ್ಯ ಮುಕ್ತಿಃ ಪರಾ ಸಿದ್ಧಾ ಸತ್ಯಮೇವ ಮಯೋದಿತಂ ॥ 72 ॥
ನಿತ್ಯಮುಕ್ತಸ್ಯ ಸಂಸಾರೋ ಭ್ರಾಂತಿಸಿದ್ಧಃ ಸದಾ ಖಲು ।
ತಸ್ಮಾಜ್ಜ್ಞಾನೇನ ನಾಶಃ ಸ್ಯಾತ್ಸಂಸಾರಸ್ಯ ನ ಕರ್ಮಣಾ ॥ 73 ॥
ಜ್ಞಾನಲಾಭಾಯ ವೇದೋಕ್ತಪ್ರಕಾರೇಣ ಸಮಾಹಿತಃ ।
ಮಹಾಕಾರುಣಿಕಂ ಸಾಕ್ಷಾದ್ಗುರುಮೇವ ಸಮಾಶ್ರಯೇತ್ ॥ 74 ॥
॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಸೂತಸಂಹಿತಾಯಾಂ ಯಜ್ಞವೈಭವಖಂಡಸ್ಯೋಪರಿಭಾಗೇ
ಸೂತಗೀತಾಯಾಂ ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಕಥನಂ ನಾಮ ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 5 ॥
ಅಥ ಷಷ್ಠೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
6 । ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರಾರ್ಥಸಂಗ್ರಹವರ್ಣನಂ ।
ಸೂತ ಉವಾಚ –
ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಪರಮಂ ಗುಹ್ಯಂ ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರಾರ್ಥಸಂಗ್ರಹಂ ।
ಯಂ ವಿದಿತ್ವಾ ದ್ವಿಜಾ ಮರ್ತ್ಯೋ ನ ಪುನರ್ಜಾಯತೇ ಭುವಿ ॥ 1 ॥
ಸಾಕ್ಷಾತ್ಪರತರಂ ತತ್ತ್ವಂ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಲಕ್ಷಣಂ ।
ಸರ್ವೇಷಾಂ ನಃ ಸದಾ ಸಾಕ್ಷಾದಾತ್ಮಭೂತಮಪಿ ಸ್ವತಃ ॥ 2 ॥
ದುರ್ದರ್ಶಮೇವ ಸೂಕ್ಷ್ಮತ್ವಾದ್ದೇವಾನಾಂ ಮಹತಾಮಪಿ ।
ರುದ್ರಃ ಸ್ವಾತ್ಮತಯಾ ಭಾತಂ ತತ್ಸದಾ ಪರಿಪಶ್ಯತಿ ॥ 3 ॥
ವಿಷ್ಣುಃ ಕದಾಚಿತ್ತತ್ತ್ವಂ ಕಥಂಚಿತ್ಪರಿಪಶ್ಯತಿ ।
ತಥಾ ಕಥಂಚಿದ್ಬ್ರಹ್ಮಾಽಪಿ ಕದಾಚಿತ್ಪರಿಪಶ್ಯತಿ ॥ 4 ॥
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ತು ಯಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮೈಕವಿಷಯಂ ಪರಂ ।
ತಸ್ಯಾಪಿ ಸಾಧಕಂ ತತ್ತ್ವಂ ಸಾಕ್ಷಿತ್ವಾನ್ನೈವ ಗೋಚರಂ ॥ 5 ॥
ಪ್ರಸಾದಾದೇವ ತಸ್ಯೈವ ಪರತತ್ತ್ವಸ್ಯ ಕೇವಲಂ ।
ದೇವಾದಯೋಽಪಿ ಪಶ್ಯಂತಿ ತತ್ರಾಪಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಸಾಧಕಂ ॥ 6 ॥
ಅತಃ ಪ್ರಸಾದಸಿದ್ಧ್ಯರ್ಥಂ ಪರಯಾ ಶ್ರದ್ಧಯಾ ಸಹ ।
ಧ್ಯೇಯಮೇವ ಪರಂ ತತ್ತ್ವಂ ಹೃದಯಾಂಭೋಜಮಧ್ಯಗಂ ॥ 7 ॥
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ತು ರುದ್ರೋಽಪಿ ಶಿವಂ ಪರಮಕಾರಣಂ ।
ಸದಾ ಮೂರ್ತ್ಯಾತ್ಮನಾ ಪ್ರೀತ್ಯಾ ಧ್ಯಾಯತಿ ದ್ವಿಜಪುಂಗವಾಃ ॥ 8 ॥
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ತು ವಿಷ್ಣುಶ್ಚ ಶಿವಂ ಪರಮಕಾರಣಂ ।
ಸದಾ ಮೂರ್ತ್ಯಾತ್ಮನಾ ಪ್ರೀತ್ಯಾ ಧ್ಯಾಯತಿ ದ್ವಿಜಪುಂಗವಾಃ ॥ 9 ॥
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ವಿರಿಂಚೋಽಪಿ ಶಿವಂ ಪರಮಕಾರಣಂ ।
ಸದಾ ಮೂರ್ತ್ಯಾತ್ಮನಾ ಪ್ರೀತ್ಯಾ ಧ್ಯಾಯತಿ ದ್ವಿಜಪುಂಗವಾಃ ॥ 10 ॥
ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣುಮಹೇಶಾನಾಂ ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ವಿಚಕ್ಷಣಾಃ ।
ವಿಭೂತಿರೂಪಾ ದೇವಾಶ್ಚ ಧ್ಯಾಯಂತಿ ಪ್ರೀತಿಸಂಯುತಾಃ ॥ 11 ॥
ಘೃತಕಾಠಿನ್ಯವನ್ಮೂರ್ತಿಃ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಲಕ್ಷಣಾ ।
ಶಿವಾದ್ಭೇದೇನ ನೈವಾಸ್ತಿ ಶಿವ ಏವ ಹಿ ಸಾ ಸದಾ ॥ 12 ॥
ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣುಮಹೇಶಾದ್ಯಾಃ ಶಿವಧ್ಯಾನಪರಾ ಅಪಿ ।
ಪರಮಾತ್ಮವಿಭಾಗಸ್ಥಾ ನ ಜೀವವ್ಯೂಹಸಂಸ್ಥಿತಾಃ ॥ 13 ॥
ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣುಮಹೇಶಾನಾಮಾವಿರ್ಭಾವಾ ಅಪಿ ದ್ವಿಜಾಃ ।
ಪರಮಾತ್ಮವಿಭಾಗಸ್ಥಾ ನ ಜೀವವ್ಯೂಹಸಂಸ್ಥಿತಾಃ ॥ 14 ॥
ಪರತತ್ತ್ವ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಜೀವಾತ್ಮಪರಮಾತ್ಮನೋಃ ।
ಔಪಾಧಿಕೇನ ಭೇದೇನ ದ್ವಿಧಾಭೂತಮಿವ ಸ್ಥಿತಂ ॥ 15 ॥
ಪುಣ್ಯಪಾಪಾವೃತಾ ಜೀವಾ ರಾಗದ್ವೇಷಮಲಾವೃತಾಃ ।
ಜನ್ಮನಾಶಾಭಿಭೂತಾಶ್ಚ ಸದಾ ಸಂಸಾರಿಣೋಽವಶಾಃ ॥ 16 ॥
ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣುಮಹೇಶಾನಾಂ ತಥಾ ತೇಷಾಂ ದ್ವಿಜರ್ಷಭಾಃ ।
ಆವಿರ್ಭಾವವಿಶೇಷಾಣಾಂ ಪುಣ್ಯಪಾಪಾದಯೋ ನ ಹಿ ॥ 17 ॥
ಆಜ್ಞಯಾ ಪರತತ್ತ್ವಸ್ಯ ಜೀವಾನಾಂ ಹಿತಕಾಮ್ಯಯಾ ।
ಆವಿರ್ಭಾವತಿರೋಭಾವೌ ತೇಷಾಂ ಕೇವಲಮಾಸ್ತಿಕಾಃ ॥ 18 ॥
ಹರಿಬ್ರಹ್ಮಹರಾಸ್ತೇಷಾಮಾವಿರ್ಭಾವಾಶ್ಚ ಸುವ್ರತಾಃ ।
ಸದಾ ಸಂಸಾರಿಭಿರ್ಜೀವೈರುಪಾಸ್ಯಾ ಭುಕ್ತಿಮುಕ್ತಯೇ ॥ 19 ॥
ಉಪಾಸ್ಯತ್ವೇ ಸಮಾನೇಽಪಿ ಹರಃ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಹರೇರಜಾತ್ ।
ನ ಸಮೋ ನ ವಿಹೀನಶ್ಚ ನಾಸ್ತಿ ಸಂದೇಹಕಾರಣಂ ॥ 20 ॥
ವಿಹೀನಂ ವಾ ಸಮಂ ವಾಽಪಿ ಹರಿಣಾ ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಹರಂ ।
ಯೇ ಪಶ್ಯಂತಿ ಸದಾ ತೇ ತು ಪಚ್ಯಂತೇ ನರಕಾನಲೇ ॥ 21 ॥
ಹರಿಬ್ರಹ್ಮಾದಿದೇವೇಭ್ಯಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಪಶ್ಯಂತಿ ಯೇ ಹರಂ ।
ತೇ ಮಹಾಘೋರಸಂಸಾರಾನ್ಮುಚ್ಯಂತೇ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ॥ 22 ॥
ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನ ಪರಂ ತತ್ತ್ವಂ ಮೂರ್ತಿದ್ವಾರೇಣ ಯೋಗಿಭಿಃ ।
ಧ್ಯೇಯಂ ಮುಮುಕ್ಷಿಭಿರ್ನಿತ್ಯಂ ಹೃದಯಾಂಭೋಜಮಧ್ಯಮೇ ॥ 23 ॥
ಕಾರ್ಯಭೂತಾ ಹರಿಬ್ರಹ್ಮಪ್ರಮುಖಾಃ ಸರ್ವದೇವತಾಃ ।
ಅಪ್ರಧಾನತಯಾ ಧ್ಯೇಯಾ ನ ಪ್ರಧಾನತಯಾ ಸದಾ ॥ 24 ॥
ಸರ್ವೈಶ್ವರ್ಯೇಣ ಸಂಪನ್ನಃ ಸರ್ವೇಶಃ ಸರ್ವಕಾರಣಂ ।
ಶಂಭುರೇವ ಸದಾ ಸಾಂಬೋ ನ ವಿಷ್ಣುರ್ನ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ ॥ 25 ॥
ತಸ್ಮಾತ್ತತ್ಕಾರಣಂ ಧ್ಯೇಯಂ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನ ಮುಮುಕ್ಷುಭಿಃ ।
ನ ಕಾರ್ಯಕೋಟಿನಿಕ್ಷಿಪ್ತಾ ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣುಮಹೇಶ್ವರಾಃ ॥ 26 ॥
ಶಿವಂಕರತ್ವಂ ಸರ್ವೇಷಾಂ ದೇವಾನಾಂ ವೇದವಿತ್ತಮಾಃ ।
ಸ್ವವಿಭೂತಿಮಪೇಕ್ಷ್ಯೈವ ನ ಪರಬ್ರಹ್ಮವತ್ಸದಾ ॥ 27 ॥
ಶಿವಂಕರತ್ವಂ ಸಂಪೂರ್ಣಂ ಶಿವಸ್ಯೈವ ಪರಾತ್ಮನಃ ।
ಸಾಂಬಮೂರ್ತಿಧರಸ್ಯಾಸ್ಯ ಜಗತಃ ಕಾರಣಸ್ಯ ಹಿ ॥ 28 ॥
ಅತೋಽಪಿ ಸ ಶಿವೋ ಧ್ಯೇಯಃ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನ ಶಿವಂಕರಃ ।
ಸರ್ವಮನ್ಯತ್ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ದೈವತಂ ಪರಮೇಶ್ವರಾತ್ ॥ 29 ॥
ಸಾಕ್ಷಾತ್ಪರಶಿವಸ್ಯೈವ ಶೇಷತ್ವೇನಾಂಬಿಕಾಪತೇಃ ।
ದೇವತಾಃ ಸಕಲಾ ಧ್ಯೇಯಾ ನ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನ ಸರ್ವದಾ ॥ 30 ॥
ಶಿಖಾಽಪ್ಯಾಥರ್ವಣೀ ಸಾಧ್ವೀ ಸರ್ವವೇದೋತ್ತಮೋತ್ತಮಾ ।
ಅಸ್ಮಿನ್ನರ್ಥೇ ಸಮಾಪ್ತಾ ಸಾ ಶ್ರುತಯಶ್ಚಾಪರಾ ಅಪಿ ॥ 31 ॥
ಯಥಾ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಸಕಲಸ್ಯ ಚ ।
ತಥೈವಾಥರ್ವಣೋ ವೇದಃ ಪ್ರತಿಷ್ಠೈವಾಖಿಲಶ್ರುತೇಃ ॥ 32 ॥
ಕಂದಸ್ತಾರಸ್ತಥಾ ಬಿಂದುಃ ಶಕ್ತಿಸ್ತಾರೋ ಮಹಾದ್ರುಮಃ ।
ಸ್ಕಂಧಶಾಖಾ ಅಕಾರಾದ್ಯಾ ವರ್ಣಾ ಯದ್ವತ್ತಥೈವ ತು ॥ 33 ॥
ತಾರಸ್ಕಂದಃ ಶ್ರುತೇರ್ಜಾತಿಃ ಶಕ್ತಿರಾಥರ್ವಣೋ ದ್ರುಮಃ ।
ಸ್ಕಂಧಶಾಖಾಸ್ತ್ರಯೋ ವೇದಾಃ ಪರ್ಣಾಃ ಸ್ಮೃತಿಪುರಾಣಕಾಃ ॥ 34 ॥
ಅಂಗಾನಿ ಶಾಖಾವರಣಂ ತರ್ಕಾಸ್ತಸ್ಯೈವರಕ್ಷಕಾಃ ।
ಪುಷ್ಪಂ ಶಿವಪರಿಜ್ಞಾನಂ ಫಲಂ ಮುಕ್ತಿಃ ಪರಾ ಮತಾ ॥ 35 ॥
ಬಹುನೋಕ್ತೇನ ಕಿಂ ವಿಪ್ರಾಃ ಶಿವೋ ಧ್ಯೇಯಃ ಶಿವಂಕರಃ ।
ಸರ್ವಮನ್ಯತ್ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ದೈವತಂ ಭುಕ್ತಿಮುಕ್ತಯೇ ॥ 36 ॥
ಸರ್ವಮುಕ್ತಂ ಸಮಾಸೇನ ಸಾರಾತ್ಸಾರತರಂ ಬುಧಾಃ ।
ಶಿವಧ್ಯಾನಂ ಸದಾ ಯೂಯಂ ಕುರುಧ್ವಂ ಯತ್ನತಃ ಸದಾ ॥ 37 ॥
॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಸೂತಸಂಹಿತಾಯಾಂ ಯಜ್ಞವೈಭವಖಂಡಸ್ಯೋಪರಿಭಾಗೇ
ಸೂತಗೀತಾಯಾಂ ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರಾರ್ಥಸಂಗ್ರಹೋ ನಾಮ ಷಷ್ಠೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 6 ॥
ಅಥ ಸಪ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
7 । ರಹಸ್ಯವಿಚಾರಃ ।
ಸೂತ ಉವಾಚ –
ರಹಸ್ಯಂ ಸಂಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಸಮಾಸೇನ ನ ವಿಸ್ತರಾತ್ ।
ಶ್ರುಣುತ ಶ್ರದ್ಧಯಾ ವಿಪ್ರಾಃ ಸರ್ವಸಿದ್ಧ್ಯರ್ಥಮುತ್ತಮಂ ॥ 1 ॥
ದೇವತಾಃ ಸರ್ವದೇಹೇಷು ಸ್ಥಿತಾಃ ಸತ್ಯತಪೋಧನಾಃ ।
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕಾರಣಂ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಪರತತ್ತ್ವಮಪಿ ಸ್ಥಿತಂ ॥ 2 ॥
ಪಂಚಭೂತಾತ್ಮಕೇ ದೇಹೇ ಸ್ಥೂಲೇ ಷಾಟ್ಕೌಶಿಕೇ ಸದಾ ।
ಪೃಥಿವ್ಯಾದಿಕ್ರಮೇಣೈವ ವರ್ತಂತೇ ಪಂಚ ದೇವತಾಃ ॥ 3 ॥
ಕಾರ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಮಹೀಭಾಗೇ ಕಾರ್ಯಂ ವಿಷ್ಣುರ್ಜಲಾಂಶಕೇ ।
ಕಾರ್ಯಂ ರುದ್ರೋಽಗ್ನಿಭಾಗೇ ಚ ವಾಯ್ವಂಶೇ ಚೇಶ್ವರಃ ಪರಃ ।
ಆಕಾಶಾಂಶೇ ಶರೀರಸ್ಯ ಸ್ಥಿತಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸದಾಶಿವಃ ॥ 4 ॥
ಶರೀರಸ್ಯ ಬಹಿರ್ಭಾಗೇ ವಿರಾಡಾತ್ಮಾ ಸ್ಥಿತಃ ಸದಾ ॥ 5 ॥
ಅಂತರ್ಭಾಗೇ ಸ್ವರಾಡಾತ್ಮಾ ಸಮ್ರಾಡ್ದೇಹಸ್ಯ ಮಧ್ಯಮೇ ।
ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯಸಮಾಖ್ಯೇಷು ಶ್ರೋತ್ರಾದಿಷು ಯಥಾಕ್ರಮಾತ್ ॥ 6 ॥
ದಿಗ್ವಾಯ್ವರ್ಕಜಲಾಧ್ಯಕ್ಷಭೂಮಿಸಂಜ್ಞಾಶ್ಚ ದೇವತಾಃ ।
ಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯಸಮಾಖ್ಯೇಷು ಪಾದಪಾಣ್ಯಾದಿಷು ಕ್ರಮಾತ್ ॥ 7 ॥
ತ್ರಿವಿಕ್ರಮೇಂದ್ರವಹ್ನ್ಯಾಖ್ಯಾ ದೇವತಾಶ್ಚ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ ।
ಮಿತ್ರಸಂಜ್ಞಶ್ಚ ವರ್ತಂತೇ ಪ್ರಾಣೇ ಸೂತ್ರಾತ್ಮಸಂಜ್ಞಿತಃ ॥ 8 ॥
ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭೋ ಭಗವಾನಂತಃಕರಣಸಂಜ್ಞಿತೇ ।
ತದವಸ್ಥಾಪ್ರಭೇದೇಷು ಚಂದ್ರಮಾ ಮನಸಿ ಸ್ಥಿತಃ ॥ 9 ॥
ಬುದ್ಧೌ ಬೃಹಸ್ಪತಿರ್ವಿಪ್ರಾಃ ಸ್ಥಿತಃ ಕಾಲಾಗ್ನಿರುದ್ರಕಃ ।
ಅಹಂಕಾರೇ ಶಿವಶ್ಚಿತ್ತೇ ರೋಮಸು ಕ್ಷುದ್ರದೇವತಾಃ ॥ 10 ॥
ಭೂತಪ್ರೇತಾದಯಃ ಸರ್ವೇ ದೇಹಸ್ಯಾಸ್ಥಿಷು ಸಂಸ್ಥಿತಾಃ ।
ಪಿಶಾಚಾ ರಾಕ್ಷಸಾಃ ಸರ್ವೇ ಸ್ಥಿತಾಃ ಸ್ನಾಯುಷು ಸರ್ವಶಃ ॥ 11 ॥
ಮಜ್ಜಾಖ್ಯೇ ಪಿತೃಗಂಧರ್ವಾಸ್ತ್ವಙ್ಮಾಂಸರುಧಿರೇಷು ಚ ।
ವರ್ತಂತೇ ತತ್ರ ಸಂಸಿದ್ಧಾ ದೇವತಾಃ ಸಕಲಾ ದ್ವಿಜಾಃ ॥ 12 ॥
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ತು ಯೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ತಸ್ಯ ಘೋರಾ ತನುರ್ದ್ವಿಜಾಃ ।
ದಕ್ಷಿಣಾಕ್ಷಿಣಿ ಜಂತೂನಾಮಂತರ್ಭಾಗೇ ರವಿರ್ಬಹಿಃ ॥ 13 ॥
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ತು ಯೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ತಸ್ಯ ಶಾಂತಾ ತನುರ್ದ್ವಿಜಾಃ ।
ವರ್ತತೇ ವಾಮನೇತ್ರಾಂತರ್ಭಾಗೇ ಬಾಹ್ಯೇ ನಿಶಾಕರಃ ॥ 14 ॥
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ತು ಯೋ ವಿಷ್ಣುಃ ಸ ಕಂಠೇ ವರ್ತತೇ ಸದಾ ।
ಅಂತಃ ಶಾಂತತನುರ್ಘೋರಾ ತನುರ್ಬಾಹ್ಯೇ ದ್ವಿಜರ್ಷಭಾಃ ॥ 15 ॥
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ತು ಯೋ ರುದ್ರೋ ಹೃದಯೇ ವರ್ತತೇ ಸದಾ ।
ಅಂತಃ ಶಾಂತತನುರ್ಘೋರಾ ತನುರ್ಬಾಹ್ಯೇ ದ್ವಿಜರ್ಷಭಾಃ ॥ 16 ॥
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕಾರಣಂ ಯತ್ತದ್ಬ್ರಹ್ಮ ಸತ್ಯಾದಿಲಕ್ಷಣಂ ।
ಬ್ರಹ್ಮರಂಧ್ರೇ ಮಹಾಸ್ಥಾನೇ ವರ್ತತೇ ಸತತಂ ದ್ವಿಜಾಃ ॥ 17 ॥
ಚಿಚ್ಛಕ್ತಿಃ ಪರಮಾ ದೇಹಮಧ್ಯಮೇ ಸುಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಾ ।
ಮಾಯಾಶಕ್ತಿರ್ಲಲಾಟಾಗ್ರಭಾಗೇ ವ್ಯೋಮಾಂಬುಜಾದಧಃ ॥ 18 ॥
ನಾದರೂಪಾ ಪರಾ ಶಕ್ತಿರ್ಲಲಾಟಸ್ಯ ತು ಮಧ್ಯಮೇ ।
ಭಾಗೇ ಬಿಂದುಮಯೀ ಶಕ್ತಿರ್ಲಲಾಟಸ್ಯಾಪರಾಂಶಕೇ ॥ 19 ॥
ಬಿಂದುಮಧ್ಯೇ ತು ಜೀವಾತ್ಮಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮರೂಪೇಣ ವರ್ತತೇ ।
ಹೃದಯೇ ಸ್ಥೂಲರೂಪೇಣ ಮಧ್ಯಮೇನ ತು ಮಧ್ಯಮೇ ॥ 20 ॥
ದೇವೀ ಸರಸ್ವತೀ ಸಾಕ್ಷಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಪತ್ನೀ ಸನಾತನೀ ।
ಜಿಹ್ವಾಗ್ರೇ ವರ್ತತೇ ನಿತ್ಯಂ ಸರ್ವವಿದ್ಯಾಪ್ರದಾಯಿನೀ ॥ 21 ॥
ವಿಷ್ಣುಪತ್ನೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀರ್ವರ್ತತೇಽನಾಹತೇ ಸದಾ ।
ರುದ್ರಪತ್ನೀ ತು ರುದ್ರೇಣ ಪಾರ್ವತೀ ಸಹ ವರ್ತತೇ ॥ 22 ॥
ಸರ್ವತ್ರ ವರ್ತತೇ ಸಾಕ್ಷಾಚ್ಛಿವಃ ಸಾಂಬಃ ಸನಾತನಃ ।
ಸತ್ಯಾದಿಲಕ್ಷಣಃ ಶುದ್ಧಃ ಸರ್ವದೇವನಮಸ್ಕೃತಃ ॥ 23 ॥
ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನವತಾಂ ದೇಹೇ ದೇವತಾಃ ಸಕಲಾ ಅಮೂಃ ।
ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮತಯಾ ಭಾಂತಿ ದೇವತಾರೂಪತೋಽಪಿ ಚ ॥ 24 ॥
ವೇದ ಮಾರ್ಗೈಕನಿಷ್ಠಾನಾಂ ವಿಶುದ್ಧಾನಾಂ ತು ವಿಗ್ರಹೇ ।
ದೇವತಾರೂಪತೋ ಭಾಂತಿ ದ್ವಿಜಾ ನ ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮನಾ ॥ 25 ॥
ತಾಂತ್ರಿಕಾಣಾಂ ಶರೀರೇ ತು ದೇವತಾಃ ಸಕಲಾ ಅಮೂಃ ।
ವರ್ತಂತೇ ನ ಪ್ರಕಾಶಂತೇ ದ್ವಿಜೇಂದ್ರಾಃ ಶುದ್ಧ್ಯಭಾವತಃ ॥ 26 ॥
ಯಥಾಜಾತಜನಾನಾಂ ತು ಶರೀರೇ ಸರ್ವದೇವತಾಃ ।
ತಿರೋಭೂತತಯಾ ನಿತ್ಯಂ ವರ್ತಂತೇ ಮುನಿಸತ್ತಮಾಃ ॥ 27 ॥
ಅತಶ್ಚ ಭೋಗಮೋಕ್ಷಾರ್ಥೀ ಶರೀರಂ ದೇವತಾಮಯಂ ।
ಸ್ವಕೀಯಂ ಪರಕೀಯಂ ಚ ಪೂಜಯೇತ್ತು ವಿಶೇಷತಃ ॥ 28 ॥
ನಾವಮಾನಂ ಸದಾ ಕುರ್ಯಾನ್ಮೋಹತೋ ವಾಽಪಿ ಮಾನವಃ ।
ಯದಿ ಕುರ್ಯಾತ್ಪ್ರಮಾದೇನ ಪತತ್ಯೇವ ಭವೋದಧೌ ॥ 29 ॥
ದುರ್ವೃತ್ತಮಪಿ ಮೂರ್ಖಂ ಚ ಪೂಜಯೇದ್ದೇವತಾತ್ಮನಾ ।
ದೇವತಾರೂಪತಃ ಪಶ್ಯನ್ಮುಚ್ಯತೇ ಭವಬಂಧನಾತ್ ॥ 30 ॥
ಮೋಹೇನಾಪಿ ಸದಾ ನೈವ ಕುರ್ಯಾದಪ್ರಿಯಭಾಷಣಂ ।
ಯದಿ ಕುರ್ಯಾತ್ಪ್ರಮಾದೇನ ಹಂತಿ ತಂ ದೇವತಾ ಪರಾ ॥ 31 ॥
ನ ಕ್ಷತಂ ವಿಗ್ರಹೇ ಕುರ್ಯಾದಸ್ತ್ರಶಸ್ತ್ರನಖಾದಿಭಿಃ ।
ತಥಾ ನ ಲೋಹಿತಂ ಕುರ್ಯಾದ್ಯದಿ ಕುರ್ಯಾತ್ಪತತ್ಯಧಃ ॥ 32 ॥
ಸ್ವದೇಹೇ ಪರದೇಹೇ ವಾ ನ ಕುರ್ಯಾದಂಕನಂ ನರಃ ।
ಯದಿ ಕುರ್ಯಾಚ್ಚ ಚಕ್ರಾದ್ಯೈಃ ಪತತ್ಯೇವ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 33 ॥
ರಹಸ್ಯಂ ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರಾಣಾಂ ಮಯಾ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಸಮಾಸತಃ ।
ಶರೀರಂ ದೇವತಾರೂಪಂ ಭಜಧ್ವಂ ಯೂಯಮಾಸ್ತಿಕಃ ॥ 34 ॥
॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಸೂತಸಂಹಿತಾಯಾಂ ಯಜ್ಞವೈಭವಖಂಡಸ್ಯೋಪರಿಭಾಗೇ
ಸೂತಗೀತಾಯಾಂ ರಹಸ್ಯವಿಚಾರೋ ನಾಮ ಸಪ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 7 ॥
ಅಥ ಅಷ್ಟಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
8 । ಸರ್ವವೇದಾಂತಸಂಗ್ರಹಃ ।
ಸೂತ ಉವಾಚ –
ಅಥ ವಕ್ಷ್ಯೇ ಸಮಾಸೇನ ಸರ್ವವೇದಾಂತಸಂಗ್ರಹಂ ।
ಯಂ ವಿದಿತ್ವಾ ನರಃ ಸಾಕ್ಷಾನ್ನಿರ್ವಾಣಮಧಿಗಚ್ಛತಿ ॥ 1 ॥
ಪರಾತ್ಪರತರಂ ತತ್ತ್ವಂ ಶಿವಃ ಸತ್ಯಾದಿಲಕ್ಷಣಃ ।
ತಸ್ಯಾಸಾಧಾರಣೀ ಮೂರ್ತಿರಂಬಿಕಾಸಹಿತಾ ಸದಾ ॥ 2 ॥
ಸ್ವಸ್ವರೂಪಮಹಾನಂದಪ್ರಮೋದಾತ್ತಾಂಡವಪ್ರಿಯಾ ।
ಶಿವಾದಿನಾಮಾನ್ಯೇವಾಸ್ಯ ನಾಮಾನಿ ಮುನಿಪುಂಗವಾಃ ॥ 3 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಿಷ್ಣುಶ್ಚ ರುದ್ರಶ್ಚ ಪರತತ್ತ್ವವಿಭೂತಯಃ ।
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ತು ರುದ್ರಸ್ತು ವರಿಷ್ಠೋ ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ಹರೇಃ ॥ 4 ॥
ಸಂಸಾರಕಾರಣಂ ಮಾಯಾ ಸಾ ಸದಾ ಸದ್ವಿಲಕ್ಷಣಾ ।
ಪ್ರತೀತ್ಯೈವ ತು ಸದ್ಭಾವಸ್ತಸ್ಯಾ ನೈವ ಪ್ರಮಾಣತಃ ॥ 5 ॥
ಸಾಽಪಿ ಬ್ರಹ್ಮಾತಿರೇಕೇಣ ವಸ್ತುತೋ ನೈವ ವಿದ್ಯತೇ ।
ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನೇನ ಮಾಯಾಯಾ ಬಾಧೋ ನಾನ್ಯೇನ ಕರ್ಮಣಾ ॥ 6 ॥
ಜ್ಞಾನಂ ವೇದಾಂತವಾಕ್ಯೋತ್ಥಂ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮೈಕತ್ವಗೋಚರಂ ।
ತಚ್ಚ ದೇವಪ್ರಸಾದೇನ ಗುರೋಃ ಸಾಕ್ಷಾನ್ನಿರೀಕ್ಷಣಾತ್ ।
ಜಾಯತೇ ಶಕ್ತಿಪಾತೇನ ವಾಕ್ಯಾದೇವಾಧಿಕಾರಿಣಾಂ ॥ 7 ॥
ಜ್ಞಾನೇಚ್ಛಾಕಾರಣಂ ದಾನಂ ಯಜ್ಞಾಶ್ಚ ವಿವಿಧಾ ಅಪಿ ।
ತಪಾಂಸಿ ಸರ್ವವೇದಾನಾಂ ವೇದಾಂತಾನಾಂ ತಥೈವ ಚ ॥ 8 ॥
ಪುರಾಣಾನಾಂ ಸಮಸ್ತಾನಾಂ ಸ್ಮೃತೀನಾಂ ಭಾರತಸ್ಯ ಚ ।
ವೇದಾಂಗಾನಾಂ ಚ ಸರ್ವೇಷಾಮಪಿ ವೇದಾರ್ಥಪಾರಗಾಃ ॥ 9 ॥
ಅಧ್ಯಾಪನಂ ಚಾಧ್ಯಯನಂ ವೇದಾರ್ಥೇ ತ್ವರಮಾಣತಾ ।
ಉಪೇಕ್ಷಾ ವೇದಬಾಹ್ಯಾರ್ಥೇ ಲೌಕಿಕೇಷ್ವಖಿಲೇಷ್ವಪಿ ॥ 10 ॥
ಶಾಂತಿದಾಂತ್ಯಾದಯೋ ಧರ್ಮಾ ಜ್ಞಾನಸ್ಯಾಂಗಾನಿ ಸುವ್ರತಾಃ ॥ 11 ॥
ಜ್ಞಾನಾಂಗೇಷು ಸಮಸ್ತೇಷು ಭಕ್ತ್ಯಾ ಲಿಂಗೇ ಶಿವಾರ್ಚನಂ ।
ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ದೇವದೇವಸ್ಯ ಶಿವಸ್ಥಾನನಿರೀಕ್ಷಣಂ ॥ 12 ॥
ಶಿವಭಕ್ತಸ್ಯ ಪೂಜಾ ಚ ಶಿವಭಕ್ತಿಸ್ತಥೈವ ಚ ।
ರುದ್ರಾಕ್ಷಧಾರಣಂ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಕರ್ಣೇ ಕಂಠೇ ತಥಾ ಕರೇ ॥ 13 ॥
ಅಗ್ನಿರಿತ್ಯಾದಿಭಿರ್ಮಂತ್ರೈರ್ಭಸ್ಮನೈವಾವಗುಂಠನಂ ।
ತ್ರಿಪುಂಡ್ರಧಾರಣಂ ಚಾಪಿ ಲಲಾಟಾದಿಸ್ಥಲೇಷು ಚ ॥ 14 ॥
ವೇದವೇದಾಂತನಿಷ್ಠಸ್ಯ ಮಹಾಕಾರುಣಿಕಸ್ಯ ಚ ।
ಗುರೋಃ ಶುಶ್ರೂಷಣಂ ನಿತ್ಯಂ ವರಿಷ್ಠಂ ಪರಿಕೀರ್ತಿತಂ ॥ 15 ॥
ಚಿನ್ಮಂತ್ರಸ್ಯ ಪದಾಖ್ಯಸ್ಯ ಹಂಸಾಖ್ಯಸ್ಯ ಮನೋರ್ಜಪಃ ।
ಷಡಕ್ಷರಸ್ಯ ತಾರಸ್ಯ ವರಿಷ್ಠಃ ಪರಿಕೀರ್ತಿತಃ ॥ 16 ॥
ಅವಿಮುಖ್ಯಸಮಾಖ್ಯಂ ಚ ಸ್ಥಾನಂ ವ್ಯಾಘ್ರಪುರಾಭಿಧಂ ।
ಶ್ರೀಮದ್ದಕ್ಷಿಣಕೈಲಾಸಸಮಾಖ್ಯಂ ಚ ಸುಶೋಭನಂ ॥ 17 ॥
ಮಾರ್ಗಾಂತರೋದಿತಾಚಾರಾತ್ಸ್ಮಾರ್ತೋ ಧರ್ಮಃ ಸುಶೋಭನಃ ।
ಸ್ಮಾರ್ತಾಚ್ಛ್ರೌತಃ ಪರೋ ಧರ್ಮಃ ಶ್ರೌತಾಚ್ಛ್ರೇಷ್ಠೋ ನ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 18 ॥
ಅತೀಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೇ ಧರ್ಮಾದೌ ಶಿವೇ ಪರಮಕಾರಣೇ ।
ಶ್ರುತಿರೇವ ಸದಾ ಮಾನಂ ಸ್ಮೃತಿಸ್ತದನುಸಾರಿಣೀ ॥ 19 ॥
ಆಸ್ತಿಕ್ಯಂ ಸರ್ವಧರ್ಮಸ್ಯ ಕಂದಭೂತಂ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಂ ।
ಪ್ರತಿಷಿದ್ಧಕ್ರಿಯಾತ್ಯಾಗಃ ಕಂದಸ್ಯಾಪಿ ಚ ಕಾರಣಂ ॥ 20 ॥
ಶಿವಃ ಸರ್ವಮಿತಿ ಜ್ಞಾನಂ ಸರ್ವಜ್ಞಾನೋತ್ತಮೋತ್ತಮಂ ।
ತತ್ತುಲ್ಯಂ ತತ್ಪರಂ ಚಾಪಿ ನ ಕಿಂಚಿದಪಿ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 21 ॥
ವಕ್ತವ್ಯಂ ಸಕಲಂ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಮಯಾಽತಿಶ್ರದ್ಧಯಾ ಸಹ ।
ಅತಃ ಪರಂ ತು ವಕ್ತವ್ಯಂ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಮುನೀಶ್ವರಾಃ ॥ 22 ॥
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಭಗವಾನ್ಸೂತೋ ಮುನೀನಾಂ ಭಾವಿತಾತ್ಮನಾಂ ।
ಸಾಂಬಂ ಸರ್ವೇಶ್ವರಂ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಪರವಶೋಽಭವತ್ ॥ 23 ॥
ಅಥ ಪರಶಿವಭಕ್ತ್ಯಾ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಪೂರ್ಣಂ
ಪರಶಿವಮನುಭೂಯ ತ್ವಾತ್ಮರೂಪೇಣ ಸೂತಃ ।
ಮುನಿಗಣಮವಲೋಕ್ಯ ಪ್ರಾಹ ಸಾಕ್ಷಾದ್ಘೃಣಾಬ್ಧಿ-
ರ್ಜನಪದಹಿತರೂಪಂ ವೇದಿತವ್ಯಂ ತು ಕಿಂಚಿತ್ ॥ 24 ॥
ಶ್ರುತಿಪಥಗಲಿತಾನಾಂ ಮಾನುಷಾಣಾಂ ತು ತಂತ್ರಂ
ಗುರುಗುರುರಖಿಲೇಶಃ ಸರ್ವವಿತ್ಪ್ರಾಹ ಶಂಭುಃ ।
ಶ್ರುತಿಪಥನಿರತಾನಾಂ ತತ್ರ ನೈವಾಸ್ತಿ ಕಿಂಚಿ-
ದ್ಧಿತಕರಮಿಹ ಸರ್ವಂ ಪುಷ್ಕಲಂ ಸತ್ಯಮುಕ್ತಂ ॥ 25 ॥
ಶ್ರುತಿರಪಿ ಮನುಜಾನಾಂ ವರ್ಣಧರ್ಮಂ ಬಭಾಷೇ
ಪರಗುರುರಖಿಲೇಶಃ ಪ್ರಾಹ ತಂತ್ರೇಷು ತದ್ವತ್ ।
ಶ್ರುತಿಪಥಗಲಿತಾನಾಂ ವರ್ಣಧರ್ಮಂ ಘೃಣಾಬ್ಧಿಃ
ಶ್ರುತಿಪಥನಿರತಾನಾಂ ನೈವ ತತ್ಸೇವನೀಯಂ ॥ 26 ॥
ಶ್ರುತಿಪಥನಿರತಾನಾಮಾಶ್ರಮಾ ಯದ್ವದುಕ್ತಾಃ
ಪರಗುರುರಖಿಲೇಶಸ್ತದ್ವದಾಹಾಽಽಶ್ರಮಾಂಶ್ಚ ।
ಶ್ರುತಿಪಥಗಲಿತಾನಾಂ ಮಾನುಷಾಣಾಂ ತು ತಂತ್ರಂ
ಹರಿರಪಿ ಮುನಿಮುಖ್ಯಾಃ ಪ್ರಾಹ ತಂತ್ರೇ ಸ್ವಕೀಯೇ ॥ 27 ॥
ವಿಧಿರಪಿ ಮನುಜಾನಾಮಾಹ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾಂಶ್ಚ
ಶ್ರುತಿಪಥಗಲಿತಾನಾಮೇವ ತಂತ್ರೇ ಸ್ವಕೀಯೇ ।
ಶ್ರುತಿಪಥನಿರತಾನಾಂ ತೇ ನ ಸಂಸೇವನೀಯಾಃ ।
ಶ್ರುತಿಪಥಸಮಮಾರ್ಗೌ ನೈವ ಸತ್ಯಂ ಮಯೋತಂ ॥ 28 ॥
ಹರಹರಿವಿಧಿಪೂಜಾ ಕೀರ್ತಿತಾ ಸರ್ವತಂತ್ರ
ಶ್ರುತಿಪಥನಿರತಾನಂ ಯದ್ವದುಕ್ತಾತು ಪೂಜಾ ।
ಶ್ರುತಿಪಥಗಲಿತಾನಾಂಯದ್ವದುಕ್ತಾ ತು ಪೂಜಾ ।
ಶ್ರುತಿಪಥಗಲಿತಾನಾಮೇವ ತಂತ್ರೋಕ್ತಪೂಜಾ
ಶ್ರುತಿಪಥನಿರತಾನಾಂ ಸರ್ವವೇದೋದಿತೈವ ॥ 29 ॥
ಶ್ರುತಿಪಥಗಲಿತಾನಾಂ ಸರ್ವತಂತ್ರೇಷು ಲಿಂಗಂ
ಕಥಿತಮಖಿಲದುಃಖಧ್ವಂಸಧ್ವಂಸಕಂ ತತ್ರ ತತ್ರ ।
ಶ್ರುತಿಪಥನಿರತಾನಾಂ ತತ್ಸದಾ ನೈವ ಧಾರ್ಯಂ
ಶ್ರುತಿರಪಿಮನುಜಾನಾಮಾಹ ಲಿಂಗಂ ವಿಶುದ್ಧಂ ॥ 30 ॥
ಶಿವಾಗಮೋಕ್ತಾಶ್ರಮನಿಷ್ಠಮಾನವ-
ಸ್ತ್ರಿಪುಂಡ್ರಲಿಂಗಂ ತು ಸದೈವ ಧಾರಯೇತ್ ।
ತದುಕ್ತತಂತ್ರೇಣ ಲಲಾಟಮಧ್ಯಮೇ
ಮಹಾದರೇಣೈವ ಸಿತೇನ ಭಸ್ಮನಾ ॥ 31 ॥
ವಿಷ್ಣ್ವಾಗಮೋಕ್ತಾಶ್ರಮನಿಷ್ಠಮಾನವ-
ಸ್ತಥೈವ ಪುಂಡ್ರಾಂತರಮೂರ್ಧ್ವರೂಪಕಂ ।
ತ್ರಿಶೂಲರೂಪಂ ಚತುರಶ್ರಮೇವ ವಾ
ಮೃದಾ ಲಲಾಟೇ ತು ಸದೈವ ಧಾರಯೇತ್ ॥ 32 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾಗಮೋಕ್ತಾಶ್ರಮನಿಷ್ಠಮಾನವೋ
ಲಲಾಟಮಧ್ಯೇಽಪಿ ಚ ವರ್ತುಲಾಕೃತಿಂ ।
ತದುಕ್ತಮಂತ್ರೇಣ ಸಿತೇನ ಭಸ್ಮನಾ
ಮೃದಾಽಥವಾ ಚಂದನಸ್ತು ಧಾರಯೇತ್ ॥ 33 ॥
ಅಶ್ವತ್ಥಪತ್ರಸದೃಶಂ ಹರಿಚಂದನೇನ
ಮಧ್ಯೇಲಲಾಟಮತಿಶೋಭನಮಾದರೇಣ ।
ಬುದ್ಧಾಗಮೇ ಮುನಿವರಾ ಯದಿ ಸಂಸ್ಕೃತಶ್ಚೇ-
ನ್ಮೃದ್ವಾರಿಣಾ ಸತತಮೇವ ತು ಧಾರಯೇಚ್ಚ ॥ 34 ॥
ಊರ್ಧ್ವಪುಂಡ್ರತ್ರಯಂ ನಿತ್ಯಂ ಧಾರಯೇದ್ಭಸ್ಮನಾ ಮೃದಾ ।
ಲಲಾಟೇ ಹೃದಯೇ ಬಾಹ್ವೋಶ್ಚಂದನೇನಾಥವಾ ನರಃ ॥ 35 ॥
ಸಿತೇನ ಭಸ್ಮನಾ ತಿರ್ಯಕ್ತ್ರಿಪುಂಡ್ರಸ್ಯ ಚ ಧಾರಣಂ ।
ಸರ್ವಾಗಮೇಷು ನಿಷ್ಠಾನಾಂ ತತ್ತನ್ಮಂತ್ರೇಣ ಶೋಭನಂ ॥ 36 ॥
ಶಿವಾಗಮೇಷು ನಿಷ್ಠಾನಾಂ ಧಾರ್ಯಂ ತಿರ್ಯಕ್ತ್ರಿಪುಂಡ್ರಕಂ ।
ಏಕಮೇವ ಸದಾ ಭೂತ್ಯಾ ನೈವ ಪುಂಡ್ರಾಂತರಂ ಬುಧಾಃ ॥ 37 ॥
ವೇದಮಾರ್ಗೈಕನಿಷ್ಠಾನಾಂ ವೇದೋಕ್ತೇನೈವ ವರ್ತ್ಮನಾ ।
ಲಲಾಟೇ ಭಸ್ಮನಾ ತಿರ್ಯಕ್ತ್ರಿಪುಂಡ್ರಂ ಧಾರ್ಯಮೇವ ಹಿ ॥ 38 ॥
ಲಲಾಟೇ ಭಸ್ಮನಾ ತಿರ್ಯಕ್ತ್ರಿಪುಂಡ್ರಸ್ಯ ತು ಧಾರಣಂ ।
ವಿನಾ ಪುಂಡ್ರಾಂತರಂ ಮೋಹಾದ್ಧಾರಯನ್ಪತತಿ ದ್ವಿಜಃ ॥ 39 ॥
ವಿಷ್ಣ್ವಾಗಮಾದಿತಂತ್ರೇಷು ದೀಕ್ಷಿತಾನಾಂ ವಿಧೀಯತೇ ।
ಶಂಖಚಕ್ರಗದಾಪೂರ್ವೈರಂಕನಂ ನಾನ್ಯದೇಹಿನಾಂ ॥ 40 ॥
ದೀಕ್ಷಿತಾನಾಂ ತು ತಂತ್ರೇಷು ನರಾಣಾಮಂಕನ ದ್ವಿಜಾಃ ।
ಉಪಕಾರಕಮೇವೋಕ್ತಂ ಕ್ರಮೇಣ ಮುನಿಪುಂಗವಾಃ ॥ 41 ॥
ಪುಂಡ್ರಾಂತರಸ್ಯ ತಂತ್ರೇಷು ಧಾರಣಂ ದೀಕ್ಷಿತಸ್ಯ ತು ।
ಉಪಕಾರಕಮೇವೋಕ್ತಂ ಕ್ರಮೇಣ ಮುನಿಪುಂಗವಾಃ ॥ 42 ॥
ವೇದಮಾರ್ಗೈಕನಿಷ್ಠಸ್ತು ಮೋಹೇನಾಪ್ಯಂಕಿತೋ ಯದಿ ।
ಪತತ್ಯೇವ ನ ಸಂದೇಹಸ್ತಥಾ ಪುಂಡ್ರಾಂತರಾದಪಿ ॥ 43 ॥
ನಾಂಕನಂ ವಿಗ್ರಹೇ ಕುರ್ಯಾದ್ವೇದಪಂಥಾನಮಾಶ್ರಿತಃ ।
ಪುಂಡ್ರಾಂತರಂ ಭ್ರಮಾದ್ವಾಪಿ ಲಲಾಟೇ ನ ಧಾರಯೇತ್ ॥ 44 ॥
ತಂತ್ರೋಕ್ತೇನ ಪ್ರಕಾರೇಣ ದೇವತಾ ಯಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಾ ।
ಸಾಽಪಿ ವಂದ್ಯಾ ಸುಸೇವ್ಯಾ ಚ ಪೂಜನೀಯಾ ಚ ವೈದಿಕೈಃ ॥ 45 ॥
ಶುದ್ಧಮೇವ ಹಿ ಸರ್ವತ್ರ ದೇವತಾರೂಪಮಾಸ್ತಿಕಾಃ ।
ತತ್ತತ್ತಂತ್ರೋಕ್ತಪೂಜಾ ತು ತಂತ್ರನಿಷ್ಠಸ್ಯ ಕೇವಲಂ ॥ 46 ॥
ತಂತ್ರೇಷು ದೀಕ್ಷಿತೋ ಮರ್ತ್ಯೋ ವೈದಿಕಂ ನ ಸ್ಪೃಶೇತ್ಸದಾ ।
ವೈದಿಕಶ್ಚಾಪಿ ತಂತ್ರೇಷು ದೀಕ್ಷಿತಂ ನ ಸ್ಪೃಶೇತ್ಸದಾ ॥ 47 ॥
ರಾಜಾ ತು ವೈದಿಕಾನ್ಸರ್ವಾಂಸ್ತಾಂತ್ರಿಕಾನಖಿಲಾನಪಿ ।
ಅಸಂಕೀರ್ಣತಯಾ ನಿತ್ಯಂ ಸ್ಥಾಪಯೇನ್ಮತಿಮತ್ತಮಾಃ ॥ 48 ॥
ಅನ್ನಪಾನಾದಿಭಿರ್ವಸ್ತ್ರೈಃ ಸರ್ವಾನ್ ರಾಜಾಽಭಿರಕ್ಷಯೇತ್ ।
ವೈದಿಕಾಂಸ್ತು ವಿಶೇಷೇಣ ಜ್ಞಾನಿನಂ ತು ವಿಶೇಷತಃ ॥ 49 ॥
ಮಹಾದೇವಸಮೋ ದೇವೋ ಯಥಾ ನಾಸ್ತಿ ಶ್ರುತೌ ಸ್ಮೃತೌ ।
ತಥಾ ವೈದಿಕತುಲ್ಯಸ್ತು ನಾಸ್ತಿ ತಂತ್ರಾವಲಂಬಿಷು ॥ 50 ॥
ಶಿವಜ್ಞಾನಸಮಂ ಜ್ಞಾನಂ ಯಥಾ ನಾಸ್ತಿ ಶ್ರುತೌ ಸ್ಮೃತೌ ।
ತಥಾ ವೈದಿಕತುಲ್ಯಸ್ತು ನಾಸ್ತಿ ತಂತ್ರಾವಲಂಬಿಷು ॥ 51 ॥
ಯಥಾ ವಾರಾಣಸೀ ತುಲ್ಯಾ ಪುರೀ ನಾಸ್ತಿ ಶ್ರುತೌ ಸ್ಮೃತೌ ।
ತಥಾ ವೈದಿಕತುಲ್ಯಸ್ತು ನಾಸ್ತಿ ತಂತ್ರಾವಲಂಬಿಷು ॥ 52 ॥
ಷಡಕ್ಷರೋಸಮೋ ಮಂತ್ರೋ ಯಥಾ ನಾಸ್ತಿ ಶ್ರುತೌ ಸ್ಮೃತೌ ।
ತಥಾ ವೈದಿಕತುಲ್ಯಸ್ತು ನಾಸ್ತಿ ತಂತ್ರಾವಲಂಬಿಷು ॥ 53 ॥
ಯಥಾ ಭಾಗೀರಥೀತುಲ್ಯಾ ನದೀ ನಾಸ್ತಿ ಶ್ರುತೌ ಸ್ಮೃತೌ ।
ತಥಾ ವೈದಿಕತುಲ್ಯಸ್ತು ನಾಸ್ತಿ ತಂತ್ರಾವಲಂಬಿಷು ॥ 54 ॥
ಓದನೇನ ಸಮಂ ಭೋಜ್ಯಂ ಯಥಾ ಲೋಕೇ ನ ವಿದ್ಯತೇ ।
ತಥಾ ವೈದಿಕತುಲ್ಯಸ್ತು ನಾಸ್ತಿ ತಂತ್ರಾವಲಂಬಿಷು ॥ 55 ॥
ದೇವದೇವೋ ಮಹಾದೇವೋ ಯಥಾ ಸರ್ವೈಃ ಪ್ರಪೂಜ್ಯತೇ ।
ತಥೈವ ವೈದಿಕೋ ಮರ್ತ್ಯಃ ಪೂಜ್ಯಃ ಸರ್ವಜನೈರಪಿ ॥ 56 ॥
ಆದಿತ್ಯೇನ ವಿಹೀನಂ ತು ಜಗದಂಧಂ ಯಥಾ ಭವೇತ್ ।
ತಥಾ ವೈದಿಕಹೀನಂ ತು ಜಗದಂಧಂ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 57 ॥
ಪ್ರಾಣೇಂದ್ರಿಯಾದಿಹೀನಂ ತು ಶರೀರಂ ಕುಣಪಂ ಯಥಾ ।
ತಥಾ ವೈದಿಕಹೀನಂ ತು ಜಗದ್ವ್ಯರ್ಥಂ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 58 ॥
ಅಹೋ ವೈದಿಕಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಂ ಮಯಾ ವಕ್ತುಂ ನ ಶಕ್ಯತೇ ।
ವೇದ ಏವ ತು ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಂ ವೈದಿಕಸ್ಯಾಬ್ರವೀನ್ಮುದಾ ॥ 59 ॥
ಸ್ಮೃತಯಶ್ಚ ಪುರಾಣಾನಿ ಭಾರತಾದೀನಿ ಸುವ್ರತಾಃ ।
ವೈದಿಕಸ್ಯ ತು ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಂ ಪ್ರವದಂತಿ ಸದಾ ಮುದಾ ॥ 60 ॥
ವೇದೋಕ್ತಂ ತಾಂತ್ರಿಕಾಃ ಸರ್ವೇ ಸ್ವೀಕುರ್ವಂತಿ ದ್ವಿಜರ್ಷಭಾಃ ।
ನೋಪಜೀವಂತಿ ತಂತ್ರೋಕ್ತಂ ವೇದ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸನಾತನಃ ॥ 61 ॥
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಭಗವಾನ್ಸೂತಃ ಸ್ವಗುರುಂ ವ್ಯಾಸಸಂಜ್ಞಿತಂ ।
ಸ್ಮೃತ್ವಾ ಭಕ್ತ್ಯಾ ವಶೋ ಭೂತ್ವಾ ಪಪಾತ ಭುವಿ ದಂಡವತ್ ॥ 62 ॥
ಅಸ್ಮಿನ್ನವಸರೇ ಶ್ರೀಮಾನ್ಮುನಿಃ ಸತ್ಯವತೀಸುತಃ ।
ಶಿಷ್ಯಸ್ಮೃತ್ಯಂಕುಶಾಕೃಷ್ಟಸ್ತತ್ರೈವಾಽಽವಿರಭೂತ್ಸ್ವಯಂ ॥ 63 ॥
ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮುನಯಃ ಸರ್ವೇ ಸಂತೋಷಾದ್ಗದ್ಗದಸ್ವರಾಃ ।
ನಿಶ್ಚೇಷ್ಟಾ ನಿತರಾಂ ಭೂಮೌ ಪ್ರಣಮ್ಯ ಕರುಣಾನಿಧಿಂ ॥ 64 ॥
ಸ್ತೋತ್ರೈಃ ಸ್ತುತ್ವಾ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ವ್ಯಾಸಂ ಸತ್ಯವತೀಸುತಂ ।
ಪೂಜಯಾಮಾಸುರತ್ಯರ್ಥಂ ವನ್ಯಪುಷ್ಪಫಲಾದಿಭಿಃ ॥ 65 ॥
ಭಗವಾನಪಿ ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಕರುಣಾಸಾಗರಃ ಪ್ರಭುಃ ।
ಉವಾಚ ಮಧುರಂ ವಾಕ್ಯಂ ಮುನೀನಾಲೋಕ್ಯ ಸುವ್ರತಾನ್ ॥ 66 ॥
ವ್ಯಾಸ ಉವಾಚ –
ಶಿವಮಸ್ತು ಮುನೀಂದ್ರಾಣಾಂ ನಾಶಿವಂ ತು ಕದಾಚನ ।
ಅಹೋ ಭಾಗ್ಯಮಹೋ ಭಾಗ್ಯಂ ಮಯಾ ವಕ್ತುಂ ನ ಶಕ್ಯತೇ ॥ 67 ॥
ಶ್ರೂಯತಾಂ ಮುನಯಃ ಸರ್ವೇ ಭಾಗ್ಯವಂತಃ ಸಮಾಹಿತಾಃ ।
ಪ್ರಸಾದಾದೇವ ರುದ್ರಸ್ಯ ಪ್ರಭೋಃ ಕಾರುಣಿಕಸ್ಯ ಚ ॥ 68 ॥
ಪುರಾಣಾನಾಂ ಸಮಸ್ತಾನಾಮಹಂ ಕರ್ತಾ ಪುರಾಽಭವಂ ।
ಮತ್ಪ್ರಸಾದಾದಯಂ ಸೂತಸ್ತ್ವಭವದ್ರುದ್ರವಲ್ಲಭಃ ॥ 69 ॥
ರುದ್ರಸ್ಯಾಽಽಜ್ಞಾಬಲಾದೇವ ಪ್ರಭೋಃ ಕಾರುಣಿಕಸ್ಯ ಚ ।
ಪುರಾಣಸಂಹಿತಕರ್ತಾ ದೇಶಿಕಶ್ಚಾಭವದ್ಭೃಶಂ ॥ 70 ॥
ಪುರಾ ಕೃತೇನ ಪುಣ್ಯೇನ ಭವಂತೋಽಪೀಶ್ವರಾಜ್ಞಯಾ ।
ಸೂತಾದಸ್ಮಾಚ್ಛ್ರುತೇರರ್ಥಂ ಶ್ರುತವಂತೋ ಯಥಾತಥಂ ॥ 71 ॥
ಕೃತಾರ್ಥಾಶ್ಚ ಪ್ರಸಾದಶ್ಚ ರೌದ್ರಃ ಕಿಂ ನ ಕರಿಷ್ಯತಿ ।
ಆಜ್ಞಯಾ ಕೇವಲಂ ಶಂಭೋರಹಂ ವೇದಾರ್ಥವೇದನೇ ॥ 72 ॥
ಸಂಪೂರ್ಣಃ ಸರ್ವವೇದಾಂತವಾಕ್ಯಾನಾಮರ್ಥನಿಶ್ಚಯೇ ।
ಸಮರ್ಥಶ್ಚ ನಿಯುಕ್ತಶ್ಚ ಸೂತ್ರಾರಂಭಕೃತೇಽಪಿ ಚ ॥ 73 ॥
ಆಜ್ಞಯಾ ದೇವದೇವಸ್ಯ ಭವತಾಮಪಿ ಯೋಗಿನಾಂ ।
ಜ್ಞಾನೇ ಗುರುಗುರುಶ್ಚಾಹಮಭವಂ ಮುನಿಪುಂಗವಾಃ ॥ 74 ॥
ಭವಂತೋಽಪಿ ಶಿವಜ್ಞಾನೇ ವೇದಸಿದ್ಧೇ ವಿಶೇಷತಃ ।
ಭಕ್ತ್ಯಾ ಪರಮಯಾ ಯುಕ್ತಾ ನಿಷ್ಠಾ ಭವತ ಸರ್ವದಾ ॥ 75 ॥
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಭಗವಾನ್ ವ್ಯಾಸಃ ಸ್ವಶಿಷ್ಯಂ ಸೂತಮುತ್ತಮಂ ।
ಉತ್ಥಾಪ್ಯಾಽಽಲಿಂಗ್ಯ ದೇವೇಶಂ ಸ್ಮೃತ್ವಾ ನತ್ವಾಽಗಮದ್ಗುರುಃ ॥ 76 ॥
ಪುನಶ್ಚ ಸೂತಃ ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಸ್ವಶಿಷ್ಯಾನವಲೋಕ್ಯ ಚ ।
ಪ್ರಾಹ ಗಂಭೀರಯಾ ವಾಚಾ ಭವತಾಂ ಶಿವಮಸ್ತ್ವಿತಿ ॥ 77 ॥
ಮಯೋಕ್ತಾ ಪರಮಾ ಗೀತಾ ಪಠಿತಾ ಯೇನ ತಸ್ಯ ತು ।
ಆಯುರಾರೋಗ್ಯಮೈಶ್ವರ್ಯಂ ವಿಜ್ಞಾನಂ ಚ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 78 ॥
ಶಿವಪ್ರಸಾದಃ ಸುಲಭೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ ನ ಸಂಶಯಃ ।
ಗುರುತ್ವಂ ಚ ಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 79 ॥
ವಿದ್ಯಾರೂಪಾ ಯಾ ಶಿವಾ ವೇದವೇದ್ಯಾ
ಸತ್ಯಾನಂದಾನಂತಸಂವಿತ್ಸ್ವರೂಪಾ ।
ತಸ್ಯಾ ವಾಚಃ ಸರ್ವಲೋಕೈಕ ಮಾತು-
ರ್ಭಕ್ತ್ಯಾ ನಿತ್ಯಂ ಚಂಬಿಕಾಯಾಃ ಪ್ರಸಾದಾತ್ ॥ 80 ॥
ಗುರುಪ್ರಸಾದಾದಪಿ ಸುವ್ರತಾ ಮಯಾ
ಶಿವಪ್ರಸಾದಾದಪಿ ಚೋತ್ತಮೋತ್ತಮಾತ್ ।
ವಿನಾಯಕಸ್ಯಾಪಿ ಮಹಾಪ್ರಸಾದಾತ್
ಷಡಾನನಸ್ಯಾಪಿ ಮಹಾಪ್ರಸಾದಾತ್ ॥ 81 ॥
ಯಜ್ಞವೈಭವಸಮಾಹ್ವಯಃ ಕೃತಃ
ಸರ್ವವೇದಮಥನೇನ ಸತ್ತಮಾಃ ।
ಅತ್ರ ಮುಕ್ತಿರಪಿ ಶೋಭನಾ ಪರಾ
ಸುಸ್ಥಿತೈವ ನ ಹಿ ತತ್ರ ಸಂಶಯಃ ॥ 82 ॥
ಯಜ್ಞವೈಭವಸಮಾಹ್ವಯಂ ಪರಂ
ಖಂಡಮತ್ರ ವಿಮಲಂ ಪಠೇನ್ನರಃ ।
ಸತ್ಯಬೋಧಸುಖಲಕ್ಷಣಂ
ಸತ್ಯಮೇವ ಝಟಿತಿ ಪ್ರಯಾತಿ ಹಿ ॥ 83 ॥
ಮದುಕ್ತಸಂಹಿತಾ ಪರಾ ಸಮಸ್ತದುಃಖಹಾರಿಣೀ
ನರಸ್ಯ ಮುಕ್ತಿದಾಯಿನೀ ಶಿವಪ್ರಸಾದಕಾರಿಣೀ ।
ಸಮಸ್ತವೇದಸಾರತಃ ಸುನಿರ್ಮಿತಾಽತಿಶೋಭನಾ
ಮಹತ್ತರಾನುಭೂತಿಮದ್ಭಿರಾದೃತಾ ನ ಚಾಪರೈಃ ॥ 84 ॥
ಮದುಕ್ತಸಂಹಿತಾ ತು ಯಾ ತಯಾ ವಿರುದ್ಧಮಸ್ತಿ ಚೇ-
ದನರ್ಥಕಂ ಹಿ ತದ್ಬುಧಾ ವಚಃ ಪ್ರಯೋಜನಾಯ ನ ।
ಶ್ರುತಿಪ್ರಮಾಣರೂಪಿಣೀ ಸುಸಂಹಿತಾ ಮಯೋದಿತಾ
ಶ್ರುತಿಪ್ರಮಾಣಮೇವ ಸಾ ಮಹಾಜನಸ್ಯ ಸಂತತಂ ॥ 85 ॥
ಮದುಕ್ತಸಂಹಿತಾಮಿಮಾಮತಿಪ್ರಿಯೇಣ ಮಾನವಃ
ಪಠನ್ನ ಯಾತಿ ಸಂಸೃತಿಂ ಪ್ರಯಾತಿ ಶಂಕರಂ ಪರಂ ।
ಅತಶ್ಚ ಶೋಭನಾಮಿಮಾಮಹರ್ನಿಶಂ ಸಮಾಹಿತಃ
ಶ್ರುತಿಪ್ರಮಾಣವತ್ಪಠೇದತಂದ್ರಿತಃ ಸ್ವಮುಕ್ತಯೇ ॥ 86 ॥
ಪುರಾಣಸಂಹಿತಾಮಿಮಾಮತಿಪ್ರಿಯೇಣ ಯಃ ಪುಮಾನ್
ಶ್ರುಣೋತಿ ಸಂಸೃತಿಂ ಪುನರ್ನ ಯಾತಿ ಯಾತಿ ಶಂಕರಂ ।
ಪರಾನುಭೂತಿರದ್ವಯಾ ವಿಜಾಯತೇ ಚ ತಸ್ಯ ಸಾ
ಶಿವಾ ಚ ವಾಚಿ ನೃತ್ಯತಿ ಪ್ರಿಯೇಣ ಶಂಕರೋಽಪಿ ಚ ॥ 87 ॥
ಸತ್ಯಪೂರ್ಣಸುಖಬೋಧಲಕ್ಷಣಂ
ತತ್ತ್ವಮರ್ಥವಿಭವಂ ಸನಾತನಂ ।
ಸತ್ಸ್ವರೂಪಮಶುಭಾಪಹಂ ಶಿವಂ
ಭಕ್ತಿಗಮ್ಯಮಮಲಂ ಸದಾ ನುಮಃ ॥ 88 ॥
ಯಾಽನುಭೂತಿರಮಲಾ ಸದೋದಿತಾ
ವೇದಮಾನನಿರತಾ ಶುಭಾವಹಾ ।
ತಾಮತೀವ ಸುಖದಾಮಹಂ ಶಿವಾಂ
ಕೇಶವಾದಿಜನಸೇವಿತಾಂ ನುಮಃ ॥ 89 ॥
ವೇದಪದ್ಮನಿಕರಸ್ಯ ಭಾಸ್ಕರಂ
ದೇವದೇವಸದೃಶಂ ಘೃಣಾನಿಧಿಂ ।
ವ್ಯಾಸಮಿಷ್ಟಫಲದಂ ಗುರುಂ ನುಮಃ
ಶೋಕಮೋಹವಿಷರೋಗಭೇಷಜಂ ॥ 90 ॥
ಯೇ ವೇದವೇದಾಂತಧನಾ ಮಹಾಜನಾಃ
ಶಿವಾಭಿಮಾನೈಕನಿರಸ್ತಕಿಲ್ಬಿಷಾಃ ।
ನಮಾಮಿ ವಾಚಾ ಶಿರಸಾ ಹೃದಾ ಚ ತಾನ್
ಭವಾಹಿವೇಗಸ್ಯ ನಿವಾರಕಾನಹಂ ॥ 91 ॥
॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಸ್ಕಾಂದಪುರಾಣೇ ಸೂತಸಂಹಿತಾಯಾಂ ಚತುರ್ಥಸ್ಯ
ಯಜ್ಞವೈಭವಖಂಡಸ್ಯೋಪರಿಭಾಗೇ ಸೂತಗೀತಾಯಾಂ
ಸರ್ವವೇದಾಂತಸಂಗ್ರಹೋ ನಾಮಾಷ್ಟಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 8 ॥
ಸೂತಗೀತಾ ಸಮಾಪ್ತಾ ।
ಓಂ ತತ್ಸತ್
– Chant Stotra in Other Languages –
Suta Gita in Sanskrit – English – Bengali – Gujarati – Kannada – Malayalam – Odia – Telugu – Tamil