॥ Bhartrihari’s Vijnana Shataka Odia Lyrics ॥
ଵିଜ୍ଞାନଶତକଂ ପାଠକସ୍ୟ କ୍ରମ ଭର୍ତୃହରିକୃତ
ଵିଗଲଦମଲଦାନଶ୍ରେଣିସୌରଭ୍ୟଲୋଭୋ-
ପଗତମଧୁପମାଲାଵ୍ୟାକୁଲାକାଶଦେଶଃ ।
ଅଵତୁ ଜଗଦଶେଷଂ ଶଶ୍ଵଦୁଗ୍ରାତ୍ମଦର୍ୟ୍ୟୋ ?
ଵିପୁଲପରିଘଦନ୍ତୋଦ୍ଦଣ୍ଡଶୁଣ୍ଡୋ ଗଣେଶଃ ॥ ୧-୧ ॥
ୟତ୍ସତ୍ତୟା ଶୁଚି ଵିଭାତି ୟଦାତ୍ମଭାସା
ପ୍ରଦ୍ୟୋତିତଂ ଜଗଦଶେଷମପାସ୍ତଦୋଷମ୍ ।
ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ନିଷ୍କଲମସଙ୍ଗମପାରସୌଖ୍ୟଂ
ପ୍ରତ୍ୟଗ୍ଭଜେ ପରମମଙ୍ଗଲମଦ୍ଵିତୀୟମ୍ ॥ ୨-୨ ॥
ହେ ପୁତ୍ରାଃ ଵ୍ରଜତାଭୟଂ ୟତ ଇତୋ ଗେହଂ ଜନନ୍ୟା ସମଂ
ରାଗଦ୍ଵେଷମଦାଦୟୋ ଭଵତୁ ଵଃ ପନ୍ଥାଃ ଶିଵୋଽମାୟୟା ।
କାଶୀଂ ସାମ୍ପ୍ରତମାଗତୋଽହମହହ କ୍ଲେଶେନ ହାତୁଂ ଵପୁଃ
ସର୍ଵାନର୍ଥଗୃହଂ ସୁପର୍ଵତଟିନୀଵୀଚିଶ୍ରିୟାମଣ୍ଡିତାମ୍ ॥ ୩-୧୦୧ ॥
ତୀର୍ଥାଵସ୍ଥାନଜନ୍ୟଂ ନ ଭଵତି ସୁକୃତଂ ଦୁଷ୍କୃତୋନ୍ମୂଲନଂ ଵା
ୟସ୍ମାଦାଭ୍ୟାଂ ଵିହୀନଃ ଶ୍ରୁତିସମଧିଗତଃ ପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମା ଜନାନାମ୍ ।
ସର୍ଵେଷାମଦ୍ଵିତୀୟୋ ନିରତିଶୟସୁଖଂ ୟଦ୍ୟପି ସ୍ଵପ୍ରକାଶା-
ସ୍ତୀର୍ଥେ ଵିଦ୍ୟାସ୍ତଥାପି ସ୍ପୃହୟତି ତପସେ ୟତ୍ତଦାଶ୍ଚର୍ୟହେତୁଃ ॥ ୪-୬୪ ॥
ପ୍ରଜ୍ଞାଵନ୍ତୋଽପି କେଚିଚ୍ଚିରମୁପନିଷଦାଦ୍ୟର୍ଥକାରା ୟତନ୍ତୋ
ଵ୍ୟାକୁର୍ଵନ୍ତୋଽପି କେଚିଦ୍ଦଲିତପରମତା ୟଦ୍ୟପି ଜ୍ଞାତତତ୍ତ୍ଵାଃ ।
ତୀର୍ଥେ ତୀର୍ଥଂ ତଥାପି ଭ୍ରମଣରସିକତାଂ ନୋ ଜହତ୍ୟଧ୍ଵଖେଦା
ୟତ୍ତତ୍କଷ୍ଟଂ ଵିଧତ୍ତେ ମମ ମନସି ସଦା ପଶ୍ୟତସ୍ତତ୍ର କୃତ୍ୟମ୍ ॥ ୫-୬୩ ॥
ୟାଵତ୍ତେ ୟମକିଙ୍କରାଃ କରତଲକ୍ରୂରାସିପାଶାଦୟୋ
ଵୁର୍ଦାନ୍ତାଃ ସୃଣିରାଜଦୀର୍ଘସୁନଖା ଦଂଷ୍ଟ୍ରାକରାଲାନନାଃ ।
ନାକର୍ଷନ୍ତି ନରାନ୍ଧନାଦିରହିତାନ୍ୟତ୍ତାଵଦିଷ୍ଟେଚ୍ଛୟା
ୟୁଷ୍ମାଭିଃ କ୍ରିୟତାଂ ଧନସ୍ୟ କୃପଣାସ୍ତ୍ୟାଗଃ ସୁପର୍ଵାଦିଷୁ ॥ ୬-୩୨ ॥
ଆଢ୍ୟଃ କଶ୍ଚିଦପଣ୍ଡିତୋଽପି ଵିଦୁଷାଂ ସେଵ୍ୟଃ ସଦା ଧାର୍ମିକୋ
ଵିଶ୍ଵେଷାମୁପଜାରକୋ ମୃଗଦୃଶାମାନନ୍ଦକନ୍ଦାକରଃ ।
କର୍ପୂରଦ୍ୟୁତିକୀର୍ତିଭୂଷିତହରିଦ୍ଭୂମଣ୍ଡଲେ ଗୀୟତେ
ଶଶ୍ଵଦ୍ଦ୍ଵନ୍ଦିଜନୈର୍ମହୀତନୁଭୃତଃ ପୁଣ୍ୟୈର୍ନ କସ୍ୟୋଦୟଃ ॥ ୭-୮୨ ॥
ୟମାରାଧ୍ୟାରାଧ୍ୟଂ ତ୍ରିଭୁଵନଗୁରୋରାପ୍ତଵସତିଃ
ଧ୍ରୁଵୋ ଜ୍ୟୋତିଶ୍ଚକ୍ରେ ସୁଚିରମନଵଦ୍ୟଂ ଶିଶୁରପି ।
ଅଵାପ ପ୍ରଲ୍ହାଦଃ ପରମପଦମାରାଧ୍ୟ ୟମିତଃ
ସ କସ୍ୟାଲଂ କ୍ଲେଶୋ ହରତି ନ ହରିଃ କୀର୍ତିତଗୁଅଣଃ ॥ ୮-୧୯ ॥
କୋ ଦେଵୋ ଭୁଵନୋଦୟାଵନକରୋ ଵିଶ୍ଵେଶ୍ଵରୋ ଵିଦ୍ୟତେ
ୟସ୍ୟାଜ୍ଞାଵଶଵର୍ତିନୋ ଜଲଧିୟୋ ନାପ୍ଲାଵୟନ୍ତି କ୍ଷିତିମ୍ ।
ଇତ୍ୟାମ୍ନାତମପୀଶ୍ଵରଂ ସୁରଶିରୋରତ୍ନଂ ଜଗତ୍ସାକ୍ଷିଣଂ
ସର୍ଵଜ୍ଞଂ ଧନୟୌଵନୋଦ୍ଘତମନା ନୋ ମନ୍ୟତେ ବାଲିଶଃ ॥ ୯-୭୮ ॥
କସ୍ୟେମୌ ପିତରୌ ମନୋଭଵଵତା ତାପେନ ସଂୟୋଜିତା-
ଵନ୍ୟୋନ୍ୟଂ ତନୟାଦିକଂ ଜନୟତୋ ଭୂମ୍ୟାଦିଭୂତାତ୍ମଭିଃ ।
ଇତ୍ଥଂ ଦୁଃସ୍ଥମତିର୍ମନୋଭଵରତିର୍ୟୋ ମନ୍ୟତେ ନାସ୍ତିକଃ
ଶାନ୍ତିସ୍ତସ୍ୟ କଥଂ ଭଵେଦ୍ଘନଵତୋ ଦୁଷ୍କର୍ମଧର୍ମଶ୍ରମାତ୍ ॥ ୧୦-୭୯ ॥
ଦେହାଦ୍ୟାତ୍ମମତାନୁସାରି ଭଵତାଂ ୟଦ୍ୟସ୍ତି ମୁଗ୍ଧଂ ମତଂ
ଵେଦଵ୍ୟାସଵିନିନ୍ଦିତଂ କଥମହୋ ପିତ୍ରାଦ୍ୟପତ୍ୟେ ତଦା ।
ଦାହାଦିଃ କ୍ରିୟତେ ଵିଶୁଦ୍ଧଫଲକୋ ୟୁଷ୍ମାଭିରୁଦ୍ଵେଜିତୈଃ
ଶୋକେନାର୍ଥପରାୟଣୈରପସଦୈର୍ଦୃଷ୍ଟାର୍ଥମାତ୍ରାର୍ଥିଭିଃ ॥ ୧୧-୩୩ ॥
ଵିପଶ୍ଚିଦ୍ଦେହାଦୌ କ୍ଵଚିଦପି ମମତ୍ଵଂ ନ କୁରୁତେ
ପରବ୍ରହ୍ମଧ୍ୟାତା ଗଗନନଗରାକାରସଦୃଶେ ।
ନିରସ୍ତାହଙ୍କାରଃ ଶ୍ରୁତିଜନିତଵିଶ୍ଵାସମୁଷିତୋ
ନିରାତଙ୍କୋଽଵ୍ୟଗ୍ରଃ ପ୍ରକୃତିମଧୁରାଲାପଚତୁରଃ ॥ ୧୨-୧୨ ॥
ନିତ୍ୟାନିତ୍ୟପଦାର୍ଥତତ୍ତ୍ଵଵିଷୟେ ନିତ୍ୟଂ ଵିଚାରଃ ସତାଂ
ସଂସର୍ଗେ ମିତଭାଷିତା ହିତମିତାହାରୋଽନହଙ୍କାରିତା ।
କାରୁଣ୍ୟଂ କୃପଣେ ଜନେ ସୁଖିଜନେ ପ୍ରୀତିଃ ସଦା ୟସ୍ୟ ସ
ପ୍ରାୟେଣୈଵ ତପଃ କରୋତି ସୁକୃତୀ ଚେତୋମୁକୁନ୍ଦପ୍ରିୟଃ ॥ ୧୩-୨୭ ॥
ସଂସାରେଽପି ପରୋପକାରକରଣଖ୍ୟାତଵ୍ରତା ମାନଵା
ୟେ ସମ୍ପତ୍ତିଗୃହା ଵିଚାରଚତୁରା ଵିଶ୍ଵେଶ୍ଵରାରାଧକାଃ ।
ତେଽପ୍ୟେନଂ ଭଵସାଗରଂ ଜନିମୃତିଗ୍ରାହାକୁଲଂ ଦୁସ୍ତରଂ
ଗମ୍ଭୀରଂ ସୁତରାଂ ତରନ୍ତି ଵିଵିଧଵ୍ୟାଧ୍ୟାଧିଵୀଚୀମୟମ୍ ॥ ୧୪-୩୦ ॥
ଧନ୍ୟା ଏତେ ପୁମାଂସୋ ୟଦୟମହମିତି ତ୍ୟକ୍ତଚେତୋଵିକଲ୍ପା
ନିଶ୍ଶଙ୍କଂ ସଂଚରନ୍ତୋ ଵିଦଧତି ମଲିନଂ କର୍ମ କାମପ୍ରୟୁକ୍ତାଃ ।
ଜାନନ୍ତୋଽପ୍ୟର୍ଥହୀନଂ ଜଗଦିଦମଖିଲଂ ଭ୍ରାନ୍ତଵଦ୍ଦ୍ଵୈତଜାଲଂ
ରାଗଦ୍ଵେଷାଦିମନ୍ତୋ ଵୟମୟମିତି ହା ନ ତ୍ୟଜନ୍ତେଽଭିମାନମ୍ ॥ ୧୫-୬୨ ॥
ନ ଚେତ୍ତେ ସାମର୍ଥ୍ୟଂ ଭଵନମରଣାତଙ୍କହରଣେ
ମନୋଽନିର୍ଦିଷ୍ଟେଽସ୍ମିନ୍ନଵଗତଗୁଣେ ଜ୍ଞାତୁମକଲେ ।
ତଦା ମେଘଶ୍ୟାମଂ କମଲଦଲଦୀର୍ଘାକ୍ଷମମଲଂ
ଭଜସ୍ଵ ଶ୍ରୀରଙ୍ଗଂ ଶରଦମୃତଧାମାଧିକମୁଖମ୍ ॥ ୧୬-୧୬ ॥
ଭ୍ରାତଃ ଶାନ୍ତଂ ପ୍ରଶାନ୍ତଂ କ୍ଵଚିଦପି ନିପତନ୍ମିତ୍ର ରେ ଭୂଧରାଗ୍ରେ
ଗ୍ରୀଷ୍ମେ ଧ୍ୟାନାୟ ଵିଷ୍ଣୋଃ ସ୍ପୃହୟସି ସୁତରାଂ ନିର୍ଵିଶଙ୍କେ ଗୁହାୟାମ୍ ।
ଅନ୍ଵେଷ୍ୟାନ୍ତାଦୃଗତ୍ର କ୍ଷିତିଵଲୟତଲେ ସ୍ଥାନମୁନ୍ମୂଲ ୟାଵ-
ତ୍ସଂସାରାନର୍ଥଵୃକ୍ଷଂ ପ୍ରଥିତତମମହାମୋହମୂଲଂ ଵିଶାଲମ୍ ॥ ୧୭-୪୯ ॥
ଵିଶ୍ଵେଶ୍ଵରେ ଭଵତି ଵିଶ୍ଵଜନୀନଜନ୍ମ-
ଵିଶ୍ଵମ୍ଭରେ ଭଗଵତି ପ୍ରଥିତପ୍ରଭାଵେ ।
ୟୋ ଦତ୍ତଚିତ୍ତଵିଷୟଃ ସୁକୃତୀ କୃତାର୍ଥୋ
ୟତ୍ର କ୍ଵଚିତ୍ପ୍ରତିଦିନଂ ନିଵସନ୍ ଗୃହାଦୌ ॥ ୧୮-୫୪ ॥
ଧ୍ୟାନଵ୍ୟଗ୍ରଂ ଭଵତୁ ତଵ ହୃତ୍ତିଷ୍ଠତୋ ୟତ୍ର ତତ୍ର
ଶ୍ରୀମଦ୍ଵିଷ୍ଣୋସ୍ତ୍ରିଭୁଵନପତେର୍ନିତ୍ୟମାନନ୍ଦମୂର୍ତେଃ ।
ଲକ୍ଷ୍ମୀଚେତଃକୁମୁଦଵିପୁଲାନନ୍ଦପୀୟୂଷଧାମ୍ନୋ
ମେଘଚ୍ଛାୟାପ୍ରତିଭଟତନୋଃ କ୍ଲେଶସିନ୍ଧୁଂ ତିତୀର୍ଷୋଃ ॥ ୧୯-୩୬ ॥
କାମାଦିତ୍ରିକମେଵ ମୂଲମଖିଲକ୍ଲେଶସ୍ୟ ମାୟୋଦ୍ଭଵଂ
ମର୍ତ୍ୟାନାମିତି ଦେଵମୌଲିଵିଲସଦ୍ଭାଜିଷ୍ଣୁଚୂଡାମଣିଃ ।
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣୋ ଭଗଵାନଵୋଚଦଖିଲପ୍ରାଣିପ୍ରିୟୋ ମତ୍ପ୍ରଭୁ-
ର୍ୟସ୍ମାତ୍ତତ୍ତ୍ରିକମୁଦ୍ୟତେନ ମନସା ହେୟଂ ପୁମର୍ଥାର୍ଥିନା ॥ ୨୦-୯୭ ॥
କାମସ୍ୟାପି ନିଦାନମାହୁରପରେ ମାୟାଂ ମହାଶାସନା
ନିଶ୍ଚିତ୍କାଂ ସକଲପ୍ରପଞ୍ଚରଚନାଚାତୁର୍ୟଲୀଲାଵତୀମ୍ ।
ୟତ୍ସଙ୍ଗାଦ୍ଭଗଵାନପି ପ୍ରଭଵତି ପ୍ରତ୍ୟଙ୍ମହାମୋହହା
ଶ୍ରୀରଙ୍ଗୋ ଭୁଵନୋଦୟାଵନଲୟଵ୍ୟାପାରଚକ୍ରେକ୍ରିୟାଃ ॥ ୨୧-୮୫ ॥
ୟଦଧ୍ୟସ୍ତଂ ସର୍ଵଂ ସ୍ରଜି ଭୁଜଗଵଦ୍ଭାତି ପୁରତୋ
ମହାମାୟୋଦ୍ଗୀର୍ଣଂ ଗଗନପଵନାଦ୍ୟଂ ତନୁଭୃତାମ୍ ।
ଭଵେତ୍ତସ୍ୟା ଭ୍ରାନ୍ତେର୍ମୁରରିପୁରଧିଷ୍ଠାନମୁଦୟେ
ୟତୋ ନସ୍ୟାଦ୍ଭ୍ରାନ୍ତିର୍ନିରଧିକରଣା କ୍ଵାପି ଜଗତି ॥ ୨୨-୨୪ ॥
ଵିୟଦ୍ଭୂତଂ ଭୂତଂ ୟଦଵନଲଭଂ ? ଚାଖିଲମିଦଂ
ମହାମାୟାସଙ୍ଗାଦ୍ଭୁଜଗ ଇଵ ରଜ୍ଵାଂ ଭ୍ରମକରମ୍ ।
ତଦତ୍ୟନ୍ତାଲ୍ହାଦଂ ଵିଜରମମରଂ ଚିନ୍ତୟ ମନଃ
ପରବ୍ରହ୍ମାଵ୍ୟଗ୍ରଂ ହରିହରସୁରାଦ୍ୟୈରଵଗତମ୍ ॥ ୨୩-୧୫ ॥
ଚିଦ୍ରତ୍ନମତ୍ର ପତିତଂ ଵପୁରନ୍ଧକୂପେ
ପୁଂସୋ ଭ୍ରମାଦନୁପମଂ ସହନୀୟତେଜଃ ।
ଉଦ୍ଧୃତ୍ୟ ୟୋ ଜଗତି ତଦ୍ଭଵିତା କୃତାର୍ଥୋ
ମନ୍ୟେ ସ ଏଵ ସମୁପାସିତଵିଶ୍ଵନାଥଃ ॥ ୨୪-୫୫ ॥
ସ୍ଵାନ୍ତଵ୍ୟୋମ୍ନି ନିରସ୍ତକଲ୍ମଷଘନେ ସଦ୍ବୁଦ୍ଧିତାରାଵଲୀ-
ସନ୍ଦୀପ୍ତେ ସମୁଦେତି ଚେନ୍ନିରୁପମାନନ୍ଦପ୍ରଭାମଣ୍ଡଲଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାନସୁଧାକରଃ କଵଲିତାଵିଦ୍ୟାନ୍ଧକାରସ୍ତଦା
କ୍ଵ ଵ୍ୟୋମ କ୍ଵ ସଦାଗତିଃ କ୍ଵ ହୁତଭୁକ୍ କ୍ଵାମ୍ଭାଃ କ୍ଵ ସର୍ଵଂସହା ॥ ୨୫-୫୩ ॥
କ୍ଵାହଂ ବ୍ରହ୍ମେତି ଵିଦ୍ୟା ନିରତିଶୟସୁଖଂ ଦର୍ଶୟନ୍ତୀ ଵିଶୁଦ୍ଧଂ
କୂଟସ୍ଥଂ ସ୍ଵପ୍ରକାଶଂ ପ୍ରକୃତି ସୁଚରିତା ଖଣ୍ଡୟନ୍ତୀ ଚ ମାୟାମ୍ ।
କ୍ଵାଵିଦ୍ୟାହଂ ମମେତି ସ୍ଥଗିତପରସୁଖା ଚିତ୍ତଭିତ୍ତୌ ଲିଖନ୍ତୀ
ସର୍ଵାନର୍ଥାନନର୍ଥାନ୍ ଵିଷୟଗିରିଭୁଵା ଵାସନାଗୈରିକେଣ ॥ ୨୬-୯୧ ॥
ଚିଦେଵ ଧ୍ୟାତଵ୍ୟା ସତତମନଵଦ୍ୟା ସୁଖତନୁ-
ର୍ନିରାଧାରା ନିତ୍ୟା ନିରଵଧିରଵିଦ୍ୟାଦିରହିତା ।
ଅନାସ୍ଥାମାସ୍ଥାୟ ଭ୍ରମଵପୁଷି ସର୍ଵତ୍ର ଵିଷୟେ
ସଦା ଶେଷଵ୍ୟାଖ୍ୟାନିପୁଣମତିଭିଃ ଖ୍ୟାତୟତିଭିଃ ॥ ୨୭-୭୫ ॥
ନିଷ୍କାମା ମୁନୟଃ ପରାଵରଦୃଶୋ ନିର୍ଧୂତପାପ୍ମୋଦୟା
ନିଃସଙ୍ଗା ନିରହଙ୍କୃତା ନିରୁପମାନନ୍ଦଂ ପରଂ ଲେଭିରେ ।
ୟଦ୍ଗତ୍ଵା ନ ଲୁଠନ୍ତି ମାତୃଜଠରେ ଦୁଃଖାକରେ ମାନଵା
ଦୁର୍ଗନ୍ଧେ ପୁନରେତ୍ୟକାମମକରେ ସଂସାରପାଥୋନିଧୌ ॥ ୨୮-୮୪ ॥
ସ୍ଵାନ୍ତଵ୍ୟୋମ୍ନି ନିରସ୍ତକଲ୍ମଷଘନେ ସଦ୍ବୁଦ୍ଧିତାରାଵଲୀ-
ସନ୍ଦୀପ୍ତେ ସମୁଦେତି ଚେନ୍ନିରୁପମାନନ୍ଦପ୍ରଭାମଣ୍ଡଲଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାନସୁଧାକରଃ କଵଲିତାଵିଦ୍ୟାନ୍ଧକାରସ୍ତଦା
କ୍ଵ ଵ୍ୟୋମ କ୍ଵ ସଦାଗତିଃ କ୍ଵ ହୁତଭୁକ୍ କ୍ଵାମ୍ଭାଃ କ୍ଵ ସର୍ଵଂସହା ॥ ୫୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମାମୃତଂ ଭଜ ସଦା ସହଜପ୍ରକାଶଂ
ସର୍ଵାନ୍ତରଂ ନିରଵଧି ପ୍ରଥିତପ୍ରଭାଵମ୍ ।
ୟଦ୍ୟସ୍ତି ତେ ଜିଗମିଷା ସହସା ଭଵାବ୍ଧେଃ
ପାରେ ପରେ ପରମଶର୍ମଣି ନିଷ୍କଲଙ୍କେ ॥ ୨୯-୪ ॥
ଚିଦେଵ ଧ୍ୟାତଵ୍ୟା ସତତମନଵଦ୍ୟା ସୁଖତନୁ-
ର୍ନିରାଧାରା ନିତ୍ୟା ନିରଵଧିରଵିଦ୍ୟାଦିରହିତା ।
ଅନାସ୍ଥାମାସ୍ଥାୟ ଭ୍ରମଵପୁଷି ସର୍ଵତ୍ର ଵିଷୟେ
ସଦା ଶେଷଵ୍ୟାଖ୍ୟାନିପୁଣମତିଭିଃ ଖ୍ୟାତୟତିଭିଃ ॥ ୩୦-୨୫ ॥
ୟତ୍ସାକ୍ଷାଦଭିଧାତୁମକ୍ଷମତୟା ଶବ୍ଦାଦ୍ୟନାଲିଙ୍ଗିତଂ
କୂଟସ୍ଥଂ ପ୍ରତିପାଦୟନ୍ତି ଵିଲୟଦ୍ଵାରା ପ୍ରପଞ୍ଚସ୍ରଜଃ ।
ମୋକ୍ଷାୟ ଶ୍ରୁତୟୋ ନିରସ୍ତଵିଧୟୋ ଧ୍ୟାନସ୍ୟ ଚୋଚ୍ଛିତ୍ତୟେ
ତତ୍ରାଦ୍ଵୈତଵନେ ସଦା ଵିଚରତାଚ୍ଚେତଃ କୁରଙ୍ଗଃ ସତାମ୍ ॥ ୩୧-୧୦୨ ॥
ତୁଲ୍ୟାର୍ଥେନ ତ୍ଵମୈକ୍ୟଂ ତ୍ରିଭୁଵନଜନକସ୍ତତ୍ପଦାର୍ଥଃପ୍ରପଦ୍ୟ
ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଂ ମୋହଜନ୍ମ ତ୍ୟଜତି ଭଗଵତି ତ୍ଵଂପଦାର୍ଥୋଽପି ଜୀଵଃ ।
ଶ୍ରୁତ୍ୟାଚାର୍ୟପ୍ରସାଦାନ୍ନିରୁପମଵିଲସଦ୍ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ୟୈସ୍ତଦୈକ୍ୟଂ
ପ୍ରାପ୍ୟାନନ୍ଦପ୍ରତିଷ୍ଠୋ ଭଵତି ଵିଗଲିତାନାଦ୍ୟଵିଦ୍ୟୋପରୀହଃ ॥ ୩୨-୮୬ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମୀତି ସ୍ଫୁରଦମଲବୋଧୋ ୟଦି ଭଵେ-
ତ୍ପୁମାନ୍ପୁଣ୍ୟୋଦ୍ରେକାଦୁପଚିତପରାନର୍ଥଵିରତିଃ ।
ତଦାନୀଂ କ୍ଵାଵିଦ୍ୟା ଭୃଶମସହମାନୌପନିଷଦଂ
ଵିଚାରଂ ସଂସାରଃ କ୍ଵ ଚ ଵିଵିଧଦୁଃଖୈକଵସତିଃ ॥ ୩୩-୯୨ ॥
ହିତ୍ଵା ଵିଶ୍ଵାଦ୍ୟଵସ୍ଥାଃ ପ୍ରକୃତିଵିଲସିତା ଜାଗ୍ରଦାଦ୍ୟୈର୍ଵିଶେଷୈଃ
ସାର୍ଧଂ ଚୈତନ୍ୟଧାତୌ ପ୍ରକୃତିମପି ସମଂ କାର୍ୟଜାତୈରଶେଷୈଃ ।
ଜ୍ଞାନାନନ୍ଦଂ ତୁରୀୟଂ ଵିଗଲିତଗୁଣକଂ ଦେଶକାଲାଦ୍ୟତୀତଂ
ସ୍ଵାତ୍ମାନଂ ଵୀତନିଦ୍ରଃ ସତତମଧିକୃତଶ୍ଚିନ୍ତୟେଦଦ୍ଵିତୀୟମ୍ ॥ ୩୪-୮୮ ॥
ସଂନ୍ୟାସୋ ଵିହିତସ୍ୟ କେଶଵପଦଦ୍ଵନ୍ଦ୍ଵେ ଵ୍ୟଧାୟି ଶ୍ରୁତା
ଵେଦାନ୍ତା ନିରଵଦ୍ୟନିଷ୍କଲପରାନନ୍ଦାଃ ସୁନିଷ୍ଠାଶ୍ଚିରମ୍ ।
ସଂସାରେ ଵଧବନ୍ଧଦୁଃଖବହୁଲେ ମାୟାଵିଲାସେଽଵ୍ୟୟଂ
ବ୍ରହ୍ମାସ୍ମୀତି ଵିହାୟ ନାନ୍ୟଦଧୁନା କର୍ତଵ୍ୟମାସ୍ତେ କ୍ଵଚିତ୍ ॥ ୩୫-୮୭ ॥
ଅଗ୍ରେପଶ୍ଚାଦଧସ୍ତାଦୁପରି ଚ ପରିତୋ ଦିକ୍ଷୁ ଧାନ୍ୟାସ୍ଵନାଦିଃ
କୂଟସ୍ଥା ସଂଵିଦେକା ସକଲତନୁଭୃତାମନ୍ତରାତ୍ମାନିୟନ୍ତ୍ରୀ ।
ୟସ୍ୟାନନ୍ଦସ୍ଵଭାଵା ସ୍ଫୁରତି ଶୁଭଧିୟଃ ପ୍ରତ୍ୟହଂ ନିଷ୍ପ୍ରପଞ୍ଚା
ଜୀଵନ୍ମୁକ୍ତଃ ସ ଲୋକେ ଜୟତି ଗତମହାମୋହଵିଶ୍ଵପ୍ରପଞ୍ଚଃ ॥ ୩୬-୯୦ ॥
ତେ ଧନ୍ୟା ଭୁଵନେ ସୁଶିକ୍ଷିତପରବ୍ରହ୍ମାତ୍ମଵିଦ୍ୟାଜନା
ଲୋକାନାମନୁରଞ୍ଜକା ହରିକଥାପୀୟୂଷପାନପ୍ରିୟାଃ ।
ୟେଷାଂ ନାକତରଙ୍ଗିଣୀତଟଶିଲାବଦ୍ଧାସନାନାଂ ସତାଂ
ପ୍ରାଣା ୟନ୍ତି ଲୟଂ ସୁଖେନ ମନସା ଶ୍ରୀରଙ୍ଗଚିନ୍ତାଭୃତାମ୍ ॥ ୩୭-୧୦୦ ॥
ଶିଵ ଶିଵ ମହାଭ୍ରାନ୍ତିସ୍ଥାନଂ ସତାଂ ଵିଦୁଷାମପି
ପ୍ରକୃତିଚପଲା ଧାତ୍ରା ସୃଷ୍ଟାଃ ସ୍ତ୍ରିୟୋ ହରିଣୀଦୃଶଃ ।
ଵିଜହତି ଧନଂ ପ୍ରାଣୈଃ ସାକଂ ୟତସ୍ତଦଵାପ୍ତୟେ
ଜଗତି ମନୁଜା ରାଗାକୃଷ୍ଟାସ୍ତଦେକପରାୟଣାଃ ॥ ୩୮-୫୮ ॥
ହରତି ଵପୁଷଃ କାନ୍ତିଂ ପୁଂସଃ କରୋତି ବଲକ୍ଷିତିଂ
ଜନୟତି ଭୃଶଂ ଭ୍ରାନ୍ତିଂ ନାରୀ ସୁଖାୟ ନିଷେଵିତା ।
ଵିରତିଵିରସା ଭୁକ୍ତା ୟସ୍ମାତ୍ତତୋ ନ ଵିଵେକିଭି-
ର୍ଵିଷୟଵିରସୈଃ ସେଵ୍ୟା ମାୟାସମାଶ୍ରିତଵିଗ୍ରହା ॥ ୩୯-୫୯ ॥
କମଲଵଦନା ପୀନୋତ୍ତୁଙ୍ଗଂ ଘଟାକୃତି ବିଭ୍ରତୀ
ସ୍ତନୟୁଗମିୟଂ ତନ୍ଵୀ ଶ୍ୟାମା ଵିଶାଲଦୃଗଞ୍ଚଲା ।
ଵିଶଦଦଶନା ମଧ୍ୟକ୍ଷାମା ଵୃଥେତି ଜନାଃ ଶ୍ରମଂ
ଵିଦଧତି ମୁଧାରାଗାଦୁଚ୍ଚୈରନୀଦୃଶଵର୍ଣନେ ॥ ୪୦-୬୦ ॥
ୟଦ୍ୟେତା ମଦନେଷଵୋ ମୃଗଦୃଶଶ୍ଚେତଃକୁରଙ୍ଗାରୟୋ
ଧୀରାଣାମପି ନୋ ଭଵେୟୁରବଲାଃ ସଂସାରମାୟାପୁରେ ।
କୋ ନାମାମୃତସାଗରେ ନ ରମତେ ଧୀରସ୍ତଦା ନିର୍ମଲେ
ପୂର୍ଣାନନ୍ଦମହୋର୍ମିରମ୍ୟନିକରେ ରାଗାଦିନକ୍ରୋଜ୍ଝିତେ ॥ ୪୧-୫୬ ॥
ବାଲେୟଂ ବାଲଭାଵଂ ତ୍ୟଜତି ନ ସୁଦତି ୟତ୍କଟାକ୍ଷୈର୍ଵିଶାଲୈ-
ରସ୍ମାନ୍ଵିଭ୍ରାମୟନ୍ତୀ ଲସଦଧରଦଲାକ୍ଷିପ୍ତଚୂତପ୍ରଵାଲା ।
ନେତୁଂ ଵାଞ୍ଛତ୍ୟକାମାନ୍ ସ୍ଵସଦନମଧୁନା କ୍ରୀଡିତୁଂ ଦତ୍ତଚିତ୍ତାନ୍
ପୁଷ୍ୟନ୍ନୀଲୋତ୍ପଲୋତ୍ପଲାଭେ ମୁରଜିତି କମଲାଵଲ୍ଲଭେ ଗୋପଲୀଲେ ॥ ୪୨-୫୭ ॥
ଜନୟତି ସୁତଂ କଞ୍ଚିନ୍ନାରୀ ସତୀ କୁଲଭୂଷଣଂ
ନିରୁପମଗୁଣୈଃ ପୁଣ୍ୟାତ୍ମାନଂ ଜଗତ୍ପରିପାଲକମ୍ ।
କଥମପି ନ ସାଽନିନ୍ଦ୍ୟା ଵନ୍ଦ୍ୟା ଭଵେନ୍ମହତାଂ ୟତଃ ।
ସୁରସରିଦିଵ ଖ୍ୟାତା ଲୋକେ ପଵିତ୍ରିତଭୂତଲା ॥ ୪୩-୬୧ ॥
କିଂ ସ୍ଥାନସ୍ୟ ନିରୀକ୍ଷଣେନ ମୁରଜିଦ୍ଧ୍ୟାନାୟ ଭୂମଣ୍ଡଲେ
ଭ୍ରାତଶ୍ଚେଦ୍ଵିରତିର୍ଭଵେଦ୍ଦୃଢତରା ୟସ୍ୟ ସ୍ରଗାଦୌ ସଦା ।
ତସ୍ୟୈଷା ୟଦି ନାସ୍ତି ହନ୍ତ ସୁତରାଂ ଵ୍ୟର୍ଥଂ ତଦାନ୍ଵେଷଣଂ
ସ୍ଥାନସ୍ୟାନଧିକାରିଣଃ ସୁରଧୁନୀତୀରାଦ୍ରିକୁଞ୍ଜାଦିଷୁ ॥ ୪୪-୫୨ ॥
ଜାନନ୍ନେଵ କରୋତି କର୍ମ ବହୁଲଂ ଦୁଃଖାତ୍ମକଂ ପ୍ରେରିତଃ
କେନାପ୍ୟପ୍ରତିଵାଚ୍ୟଶକ୍ତିମହିନା ଦେଵେନ ମୁକ୍ତାତ୍ମନା ।
ସର୍ଵଜ୍ଞେନ ହୃଦିସ୍ଥିତେନ ତନୁମତ୍ସଂସାରରଙ୍ଗାଙ୍ଗଣେ
ମାଦ୍ୟଦ୍ବୁଦ୍ଧିନଟୀଵିନୋଦନିପୁଣୋ ନୃତ୍ୟନ୍ନଙ୍ଗପ୍ରିୟଃ ॥ ୪୫-୭୭ ॥
କର୍ତଵ୍ୟଂ ନ କରୋତି ବନ୍ଧୁଭିରପି ସ୍ନେହାତ୍ମଭିର୍ଵୋଦିତଃ
କାମିତ୍ଵାଦଭିମନ୍ୟତେ ହିତମତଂ ଧୀରୋପ୍ୟଭୀଷ୍ଟଂ ନରଃ ।
ନିଷ୍କାମସ୍ୟ ନ ଵିକ୍ରିୟା ତନୁଭୃତୋ ଲୋକେ କ୍ଵଚିଦ୍ଦୃଶ୍ୟତେ
ୟତ୍ତସ୍ମାଦୟମେଵ ମୂଲମଖିଲାନର୍ଥସ୍ୟ ନିର୍ଧାରିତମ୍ ॥ ୪୬-୮୩ ॥
ୟଦା ଦେଵାଦୀନାପି ଭଵତି ଜନ୍ମାଦି ନିୟତଂ
ମହାହର୍ମ୍ୟସ୍ଥାନେ ଲଲିତଲଲନାଲୋଲମନସାମ୍ ।
ତଦା କାମାର୍ତାନାଂ ସୁଗତିରିହ ସଂସାରଜଲଧୌ
ନିମଗ୍ନାନାମୁଚ୍ଚୈ ରତିଵିଷୟଶୋକାଦିମକରେ ॥୪୭-୧୦ ॥
ନ ଜାନୀଷେ ମୂର୍ଖ କ୍ଵଚିଦପି ହିତଂ ଲୋକମହିତଂ
ଭ୍ରମଦ୍ଭୋଗାକାଙ୍କ୍ଷାକଲୁଷିତତୟା ମୋହବହୁଲେ ।
ଜଗତ୍ୟତ୍ରାରଣ୍ୟେ ପ୍ରତିପଦମନେକାପଦି ସଦା
ହରିଧ୍ୟାନେ ଵ୍ୟଗ୍ରଂ ଭଵ ସକଲତାପୈକକଦନେ ॥ ୪୮-୧୪ ॥
ସଦ୍ଦ୍ଵଂଶୋ ଗୁଣଵାନହଂ ସୁଚରିତଃ ଶ୍ଲାଘ୍ୟାଂ କରୋତ୍ୟାତ୍ମନୋ
ନୀଚାନାଂ ଵିଦଧାତି ଚ ପ୍ରତିଦିନଂ ସେଵାଂ ଜନାନାଂ ଦ୍ଵିଜଃ ।
ୟୋଷିତ୍ତସ୍ୟ ଜିଘୃକ୍ଷୟା ସ ଚ କୁତୋ ନୋ ଲଜ୍ଜତେ ସଜ୍ଜନା-
ଲ୍ଲୋଭାନ୍ଧସ୍ୟ ନରସ୍ୟ ନୋ ଖଲୁ ସତାଂ ଦୃଷ୍ଟଂ ହି ଲଜ୍ଜାଭୟମ୍ ॥ ୪୯-୯୬ ॥
ନାନ୍ନଂ ଜୀର୍ୟତି କିଞ୍ଚିଦୌଷଧବଲଂ ନାଲଂ ସ୍ଵକାର୍ୟୋଦୟେ
ଶକ୍ତିଶ୍ଚଂକ୍ରମଣେ ନ ହନ୍ତ ଜରୟା ଜୀର୍ଣୀକୃତାୟାଂ ତନୌ ।
ଅସ୍ମାକଂ ତ୍ଵଧୁନା ନ ଲୋଚନବଲଂ ପୁତ୍ରେତି ଚିନ୍ତାକୁଲୋ
ଗ୍ଲାୟତ୍ୟର୍ଥପରାୟଣୋଽତିକୃପଣୋ ମିଥ୍ୟାଭିମାନୋ ଗୃହୀ ॥ ୫୦-୯୪ ॥
ଅଦ୍ୟଶ୍ଵୋ ଵା ମରଣମଶିଵପ୍ରାଣିନାଂ କାଲପାଶୈ-
ରାକୃଷ୍ଟାନାଂ ଜଗତି ଭଵତୋ ନାନ୍ୟଥାତ୍ଵଂ କଦାଚିତ୍ ।
ୟଦ୍ୟପ୍ୟେଵଂ ନ ଖଲୁ କୁରୁତେ ହା ତଥାପ୍ୟର୍ଥଲୋଭଂ
ହିତ୍ଵା ପ୍ରାଣୀ ହିତମଵହିତୋ ଦେଵଲୋକାନୁକୂଲମ୍ ॥ ୫୧-୩୪ ॥
ରେ ରେ ଚିତ୍ତ ମଦାନ୍ଧ ମୋହବଧିରା ମିଥ୍ୟାଭିମାନୋଦ୍ଧତା
ଵ୍ୟର୍ଥେୟଂ ଭଵତାଂ ଧନାଵନରତିଃ ସଂସାରକାରାଗୃହେ ।
ବଦ୍ଧାନାଂ ନିଗଡେନ ଗାତ୍ରମମତାସଂଜ୍ଞେନ ୟତ୍କର୍ହିଚି-
ଦ୍ଦେଵବ୍ରାହ୍ମଣଭିକ୍ଷୁକାଦିଷୁ ଧନଂ ସ୍ଵପ୍ନେଽପି ନ ଵ୍ୟେତି ଵଃ ॥ ୫୨-୩୧ ॥
ନାଭ୍ୟସ୍ତୋ ଧାତୁଵାଦୋ ନ ଚ ୟୁଵତୀଵଶୀକାରକଃ କୋପ୍ୟୁପାୟୋ
ନୋ ଵା ପୌରାଣିକତ୍ଵଂ ନ ଚ ସରସକଵିତା ନାପି ନୀତିର୍ନ ଗୀତିଃ ।
ତସ୍ମାଦର୍ଥାର୍ଥିନାଂ ୟା ନ ଭଵତି ଭଵତଶ୍ଚାତୁରୀ କ୍ଵାପି ଵିଦ୍ଵନ୍
ଜ୍ଞାତ୍ଵେତ୍ଥଂ ଚକ୍ରପାଣେରନୁସର ଚରଣାମ୍ଭୋଜୟୁଗ୍ମଂ ଵିଭୂତ୍ୟୈ ॥ ୫୩-୪୭ ॥
ଅର୍ଥେଭ୍ୟୋଽନର୍ଥଜାତଂ ଭଵତି ତନୁଭୃତାଂ ୟୌଵନାଦିଷ୍ଵଵଶ୍ୟଂ
ପିତ୍ରାଦ୍ୟୈରର୍ଜିତେଭ୍ୟୋଽନୁପକୃତିମତିଭିଃ ସ୍ଵାତ୍ମନୈଵାର୍ଜିତେଭ୍ୟଃ ।
ୟସ୍ମାଦ୍ଦୁଃଖାକରେଭ୍ୟସ୍ତମନୁସର ସଦା ଭଦ୍ର ଲକ୍ଷ୍ମୀଵିଲାସଂ
ଗୋପାଲଂ ଗୋପକାନ୍ତାକୁଚକଲଶତଟୀକୁଙ୍କୁମାସଙ୍ଗରଙ୍ଗମ୍ ॥ ୫୪-୪୮ ॥
ମାଦ୍ୟତ୍ତାର୍କିକତାନ୍ତ୍ରିକଦ୍ଵିପଘଟାସଙ୍ଘଟ୍ଟପଞ୍ଚାନନ-
ସ୍ତଦ୍ଵଦୃପ୍ତକଦନ୍ତଵୈଦ୍ୟକକଲାକଲ୍ପୋଽପି ନିଷ୍କିଞ୍ଚନଃ ।
ୟତ୍ର କ୍ଵାପି ଵିନାଶୟା କୃଶତନୁର୍ଭୂପାଲସେଵାପରୋ
ଜୀଵନ୍ନେଵ ମୃତାୟତେ କିମପରଂ ସଂସାରଦୁଃସାଗରେ ॥ ୫୫-୮୧ ॥
ଜଗାମ ଵ୍ୟର୍ଥଂ ମେ ବହୁଦିନମଥାର୍ଥାର୍ଥିତତୟା
କୁଭୂମୀପାଲାନାଂ ନିକଟଗତିଦୋଷାକୁଲମତେଃ ।
ହରିଧ୍ୟାନଵ୍ୟଗ୍ରଂ ଭଵିତୁମଧୁନା ଵାଞ୍ଛତି ମନଃ
କ୍ଵଚିଦ୍ଗଙ୍ଗାତୀରେ ତରୁଣତୁଲସୀସୌରଭଭରେ ॥ ୫୬-୨୧ ॥
ଅନ୍ନାଶାୟ ସଦା ରଟନ୍ତି ପୃଥୁକାଃକ୍ଷୁତ୍କ୍ଷାମକଣ୍ଠାସ୍ତ୍ରିୟୋ
ଵାସୋଭୀ ରହିତା ବହିର୍ଵ୍ୟଵହୃତୌ ନିର୍ୟାନ୍ତି ନୋ ଲଜ୍ଜୟା ।
ଗେହାଦଙ୍ଗଣମାର୍ଜନେଽପି ଗୃହିଣୋ ୟସ୍ୟେତି ଦୁର୍ଜୀଵିତଂ
ୟଦ୍ୟପ୍ୟସ୍ତି ତଥାପି ତସ୍ୟ ଵିରତିର୍ନୋଦେତି ଚିତ୍ରଂ ଗୃହେ ॥ ୫୯-୯୫ ॥
ସନ୍ତ୍ୟର୍ଥା ମମ ସଞ୍ଚିତା ବହୁଧାଃ ପିତ୍ରାଦିଭିଃ ସାମ୍ପ୍ରତଂ
ଵାଣିଜ୍ୟୈଃ କୃଷିଭିଃ କଲାଭିରପି ତାନ୍ଵିସ୍ତାରୟିଷ୍ୟାମି ଵଃ ।
ହେ ପୁତ୍ରା ଇତି ଭାଵନ୍ନନୁଦିନଂ ସଂସାରପାଶାଵଲୀଂ
ଛେତ୍ତାୟଂ ତୁ କଥଂ ମନୋରଥମୟୀଂ ଜୀଵୋ ନିରାଲମ୍ବନଃ ॥ ୬୦-୭୬ ॥
ମାତା ମୃତା ଜନୟିତାପି ଜଗାମ ଶୀଘ୍ରଂ
ଲୋକାନ୍ତରଂ ତଵ କଲତ୍ରସୁତାଦୟୋଽପି ।
ଭ୍ରାତସ୍ତଥାପି ନ ଜହାସି ମୃଷାଭିମାନଂ
ଦୁଃଖାତ୍ମକେ ଵପୁଷି ମୂତ୍ରକୁଦର୍ପକୂପେ ॥ ୬୧-୩ ॥
କାମଵ୍ୟାଘ୍ରେ କୁମତିଫଣିନି ସ୍ଵାନ୍ତଦୁର୍ଵାରନୀଡେ
ମାୟାସିଂହୀଵିହରଣମହୀଲୋଭଭଲ୍ଲୂକଭୀମେ ।
ଜନ୍ମାରଣ୍ୟେ ନ ଭଵତି ରତିଃ ସଜ୍ଜନାନାଂ କଦାଚି-
ତ୍ତତ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନାଂ ଵିଷୟତୁଷିତାକଣ୍ଟକାକୀର୍ଣପାର୍ଶ୍ଵେ ॥ ୬୨-୩୭ ॥
ସ୍ଵାଧୀନେ ନିକଟସ୍ଥିତେଽପି ଵିମଲଜ୍ଞାନାମୃତେ ମାନସେ
ଵିଖ୍ୟାତେ ମୁନିସେଵିତେଽପି କୁଧିୟୋ ନ ସ୍ନାନ୍ତି ତୀର୍ଥେ ଦ୍ଵିଜାଃ ।
ୟତ୍ତତ୍କଷ୍ଟମହୋ ଵିଵେକରହିତାସ୍ତୀର୍ଥାର୍ଥିନୋ ଦୁଃଖିତା
ୟତ୍ର କ୍ଵାପ୍ୟଟଵୀମଟନ୍ତି ଜଲଧୌ ମଜ୍ଜନ୍ତି ଦୁଃଖାକରେ ॥ ୬୩-୪୬ ॥
ତ୍ଵତ୍ସାକ୍ଷିକଂ ସକଲମେତଦଵୋଚମିତ୍ଥଂ
ଭ୍ରାତର୍ଵିଚାର୍ୟ ଭଵତା କରଣୀୟମିଷ୍ଟମ୍ ।
ୟେନେଦୃଶଂ ନ ଭଵିତା ଭଵତୋଽପି କଷ୍ଟଂ
ଶୋକାକୁଲସ୍ୟ ଭଵସାଗରମଗ୍ନମୂର୍ତେଃ ॥ ୬୪-୭ ॥
ୟତ୍ପ୍ରୀତ୍ୟର୍ଥମନେକଧାମନି ମୟା କଷ୍ଟେନ ଵସ୍ତୁ ପ୍ରିୟଂ
ସ୍ଵସ୍ୟାଶାକଵଲୀକୃତେନ ଵିକଲୀଭାଵଂ ଦଧାନେନ ମେ ।
ତତ୍ସର୍ଵଂ ଵିଲୟଂ ନିନାୟ ଭଗଵାନ୍ ୟୋ ଲୀଲୟା ନିର୍ଜରୋ
ମାଂ ହିତ୍ଵା ଜରୟାକୁଲୀକୃତତନୁଂ କାଲାୟ ତସ୍ମୈ ନମଃ ॥ ୬୫-୯୮ ॥
ଆୟୁର୍ଵେଦଵିଦାଂ ରସାଶନଵତାଂ ପଥ୍ୟାଶିନାଂ ୟତ୍ନତୋ
ଵୈଦ୍ୟାନାମପି ରୋଗଜନ୍ମ ଵପୁଷୋ ହ୍ୟନ୍ତର୍ୟତୋ ଦୃଶ୍ୟତେ ।
ଦୁଶ୍ଚକ୍ଷୋତ୍କଵଲୀକୃତତ୍ରିଭୁଵନୋ ଲୀଲାଵିହାରସ୍ଥିତଃ
ସର୍ଵୋପାୟଵିନାଶନୈକଚତୁରଃ କାଲାୟ ତସ୍ମୈ ନମଃ ॥ ୬୬-୯୯ ॥
ଦୃଷ୍ଟପ୍ରାୟଂ ଵିକଲମଖିଲଂ କାଲସର୍ପେଣ ଵିଶ୍ଵଂ
କ୍ରୂରେଣେଦଂ ଶିଵ ଶିଵ ମୁନେ ବ୍ରୂହି ରକ୍ଷାପ୍ରକାରମ୍ ।
ଅସ୍ୟାସ୍ତେକଃ ଶୃଣୁ ମୁରରିପୋର୍ଧ୍ୟାନପୀୟୂଷପାନଂ
ତ୍ୟକ୍ତ୍ଵା ନାନ୍ୟତ୍କିମପି ଭୁଵନେ ଦୃଶ୍ୟତେ ଶାସ୍ତ୍ରଦୃଷ୍ଟ୍ୟା ॥ ୬୭-୩୫ ॥
କଶ୍ଚିତ୍କ୍ରନ୍ଦତି କାଲକର୍କଶକରାକୃଷ୍ଟଂ ଵିନଷ୍ଟଂ ହଠା-
ଦୁତ୍କୃଷ୍ଟଂ ତନୟଂ ଵିଲୋକ୍ୟ ପୁରତଃ ପୁତ୍ରେତି ହା ହା କ୍ଵଚିତ୍ ।
କଶ୍ଚିନ୍ନର୍ତକନର୍ତକୀପରିଵୃତୋ ନୃତ୍ୟତ୍ୟହୋ କୁତ୍ରଚି-
ଚ୍ଚିତ୍ରଂ ସଂସୃତିପଦ୍ଧତିଃ ପ୍ରଥୟତି ପ୍ରୀତିଞ୍ଚ କଷ୍ଟଞ୍ଚ ନଃ ॥ ୬୮-୯୩ ॥
ସା ରୋଗିଣୀ ୟଦି ଭଵେଦଥଵା ଵିଵର୍ଣା
ବାଲାପ୍ରିୟାଶଶିମୁଖୀ ରସିକସ୍ୟ ପୁଂସଃ ।
ଶଲ୍ୟାୟତେ ହୃଦି ତଥା ମରଣଂ କୃଶାଙ୍ଗ୍ୟା-
ୟତ୍ତସ୍ୟ ସା ଵିଗତନିଦ୍ରସରୋରୁହାକ୍ଷୀ ॥ ୬୯-୬ ॥
ନିଷ୍କଣ୍ଟକେଽପି ନ ସୁଖଂ ଵସୁଧାଧିପତ୍ୟେ
କସ୍ୟାପି ରାଜତିଲକସ୍ୟ ୟଦେଷ ଦେଵଃ ।
ଵିଶ୍ଵେଶ୍ଵରୋ ଭୁଜଗରାଜଵିଭୂତିଭୂଷୋ
ହିତ୍ଵା ତପସ୍ୟତି ଚିରଂ ସକଲା ଵିଭୂତୀଃ ॥ ୭୦-୮ ॥
କଦାଚିତ୍କଷ୍ଟେନ ଦ୍ରଵିଣମଧମାରାଧନଵଶା-
ନ୍ମୟା ଲବ୍ଧଂ ସ୍ତୋକଂ ନିହିତମଵନୌ ତସ୍କରଭୟାତ୍ ।
ତତୋ ନିତ୍ୟେ କଶ୍ଚିତ୍କ୍ଵଚିଦପି ତଦାଖୁର୍ବିଲଗୃହେଽ-
ନୟଲ୍ଲବ୍ଧୋଽପ୍ୟର୍ଥୋ ନ ଭଵତି ୟଦା କର୍ମ ଵିଷମମ୍ ॥ ୭୧-୨୦ ॥
ସ୍ଵୟଂ ଭୋକ୍ତା ଦାତା ଵସୁ ସୁବହୁ ସମ୍ପାଦ୍ୟ ଭଵିତା
କୁଟୁମ୍ବାନାଂ ପୋଷ୍ଟା ଗୁଣନିଧିରଶେଷେପ୍ସିତନରଃ ।
ଇତି ପ୍ରତ୍ୟାଶସ୍ୟ ପ୍ରବଲଦୁରିତାନୀତଵିଧୁରଂ
ଶିରସ୍ୟସ୍ୟାକସ୍ମାତ୍ପତତି ନିଧନଂ ୟେନ ଭଵତି ॥ ୭୨-୧୧ ॥
ଭାନୁର୍ଭୂଵଲୟପ୍ରଦକ୍ଷିଣଗତିଃ କ୍ରୀଡାରତିଃ ସର୍ଵଦା
ଚନ୍ଦ୍ରୋପ୍ୟେଷକଲାନିଧିଃ କଵଲିତଃ ସ୍ଵର୍ଭାନୁନା ଦୁଃଖିତଃ ।
ऱ୍ହାସଂ ଗଚ୍ଛତି ଵର୍ଧତେ ଚ ସତତଂ ଗୀର୍ଵାଣଵିଶ୍ରାମଭୂ-
ସ୍ତତ୍ସ୍ଥାନଂ ଖଲୁ ୟତ୍ର ନାସ୍ତ୍ୟପହତିଃ କ୍ଲେଶସ୍ୟ ସଂସାରିଣାମ୍ ॥ ୭୩-୨୯ ॥
ଭୂମଣ୍ଡଲଂ ଲୟମୁପୈତି ଭଵତ୍ୟବାଧଂ
ଲବ୍ଧାତ୍ମକଂ ପୁନରପି ପ୍ରଲୟଂ ପ୍ରୟାତି ।
ଆଵର୍ତତେ ସକଲମେତଦନନ୍ତଵାରଂ
ବ୍ରହ୍ମାଦିଭିଃ ସମମହୋ ନ ସୁଖଂ ଜନାନାମ୍ ॥ ୭୪-୯ ॥
ଅହୋଽତ୍ୟର୍ଥେଽପ୍ୟର୍ଥେ ଶ୍ରୁତିଶତଗୁରୁଭ୍ୟାମଵଗତେ
ନିଷିଦ୍ଧତ୍ଵେନାପି ପ୍ରତିଦିଵସମାଧାଵତି ମନଃ ।
ପିଶାଚସ୍ତତ୍ରୈଵ ସ୍ଥିରରତିରସାରେଽପି ଚପଲଂ
ନ ଜାନେ କେନାସ୍ୟ ପ୍ରତିକୃତିରନାର୍ୟସ୍ୟ ଭଵିତା ॥ ୭୫-୨୬ ॥
ଅରେ ଚେତଶ୍ଚିତ୍ରଂ ଭ୍ରମସି ୟଦପାସ୍ୟ ପ୍ରିୟତମଂ
ମୁକୁନ୍ଦଂ ପାର୍ଶ୍ଵସ୍ଥଂ ପିତରମପି ମାନ୍ୟଂ ସୁମନସାମ୍ ।
ବହିଃ ଶବ୍ଦାଦ୍ୟର୍ଥେ ପ୍ରକୃତିଚପଲେ କ୍ଲେଶବହୁଲେ
ନ ତେ ସଂସାରେଽସ୍ମିନ୍ଭଵତି ସୁଖଦାଦ୍ୟାପି ଵିରତିଃ ॥ ୭୬-୧୩ ॥
ଅହଂ ଶ୍ରାନ୍ତୋଽଧ୍ଵାନଂ ବହୁଵିଷମତିକ୍ରମ୍ୟ ଵିଷମଂ
ଧନାକାଙ୍କ୍ଷାକ୍ଷିପ୍ତଃ କୁନୃପତିମୁଖାଲୋକନପରଃ ।
ଇଦାନୀଂ କେନାପି ସ୍ଥିତିମୁଦରକୂପସ୍ୟ ଭରଣେ
କଦନ୍ନେନାରଣ୍ୟେ କ୍ଵଚିଦପି ସମୀହେ ସ୍ଥିରମତିଃ ॥ ୭୭-୧୮ ॥
ସା ଗୋଷ୍ଠୀ ସୁହୃଦାଂ ନିଵାରିତସୁଧାସ୍ଵାଦାଧୁନା କ୍ଵାଗମ-
ତ୍ତେଧୀରା ଧରଣୀଧରୋପକରଣୀଭୂତା ୟୟୁଃ କ୍ଵାପରେ ।
ତେ ଭୂପା ଭଵଭୀରଵୋ ଭଵରତାଃ କ୍ଵାଗୁର୍ନିରସ୍ତାରୟୋ
ହା କଷ୍ଟଂ କ୍ଵ ଚ ଗମ୍ୟତେ ନହି ସୁଖଂ କ୍ଵାପ୍ୟସ୍ତି ଲୋକତ୍ରୟେ ॥ ୭୮-୨୮ ॥
ଉଦାସୀନୋ ଦେଵୋ ମଦନମଥନଃ ସଜ୍ଜନକୁଲେ
କଲିକ୍ରୀଡାସକ୍ତଃକୃତପରିଜନଃ ପ୍ରାକୃତଜନଃ ।
ଇୟଂ ମ୍ଲେଚ୍ଛାକ୍ରାନ୍ତା ତ୍ରିଦଶତଟିନୀ ଚୋଭୟତଟେ
କଥଂ ଭ୍ରାନ୍ତସ୍ଥାତା କଥୟ ସୁକୃତୀ କୁତ୍ର ଵିଭୟଃ ॥ ୭୯-୬୫ ॥
ନିସ୍ସାରାଵସୁଧାଧୁନା ସମଜନି ପ୍ରୌଢପ୍ରତାପନଲ-
ଜ୍ଵାଲାଜ୍ଵାଲସମାକୁଲା ଦ୍ଵିପଘଟାସଙ୍ଘଟ୍ଟଵିକ୍ଷୋଭିତା ।
ମ୍ଲେଚ୍ଛାନାଂ ରଥଵାଜିପତ୍ତିନିଵହୈରୁନ୍ମୀଲିତା କୀଦୃଶୀ-
ୟଂ ଵିଦ୍ୟା ଭଵିତେତି ହନ୍ତ ନ ସଖେ ଜାନୀମହେ ମୋହିତାଃ ॥ ୮୦-୬୬ ॥
ଵେଦୋ ନିର୍ଵେଦମାଗାଦିହ ନମନଭିୟା ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ଵିୟୋଗା-
ଦ୍ଵୈୟାସିକ୍ୟୋ ଗିରୋଽପି କ୍ଵଚିଦପି ଵିରଲାଃ ସମ୍ମତଂ ସନ୍ତି ଦେଶେ ।
ଇତ୍ଥଂ ଧର୍ମେ ଵିଲୀନେ ୟଵନକୁଲପତୌ ଶାସତି କ୍ଷୋଣିବିମ୍ବଂ
ନିତ୍ୟଂ ଗଙ୍ଗାଵଗାହାଦ୍ଭଵତି ଗତିରିତଃ ସଂସୃତେରର୍ଥସିଦ୍ଧୌ ॥ ୮୧-୬୭ ॥
ଗଙ୍ଗା ଗଙ୍ଗେତି ୟସ୍ୟାଃ ଶ୍ରୁତମପି ପଠିତଂ କେନଚିନ୍ନାମମାତ୍ରଂ
ଦୁରସ୍ଥସ୍ୟାପି ପୁଂସୋ ଦଲୟତି ଦୁରିତଂ ପ୍ରୌଢମିତ୍ୟାହୁରେକେ ।
ସ ଗଙ୍ଗା କସ୍ୟ ସେଵ୍ୟା ନ ଭଵତି ଭୁଵନେ ସଜ୍ଜନସ୍ୟାତିଭଵ୍ୟା
ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡଂ ପ୍ଲାଵୟନ୍ତୀ ତ୍ରିପୁରହରଜଟାମଣ୍ଡଲଂ ମଣ୍ଡୟନ୍ତୀମ୍ ॥ ୮୨-୬୮ ॥
କଲୌ ଗଙ୍ଗା କାଶ୍ୟାଂ ତ୍ରିପୁରହରପୁର୍ୟାଂ ଭଗଵତୀ
ପ୍ରଶସ୍ତାଦେଵାନାମପି ଭଵତି ସେଵ୍ୟାନୁଦିଵସମ୍ ।
ଇତି ଵ୍ୟାସୋ ବ୍ରୂତେ ମୁନିଜନଧୁରୀଣୋ ହରିକଥା-
ସୁଧାପାନସ୍ଵସ୍ଥୋ ଗଲିତଭଵବନ୍ଧୋଽତୁଲମତିଃ ॥ ୮୩-୭୪ ॥
ୟସ୍ୟାଃ ସଙ୍ଗତିରୁନ୍ନତିଂ ଵିତନୁତେ ଵାରାମମୀଷାଂ ଜନୈ-
ରୁଦ୍ଗୀତା କଵିଭିର୍ମହେଶ୍ଵରମନୋଭୀଷ୍ଟା ମହୀମଣ୍ଡଲେ ।
ସା ସନ୍ତଃ ଶରଦିନ୍ଦୁସୋଦରପୟଃ ପୂରାଭିରାମା ନଦ-
ତ୍କୋକଶ୍ରେଣିମନୋଜପୁଣ୍ୟପୁଲିନା ଭାଗୀରଥୀ ସେଵ୍ୟତାମ୍ ॥ ୮୪-୭୨ ॥
କଦା ଭାଗୀରଥ୍ୟା ଭଵଜଲଧିସନ୍ତାରତରଣେଃ
ସ୍ଖଲଦ୍ଵୀଚୀମାଲାଚପଲତଲଵିସ୍ତାରିତମୁଦଃ ।
ତମସ୍ସ୍ଥାନେ କୁଞ୍ଜେ କ୍ଵଚିଦପି ନିଵିଶ୍ୟାହୃତମନା
ଭଵିଷ୍ୟାମ୍ୟେକାକୀ ନରକମଥନେ ଧ୍ୟାନରସିକଃ ॥ ୮୫-୨୨ ॥
କଦା ଗୋଵିନ୍ଦେତି ପ୍ରତିଦିଵସମୁଲ୍ଲାସମିଲିତାଃ
ସୁଧାଧାରାପ୍ରାୟାସ୍ତ୍ରିଦଶତଟିନୀଵୀଚିମୁଖରେ ।
ଭଵିଷ୍ୟନ୍ତ୍ୟେକାନ୍ତେ କ୍ଵଚିଦପି ନିକୁଞ୍ଜେ ମମ ଗିରୋ
ମରାଲୀଚକ୍ରାଣାଂ ସ୍ଥିତିସୁଖରଵାକ୍ରାନ୍ତପୁଲିନେ ॥ ୮୬-୨୩ ॥
ଭଜତ ଵିବୁଧସିନ୍ଧୁଂ ସାଧଵୋ ଲୋକବନ୍ଧୁଂ
ହରହସିତତରଙ୍ଗଂ ଶଙ୍କରାଶୀର୍ଷସଙ୍ଗମ୍ ।
ଦଲିତଭଵଭୁଜଙ୍ଗଂ ଖ୍ୟାତମାୟାଵିଭଙ୍ଗଂ
ନିଖିଲଭୁଵନଵନ୍ଦ୍ୟଂ ସର୍ଵତୀର୍ଥାନଵଦ୍ୟମ୍ ॥ ୮୭-୪୪ ॥
ୟଦମୃତମମୃତାନାଂ ଭଙ୍ଗରଙ୍ଗପ୍ରସଙ୍ଗ-
ପ୍ରକଟିତରସଵତ୍ତାଵୈଭଵଂ ପୀତମୁଚ୍ଚୈଃ ।
ଦଲୟତି କଲିଦନ୍ତାଂସ୍ତାଂ ସୁପର୍ଵସ୍ରଵନ୍ତୀଂ
କିମିତି ନ ଭଜତାର୍ତା ବ୍ରହ୍ମଲୋକାଵତୀର୍ଣାମ୍ ॥ ୮୮-୪୫ ॥
ୟତ୍ତୀରେ ଵସତାଂ ସତାମପି ଜଲୈର୍ମୂଲୈଃ ଫଲୈର୍ଜୀଵତାଂ
ମୁକ୍ତାହଂମମଭାଵଶୁଦ୍ଧମନସାମାଚାରଵିଦ୍ୟାଵତାମ୍ ।
କୈଵଲ୍ୟଂ କରବିଲ୍ଵତୁଲ୍ୟମମଲଂ ସମ୍ପଦ୍ୟତେ ହେଲୟା ।
ସ ଗଙ୍ଗା ହ୍ୟତୁଲାମଲୋର୍ମିମପଟଲା ସଦ୍ଭିଃ କୁତୋ ନେକ୍ଷ୍ୟତେ ॥ ୮୯-୬୯ ॥
ତୀର୍ଥାନାମଵଲୋକନେ ସୁମନସାମୁତ୍କଣ୍ଠତେ ମାନସଂ
ତାଵଦ୍ଭୂଵଲୟେ ସତାଂ ପୁରରିପୁଧ୍ୟାନାମୃତାସ୍ଵାଦିନାମ୍।
ପାଵତ୍ତେ ନ ଵିଲୋକୟନ୍ତି ସରିତାଂ ରୋଚିଷ୍ଣୁମୁକ୍ତାଵଲୀମ୍ ।
ଶ୍ରୀମନ୍ନାକତରଙ୍ଗିଣୀଂ ହରଜଟାଜୂଟାଟଵୀଵିଭ୍ରମାମ୍ ॥ ୯୦-୭୦ ॥
ସଂସାରୋ ଵିଵିଧାଧିବାଧବଧିରଃ ସାରାୟତେ ମାନସେ
ନିଃସାରୋଽପି ଵପୁଷ୍ମତାଂ କଲିଵୃକଗ୍ରାସୀକୃତାନାଂ ଚିରମ୍ ।
ଦୃଷ୍ଟାୟାଂ ଘନସାରପାଥସି ମହାପୁଣ୍ୟେନ ୟସ୍ୟାଂ ସତାଂ
ସା ସେଵ୍ୟା ନ କୁତୋ ଭଵେତ୍ସୁରଧୁନୀସ୍ଵର୍ଗାପଵର୍ଗୋଦୟା ॥ ୯୧-୭୧ ॥
କ୍ଵଚିଦ୍ଧଂସଶ୍ରେଣୀ ସୁଖୟତି ରିରଂସୁଃ ଶ୍ରୁତିସୁଖଂ
ନଦନ୍ତୀ ଚେତୋ ନୋ ଵିପୁଲପୁଲିନେ ମନ୍ଥରଗତିଃ ।
ତଦେତସ୍ୟା ୟୋଽର୍ଥୀ ସୁରତରୁଲତା ନାକତଟିନୀଈ
ସଦା ସଦ୍ଭିଃ ସେଵ୍ୟା ସକଲପୁରୁଷାର୍ଥାୟ କୃତିଭିଃ ॥ ୯୨-୭୩ ॥
ୟାମାସାଦ୍ୟ ତ୍ରିଲୋକୀଜନମହିତଶିଵାଵଲ୍ଲଭାରାମଭୂମିଂ
ବ୍ରହ୍ମାଦୀନାଂ ସୁରାଣାଂ ସୁଖଵସତିଭୁଵୋ ମଣ୍ଡଲଂ ମଣ୍ଡୟନ୍ତୀମ୍ ।
ନୋ ଗର୍ଭେ ଵ୍ୟାଲୁଠନ୍ତି କ୍ଵଚିଦପି ମନୁଜା ମାତୁରୁତ୍କ୍ରାନ୍ତିଭାଜ-
ସ୍ତାଂ କାଶୀଂ ନୋ ଭଜନ୍ତେ କିମିତି ସୁମତୟୋ ଦୁଃଖଭାରଂ ଵହନ୍ତେ ॥ ୯୩-୩୮ ॥
ଵିଦ୍ୟନ୍ତେ ଦ୍ଵାରକାଦ୍ୟା ଜଗତି କତି ନ ତା ଦେଵତାରାଜଧାନ୍ୟୋ
ୟଦ୍ୟପ୍ୟନ୍ୟାସ୍ତଥାପି ସ୍ଖଲଦମଲଜଲାଵର୍ତଗଙ୍ଗାତରଙ୍ଗା ।
କାଶ୍ୟେଵାରାମକୂଜତ୍ପିକଶୁକଚଟକାକ୍ରାନ୍ତଦିକ୍କାମିନୀନାଂ
କ୍ରୀଡାକାସାରଶାଲା ଜୟତି ମୁନିଜନାନନ୍ଦକନ୍ଦୈକଭୂମିଃ ॥ ୯୪-୪୧ ॥
କାଶୀୟଂ ସମଲଙ୍କୃତା ନିରୁପମସ୍ଵର୍ଗାପଗାଵ୍ୟୋମଗା-
ସ୍ଥୂଲୋତ୍ତାରତରଙ୍ଗବିନ୍ଦୁଵିଲସନ୍ମୁକ୍ତାଫଲଶ୍ରେଣିଭିଃ ।
ଚଞ୍ଚଚ୍ଚଞ୍ଚଲଚଞ୍ଚରୀକନିକରାରାଗାମ୍ବରା ରାଜତେ
କାସାରସ୍ଥଵିନିଦ୍ରପଦ୍ମନୟନା ଵିଶ୍ଵେଶ୍ଵରପ୍ରେୟସୀ ॥ ୯୫-୪୨ ॥
ଵନ୍ହିପ୍ରାକାରବୁଦ୍ଧିଂ ଜନୟତି ଵଲଭୀଵାସିନାଂ ନାଗରାଣାଂ
ଗନ୍ଧାରଣ୍ୟପ୍ରସୂତସ୍ଫୁଟକୁସୁମଚୟଃ କିଂଶୁକାନାଂ ଶୁକାନାମ୍ ।
ଚଞ୍ଚ୍ଵାକାରୋ ଵସନ୍ତେ ପରମପଦପଦଂ ରାଜଧାନୀ ପୁରାରେଃ
ସା କାଶ୍ୟାରାମରମ୍ୟା ଜୟତି ମୁନିଜନାନନ୍ଦକନ୍ଦୈକଭୂମିଃ ॥ ୯୬-୪୩ ॥
କିଂ କୁର୍ମଃ କିଂ ଭଜାମଃ କିମିହ ସମୁଦ୍ରିତଂ ସାଧନଂ କିଂ ଵୟସ୍ୟାଃ
ସଂସାରୋନ୍ମୂଲନାୟ ପ୍ରତିଦିଵସମିହାନର୍ଥଶଙ୍କାଵତାରଃ ।
ଭ୍ରାତର୍ଜ୍ଞାତଂ ନିଦାନଂ ଭଵଭୟଦଲନେ ସଙ୍ଗତଂ ସଜ୍ଜ୍ନାଂ
ତାଂ କାଶୀମାଶ୍ରୟାମୋ ନିରୁପମୟଶସଃ ସ୍ଵଃସ୍ରଵନ୍ତ୍ୟା ଵୟସ୍ୟାମ୍ ॥ ୯୭-୩୯ ॥
ଭୁକ୍ତିଃ କ୍ଵାପି ନ ମୁକ୍ତିରସ୍ତ୍ୟଭିମତା କ୍ଵାଣ୍ୟସ୍ତି ମୁକ୍ତିର୍ନ ସା
କାଶ୍ୟାମସ୍ତି ଵିଶେଷ ଏଵ ସୁତରାଂ ଶ୍ଲାଘ୍ୟଂ ୟଦେତଦ୍ରୂପମ୍ ।
ସର୍ଵୈରୁତ୍ତମମଧ୍ୟମାଧମଜନୈରାସାଦ୍ୟତେଽନୁଗ୍ରହା-
ଦ୍ଦେଵସ୍ୟ ତ୍ରିପୁରଦ୍ଵିଷଃ ସୁରଧୁନୀସ୍ନାନାଵଦାତଵ୍ୟୟୈଃ ॥ ୯୮-୪୦ ॥
ସନ୍ତନ୍ୟେ ତ୍ରିଦଶାପଗାଦିପତନାଦେଵ ପ୍ରୟାଗାଦୟଃ
ପ୍ରାଲେୟାଚଲସମ୍ଭଵା ବହୁଫଲାଃ ସିଦ୍ଧାଶ୍ରମାଃ ସିଦ୍ଧୟଃ ।
ୟତ୍ରାଘୌଘସହା ଭଵନ୍ତି ସୁଧିୟାଂ ଧ୍ୟାନେଶ୍ଵରଣାଂ ଚିରଂ
ମୁକ୍ତାଶେଷଭିୟାଂ ଵିନିଦ୍ରମନସାଂ କନ୍ଦାମ୍ବୁପର୍ଣାଶିନାମ୍ ॥ ୯୯-୫୧ ॥
କେଦାରସ୍ଥାନମେକଂ ରୁଚିରତରମୁମାନାଟ୍ୟଲୀଲାଵନୀକଂ
ପ୍ରାଲେୟାଦ୍ରିପ୍ରଦେଶେ ପ୍ରଥିତମତିତରାମସ୍ତି ଗଙ୍ଗାନିଵେଶେ ।
ଖ୍ୟାତଂ ନାରାୟଣସ୍ୟ ତ୍ରିଜଗତି ବଦରୀନାମ ସିଦ୍ଧାଶ୍ରମସ୍ୟ
ତତ୍ରୈଵାନାଦିମୂର୍ତେର୍ମୁନିଜନମନସାମନ୍ୟଦାନନ୍ଦମୂର୍ତେଃ ॥ ୧୦୦-୫୦ ॥
ବୁଧାନାଂ ଵୈରାଗ୍ୟଂ ସୁଘଟୟତୁ ଵୈରାଗ୍ୟଶତକଂ
ଗୃହସ୍ଥାନାମେକଂ ହରିପଦସରୋଜପ୍ରଣୟିନାମ୍ ।
ଜନାନାମାନନ୍ଦଂ ଵିତରତୁ ନିତାନ୍ତଂ ସୁଵିଶଦ-
ତ୍ରୟଂ ଶେଷଵ୍ୟାଖ୍ୟାଗଲିତତମସାଂ ଶୁଦ୍ଧମନସାମ୍ ॥ ୧୦୧-୧୦୩ ॥
ଇତି ଶ୍ରୀଭର୍ତୃହରିଵିରଚିତଂ ଵିଜ୍ଞାନଶତକଂ ଚତୁର୍ଥମ୍ ।
This verse sequence is based on two books, one by Pathak with Gujarati
translation and -number is based on that of Ghule with Sanskrit
commentary, 101 in number. While Ghule’s book has 103 verses,
Pathak’s book has selected resequenced 101 and 38 more as
parishiShTa given below and appears to be expanded.
॥ ଵିଜ୍ଞାନଶତକ ପରିଶିଷ୍ଟ ॥
ଅକିଞ୍ଚନସ୍ୟ ଦାନ୍ତସ୍ୟ ଶାନ୍ତସ୍ୟ ସମଚେତସଃ ।
ସଦା ସନ୍ତୁଷ୍ଟମନସଃ ସର୍ଵାଃ ସୁଖମୟା ଦିଶଃ ॥ ୧ ॥
ଅଭିମତମହାମାନଗ୍ରନ୍ଥିପ୍ରଭେଦପଟୀୟସୀ
ଗୁରୁତରଗୁରୁଗ୍ରାମାମ୍ଭୋଜସ୍ଫୁଟୋଜ୍ଜ୍ଵଲଚନ୍ଦ୍ରିକା ।
ଵିପୁଲଵିଲସଲ୍ଲଜ୍ଜାଵଲ୍ଲୀଵିଦାରକୁଠାରିକା
ଜଠରପିଠରୀ ଦୁଃପୂରେୟଂ କରୋତି ଵିଡମ୍ବନମ୍ ॥ ୨ ॥
ଉତ୍ତିଷ୍ଠ କ୍ଷଣମେକମୁଦ୍ଵହ ଗୁରୁଂ ଦାରିଦ୍ର୍ୟଭାରଂ ସଖେ
ଶ୍ରାନ୍ତସ୍ତାଵଦହଂ ଚିରଂ ମରଣଜଂ ସେଵେ ତ୍ଵଦୀୟଂ ସୁଖମ୍ ।
ଇତ୍ୟୁକ୍ତୋ ଧନଵର୍ଜିତେନ ସହସା ଗତ୍ଵା ସ୍ମଶାନେ ଶଵୋ
ଦାରିଦ୍ର୍ୟାନ୍ମରଣଂ ଵରଂ ଵରମିତି ଜ୍ଞାତ୍ଵୈଵ ତୂଷ୍ଣୀଂ ସ୍ଥିତଃ ॥ ୩ ॥
ଉଦନ୍ଵଚ୍ଛନ୍ନା ଭୂଃ ସ ଚ ନିଧିରପାଂ ୟୋଜନଶତମ୍
ସଦା ପାନ୍ଥଃ ପୂଷା ଗଗନପରିମାଣଂ କଲୟତି ।
ଇତି ପ୍ରାୟୋ ଭାଵାଃ ସ୍ଫୁରଦଵଧିମୁଦ୍ରାମୁକୁଲିତାଃ
ସତାଂ ପ୍ରଜ୍ଞୋନ୍ମେଷଃ ପୁନରୟମସୀମା ଵିଜୟତେ ॥ ୪ ॥
ଏତା ହସନ୍ତି ଚ ରୁଦନ୍ତି ଚ କାର୍ୟହେତୋ-
ର୍ଵିଶ୍ଵାସୟନ୍ତି ଚ ପରଂ ନ ଚ ଵିଶ୍ଵସନ୍ତି ।
ତସ୍ମାନ୍ନରେଣ ତୁ ସୁଶୀଲସମନ୍ଵିତେନ
ନାର୍ୟଃ ସ୍ମଶାନଘଟିକା ଇଵ ଵର୍ଜନୀୟାଃ ॥ ୫ ॥
କାର୍କଶ୍ୟଂ ସ୍ତନୟୋର୍ଦୃଶୋସ୍ତରଲତାଲୀକଂ ମୁଖେ ଶ୍ଲାଘ୍ୟତେ
କୌଟିଲ୍ୟଂ କଚସଞ୍ଚୟେ ଚ ଵଦନେ ମାନ୍ଦ୍ୟଂ ତ୍ରିକେ ସ୍ଥୂଲତା ।
ଭୀରୁତ୍ଵଂ ହୃଦୟେ ସଦୈଵ କଥିତଂ ମାୟାପ୍ରୟୋଗଃ ପ୍ରିୟେ
ୟାସାଂ ଦୋଷଗଣଃ ସଦା ମୃଗଦୃଶାଂ ତାଃ ସ୍ୟୁଃ ପଶୂନାଂ ପ୍ରିୟାଃ ॥ ୬ ॥
କଦା ଵାରାଣସ୍ୟାମମରତଟିନୀରୋଧସି ଵସନ୍
ଵସାନଃ କୌପୀନଂ ଶିରସି ନିଦଧାନୋଽଞ୍ଜଲିପୁଟମ୍ ।
ଅୟେ ଗୌରୀନାଥ ତ୍ରିପୁରହର ଶମ୍ଭୋ ତ୍ରିନୟନ
ପ୍ରସୀଦେତ୍ୟାକ୍ରୋଶନ୍ନିମିଷମିଵ ନେଷ୍ୟାମି ଦିଵସାନ୍ ॥ ୭ ॥
ଗାତ୍ରୈର୍ଗିରା ଚ ଵିକଲଶ୍ଚଟୁରୀଶ୍ଵରାଣାଂ
କୁର୍ଵନ୍ନୟଂ ପ୍ରହସନସ୍ୟ ନଟଃ କୃତୋଽସି ।
ତଂ ତ୍ଵାଂ ପୁନଃ ପଲିତକର୍ଣକଭାଜମେନଂ
ନାଟ୍ୟେନ କେନ ନଟୟିଷ୍ୟତି ଦୀର୍ଘମାୟୁଅଃ ॥ ୮ ॥
ଚଲା ଲକ୍ଷ୍ମୀଶ୍ଚଲାଃ ପ୍ରାଣାଶ୍ଚଲେ ଜୀଵିତୟୌଵନେ ।
ଚଲାଚଲୋ ଚ ସଂସାରେ ଧର୍ମ ଏକୋ ହି ନିଶ୍ଚଲଃ ॥ ୯ ॥
ଚେତଶ୍ଚିନ୍ତୟ ମା ରମାଂ ସକୃଦିମାମସ୍ଥାୟିନୀମାସ୍ଥୟା
ଭୂପାଲଭ୍ରୁକୁଟୀରଵିହରଵ୍ୟାପାରପଣ୍ୟାଙ୍ଗନାମ୍ ।
କନ୍ୟାକଞ୍ଚୁକିତାଃ ପ୍ରଵିଶ୍ୟ ଭଵନଦ୍ଵାରାଣି ଵାରାଣସୀ-
ରଥ୍ୟାପଙ୍କ୍ତିଷୁ ପାଣିପାତ୍ରପତିତାଂ ଭିକ୍ଷାମପେକ୍ଷାମହେ ॥ ୧୦ ॥
ତୁଙ୍ଗଂ ଵେଶ୍ମ ସୁତାଃ ସତାମଭିମତାଃ ସଙ୍ଖ୍ୟାତିଗାଃ ସମ୍ପଦଃ
କଲ୍ୟାଣୀ ଦୟିତା ଵୟଶ୍ଚ ନଵମିତ୍ୟଜ୍ଞାନମୂଢୋ ଜନଃ ।
ମତ୍ଵା ଵିଶ୍ଵମନଶ୍ଵରଂ ନିଵିଶତେ ସଂସାରକାରାଗୃହେ
ସନ୍ଦୃଶ୍ୟଂ କ୍ଷଣଭଙ୍ଗୁରଂ ତଦଖିଲଂ ଧନ୍ୟସ୍ତୁ ସଂନ୍ୟସ୍ୟତି ॥ ୧୧ ॥
ନ ଭିକ୍ଷା ଦୁଷ୍ପ୍ରାପା ପଥି ମମ ମହାରାମରଚିତେ
ଫଲୈଃ ସମ୍ପୂର୍ଣା ଭୂର୍ଦ୍ଵିପମୃଗସୁଚର୍ମାପି ଵସନମ୍ ।
ସୁଖୈର୍ଵା ଦୁଃଖୈର୍ଵା ସଦୃଶପରିପାକଃ ଖଲୁ ତଦା
ତ୍ରିନେତ୍ରଂ କସ୍ତ୍ୟକ୍ତ୍ଵା ଧନଲୟମଦାନ୍ଧଂ ପ୍ରଣମତି ॥ ୧୨ ॥
ନୋ ଖଡ୍ଗପ୍ରଵିଦାରିତଃ କରଟିନୋ ନୋଦ୍ଵେଜିତା ଵୈରିଣ-
ସ୍ତନ୍ଵଙ୍ଗ୍ୟା ଵିପୁଲେ ନିବଦ୍ଧଫଲକେ ନ କ୍ରୀଡିତଂ ଲୀଲୟା ।
ନୋ ଜୁଷ୍ଟଂ ଗିରିରାଜନିର୍ଝରଝଣଜ୍ଝାଙ୍କାରକାରଂ ଵୟଃ
କାଲୋଽୟଂ ପରପିଣ୍ଡଲୋଲୁପତୟା କାକୈରିଵ ପ୍ରେରିତଃ ॥ ୧୩ ॥
ପରିଭ୍ରମସି କିଂ ଵୃଥାକ୍ଵଚନ ଚିତ୍ତ ଵିଶ୍ରାମ୍ୟତାଂ
ସ୍ଵୟଂ ଭଵତି ୟଦ୍ୟଥା ଭଵତି ତତ୍ତଥା ନାନ୍ୟଥା ।
ଅତୀତମପି ନ ସ୍ମରନ୍ନପି ଚ ଭାଵ୍ୟସଙ୍କଲ୍ପୟ-
ନ୍ନତର୍କିତଗମାଗମାନନୁଭଵସ୍ଵ ଭୋଗାନିହ ॥ ୧୪ ॥
ପାଣିଂ ପାତ୍ରୟତାଂ ନିସର୍ଗଶୁଚିନା ଭୈକ୍ଷେଣ ସନ୍ତୁଷ୍ୟତାଂ
ୟତ୍ର କ୍ଵାପି ନିଷୀଦତାଂ ବହୁତୃଣଂ ଵିଶ୍ଵଂ ମୁହୁଃ ପଶ୍ୟତାମ୍ ।
ଅତ୍ୟାଗେଽପି ତନୋରଖଣ୍ଡପରମାନନ୍ଦାଵବୋଧସ୍ପୃହାଂ
ମତ୍ୟଃ କୋଽପି ଶିଵପ୍ରସାଦସୁଲଭାଂ ସମ୍ପତ୍ସ୍ୟତେ ୟୋଗିନାମ୍ ॥ ୧୫ ॥
ପାତାଲାନ୍ନ ଵିମୋଚିତୋ ବତ ବଲୀ ନୀତୋ ନ ମୃତ୍ୟୁଃ କ୍ଷୟଂ
ନୋ ମୃଷ୍ଟଂ ଶଶିଲାଞ୍ଛନଂ ଚ ମଲିନଂ ନୋନ୍ମୂଲିତା ଵ୍ୟାଧୟଃ ।
ଶେଷସ୍ୟାପି ଧରାଂ ଵିଧୃତ୍ୟ ନ କୃତୋ ଭାରାଵତାରଃ କ୍ଷଣଂ
ଚେତଃ ସତ୍ପୁରୁଷାଭିମାନଗଣନାଂ ମିଥ୍ୟା ଵହନ୍ ଲଜ୍ଜସେ ॥ ୧୬ ॥
ଫଲଂ ସ୍ଵେଚ୍ଛାଲଭ୍ୟଂ ପ୍ରତିଵନମଖେଦଂ କ୍ଷିତିରୁହାଂ
ପୟଃ ସ୍ଥାନେ ସ୍ଥାନେ ଶିଶିରମଧୁରଂ ପୁଣ୍ୟସରିତାମ୍ ।
ମୃଦୁସ୍ପର୍ଶା ଶୟ୍ୟା ସୁଲଲିତଲତାପଲ୍ଲଵମୟୀ
ସହନ୍ତେ ସନ୍ତାପଂ ତଦପି ଧନିନାଂ ଦ୍ଵାରି କୃପଣାଃ ॥ ୧୭ ॥
ଭିକ୍ଷା କାମ୍ଦୁଧା ଧେନୁଃ କନ୍ଥା ଶୀତନିଵାରିଣୀ ।
ଅଚଲା ତୁ ଶିଵ ଭକ୍ତିର୍ଵିଭଵୈଃ କିଂ ପ୍ରୟୋଜନମ୍ ॥ ୧୮ ॥
ୟଦ୍ଵକ୍ତ୍ରଂ ମୁହରୀକ୍ଷସେ ନ ଧନିନାଂ ବ୍ରୂଷେ ନ ଚାଟୁଂ ମୃଷା
ନୈଷାଂ ଗର୍ଵଗିରଃ ଶୃଣୋଷି ନ ପୁନଃ ପ୍ରତ୍ୟାଶୟା ଧାଵସି ।
କାଲୋ ବାଲତୃଣାନି ଖାଦସି ସୁଖଂ ନିଦ୍ରାସି ନିଦ୍ରାଗମେ
ତନ୍ମେ ବ୍ରୂହି କୁରଙ୍ଗ କୁତ୍ର ଭଵତା କିଂ ନାମ ତପ୍ତଂ ତପଃ ॥ ୧୯ ॥
ୟେ ସନ୍ତୋଷସୁଖପ୍ରମୋଦମୁଦିତାସ୍ତେଷାଂ ନ ଭିନ୍ନା ମୁଦୋ
ୟେ ତ୍ଵନ୍ୟେ ଧନଲୋଭସଙ୍କୁଲଧିୟସ୍ତେଷାଂ ନ ତୃଷ୍ଣା ହତା ।
ଇତ୍ଥଂ କସ୍ୟ କୃତେ କୃତଃ ସ ଵିଧିନା ତାଦୃକ୍ପଦଂ ସମ୍ପଦାଂ
ସ୍ଵାତ୍ମନ୍ୟେଵ ସମାପ୍ତହେମମହିମା ମେରୁର୍ନ ମେ ରୋଚତେ ॥ ୨୦ ॥
ଵର୍ଣେ ସିତଂ ଶିରସି ଵୀକ୍ଷ୍ୟ ଶିରୋରୁହାଣାଂ
ସ୍ଥାନଂ ଜରାପରିଭଵସ୍ୟ ତଦେଵ ପୁଂସାମ୍ ।
ଆରୋପିତାସ୍ଥିଶକଲଂ ପରିହୃତ୍ୟ ୟାନ୍ତି
ଚାଣ୍ଡାଲକୂପମିଵ ଦୂରତରଂ ତରୁଣ୍ୟଃ ॥ ୨୧ ॥
ସମାରମ୍ଭା ଭଗ୍ନାଃ କତି ନ କତିଵାରାଁସ୍ତଵ ପଶୋ
ପିପାସୋସ୍ତୁଚ୍ଛେଽସ୍ମିନ୍ଦ୍ରଵିଣମୃଗତୃଷ୍ଣାର୍ଣଵଜଲେ ।
ତଥାପି ପ୍ରତ୍ୟାଶା ଵିରମତି ନ ତେଽଦ୍ୟାପି ଶତଧା
ନ ଦୀର୍ଣଂ ୟଚ୍ଚେତୋ ନିୟତମଶନିଗ୍ରାଵଘଟିତମ୍ ॥ ୨୨ ॥
ସିଂହୋ ବଲୀ ଦ୍ଵିରଦଶୂକରମାଂସଭୋଜୀ
ସଂଵତ୍ସରେଣ ରତିମେତି କିଲୈକଵାରମ୍ ।
ପାରାଵତଃ ଖରଶିଲାକଣମାତ୍ରଭୋଜୀ
କାମୀ ଭଵତ୍ୟନୁଦିନଂ ଵଦ କୋଽତ୍ର ହେତୁଃ ॥ ୨୩ ॥
ଚୂଡୋତ୍ତଂସିତଚାରୁଚନ୍ଦ୍ରକଲିକାଚଞ୍ଚଚ୍ଛିଖାଭାସ୍ଵରୋ
ଲୀଲାଦଗ୍ଧଵିଲୋଲକାମଶଲଭା ଶ୍ରେୟୋଦଶାଗ୍ରେ ସ୍ଫୁରନ୍ ।
ଅନ୍ତଃସ୍ଫୂର୍ଜଦପାରମୋହତିମିରପ୍ରାଗ୍ଭାରମୁଚ୍ଚାଟୟଂ-
ଶ୍ଚେତଃ ସଦ୍ମନି ୟୋଗିନାଂ ଵିଜୟତେ ଜ୍ଞାନପ୍ରଦୀପୋ ହରଃ ॥ ୨୪ ॥
ଭିକ୍ଷାହାରମଦୈନ୍ୟମପ୍ରତିସୁଖଂ ଭୀତିଚ୍ଛିଦଂ ସର୍ଵଦା
ଦୁର୍ମାତ୍ସର୍ୟମଦାଭିମାନମଥନଂ ଦୁଃଖୌଘଵିଧ୍ଵଂସନମ୍ ।
ସର୍ଵତ୍ରାନ୍ଵହମପ୍ରୟତ୍ନସୁଲଭଂ ସାଧୁପ୍ରିୟଂ ପାଵନଂ
ଶମ୍ଭୋଃ ସତ୍ରମଵାର୍ୟମକ୍ଷୟନିଧିଂ ଶଂସନ୍ତି ୟୋଗୀଶ୍ଵରାଃ ॥ ୨୫ ॥
ଭୋଗାସ୍ତୁଙ୍ଗତରଙ୍ଗଭଙ୍ଗଚପଲାଃ ପ୍ରାଣାଃ କ୍ଷଣଧ୍ଵଂସିନ-
ସ୍ତୋକାନ୍ୟେଵଦିନାନି ୟୌଵନସୁଖଂ ପ୍ରୀତିଃ ପ୍ରିୟେଷ୍ଵସ୍ଥିରା ।
ତତ୍ସଂସାରମସାରମେଵ ନିଖିଲଂ ବୁଦ୍ଧ୍ଵା ବୁଧା ବୋଧକା
ଲୋକାନୁଗ୍ରହପେଶଲେନ ମନସା ୟତ୍ନଃ ସମାଧୀୟତାମ୍ ॥ ୨୬ ॥
ବ୍ରହ୍ମେନ୍ଦ୍ରାଦିମରୁଦ୍ଗଣାଂସ୍ତୃଣକଣାନ୍ୟତ୍ର ସ୍ଥିତୋ ମନ୍ୟତେ
ୟତ୍ସ୍ଵାଦାଦ୍ଵିରସା ଭଵନ୍ତି ଵିଭଵାସ୍ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟରାଜ୍ୟାଦୟଃ ।
ଭୋଗଃ କୋଽପି ସ ଏକ ଏଵ ପରମୋ ନିତ୍ୟୋଦିତୋ ଜୃମ୍ଭତେ
ଭୋ ସାଧୋ କ୍ଷଣଭଙ୍ଗୁରେ ତଦିତରେ ଭୋଗେ ରତିଂ ମା କୃଥାଃ ॥ ୨୭ ॥
ସା ରମ୍ୟା ନଗରୀ ମହାନ୍ସ ନୃପତିଃ ସାମନ୍ତଚକ୍ରଂ ଚ ତତ୍
ପାର୍ଶ୍ଵେ ତସ୍ୟ ଚ ସା ଵିଦଗ୍ଧପରିଷତ୍ତଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରବିମ୍ବାନନାଃ ।
ଉତ୍ସିକ୍ତଃ ସ ଚ ରାଜପୁତ୍ରନିଵହସ୍ତେ ବନ୍ଦିନସ୍ତାଃ କଥାଃ
ସର୍ଵଂ ୟସ୍ୟ ଵଶାଦଗାତ୍ସ୍ମୃତିପଥଂ କାଲାୟ ତସ୍ମୈ ନମଃ ॥ ୨୮ ॥
ଫଲମଲମଶନାୟ ସ୍ଵାଦୁ ପାନାୟ ତୋୟମ୍
ଶୟନମଵନିପୃଷ୍ଠଂ ଵଲ୍କଲେ ଵାସସୀ ଚ ।
ନଵଧନମଧୁପାନଭ୍ରାନ୍ତସର୍ଵେନ୍ଦ୍ରିୟାଣା-
ମଵିନୟମନୁମନ୍ତଂ ନୋତ୍ସହେ ଦୁର୍ଜନାନାମ୍ ॥ ୨୯ ॥
ଅଶୀମହି ଵୟଂ ଭିକ୍ଷାମାଶାଵାସୋ ଵସୀମହି ।
ଶୟୀମହି ମହୀପୃଷ୍ଠେ କୁର୍ଵୀମହି କିମୀଶ୍ଵରୈଃ ॥ ୩୦ ॥
ଅହୌ ଵା ହାରେ ଵା ବଲଵତି ରିପୌ ଵା ସୁହୃଦି ଵା
ମଣୌ ଵା ଲୋଷ୍ଠେ ଵା କୁସୁମଶୟନେ ଵା ଦୃଶଦି ଵା ।
ତୃଣେ ଵା ସ୍ତ୍ରୈଣେ ଵା ମମ ସମଦୃଶୋ ୟାନ୍ତୁ ଦିଵସାଃ
କ୍ଵଚିତ୍ପୁଣ୍ୟାରଣ୍ୟେ ଶିଵ ଶିଵ ଶିଵେତି ପ୍ରଲପତଃ ॥ ୩୧ ॥
ଅନାଵର୍ତୀ କାଲୋ ଵ୍ରଜତି ସ ଵୃଥା ତନ୍ନ ଗଣିତଂ
ଦଶାସ୍ତାସ୍ତା ସୋଢା ଵ୍ୟସନଶତସମ୍ପାତଵିଧୁରାଃ ।
କିୟଦ୍ଵା ଵକ୍ଷ୍ୟାମଃ କିମିଵ ବତ ନାତ୍ମନ୍ୟପକୃତଂ
ତ୍ଵୟା ୟାଵତ୍ତାଵତ୍ପୁନରପି ତଦେଵ ଵ୍ୟଵସିତମ୍ ॥ ୩୨ ॥
ଦଦତୁ ଦଦତୁ ଗାଲୀର୍ଗାଲୀମନ୍ତୋ ଭଵନ୍ତୋ
ଵୟମପି ତଦଭାଵାଦ୍ଗାଲିଦାନେଽସମର୍ଥାଃ ।
ଜଗତି ଵିଦିତମେତଦ୍ଦୀୟତେ ଵିଦ୍ୟମାନଂ
ନହି ଶଶକଵିଷାଣଂ କୋଽପି କସ୍ମୈ ଦଦାତି ॥ ୩୩ ॥
ଭଵ୍ୟଂ ଭୁକ୍ତଂ ତତଃ କିଂ କଦଶନମଥଵା ଵାସରାନ୍ତେ ତତଃ କିଂ
କୌପୀନଂ ଵା ତତଃ କିଂ କିମଥ ସିତମହଚ୍ଚାମ୍ବରଂ ଵା ତତଃ କିମ୍ ।
ଏକା ଭାର୍ୟା ତତଃ କିଂ ଶତଗୁଣଗୁଣିତା କୋଟିରେକା ତତଃ କିଂ
ତ୍ଵେକୋ ଭ୍ରାନ୍ତସ୍ତତଃ କିଂ କରିତୁରଗଶତୈର୍ଵେଷ୍ଟିତୋ ଵା ତତଃ କିମ୍ ॥ ୩୪ ॥
ଭୂଃ ପର୍ୟଙ୍କୋ ନିଜଭୁଜଲତା କନ୍ଦୁକଂ ଖଂ ଵିତାନଂ
ଦୀପଶ୍ଚାନ୍ଦ୍ରୋ ଵିରତିଵନିତାଲବ୍ଧସଙ୍ଗପ୍ରମୋଦଃ ।
ଦିକ୍କାନ୍ତାଭିଃ ପଵନଚମରୈର୍ଵୀଜ୍ୟମାନଃ ସମନ୍ତା-
ଦ୍ଭିକ୍ଷୁଃ ଶେତେ ନୃପ ଇଵ ଭୁଵି ତ୍ୟକ୍ତସର୍ଵସ୍ପୃହୋଽପି ॥ ୩୫ ॥
ସଂମୋହୟନ୍ତି ମଦୟନ୍ତି ଵିଡମ୍ବୟନ୍ତି
ନିର୍ଭର୍ତ୍ସୟନ୍ତି ରମୟନ୍ତି ଵିଷାଦୟନ୍ତି ।
ଏତାଃ ପ୍ରଵିଶ୍ୟ ସଦୟଂ ହୃଦୟଂ ନରାଣାଂ
କିଂ ନାମ ଵାମନୟନା ନ ସମାଚରନ୍ତି ॥ ୩୬ ॥
ସ୍ଥିତିଃ ପୁଣ୍ୟେଽରଣ୍ୟେ ସହ ପରିଚୟୋ ହନ୍ତ ହରିଣୈଃ
ଫଲୈର୍ମେଧ୍ୟା ଵୃତ୍ତିଃ ପ୍ରତିନଦି ଚ ତଲ୍ପାନି ଦୃଷଦଃ ।
ଇତୀୟଂ ସାମଗ୍ରୀ ଭଵତି ହରଭକ୍ତିଂ ସ୍ପୃହୟତାଂ
ଵନଂ ଵା ଗେହଂ ଵା ସଦୃଶମୁପଶାନ୍ତ୍ୟେକମନସାମ୍ ॥ ୩୭ ॥
ସ୍ଵାଦିଷ୍ଠଂ ମଧୁନୋ ଘୃତାଚ୍ଚ ରସଵଦ୍ୟତ୍ପ୍ରସ୍ରଵତ୍ୟକ୍ଷରେ
ଦୈଵୀ ଵାଗମୃତାତ୍ମନୋ ରସଵତସ୍ତେନୈଵ ତୃପ୍ତା ଵୟମ୍ ।
କୁକ୍ଷୌ ୟାଵଦିମେ ଭଵନ୍ତି ଧୃତୟେ ଭିକ୍ଷାହୃତାଃ ସକ୍ତଵ-
ସ୍ତାଵଦ୍ଦାସ୍ୟକୃତାର୍ଜନୈର୍ନ ହି ଧନୈର୍ଵୃତ୍ତିଂ ସମୀହାମହେ ॥ ୩୮ ॥