Vyasagita Kurma Purana 12-46 In Malayalam

Chaudhuri Narayan Singh, in his preface to Kurma Purana with Hindi translation 1962 (DLI) says that chapters 12-33 are Vyasa Gita. This is repeated by Anand Swarup Gupta in the critical edition of Kurma Purana (DLI). Some others (V Raghavan’s list, Kurma Purana Calcutta edition 1890) are of the opinion that the complete Uttarabhaga of Kurma Purana is Vyasa Gita. This would mean Ishvara Gita is a part of Vyasa Gita.

॥ Vyasageetaa Kurmapurana 12-46 Malayalam Lyrics ॥

॥ വ്യാസഗീതാ കൂർമപുരാണേ അധ്യായ 12-46 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ദ്വാദശോഽധ്യായഃ
വ്യാസ ഉവാച ।
ശൃണുധ്വമൃഷയഃ സർവേ വക്ഷ്യമാണം സനാതനം ।
കർമയോഗം ബ്രാഹ്മണാനാമാത്യന്തികഫലപ്രദം ॥ 12.1 ॥

ആമ്നായസിദ്ധമഖിലം ബാഹ്മണാനാം പ്രദർശിതം ।
ഋഷീണാം ശൃണ്വതാം പൂർവം മനുരാഹ പ്രജാപതിഃ ॥ 12.2 ॥

സർവപാപഹരം പുണ്യമൃഷിസംഘൈർനിഷേവിതം ।
സമാഹിതധിയോ യൂയം ശൃണുധ്വം ഗദതോ മമ ॥ 12.3 ॥

കൃതോപനയനോ വേദാനധീയീത ദ്വിജോത്തമാഃ ।
ഗർഭാഷ്ടമേഽഷ്ടമേ വാബ്ദേ സ്വസൂത്രോക്തവിധാനതഃ ॥ 12.4 ॥

ദണ്ഡീ ച മേഖലീ സൂത്രീ കൃഷ്ണാജിനധരോ മുനിഃ ।
ഭിക്ഷാഹാരോ ഗുരുഹിതോ വീക്ഷമാണോ ഗുരോർമുഖം ॥ 12.5 ॥

കാർപാസമുപവീതാർഥം നിർമിതം ബ്രഹ്മണാ പുരാ ।
ബ്രാഹ്മണാനാം ത്രിവിത് സൂത്രം കൗശം വാ വസ്ത്രമേവ വാ ॥ 12.6 ॥

സദോപവീതീ ചൈവ സ്യാത് സദാ ബദ്ധശിഖോ ദ്വിജഃ ।
അന്യഥാ യത് കൃതം കർമ തദ് ഭവത്യയഥാകൃതം ॥ 12.7 ॥

വസേദവികൃതം വാസഃ കാർപാസം വാ കഷായകം ।
തദേവ പരിധാനീയം ശുക്ലമച്ഛിദ്രമുത്തമം ॥ 12.8 ॥

ഉത്തരം തു സമാഖ്യാതം വാസഃ കൃഷ്ണാജിനം ശുഭം ।
അഭാവേ ദിവ്യമജിനം രൗരവം വാ വിധീയതേ ॥ 12.9 ॥

ഉദ്ധൃത്യ ദക്ഷിണം ബാഹും സവ്യേ ബാഹൗ സമർപിതം ।
ഉപവീതം ഭവേന്നിത്യം നിവീതം കണ്ഠസജ്ജനേ ॥ 12.10 ॥

സവ്യം ബാഹും സമുദ്ധൃത്യ ദക്ഷിണേ തു ധൃതം ദ്വിജാഃ ।
പ്രാചീനാവീതമിത്യുക്തം പൈത്രേ കർമണി യോജയേത് ॥ 12.11 ॥

അഗ്ന്യഗാരേ ഗവാം ഗോഷ്ഠേ ഹോമേ ജപ്യേ തഥൈവ ച ।
സ്വാധ്യായേ ഭോജനേ നിത്യം ബ്രാഹ്മണാനാം ച സന്നിധൗ ॥ 12.12 ॥

ഉപാസനേ ഗുരൂണാം ച സന്ധ്യയോഃ സാധുസംഗമേ ।
ഉപവീതീ ഭവേന്നിത്യം വിധിരേഷ സനാതനഃ ॥ 12.13 ॥

മൗഞ്ജീ ത്രിവൃത് സമാ ശ്ലക്ഷ്ണാ കാര്യാ വിപ്രസ്യ മേഖലാ ।
മുഞ്ജാഭാവേ കുശേനാഹുർഗ്രന്ഥിനൈകേന വാ ത്രിഭിഃ ॥ 12.14 ॥

ധാരയേദ് ബൈൽവപാലാശൗ ദണ്ഡൗ കേശാന്തകൗ ദ്വിജഃ ।
യജ്ഞാർഹവൃക്ഷജം വാഽഥ സൗമ്യമവ്രണമേവ ച ॥ 12.15 ॥

സായം പ്രാതർദ്വിജഃ സന്ധ്യാമുപാസീത സമാഹിതഃ ।
കാമാല്ലോഭാദ് ഭയാന്മോഹാത് ത്യക്തേന പതിതോ ഭവേത് ॥ 12.16 ॥

അഗ്നികാര്യം തതഃ കുര്യാത് സായം പ്രാതഃ പ്രസന്നധീഃ ।
സ്നാത്വാ സന്തർപയേദ് ദേവാനൃഷീൻ പിതൃഗണാംസ്തഥാ ॥ 12.17 ॥

ദേവതാഭ്യർചനം കുര്യാത് പുഷ്പൈഃ പത്രേണ ചാംബുനാ ।
അഭിവാദനശീലഃ സ്യാന്നിത്യം വൃദ്ധേഷു ധർമതഃ ॥ 12.18 ॥

അസാവഹം ഭോ നാമേതി സമ്യക് പ്രണതിപൂർവകം ।
ആയുരാരോഗ്യസിദ്ധ്യർഥം ദ്രവ്യാദിപരിവർജിതം ॥ 12.19 ॥

ആയുഷ്ണാൻ ഭവ സൗമ്യേതി വാച്യോ വിപ്രോഽഭിവാദനേ ।
അകാരശ്ചാസ്യ നാമ്നോഽന്തേ വാച്യഃ പൂർവാക്ഷരഃ പ്ലുതഃ ॥ 12.20 ॥

ന കുര്യാദ് യോഽഭിവാദസ്യ ദ്വിജഃ പ്രത്യഭിവാദനം ।
നാഭിവാദ്യഃ സ വിദുഷാ യഥാ ശൂദ്രസ്തഥൈവ സഃ ॥ 12.21 ॥

സവ്യ്സ്തപാണിനാ കാര്യമുപസംഗ്രഹണം ഗുരോഃ ।
സവ്യേന സവ്യഃ സ്പ്രഷ്ടവ്യോ ദക്ഷിണേന തു ദക്ഷിണഃ ॥ 12.22 ॥

ലൗകികം വൈദികം ചാപി തഥാധ്യാത്മികമേവ വാ ।
ആദദീത യതോ ജ്ഞാനം തം പൂർവമഭിവാദയേത് ॥ 12.23 ॥

നോദകം ധാരയേദ് ഭൈക്ഷം പുഷ്പാണി സമിധസ്തഥാ ।
ഏവംവിധാനി ചാന്യാനി ന ദൈവാദ്യേഷു കർമസു ॥ 12.24 ॥

ബ്രാഹ്മണം കുശലം പൃച്ഛേത് ക്ഷത്രബന്ധുമനാമയം ।
വൈശ്യം ക്ഷേമം സമാഗമ്യ ശൂദ്രമാരോഗ്യമേവ തു ॥ 12.25 ॥

ഉപാധ്യായഃ പിതാ ജ്യേഷ്ഠോ ഭ്രാതാ ചൈവ മഹീപതിഃ ।
മാതുലഃ ശ്വശുരസ്ത്രാതാ മാതാമഹപിതാമഹൗ ॥ 12.26 ॥

വർണജ്യേഷ്ഠഃ പിതൃവ്യശ്ച പുംസോഽത്ര ഗുരവഃ സ്മൃതാഃ ।
മാതാ മാതാമഹീ ഗുർവീ പിതുർമാതുശ്ച സോദരാഃ ॥ 12.27 ॥

ശ്വശ്രൂഃ പിതാമഹീജ്യേഷ്ഠാ ധാത്രീ ച ഗുരവഃ സ്ത്രിയഃ ।
ഇത്യുക്തോ ഗുരുവർഗോഽയം മാതൃതഃ പിതൃതോ ദ്വിജാഃ ॥ 12.28 ॥

അനുവർത്തനമേതേഷാം മനോവാക്കായകർമഭിഃ ।
ഗുരും ദൃഷ്ട്വാ സമുത്തിഷ്ഠേദഭിവാദ്യ കൃതാഞ്ജലിഃ ॥ 12.29 ॥

നൈതൈരുപവിശേത് സാർദ്ധം വിവദേന്നാത്മകാരണാത് ।
ജീവിതാർഥമപി ദ്വേഷാദ് ഗുരുഭിർനൈവ ഭാഷണം ॥ 12.30 ॥

ഉദിതോഽപി ഗുണൈരന്യൈർഗുരുദ്വേഷീ പതത്യധഃ ।
ഗുരൂണാമപി സർവേഷാം പൂജ്യാഃ പഞ്ച വിശേഷതഃ ॥ 12.31 ॥

തേഷാമാദ്യാസ്ത്രയഃ ശ്രേഷ്ഠാസ്തേഷാം മാതാ സുപൂജിതാ ।
യോ ഭാവയതി യാ സൂതേ യേന വിദ്യോപദിശ്യതേ ॥ 12.32 ॥

ജ്യേഷ്ഠോ ഭ്രാതാ ച ഭർത്താ ച പഞ്ചൈതേ ഗുരവഃ സ്മൃതാഃ ।
ആത്മനഃ സർവയത്നേന പ്രാണത്യാഗേന വാ പുനഃ ॥ 12.33 ॥

പൂജനീയാ വിശേഷേണ പഞ്ചൈതേ ഭൂതിമിച്ഛതാ ।
യാവത് പിതാ ച മാതാ ച ദ്വാവേതൗ നിർവികാരിണൗ ॥ 12.34 ॥

താവത് സർവം പരിത്യജ്യ പുത്രഃ സ്യാത് തത്പരായണഃ ।
പിതാ മാതാ ച സുപ്രീതൗ സ്യാതാം പുത്രഗുണൈര്യദി ॥ 12.35 ॥

സ പുത്രഃ സകലം ധർമമാപ്നുയാത് തേന കർമണാ ।
നാസ്തി മാതൃസമം ദൈവം നാസ്തി പിതൃസമോ ഗുരുഃ ॥ 12.36 ॥

തയോഃ പ്രത്യുപകാരോഽപി ന കഥഞ്ചന വിദ്യതേ ।
തയോർനിത്യം പ്രിയം കുര്യാത് കർമണാ മനസാ ഗിരാ ॥ 12.37 ॥

ന താഭ്യാമനനുജ്ഞാതോ ധർമമന്യം സമാചരേത് ।
വർജയിത്വാ മുക്തിഫലം നിത്യം നൈമിത്തികം തഥാ ॥ 12.38 ॥

ധർമസാരഃ സമുദ്ദിഷ്ടഃ പ്രേത്യാനന്തഫലപ്രദഃ ।
സമ്യഗാരാധ്യ വക്താരം വിസൃഷ്ടസ്തദനുജ്ഞയാ ॥ 12.39 ॥

ശിഷ്യോ വിദ്യാഫലം ഭുങ്ക്തേ പ്രേത്യ വാ പൂജ്യതേ ദിവി ।
യോ ഭ്രാതരം പിതൃസമം ജ്യേഷ്ഠം മൂർഖോഽവമന്യതേ ॥ 12.40 ॥

തേന ദോഷേണ സ പ്രേത്യ നിരയം ഘോരമൃച്ഛതി ।
പുംസാ വർത്മനിതിഷ്ടേത പൂജ്യോ ഭർത്താ തു സർവദാ ॥ 12.41 ॥

അപി മാതരി ലോകേഽസ്മിൻ ഉപകാരാദ്ധി ഗൗരവം ।
യേനരാ ഭർത്തൃപിണ്ഡാർഥം സ്വാൻ പ്രാണാൻ സന്ത്യജന്തി ഹി ॥ 12.42 ॥

തേഷാമഥാക്ഷയാഁല്ലോകാൻ പ്രോവാച ഭഗവാൻ മനുഃ ।
മാതുലാംശ്ച പിതൃവ്യാംശ്ച ശ്വശുരാനൃത്വിജോ ഗുരൂൻ ॥ 12.43 ॥

അസാവഹമിതി ബ്രൂയുഃ പ്രത്യുത്ഥായ യവീയസഃ ।
അവാച്യോ ദീക്ഷിതോ നാമ്നാ യവീയാനപി യോ ഭവേത് ॥ 12.44 ॥

ഭോഭവത്പൂർവകത്വേനമഭിഭാഷേത ധർമവിത് ।
അഭിവാദ്യശ്ച പൂജ്യശ്ച ശിരസാ വന്ദ്യ ഏവ ച ॥ 12.45 ॥

ബ്രാഹ്മണഃ ക്ഷത്രിയാദ്യൈശ്ച ശ്രീകാമൈഃ സാദരം സദാ ।
നാഭിവാദ്യാസ്തു വിപ്രേണ ക്ഷത്രിയാദ്യാഃ കഥഞ്ചന ॥ 12.46 ॥

ജ്ഞാനകർമഗുണോപേതാ യദ്യപ്യേതേ ബഹുശ്രുതാഃ ।
ബ്രാഹ്മണഃ സർവവർണാനാം സ്വസ്തി കുര്യാദിതി ശ്രുതിഃ ॥ 12.47 ॥

സവർണേഷു സവർണാനാം കാമ്യമേവാഭിവാദനം ।
ഗുരുരഗ്നിർദ്വിജാതീനാം വർണാനാം ബ്രാഹ്മണോ ഗുരുഃ ॥ 12.48 ॥

പതിരേവ ഗുരുഃ സ്ത്രീണാം സർവത്രാഭ്യാഗതോ ഗുരുഃ ।
വിദ്യാ കർമ വയോ ബന്ധുർവിത്തം ഭവതി പഞ്ചമം ॥ 12.49 ॥

മാന്യസ്ഥാനാനി പഞ്ചാഹുഃ പൂർവം പൂർവം ഗുരൂത്തരാത് ।
പഞ്ചാനാം ത്രിഷു വർണേഷു ഭൂയാംസി ബലവന്തി ച ॥ 12.50 ॥

യത്ര സ്യുഃ സോഽത്ര മാനാർഹഃ ശൂദ്രോഽപി ദശമീം ഗതഃ ।
പന്ഥാ ദേയോ ബ്രാഹ്മണായ സ്ത്രിയൈ രാജ്ഞേ ഹ്യചക്ഷുഷേ ॥ 12.51 ॥

വൃദ്ധായ ഭാരമഗ്നായ രോഗിണേ ദുർബലായ ച ।
ഭിക്ഷാമാഹൃത്യ ശിഷ്ടാനാം ഗൃഹേഭ്യഃ പ്രയതോഽന്വഹം ॥ 12.52 ॥

നിവേദ്യ ഗുരവേഽശ്നീയാദ് വാഗ്യതസ്തദനുജ്ഞയാ ।
ഭവത്പൂർവം ചരേദ് ഭൈക്ഷ്യമുപനീതോ ദ്വിജോത്തമഃ ॥ 12.53 ॥

ഭവന്മധ്യം തു രാജന്യോ വൈശ്യസ്തു ഭവദുത്തരം ।
മാതരം വാ സ്വസാരം വാ മാതുർവാ ഭഗിനീം നിജാം ॥ 12.54 ॥

ഭിക്ഷേത ഭിക്ഷാം പ്രഥമം യാ ചൈനം ന വിമാനയേത് ।
സജാതീയഗൃഹേഷ്വേവ സാർവവർണികമേവ വാ ॥ 12.55 ॥

ഭൈക്ഷ്യസ്യ ചരണം പ്രോക്തം പതിതാദിഷു വർജിതം ।
വേദയജ്ഞൈരഹീനാനാം പ്രശസ്താനാം സ്വകർമസു ॥ 12.56 ॥

ബ്രഹ്മചാരീ ഹരേദ് ഭൈക്ഷം ഗൃഹേഭ്യഃ പ്രയതോഽന്വഹം ।
ഗുരോഃ കുലേ ന ഭിക്ഷേത ന ജ്ഞാതികുലബന്ധുഷു ॥ 12.57 ॥

അലാഭേ ത്വന്യഗേഹാനാം പൂർവം പൂർവം വിവർജയേത് ॥

സർവം വാ വിചരേദ് ഗ്രാമം പൂർവോക്താനാമസംഭവേ ॥ 12.58 ॥

നിയമ്യ പ്രയതോ വാചം ദിശസ്ത്വനവലോകയൻ ।
സമാഹൃത്യ തു തദ് ഭൈക്ഷം യാവദർഥമമായയാ ॥ 12.59 ॥

ഭുഞ്ജീത പ്രയതോ നിത്യം വാഗ്യതോഽനന്യമാനസഃ ।
ഭൈക്ഷ്യേണ വർത്തയേന്നിത്യം നൈകാന്നാദീ ഭവേദ് വ്രതീ ॥ 12.60 ॥

ഭൈക്ഷ്യേണ വ്രതിനോ വൃത്തിരുപവാസസമാ സ്മൃതാ ।
പൂജയേദശനം നിത്യമദ്യാച്ചൈതദകുത്സയൻ ॥ 12.61 ॥

ദൃഷ്ട്വാ ഹൃഷ്യേത് പ്രസീദേച്ച തതോ ഭുഞ്ജീത വാഗ്യതഃ 12.62 ॥

അനാരോഗ്യമനായുഷ്യമസ്വർഗ്യം ചാതിഭോജനം ।
അപുണ്യം ലോകവിദ്വിഷ്ടം തസ്മാത് തത്പരിവർജയേത് ॥ 12.63 ॥

പ്രാങ്മുഖോഽന്നാനി ഭുഞ്ജീത സൂര്യാഭിമുഖ ഏവ വാ ।
നാദ്യാദുദങ്മുഖോ നിത്യം വിധിരേഷ സനാതനഃ ॥ 12.64 ॥

പ്രക്ഷാല്യ പാണിപാദൗ ച ഭുഞ്ജാനോ ദ്വിരുപസ്പൃശേത് ।
ശുചൗ ദേശേ സമാസീനോ ഭുക്ത്വാ ച ദ്വിരുപസ്പൃശേത് ॥ 12.65 ॥

ഇതീ ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ദ്വാദശോഽധ്യായഃ ॥12 ॥

കൂർമപുരാണേ ഉത്തരഭാഗേ ത്രയോദശോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
ഭുക്ത്വാ പീത്വാ ച സുപ്ത്വാ ച സ്നാത്വാ രഥ്യോപസർപണേ ।
ഓഷ്ഠാവലോമോകൗ സ്പൃഷ്ട്വാ വാസോ വിപരിധായ ച ॥ 13.1
രേതോമൂത്രപുരീഷാണാമുത്സർഗേഽയുക്തഭാഷണേ ।
ഷ്ഠീവിത്വാഽധ്യയനാരംഭേ കാസശ്വാസാഗമേ തഥാ ॥ 13.2
ചത്വരം വാ ശ്മശാനം വാ സമാഗമ്യ ദ്വിജോത്തമഃ ।
സന്ധ്യയോരുഭയോസ്തദ്വദാചാന്തോഽപ്യാചമേത് പുനഃ ॥ 13.3
ചണ്ഡാലമ്ലേച്ഛസംഭാഷേ സ്ത്രീശൂദ്രോച്ഛിഷ്ടഭാഷണേ ।
ഉച്ഛിഷ്ടം പുരുഷം സ്പൃഷ്ട്വാ ഭോജ്യം ചാപി തഥാവിധം ॥ 13.4 ॥

ആചാമേദശ്രുപാതേ വാ ലോഹിതസ്യ തഥൈവ ച ।
ഭോജനേ സന്ധ്യയോഃ സ്നാത്വാ പീത്വാ മൂത്രപുരീഷയോഃ ॥ 13.5 ॥

ആചാന്തോഽപ്യാചമേത് സുപ്ത്വാ സകൃത്സകൃദഥാന്യതഃ ।
അഗ്നേർഗവാമഥാലംഭേ സ്പൃഷ്ട്വാ പ്രയതമേവ വാ ॥ 13.6 ॥

സ്ത്രീണാമഥാത്മനഃ സ്പർശേ നീവീം വാ പരിധായ ച
ഉപസ്പൃശേജ്ജലം വാർദ്രം തൃണം വാ ഭൂമിമേവ വാ ॥ 13.7 ॥

കേശാനാം ചാത്മനഃ സ്പർശേ വാസസോഽക്ഷാലിതസ്യ ച ।
അനുഷ്ണാഭിരഫേനാഭിഃ വിശുദ്ധാദ്ഭിശ്ച ധർമതഃ ॥ 13.8 ॥

ശൗചേപ്സുഃ സർവദാചാമേദാസീനഃ പ്രാഗുദങ്മുഖഃ ।
ശിരഃ പ്രാവൃത്യ കണ്ഠം വാ മുക്തകച്ഛശിഖോഽപി വാ ॥ 13.9 ॥

അകൃത്വാ പാദയോഃ ശൗചമാചാന്തോഽപ്യശുചിർഭവേത് ।
സോപാനത്കോ ജലസ്ഥോ വാ നോഷ്ണീഷീ ചാചമേദ്ബുധഃ ॥ 13.10 ॥

ന ചൈവ വർഷധാരാഭിർന തിഷ്ഠൻ നോദ്ധൃതോദകൈഃ ।
നൈകഹസ്താർപിതജലൈർവിനാ സൂത്രേണ വാ പുനഃ ॥ 13.11 ॥

ന പാദുകാസനസ്ഥോ വാ ബഹിർജാനുരഥാപി വാ ।
ന ജൽപൻ ന ഹസൻ പ്രേക്ഷൻ ശയാനഃ പ്രഹ്വ ഏവ ച
നാവീക്ഷിതാഭിഃ ഫേനാദ്യൈരുപേതാഭിരഥാപി വാ ।
ശൂദ്രാശുചികരോന്മുക്തൈർന ക്ഷാരാഭിസ്തഥൈവ ച ॥ 13.12 ॥

ന ചൈവാംഗുലിഭിഃ ശസ്തം ന കുർവൻ നാന്യമാനസഃ ।
ന വർണരസദുഷ്ടാഭിർന ചൈവ പ്രദരോദകൈഃ ॥ 13.13 ॥

ന പാണിക്ഷുഭിതാഭിർവാ ന ബഹിഷ്കക്ഷ ഏവ വാ ।
ഹൃദ്ഗാഭിഃ പൂയതേ വിപ്രഃ കണ്ഠ്യാഭിഃ ക്ഷത്രിയഃ ശുചിഃ ॥ 13.14 ॥

പ്രാശിതാഭിസ്തഥാവൈശ്യഃ സ്ത്രീശൂദ്രൗ സ്പർശതോഽന്തതഃ ॥

അംഗുഷ്ഠമൂലാന്തരതോ രേഖായാം ബ്രാഹ്മമുച്യതേ ॥ 13.15 ॥

അന്തരാംഗുഷ്ഠദേശിന്യോ പിതൄണാം തീർഥമുത്തമം ॥

കനിഷ്ഠാമൂലതഃ പശ്ചാത് പ്രാജാപത്യം പ്രചക്ഷതേ ॥ 13.16 ॥

അംഗുല്യഗ്രേ സ്മൃതം ദൈവം തദ്ദേവാർഥം പ്രകീർത്തിതഃ ।
മൂലേ വാ ദൈവമാദിഷ്ടം ഗ്നേയം മധ്യതഃ സ്മൃതം ॥ 13.17 ॥

തദേവ സൗമികം തീർഥമേതജ്ജ്ഞാത്വാ ന മുഹ്യതി ।
ബ്രാഹ്മേണൈവ തു തീർഥേന ദ്വിജോ നിത്യമുപസ്പൃശേത് ॥ 13.18 ॥

കായേന വാഽഥ ദൈവേന പൈത്രേണ ന തു വൈ ദ്വിജാഃ ।
ത്രിഃ പ്രാശ്നീയാദപഃ പൂർവം ബ്രാഹ്മണഃ പ്രയതസ്തതഃ ॥ 13.19 ॥

സംമൃജ്യാംഗുഷ്ഠമൂലേന മുഖം വൈ സമുപസ്പൃശേത് ॥

അംഗുഷ്ഠാനാമികാഭ്യാം തു സ്പൃശേന്നേത്രദ്വയം തതഃ ॥ 13.20 ॥

തർജന്യംഗുഷ്ഠയോഗേന സ്പൃശേന്നാസാപൃടദ്വയം ॥

കനിഷ്ഠാംഗുഷ്ഠയോഗേന ശ്രവണേ സമുപസ്പൃശേത് ॥ 13.21 ॥

സർവാസാമഥ യോഗേന ഹൃദയം തു തലേന വാ ।
സ്പൃശേദ്വൈ ശിരസസ്തദ്വദംഗുഷ്ഠേനാഥവാ ദ്വയം ॥ 13.22
ത്രിഃ പ്രാശ്നീയാദ് യദംഭസ്തു സുപ്രീതാസ്തേന ദേവതാഃ ।
ബ്രഹ്മാ വിഷ്ണുർമഹേശശ്ച ഭവന്തീത്യനുശുശ്രുമഃ ॥ 13.23
ഗംഗാ ച യമുനാ ചൈവ പ്രീയേതേ പരിമാർജനാത് ।
സംസ്പൃഷ്ടയോർലോചനയോഃ പ്രീയേതേ ശശിഭാസ്കരൗ ॥ 13.24
നാസത്യദസ്രൗ പ്രീയേതേ സ്പൃഷ്ടേ നാസാപുടദ്വയേ ।
ശ്രോത്രയോഃ സ്പൃഷ്ടയോസ്തദ്വത് പ്രീയേതേ ചാനിലാനലൗ ॥ 13.25
സംസ്പൃഷ്ടേ ഹൃദയേ ചാസ്യ പ്രീയന്തേ സർവദേവതാഃ ।
മൂർധ്നി സംസ്പർശനാദേവ പ്രീതഃ സ പുരുഷോ ഭവേത് ॥ 13.26
നോച്ഛിഷ്ടം കുർവതേ നിത്യം വിപ്രുഷോഽംഗം നയന്തി യാഃ ।
ദന്താന്തർദന്തലഗ്നേഷു ജിഹ്വോഷ്ടൈറശുചിർഭവേത് ॥ 13.27
സ്പൃശാന്തി ബിന്ദവഃ പാദൗ യ ആചാമയതഃ പരാൻ ।
ഭൂമികാസ്തേ സമാ ജ്ഞേയാ ന തൈരപ്രയതോ ഭവേത് ॥ 13.28
മദുപർകേ ച സോമേ ച താംബൂലസ്യ ച ഭക്ഷണേ ।
ഫലമൂലേക്ഷുദണ്ഡേ ന ദോഷം പ്രാഹ വേ മനുഃ ॥ 13.29
പ്രചരാന്നോദപാനേഷു ദ്രവ്യഹസ്തോ ഭവേന്നരഃ ।
ഭൂമൗ നിക്ഷിപ്യ തദ് ദ്രവ്യമാചമ്യാഭ്യുക്ഷയേത് തു തത് ॥ 13.30
തൈജസം വൈ സമാദായ യദ്യുച്ഛിഷ്ടോ ഭവേദ് ദ്വിജഃ ।
ഭൂമൗ നിക്ഷിപ്യ തദ് ദ്രവ്യമാചമ്യാഭ്യുക്ഷയേത് തു തത് ॥ 13.31
യദ്യമന്ത്രം സമാദായ ഭവേദുച്ഛേഷണാന്വിതഃ ।
അനിധായൈവ തദ് ദ്രവ്യമാചാന്തഃ ശുചിതാമിയാത് ॥ 13.32
വസ്രാദിഷു വികൽപഃ സ്യാത് തത്സംസ്പൃഷ്ട്വാചമേദിഹ ।
അരണ്യേഽനുദകേ രാത്രൗ ചൗരവ്യാഘ്രാകുലേ പഥി ॥ 13.33 ॥

കൃത്വാ മൂത്രം പുരീഷം വാ ദ്രവ്യഹസ്തോ ന ദുഷ്യതി ।
നിധായ ദക്ഷിണേ കർണേ ബ്രഹ്മസൂത്രമുദങ്മുഖഃ ॥ 13.34 ॥

അഹ്നി കുര്യാച്ഛകൃന്മൂത്രം രാത്രൗ ചേദ് ദക്ഷിണാമുഖഃ ॥

അന്തർധായ മഹീം കാഷ്ഠൈഃ പത്രൈർലോഷ്ഠതൃണേന വാ ॥ 13.35 ॥

പ്രാവൃത്യ ച ശിരഃ കുര്യാദ് വിൺമൂത്രസ്യ വിസർജനം ।
ഛായാകൂപനദീഗോഷ്ഠചൈത്യാംഭഃ പഥി ഭസ്മസു ॥ 13.36 ॥

അഗ്നൗ ചൈവ ശ്മശാനേ ച വിൺമൂത്രേ ന സമാചരേത് ॥

ന ഗോമയേ ന കൃഷ്ടേ വാ മഹാവൃക്ഷേ ന ശാഡ്വലേ ॥ 13.37 ॥

ന തിഷ്ഠൻ വാ ന നിർവാസാ ന ച പർവതമസ്തകേ ।
ന ജീർണദേവായതനേ ന വൽമീകേ കദാചന ॥ 13,38 ॥

ന സസത്ത്വേഷു ഗർതേഷു ന ഗച്ഛൻ വാ സമാചരേത് ॥

തുഷാംഗാരകപാലേഷു രാജമാർഗേ തഥൈവ ച ॥ 13.39 ॥

ന ക്ഷേത്രേ ന വിമലേ വാഽപി ന തീർഥേ ന ചതുഷ്പഥേ ।
നോദ്യാനേ ന സമീപേ വാ നോഷരേ ന പരാശുചൗ ॥ 13.40 ॥

ന സോപാനത്പാദുകോ വാ ഛത്രീ വാ നാന്തരിക്ഷകേ ॥

ന ചൈവാഭിമുഖേ സ്ത്രീണാം ഗുരുബ്രാഹ്മണയോർഗവാം ॥ 13.41 ॥

ന ദേവദേവാലയയോരപാമപി കദാചന ॥

നദീം ജ്യോതീംഷി വീക്ഷിത്വാ ന വാര്യഭിമുഖോഽഥവാ ॥ 13.42 ॥

പ്രത്യാദിത്യം പ്രത്യനലം പ്രതിസോമം തഥൈവ ച ॥

ആഹൃത്യ മൃത്തികാം കൂലാല്ലേപഗന്ധാപകർഷണാത് ॥ 13.43 ॥

കുര്യാദതന്ദ്രിതഃ ശൗചം വിശുദ്ധൈരുദ്ധൃതോദകൈഃ ॥

നാഹരേന്മൃത്തികാം വിപ്രഃ പാംശുലാന്ന ച കർദമാൻ ॥ 13.44 ॥

ന മാർഗാന്നോഷരാദ് ദേശാച്ഛൗചോച്ഛിഷ്ടാത്തഥൈവ ച ।
ന ദേവായതനാത് കൂപാദ് ഗ്രാമാന്ന ച ജലാത് തഥാ ॥ 13.45 ॥

ഉപസ്പൃശേത് തതോ നിത്യം പൂർവോക്തേന വിധാനതഃ ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ത്രയോദശോഽധ്യായഃ ॥13 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ത്രയോദശോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
ഏവം ദണ്ഡാദിഭിര്യുക്തഃ ശൗചാചാരസമന്വിതഃ ।
ആഹൂതോഽധ്യയനം കുര്യാദ് വീക്ഷമാണോ ഗുരോർമുഖം ॥ 14.1 ॥

നിത്യമുദ്യതപാണിഃ സ്യാത് സന്ധ്യാചാരഃ സമന്വിതഃ ।
ആസ്യതാമിതി ചോക്തഃ സന്നാസീതാഭിമുഖം ഗുരോഃ ॥ 14.2 ॥

പ്രതിശ്രവണസംഭാഷേ ശയാനോ ന സമാചരേത് ।
നാസീനോ ന ച ഭുഞ്ജാനോ ന തിഷ്ഠന്ന പരാങ്മുഖഃ ॥ 14.3 ॥

നച ശയ്യാസനം ചാസ്യ സർവദാ ഗുരുസന്നിധൗ ।
ഗുരോസ്തു ചക്ഷുർവിഷയേ ന യഥേഷ്ടാസനോ ഭവേത് ॥ 14.4 ॥

നോദാഹരേദസ്യ നാമ പരോക്ഷമപി കേവലം ।
ന ചൈവാസ്യാനുകുർവീത ഗതിഭാഷിതചേഷ്ടിതം ॥ 14.5 ॥

ഗുരോര്യത്ര പ്രതീവാദോ നിന്ദാ ചാപി പ്രവർത്തതേ ।
കർണൗം തത്ര പിധാതവ്യൗ ഗന്തവ്യം വാ തതോഽന്യതഃ ॥ 14.6 ॥

ദൂരസ്ഥോ നാർചയേദേനം ന ക്രുദ്ധോ നാന്തികേ സ്ത്രിയാഃ ।
ന ചൈവാസ്യോത്തരം ബ്രൂയാത് സ്ഥിതേ നാസീത സന്നിധൗ ॥ 14.7 ॥

ഉദകുംഭം കുശാൻ പുഷ്പം സമിധോഽസ്യാഹരേത് സദാ ।
മാർജനം ലേപനം നിത്യമംഗാനാം വൈ സമാചരേത് ॥ 14.8 ॥

നാസ്യ നിർമാല്യശയനം പാദുകോപാനഹാവപി ।
ആക്രമേദാസനം ചാസ്യ ഛായാദീൻ വാ കദാചന ॥ 14.9 ॥

സാധയേദ് ദന്തകാഷ്ഠാദീൻ ലബ്ധം ചാസ്മൈ നിവേദയേത് ।
അനാപൃച്ഛ്യ ന ഗന്തവ്യം ഭവേത് പ്രിയഹിതേ രതഃ ॥ 14.10 ॥

ന പാദൗ സാരയേദസ്യ സംനിധാനേ കദാചന ।
ജൃംഭാഹാരസ്യാദികഞ്ചൈവ കണ്ഠപ്രാവരണം തഥാ ॥ 14.11 ॥

വർജയേത് സന്നിധൗ നിത്യമവസ്ഫോചനമേവ ച ।
യഥാകാലമധീയീത യാവന്ന വിമനാ ഗുരുഃ ॥ 14.12 ॥

ആസീതാധോ ഗുരോർഗച്ഛേത് ഫലകേ വാ സമാഹിതഃ ।
ആസനേ ശയനേ യാനേ നൈവ തിഷ്ഠേത് കദാചന ॥ 14.13 ॥

ധാവന്തമനുധാവേത്തം ഗച്ഛന്തമനുഗച്ഛതി ।
ഗോഽശ്വോഷ്ട്രയാനപ്രാസാദപ്രസ്തരേഷു കടേഷു ച ॥ 14.14 ॥

നാസീത ഗുരുണാ സാർദ്ധം ശിലാഫലകനൗഷു ച ।
ജിതേന്ദ്രിയഃ സ്യാത് സതതം വശ്യാത്മാഽക്രോധനഃ ശുചിഃ ॥ 14.15 ॥

പ്രയുഞ്ജീത സദാ വാചം മധുരാം ഹിതഭാഷിണീം ।
ഗന്ധമാല്യം രസം ഭവ്യം ശുക്ലം പ്രാണിവിഹിംസനം ॥ 14.16 ॥

അഭ്യംഗം ചാഞ്ജനോപാനച്ഛത്രധാരണമേവ ച ।
കാമം ലോഭം ഭയം നിദ്രാം ഗീതവാദിത്രനർത്തനം ॥ 14.17 ॥

ആതജ്ര്ജനം പരീവാദം സ്ത്രീപ്രേക്ഷാലംഭനം തഥാ ।
പരോപഘാതം പൈശുന്യം പ്രയത്നേന വിവർജയേത് ॥ 14.18 ॥

ഉദകുംഭം സുമനസോ ഗോശകൃന്മൃത്തികാം കുശാൻ ।
ആഹരേദ് യാവദർഥാനി ഭൈക്ഷ്യം ചാഹരഹശ്ചരേത് ॥ 14.19 ॥

കൃതം ച ലവണം സർവം വർജ്യം പര്യുഷിതം ച യത് ।
അനൃത്യദർശീ സതതം ഭവേദ് ഗീതാദിനിഃസ്പൃഹഃ ॥ 14.20 ॥

നാദിത്യം വൈ സമീക്ഷേത ന ചരേദ് ദന്തധാവനം ।
ഏകാന്തമശുചിസ്ത്രീഭിഃ ശൂദ്രാന്ത്യൈരഭിഭാഷണം ॥ 14.21 ॥

ഗുരൂച്ഛിഷ്ടം ഭേഷജാർഥം പ്രയുഞ്ജീത ന കാമതഃ ।
കലാപകർഷണസ്നാനം ആചരേദ്ധി കദാചന ॥ 14.22 ॥

ന കുര്യാന്മാനസം വിപ്രോ ഗുരോസ്ത്യാഗം കദാചന ।
മോഹാദ്വാ യദി വാ ലോഭാത് ത്യക്തേന പതിതോ ഭവേത് ॥ 14.23 ॥

ലൗകികം വൈദികം ചാപി തഥാധ്യാത്മികമേവ ച ।
ആദദീത യതോ ജ്ഞാനം ന തം ദ്രുഹ്യേത് കദാചന ॥ 14.24 ॥

ഗുരോരപ്യവലിപ്തസ്യ കാര്യാകാര്യമജാനതഃ ।
ഉത്പഥമ്പ്രതിപന്നസ്യ മനുസ്ത്യാഗം സമബ്രവീത് ॥ 14.25 ॥

ഗുരോർഗുരൗ സന്നിഹിതേ ഗുരുവദ് ഭക്തിമാചരേത് ।
ന ചാതിസൃഷ്ടോ ഗുരുണാ സ്വാൻ ഗുരൂനഭിവാദയേത് ॥ 14.26 ॥

വിദ്യാഗുരുഷ്വേതദേവ നിത്യാ വൃത്തിഃ സ്വയോനിഷു ।
പ്രതിഷേധത്സു ചാധർമാദ്ധിതം ചോപദിശത്സ്വപി ॥ 14.27 ॥

ശ്രേയത്സു ഗുരുവദ് വൃത്തിം നിത്യമേവ സമാചരേത് ।
ഗുരുപുത്രേഷു ദാരേഷു ഗുരോശ്ചൈവ സ്വബന്ധുഷു ॥ 14.28 ॥

ബാലഃ സംമാനയന്മാന്യാൻ വാ ശിഷ്യോ വാ യജ്ഞകർമണി ।
അധ്യാപയൻ ഗുരുസുതോ ഗുരുവന്മാനമർഹതി ॥ 14.29 ॥

ഉത്സാദനം വൈ ഗാത്രാണാം സ്നാപനോച്ഛിഷ്ടഭോജനേ ।
ന കുര്യാദ് ഗുരുപുത്രസ്യ പാദയോഃ ശൗചമേവ ച ॥ 14.30 ॥

ഗുരുവത് പരിപൂജ്യാസ്തു സവർണാ ഗുരുയോഷിതഃ ।
അസവർണാസ്തു സമ്പൂജ്യാഃ പ്രത്യുത്ഥാനാഭിവാദനൈഃ ॥ 14.31 ॥

അഭ്യഞ്ജനം സ്നാപനം ച ഗാത്രോത്സാദനമേവ ച ।
ഗുരുപത്ന്യാ ന കാര്യാണി കേശാനാം ച പ്രസാധനം ॥ 14.32 ॥

ഗുരുപത്നീ തു യുവതീ നാഭിവാദ്യേഹ പാദയോഃ ।
കുർവീത വന്ദനം ഭൂമ്യാമസാവഹമിതി ബ്രുവൻ ॥ 14.33 ॥

വിപ്രോഷ്യ പാദഗ്രഹണമന്വഹം ചാഭിവാദനം ।
ഗുരുദാരേഷു കുർവോത സതാം ധർമമനുസ്മരൻ ॥ 14.34 ॥

മാതൃഷ്വസാ മാതുലാനീ ശ്വശ്രൂശ്ചാഥ പിതൃഷ്വസാ ।
സമ്പൂജ്യാ ഗുരുപത്നീച സമസ്താ ഗുരുഭാര്യയാ ॥ 14.35 ॥

ഭ്രാതുർഭാര്യാചസംഗ്രൃഹ്യാ സവർണാഽഹന്യഹന്യപി ।
വിപ്രോഷ്യ തൂപസംഗ്രാഹ്യാ ജ്ഞാതിസംബന്ധിയോഷിതഃ ॥ 14.36 ॥

പിതുർഭഗിന്യാ മാതുശ്ച ജ്യായസ്യാം ച സ്വസര്യപി ।
മാതൃവദ് വൃത്തിമാതിഷ്ഠേന്മാത് താഭ്യോ ഗരീയസീ ॥ 14.37 ॥

ഏവമാചാരസമ്പന്നമാത്മവന്തമദാംഭികം ।
വേദമധ്യാപയേദ് ധർമം പുരാണാംഗാനി നിത്യശഃ ॥ 14.38 ॥

സംവത്സരോഷിതേ ശിഷ്യേ ഗുരുർജ്ഞാനമനിർദിശൻ ।
ഹരതേ ദുഷ്കൃതം തസ്യ ശിഷ്യസ്യ വസതോ ഗുരുഃ ॥ 14.39 ॥

ആചാര്യപുത്രഃ ശുശ്രൂഷുർജ്ഞാനദോ ധാർമികഃ ശുചിഃ ।
ശക്തോഽന്നദോഽർഥദോ സാധുഃ സ്വാധ്യായ്യാ ദേശ ധർമതഃ ॥ 14.40 ॥

കൃതജ്ഞശ്ച തഥാഽദ്രോഹീ മേധാവീ ശുഭകൃന്നരഃ ।
ആപ്തഃ പ്രിയോഽഥ വിധിവത് ഷഡധ്യാപ്യാ ദ്വിജാതയഃ ॥ 14.41 ॥

ഏതേഷു ബ്രഹ്മണോ ദാനമന്യത്ര തു യഥോദിതാൻ ।
ആചമ്യ സംയതോ നിത്യമധീയീത ഉദങ്മുഖഃ ॥ 14.42 ॥

ഉപസംഗൃഹ്യ തത്പാദൗ വീക്ഷമാണോ ഗുരോർമുഖം ।
അധീഷ്വ ഭോ ഇതി ബ്രൂയാദ് വിരാമോഽസ്ത്വിതി നാരഭേത് ॥ 14.43 ॥

പ്രാക്കൂലാൻ പര്യുപാസീനഃ പവിത്രൈശ്ചൈവ പാവിതഃ ।
പ്രാണായാമൈസ്ത്രിഭിഃ പൂതസ്തത ഓങ്കാരമർഹതി ॥ 14.44 ॥

ബ്രാഹ്മണഃ പ്രണവം കുര്യാദന്തേ ച വിധിവദ് ദ്വിജഃ ।
കുര്യാദധ്യയനം നിത്യം ബ്രഹ്മാഞ്ജലികരസ്ഥിതഃ ॥ 14.45 ॥

സർവേഷാമേവ ഭൂതാനാം വേദശ്ചക്ഷുഃ സനാതനം ।
അധീയീതാപ്യയം നിത്യം ബ്രാഹ്മണ്യാച്ച്യവതേഽന്യഥാ ॥ 14.46 ॥

യോഽധീയീത ഋചോ നിത്യം ക്ഷീരാഹുത്യാ സ ദേവതാഃ ।
പ്രീണാതി തർപയന്ത്യേനം കാമൈസ്തൃപ്താഃ സദൈവ ഹി ॥ 14.47 ॥

യജൂംഷ്യധീതേ നിയതം ദധ്നാ പ്രീണാതി ദേവതാഃ ।
സാമാന്യധീതേ പ്രീണാതി ഘൃതാഹുതിഭിരന്വഹം ॥ 14.48 ॥

അഥർവാംഗിരസോ നിത്യം മധ്വാ പ്രീണാതി ദേവതാഃ ।
ധർമാംഗാനി പുരാണാനി മാംസൈസ്തർപയേത്സുരാൻ ॥ 14.39 ॥

അപാം സമീപേ നിയതോ നൈത്യികം വിധിമാശ്രിതഃ ।
ഗായത്രീമപ്യധീയീത ഗത്വാഽരണ്യം സമാഹിതഃ ॥ 14.50 ॥

സഹസ്രപരമാം ദേവീം ശതമധ്യാം ദശാവരാം ।
ഗായത്രീം വൈ ജപേന്നിത്യം ജപയജ്ഞഃ പ്രകീർത്തിതഃ ॥ 14.51 ॥

ഗായത്രീം ചൈവ വേദാംസ്തു തുലയാഽതോലയത് പ്രഭുഃ ।
ഏകതശ്ചതുരോ വേദാൻ ഗായത്രീം ച തഥൈകതഃ ॥ 14.52 ॥

ഓങ്കാരമാദിതഃ കൃത്വാ വ്യാഹൃതീസ്തദനന്തരം ।
തതോഽധീയീത സാവിത്രീമേകാഗ്രഃ ശ്രദ്ധയാന്വിതഃ ॥ 14.53 ॥

പുരാകൽപേ സമുത്പന്നാ ഭൂർഭുവഃസ്വഃ സനാതനാഃ ॥ 14.54 ॥

മഹാവ്യാഹൃതയസ്തിസ്ത്രഃ സർവാശുഭനിബർഹണാഃ ॥ 14.55 ॥

പ്രധാനം പുരുഷഃ കാലോ വിഷ്ണുർബ്രഹ്മാ മഹേശ്വരഃ ।
സത്ത്വം രജസ്തമസ്തിസ്ത്രഃ ക്രമാദ് വ്യാഹൃതയഃ സ്മൃതാഃ ॥ 14.56 ॥

ഓങ്കാരസ്തത് പരം ബ്രഹ്മ സാവിത്രീ സ്യാത് തദക്ഷരം ।
ഏഷ മന്ത്രോ മഹായോഗഃ സാരാത് സാര ഉദാഹൃതഃ ॥ 14.57 ॥

യോഽധീതേഽഹന്യഹന്യേതാം ഗായത്രീം വേദമാതരം ।
വിജ്ഞായാർഥം ബ്രഹ്മചാരീ സ യാതി പരമാം ഗതിം ॥ 14.58 ॥

ഗായത്രീ വേദജനനീ ഗായത്രീ ലോകപാവനീ ।
ന ഗായത്ര്യാഃ പരം ജപ്യമേതദ് വിജ്ഞായ മുച്യതേ ॥ 14.59 ॥

ശ്രാവണസ്യ തു മാസസ്യ പൗർണമാസ്യാം ദ്വിജോത്തമാഃ ।
ആഷാഢ്യാം പ്രോഷ്ഠപദ്യാം വാ വേദോപാകരണം സ്മൃതം ॥ 14.60 ॥

ഉത്സൃജ്യ ഗ്രാമനഗരം മാസാൻ വിപ്രോഽർദ്ധപഞ്ചമാൻ ।
അധീയീത ശുചൗ ദേശേ ബ്രഹ്മചാരീ സമാഹിതഃ ॥ 14.61 ॥

പുഷ്യേ തു ഛന്ദസാം കുര്യാദ് ബഹിരുത്സർജനം ദ്വിജാഃ ।
മാഘശുക്ലസ്യ വാ പ്രാപ്തേ പൂർവാഹ്ണേ പ്രഥമേഽഹനി ॥ 14.62 ॥

ഛന്ദാംസ്യൂർധ്വമഥോഭ്യസ്യേച്ഛുക്ലപക്ഷേഷു വൈ ദ്വിജഃ ।
വേദാംഗാനി പുരാണാനി കൃഷ്ണപക്ഷേ ച മാനവഃ ॥ 14.63 ॥

ഇമാൻ നിത്യമനധ്യായാനദീയാനോ വിവർജയേത് ।
അധ്യാപനം ച കുർവാണോ ഹ്യനധ്യായന്വിവർജയേത് ॥ 14.64 ॥

കർണശ്രവേഽനിലേ രാത്രൗ ദിവാ പാംശുസമൂഹനേ ।
വിദ്യുത്സ്തനിതവർഷേഷു മഹോൽകാനാം ച സമ്പ്ലവേ ॥ 14.65 ॥

ആകാലികമനധ്യായമേതേഷ്വാഹ പ്രജാപതിഃ ।
ഏതാനഭ്യുദിതാൻ വിദ്യാദ് യദാ പ്രാദുഷ്കൃതാഗ്നിഷു ।
തദാ വിദ്യാദനധ്യായമനൃതൗ ചാഭ്രദർശനേ ।
നിർഘാതേ ഭൂമിചലനേ ജ്യോതിഷാം ചോപസർജനേ ॥ 14.66 ॥

ഏതാനാകാലികാൻ വിദ്യാദനധ്യായാനൃതാവപി ।
പ്രാദുഷ്കൃതേഷ്വഗ്നിഷു തു വിദ്യുത്സ്തനിതനിസ്വനേ ॥ 14.67 ॥

സജ്യോതിഃ സ്യാദനധ്യായമനൃതൗ ചാത്രദർശനേ ।
നിത്യാനധ്യായ ഏവ സ്യാദ് ഗ്രാമേഷു നഗരേഷു ച ॥ 14.68 ॥

ധർമനൈപുണ്യകാമാനാം പൂതിഗന്ധേ ച നിത്യശഃ ।
അന്തഃ ശവഗതേ ഗ്രാമേ വൃഷലസ്യ ച സന്നിധൗ ॥ 14.69 ॥

അനധ്യായോ രുദ്യമാനേ സമവായേ ജനസ്യ ച ।
ഉദകേ മധ്യരാത്രേ ച വിൺമൂത്രേ ച വിസർജനേ ॥ 14.70 ॥

ഉച്ഛിഷ്ടഃ ശ്രാദ്ധബുക് ചൈവ മനസാഽപി ന ചിന്തയേത് ।
പ്രതിഗൃഹ്യ ദ്വിജോ വിദ്വാനേകോദിഷ്ടസ്യ കേതനം ॥ 14.71 ॥

ത്ര്യഹം ന കീർത്തയേദ് ബ്രഹ്മ രാജ്ഞോ രാഹോശ്ച സൂതകേ ।
യാവദേകോഽനുദിഷ്ടസ്യ സ്നേഹോ ഗന്ധശ്ച തിഷ്ഠതി ॥ 14.72 ॥

വിപ്രസ്യ വിദുഷോ ദേഹേ താവദ് ബ്രഹ്മ ന കീർത്തയേത് ।
ശയാനഃ പ്രൗഢപാദശ്ച കൃത്വാ ചൈചാവസിക്ഥകാം ॥ 14.73 ॥

നാധീയീതാമിഷം ജഗ്ധ്വാ സൂതകാദ്യന്നമേവ ച ।
നീഹാരേ ബാണപാതേ ച സന്ധ്യയോരുഭയോരപി ॥ 14.74 ॥

അമാവാസ്യാം ചതുർദശ്യാം പൗർണമാസ്യഷ്ടമീഷു ച ।
ഉപാകർമണി ചോത്സർഗേ ത്രിരാത്രം ക്ഷപണം സ്മൃതം ॥ 14.75 ॥

അഷ്ടകാസു ത്ര്യഹോരാത്രം ഋത്വന്താസു ച രാത്രിഷു ।
മാർഗശീർഷേ തഥാ പൗഷേ മാഘമാസേ തഥൈവ ച ॥ 14.76 ॥

തിസ്രോഽഷ്ടകാഃ സമാഖ്യാതാ കൃഷ്ണപക്ഷേതു സൂരിഭിഃ ।
ശ്ലേഷ്മാതകസ്യ ഛായായാം ശാൽമലേർമധുകസ്യ ച ॥ 14.77 ॥

കദാചിദപി നാധ്യേയം കോവിദാരകപിത്ഥയോഃ ।
സമാനവിദ്യേ ച മൃതേ തഥാ സബ്രഹ്മചാരിണി ॥ 14.78 ॥

ആചാര്യേ സംസ്ഥിതേ വാഽപി ത്രിരാത്രം ക്ഷപണം സ്മൃതം ।
ഛിദ്രാണ്യേതാനി വിപ്രാണാംയേഽനധ്യായാഃ പ്രകീർതിതാഃ ॥ 14.79 ॥

ഹിംസന്തി രാക്ഷസാസ്തേഷു തസ്മാദേതാൻ വിവർജയേത് ।
നൈത്യകേ നാസ്ത്യനധ്യായഃ സന്ധ്യോപാസന ഏവ ച ॥ 14.80 ॥

ഉപാകർമണി കർമാന്തേ ഹോമമന്ത്രേഷു ചൈവ ഹി ।
ഏകാമൃചമഥൈകം വാ യജുഃ സാമാഥവാ പുനഃ ॥ 14.81 ॥

അഷ്ടകാദ്യാസ്വധീയീത മാരുതേ ചാതിവായതി ।
അനധ്യായസ്തു നാംഗേഷു നേതിഹാസപുരാണയോഃ ॥ 14.82 ॥

ന ധർമശാസ്ത്രേഷ്വന്യേഷു പർവാണ്യേതാനി വർജയേത് ।
ഏഷ ധർമഃ സമാസേന കീർത്തിതോ ബ്രഹ്മചാരിണാം ॥ 14.83 ॥

ബ്രഹ്മണാഽഭിഹിതഃ പൂർവമൃഷീണാം ഭാവിതാത്മനാം ।
യോഽന്യത്ര കുരുതേ യത്നമനധീത്യ ശ്രുതിം ദ്വിജാഃ ॥ 14.84 ॥

സ സംമൂഢോ ന സംഭാഷ്യോ വേദബാഹ്യോ ദ്വിജാതിഭിഃ ।
ന വേദപാഠമാത്രേണ സന്തുഷ്ടോ വൈ ഭവേദ് ദ്വിജഃ ॥ 14.85 ॥

പാഠമാത്രാവസന്നസ്തു പങ്കേ ഗൗരിവ സീദതി ।
യോഽധീത്യ വിധിവദ് വേദം വേദാർഥം ന വിചാരയേത് ॥ 14.86 ॥

സ ചാന്ധഃ ശൂദ്രകൽപസ്തു പദാർഥം ന പ്രപദ്യതേ ।
യദി ത്വാത്യന്തികം വാസം കർത്തുമിച്ഛതി വൈ ഗുരൗ ॥ 14.87 ॥

യുക്തഃ പരിചരേദേനമാശരീരവിമോക്ഷണാത് ।
ഗത്വാ വനം വാ വിധിവജ്ജുഹുയാജ്ജാതവേദസം ॥ 14.88 ॥

അഭ്യസേത്സ തദാ നിത്യം ബ്രഹ്മനിഷ്ഠഃ സമാഹിതഃ
സാവിത്രീം ശതരുദ്രീയം വേദാന്താംശ്ച വിശേഷതഃ ।
അഭ്യസേത് സതതം യുക്തേ ഭസ്മസ്നാനപരായണഃ ॥ 14.89 ॥

ഏതദ് വിധാനം പരമം പുരാണം
വേദാഗമേ സമ്യഗിഹേരിതഞ്ച ।
പുരാ മഹർഷിപ്രവരാനുപൃഷ്ടഃ
സ്വായംഭുവോ യന്മനുരാഹ ദേവഃ ॥ 14.90 ॥

ഏവമീശ്വരസമർപിതാന്തരോ
യോഽനുതിഷ്ഠതി വിധിം വിധാനവിത് ।
മോഹജാലമപഹായ സോഽമൃതോ
യാതി തത് പദമനാമയം ശിവം ॥ 14.91 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ചതുർദശോഽധ്യായഃ ॥14 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ പഞ്ചദശോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
വേദം വേദൗ തഥാ വേദാൻ വിന്ദ്യാദ്വാ ചതുരോ ദ്വിജാഃ ।
അധീത്യ ചാഭിഗമ്യാർഥം തതഃ സ്നായാദ് ദ്വിജോത്തമാഃ ॥ 15.1 ॥

ഗുരവേ തു ധനം ദത്ത്വാ സ്നായീത തദനുജ്ഞയാ ।
ചീർണവ്രതോഽഥ യുക്താത്മാ സശക്തഃ സ്നാതുമർഹതി ॥ 15.2 ॥

വൈണവീം ധാരയേദ് യഷ്ടിമന്തർവാസസ്തഥോത്തരം ।
യജ്ഞോപവീതദ്വിതയം സോദകം ച കമണ്ഡലും ॥ 15.3 ॥

ഛത്രം ചോഷ്ണീഷമമലം പാദുകേ ചാപ്യുപാനഹൗ ।
രൗക്മേ ച കുണ്ഡലേ വേദം കൃത്തകേശനഖഃ ശുചിഃ ॥ 15.4 ॥

സ്വാധ്യായേ നിത്യയുക്തഃ സ്യാദ് ബഹിർമാല്യം ന ധാരയേത് ।
അന്യത്രകാഞ്ചനാദ് വിപ്രഃ നരക്താം ബിഭൃയാത് സ്ത്രജം ॥ 15.5 ॥

ശുക്ലാംബരധരോ നിത്യം സുഗന്ധഃ പ്രിയദർശനഃ ।
ന ജീർണമലവദ്വാസാ ഭവേദ് വൈ വൈഭവേ സതി ॥ 15.6 ॥

ന രക്തമുൽബണം ചാന്യധൃതം വാസോ ന കുണ്ഡികാം ।
നോപാനഹൗ സ്ത്രജം ചാഥ പാദുകേ ന പ്രയോജയേത് ॥ 15.7 ॥

ഉപവീതകരാൻ ദർഭാൻ തഥാ കൃഷ്ണാജിനാനി ച ।
നാപസവ്യം പരീദധ്യാദ് വാസോ ന വികൃതംഞ്ച യത് ॥ 15.8 ॥

ആഹരേദ് വിധിവദ് ദാരാൻ സദൃശാനാത്മനഃ ശുഭാൻ ।
രൂപലക്ഷണസംയുക്താൻ യോനിദോഷവിവർജിതാൻ ॥ 15.9 ॥

അമാതൃഗോത്രപ്രഭവാമസമാനർഷിഗോത്രജാം ।
ആഹരേദ് ബ്രാഹ്മണോ ഭാര്യാം ശീലശൗചസമന്വിതാം ॥ 15.10 ॥

ഋതുകാലാഭിഗാമീ സ്യാദ് യാവത് പുത്രോഽഭിജായതേ ।
വർജയേത് പ്രതിഷിദ്ധാനി പ്രയത്നേന ദിനാനി തു ॥ 15.11 ॥

ഷഷ്ട്യഷ്ടമീം പഞ്ചദശീം ദ്വാദശീം ച ചതുർദശീം ।
ബ്രഹ്മചാരീ ഭവേന്നിത്യം തദ്വജ്ജന്മത്രയാഹനി ॥ 15.12 ॥

ആദധീതാവസഥ്യാഗ്നിം ജുഹുയാജ്ജാതവേദസം ।
വ്രതാനി സ്നാതകോ നിത്യം പാവനാനി ച പാലയേത് ॥ 15.13 ॥

വേദോദിതം സ്വകം കർമ നിത്യം കുര്യാദതന്ദ്രിതഃ ।
അകുർവാണഃ പതത്യാശു നരകാനതിഭീഷണാൻ ॥ 15.14 ॥

അഭ്യസേത് പ്രയതോ വേദം മഹായജ്ഞാംശ്ച ഭാവയേത് ।
കുര്യാദ് ഗൃഹ്യാണി കർമാണി സന്ധ്യോപാസനമേവ ച ॥ 15.15 ॥

സഖ്യം സമാധികൈഃ കുര്യാദുപേയാദീശ്വരം സദാ ।
ദൈവതാന്യപി ഗച്ഛേത കുര്യാദ് ഭാര്യാഭിപോഷണം ॥ 15.16 ॥

ന ധർമം ഖ്യാപയേദ് വിദ്വാൻ ന പാപം ഗൂഹയേദപി ।
കുർവീതാത്മഹിതം നിത്യം സർവഭൂതാനുകമ്പനം ॥ 15.17 ॥

വയസഃ കർമണോഽർഥസ്യ ശ്രുതസ്യാഭിജനസ്യ ച ।
വേഷവാഗ്ബുദ്ധിസാരൂപ്യമാചരൻ വിചരേത് സദാ ॥ 15.18 ॥

ശ്രുതിസ്മൃത്യുദിതഃ സമ്യക് സാധുഭിര്യശ്ച സേവിതഃ ।
തമാചാരം നിഷേവേത നേഹേതാന്യത്ര കർഹിചിത് ॥ 15.19 ॥

യേനാസ്യ പിതരോ യാതാ യേന യാതാഃ പിതാമഹാഃ ।
തേന യായാത് സതാം മാർഗം തേന ഗച്ഛൻ തരിഷ്യതി ॥ 15.20 ॥

നിത്യം സ്വാധ്യായശീലഃ സ്യാന്നിത്യം യജ്ഞോപവീതവാൻ ।
സത്യവാദീ ജിതക്രോധോ ബ്രഹ്മഭൂയായ കൽപതേ ॥ 15.21 ॥

സന്ധ്യാസ്നാനപരോ നിത്യം ബ്രഹ്മയജ്ഞുപരായണഃ ।
അനസൂയീ മൃദുർദാന്തോ ഗൃഹസ്ഥഃ പ്രേത്യ വർദ്ധതേ ॥ 15.22 ॥

വീതരാഗഭയക്രോധോ ലോഭമോഹവിവർജിതഃ ।
സാവിത്രീജാപനിരതഃ ശ്രാദ്ധകൃന്മുച്യതേ ഗൃഹീ ॥ 15.23 ॥

മാതാപിത്രോർഹിതേ യുക്തോ ഗോബ്രാഹ്മണഹിതേ രതഃ ।
ദാന്തോ യജ്വാ ദേവഭക്തോ ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ॥ 15.24 ॥

ത്രിവർഗസേവീ സതതം ദേവതാനാം ച പൂജനം ।
കുര്യാദഹരഹർനിത്യം നമസ്യേത് പ്രയതഃ സുരാൻ ॥ 15.25 ॥

വിഭാഗശീലഃ സതതം ക്ഷമായുക്തോ ദയാലുകഃ ।
ഗൃഹസ്ഥസ്തു സമാഖ്യാതോ ന ഗൃഹേണ ഗൃഹീ ഭവേത് ॥ 15.26 ॥

ക്ഷമാ ദയാ ച വിജ്ഞാനം സത്യം ചൈവ ദമഃ ശമഃ ।
അധ്യാത്മനിരത ജ്ഞാനമേതദ് ബ്രാഹ്മണലക്ഷണം ॥ 15.27 ॥

ഏതസ്മാന്ന പ്രമാദ്യേത വിശേഷേണ ദ്വിജോത്തമഃ ।
യഥാശക്തി ചരേത് കർമ നിന്ദിതാനി വിവർജയേത് ॥ 15.28 ॥

വിധൂയ മോഹകലിലം ലബ്ധ്വാ യോഗമനുത്തമം ।
ഗൃഹസ്ഥോ മുച്യതേ ബന്ധാത് നാത്ര കാര്യാ വിചാരണാ ॥ 15.29 ॥

വിഗർഹാതിക്രമാക്ഷേപഹിംസാബന്ധവധാത്മനാം ।
അന്യമന്യുസമുത്ഥാനാം ദോഷാണാം മർഷണം ക്ഷമാ ॥ 15.30 ॥

സ്വദുഃഖേഷ്വിവ കാരുണ്യം പരദുഃ ഖേഷു സൗഹൃദാത് ।
ദയേതി മുനയഃ പ്രാഹുഃ സാക്ഷാദ് ധർമസ്യ സാധനം ॥ 15.31 ॥

ചതുർദശാനാം വിദ്യാനാം ധാരണം ഹി യഥാർഥതഃ ।
വിജ്ഞാനമിതി തദ് വിദ്യാദ് യത്ര ധർമോ വിവർദ്ധതേ ॥ 15.32 ॥

അധീത്യ വിധിവദ് വിദ്യാമർഥം ചൈവോപലഭ്യ തു ।
ധർമകാര്യാന്നിവൃത്തശ്ചേന്ന തദ് വിജ്ഞാനമിഷ്യതേ ॥ 15.33 ॥

സത്യേന ലോകാഞ്ജയതി സത്യം തത്പരമം പദം ।
യഥാഭൂതപ്രവാദം തു സത്യമാഹുർമനീഷിണഃ ॥ 15.34 ॥

ദമഃ ശരീരോപരമഃ ശമഃ പ്രജ്ഞാപ്രസാദജഃ ।
അധ്യാത്മമക്ഷരം വിദ്യാദ് യത്ര ഗത്വാ ന ശോചതി ॥ 15.35 ॥

യയാ സ ദേവോ ഭഗവാൻ വിദ്യയാ വേദ്യതേ പരഃ ।
സാക്ഷാദ് ദേവോ മഹാദേവസ്തജ്ജ്ഞാനമിതി കീർതിതം ॥ 15.36 ॥

തന്നിഷ്ഠസ്തത്പരോ വിദ്വാന്നിത്യമക്രോധനഃ ശുചിഃ ।
മഹായജ്ഞപരോ വിപ്രോ ഭവേത്തദനുത്തമം ॥ 15.37 ॥

ധർമസ്യായതനം യത്നാച്ഛരീരം പരിപാലയേത് ।
ന ഹി ദേഹം വിനാ രുദ്രഃ പുരുഷൈർവിദ്യതേ പരഃ ॥ 15.38 ॥

നിത്യധർമാർഥകാമേഷു യുജ്യേത നിയതോ ദ്വിജഃ ।
ന ധർമവർജിതം കാമമർഥം വാ മനസാ സ്മരേത് ॥ 15.39 ॥

സീദന്നപി ഹി ധർമേണ ന ത്വധർമം സമാചരേത് ।
ധർമോ ഹി ഭഗവാൻ ദേവോ ഗതിഃ സർവേഷു ജന്തുഷു ॥ 15.40 ॥

ഭൂതാനാം പ്രിയകാരീ സ്യാത് ന പരദ്രോഹകർമധീഃ ।
ന വേദദേവതാനിന്ദാം കുര്യാത് തൈശ്ച ന സംവദേത് ॥ 15.41 ॥

യസ്ത്വിമം നിയതം വിപ്രോ ധർമാധ്യായം പഠേച്ഛുചിഃ ।
അധ്യാപയേത് ശ്രാവയേദ് വാ ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ॥ 15.42 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
പഞ്ചദശോഽധ്യായഃ ॥15 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ഷോഡശോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
ന ഹിംസ്യാത് സർവഭൂതാനിനാനൃതം വാ വദേത് ക്വചിത് ।
നാഹിതം നാപ്രിയം വാക്യം ന സ്തേനഃ സ്യാദ് കദാചന ॥ 16.1 ॥

തൃണം വാ യദി വാ ശാകം മൃദം വാ ജലമേവ വാ ।
പരസ്യാപഹരഞ്ജന്തുർനരകം പ്രതിപദ്യതേ ॥ 16.2 ॥

ന രാജ്ഞഃ പ്രതിഗൃഹ്ണീയാന്ന ശൂദ്രാത്പതിതാദപി ।
ന ചാന്യസ്മാദശക്തശ്ച നിന്ദിതാൻ വർജയേദ് ബുധഃ ॥ 16.3 ॥

നിത്യം യാചനകോ ന സ്യാത് പുനസ്തം നൈവ യാചയേത് ।
പ്രാണാനപഹരത്യേഷ യാചകസ്തസ്യ ദുർമതിഃ ॥ 16.4 ॥

ന ദേവദ്രവ്യഹാരീ സ്യാദ് വിശേഷേണ ദ്വിജോത്തമഃ ।
ബ്രഹ്മസ്വം വാ നാപഹരേദാപദ്യപി കദാചന ॥ 16.5 ॥

ന വിഷം വിഷമിത്യാഹുർബ്രഹ്മസ്വം വിഷമുച്യതേ ।
ദേവസ്വം ചാപി യത്നേന സദാ പരിഹരേത് തതഃ ॥ 16.6 ॥

പുഷ്പേ ശാകോദകേ കാഷ്ഠേ തഥാ മൂലേ ഫലേ തൃണേ ।
അദത്താദാനമസ്തേയം മനുഃ പ്രാഹ പ്രജാപതിഃ ॥ 16.7 ॥

ഗ്രഹീതവ്യാനി പുഷ്പാണി ദേവാർചനവിധൗ ദ്വിജാഃ ।
നൈകസ്മാദേവ നിയതമനനുജ്ഞായ കേവലം ॥ 16.8 ॥

തൃണം കാഷ്ഠം ഫലം പുഷ്പം പ്രകാശം വൈ ഹരേദ് ബുധഃ ।
ധർമാർഥം കേവലം ഗ്രാഹ്യം ഹ്യന്യഥാ പതിതോ ഭവേത് ॥ 16.9 ॥

തിലമുദ്ഗയവാദീനാം മുഷ്ടിർഗ്രാഹ്യാ പഥി സ്ഥിതൈഃ ।
ക്ഷുധാർതൈർനാന്യഥാ വിപ്രാ ധർമവിദ്ഭിരിതി സ്ഥിതിഃ ॥ 16.10 ॥

ന ധർമസ്യാപദേശേന പാപം കൃത്വാ വ്രതം ചരേത് ।
വ്രതേന പാപം പ്രച്ഛാദ്യ കുർവൻ സ്ത്രീശൂദ്രലംഭനം ॥ 16.11 ॥

പ്രേത്യേഹ ചേദൃശോ വിപ്രോ ഗർഹ്യതേ ബ്രഹ്മവാദിഭിഃ ।
ഛദ്മനാചരിതം യച്ച വ്രതം രക്ഷാംസി ഗച്ഛതി ॥ 16.12 ॥

അലിംഗീ ലിംഗിവേഷേണ യോ വൃത്തിമുപജീവതി ।
സ ലിംഗിനാം ഹരേദേനസ്തിര്യഗ്യോനൗ ച ജായതേ ॥ 16.13 ॥

ബൈഡാലവ്രതിനഃ പാപാ ലോകേ ധർമവിനാശകാഃ ।
സദ്യഃ പതന്തി പാപേന കർമണസ്തസ്യ തത് ഫലം ॥ 16.14 ॥

പാഖണ്ഡിനോ വികർമസ്ഥാൻ വാമാചാരാംസ്തഥൈവ ച ।
പഞ്ചരാത്രാൻ പാശുപതാൻ വാങ്മാത്രേണാപി നാർചയേത് ॥ 16.15 ॥

വേദനിന്ദാരതാൻ മർത്യാൻ ദേവനിന്ദാരതാംസ്തഥാ ।
ദ്വിജനിന്ദാരതാംശ്ചൈവ മനസാപി ന ചിന്തയേത് ॥ 16.16 ॥

യാജനം യോനിസംബന്ധം സഹവാസം ച ഭാഷണം ।
കുർവാണഃ പതതേ ജന്തുസ്തസ്മാദ് യത്നേന വർജയേത് ॥ 16.17 ॥

ദേവദ്രോഹാദ് ഗുരുദ്രോഹഃ കോടികോടിഗുണാധികഃ ।
ജ്ഞാനാപവാദോ നാസ്തിക്യം തസ്മാത് കോടിഗുണാധികം ॥ 16.18 ॥

ഗോഭിശ്ച ദൈവതൈർവിപ്രൈഃ കൃഷ്യാ രാജോപസേവയാ ।
കുലാന്യകുലതാം യാന്തി യാനി ഹീനാനി ധർമതഃ ॥ 16.19 ॥

കുവിവാഹൈഃ ക്രിയാലോപൈർവേദാനധ്യയനേന ച ।
കുലാന്യകുലതാം യാന്തി ബ്രാഹ്മണാതിക്രമേണ ച ॥ 16.20 ॥

അനൃതാത് പാരദാര്യാച്ച തഥാഽഭക്ഷ്യസ്യ ഭക്ഷണാത് ।
അശ്രൗതധർമാചരണാത് ക്ഷിപ്രം നശ്യതി വൈ കുലം ॥ 16.21 ॥

അശ്രോത്രിയേഷു വൈ ദാനാദ് വൃഷലേഷു തഥൈവ ച ।
വിഹിതാചാരഹീനേഷു ക്ഷിപ്രം നശ്യതി വൈ കുലം ॥ 16.22 ॥

നാധാർമികൈർവൃതേ ഗ്രാമേ ന വ്യാധിബഹുലേ ഭൃശം ।
ന ശൂദ്രരാജ്യേ നിവസേന്ന പാഖണ്ഡജനൈർവൃതേ ॥ 16.23 ॥

ഹിമവദ്വിന്ധ്യയോർമധ്യേ പൂർവപശ്ചിമയോഃ ശുഭം ।
മുക്ത്വാ സമുദ്രയോർദേശം നാന്യത്ര നിവസേദ് ദ്വിജഃ ॥ 16.24 ॥

കൃഷ്ണോ വാ യത്ര ചരതി മൃഗോ നിത്യം സ്വഭാവതഃ ।
പുണ്യാശ്ച വിശ്രുതാ നദ്യസ്തത്ര വാ നിവസേദ് ദ്വിജഃ ॥ 16.25 ॥

അർദ്ധക്രോശാന്നദീകൂലം വർജയിത്വാ ദ്വിജോത്തമഃ ।
നാന്യത്ര നിവസേത് പുണ്യാം നാന്ത്യജഗ്രാമസന്നിധൗ ॥ 16.26 ॥

ന സംവസേച്ച പതിതൈർന ചണ്ഡാലൈർന പുക്കസൈഃ ।
ന മൂർഖൈർനാവലിപ്തൈശ്ച നാന്ത്യൈർനാന്ത്യാവസായിഭിഃ ॥ 16.27 ॥

ഏകശയ്യാസനം പങ്ക്തിർഭാണ്ഡപക്വാന്നമിശ്രണം ।
യാജനാധ്യാപനം യോനിസ്തഥൈവ സഹഭോജനം ॥ 16.28 ॥

സഹാധ്യായസ്തു ദശമഃ സഹയാജനമേവ ച ।
ഏകാദശ സമുദ്ദിഷ്ടാ ദോഷാഃ സാങ്കര്യസഞ്ജ്ഞിതാഃ ॥ 16.29 ॥

സമീപേ വാ വ്യവസ്ഥാനാത് പാപം സങ്ക്രമതേ നൃണാം ।
തസ്മാത് സർവപ്രയത്നേന സാങ്കര്യം പരിവർജയേത് ॥ 16.30 ॥

ഏകപങ്ക്ത്യുപവിഷ്ടാ യേ ന സ്പൃശന്തി പരസ്പരം ।
ഭസ്മനാ കൃതമര്യാദാ ന തേഷാം സങ്കരോ ഭവേത് ॥ 16.31 ॥

അഗ്നിനാ ഭസ്മനാ ചൈവ സലിലേന വിശേഷതഃ ।
ദ്വാരേണ സ്തംഭമാർഗേണ ഷഡ്ഭിഃ പങ്ക്തിർവിഭിദ്യതേ ॥ 16.32 ॥

ന കുര്യാച്ഛുഷ്കവൈരാണി വിവാദം ച ന പൈശുനം ।
പരക്ഷേത്രേ ഗാം ചരന്തീം ന ചാചക്ഷതി കസ്യചിത് ॥ 16.33 ॥

ന സംവസേത് സൂതകിനാ ന കഞ്ചിന്മർമണി സ്പൃശേത് ।
ന സൂര്യപരിവേഷം വാ നേന്ദ്രചാപം ശവാഗ്നികം ॥ 16.34 ॥

പരസ്മൈ കഥയേദ് വിദ്വാൻ ശശിനം വാ കദാചന ।
ന കുര്യാദ് ബഹുഭിഃ സാർദ്ധം വിരോധം ബന്ധുഭിസ്തയാ ॥ 16.35 ॥

ആത്മനഃ പ്രതികൂലാനി പരേഷാം ന സമാചരേത് ।
തിഥിം പക്ഷസ്യ ന ബ്രൂയാത് നക്ഷത്രാണി വിനിർദിശേത് ॥ 16.36 ॥

നോദക്യാമഭിഭാഷേത നാശുചിം വാ ദ്വിജോത്തമഃ ।
ന ദേവഗുരുവിപ്രാണാം ദീയമാനം തു വാരയേത് ॥ 16.37 ॥

ന ചാത്മാനം പ്രശംസേദ് വാ പരനിന്ദാം ച വർജയേത് ।
വേദനിന്ദാം ദേവനിന്ദാം പ്രയത്നേന വിവർജയേത് ॥ 16.38 ॥

യസ്തു ദേവാനൃഷീൻ വിപ്രാന്വേദാൻ വാ നിന്ദതി ദ്വിജഃ ।
ന തസ്യ നിഷ്കൃതിർദൃഷ്ടാ ശാസ്ത്രേഷ്വിഹ മുനീശ്വരാഃ ॥ 16.39 ॥

നിന്ദയേദ് വൈ ഗുരും ദേവം വേദം വാ സോപബൃംഹണം ।
കൽപകോടിശതം സാഗ്രം രൗരവേ പച്യതേ നരഃ ॥ 16.40 ॥

തൂഷ്ണീമാസീത നിന്ദായാം ന ബ്രൂയാത് കിഞ്ചിദുത്തരം ।
കർണൗ പിധായ ഗന്തവ്യം ന ചൈതാനവലോകയേത് ॥ 16.41 ॥

വർജയേദ് വൈ രഹസ്യഞ്ച പരേഷാം ഗൂഹയേദ് ബുധഃ ।
വിവാദം സ്വജനൈഃ സാർദ്ധം ന കുര്യാദ് വൈ കദാചന ॥ 16.42 ॥

ന പാപം പാപിനാം ബ്രൂയാദപാപം വാ ദ്വിജോത്തമാഃ ।
സ തേന തുല്യദോഷഃ സ്യാന്മിഥ്യാ ദ്ദോഷവാൻ ഭവേത് ॥ 16.43 ॥

യാനി മിഥ്യാഭിശസ്താനാം പതന്ത്യശ്രൂണി രോദനാത് ।
താനിപുത്രാൻ പശൂൻ ഘ്നന്തി തേഷാം മിഥ്യാഭിശംസിനാം ॥ 16.44 ॥

ബ്രിഹ്മഹത്യാസുരാപാനേ സ്തേയഗുർവംഗനാഗമേ ।
ദൃഷ്ടം വിശോധനം വൃദ്ധൈർനാസ്തി മിഥ്യാഭിശംസനേ ॥ 16.45 ॥

നേക്ഷേതോദ്യന്തമാദിത്യം ശശിനം ചാനിമിത്തതഃ ।
നാസ്തം യാന്തം ന വാരിസ്ഥം നോപസൃഷ്ടം ന മഘ്യഗം ॥ 16.46 ॥

തിരോഹിതം വാസസാ വാ നാദർശാന്തരഗാമിനം ।
ന നഗ്നാം സ്ത്രിയമീക്ഷേത പുരുഷം വാ കദാചന ॥ 16.47 ॥

ന ച മൂത്രം പുരീഷം വാ ന ച സംസ്പൃഷ്ടമൈഥുനം ।
നാശുചിഃ സൂര്യസോമാദീൻ ഗ്രഹാനാലോകയേദ് ബുധഃ ॥ 16.48 ॥

പതിതവ്യംഗചണ്ഡാലാനുച്ഛിഷ്ടാൻ നാവലോകയേത് ।
നാഭിഭാഷേത ച പരമുച്ഛിഷ്ടോ വാഽവഗുണ്ഠിതഃ ॥ 16.49 ॥

ന സ്പൃശേത് പ്രേതസംസ്പർശം ന ക്രുദ്ധസ്യ ഗുരോർമുഖം ।
ന തൈലോദകയോശ്ഛായാം ന പത്നീം ഭോജനേ സതി ।
നാമുക്തബന്ധനാംഗാം വാ നോന്മത്തം മത്തമേവ വാ ॥ 16.50 ॥

നാശ്നീയാത് ഭാര്യയാ സാർദ്ധംനൈനാമീക്ഷേത ചാശുചിം ।
ക്ഷുവന്തീം ജൃംഭമാണാം വാ നാസനസ്ഥാം യഥാസുഖം ॥ 16.51 ॥

നോദകേ ചാത്മനോ രൂപം ന കൂലം ശ്വഭ്രമേവ വാ ।
ന ലംഘയേച്ച മൂത്രം വാ നാധിതിഷ്ഠേത് കദാചന ॥ 16.52 ॥

ന ശൂദ്രായ മതിം ദദ്യാത് കൃശരം പായസം ദധി ।
നോച്ഛിഷ്ടം വാ മധു ഘൃതം ന ച കൃഷ്ണാജിനം ഹവിഃ ॥ 16.53 ॥

ന ചൈവാസ്മൈ വ്രതം ദദ്യാന്ന ച ധർമം വദേദ് ബുധഃ ।
ന ച ക്രോധവശം ഗച്ഛേദ് ദ്വേഷം രാഗം ച വർജയേത് ॥ 16.54 ॥

ലോഭം ദംഭം തഥാ യത്നാദസൂയാം വിജ്ഞാനകുത്സനം ।
മാനം മോഹം തഥാ ക്രോധം ദ്വേഷഞ്ച പരിവർജയേത് ॥ 16.55 ॥

ന കുര്യാത് കസ്യചിത് പീഡാം സുതം ശിഷ്യം ച താഡയേത് ।
ന ഹീനാനുപസേവേത ന ച തീക്ഷ്ണമതീൻ ക്വചിത് ॥ 16.56 ॥

നാത്മാനം ചാവമന്യേത ദൈന്യം യത്നേന വർജയേത് ।
ന വിശിഷ്ടാനസത്കുര്യ്യാത് നാത്മാനം വാ ശംസയേദ് ബുധഃ ॥ 16.57 ॥

ന നഖൈർവിലിഖേദ് ഭൂമിം ഗാം ച സംവേശയേന്ന ഹി ।
ന നദീഷു നദീം ബ്രൂയാത് പർവതേഷു ച പർവതാൻ ॥ 16.58 ॥

ആവാസേ ഭോജനേ വാഽപി ന ത്യജേത് ഹസയായിനം ।
നാവഗാഹേദപോ നഗ്നോ വഹ്നിം നാതിവ്രജേത് പദാ ॥ 16.59 ॥

ശിരോഽഭ്യംഗാവശിഷ്ടേന തൈലേനാംഗം ന ലേപയേത് ।
ന സർപശസ്ത്രൈഃ ക്രീഡേത സ്വാനി ഖാനി ന സംസ്പൃശേത് ॥ 16.60 ॥

രോമാണി ച രഹസ്യാനി നാശിഷ്ടേന സഹ വ്രജേത് ।
ന പാണിപാദാവഗ്നൗച ചാപലാനി സമാശ്രയേത് ॥ 16.61 ॥

ന ശിശ്നോദരചാപല്യം ന ച ശ്രവണയോഃ ക്വചിത് ।
ന ചാംഗനഖവാദം വൈ കുര്യാന്നാഞ്ജലിനാ പിബേത് ॥ 16.62 ॥

നാഭിഹന്യാജ്ജലം പദ്ഭ്യാം പാണിനാ വാ കദാചന ।
ന ശാതയേദിഷ്ടകാഭിഃ ഫലാനി സഫലാനി ച ॥ 16.63 ॥

ന മ്ലേച്ഛഭാഷാം ശിക്ഷേത നാകർഷേച്ച പദാസനം ।
ന ഭേദനമധിസ്ഫോടം ഛേദനം വാ വിലേഖനം ॥ 16.64 ॥

കുര്യാദ് വിമർദനം ധീമാൻ നാകസ്മാദേവ നിഷ്ഫലം ।
നോത്സംഗേഭക്ഷയേദ് ഭക്ഷ്യാൻ വൃഥാ ചേഷ്ടാം ച നാചരേത് ॥ 16.65 ॥

ന നൃത്യേദഥവാ ഗായേന്ന വാദിത്രാണി വാദയേത് ।
ന സംഹതാഭ്യാം പാണിഭ്യാം കണ്ഡൂയേദാത്മനഃ ശിരഃ ॥ 16.66 ॥

ന ലൗകികൈഃ സ്തവൈർദേവാംസ്തോഷയേദ് ബാഹ്യജൈരപി ।
നാക്ഷൈഃ ക്രീഡേന്ന ധാവേത നാപ്സു വിൺമൂത്രമാചരേത് ॥ 16.67 ॥

നോച്ഛിഷ്ടഃ സംവിശേന്നിത്യം ന നഗ്നഃ സ്നാനമാചരേത് ।
ന ഗച്ഛേന്ന പഠേദ് വാഽപി ന ചൈവ സ്വശിരഃ സ്പൃശേത് ॥ 16.68 ॥

ന ദന്തൈർനഖരോമാണി ഛിന്ദ്യാത് സുപ്തം ന ബോധയേത് ।
ന ബാലാതപമാസേവേത് പ്രേതധൂമം വിവർജയേത് ॥ 16.69 ॥

നൈകഃ സുപ്യാച്ഛൂന്യഗൃഹേ സ്വയം നോപാനഹൗ ഹരേത് ।
നാകാരണാദ് വാ നിഷ്ഠീവേന്ന ബാഹുഭ്യാം നദീം തരേത് ॥ 16.70 ॥

ന പാദക്ഷാലനം കുര്യാത് പാദേനൈവ കദാചന ।
നാഗ്നൗ പ്രതാപയേത് പാദൗ ന കാംസ്യേ ധാവയേദ് ബുധഃ ॥ 16.71 ॥

നാതിപ്രസാരയേദ് ദേവം ബ്രാഹ്മണാൻ ഗാമഥാപി വാ ।
വായ്വഗ്നിഗുരുവിപ്രാൻ വാ സൂര്യം വാ ശശിനം പ്രതി ॥ 16.72 ॥

അശുദ്ധഃ ശയനം യാനം സ്വാധ്യായം സ്നാനഭോജനം ।
ബഹിർനിഷ്ക്രമണം ചൈവ ന കുർവീത കഥഞ്ചന ॥ 16.73 ॥

സ്വപ്നമധ്യയനം സ്നാനമുച്ചാരം ഭോജനം ഗതിം ।
ഉഭയോഃ സന്ധ്യയോർനിത്യം മധ്യാഹ്നേ ചൈവ വർജയേത് ॥ 16.74 ॥

ന സ്പൃശേത് പാണിനോച്ഛിഷ്ടോ വിപ്രോഗോബ്രാഹ്മണാനലാൻ ।
ന ചൈവാന്നം പദാ വാഽപി ന ദേവപ്രതിമാം സ്പൃശേത് ॥ 16.75 ॥

നാശുദ്ധോഽഗ്നിം പരിചരേന്ന ദേവാൻ കീർത്തയേദൃഷീൻ ।
നാവഗാഹേദഗാധാംബു ധാരയേന്നാഗ്നിമേകതഃ ॥ 16.76 ॥

ന വാമഹസ്തേനോദ്ധത്യ പിബേദ് വക്ത്രേണ വാ ജലം ।
നോത്തരേദനുപസ്പൃശ്യ നാപ്സു രേതഃ സമുത്സൃജേത് ॥ 16.77 ॥

അമേധ്യലിപ്തമന്യദ് വാ ലോഹിതം വാ വിഷാണി വാ ।
വ്യതിക്രമേന്ന സ്രവന്തീം നാപ്സു മൈഥുനമാചരേത് ॥ 16.78 ॥

ചൈത്യം വൃക്ഷം ന വൈ ഛിന്ദ്യാന്നാപ്സു ഷ്ഠീവനമാചരേത് ।
നാസ്ഥിഭസ്മകപാലാനി ന കേശാന്ന ച കണ്ടകാൻ ।
ഓഷാംംഗാരകരീഷം വാ നാധിതിഷ്ഠേത് കദാചന ॥ 16.79 ॥

ന ചാഗ്നിം ലംഘയേദ് ധീമാൻ നോപദധ്യാദധഃ ക്വചിത് ।
ന ചൈനം പാദതഃ കുര്യാന്മുഖേന ന ധമേദ് ബുധഃ ॥ 16.80 ॥

ന കൂപമവരോഹേത നാവേക്ഷേതാശുചിഃ ക്വചിത് ।
അഗ്നൗ ന പ്രക്ഷിപേദഗ്നിം നാദ്ഭിഃ പ്രശമയേത് തഥാ ॥ 16.81 ॥

സുഹൃന്മരണമാർതിം വാ ന സ്വയം ശ്രാവയേത് പരാൻ ।
അപണ്യം കൂടപണ്യം വാ വിക്രയേ ന പ്രയോജയേത് ॥ 16.82 ॥

ന വഹ്നിം മുഖനിശ്വാസൈർജ്വാലയേന്നാശുചിർബുധഃ ।
പുണ്യസ്നാനോദകസ്ഥാനേ സീമാന്തം വാ കൃഷേന്ന തു ॥ 16.83 ॥

ന ഭിന്ദ്യാത് പൂർവസമയമഭ്യുപേതം കദാചന ।
പരസ്പരം പശൂൻ വ്യാലാൻ പക്ഷിണോ നാവബോധയേത് ॥ 16.84 ॥

പരബാധാം ന കുർവീത ജലവാതാതപാദിഭിഃ ।
കാരയിത്വാ സ്വകർമാണി കാരൂൻ പശ്ചാന്ന വർജയേത് ।
സായമ്പ്രാതർഗൃഹദ്വാരാൻ ഭിക്ഷാർഥം നാവഘാടയേത് ॥ 16.85 ॥

ബഹിർമാല്യം ബഹിർഗന്ധം ഭാര്യയാ സഹ ഭോജനം ।
വിഗൃഹ്യ വാദം കുദ്വാരപ്രവേശം ച വിവർജയേത് ॥ 16.86 ॥

ന ഖാദൻബ്രാഹ്മണസ്തിഷ്ഠേന്ന ജൽപേദ് വാ ഹസൻ ബുധഃ ।
സ്വമഗ്നിം നൈവ ഹസ്തേന സ്പൃശേന്നാപ്സു ചിരം വസേത് ॥ 16.87 ॥

ന പക്ഷകേണോപധമേന്ന ശൂർപേണ ന പാണിനാ ।
മുഖേനൈവ ധമേദഗ്നിം മുഖാദഗ്നിരജായത ॥ 16.88 ॥

പരസ്ത്രിയം ന ഭാഷേത നായാജ്യം യാജയേദ് ദ്വിജഃ ।
നൈകശ്ചരേത് സഭാം വിപ്രഃ സമവായം ച വർജയേത് ।
ന ദേവായതനം ഗച്ഛേത് കദാചിദ് വാഽപ്രദക്ഷിണം ॥ 16.89 ॥

ന വീജയേദ് വാ വസ്ത്രേണ ന ദേവായതനേ സ്വപേത് ।
നൈകോഽധ്വാനം പ്രപദ്യേത നാധാർമികജനൈഃ സഹ ॥ 16.90 ॥

ന വ്യാധിദൂഷിതൈർവാപി ന ശൂദ്രൈഃ പതിതൈർന വാ ।
നോപാനദ്വർജിതോഽധ്വാനം ജലാദിരഹിതസ്തഥാ ॥ 16.91 ॥

ന രാത്രൗ വാരിണാ സാർദ്ധം ന വിനാ ച കമണ്ഡലും ।
നാഗ്നിഗോബ്രാഹ്മണാദീനാമന്തരേണ വ്രജേത് ക്വചിത് ॥ 16.92 ॥

നിവത്സ്യന്തീം ന വനിതാമതിക്രാമേത് ക്വചിദ് ദ്വിജഃ ।
ന നിന്ദേദ് യോഗിനഃ സിദ്ധാൻ വ്രതിനോ വാ യതീംസ്തഥാ ॥ 16.93 ॥

ദേവതായതനം പ്രാജ്ഞോ ദേവാനാം ചൈവ മന്ത്രിണാം ।
നാക്രാമേത് കാമതശ്ഛായാം ബ്രാഹ്മണാനാം ച ഗോരപി ॥ 16.94 ॥

സ്വാം തു നാക്രമയേച്ഛായാം പതിതാദ്യൈർന രോഗിഭിഃ ।
നാംഗാരഭസ്മകേശാദിഷ്വധിതിഷ്ഠേത് കദാചന ॥ 16.95 ॥

വർജയേന്മാർജനീരേണും സ്നാനവസ്ത്രഘടോദകം ।
ന ഭക്ഷയേദഭക്ഷ്യാണി നാപേയം ചാപിബേദ് ദ്വിജഃ ॥ 16.96 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ഷോഡശോഽധ്യായഃ ॥16 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ സപ്തദശോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
നാദ്യാച്ഛൂദ്രസ്യ വിപ്രോഽന്നം മോഹാദ് വാ യദി വാഽന്യതഃ ।
സ ശൂദ്രയോനിം വ്രജതി യസ്തു ഭുങ്ക്തേ ഹ്യനാപദി ॥ 17.1 ॥

ഷൺമാസാൻ യോ ദ്വിജോ ഭുങ്ക്തേ ശൂദ്രസ്യാന്നം വിഗർഹിതം ।
ജീവന്നേവ ഭവേച്ഛൂദ്രോ മൃതഃ ശ്വാ ചാഭിജായതേ ॥ 17.2 ॥

ബ്രാഹ്മണക്ഷത്രിയവിശാം ശൂദ്രസ്യ ച മുനീശ്വരാഃ ।
യസ്യാന്നേനോദരസ്ഥേന മൃതസ്തദ്യോനിമാപ്നുയാത് ॥ 17.3 ॥

രാജാന്നം നർത്തകാന്നം ച തക്ഷ്ണോഽന്നം കർമകാരിണഃ ।
ഗണാന്നം ഗണികാന്നം ച ഷണ്ഢാന്നം ചൈവ വർജയേത് ॥ 17.4 ॥

ചക്രോപജീവിരജകതസ്കരധ്വജിനാം തഥാ ।
ഗാന്ധർവലോഹകാരാന്നം സൂതകാന്നം ച വർജയേത് ॥ 17.5 ॥

കുലാലചിത്രകർമാന്നം വാർധുഷേഃ പതിതസ്യ ച ।
സുവർണകാരശൈലൂഷവ്യാധബദ്ധാതുരസ്യച ॥ 17.6 ॥

സുവർണകാരശൈലൂഷവ്യാധബദ്ധാതുരസ്യ ച ।
ചികിത്സകസ്യ ചൈവാന്നം പുംശ്ചല്യാ ദണ്ഡികസ്യ ച ।
സ്തേനനാസ്തികയോരന്നം ദേവതാനിന്ദകസ്യ ച ॥ 17.7 ॥

സോമവിക്രയിണശ്ചാന്നം ശ്വപാകസ്യ വിശേഷതഃ ॥

ഭാര്യാജിതസ്യ ചൈവാന്നം യസ്യ ചോപപതിർഗൃഹേ ॥ 17.8 ॥

ഉത്സൃഷ്ടസ്യ കദര്യസ്യ തഥൈവോച്ഛിഷ്ടഭോജിനഃ ।
അപാങ്ക്ത്യാന്നം ച സംഘാന്നം ശസ്ത്രജീവസ്യ ചൈവ ഹി ॥ 17.9 ॥

ക്ലീബസംന്യാസിനോശ്ചാന്നം മത്തോന്മത്തസ്യ ചൈവ ഹി ।
ഭീതസ്യ രുദിതസ്യാന്നമവക്രുഷ്ടം പരിക്ഷുതം ॥ 17.10 ॥

ബ്രഹ്മദ്വിഷഃ പാപരുചേഃ ശ്രാദ്ധാന്നം സൂതകസ്യ ച ।
വൃഥാപാകസ്യ ചൈവാന്നം ശാവാന്നം ശ്വശുരസ്യ ച ॥ 17.11 ॥

അപ്രജാനാം തു നാരീണാം ഭൃതകസ്യ തഥൈവ ച ।
കാരുകാന്നം വിശേഷേണ ശസ്ത്രവിക്രയിണസ്തഥാ ॥ 17.12 ॥

ശൗണ്ഡാന്നം ഘാടികാന്നം ച ഭിഷജാമന്നമേവ ച ।
വിദ്ധപ്രജനനസ്യാന്നം പരിവേത്രന്നമേവ ച ॥ 17.13 ॥

പുനർഭുവോ വിശേഷേണ തഥൈവ ദിധിഷൂപതേഃ ।
അവജ്ഞാതം ചാവധൂതം സരോഷം വിസ്മയാന്വിതം ॥ 17.14 ॥

ഗുരോരപി ന ഭോക്തവ്യമന്നം സംസ്കാരവർജിതം ।
ദുഷ്കൃതം ഹി മനുഷ്യസ്യ സർവമന്നേ വ്യവസ്ഥിതം ॥ 17.15 ॥

യോ യസ്യാന്നം സമശ്നാതി സ തസ്യാശ്നാനി കിൽബിഷം ।
ആർദ്ധികഃ കുലമിത്രശ്ച സ്വഗോപാലശ്ച നാപിതഃ ॥ 17.16 ॥

കുശീലവഃ കുംബകാരഃ ക്ഷേത്രകർമക ഏവ ച
ഏതേ ശൂദ്രേഷു ഭോജ്യാന്നം ദത്വാ സ്വൽപം പണം ബുധൈഃ ।
പായസം സ്നേഹപക്വം യദ് ഗോരസം ചൈവ സക്തവഃ ॥ 17.17 ॥

പിണ്യാകം ചൈവ തൈലം ച ശൂദ്രാദ് ഗ്രാഹ്യം ദ്വിജാതിഭിഃ ।
വൃന്താകം നാലികാശാകം കുസുംഭാശ്മന്തകം തഥാ ॥ 17.18 ॥

പലാണ്ഡും ലസുനം ശുക്തം നിര്യാസം ചൈവ വർജയേത് ।
ഛത്രാകം വിഡ്വരാഹം ച ശേളം പീയൂഷമേവ ച ॥ 17.19 ॥

വിലയം സുമുഖം ചൈവ കവകാനി ച വർജയേത് ॥

ഗൃഞ്ജനം കിംശുകം ചൈവ കകുഭഞ്ച തഥൈവ ച ॥ 17.20 ॥

ഉദുംബരമലാബും ച ജഗ്ധ്വാ പതതി വൈ ദ്വിജഃ ॥

വൃഥാ കൃശരസംയാവം പായസാപൂപമേവ ച ॥ 17.21 ॥

അനുപാകൃതമാംസം ച ദേവാന്നാനി ഹവീംഷി ച ।
യവാഗൂം മാതുലിംഗം ച മത്സ്യാനപ്യനുപാകൃതാൻ ॥ 17.22 ॥

നീപം കപിത്ഥം പ്ലക്ഷം ച പ്രയത്നേന വിവർജയേത് ॥

പിണ്യാകം ചോദ്ധൃതസ്നേഹം ദേവധാന്യ തഥൈവ ച ॥ 17.23 ॥

രാത്രൗ ച തിലസംബദ്ധം പ്രയത്നേന ദധി ത്യജേത് ॥

നാശ്നീയാത് പയസാ തക്രം ന ബീജാന്യുപജീവയേത് ॥ 17.24 ॥

ക്രിയാദുഷ്ടം ഭാവദുഷ്ടമസത്സംഗം വിവർജയേത് ॥

കേശകീടാവപന്നം ച സുഹൃല്ലേഖം ച നിത്യശഃ ॥ 17.25 ॥

ശ്വാഘ്രാതം ച പുനഃ സിദ്ധം ചണ്ഡാലാവേക്ഷിതം തഥാ ।
ഉദക്യയാ ച പതിതൈർഗവാ ചാഘ്രാതമേവ ച ॥ 17.26 ॥

അനർചിതം പുര്യുംഷിതം പര്യാഭ്രാന്തം ച നിത്യശഃ ।
കാകകുക്കുടസംസ്പൃഷ്ടം കൃമിഭിശ്ചൈവ സംയുതം ॥ 17.27 ॥

മനുഷ്യൈരഥവാഘ്രാതം കുഷ്ഠിനാ സ്പൃഷ്ടമേവ ച ।
ന രജസ്വലയാ ദത്തം ന പുംശ്ചാല്യാ സരോഷയാ ॥ 17.28 ॥

മലബദ്വാസസാ വാപി പരവാസോഽഥ വർജയേത് ।
വിവത്സായാശ്ച ഗോഃ ക്ഷീരമൗഷ്ട്രം വാനിർദശം തഥാ ॥ 17.29 ॥

ആവികം സന്ധിനീക്ഷീരമപേയം മനുരബ്രവീത് ।
ബലാകം ഹംസദാത്യൂഹം കലവികം ശുകം തഥാ ॥ 17.30 ॥

കുരരഞ്ചചകാരഞ്ച ജാലപാദം ച കോകിലം ।
ചാഷാംശ്ച ഖഞ്ജരീടാംശ്ച ശ്യേനം ഗൃധ്രം തഥൈവ ച ॥ 17.31 ॥

ഉലൂകം ചക്രവാകം ച ഭാസം പാരാവതം തഥാ ।
കപോതം ടിട്ടിഭം ചൈവ ഗ്രാമകുക്കുടമേവ ച ॥ 17.32 ॥

സിംഹം വ്യാഘ്രം ച മാർജാരം ശ്വാനം കുക്കുരമേവ ച ।
ശൃഗാലം മർകടം ചൈവ ഗർദഭം ച ന ഭക്ഷയേത് ।
ന ഭക്ഷയേത് സർവമൃഗാൻ പക്ഷിണോഽന്യാൻ വനേചരാൻ ॥ 17.33 ॥

ജലേചരാൻ സ്ഥലചരാൻ പ്രാണിനശ്ചേതി ധാരണാ ।
ഗോധാ കൂർമഃ ശശഃ ശ്വാവിത് സല്ലകീ ചേതി സത്തമാഃ ॥ 17.34 ॥

ഭക്ഷ്യാഃ പഞ്ചനഖാ നിത്യം മനുരാഹ പ്രിജാപതിഃ ।
മത്സ്യാൻ സശൽകാൻ ഭുഞ്ജീയാൻ മാംസം രൗരവമേവച ॥ 17.35 ॥

നിവേദ്യ ദേവതാഭ്യസ്തു ബ്രാഹ്മണേഭ്യസ്തു നാന്യഥാ ।
മയൂരം തിത്തിരം ചൈവ കപോതം ച കപിഞ്ജലം ॥ 17.36 ॥

വാധ്രീണസം ദ്വീപിനഞ്ച ഭക്ഷ്യാനാഹ പ്രജാപതിഃ ।
ശഫരം സിംഹതുണ്ഡം ച തഥാ പാഠീനരോഹിതൗ ॥ 17.37 ॥

മത്സ്യേഷ്വേതേ സമുദ്ദിഷ്ടാ ഭക്ഷണായാ ദ്വിജോത്തമാഃ ।
പ്രോക്ഷിതം ഭക്ഷയേദേഷാം മാംസം ച ദ്വിജകാമ്യയാ ॥ 17.38 ॥

യഥാവിധി നിയുക്തം ച പ്രാണാനാമപി ചാത്യയേ ।
ഭക്ഷയേദേവ മാംസാനി ശേഷഭോജീ ന ലിപ്യതേ ॥ 17.39 ॥

ഔഷധാർഥമശക്തൗ വാ നിയോഗാദ്യം ന കാരയേത് ।
ആമന്ത്രിതസ്തു യഃ ശ്രാദ്ധേ ദൈവേ വാ മാംസമുത്സൃജേത് ।
യാവന്തി പശുരോമാണി താവതോ നരകാൻ വ്രജേത് ॥ 17.40 ॥

അപേയം ചാപ്യപേയം ച തഥൈവാസ്പൃശ്യമേവ ച ।
ദ്വിജാതീനാമനാലോക്യം നിത്യം മദ്യമിതി സ്ഥിതിഃ ॥ 17.41 ॥

തസ്മാത് സർവപ്രകാരേണ മദ്യം നിത്യം വിവർജയേത് ।
പീത്വാ പതതി കർമഭ്യസ്ത്വസംഭാഷ്യോ ഭവേദ് ദ്വിജൈഃ ॥ 17.42 ॥

ഭക്ഷയിത്വാ ഹ്യഭക്ഷ്യാണി പീത്വാഽപേയാന്യപി ദ്വിജഃ ।
നാധികാരീ ഭവേത് താവദ് യാവദ് തന്ന വ്രജത്യധഃ ॥ 17.43 ॥

തസ്മാത് പരിഹരേന്നിത്യമഭക്ഷ്യാണി പ്രയത്നതഃ ।
അപേയാനി ച വിപ്രോ വൈ തഥാ ചേദ് യാതി രൗരവം ॥ 17.44 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
സപ്തദശോഽധ്യായഃ ॥17 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ അഷ്ടാദശോഽധ്യായഃ

ഋഷയ ഊചുഃ ।
അഹന്യഹനി കർത്തവ്യം ബ്രാഹ്മണാനാം മഹാമുനേ ।
തദാചക്ഷ്വാഖിലം കർമ യേന മുച്യേത ബന്ധനാത് ॥ 18.1 ॥

വ്യാസ ഉവാച ।
വക്ഷ്യേ സമാഹിതാ യൂയം ശൃണുധ്വം ഗദതോ മമ ।
അഹന്യഹനി കർതവ്യം ബ്രാഹ്മണാനാം ക്രമാദ് വിധിം ॥ 18.2 ॥

ബ്രാഹ്മേ മുഹൂർതേ തൂത്ഥായ ധർമമർഥം ച ചിന്തയേത് ।
കായക്ലേശം തദുദ്ഭൂതം ധ്യായേത മനസേശ്വരം ॥ 18.3 ॥

ഉഷഃ കാലേഽച സമ്പ്രാപ്തേ കൃത്വാ ചാവശ്യകം ബുധഃ ।
സ്നായാന്നദീഷു സുദ്ധാസു ശൗചം കൃത്വാ യഥാവിധി ॥ 18.4 ॥

പ്രാതഃ സ്നാനേന പൂയന്തേ യേഽപി പാപകൃതോ ജനാഃ ।
തസ്മാത് സർവപ്രയത്നേന പ്രാതഃ സ്നാനം സമാചരേത് ॥ 18.5 ॥

പ്രാതഃ സ്നാനം പ്രശംസന്തി ദൃഷ്ടാദൃഷ്ടകരം ശുഭം ।
ഋഷീണാമൃഷിതാ നിത്യം പ്രാതഃ സ്നാനാന്ന സംശയഃ ॥ 18.6 ॥

മുഖേ സുപ്തസ്യ സതതം ലാലാ യാഃ സംസ്ത്രവന്തി ഹി ।
തതോ നൈവാചരേത് കർമ അകൃത്വാ സ്നാനമാദിതഃ ॥ 18.7 ॥

അലക്ഷ്മീഃ കാലകർണീ ച ദുഃസ്വപ്നം ദുർവിചിന്തിതം ।
പ്രാതഃ സ്നാനേന പാപാനി പൂയന്തേ നാത്ര സംശയഃ ॥ 18.8 ॥

അതഃ സ്നാനം വിനാ പുംസാം പാവനം കർമ സംസ്മൃതം ।
ഹോമേ ജപ്യേ വിശേഷേണ തസ്മാത് സ്നാനം സമാചരേത് ॥ 18.9 ॥

അശക്താവശിരസ്കം വാ സ്നാനമസ്യ വിധീയതേ ।
ആർദ്രേണ വാസസാ വാഽഥ മാർജനം കാപിലം സ്മൃതം ॥ 18.10 ॥

അസാമർഥ്യേ സമുത്പന്നേ സ്നാനമേവം സമാചരേത് ।
ബ്രാഹ്മാദീനാമഥാശക്തൗ സ്നാനാന്യാഹുർമനീഷിണഃ ॥ 18.11 ॥

ബ്രാഹ്മമാഗ്നേയമുദ്ദിഷ്ടം വായവ്യം ദിവ്യമേവ ച ।
വാരുണം യൗഗികം തദ്വത് ഷോഢാ സ്നാനം പ്രകീർതിതം ॥ 18.12 ॥

ബ്രാഹ്മം തു മാർജനം മന്ത്രൈഃ കുശൈഃ സോദകബിന്ദുഭിഃ ।
ആഗ്നേയം ഭസ്മനാ പാദമസ്തകാദ്ദേഹധൂലനം ॥ 18.13 ॥

ഗവാം ഹി രജസാ പ്രോക്തം വായവ്യം സ്നാനമുത്തമം ।
യത്തു സാതപവർഷേണ സ്നാനം തദ് ദിവ്യമുച്യതേ ॥ 18.14 ॥

വാരുണം ചാവഗാഹസ്തു മാനസം സ്വാത്മവേദനം ।
യൗഗിനാം സ്നാനമാഖ്യാതം യോഗാത്വിഷ്ണുംവിചിന്തനം ॥ 18.15 ॥

ആത്മതീർഥമിതി ഖ്യാതം സേവിതം ബ്രഹ്മവാദിഭിഃ ।
മനഃ ശുചികരം പുംസാം നിത്യം തത് സ്നാനമാചരേത് ॥ 18.16 ॥

ശക്തശ്ചേദ് വാരുണം വിദ്വാൻ പ്രായശ്ചിത്തേ തഥൈവ ച ।
പ്രക്ഷാല്യ ദന്തകാഷ്ഠം വൈ ഭക്ഷയിത്വാ വിധാനതഃ ॥ 18.17 ॥

ആചമ്യ പ്രയതോ നിത്യം സ്നാനം പ്രാതഃ സമാചരേത് ।
മധ്യാംഗുലിസമസ്ഥൗല്യം ദ്വാദശാംഗുലസമ്മിതം ॥ 18.18 ॥

സത്വചം ദന്തകാഷ്ഠം സ്യാത് തദഗ്രേണ തു ധാവയേത് ।
ക്ഷീരവൃക്ഷസമുദ്ഭൂതം മാലതീസംഭവം ശുഭം ।
അപാമാർഗം ച ബിൽവം ച കരവീരം വിശേഷതഃ ॥ 18.19 ॥

വർജയിത്വാ നിന്ദിതാനി ഗൃഹീത്വൈകം യഥോദിതം ।
പരിഹൃത്യ ദിനം പാപം ഭക്ഷയേദ് വൈ വിധാനവിത് ॥ 18.20 ॥

നോത്പാടയേദ്ദന്തകാഷ്ടംനാംഗുല്യാ ധാരയേത് ക്വചിത് ।
പ്രക്ഷാല്യ ഭങ്ക്ത്വാ തജ്ജഹ്യാച്ഛുചൗദേശേ സമാഹിതഃ ॥ 18.21 ॥

സ്നാത്വാ സന്തർപയേദ് ദേവാനൃഷീൻ പിതൃഗണാംസ്തഥാ ।
ആചമ്യ മന്ത്രവിന്നിത്യം പുനരാചമ്യ വാഗ്യതഃ ॥ 18.22 ॥

സംമാർജ്യ മന്ത്രൈരാത്മാനം കുശൈഃ സോദകബിന്ദുഭിഃ ।
ആപോ ഹിഷ്ഠാ വ്യാഹൃതിഭിഃ സാവിത്ര്യാ വാരുണൈഃ ശുഭൈഃ ॥ 18.23 ॥

ഓങ്കാരവ്യാഹൃതിയുതാം ഗായത്രീം വേദമാതരം ।
ജപ്ത്വാ ജലാഞ്ജലിം ദദ്യാദ് ഭാസ്കരം പ്രതി തന്മനാഃ ॥ 18.24 ॥

പ്രാക്കൂലേഷു സമാസീനോ ദർഭേഷു സുസമാഹിതഃ ।
പ്രാണായാമത്രയം കൃത്വാ ധ്യായേത് സന്ധ്യാമിതി ശ്രുതിഃ ॥ 18.25 ॥

യാ സന്ധ്യാ സാ ജഗത്സൂതിർമായാതീതാ ഹി നിഷ്കലാ ।
ഐശ്വരീ തു പരാശക്തിസ്തത്ത്വത്രയസമുദ്ഭവാ ॥ 18.26 ॥

ധ്യാത്വാഽർകമണ്ഡലഗതാം സാവിത്രീം വൈ ജപൻ ബുധഃ ।
പ്രാങ്മുഖഃ സതതം വിപ്രഃ സന്ധ്യോപാസനമാചരേത് ॥ 18.27 ॥

സന്ധ്യാഹീനോഽശുചിർനിത്യമനർഹഃ സർവകർമസു ।
യദന്യത് കുരുതേ കിഞ്ചിന്ന തസ്യ ഫലമാപ്നുയാത് ॥ 18.28 ॥

അനന്യചേതസഃ ശാന്താ ബ്രാഹ്മണാ വേദപാരഗാഃ ।
ഉപാസ്യ വിധിവത് സന്ധ്യാം പ്രാപ്താഃ പൂർവേഽപരാം ഗതിം ॥ 18.29 ॥

യോഽന്യത്ര കുരുതേ യത്നം ധർമകാര്യേ ദ്വിജോത്തമഃ ।
വിഹായ സന്ധ്യാപ്രണതിം സ യാതി നരകായുതം ॥ 18.30 ॥

തസ്മാത് സർവപ്രയത്നേന സന്ധ്യോപാസനമാചരേത് ।
ഉപാസിതോ ഭവേത് തേന ദേവോ യോഗതനുഃ പരഃ ॥ 18.31 ॥

സഹസ്രപരമാം നിത്യം ശതമധ്യാം ദശാവരാം ।
സാവിത്രീം വൈ ജപേദ് വിദ്വാൻ പ്രാങ്മുഖഃ പ്രയതഃ സ്ഥിതഃ ॥ 18.32 ॥

അഥോപതിഷ്ഠേദാദിത്യമുദയന്തം സമാഹിതഃ ।
മന്ത്രൈസ്തു വിവിധൈഃ സൗരൈ ഋഗ്യജുഃ സാമസംഭവൈഃ ॥ 18.33 ॥

ഉപസ്ഥായ മഹായോഗം ദേവദേവം ദിവാകരം ।
കുർവീത പ്രണതിം ഭൂമൗ മൂർധ്നാ തേനൈവ മന്ത്രതഃ ॥ 18.34 ॥

ഓം ംഖദ്യോതായ ച ശാന്തായ കാരണത്രയഹേതവേ ।
നിവേദയാമി ചാത്മാനം നമസ്തേ ജ്ഞാനരൂപിണേ ॥ 18.35 ॥

നമസ്തേ ഘൃണിനേ തുഭ്യം സൂര്യായ ബ്രഹ്മരൂപിണേ ।
ത്വമേവ ബ്രഹ്മ പരമമാപോ ജ്യോതീ രസോഽമൃതം ।
ഭൂർഭുവഃ സ്വസ്ത്വമോങ്കാരഃ ശർവ രുദ്രഃ സനാതനഃ ॥ 18.36 ॥

പുരുഷഃ സന്മഹോഽന്തസ്ഥം പ്രണമാമി കപർദിനം ।
ത്വമേവ വിശ്വം ബഹുധാ ജാത യജ്ജായതേ ച യത് ।
നമോ രുദ്രായ സൂര്യായ ത്വാമഹം ശരണം ഗതഃ ॥ 18.37 ॥

പ്രചേതസേ നമസ്തുഭ്യം നമോ മീഢുഷ്ടമായ തേ ।
നമോ നമസ്തേ രുദ്രായ ത്വാമഹം ശരണം ഗതഃ ।
ഹിരണ്യബാഹവേ തുഭ്യം ഹിരണ്യപതയേ നമഃ ॥ 18.38 ॥

അംബികാപതയേ തുഭ്യമുമായാഃ പതയേ നമഃ ।
നമോഽസ്തു നീലഗ്രീവായ നമസ്തുഭ്യം പിനാകിനേ ॥ 18.39 ॥

വിലോഹിതായ ഭർഗായ സഹസ്രാക്ഷായ തേ നമഃ ।
നമോ ഹംസായ തേ നിത്യമാദിത്യായ നമോഽസ്തു തേ ॥ 18.40 ॥

നമസ്തേ വജ്രഹസ്തായ ത്ര്യംബകായ നമോ നമഃ ।
പ്രപദ്യേ ത്വാം വിരൂപാക്ഷം മഹാന്തം പരമേശ്വരം ॥ 18.41 ॥

ഹിരൺമയേ ഗൃഹേ ഗുപ്തമാത്മാനം സർവദേഹിനാം ।
നമസ്യാമി പരം ജ്യോതിർബ്രഹ്മാണം ത്വാം പരാം ഗതിം ॥ 18.42 ॥

വിശ്വം പശുപതിം ഭീമം നരനാരീശരീരിണം ॥

നമഃ സൂര്യായ രുദ്രായ ഭാസ്വതേ പരമേഷ്ഠിനേ ॥ 18.43 ॥

ഉഗ്രായ സർവഭക്ഷായ ത്വാം പ്രപദ്യേ സദൈവ ഹി ।
ഏതദ് വൈ സൂര്യഹൃദയം ജപ്ത്വാ സ്തവമനുത്തമം ॥ 18.44 ॥

പ്രാതഃ കാലേഽഥ മധ്യാഹ്നേ നമസ്കുര്യാദ് ദിവാകരം ।
ഇദം പുത്രായ ശിഷ്യായ ധാർമികായ ദ്വിജാതയേ ॥ 18.45 ॥

പ്രദേയം സൂര്യഹൃദയം ബ്രഹ്മണാ തു പ്രദർശിതം ।
സർവപാപപ്രശമനം വേദസാരസമുദ്ഭവം ।
ബ്രാഹ്മണാനാം ഹിതം പുണ്യമൃഷിസംഘൈർനിഷേവിതം ॥ 18.46 ॥

അഥാഗമ്യ ഗൃഹം വിപ്രഃ സമാചമ്യ യഥാവിധി ।
പ്രജ്വാല്യ വിഹ്നിം വിധിവജ്ജുഹുയാജ്ജാതവേദസം ॥ 18.47 ॥

ഋത്വിക്പുത്രോഽഥ പത്നീ വാ ശിഷ്യോ വാഽപി സഹോദരഃ ।
പ്രാപ്യാനുജ്ഞാം വിശേഷേണ ജുഹുയുർവാ യതാവിധി ॥ 18.48 ॥

പവിത്രപാണിഃ പൂതാത്മാ ശുക്ലാംബരധരഃ ശുചിഃ ।
അനന്യമാനസോ വഹ്നിം ജുഹുയാത് സംയതേന്ദ്രിയഃ ॥ 18.49 ॥

വിനാ ദർഭേണ യത്കർമ വിനാ സൂത്രേണ വാ പുനഃ ।
രാക്ഷസം തദ്ഭവേത് സർവം നാമുത്രേഹ ഫലപ്രദം ॥ 18.50 ॥

ദൈവതാനി നമസ്കുര്യാദ് ദേയസാരാന്നിവേദയേത് ।
ദദ്യാത് പുഷ്പാദികം തേഷാം വൃദ്ധാംശ്ചൈവാഭിവാദയേത് ॥ 18.51 ॥

ഗുരും ചൈവാപ്യുപാസീത ഹിതം ചാസ്യ സമാചരേത് ।
വേദാഭ്യാസം തതഃ കുര്യാത് പ്രയത്നാച്ഛക്തിതോ ദ്വിജഃ ॥ 18.52 ॥

ജപേദധ്യാപയേച്ഛിഷ്യാൻ ധാരയേച്ച വിചാരയേത് ।
അവേക്ഷ്യ തച്ച ശാസ്ത്രാണി ധർമാദീനി ദ്വിജോത്തമഃ ॥ 18.53 ॥

വൈദികാംശ്ചൈവ നിഗമാൻ വേദാംഗാനി വേശിഷതഃ ।
ഉപേയാദീശ്വരം ചാഥ യോഗക്ഷേമപ്രസിദ്ധയേ ॥ 18.54 ॥

സാധയേദ് വിവിധാനർഥാൻ കുടുംബാർഥേ തതോ ദ്വിജഃ
തതോ മധ്യാഹ്നസമയേ സ്നാനാർഥം മൃദമാഹരേത് ॥ 18.55 ॥

പുഷ്പാക്ഷതാൻ കുശതിലാൻ ഗോമയം ശുദ്ധമേവ ച ।
നദീഷു ദേവഖാതേഷു തഡാഗേഷു സരസ്സു ച ।
സ്നാനം സമാചരേന്നിത്യം ഗർതപ്രസ്രവണേഷു ച ॥ 18.56 ॥

പരകീയനിപാനേഷു ന സ്നായാദ് വൈ കദാചന ।
പഞ്ചപിണ്ഡാൻ സമുദ്ധൃത്യ സ്നായാദ് വാഽസംഭവേ പുനഃ ॥ 18.57 ॥

മൃദൈകയാ ശിരഃ ക്ഷാല്യം ദ്വാഭ്യാം നാഭേസ്തഥോപരി ।
അധശ്ച തിസൃഭിഃ കാര്യഃ പാദൗ ഷഡ്ഭിസ്തഥൈവ ച ॥ 18.58 ॥

മൃത്തികാ ച സമുദ്ദിഷ്ടാ സാർദ്രാമലകമാത്രികാ ।
ഗോമയസ്യ പ്രമാണം തത് തേനാംഗം ലേപയേത് തതഃ ॥ 18.59 ॥

ലേപയിത്വാ തു തീരസ്ഥസ്തല്ലിംഗൈരേവ മന്ത്രതഃ ।
പ്രക്ഷാല്യാചമ്യ വിധിവത് തതഃ സ്നായാത് സമാഹിതഃ ॥ 18.60 ॥

അഭിമന്ത്ര്യ ജലം മന്ത്രൈസ്തല്ലിംഗൈർവാരുണൈഃ ശുഭൈഃ ।
ഭാവപൂതസ്തദവ്യക്തം ധ്യായൻ വൈ വിഷ്ണുമവ്യയം ॥ 18.61 ॥

ആപോ നാരായണോദ്ഭൂതാസ്താ ഏവാസ്യായനം പുനഃ ।
തസ്മാന്നാരായണം ദേവം സ്നാനകാലേ സ്മരേദ് ബുധഃ ॥ 18.62 ॥

പ്രേക്ഷ്യ സോങ്കാരമാദിത്യം ത്രിർനിമജ്ജേജ്ജലാശയേ ॥ 18.63 ॥

ആചാന്തഃ പുനരാചാമേന്മന്ത്രേണാനേന മന്ത്രവിത് ॥ 18.64 ॥

അന്തശ്ചരസി ഭൂതേഷു ഗുഹായാം വിശ്വതോ മുഖഃ ।
ത്വം യജ്ഞസ്ത്വം വഷട്കാര ആപോ ജ്യോതീ രസോഽമൃതം ॥ 18.65 ॥

ദ്രുപദാം വാ ത്രിരഭ്യസ്യേദ് വ്യാഹൃതിമ്പ്രണവാന്വിതാം ।
സാവിത്രീം വാ ജപേദ് വിദ്വാൻ തഥാ ചൈവാഘമർഷണം ॥ 18.66 ॥

തതഃ സംമാർജനം കുര്യാദാപോഹിഷ്ഠാ മയോഭുവഃ ।
ഇദമാപഃ പ്രവഹത വ്യാഹൃതിഭിസ്തഥൈവ ച ॥ 18.67 ॥

തതോഽഭിമന്ത്ര്യ തത് തോയം മാപോ ഹിഷ്ഠാദിമന്ത്രകൈഃ ।
അന്തർജലഗതോ മഗ്നോ ജപേത് ത്രിരഘമർഷണം ॥ 18.68 ॥

ത്രിപദാം വാഽഥ സാവിത്രീം തദ്വിഷ്ണോഃ പരമം പദം ।
ആവർത്തയേദ് വാ പ്രണവം ദേവം വാ സംസ്മരേദ്ധരിം ॥ 18.69 ॥

ദ്രുപദാദിവ യോ മന്ത്രോ യജുർവേദേ പ്രതിഷ്ഠിതഃ ।
അന്തർജലേ ത്രിരാവർത്യ സർവപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ ॥ 18.70 ॥

അപഃ പാണൗ സമാദായ ജപ്ത്വാ വൈ മാർജനേ കൃതേ ।
വിന്യസ്യ മൂർധ്നി തത് തോയം മുച്യതേ സർവപാതകൈഃ ॥ 18.71 ॥

യഥാഽശ്വമേധഃ ക്രതുരാട് സർവപാപാപനോദനഃ ।
തഥാഽഘമർഷണം സൂക്തം സർവപാപാപനോദനം ॥ 18.72 ॥

അഥോപതിഷ്ഠേദാദിത്യം മൂർധ്നി പുഷ്പാന്വിതാഞ്ജലിം ।
പ്രക്ഷിപ്യാലോകയേദ് ദേവമുദ്വയം തമസസ്പരി ॥ 18.73 ॥

ഉദുത്യം ചിത്രമിത്യേതേ തച്ചക്ഷുരിതി മന്ത്രതഃ ।
ഹംസഃ ശുചിഷദന്തേന സാവിത്ര്യാ സവിശേഷതഃ ॥ 18.74 ॥

അന്യൈശ്ച വൈദികൈർമന്ത്രൈഃ സൗരൈഃ പാപപ്രണാശനൈഃ ।
സാവിത്രീം വൈ ജപേത് പശ്ചാജ്ജപയജ്ഞഃ സ വൈ സ്മൃതഃ ॥ 18.75 ॥

വിവിധാനി പവിത്രാണി ഗുഹ്യവിദ്യാസ്തഥൈവ ച ।
ശതരുദ്രീയമഥർവശിരഃ സൗരാൻ മന്ത്രാംശ്ച സർവതഃ ॥ 18.76 ॥

പ്രാക്കൂലേഷു സമാസീനഃ കുശേഷു പ്രാങ്മുഖഃ ശുചിഃ ।
തിഷ്ഠംശ്ചേദീക്ഷമാണോഽർകം ജപ്യം കുര്യാത് സമാഹിതഃ ॥ 18.77 ॥

സ്ഫാടികേന്ദ്രാക്ഷരുദ്രാക്ഷൈഃ പുത്രജീവസമുദ്ഭവൈഃ ।
കർതവ്യാ ത്വക്ഷമാലാ സ്യാദുത്തരാദുത്തമാ സ്മൃതാ ॥ 18.78 ॥

ജപകാലേ ന ഭാഷേത നാന്യാനി പ്രേക്ഷയേദ് ബുധഃ ।
ന കമ്പയേച്ഛിരോഗ്രീവാം ദന്താന്നൈവ പ്രകാശയേത് ॥ 18.79 ॥

ഗുഹ്യകാ രാക്ഷസാ സിദ്ധാ ഹരന്തി പ്രസഭം യതഃ ।
ഏകാന്തേ സുശുഭേ ദേശേ തസ്മാജ്ജപ്യം സമാചരേത് ॥ 18.80 ॥

ചണ്ഡാലാശൗചപതിതാൻ ദൃഷ്ട്വാചൈവ പുനർജപേത് ।
തൈരേവ ഭാഷണം കൃത്വാ സ്നാത്വാ ചൈവ ജപേത് പുനഃ ॥ 18.81 ॥

ആചമ്യ പ്രയതോ നിത്യം ജപേദശുചിദർശനേ ।
സൗരാൻ മന്ത്രാൻ ശക്തിതോ വൈ പാവമാനീസ്തു കാമതഃ ॥ 18.82 ॥

യദി സ്യാത് ക്ലിന്നവാസാ വൈ വാരിമധ്യഗതോ ജപേത് ।
അന്യഥാ തു ശുചൗ ഭൂമ്യാം ദർഭേഷു സുസമാഹിതഃ ॥ 18.83 ॥

പ്രദക്ഷിണം സമാവൃത്യ നമസ്കൃത്യ തതഃ ക്ഷിതൗ ।
ആചമ്യ ച യഥാശാസ്ത്രം ശക്ത്യാ സ്വാധ്യായമാചരേത് ॥ 18.84 ॥

തതഃ സന്തർപയേദ് ദേവാനൃഷീൻ പിതൃഗണാംസ്തഥാ ।
അദാവോങ്കാരമുച്ചാര്യ നാമാന്തേ തർപയാമി വഃ ॥ 18.85 ॥

ദേവാൻ ബ്രഹ്മഋഷീംശ്ചൈവ തർപയേദക്ഷതോദകൈഃ ।
തിലോദകൈഃ പിതൄൻ ഭക്ത്യാ സ്വസൂത്രോക്തവിധാനതഃ ॥ 18.86 ॥

അന്വാരബ്ധേന സവ്യേന പാണിനാ ദക്ഷിണേന തു ।
ദേവർഷീസ്തർപയേദ് ധീമാനുദകാഞ്ജലിഭിഃ പിതൻ ।
യജ്ഞോപവീതീ ദേവാനാം നിവീതീ ഋഷീതർപണേ ॥ 18.87 ॥

പ്രാചീനാവീതീ പിത്ര്യേ തു സ്വേന തീർഥേന ഭാവിതഃ ।
നിഷ്പീഡ്യ സ്നാനവസ്ത്രം തു സമാചമ്യ ച വാഗ്യതഃ ।
സ്വൈർമന്ത്രൈരർചയേദ് ദേവാൻ പുഷ്പൈഃ പത്രൈരഥാംബുഭിഃ ॥ 18.88 ॥

ബ്രഹ്മാണം ശങ്കരം സൂര്യം തഥൈവ മധുസൂദനം ।
അന്യാംശ്ചാഭിമതാൻ ദേവാൻ ഭക്ത്യാചാരോ നരോത്തമഃ ॥ 18.89 ॥

പ്രദദ്യാദ് വാഽഥ പുഷ്പാണി സൂക്തേന പൗരുഷേണ തു ।
ആപോ വാ ദേവതാഃ സർവാസ്തേന സമ്യക് സമർചിതാഃ ॥ 18.90 ॥

ധ്യാത്വാ പ്രണവപൂർവം വൈ ദൈവതാനി സമാഹിതഃ ।
നമസ്കാരേണ പുഷ്പാണി വിന്യസേദ് വൈ പൃഥക് പൃഥക് ॥ 18.91 ॥

വിഷ്ണ്വാരാധനാത് പുണ്യം വിദ്യതേ കർമ വൈദികം ।
തസ്മാദനാദിമധ്യാന്തം നിത്യമാരാധയേദ്ധരിം ॥ 18.92 ॥

തദ്വിഷ്ണോരിതി മന്ത്രേണ സൂക്തേന പുരുഷേണ തു ।
ന താഭ്യാം സദൃശോ മന്ത്രോ വേദേഷൂക്തശ്ചതുർഷ്വപി ।
തദാത്മാ തന്മനാഃ ശാന്തസ്തദ്വിഷ്ണോരിതി മന്ത്രതഃ ॥ 18.93 ॥

അഥവാ ദേവമീശാനം ഭഗവന്തം സനാതനം ।
ആരാധയേന്മഹാദേവം ഭാവപൂതോ മഹേശ്വരം ॥ 18.94 ॥

മന്ത്രേണ രുദ്രാഗായത്ര്യാ പ്രണവേനാഥ വാ പുനഃ ।
ഈശാനേനാഥ വാ രുദ്രൈസ്ത്ര്യംബകേന സമാഹിതഃ ॥ 18.97 ॥

പുഷ്പൈഃ പത്രൈരഥാദ്ഭിർവാ ചന്ദനാദ്യൈർമഹേശ്വരം ।
ഉക്ത്വാ നമഃ ശിവായേതി മന്ത്രേണാനേന വാ ജപേത് ॥ 18.96 ॥

നമസ്കുര്യാന്മഹാദേവം ഋതം സത്യമിതിശ്വരം ।
നിവേദയീത സ്വാത്മാനം യോ ബ്രഹ്മാണമിതീശ്വരം ॥ 18.97 ॥

പ്രദക്ഷിണം ദ്വിജഃ കുര്യാത് പഞ്ച വർഷാണി വൈ ബുധഃ ।
ധ്യായീത ദേവമീശാനം വ്യോമമധ്യഗതം ശിവം ॥ 18.98 ॥

അഥാവലോകയേദർകം ഹംസഃ സുചിഷദിത്യൃചാ ।
കുര്യാത് പഞ്ച മഹായജ്ഞാൻ ഗൃഹം ഗത്വാ സമാഹിതഃ ॥ 18.99 ॥

ദേവയജ്ഞം പിതൃയജ്ഞം ഭൂതയജ്ഞം തഥൈവ ച ।
മാനുഷ്യം ബ്രഹ്മയജ്ഞം ച പഞ്ച യജ്ഞാൻ പ്രചക്ഷതേ ॥ 18.100 ॥

യദി സ്യാത് തർപണാദർവാക് ബ്രഹ്മയജ്ഞഃ കൃതോ ന ഹി ।
കൃത്വാ മനുഷ്യയജ്ഞം വൈ തതഃ സ്വാധ്യായമാചരേത് ॥ 18.101 ॥

അഗ്നേഃ പശ്ചിമതോ ദേശേ ഭൂതയജ്ഞാന്ത ഏവ വാ ।
കുശപുഞ്ജേ സമാസീനഃ കുശപാണിഃ സമാഹിതഃ ॥ 18.102 ॥

ശാലാഗ്നൗ ലൗകികേ വാഽഥ ജലേ ഭൂഭ്യാമഥാപിവാ ।
വൈശ്വദേവം കർതവ്യോ ദേവയജ്ഞഃ സ വൈ സ്മൃതഃ ॥ 18.103 ॥

യദി സ്യാല്ലൗകികേ പക്ഷേ തതോഽന്നം തത്ര ഹൂയതേ ।
ശാലാഗ്നൗ തത്പചേദന്നം വിധിരേഷ സനാതനഃ ॥ 18.104 ॥

ദേവേഭ്യസ്തു ഹുതാദന്നാച്ഛേഷാദ് ഭൂതബലിം ഹരേത് ।
ഭൂതയജ്ഞഃ സ വൈ ജ്ഞേയോ ഭൂതിദഃ സർവദേഹിനാം ॥ 18.105 ॥

ശ്വഭ്യശ്ച ശ്വപചേഭ്യശ്ച പതിതാദിഭ്യ ഏവ ച ।
ദദ്യാദ് ഭൂമൗ ബലിം ത്വന്നം പക്ഷിഭ്യോ ദ്വിജോത്തമഃ ॥ 18.106 ॥

സായം ചാന്നസ്യ സിദ്ധസ്യ പത്ന്യമന്ത്രം ബലിം ഹരേത് ।
ഭൂതയജ്ഞസ്ത്വയം നിത്യം സായം പ്രാതർവിധീയതേ ॥ 18.107 ॥

ഏകം തു ഭോജയേദ് വിപ്രം പിതൄനുദ്ദിശ്യ സന്തതം ।
നിത്യശ്രാദ്ധം തദുദ്ദിഷ്ടം പിതൃയജ്ഞോ ഗതിപ്രദഃ ॥ 18.108 ॥

ഉദ്ധൃത്യ വാ യഥാശക്തി കിഞ്ചിദന്നം സമാഹിതഃ ।
വേദതത്ത്വാർഥവിദുഷേ ദ്വിജായൈവോപപാദയേത് ॥ 18.109 ॥

പൂജയേദതിഥിം നിത്യം നമസ്യേദർച്ചയേദ് ദ്വിജം ।
മനോവാക്കർമഭിഃ ശാന്തമാഗതം സ്വഗൃഹം തതഃ ॥ 18.110 ॥

അന്വാരബ്ധേന സവ്യേന പാണിനാ ദക്ഷിണേന തു ।
ഹന്തകാരമഥാഗ്രം വാ ഭിക്ഷാം വാ ശക്തിതോ ദ്വിജഃ ॥ 18.111 ॥

ദദ്യാദതിഥയേ നിത്യം ബുധ്യേത പരമേശ്വരം ।
ഭിക്ഷാമാഹുർഗ്രാസമാത്രമഗ്രം തസ്യാശ്ചതുർഗുണം ॥ 18.112 ॥

പുഷ്കലം ഹന്തകാരം തു തച്ചതുർഗുണമുച്യതേ ।
ഗോദോഹമാത്രം കാലം വൈ പ്രതീക്ഷ്യോ ഹ്യതിഥിഃ സ്വയം ॥ 18.113 ॥

അഭ്യാഗതാൻ യഥാശക്തി പൂജയേദതിഥീൻ സദാ ।
ഭിക്ഷാം വൈ ഭിക്ഷവേ ദദ്യാദ് വിധിവദ് ബ്രഹ്മചാരിണേ ।
ദദ്യാദന്നം യഥാശക്തി ത്വർഥിഭ്യോ ലോഭവർജിതഃ ॥ 18.114 ॥

സർവേഷാമപ്യലാഭേ ത്വന്നം ഗോഭ്യോ നിവേദയേത് ।
ഭുഞ്ജീത ബന്ധുഭിഃ സാർദ്ധം വാഗ്യതോഽന്നമകുത്സയൻ ॥ 18.115 ॥

അകൃത്വാ തു ദ്വിജഃ പഞ്ച മഹായജ്ഞാൻ ദ്വിജോത്തമാഃ ।
ഭൃഞ്ജീത ചേത് സ മൂഢാത്മാ തിര്യഗ്യോനിം സ ഗച്ഛതി ॥ 18.116 ॥

വേദാഭ്യാസോഽന്വഹം ശക്ത്യാ മഹായജ്ഞക്രിയാക്ഷയാ ।
നാശയത്യാശു പാപാനി ദേവാനാമർചനം തഥാ ॥ 18.117 ॥

യോ മോഹാദഥവാലസ്യാദകൃത്വാ ദേവതാർചനം ।
ഭുങ്ക്തേ സ യാതി നരകം ശൂകരേഷ്വഭിജായതേ ॥ 18.118 ॥

തസ്മാത് സർവപ്രയത്നേന കൃത്വാ കർമാണി വൈ ദ്വിജാഃ ।
ഭുഞ്ജീത സ്വജനൈഃ സാർദ്ധം സ യാതി പരമാം ഗതിം ॥ 18.119 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
അഷ്ടാദശോഽധ്യായഃ ॥18 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ഏകോനവിംശതിതമോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
പ്രാങ്മുഖോഽന്നാനി ഭുഞ്ജീത സൂര്യാഭിമുഖ ഏവ വാ ।
ആസീനസ്വാസനേ ശുദ്ധേ ഭൂമ്യാം പാദൗ നിധായ തു ॥ 19.1 ॥

ആയുഷ്യം പ്രാങ്മുഖോ ഭുങ്ക്തേ യശസ്യം ദക്ഷിണാമുഖഃ ।
ശ്രിയം പ്രത്യങ്മുഖോ ഭുങ്ക്തേ ഋതം ഭുങ്ക്തേ
ഉദങ്മുഖാഃ ॥ 19.2 ॥

പഞ്ചാർദ്രോ ഭോജനം കുര്യാദ് ഭൂമൗ പാത്രം നിധായ തു ।
ഉപവാസേന തത്തുല്യം മനുരാഹ പ്രജാപതിഃ ॥ 19.3 ॥

ഉപലിപ്തേ ശുചൗ ദേശേ പാദൗ പ്രക്ഷാല്യ വൈ കരൗ ।
ആചമ്യാർദ്രാനനോഽക്രോധഃ പഞ്ചാർദ്രോ ഭോജനം ചരേത് ॥ 19.4 ॥

മഹാവ്യഹൃതിഭിസ്ത്വന്നം പരിധായോദകേന തു ।
അമൃതോപസ്തരണമസീത്യാപോശാനക്രിയാം ചരേത് ॥ 19.5 ॥

സ്വാഹാപ്രണവസംയുക്താം പ്രാണായാദ്യാഹുതിം തതഃ ।
അപാനായ തതോ ഭുക്ത്വാ വ്യാനായ തദനന്തരം ॥ 19.6 ॥

ഉദാനായ തതഃ കുര്യാത് സമാനായേതി പഞ്ചമം ।
വിജ്ഞായ തത്ത്വമേതേഷാം ജുഹുയാദാത്മനി ദ്വിജഃ ॥ 19.7 ॥

ശേഷമന്നം യഥാകാമം ഭുഞ്ജീത വ്യഞ്ജനൈര്യുതം ।
ധ്യാത്വാ തന്മനസാ ദേവമാത്മാനം വൈ പ്രജാപതിം ॥ 19.8 ॥

അമൃതാപിധാനമസീത്യുപരിഷ്ടാദപഃ പിബേത് ।
ആചാന്തഃ പുനരാചാമേദായം ഗൗരിതി മന്ത്രതഃ ॥ 19.9 ॥

ദ്രുപദാം വാ ത്രിരാവർത്യ സർവപാപപ്രണാശനീം ।
പ്രാണാനാം ഗ്രന്ഥിരസീത്യാലഭേത ഹൃദയം തതഃ ॥ 19.10 ॥

ആചമ്യാംഗുഷ്ഠമാത്രേണ പാദാംഗുഷ്ഠേന ദക്ഷിണേ ।
നിഃസ്രാവയേദ് ഹസ്തജലമൂർദ്ധ്വഹസ്തഃ സമാഹിതഃ ॥ 19.11 ॥

കൃതാനുമന്ത്രണം കുര്യാത് സന്ധ്യായാമിതി മന്ത്രതഃ ।
അഥാക്ഷരേണ സ്വാത്മാനം യോജയേദ് ബ്രഹ്മണേതി ഹി ॥ 19.12 ॥

സർവേഷാമേവ യാഗാനാമാത്മയോഗഃ പരഃ സ്മൃതഃ ।
യോഽനേന വിധിനാ കുര്യാത് സ യാതി ബ്രഹ്മണഃ ക്ഷയം ॥ 19.13 ॥

യജ്ഞോപവീതീ ഭുഞ്ജീത സ്ത്രഗ്ഗന്ധാലങ്കൃതഃ ശുചിഃ ।
സായമ്പ്രാപർനാന്തരാ വൈ സന്ധ്യായാം തു വിശേഷതഃ ॥ 19.14 ॥

നാദ്യാത് സൂര്യഗ്രഹാത് പൂർവം പ്രതി സായം ശശിഗ്രഹാത് ।
ഗ്രഹകാലേ ച നാശ്നീയാത് സ്നാത്വാഽശ്നീയാത്വിമുക്തയേ ॥ 19.15 ॥

മുക്തേ ശശിനി ഭുഞ്ജീത യദി ന സ്യാന്മഹാനിശാ ।
അമുക്തയോരസ്തംഗതയോരദ്യാദ് ദൃഷ്ട്വാ പരേഽഹനി ॥ 19.16 ॥

നാശ്നീയാത് പ്രേക്ഷമാണാനാമപ്രദായൈവ ദുർമതിഃ ।
യജ്ഞാവശിഷ്ടമദ്യാദ്വാ ന ക്രുദ്ധോ നാന്യമാനസഃ ॥ 19.17 ॥

ആത്മാർഥം ഭോജനം യസ്യ രത്യർഥം യസ്യ മൈഥുനം ।
വൃത്യർഥം യസ്യ ചാധീതം നിഷ്ഫലം തസ്യ ജീവിതം ॥ 19.18 ॥

യദ്ഭുങ്ക്തേ വേഷ്ടിതശിരാ യച്ച ഭുങ്ക്തേ ഉദങ്മുഖഃ ।
സോപാനത്കശ്ച യദ് ഭുങ്ക്തേ സർവം വിദ്യാത് തദാസുരം ॥ 19.19 ॥

നാർദ്ധരാത്രേ ന മധ്യാഹ്നേ നാജീർണേ നാർദ്രവസ്ത്രധൃക് ।
ന ച ഭിന്നാസനഗതോ ന ശയാനഃ സ്ഥിതോഽപി വാ ॥ 19.20 ॥

ന ഭിന്നഭാജനേ ചൈവ ന ഭൂമ്യാം ന ച പാണിഷു ।
നോച്ഛിഷ്ടോ ഘൃതമാദദ്യാന്ന മൂർദ്ധാനം സ്പൃശേദപി ॥ 19.21 ॥

ന ബ്രഹ്മ കീർതയൻ വാപി ന നിഃ ശേഷം ന ഭാര്യയാ ।
നാന്ധകാരേ ന ചാകാശേ ന ച ദേവാലയാദിഷു ॥ 19.22 ॥

നൈകവസ്ത്രസ്തു ഭുഞ്ജീത ന യാനശയനസ്ഥിതഃ ।
ന പാദുകാനിർഗതോഽഥ ന ഹസൻ വിലപന്നപി ॥ 19.23 ॥

ഭുക്ത്വാ വൈ സുഖമാസ്ഥായ തദന്നം പരിണാമയേത് ।
ഇതിഹാസപുരാണാഭ്യാം വേദാർഥാനുപബൃംഹയേത് ॥ 19.24 ॥

തതഃ സന്ധ്യാമുപാസീത പൂർവോക്തവിധിനാ ദ്വിജഃ ।
ആസീനസ്തു ജപേദ് ദേവീം ഗായത്രീം പശ്ചിമാം പ്രതി ॥ 19.25 ॥

ന തിഷ്ഠതി തു യഃ പുർവാം ആസ്തേ സന്ധ്യാം തു പശ്ചിമാം ।
സ ശൂദ്രേണ സമോ ലോകേ സർവധർമവിവർജിതഃ ॥ 19.26 ॥

ഹുത്വാഽഗ്നിം വിധിവന്മന്ത്രൈർഭുക്ത്വാ യജ്ഞാവശിഷ്ടകം ।
സഭൃത്യബാന്ധവജനഃ സ്വപേച്ഛുഷ്കപദോ നിശി ॥ 19.27 ॥

നോത്തരാഭിമുഖഃ സ്വപ്യാത് പശ്ചിമാഭിമുഖോ ന ച ।
ന ചാകാശേ ന നഗ്നോ വാ നാശുചിർനാസനേ ക്വചിത് ॥ 19.28 ॥

ന ശീർണായാം തു ഖട്വായാം ശൂന്യാഗാരേ ന ചൈവ ഹി ।
നാനുവംശേ ന പാലാശേ ശയനേ വാ കദാചന ॥ 19.29 ॥

ഇത്യേതദഖിലേനോക്തമഹന്യഹനി വൈ മയാ ।
ബ്രാഹ്മണാനാം കൃത്യജാതമപവർഗഫലപ്രദം ॥ 19.30 ॥

നാസ്തിക്യാദഥവാലസ്യാത് ബ്രാഹ്മണോ ന കരോതി യഃ ।
സ യാതി നരകാൻ ഘോരാൻ കാകയോനൗ ച ജായതേ ॥ 19.31 ॥

നാന്യോ വിമുക്തയേ പന്ഥാ മുക്ത്വാശ്രമവിധിം സ്വകം ।
തസ്മാത് കർമാണി കുർവീത തുഷ്ടയേ പരമേഷ്ഠിനഃ ॥ 19.32 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ഏകോനവിംശോഽധ്യായഃ ॥19 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ വിംശതിതമോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
അഥ ശ്രാദ്ധമമാവാസ്യാം പ്രാപ്യ കാര്യം ദ്വിജോത്തമൈഃ ।
പിണ്ഡാന്വാഹാര്യകം ഭക്ത്യാ ഭുക്തിമുക്തിഫലപ്രദം ॥ 20.1 ॥

പിണ്ഡാന്വാഹാര്യകം ശ്രാദ്ധം ക്ഷീണേ രാജനി ശസ്യതേ ।
അപരാഹ്ണേ ദ്വിജാതീനാം പ്രശസ്തേനാമിഷേണ ച ॥ 20.2 ॥

പ്രതിപത്പ്രഭൃതി ഹ്യന്യാസ്തിഥയഃ കൃഷ്ണപക്ഷകേ ।
ചതുർദശീം വർജയിത്വാ പ്രശസ്താ ഹ്യുത്തരോത്തരേ ॥ 20.3 ॥

അമാവാസ്യാഷ്ടകാസ്തിസ്രഃ പൗഷമാസാദിഷു ത്രിഷു ।
തിസ്രസ്താസ്ത്വഷ്ടകാഃ പുണ്യാ മാഘീ പഞ്ചദശീ തഥാ ॥ 20.4 ॥

ത്രയോദശീ മഘായുക്താ വർഷാസു തു വിശേഷതഃ ।
ശസ്യാപാകശ്രാദ്ധകാലാ നിത്യാഃ പ്രോക്താ ദിനേ ദിനേ ॥ 20.5 ॥

നൈമിത്തികം തു കർതവ്യം ഗ്രഹണേ ചന്ദ്രസൂര്യയോഃ ।
ബാന്ധവാനാം ച മരണേ നാരകീ സ്യാദതോഽന്യഥാ ॥ 20.6 ॥

കാമ്യാനി ചൈവ ശ്രാദ്ധാനി ശസ്യന്തേ ഗ്രഹണാദിഷു ।
അയനേ വിഷുവേ ചൈവ വ്യതീപാതേഽപ്യനന്തകം ॥ 20.7 ॥

സങ്ക്രാന്ത്യാമക്ഷയം ശ്രാദ്ധം തഥാ ജന്മദിനേഷ്വപി ।
നക്ഷത്രേഷു ച സർവേഷു കാര്യം കാലേ വിശേഷതഃ ॥ 20.8 ॥

സ്വർഗം ച ലഭതേ കൃത്വാ കൃത്തികാസു ദ്വിജോത്തമഃ ।
അപത്യമഥ രോഹിണ്യാം സൗമ്യേ തു ബ്രഹ്മവർചസം ॥ 20.9 ॥

രൗദ്രാണാം കർമണാം സിദ്ധിമാർദ്രായാം ശൗര്യമേവ ച ।
പുനർവസൗ തഥാ ഭൂമിം ശ്രിയം പുഷ്യേ തഥൈവ ച ॥ 20.10 ॥

സർവാൻ കാമാംസ്തഥാ സർപ്യേ പിത്ര്യേ സൗഭാഗ്യമേവ ച ।
അര്യമ്ണേ തു ധനം വിന്ദ്യാത് ഫാൽഗുന്യാം പാപനാശനം ॥ 20.11 ॥

ജ്ഞാതിശ്രൈഷ്ഠ്യം തഥാ ഹസ്തേ ചിത്രായാം ച ബഹൂൻ സുതാൻ ।
വാണിജ്യസിദ്ധിം സ്വാതൗ തു വിശാഖാസു സുവർണകം ॥ 20.12 ॥

മൈത്രേ ബഹൂനി മിത്രാണി രാജ്യം ശാക്രേ തഥൈവ ച ।
മൂലേ കൃഷിം ലഭേദ് ജ്ഞാനം സിദ്ധിമാപ്യേ സമുദ്രതഃ ॥ 20.13 ॥

സർവാൻ കാമാൻ വൈശ്വദേവേ ശ്രൈഷ്ഠ്യം തു ശ്രവണേ പുനഃ ।
ശ്രവിഷ്ഠായാം തഥാ കാമാൻ വാരുണേ ച പരം ബലം ॥ 20.14 ॥

അജൈകപാദേ കുപ്യം സ്യാദഹിർബുധ്നേ ഗൃഹം ശുഭം ।
രേവത്യാം ബഹവോ ഗാവോ ഹ്യശ്വിന്യാം തുരഗാംസ്തഥാ ।
യാമ്യേഽഥ ജീവിതന്തു സ്യാദ്യദി ശ്രാദ്ധം പ്രയച്ഛതി ॥ 20.15 ॥

ആദിത്യവാരേ ത്വാരോഗ്യം ചന്ദ്രേ സൗഭാഗ്യമേവ ച ।
കൗജേ സർവത്ര വിജയം സർവാൻ കാമാൻ ബുധസ്യ തു ॥ 20.16 ॥

വിദ്യാമഭീഷ്ടാ ജീവേ തു ധനം വൈ ഭാർഗവേ പുനഃ ।
ശമൈശ്വരേ ലഭേദായുഃ പ്രതിപത്സു സുതാൻ ശുഭാൻ ॥ 20.17 ॥

കന്യകാ വൈ ദ്വിതീയായാം തൃതീയായാം തു വിന്ദതി ।
പശൂൻക്ഷുദ്രാംശ്ചതുർഥ്യാം തു പഞ്ചമ്യാംശോഭനാൻ സുതാൻ ॥ 20.18 ॥

ഷഷ്ട്യാം ദ്യുതിം കൃഷിം ചാപി സപ്തമ്യാം ച ധനം നരഃ ।
അഷ്ടമ്യാമപി വാണിജ്യം ലഭതേ ശ്രാദ്ധദഃ സദാ ॥ 20.19 ॥

സ്യാന്നവമ്യാമേകഖുരം ദശമ്യാം ദ്വിഖുരം ബഹു ।
ഏകാദശ്യാം തഥാ രൂപ്യം ബ്രഹ്മവർചസ്വിനഃ സുതാൻ ॥ 20.20 ॥

ദ്വാദശ്യാം ജാതരൂപം ച രജതം കുപ്യമേവ ച ।
ജ്ഞാതിശ്രൈഷ്ഠ്യം ത്രയോദശ്യാം ചതുർദശ്യാം തു ക്രുപ്രജാഃ ।
പഞ്ചദശ്യാം സർവകാമാനാപ്നോതി ശ്രാദ്ധദഃ സദാ ॥ 20.21 ॥

തസ്മാച്ഛ്രാദ്ധം ന കർത്തവ്യം ചതുർദശ്യാം ദ്വിജാതിഭിഃ ।
ശസ്ത്രേണ തു ഹതാനാം വൈ തത്ര ശ്രാദ്ധം പ്രകൽപയേത് ॥ 20.22 ॥

ദ്രവ്യബ്രാഹ്മണസമ്പത്തൗ ന കാലനിയമഃ കൃതഃ ।
തസ്മാദ് ഭോഗാപവർഗാർഥം ശ്രാദ്ധം കുര്യുർദ്വിജാതയഃ ॥ 20.23 ॥

കർമാരംഭേഷു സർവേഷു കുര്യാദാഭ്യുദയം പുനഃ ।
പുത്രജന്മാദിഷു ശ്രാദ്ധം പാർവണം പർവസു സ്മൃതം ॥ 20.24 ॥

അഹന്യഹനി നിത്യം സ്യാത് കാമ്യം നൈമിത്തികം പുനഃ ।
ഏകോദ്ദിഷ്ടാദി വിജ്ഞേയം വൃദ്ധിശ്രാദ്ധം തു പാർവണം ॥ 20.25 ॥

ഏതത് പഞ്ചവിധം ശ്രാദ്ധം മനുനാ പരികീർതിതം ।
യാത്രായാം ഷഷ്ഠമാഖ്യാതം തത്പ്രയത്നേന പാലയേത് ॥ 20.26 ॥

ശുദ്ധയേ സപ്തമം ശ്രാദ്ധം ബ്രഹ്മണാ പരിഭാഷിതം ।
ദൈവികം ചാഷ്ടമം ശ്രാദ്ധം യത്കൃത്വാ മുച്യതേ ഭയാത് ॥ 20.27 ॥

സംന്ധ്യാം രീത്രൗ ന കർത്തവ്യം രാഹോരന്യത്ര ദർശനാത് ।
ദേശാനാം ച വിശേഷേണ ഭവേത് പുണ്യമനന്തകം ॥ 20.28 ॥

ഗംഗായാമക്ഷയം ശ്രാദ്ധം പ്രയാഗേഽമരകണ്ടകേ ।
ഗായന്തി പിതരോ ഗാഥാം കീർത്തയന്തി മനീഷിണഃ ॥ 20.29 ॥

ഏഷ്ടവ്യാ ബഹവഃ പുത്രാഃ ശീലവന്തോ ഗുണാന്വിതാഃ ।
തേഷാം തു സമവേതാനാം യദ്യേകോഽപി ഗായാം വ്രജേത് ॥ 20.30 ॥

ഗയാം പ്രാപ്യാനുഷംഗേണ യദി ശ്രാദ്ധം സമാചരേത് ।
താരിതാഃ പിതരസ്തേന സ യാതി പരമാം ഗതിം ॥ 20.31 ॥

വരാഹപർവതേ ചൈവ ഗംഗായാം വൈ വിശേഷതഃ ।
വാരാണസ്യാം വിശേഷേണ യത്ര ദേവഃ സ്വയം ഹരഃ ॥ 20.32 ॥

ഗംഗാദ്വാരേ പ്രഭാസേ ച ബിൽവകേ നീലപർവതേ ।
കുരുക്ഷേത്രേ ച കുബ്ജാമ്രേ ഭൃഗുതുംഗേ മഹാലയേ ॥ 20.33 ॥

കേദാരേ ഫൽഗുതീർഥേ ച നൈമിഷാരണ്യ ഏവ ച ।
സരസ്വത്യാം വിശേഷേണ പുഷ്കരേഷു വിശേഷതഃ ॥ 20.34 ॥

നർമദായാം കുശാവർത്തേ ശ്രീശൈലേ ഭദ്രകർണകേ ।
വേത്രവത്യാം വിശാഖായാം ഗോദാവര്യാം വിശേഷതഃ ॥ 20.35 ॥

ഏവമാദിഷു ചാന്യേഷു തീർഥേഷു പുലിനേഷു ച ।
നദീനാം ചൈവ തീരേഷു തുഷ്യന്തി പിതരഃ സദാ ॥ 20.36 ॥

വ്രീഹിഭിശ്ച യവൈർമാഷൈരദ്ഭിർമൂലഫലേന വാ ।
ശ്യാമാകൈശ്ച യവൈഃ ശാകൈർനീവാരൈശ്ച പ്രിയംഗുഭിഃ ।
ഗൗധൂമൈശ്ച തിലൈർമുദ്ഗൈർമാസം പ്രീണയതേ പിതൄൻ ॥ 20.37 ॥

ആമ്രാൻ പാനേ രതാനിക്ഷൂൻ മൃദ്വീകാംശ്ച സദാഡിമാൻ ।
വിദാശ്വാംശ്ച ഭരണ്ഡാശ്ച ശ്രാദ്ധകാലേ പ്രാദപയേത് ॥ 20.38 ॥

ലാജാൻ മധുയുതാൻ ദദ്യാത് സക്തൂൻ ശർകരയാ സഹ ।
ദദ്യാച്ഛ്രാദ്ധേ പ്രയത്നേന ശൃംഗാടകകശേരുകാൻ ॥ 20.39 ॥

ദ്വൗ മാസൗ മത്സ്യമാംസേന ത്രീൻ മാസാൻ ഹാരിണേനതു ।
ഔരഭ്രേണാഥ ചതുരഃ ശാകുനേനേഹ പഞ്ച തു ।
ഷൺമാസാംശ്ഛാഗമാംസേന പാർഷതേനാഥ സപ്ത വൈ ॥ 20.40 ॥

അഷ്ടാവേണസ്യ മാംസേന രൗരവേണ നവൈവ തു ।
ദശമാസാംസ്തു തൃപ്യന്തി വരാഹമഹിഷാമിഷൈഃ ॥ 20.41 ॥

ശശകൂർമര്യോർമാംസേന മാസാനേകാദശൈവ തു ।
സംവത്സരം തു ഗവ്യേന പയസാ പായസേന തു ।
വാർധ്രീണസസ്യ മാംസേന തൃപ്തിർദ്വാദശവാർഷികീ ॥ 20.42 ॥

കാലശാകം മഹാശൽകഃ ഖംഗലോഹാമിഷം മധു ।
ആനന്ത്യായൈവ കൽപന്തേ മുന്യന്നാനി ച സർവശഃ ॥ 20.43 ॥

ക്രീത്വാ ലബ്ധ്വാ സ്വയം വാഽഥ മൃതാനാദൃത്യ വൈ ദ്വിജഃ ।
ദദ്യാച്ഛ്രാദ്ധേ പ്രയത്നേന തദസ്യാക്ഷയമുച്യതേ ॥ 20.44 ॥

പിപ്പലീം ക്രമുകം ചൈവ തഥാ ചൈവ മസൂരകം ।
കൂഷ്മാണ്ഡാലാബുവാർത്താക ഭൂതൃണം സുരസം തഥാ ॥ 20.45 ॥

കുസുംഭപിണ്ഡമൂലം വൈ തന്ദുലീയകമേവ ച ।
രാജമാഷാംസ്തഥാ ക്ഷീരം മാഹിഷാജം ച വിവർജയേത് ॥ 20.46 ॥

ആഢക്യഃ കോവിദാരാംശ്ച പാലക്യാ മരിചാംസ്തഥാ ।
വർജയേത് സർവയത്നേന ശ്രാദ്ധകാലേ ദ്വിജോത്തമഃ ॥ 20.47 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ വിശോഽധ്യായഃ ॥20 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ഏകവിംശതിതമോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
സ്നാത്വാ യഥോക്തം സന്തർപ്യ പിതൄംശ്ചന്ദ്രക്ഷയേ ദ്വിജഃ ।
പിണ്ഡാന്വാഹാര്യകം ശ്രാദ്ധം കുര്യാത് സൗമ്യമനാഃ ശുചിഃ ॥ 21.1 ॥

പൂർവമേവ പരീക്ഷേത ബ്രാഹ്മണം വേദപാരഗം ।
തീർഥം തദ് ഹവ്യകവ്യാനാം പ്രദാനേ ചാതിഥിഃ സ്മൃതഃ ॥ 21.2 ॥

യേ സോമപാ വിരജസോ ധർമജ്ഞാഃ ശാന്തചേതസഃ ।
വ്രതിനോ നിയമസ്ഥാശ്ച ഋതുകാലാഭിഗാമിനഃ ॥ 21.3 ॥

പഞ്ചാഗ്നിരപ്യധീയാനോ യജുർവേദവിദേവ ച ।
ബഹ്വൃചശ്ച ത്രിസൗപർണസ്ത്രിമധുർവാഽഥ യോഽഭവത് ॥ 21.4 ॥

ത്രിണാചികേതച്ഛന്ദോഗോ ജ്യേഷ്ഠസാമഗ ഏവ ച ।
അഥർവശിരസോഽധ്യേതാ രുദ്രാധ്യായീ വിശേഷതഃ ॥ 21.5 ॥

അഗ്നിഹോത്രപരോ വിദ്വാൻ ന്യായവിച്ച ഷഡംഗവിത് ।
മന്ത്രബ്രാഹ്മണവിച്ചൈവ യശ്ച സ്യാദ് ധർമപാഠകഃ ॥ 21.6 ॥

ഋഷിവ്രതീ ഋഷീകശ്ച തഥാ ദ്വാദശവാർഷികഃ ।
ബ്രഹ്മദേയാനുസന്താനോ ഗർഭശുദ്ധഃ സഹസ്രദഃ ॥ 21.7 ॥

ചാന്ദ്രായണവ്രതചരഃ സത്യവാദീ പുരാണവിത് ।
ഗുരുദേവാഗ്നിപൂജാസു പ്രസക്തോ ജ്ഞാനതത്പരഃ ॥ 21.8 ॥

വിമുക്തഃ സർവതോ ധീരോ ബ്രഹ്മഭൂതോ ദ്വിജോത്തമഃ ।
മഹാദേവാർചനരതോ വൈഷ്ണവഃ പങ്ക്തിപാവനഃ ॥ 21.9 ॥

അഹിംസാനിരതോ നിത്യമപ്രതിഗ്രഹണസ്തഥാ ।
സത്രീ ച ദാനനിരതാ വിജ്ഞേയഃ പങ്ക്തിപാവനഃ ॥ 21.10 ॥

യുവാനഃ ശ്രോത്രിയാഃ സ്വസ്ഥാ മഹായജ്ഞപരായണാഃ ।
സാവിത്രീജാപനിരതാ ബ്രാഹ്മണാഃ പങ്ക്തിപാവനാഃ ।
കുലാനാം ശ്രുതവന്തശ്ച ശീലവന്തസ്തപസ്വിനഃ ।
അഗ്നിചിത്സ്നാതകാ വിപ്രഃ വിജ്ഞേയാഃ പങ്ക്തിപാവനാഃ ।
മാതാപിത്രോർഹിതേ യുക്തഃ പ്രാതഃ സ്നായീ തഥാ ദ്വിജഃ ।
അധ്യാത്മവിന്മുനിർദാന്തോ വിജ്ഞേയഃ പങ്ക്തിപാവനഃ ॥ 21.11 ॥

ജ്ഞാനനിഷ്ഠോ മഹായോഗീ വേദാന്താർഥവിചിന്തകഃ ।
ശ്രദ്ധാലുഃ ശ്രാദ്ധനിരതോ ബ്രാഹ്മണഃ പങ്ക്തിപാവനഃ ॥ 21.12 ॥

വേദവിദ്യാരതഃ സ്നാതോ ബ്രഹ്മചര്യപരഃ സദാ ।
അഥർവണോ മുമുക്ഷുശ്ച ബ്രാഹ്മണഃ പങ്ക്തിപാവനഃ ॥ 21.13 ॥

അസമാനപ്രവരകോ ഹ്യസഗോത്രസ്തഥൈവ ച ।
അസംബന്ധീ ച വിജ്ഞേയോ ബ്രാഹ്മണഃ പങ്ക്തിപാവനഃ ॥ 21.14 ॥

ഭോജയേദ് യോഗിനം ശാന്തം തത്ത്വജ്ഞാനരതം യതഃ ।
അലാഭേ നൈഷ്ഠികം ദാന്തമുപകുർവാണകം തഥാ ॥ 21.15 ॥

തദലാഭേ ഗൃഹസ്ഥം തു മുമുക്ഷും സംഗവർജിതം ।
സർവാലാഭേ സാധകം വാ ഗൃഹസ്ഥമപി ഭോജയേത് ॥ 21.16 ॥

പ്രകൃതേർഗുണതത്ത്വജ്ഞോ യസ്യാശ്നാതി യതിർഹവിഃ ।
ഫലം വേദവിദാം തസ്യ സഹസ്രാദതിരിച്യതേ ॥ 21.17 ॥

തസ്മാദ് യത്നേന യോഗീന്ദ്രമീശ്വരജ്ഞാനതത്പരം ।
ഭോജയേദ് ഹവ്യകവ്യേഷു അലാഭാദിതരാൻ ദ്വിജാൻ ॥ 21.18 ॥

ഏഷ വൈ പ്രഥമഃ കൽപഃ പ്രദാനേ ഹവ്യകവ്യയോഃ ।
അനുകൽപസ്ത്വയം ജ്ഞേയഃ സദാ സദ്ഭിരനുഷ്ഠിതഃ ॥ 21.19 ॥

മാതാമഹം മാതുലം ച സ്വസ്ത്രീയം ശ്വശുരം ഗുരും ।
ദൗഹിത്രം വിട്പതിം ബന്ധുമൃത്വിഗ്യാജ്യൗ ച ഭോജയേത് ॥ 21.20 ॥

ന ശ്രാദ്ധേ ഭോജയേന്മിത്രം ധനൈഃ കാര്യോഽസ്യ സംഗ്രഹഃ ।
പൈശാചീ ദക്ഷിണാശാ ഹി നൈവാമുത്ര ഫലപ്രദാ ॥ 21.21 ॥

കാമം ശ്രാദ്ധേഽർച്ചയേന്മിത്രം നാഭിരൂപമപി ത്വരിം ।
ദ്വിഷതാ ഹി ഹവിർഭുക്തം ഭവതി പ്രേത്യ നിഷ്ഫലം ॥ 21.22 ॥

ബ്രാഹ്മണോ ഹ്യനധീയാനസ്തൃണാഗ്നിരിവ ശാമ്യതി ।
തസ്മൈ ഹവ്യം ന ദാതവ്യം ന ഹി ഭസ്മനി ഹൂയതേ ॥ 21.23 ॥

യഥോഷരേ ബീജമുപ്ത്വാ ന വപ്താ ലഭതേ ഫലം ।
തഥാഽനൃചേ ഹവിർദത്ത്വാ ന ദാതാ ലഭതേ ഫലം ॥ 21.24 ॥

യാവതോ ഗ്രസതേ പിണ്ഡാൻ ഹവ്യകവ്യേഷ്വമന്ത്രവിത് ।
താവതോ ഗ്രസതേ പ്രേത്യ ദീപ്താൻ സ്ഥൂലാംസ്ത്വയോഗുഡാൻ ॥ 21.25 ॥

അപി വിദ്യാകുലൈര്യുക്താ ഹീനവൃത്താ നരാധമാഃ
യത്രൈതേ ഭുഞ്ജതേ ഹവ്യം തദ് ഭവേദാസുരം ദ്വിജാഃ ॥ 21.26 ॥

യസ്യ വേദശ്ച വേദീ ച വിച്ഛിദ്യേതേ ത്രിപൂരുഷം ।
സ വൈ ദുർബ്രാഹ്മണോ നാർഹഃ ശ്രാദ്ധാദിഷു കദാചന ॥ 21.27 ॥

ശൂദ്രപ്രേഷ്യോ ഭൃതോ രാജ്ഞോ വൃഷലീ ഗ്രാമയാജകഃ ।
ബധബന്ധോപജീവീ ച ഷഡേതേ ബ്രഹ്മബന്ധവഃ ॥ 21.28 ॥

ദത്താനുയോഗോ ദ്രവ്യാർഥം പതിതാൻ മനുരബ്രവീത് ।
വേദവിക്രയിണോ ഹ്യേതേ ശ്രാദ്ധാദിഷു വിഗർഹിതാഃ ॥ 21.29 ॥

സുതവിക്രയിണോ യേ തു പരപൂർവാസമുദ്ഭവാഃ ।
അസാമാന്യാൻ യജന്തേ യേ പതിതാസ്തേ പ്രകീർതിതാഃ ॥ 21.30 ॥

അസംസ്കൃതാധ്യാപകാ യേ ഭൃത്യാ വാഽധ്യാപയന്തി യേ ।
അധീയതേ തഥാ വേദാൻ പതിതാസ്തേ പ്രകീർതിതാഃ ॥ 21.31 ॥

വൃദ്ധശ്രാവകനിർഗ്രന്ഥാഃ പഞ്ചരാത്രവിദോ ജനാഃ ।
കാപാലികാഃ പാശുപതാഃ പാഷണ്ഡാ യേ ച തദ്വിധാഃ ॥ 21.32 ॥

യസ്യാശ്നന്തി ഹവീംഷ്യേതേ ദുരാത്മാനസ്തു താമസാഃ ।
ന തസ്യ തദ് ഭവേച്ഛ്രാദ്ധം പ്രേത്യ ചേഹ ഫലപ്രദം ॥ 21.33 ॥

അനാശ്രമീ ദ്വിജോ യഃ സ്യാദാശ്രമീ വാ നിരർഥകഃ ।
മിഥ്യാശ്രമീ ച തേ വിപ്രാ വിജ്ഞേയാഃ പങ്ക്തിദൂഷകാഃ ॥ 21.34 ॥

ദുശ്ചർമാ കുനഖീ കുഷ്ഠീ ശ്വിത്രീ ച ശ്യാവദന്തകഃ ।
വിദ്ധ്യജനനശ്ചൈവ സ്തേനഃ ക്ലീബോഽഥ നാസ്തികഃ ॥ 21.35 ॥

മദ്യപോ വൃഷലീസക്തോ വീരഹാ ദിധിഷൂപതിഃ ।
ആഗാരദാഹീ കുണ്ഡാശീ സോമവിക്രയിണോ ദ്വിജാഃ ॥ 21.36 ॥

പരിവേത്താ ച ഹിംസ്രഃ ശ്ച പരിവിത്തിർനിരാകൃതിഃ ।
പൗനർഭവഃ കുസീദശ്ച തഥാ നക്ഷത്രദർശകഃ ॥ 21.37 ॥

ഗീതവാദിത്രനിരതോ വ്യാധിതഃ കാണ ഏവ ച ।
ഹീനാംഗശ്ചാതിരിക്താംഗോ ഹ്യവകീർണീസ്തഥൈവ ച ॥ 21.38 ॥

കാന്താദൂഷീ കുണ്ഡഗോലൗ അഭിശസ്തോഽഥ ദേവലഃ
മിത്രധ്രുക് പിശുനശ്ചൈവ നിത്യം ഭാര്യാനുവർത്തിതഃ ॥ 21.39 ॥

മാതാപിത്രോർഗുരോസ്ത്യാഗീ ദാരത്യാഗീ തഥൈവ ച
ഗോത്രസ്പൃക് ഭ്രഷ്ടശൗചശ്ച കാണ്ഡസ്പൃഷ്ടസ്തഥൈവ ച ॥ 21.40 ॥

അനപത്യഃ കൂടസാക്ഷീ യാചകോ രംഗജീവകഃ ।
സമുദ്രയായീ കൃതഹാ തഥാ സമയഭേദകഃ ॥ 21.41 ॥

ദേവനിന്ദാപരശ്ചൈവ വേദനിന്ദാരതസ്തഥാ ।
ദ്വിജനിന്ദാരതശ്ചൈതേ വർജ്യാഃ ശ്രാദ്ധാദികർമസു ॥ 21.42 ॥

കൃതഘ്നഃ പിശുനഃ ക്രൂരോ നാസ്തികോ വേദനിന്ദകഃ ।
മിത്രധ്രുക് കുഹകശ്ചൈവ വിശേഷാത് പങ്ക്തിദൂഷകാഃ ॥ 21.43 ॥

സർവേ പുനരഭോജ്യാന്നഃ തദാനാർഹാശ്ച കർമസു ।
ബ്രഹ്മഭാവനിരസ്താശ്ച വർജനീയാഃ പ്രയത്നതഃ ॥ 21.44 ॥

ശൂദ്രാന്നരസപുഷ്ടാംഗഃ സന്ധ്യോപാസനവർജിതഃ ।
മഹായജ്ഞവിഹീനശ്ച ബ്രാഹ്മണഃ പങ്ക്തിദൂഷകഃ ॥ 21.45 ॥

അധീതനാശനശ്ചൈവ സ്നാനഹോമവിവർജിതഃ ।
താമസോ രാജസശ്ചൈവ ബ്രാഹ്മണഃ പങ്ക്തിദൂഷകഃ ॥ 21.46 ॥

ബഹുനാഽത്ര കിമുക്തേന വിഹിതാൻ യേ ന കുർവതേ ।
നിന്ദിതാനാചരന്ത്യേതേ വർജ്യാഃ ശ്രാദ്ധേ പ്രയത്നതഃ ॥ 21.47 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ഏകവിശോഽധ്യായഃ ॥21 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ദ്വാവിംശതിതമോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
ഗോമയേനോദകൈർഭൂമിം ശോധയിത്വാ സമാഹിതഃ ।
സന്നിമന്ത്ര്യ ദ്വിജാൻ സർവാൻ സാധുഭിഃ സന്നിമന്ത്രയേത് ॥ 22.1 ॥

ശ്വോ ഭവിഷ്യതി മേ ശ്രാദ്ധം പൂർവേദ്യുരഭിപൂജ്യ ച ।
അസംഭവേ പരേദ്യുർവാ യഥോക്തൈർലക്ഷണൈര്യുതാൻ ॥ 22.2 ॥

തസ്യ തേ പിതരഃ ശ്രുത്വാ ശ്രാദ്ധകാലമുപസ്ഥിതം ।
അന്യോന്യം മനസാ ധ്യാത്വാ സമ്പതന്തി മനോജവാഃ ॥ 22.3 ॥

ബ്രാഹ്മണൈസ്തൈ സഹാശ്നന്തി പിതരോ ഹ്യന്തരിക്ഷഗാഃ ।
വായുഭൂതാസ്തു തിഷ്ഠന്തി ഭുക്ത്വാ യാന്തി പരാം ഗതിം ॥ 22.4 ॥

ആമന്ത്രിതാശ്ച തേ വിപ്രാഃ ശ്രാദ്ധകാല ഉപസ്ഥിതേ ।
വസേയുർനിയതാഃ സർവേ ബ്രഹ്മചര്യപരായണാഃ ॥ 22.5 ॥

അക്രോധനോഽത്വരോഽമത്തഃ സത്യവാദീ സമാഹിതഃ ।
ഭാരം മൈഥുനമധ്വാനം ശ്രാദ്ധകൃദ് വർജയേജ്ജപം ॥ 22.6 ॥

ആമന്ത്രിതോ ബ്രാഹ്മണോ വാ യോഽന്യസ്മൈ കുരുതേ ക്ഷണം ।
സ യാതി നരകം ഘോരം സൂകരത്വാം പ്രായാതി ച ॥ 22.7 ॥

ആമന്ത്രയിത്വാ യോ മോഹാദന്യം ചാമന്ത്രയേദ് ദ്വിജഃ ।
സ തസ്മാദധികഃ പാപീ വിഷ്ഠാകീടോഽഭിജായതേ ॥ 22.8 ॥

ശ്രാദ്ധേ നിമന്ത്രിതോ വിപ്രോ മൈഥുനം യോഽധിഗച്ഛതി ।
ബ്രഹ്മഹത്യാമവാപ്നോതി തിര്യഗ്യോനൗ ച ജായതേ ॥ 22.9 ॥

നിമന്ത്രിതസ്തു യോ വിപ്രോ ഹ്യധ്വാനം യാതി ദുർമതിഃ ।
ഭവന്തി പിതരസ്തസ്യ തന്മാസം പാപഭോജനാഃ ॥ 22.10 ॥

നിമന്ത്രിതസ്തു യഃ ശ്രാദ്ധേ പ്രകുര്യാത് കലഹം ദ്വിജഃ ।
ഭവന്തി തസ്യ തന്മാസം പിതരോ മലഭോജനാഃ ॥ 22.11 ॥

തസ്മാന്നിമന്ത്രിതഃ ശ്രാദ്ധേ നിയതാത്മാ ഭവേദ് ദ്വിജഃ ।
അക്രോധനഃ ശൗചപരഃ കർതാ ചൈവ ജിതേന്ദ്രിയഃ ॥ 22.12 ॥

ശ്വോഭൂതേ ദക്ഷിണാം ഗത്വാ ദിശം ദർഭാൻ സമാഹിതഃ ।
സമൂലാനാഹരേദ് വാരി ദക്ഷിണാഗ്രാൻ സുനിർമലാൻ ॥ 22.13 ॥

ദക്ഷിണാപ്രവണം സ്നിഗ്ധം വിഭക്തം ശുഭലക്ഷണം ।
ശുചിം ദേശം വിവിക്തം ച ഗോമയേനോപലേപയേത് ॥ 22.14 ॥

നദീതീരേഷു തീർഥേഷു സ്വഭൂമൗ ചൈവ നാംബുഷു ।
വിവിക്തേഷു ച തുഷ്യന്തി ദത്തേന പിതരഃ സദാ ॥ 22.15 ॥

പാരക്യേ ഭൂമിഭാഗേ തു പിതൄണാം നൈവ നിർവപേത് ।
സ്വാമിഭിസ്തദ് വിഹന്യേത മോഹാദ് യത് ക്രിയതേ നരൈഃ ॥ 22.16 ॥

അടവ്യഃ പർവതാഃ പുണ്യാസ്തീർഥാന്യായതനാനി ച ।
സർവാണ്യസ്വാമികാന്യാഹുർന ഹ്യേതേഷു പരിഗ്രഹഃ ॥ 22.17 ॥

തിലാൻ പ്രവികിരേത്തത്ര സർവതോ ബന്ധയേദജാം ।
അസുരോപഹതം ശ്രാദ്ധം തിലൈഃ ശുദ്ധ്യത്യജേന വാ ॥ 22.18 ॥

തതോഽന്നം ബഹുസംസ്കാരം നൈകവ്യഞ്ജനമച്യുതം ।
ചോഷ്യം പേയം സമൃദ്ധം ച യഥാശക്ത്യാ പ്രകൽപയേത് ॥ 22.19 ॥

തതോ നിവൃത്തേ മധ്യാഹ്നേ ലുപ്തരോമനഖാൻ ദ്വിജാൻ ।
അഭിഗമ്യ യഥാമാർഗം പ്രയച്ഛേദ് ദന്തധാവനം ॥ 22.20 ॥

തൈലമഭ്യഞ്ജനം സ്നാനം സ്നാനീയം ച പൃഥഗ്വിധം ।
പാത്രൈരൗദുംബരൈർദദ്യാദ് വൈശ്വദൈവത്യപൂർവകം ॥ 22.21 ॥

തതഃസ്നാനാന്നിവൃത്തേഭ്യഃ പ്രത്യുത്ഥായകൃതാഞ്ജലിഃ ।
പാദ്യമാചമനീയം ച സമ്പ്രയച്ഛേദ് യഥാക്രമം ॥ 22.22 ॥

യേ ചാത്ര വിശ്വേദേവാനാം വിപ്രാഃ പൂർവം നിമന്ത്രിതാഃ ।
പ്രാങ്മുഖാന്യാസനാന്യേഷാം ത്രിദർഭോപഹിതാനി ച ॥ 22.23 ॥

ദക്ഷിണാമുഖമുക്താനി പിതൄണാമാസനാനി ച ।
ദക്ഷിണാഗ്രേഷു ദർഭേഷു പ്രോക്ഷിതാനി തിലോദകൈഃ ॥ 22.24 ॥

തേഷൂപവേശയേദേതാനാസനം സംസ്പൃശന്നപി ।
ആസധ്വമിതി സഞ്ജൽപന്നാസീരംസ്തേ പൃഥക് പൃഥക് ॥ 22.25 ॥

ദ്വൗ ദൈവേ പ്രാങ്മുഖൗ പിത്ര്യേ ത്രയശ്ചോദങ്മുഖാസ്തഥാ ।
ഏകൈകം വാ ഭവേത് തത്ര ദേവമാതാമഹേഷ്വപി ॥ 22.26 ॥

സത്ക്രിയാം ദേശകാലൗ ച ശൗചം ബ്രാഹ്മണസമ്പദം ।
പഞ്ചൈതാൻ വിസ്തരോ ഹന്തി തസ്മാന്നേഹേത വിസ്തരം ॥ 22.27 ॥

അപി വാ ഭോജയേദേകം ബ്രാഹ്മണം വേദപാരഗം ।
ശ്രുതശീലാദിസമ്പന്നമലക്ഷണവിവർജിതം ॥ 22.28 ॥

ഉദ്ധൃത്യ പാത്രേ ചാന്നം തത് സർവസ്മാത് പ്രകൃതാത് പുനഃ ।
ദേവതായതനേ വാസൗ നിവേദ്യാന്യത്പ്രവർത്തയേത് ॥ 22.29 ॥

പ്രാസ്യേദഗ്നൗ തദന്നം തു ദദ്യാദ് വാ ബ്രഹ്മചാരിണേ ।
തസ്മാദേകമപി ശ്രേഷ്ഠം വിദ്വാംസം ഭോജയേദ് ദ്വിജം ॥ 22.30 ॥

ഭിക്ഷുകോ ബ്രഹ്മചാരീ വാ ഭോജനാർഥമുപസ്ഥിതഃ ।
ഉപവിഷ്ടേഷു യഃ ശ്രാദ്ധേ കാമം തമപി ഭോജയേത് ॥ 22.31 ॥

അതിഥിര്യസ്യ നാശ്നാതി ന തച്ഛ്രാദ്ധം പ്രശസ്യതേ ।
തസ്മാത് പ്രയത്നാച്ഛ്രാദ്ധേഷു പൂജ്യാ ഹ്യതിഥയോ ദ്വിജൈഃ ॥ 22.32 ॥

ആതിഥ്യരഹിതേ ശ്രാദ്ധേ ഭുഞ്ജതേ യേ ദ്വിജാതയഃ ।
കാകയോനിം വ്രജന്ത്യേതേ ദാതാ ചൈവ ന സംശയഃ ॥ 22.33 ॥

ഹീനാംഗഃ പതിതഃ കുഷ്ഠീ വ്രണീ പുക്കസനാസ്തികൗ ।
കുക്കുടാഃ ശൂകരാഃ ശ്വാനോ വർജ്യാഃ ശ്രാദ്ധേഷു ദൂരതഃ ॥ 22.34 ॥

ബീഭത്സുമശുചിം നഗ്നം മത്തം ധൂർതം രജസ്വലാം ।
നീലകാഷായവസനപാഷണ്ഡാംശ്ച വിവർജയേത് ॥ 22.35 ॥

യത് തത്ര ക്രിയതേ കർമ പൈതൃകം ബ്രാഹ്മണാൻ പ്രതി ।
തത്സർവമേവ കർത്തവ്യം വൈശ്വദൈവത്യപൂർവകം ॥ 22.36 ॥

യഥോപവിഷ്ടാൻ സർവാംസ്താനലങ്കുര്യാദ് വിഭൂഷണൈഃ ।
സ്രഗ്ദാമഭിഃ ശിരോവേഷ്ടൈർധൂപവാസോഽനുലേപനൈഃ ॥ 22.37 ॥

തതസ്ത്വാവാഹയേദ് ദേവാൻ ബ്രാഹ്മണാനാമനുജ്ഞയാ ।
ഉദങ്മുഖോ യഥാന്യായം വിശ്വേ ദേവാസ ഇത്യൃചാ ॥ 22.38 ॥

ദ്വേ പവിത്രേ ഗൃഹീത്വാഽഥ ഭാജനേ ക്ഷാലിതേ പുനഃ ।
ശംനോ ദേവീ ജലം ക്ഷിപ്ത്വാ യവോഽസീതി യവാംസ്തഥാ ॥ 22.39 ॥

യാ ദിവ്യാ ഇതി മന്ത്രേണ ഹസ്തേ ത്വർഘം വിനിക്ഷിപേത് ।
പ്രദദ്യാദ് ഗന്ധമാല്യാനി ധൂപാദീനി ച ശക്തിതഃ ॥ 22.40 ॥

അപസവ്യം തതഃ കൃത്വാ പിതൄണാം ദക്ഷിണാമുഖഃ ।
ആവാഹനം തതഃ കുര്യാദുശന്തസ്ത്വേത്യൃചാ ബുധഃ ॥ 22.41 ॥

ആവാഹ്യ തദനുജ്ഞാതോ ജപേദായന്തു നസ്തതഃ ।
ശംനോ ദേവ്യോദകം പാത്രേ തിലോഽസീതി തിലാംസ്തഥാ ॥ 22.42 ॥

ക്ഷിപ്ത്വാ ചാർഘം യഥാപൂർവം ദത്ത്വാ ഹസ്തേഷു വൈ പുനഃ ।
സംസ്രവാംശ്ച തതഃ സർവാൻ പാത്രേ കുര്യാത് സമാഹിതഃ ॥ 22.43 ॥

പിതൃഭ്യഃ സ്ഥാനമേതച്ച ന്യുബ്ജപാത്രം നിധാപയേത് ।
അഗ്നൗ കരിഷ്യന്നാദായ പൃച്ഛേദന്നം ഘൃതപ്ലുതം ।
കുരുഷ്വേത്യഭ്യനുജ്ഞാതോ ജുഹുയാദുപവീതവാൻ ॥ 22.44 ॥

യജ്ഞോപവീതിനാ ഹോമഃ കർത്തവ്യഃ കുശപാണിനാ ।
പ്രാചീനാവീതിനാ പിത്ര്യം വൈശ്വദേവം തു ഹോമവിത് ॥ 22.45 ॥

ദക്ഷിണം പാതയേജ്ജാനും ദേവാൻ പരിചരൻ സദാ ।
പിതൃണാം പരിചര്യാസു പാതയേദിതരം തഥാ ॥ 22.46 ॥

സോമായ വൈ പിതൃമതേ സ്വധാ നമ ഇതി ബ്രുവൻ ।
അഗ്നയേ കവ്യവാഹനായ സ്വധേതി ജുഹുയാത് തതഃ ॥ 22.47 ॥

അഗ്ന്യഭാവേ തു വിപ്രസ്യ പാണാവേവോപപാദയേത് ।
മഹാദേവാന്തികേ വാഽഥ ഗോഷ്ഠേ വാ സുസമാഹിതഃ ॥ 22.48 ॥

തതസ്തൈരഭ്യനുജ്ഞാതോ ഗത്വാ വൈ ദക്ഷിണാം ദിശം ।
ഗോമയേനോപലിപ്യോർവീം സ്ഥാനം കുര്യാത്സസൈകതം ॥ 22.49 ॥

മണ്ഡലം ചതുരസ്രം വാ ദക്ഷിണാപ്രവണം ശുഭം ।
ത്രിരുല്ലിഖേത്തസ്യ മധ്യം ദർഭേണൈകേന ചൈവ ഹി ॥ 22.50 ॥

തതഃ സംസ്തീര്യ തത്സ്ഥാനേ ദർഭാന്വൈ ദക്ഷിണാഗ്രകാൻ ।
ത്രീൻ പിണ്ഡാൻ നിർവപേത് തത്ര ഹവിഃ ശേഷാത്സമാഹിതഃ ॥ 22.51 ॥

ലുപ്ത പിണ്ഡാംസ്തു തം ഹസ്തം നിമൃജ്യാല്ലേപഭാഗിനാം ।
തേഷു ദർഭേഷ്വഥാചമ്യ ത്രിരാചമ്യ ശനൈരസൂൻ ।
തദന്നം തു നമസ്കുര്യാത് പിതൄനേവ ച മന്ത്രവിത് ॥ 22.52 ॥

ഉദകം നിനയേച്ഛേഷം ശനൈഃ പിണ്ഡാന്തികേ പുനഃ ।
അവജിഘ്രേച്ച താൻ പിണ്ഡാൻ യഥാന്യുപ്ത്വാ സമാഹിതഃ ॥ 22.53 ॥

അഥ പിണ്ഡാച്ച ശിഷ്ടാന്നം വിധിനാ ഭോജയേദ് ദ്വിജാൻ ।
മാംസാന്യപൂപാൻ വിവിധാൻ ദദ്യാത് കൃശരപായസം ॥ 22.54 ॥

തതോഽന്നമുത്സൃജേദ്ഭുക്തേഷ്വഗ്രതോ വികിരൻഭുവി ।
പൃഷ്ട്വാ തദന്നമിത്യേവ തൃപ്താനാചാമയേത്തതഃ ॥ 22.55 ॥

ആചാന്താനനുജാനീയാദഭിതോ രമ്യതാമിതി ।
സ്വധാസ്ത്വിതി ച തേ ബ്രൂയുർബ്രാഹ്മണാസ്തദനന്തരം ॥ 22.56 ॥

തതോ ഭുക്തവതാം തേഷാം അന്നശേഷം നിവേദയേത് ।
യഥാ ബ്രൂയുഃ സ്തഥാ കുര്യാത് അനുജ്ഞാതസ്തു തൈർദ്വിജൈഃ ॥ 22.57 ॥

പിത്രേ സ്വദിതമിത്യേവ വാച്യം ഗോഷ്ടേഷു സുശ്രിതം ।
സമ്പന്നമിത്യഭ്യുദയേ ദേവേ സേവിതമിത്യപി ॥ 22.58 ॥

വിസൃജ്യ ബ്രാഹ്മണാൻ താന്വൈ പിതൃപൂർവന്തു വാഗ്യതഃ ।
ദക്ഷിണാന്ദിശമാകാങ്ക്ഷന്യാചേതേമാന്വരാൻ പിതൄൻ ॥ 22.59 ॥

ദാതാരോ നോഽഭിവർധന്താം വേദാഃ സന്തതിരേവ ച ।
ശ്രദ്ധാ ച നോ മാ വിഗമദ്ബഹുദേയഞ്ച നോസ്ത്വിതി ॥ 22.60 ॥

പിണ്ഡാംസ്തു ഗോഽജവിപ്രേഭ്യഃ ദദ്യാദഗ്നൗ ജലേഽപി വാ ।
മധ്യമന്തു തതഃ പിണ്ഡമദ്യാത്പത്നീ സുതാർഥിനീ ॥ 22.61 ॥

പ്രക്ഷാല്യ ഹസ്ത വാചമ്യ ജ്ഞാതിം ശേഷേണ തോഷയേത് ।
സൂപശാകഫലാനീക്ഷൂൻ പയോ ദധി ഘൃതം മധു ॥ 22.62 ॥

അന്നം ചൈവ യഥാകാമം വിവിധം ഭോജ്യപേയകം ।
യദ് യദിഷ്ടം ദ്വിജേന്ദ്രാണാം തത്സർവം വിനിവേദയേത് ॥ 22.63 ॥

ധാന്യാംസ്തിലാംശ്ച വിവിധാൻ ശർകരാ വിവിധാസ്തഥാ ।
ഉഷ്ണമന്നം ദ്വിജാതിഭ്യോ ദാതവ്യം ശ്രേയ ഇച്ഛതാ ।
അന്യത്ര ഫലമൂലേഭ്യഃ പാനകേഭ്യസ്തഥൈവ ച ॥ 22.64 ॥

നഭൂമൗ പാതയേജ്ജാനും ന കുപ്യേന്നാനൃതം വദേത് ।
ന പാദേന സ്പൃശേദന്നം ന ചൈവമവധൂനയേത് ॥ 22.65 ॥

ക്രോധേനൈവച യത്ഭുക്തം യദ്ഭുക്തം ത്വയഥാവിധി ।
യാതുധാനാ വിലുമ്പന്തി ജൽപതാ ചോപപാദിതം ॥ 22.66 ॥

സ്വിന്നഗാത്രോ ന തിഷ്ഠേത സന്നിധൗ തു ദ്വിജോത്തമാഃ ।
നച പശ്യേത കാകാദീൻ പക്ഷിണഃ പ്രതിഷേധയേത് ।
തദ്രൂപാഃ പിതരസ്തത്ര സമായാന്തി ബുഭുക്ഷവഃ ॥ 22.67 ॥

ന ദദ്യാത് തത്ര ഹസ്തേന പ്രത്യക്ഷം ലവണം തഥാ ।
ന ചായസേന പാത്രേണ ന ചൈവാശ്രദ്ധയാ പുനഃ ॥ 22.68 ॥

കാഞ്ചനേന തു പാത്രേണ രാജതോദുംബരേണ വാ
ദത്തമക്ഷയതാം യാതി ഖഡ്ഗേന ച വിശേഷതഃ ॥ 22.69 ॥

പാത്രേ തു മൃൺമയേ യോ വൈ ശ്രാദ്ധേ ഭോജയതേ ദ്വിജാൻ ।
സ യാതി നരകം ഘോരം ഭോക്താ ചൈവ പുരോധസഃ ॥ 22.70 ॥

ന പങ്ക്ത്യാം വിഷമം ദദ്യാന്ന യാചേന്ന ച ദാപയേത് ।
യാചിതാ ദാപിതാ ദാതാ നരകാൻ യാന്തി ദാരുണാൻ ॥ 22.71 ॥

ഭുഞ്ജീരൻ വാഗ്യതാഃ ശിഷ്ടാ ന ബ്രൂയുഃ പ്രാകൃതാൻ ഗുണാൻ ।
താവദ്ധി പിതരോഽശ്നന്തി യാവന്നോക്താ ഹവിർഗുണാഃ ॥ 22.72 ॥

നാഗ്രാസനോപവിഷ്ടസ്തു ഭുഞ്ജീത പ്രഥമം ദ്വിജഃ ।
ബഹൂനാം പശ്യതാം സോഽന്യഃ പങ്ക്ത്യാ ഹരതി കിൽബിഷം ॥ 22.73 ॥

ന കിഞ്ചിദ് വർജയേച്ഛ്രാദ്ധേ നിയുക്തസ്തു ദ്വിജോത്തമഃ ।
ന മാംസം പ്രതിഷേധേത ന ചാന്യസ്യാന്നമീക്ഷയേത് ॥ 22.74 ॥

യോ നാശ്നാതി ദ്വിജോ മാംസം നിയുക്തഃ പിതൃകർമണി ।
സ പ്രേത്യ പശുതാം യാതി സംഭവാനേകവിംശതിം ॥ 22.75 ॥

സ്വാധ്യായാഞ്ച്ഛ്രവയേദേഷാം ധർമശാസ്ത്രാണി ചൈവ ഹി ।
ഇതിഹാസപുരാണാനി ശ്രാദ്ധകൽപാംശ്ച ശോഭനാൻ ॥ 22.76 ॥

തതോഽന്നമുത്സൃജേദ് ഭുക്താ സാഗ്രതോ വികിരൻ ഭുവി ।
പൃഷ്ട്വാ തൃപ്താഃ സ്ഥ ഇത്യേവം തൃപ്താനാചാമയേത് തതഃ ॥ 22.77 ॥

ആചാന്താനനുജാനീയാദഭിതോ രമ്യതാമിതി ।
സ്വധാഽസ്ത്വിതി ച തം ബ്രൂയുർബ്രാഹ്മണാസ്തദനന്തരം ॥ 22.78 ॥

തതോ ഭുക്തവതാം തേഷാമന്നശേഷം നിവേദയേത് ।
യഥാ ബ്രൂയുസ്തഥാ കുര്യാദനുജ്ഞാതസ്തു തൈർദ്വിജൈഃ ॥ 22.79 ॥

പിത്ര്യേ സ്വദിത ഇത്യേവ വാക്യം ഗോഷ്ഠേഷു സൂത്രിതം ।
സമ്പന്നമിത്യഭ്യുദയേ ദൈവേ രോചത ഇത്യപി ॥ 22.80 ॥

വിസൃജ്യ ബ്രാഹ്മണാൻ ല്തുത്വാ വൈ ദൈവപൂർവം തു വാഗ്യതഃ ।
ദക്ഷിണാം ദിശമാകാങ്ക്ഷന്യാചേതേമാൻ വരാൻ പിതൄൻ ॥ 22.81 ॥

ദാതാരോ നോഽഭിവർദ്ധന്താം വേദാഃ സന്തതിരേവ ച ।
ശ്രദ്ധാ ച നോ മാ വ്യഗമദ് ബഹുദേയം ച നോസ്ത്ത്വിതി ॥ 22.82 ॥

പിണ്ഡാംസ്തു ഗോഽജവിപ്രേഭ്യോ ദദ്യാദഗ്നൗ ജലേഽപി വാ ।
മധ്യമം തു തതഃ പിണ്ഡമദ്യാത് പത്നീ സുതാർഥിനീ ॥ 22.83 ॥

പ്രക്ഷാല്യ ഹസ്താവാചമ്യ ജ്ഞാതീൻ ശേഷേണ തോഷയേത് ।
ജ്ഞാതിഷ്വപി ചതുഷ്ടേഷു സ്വാൻ ഭൃത്യാൻ ഭോജയോത് തതഃ ॥ 22.84 ॥

പശ്ചാത് സ്വയം ച പത്നീഭിഃ ശേഷമന്നം സമാചരേത് ।
നോദ്വാസയേത് തദുച്ഛിഷ്ടം യാവന്നാസ്തംഗതോ രവിഃ ॥ 22.85 ॥

ബ്രഹ്മചാരീ ഭവേതാം തു ദമ്പതീ രജനീം തു താം ।
ദത്ത്വാ ശ്രാദ്ധം തഥാ ഭുക്ത്വാ സേവതേ യസ്തു മൈഥുനം ॥ 22.86 ॥

മഹാരൗരവമാസാദ്യ കീടയോനിം വ്രജേത് പുനഃ ॥ 22.87 ॥

ശുചിരക്രോധനഃ ശാന്തഃ സത്യവാദീ സമാഹിതഃ ।
സ്വാധ്യായം ച തഥാഽധ്വാനം കർത്താ ഭോക്താ ച വർജയേത് ॥ 22.88 ॥

ശ്രാദ്ധം ഭുക്ത്വാ പരശ്രാദ്ധം ഭുഞ്ജതേ യേ ദ്വിജാതയഃ ।
മഹാപാതികിഭിസ്തുല്യാ യാന്തി തേ നരകാൻ ബഹൂൻ ॥ 22.89 ॥

ഏഷ വോ വിഹിതഃ സമ്യക് ശ്രാദ്ധകൽപഃ സനാതനഃ ।
ആനേന വർദ്ധയേന്നിത്യം ബ്രാഹ്മണോ വ്യസനാന്വിതഃ ॥ 22.90 ॥

ആമശ്രാദ്ധം ദ്വിജഃ കുര്യാദ് വിധിജ്ഞഃ ശ്രദ്ധയാന്വിതഃ ।
തേനാഗ്നൗ കരണം കുര്യാത് പിണ്ഡാംസ്തേനൈവ നിർവപേത് ॥ 22.91 ॥

യോഽനേന വിധിനാ ശ്രാദ്ധം കുര്യാത് ശാന്തമാനസഃ ।
വ്യപേതകൽപഷോ നിത്യം യോഗിനാം വർത്തതേ പദം ॥ 22.92 ॥

തസ്മാത് സർവപ്രയത്നേന ശ്രാദ്ധം കുര്യാദ് ദ്വിജോത്തമഃ ।
ആരാധിതോ ഭവേദീശസ്തേന സമ്യക് സനാതനഃ ॥ 22.93 ॥

അപി മൂലൈർഫലൈർവാഽപി പ്രകുര്യാന്നിർധനോ ദ്വിജഃ ।
തിലോദകൈസ്തർപയിത്വാ പിതൄൻ സ്നാത്വാ സമാഹിതഃ ॥ 22.94 ॥

ന ജീവത്പിതൃകോ ദദ്യാദ്ധോമാന്തം വാ വിധീയതേ ।
യേഷാം വാപി പിതാ ദദ്യാത് തേഷാം ചൈകേ പ്രചക്ഷതേ ॥ 22.95 ॥

പിതാ പിതാമഹശ്ചൈവ തഥൈവ പ്രപിതാമഹഃ ।
യോ യസ്യ പ്രീയതേ തസ്മൈ ദേയം നാന്യസ്യ തേന തു ॥ 22.96 ॥

ഭോജയേദ് വാപി ജീവന്തം യഥാകാമം തു ഭക്തിതഃ ।
ന ജീവന്തമതിക്രമ്യ ദദാതി പ്രയതഃ ശുചിഃ ॥ 22.97 ॥

ദ്വ്യാമുഷ്യായണികോ ദദ്യാദ് ബീജിക്ഷേത്രികയോഃ സമം ।
അധികാരീ ഭവേത്സോഽഥ നിയോഗോത്പാദിതോ യദി ॥ 22.98 ॥

അനിയുക്തഃ സുതോ യശ്ച ശുക്രതോ ജായതേ ത്വിഹ ।
പ്രദദ്യാദ് വീജിനേ പിണ്ഡം ക്ഷേത്രിണേ തു തതോഽന്യഥാ ॥ 22.99 ॥

ദ്വൗ പിണ്ഡൗ നിർവപേത് താഭ്യാം ക്ഷേത്രിണേ ബീജിനേ തഥാ ।
കീർത്തയേദഥ ചൈകസ്മിൻ ബീജിനം ക്ഷേത്രിണം തതഃ ।
മൃതാഹനി തു കർത്തവ്യമേകോദിഷ്ടം വിധാനതഃ ॥ 22.100 ॥

അശൗചേ സ്വേ പരിക്ഷീണേ കാമ്യം വൈ കാമതഃ പുനഃ ।
പൂർവാഹ്നി ചൈവ കർത്തവ്യം ശ്രാദ്ധമഭ്യുദയാർഥിനാ ॥ 22.101 ॥

ദേവവത്സർവമേവ സ്യാദ് നൈവ കാര്യാഃ തിലൈഃ ക്രിയാ ।
ദർഭാശ്ച ഋജവഃ കാര്യാ യുഗ്മാൻ വൈ ഭോജയേദ് ദ്വിജാൻ ॥ 22.101 ॥

നാന്ദീമുഖാസ്തു പിതരഃ പ്രീയന്താമിതി വാചയേത് ।
മാതൃശ്രാദ്ധം തു പൂർവം സ്യാത് പിതൄണാം തദനന്തരം ॥ 22.103 ॥

തതോ മാതാമഹാനാം തു വൃദ്ധൗ ശ്രാദ്ധത്രയം സ്മൃതം ।
ദൈവപൂർവം പ്രദദ്യാദ് വൈ ന കുര്യാദപ്രദക്ഷിണം ॥ 22.104 ॥

പ്രാങ്മുഖോ നിർവപേത് പിണ്ഡാനുപവീതീ സമാഹിതഃ ।
പൂർവം തു മാതരഃ പൂജ്യാ ഭക്ത്യാ വൈ സഗണേശ്വരാഃ ॥ 22.105 ॥

സ്ഥണ്ഡിലേഷു വിചിത്രേഷു പ്രതിമാസു ദ്വിജാതിഷു ।
പുഷ്പൈർധൂപൈശ്ച നൈവേദ്യൈർഗന്ധാദ്യൈർഭൂഷണൈരപി ॥ 22.106 ॥

പൂജയിത്വാ മാതൃഗണം കൂര്യാച്ഛ്രാദ്ധത്രയം ദ്വിജഃ ।
അകൃത്വാ മാതൃയോഗം തു യഃ ശ്രാദ്ധം പരിവേഷയേത് ।
തസ്യ ക്രോധസമാവിഷ്ടാ ഹിംസാമിച്ഛന്തി മാതരഃ ॥ 22.107 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ദ്വാവിശോഽധ്യായഃ ॥22 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ത്രയോവിംശതിതമോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
ദശാഹം പ്രാഹുരാശൗചം സപിണ്ഡേഷു വിധീയതേ ।
മൃതേഷു വാഽഥ ജാതേഷു ബ്രാഹ്മണാനാം ദ്വിജോത്തമാഃ ॥ 23.1 ॥

നിത്യാനി ചൈവ കർമാണി കാമ്യാനി ച വിശേഷതഃ ।
നകുര്യാദ് വിഹിതം കിഞ്ചിത് സ്വാധ്യായം മനസാഽപിച ॥ 23.2 ॥

ശുചീനക്രോധനാൻ ഭൂമ്യാൻ ശാലാഗ്നൗ ഭാവയേദ് ദ്വിജാൻ ।
ശുഷ്കാന്നേന ഫലൈർവാപി വൈതാനാൻ ജുഹുയാത് തഥാ ॥ 23.3 ॥

ന സ്പൃശേദുരിമാനന്യേ ന ച തേഭ്യഃ സമാഹരേത് ।
ചതുർഥേ പഞ്ചമേ വാഽഹ്നി സംസ്പർശഃ കഥിതോ ബുധൈഃ ॥ 23.4 ॥

സൂതകേ തു സപിണ്ഡാനാം സംസ്പർശോ ന പ്രദുഷ്യതി ।
സൂതകം സൂതികാം ചൈവ വർജയിത്വാ നൃണാം പുനഃ ॥ 23.5 ॥

അധീയാനസ്തഥാ വേദാൻ വേദവിച്ച പിതാ ഭവേത് ।
സംസ്പൃശ്യാഃ സർവ ഏവൈതേ സ്നാനാന്മാതാ ദശാഹതഃ ॥ 23.6 ॥

ദശാഹം നിർഗുണേ പ്രോക്തമശൗചം ചാതിനിർഗുണേ ।
ഏകദ്വിത്രിഗുണൈര്യുക്തഃ ചതുസ്ത്ര്യേകദിനൈഃ ശുചിഃ ॥ 23.7 ॥

ദശാഹ്നാദപരം സമ്യഗധീയീത ജുഹോതി ച ।
ചതുർഥേ തസ്യ സംസ്പർശം മനുരാഹ പ്രജാപതിഃ ॥ 23.8 ॥

ക്രിയാഹീനസ്യ മൂർഖസ്യ മഹാരോഗിണ ഏവ ച ।
യഥേഷ്ടാചരണസ്യേഹ മരണാന്തമശൗചകം ॥ 23.9 ॥

ത്രിരാത്രം ദശരാത്രം വാ ബ്രാഹ്മണാനാമശൗചകം ।
പ്രാക്സംവത്സരാത് ത്രിരാത്രം സ്യാത് തസ്മാദൂർധ്വം ദശാഹകം ॥ 23.10 ॥

ഊനദ്വിവാർഷികേ പ്രേതേ മാതാപിത്രോസ്തദിഷ്യതേ ।
ത്രിരാത്രേണ ശുചിസ്ത്വന്യോ യദി ഹ്യത്യന്തനിർഗുണഃ ।
അദന്തജാതമരണേ പിത്രോരേകാഹമിഷ്യതേ ।
ജാതദന്തേ ത്രിരാത്രം സ്യാദ് യദി സ്യാതാം തു നിർഗുണൗ ॥ 23.11 ॥

ആദന്തജനനാത് സദ്യ ആചൗലാദേകരാത്രകം ।
ത്രിരാത്രമൗപനയനാത് സപിണ്ഡാനാമുദാഹൃതം ॥ 23.12 ॥

ജാതമാത്രസ്യ ബാലസ്യ യദി സ്യാന്മരണം പിതുഃ ।
മാതുശ്ച സൂതകം തത് സ്യാത് പിതാ സ്യാത് സ്പൃശ്യ ഏവ ച ॥ 23.13 ॥

സദാശൗചം സപിണ്ഡാനാം കർത്തവ്യം സോദരസ്യ ച ।
ഊർധ്വം ദശാഹാദേകാഹം സോദരോ യദി നിർഗുണഃ ॥ 23.14 ॥

അഥോർധ്വം ദന്തജനനാത് സപിണ്ഡാനാമശൗചകം ।
ഏകരാത്രം നിർഗുണാനാം ചൗലാദൂർധ്വം ത്രിരാത്രകം ॥ 23.15 ॥

അദന്തജാതമരണം സംഭവേദ് യദി സത്തമാഃ ।
ഏകരാത്രം സപിണ്ഡാനാം യദി തേഽത്യന്തനിർഗുണാഃ ॥ 23.16 ॥

വ്രതാദേശാത് സപിണ്ഡാനാം ഗർഭസ്രാവാത് സ്വപാതതഃ ।
(സർവേഷാമേവ ഗുണിനാമൂർധ്വം തു വിഷമം പുനഃ ।
അർവാക് ഷൺമാസതഃ സ്ത്രീണാം യദി സ്യാദ് ഗർഭസംസ്രവഃ ।
തദാ മാസസമൈസ്താസാമശൗചം ദിവസൈഃ സ്മൃതം ।
തത ഊർധ്വം തു പതനേ സ്ത്രീണാം ദ്വാദശരാത്രികം ।
സദ്യഃ ശൗചം സപിണ്ഡാനാം ഗർഭസ്രാവാച്ച ധാതുതഃ ।
ഗർഭച്യുതാദഹോരാത്രം സപിണ്ഡേഽത്യന്തനിർഗുണേ ।)
യഥേഷ്ടാചരണേ ജ്ഞാതൗ ത്രിരാത്രമിതി നിശ്ചയഃ ॥ 23.17 ॥

യദി സ്യാത് സൂതകേ സൂതിർമരണേ വാ മൃതിർഭവേത് ।
ശേഷേണൈവ ഭവേച്ഛുദ്ധിരഹഃ ശേഷേ ത്രിരാത്രകം ॥ 23.18 ॥

മരണോത്പത്തിയോഗേന മരണേന സമാപ്യതേ ।
അഘ്യംവൃദ്ധിമദാശൗചമൂർഘ്വം ചേത്തു ന ശുധ്യതി ॥ 23.19 ॥

അഥ ചേത് പഞ്ചമീരാത്രിമതീത്യ പരതോ ഭവേത് ।
അഘവൃദ്ധിമദാശൗചം തദാ പൂർവേണ ശുധ്യതി ॥

ദേശാന്തരഗതം ശ്രുത്വാ സൂതകം ശാവമേവ തു ।
താവദപ്രയതോ മർത്യോ യാവച്ഛേഷഃ സമാപ്യതേ ॥ 23.20 ॥

അതീതേ സൂതകേ പ്രോക്തം സപിണ്ഡാനാം ത്രിരാത്രകം ।
(അഥൈവ മരണേ സ്നാനമൂർധ്വം സംവത്സരാദ് യദി ॥

വേദാന്തവിച്ചാധീയാനോ യോഽഗ്നിമാൻ വൃത്തികർഷിതഃ ।
സദ്യഃ ശൗചം ഭവേത് തസ്യ സർവാവസ്ഥാസു സർവദാ ॥

സ്ത്രീണാമസംസ്കൃതാനാം തു പ്രദാനാത് പരതഃ സദാ ।
സപിണ്ഡാനാം ത്രിരാത്രം സ്യാത് സംസ്കാരേ ഭർത്തുരേവ ഹി ।
അഹസ്ത്വദത്തകന്യാനാമശൗചം മരണേ സ്മൃതം ।
ഊനദ്വിവർഷാന്മരണേ സദ്യഃ ശൗചമുദാഹൃതം ॥

ആദന്താത് സോദരേ സദ്യ ആചൗലാദേകരാത്രകം ।)
ആപ്രദാനാത് ത്രിരാത്രം സ്യാദ് ദശരാത്രം തതഃ പരം ॥ 23.21 ॥

മാതാമഹാനാം മരണേ ത്രിരാത്രം സ്യാദശൗചകം ।
ഏകോദകാനാം മരണേ സൂതകേ ചൈതദേവ ഹി ॥ 23.22 ॥

പക്ഷിണീ യോനിസംബന്ധേ ബാന്ധവേഷു തഥൈവ ച ।
ഏകരാത്രം സമുദ്ദിഷ്ടം ഗുരൗ സബ്രഹ്മചാരിണി ॥ 23.23 ॥

പ്രേതേ രാജനി സജ്യോതിര്യസ്യ സ്യാദ് വിഷയേ സ്ഥിതിഃ ।
ഗൃഹേ മൃതാസു സർവാസു കന്യാസു ത്ര്യഹം പിതുഃ ॥ 23.24 ॥

പരപൂർവാസു ഭാര്യാസു പുത്രേഷു കൃതകേഷു ച ।
ത്രിരാത്രം സ്യാത് തഥാചാര്യാസ്വഭാര്യാസ്വന്യഗാസു ച ॥ 23.25 ॥

ആചാര്യപുത്രേ പത്ന്യാം ച അഹോരാത്രമുദാഹൃതം ।
ഏകാഹം സ്യാദുപാധ്യായേ സ്വഗ്രാമേ ശ്രോത്രിയേഽപി ച ॥ 23.26 ॥

ത്രിരാത്രമസപിണ്ഡേഷു സ്വഗൃഹേ സംസ്ഥിതേഷു ച ।
ഏകാഹം ചാസ്വവര്യേ സ്യാദേകരാത്രം തദിഷ്യതേ ॥ 23.27 ॥

ത്രിരാത്രം ശ്വശ്രൂമരണാത് ശ്വശുരേ ചൈ തദേവ ഹി ।
സദ്യഃ ശൗചം സമുദ്ദിഷ്ടം സ്വഗോത്രേ സംസ്ഥിതേ സതി ॥ 23.28 ॥

ശുദ്ധ്യേദ് വിപ്രോ ദശാഹേന ദ്വാദശാഹേന ഭൂമിപഃ ।
വൈശ്യഃ പഞ്ചദശാഹേന ശൂദ്രോ മാസേന ശുദ്യതി ॥ 23.29 ॥

ക്ഷത്രവിട്ശൂദ്രദായാദാ യേ സ്യുർവിപ്രസ്യ ബാന്ധവാഃ ।
തേഷാമശൗചേ വിപ്രസ്യ ദശാഹാച്ഛുദ്ധിരിഷ്യതേ ॥ 23.30 ॥

രാജന്യവൈശ്യാവപ്യേവം ഹീനവർണാസു യോനിഷു ।
തമേവ ശൗചം കുര്യാതാം വിശുദ്ധ്യർഥമസംശയം ॥ 23.31 ॥

സർവേ തൂത്തരവർണാനാമശൗചം കുര്യുരാദൃതാഃ ।
തദ്വർണവിധിദൃഷ്ടേന സ്വം തു ശൗചം സ്വയോനിഷു ॥ 23.32 ॥

ഷഡ്രാത്രം വാ ത്രിരാത്രം സ്യാദേകരാത്രം ക്രമേണ ഹി ।
വൈശ്യക്ഷത്രിയവിപ്രാണാം ശൂദ്രേഷ്വാശൗചമേവ തു ॥ 23.33 ॥

അർദ്ധമാസോഽഥ ഷഡ്രാത്രം ത്രിരാത്രം ദ്വിജപുംഗവാഃ ।
ശൂദ്രക്ഷത്രിയവിപ്രാണാം വൈശ്യേഷ്വാശൗചമിഷ്യതേ ॥ 23.34 ॥

ഷഡ്രാത്രം വൈ ദശാഹം ച വിപ്രാണാം വൈശ്യശൂദ്രയോഃ ।
അശൗചം ക്ഷത്രിയേ പ്രോക്തം ക്രമേണ ദ്വിജപുംഗവാഃ ॥ 23.35 ॥

ശൂദ്രവിട്ക്ഷത്രിയാണാം തു ബ്രാഹ്മണേ സംസ്ഥിതേ സതി ।
ദശരാത്രേണ ശുദ്ധിഃ സ്യാദിത്യാഹ കമലോദ്ഭവഃ ॥ 23.36 ॥

അസപിണ്ഡം ദ്വിജം പ്രേതം വിപ്രോ നിർധൃത്യ ബന്ധുവത് ।
അശിത്വാ ച സഹോഷിത്വാ ദശരാത്രേണ ശുധ്യതി ॥ 23.37 ॥

യദ്യന്നമത്തി തേഷാം തു ത്രിരാത്രേണ തതഃ ശുചിഃ ।
അന്നദംസ്ത്വന്നമഹ്നാ തു ന ച തസ്മിൻ ഗൃഹേ വസേത് ॥ 23.38 ॥

സോദകേഷ്വേതദേവ സ്യാന്മാതുരാപ്തേഷു ബന്ധുഷു ।
ദശാഹേന ശവസ്പർശീ സപിണ്ഡശ്ചൈവ ശുധ്യതി ॥ 23.39 ॥

യദി നിർഹരതി പ്രേതം പ്രോലഭാക്രാന്തമാനസഃ ।
ദശാഹേന ദ്വിജഃ ശുധ്യേദ് ദ്വാദശാഹേന ഭൂമിപഃ ॥ 23.40 ॥

അർദ്ധമാസേന വൈശ്യസ്തു ശൂദ്രോ മാസേന ശുധ്യതി ।
ഷഡ്രാത്രേണാഥവാ സർവേ ത്രിരാത്രേണാഥവാ പുനഃ ॥ 23.41 ॥

അനാഥം ചൈവ നിർധൃത്യ ബ്രാഹ്മണം ധനവർജിതം ।
സ്നാത്വാ സമ്പ്രാശ്യ തു ഘൃതം ശുധ്യന്തി ബ്രാഹ്മണാദയഃ ॥ 23.42 ॥

അപരശ്ചേദ് പരം വർണമപരം വാ പരോ യദി ।
അശൗചേ സംസ്പൃശേത് സ്നേഹാത് തദാശൗചേന ശുധ്യതി ॥ 23.43 ॥

പ്രേതീഭൂതം ദ്വിജം വിപ്രോ ഹി അനുഗച്ഛേത കാമതഃ ।
സ്നാത്വാ സചൈലം സ്പൃഷ്ട്വാഽഗ്നിം ഘൃതം പ്രാശ്യ വിശുധ്യതി ॥ 23.44 ॥

ഏകാഹാത് ക്ഷത്രിയേ ശുദ്ധിർവൈശ്യേ സ്യാച്ച ദ്വ്യഹേന തു ।
ശൂദ്രേ ദിനത്രയം പ്രോക്തം പ്രാണായാമശതം പുനഃ ॥ 23.45 ॥

അനസ്ഥിസഞ്ചിതേ ശൂദ്രേ രൗതി ചേദ് ബ്രാഹ്മണഃ സ്വകൈഃ ।
ത്രിരാത്രം സ്യാത് തഥാശൗചമേകാഹം ത്വന്യഥാ സ്മൃതം ॥ 23.46 ॥

അസ്ഥിസഞ്ചയനാദർവാഗേകാഹം ക്ഷത്രവൈശ്യയോഃ ।
അന്യഥാ ചൈവ സജ്യോതിർബ്രാഹ്മണേ സ്നാനമേവ തു ॥ 23.47 ॥

അനസ്ഥിസഞ്ചിത് വിപ്രോ ബ്രാഹ്മണോ രൗതി ചേത് തദാ ।
സ്നാനേനൈവ ഭവേച്ഛുദ്ധിഃ സചൈലേനാത്ര സംശയഃ ॥ 23.48 ॥

യസ്തൈഃ സഹാശനം കുര്യാച്ഛയനാദീനി ചൈവ ഹി ।
ബാന്ധവോ വാഽപരോ വാഽപി സ ദശാഹേന ശുധ്യതി ॥ 23.49 ॥

യസ്തേഷാം സമമശ്നാതി സകൃദേവാപി കാമതഃ ।
തദാശൗചേ നിവൃത്തേഽസൗ സ്നാനം കൃത്വാ വിശുധ്യതി ॥ 23.50 ॥

യാവത്തദന്നമശ്നാതി ദുർഭിക്ഷോപഹതോ നരഃ ।
താവന്ത്യഹാന്യശൗചം സ്യാത് പ്രായശ്ചിത്തം തതശ്ചരേത് ॥ 23.51 ॥

ദാഹാദ്യശൗചം കർത്തവ്യം ദ്വിജാനാമഗ്നിഹോത്രിണാം ।
സപിണ്ഡാനാം തു മരണേ മരണാദിതരേഷു ച ॥ 23.52 ॥

സപിണ്ഡതാ ച പുരുഷേ സപ്തമേ വിനിവർത്തതേ ।
സമാനോദകഭാവസ്തു ജന്മനാമ്നോരവേദനേ ॥ 23.53 ॥

പിതാ പിതാമഹശ്ചൈവ തഥൈവ പ്രപിതാമഹഃ ।
ലേപഭാജസ്രയോ ജ്ഞേയാഃ സാപിണ്ഡ്യം സാപ്തപൗരുഷൺ ॥ 23.54 ॥

അപ്രത്താനാം തഥാ സ്ത്രീണാം സാപിണ്ഡ്യം സാപ്തപൗരുഷം ।
താസാന്തു ഭർത്തുസാപിണ്ഡ്യം പ്രാഹ ദേവഃ പിതാമഹഃ ॥ 23.55 ॥

യേ ചൈകജാതാ ബഹവോ ഭിന്നയോനയ ഏവ ച ।
ഭിന്നവർണാസ്തു സാപിണ്ഡ്യം ഭവേത് തേഷാം ത്രിപൂരുഷം ॥ 23.56 ॥

കാരവഃ ശിൽപിനോ വൈദ്യാ ദാസീദാസാസ്തഥൈവ ച ।
ദാതാരോ നിയമാച്ചൈവ ബ്രഹ്മവിദ്ബ്രഹ്മചാരിണൗ ।
സത്രിണോ വ്രതിനസ്താവത് സദ്യഃ ശൗചം ഉദാഹൃതം ॥ 23.57 ॥

രാജാ ചൈവാഭിഷിക്തശ്ച അന്നസത്രിണ ഏവ ച ।
യജ്ഞേ വിവാഹകാലേ ച ദൈവയാഗേ തഥൈവ ച ।
സദ്യഃ ശൗചം സമാഖ്യാതം ദുർഭിക്ഷേ ചാപ്യുപപ്ലവേ ॥ 23.58 ॥

ഡിംബാഹവഹതാനാം ച വിദ്യുതാ പാർഥിവൈർദ്വിജൈഃ ।
സദ്യഃ ശൗചം സമാഖ്യാതം സർപാദിമരണേ തഥാ ॥ 23.59 ॥

അഗ്നിമരുത്പ്രപതനേ വീരാധ്വന്യപ്യനാശകേ ।
ഗോബ്രാഹ്മണാർഥേ ച സംന്യസ്തേ സദ്യഃ ശൗചം വിധീയതേ ॥ 23.60 ॥

നൈഷ്ഠികാനാം വനസ്ഥാനാം യതീനാം ബ്രഹ്മചാരിണാം ।
നാശൗചം കീർത്യതേ സദ്ഭിഃ പതിതേ ച തഥാ മൃതേ ॥ 23.61 ॥

പതിതാനാം ന ദാഹഃ സ്യാന്നാന്ത്യേഷ്ടിർനാസ്ഥിസഞ്ചയഃ ।
നാ ശ്രുപാതോ നപിണ്ഡൗ വാ കാര്യം ശ്രാദ്ധാദി കങ്ക്വചിത് ॥ 23.62 ॥

വ്യാപാദയേത് തഥാത്മാനം സ്വയം യോഽഗ്നിവിഷാദിഭിഃ ।
വിഹിതം തസ്യ നാശൗചം നാഗ്നിർനാപ്യുദകാദികം ॥ 23.63 ॥

അഥ കിഞ്ചിത് പ്രമാദേന മ്രിയതേഽഗ്നിവിഷാദിഭിഃ ।
തസ്യാശൗചം വിധാതവ്യം കാര്യം ചൈവോദകാദികം ॥ 23.64 ॥

ജാതേ കുമാരേ തദഹഃ കാമം കുര്യാത് പ്രതിഗ്രഹം ।
ഹിരണ്യധാന്യഗോവാസസ്തിലാശ്ച ഗുഡസർപിഷാ ॥ 23.65 ॥

ഫലാനി പുഷ്പം ശാകം ച ലവണം കാഷ്ഠമേവ ച ।
തക്രം ദധി ഘൃതം തൈലമൗഷധം ക്ഷീരമേവ ച ।
ആശൗചിനോ ഗൃഹാദ് ഗ്രാഹ്യം ശുഷ്കാന്നം ചൈവ നിത്യശഃ ॥ 23.66 ॥

ആഹിതാഗ്നിര്യഥാന്യായം ദഗ്ധവ്യസ്ത്രിഭിരഗ്നിഭിഃ ।
അനാഹിതാഗ്നിർഗൃഹ്യേണ ലൗകികേനേതരോ ജനഃ ॥ 23.67 ॥

ദേഹാഭാവാത് പലാശൈസ്തു കൃത്വാ പ്രതികൃതിം പുനഃ ।
ദാഹഃ കാര്യോ യഥാന്യായം സപിണ്ഡൈഃ ശ്രദ്ധയാഽന്വിതൈഃ ॥ 23.68 ॥

സകൃത്പ്രസിഞ്ചേദുദകം നാമഗോത്രേണ വാഗ്യതാഃ ।
ദശാഹം ബാന്ധവൈഃ സാർധം സർവേ ചൈവാർദ്രവാസസഃ ॥ 23.69 ॥

പിണ്ഡം പ്രതിദിനം ദദ്യുഃ സായം പ്രാതര്യഥാവിധി ।
പ്രേതായ ച ഗൃഹദ്വാരി ചതുർഥേ ഭോജയേദ് ദ്വിജാൻ ॥ 23.70 ॥

ദ്വിതീയേഽഹനി കർത്തവ്യം ക്ഷുരകർമ സബാന്ധവൈഃ ।
ചതുർഥേ ബാന്ധവൈഃ സർവൈരസ്ഥ്നാം സഞ്ചയനം ഭവേത് ।
പൂർവം തു ഭോജയേദ് വിപ്രാനയുഗ്മാൻ സുശ്രദ്ധയാ ശുചീൻ ॥ 23.71 ॥

പഞ്ചമേ നവമേ ചൈവ തഥൈവൈകാദശേഽഹനി ।
യുഗ്മാൻ ഭോജയേദ് വിപ്രാൻ നവശ്രാദ്ധം തു തദ്വിജാഃ ॥ 23.72 ॥

ഏകാദശേഽഹ്നി കുർവോത പ്രേതമുദ്ദിശ്യ ഭാവതഃ ।
ദ്വാദശേ വാഹ്നി കർത്തവ്യമനിന്ദ്യേ ത്വഥവാഽഹനി ।
ഏകം പവിത്രമേകോഽർഘഃ പിണ്ഡപാത്രം തഥൈവ ച ॥ 23.73 ॥

ഏവം മൃതാഹ്നി കർത്തവ്യം പ്രതിമാസം തു വത്സരം ।
സപിണ്ഡീകരണം പ്രോക്തം പൂർണേ സംവത്സരേ പുനഃ ॥ 23.74 ॥

കുര്യാച്ചത്വാരി പാത്രാണി പ്രേതാദീനാം ദ്വിജോത്തമാഃ ।
പ്രേതാർഥം പിതൃപാത്രേഷു പാത്രമാസേചയേത്തതഃ ॥ 23.75 ॥

യേ സമാനാ ഇതി ദ്വാഭ്യാം പിണ്ഡാനപ്യേവമേവ ഹി ।
സപിണ്ഡീകരണ ശ്രാദ്ധം ദേവപൂർവം വിധീയതേ ॥ 23.76 ॥

പിതൄനാവാഹയേത് തത്ര പുനഃ പ്രേതം വിനിർദിശേത് ।
യേ സപിണ്ഡീകൃതാഃ പ്രേതാന തേഷാം സ്യാത് പൃഥക്ക്രിയാഃ ।
യസ്തു കുര്യാത് പൃഥക് പിണ്ഡം പിതൃഹാ സോഽഭിജായതേ ॥ 23.77 ॥

മൃതേ പിതരി വൈ പുത്രഃ പിണ്ഡമബ്ദം സമാചരേത് ।
ദദ്യാച്ചാന്നം സോദകുംഭം പ്രത്യഹം പ്രേതധർമതഃ ॥ 23.78 ॥

പാർവണേന വിധാനേന സംവത്സരികമിഷ്യതേ ।
പ്രതിസംവത്സരം കാര്യം വിധിരേഷ സനാതനഃ ॥ 23.79 ॥

മാതാപിത്രോഃ സുതൈഃ കാര്യം പിണ്ഡദാനാദികം ച യത് ।
പത്നീ കുര്യാത് സുതാഭാവേ പത്ന്യഭാവേ തു സോദരഃ ॥ 23.80 ॥

അനേനൈവ വിധാനേന ജീവഃ ശ്രാദ്ധം സമാചരേത് ।
കൃത്വാ ദാനാദികം സർവം ശ്രദ്ധായുക്തഃ സമാഹിതഃ ॥ 23.81 ॥

ഏഷ വഃ കഥിതഃ സമ്യഗ് ഗൃഹസ്ഥാനാം ക്രിയാവിധിഃ ।
സ്ത്രീണാം ഭർത്തൃഷു ശുശ്രൂഷാ ധർമോ നാന്യ ഇഹോച്യതേ ॥ 23.82 ॥

സ്വധർമതത്പരാ നിത്യമീശ്വിരാർപിതമാനസഃ ।
പ്രാപ്നോതി തത്പരം സ്ഥാനം യദുക്തം വേദവാദിഭിഃ ॥ 23.83 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ത്രയോവിംശോഽധ്യായഃ ॥23 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ചതുർവിംശതിതമോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
അഗ്നിഹോത്രം തു ജുഹുയാദാദ്യന്തേഽഹർനിശോഃ സദാ ।
ദർശേന ചൈവ പക്ഷാന്തേ പൗർണമാസേന ചൈവ ഹി ॥ 24.1 ॥

സസ്യാന്തേ നവസസ്യേഷ്ട്യാ തഥർത്വന്തേ ദ്വിജോഽധ്വരൈഃ ।
പശുനാ ത്വയനസ്യാന്തേ സമാന്തേ സോഽഗ്നികൈർമഖൈഃ ॥ 24.2 ॥

നാനിഷ്ട്വാ നവശസ്യേഷ്ട്യാ പശുനാ വാഽഗ്നിമാൻ ദ്വിജഃ ।
ന ചാന്നമദ്യന്മാംസം വാ ദീർഘമായുർജിജീവിഷുഃ ॥ 24.3 ॥

നവേനാന്നേന ചാനിഷ്ട്വാ പശുഹവ്യേന ചാഗ്ന്യഃ ।
പ്രാണാനേവാത്തുമിച്ഛന്തി നവാന്നാമിഷഗൃദ്ധിനഃ ॥ 24.4 ॥

സാവിത്രാൻ ശാന്തിഹോമാംശ്ച കുര്യാത് പർവസു നിത്യശഃ ।
പിതൄംശ്ചൈവാഷ്ടകാഃ സർവേ നിത്യമന്വഷ്ടകാസു ച ॥ 24.5 ॥

ഏഷ ധർമഃ പരോ നിത്യമപധർമോഽന്യ ഉച്യതേ ।
ത്രയാണാമിഹ വർണാനാം ഗൃഹസ്ഥാശ്രമവാസിനാം ॥ 24.6 ॥

നാസ്തിക്യാദഥവാലസ്യാദ് യോഽഗ്നീൻ നാധാതുമിച്ഛതി ।
യജേത വാ ന യജ്ഞേന സ യാതി നരകാൻ ബഹൂൻ ॥ 24.7 ॥

താമിസ്രമന്ധതാമിസ്രം മഹാരൗരവരൗരവൗ ।
കുംഭീപാകം വൈതരണീമസിപത്രവനം തഥാ ।
അന്യാംശ്ച നരകാൻ ഘോരാൻ സമ്പ്രാപ്യാന്തേ സുദുർമതിഃ ।
അന്ത്യജാനാം കുലേ വിപ്രാഃ ശൂദ്രയോനൗ ച ജായതേ ।
തസ്മാത് സർവപ്രയത്നേന ബ്രാഹ്മണോ ഹി വിശേഷതഃ ।
ആഥായാഗ്നിം വിശുദ്ധാത്മാ യജേത പരമേശ്വരം ॥ 24.8 ॥

അഗ്നിഹോത്രാത് പരോ ധർമോ ദ്വിജാനാം നേഹ വിദ്യതേ ।
തസ്മാദാരാധയേന്നിത്യമഗ്നിഹോത്രേണ ശാശ്വതം ॥ 24.9 ॥

യസ്ത്വാധ്യായാഗ്നിമാംശ്ച സ്യാന്ന യഷ്ടും ദേവമിച്ഛതി ।
സ സംമൂഢോ ന സംഭാഷ്യഃ കിം പുനർനാസ്തികോ ജനഃ ॥ 24.10 ॥

യസ്യ ത്രൈവാർഷികം ഭക്തം പര്യാപ്തം ഭൃത്യവൃത്തയേ ।
അധികം ചാപി വിദ്യേത സ സോമം പാതുമർഹതി ॥ 24.11 ॥

ഏഷ വൈ സർവയജ്ഞാനാം സോമഃ പ്രഥമ ഇഷ്യതേ ।
സോമേനാരാധയേദ്ദേവം സോമലോകമഹേശ്വരം ॥ 24.12 ॥

ന സോമയാഗാദധികോ മഹേശാരാധനാത്തതഃ ।
ന സോമോ വിദ്യതേ തസ്മാത് സോമേനാഭ്യർചയേത് പരം ॥ 24.13 ॥

പിതാമഹേന വിപ്രാണാമാദാവഭിഹിതഃ ശുഭഃ ।
ധർമോ വിമുക്തയേ സാക്ഷാച്ഛ്രൗതഃ സ്മാർത്തോ ദ്വിധാ പുനഃ ॥ 24.14 ॥

ശ്രൗതസ്ത്രേതാഗ്നിസംബന്ധാത് സ്മാർത്തഃ പൂർവം മയോദിതഃ ।
ശ്രേയസ്കരതമഃ ശ്രൗതസ്തസ്മാച്ഛ്രൗതം സമാചരേത് ॥ 24.15 ॥

ഉഭാവഭിഹിതൗ ധർമൗ വേദവേദവിനിഃസൃതൗ ।
ശിഷ്ടാചാരസ്തൃതീയഃ സ്യാച്ഛ്രതിസ്മൃത്യോരലാഭതഃ ॥ 24.16 ॥

ധർമേണാധിഗതോ യൈസ്തു വേദഃ സപരിബൃംഹണഃ ।
തേ ശിഷ്ടാ ബ്രാഹ്മണാഃ പ്രോക്താ നിത്യമാത്മഗുണാന്വിതാഃ ॥ 24.17 ॥

തേഷാമഭിമതോ യഃ സ്യാച്ചേതസാ നിത്യമേവ ഹി ।
സ ധർമഃ കഥിതഃ സദ്ഭിർനാന്യേഷാമിതി ധാരണാ ॥ 24.18 ॥

പുരാണം ധർമശാസ്ത്രം ച വേദാനാമുപബൃംഹണം ।
ഏകസ്മാദ് ബ്രഹ്മവിജ്ഞാനം ധർമജ്ഞാനം തഥൈകതഃ ॥ 24.19 ॥

ധർമം ജിജ്ഞാസമാനാനാം തത്പ്രമാണതരം സ്മൃതം ।
ധർമശാസ്ത്രം പുരാണാനി ബ്രഹ്മജ്ഞാനേപരായണാ ॥ 24.20 ॥

നാന്യതോ ജായതേ ധർമോ ബ്രഹ്മവിദ്യാ ച വൈദികീ ।
തസ്മാദ് ധർമം പുരാണം ച ശ്രദ്ധാതവ്യം ദ്വിജാതിഭിഃ ॥ 24.21 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ചതുർവിശോഽധ്യായഃ ॥24 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ പഞ്ചവിംശതിതമോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
ഏഷ വോഽഭിഹിതഃ കൃത്സ്നോ ഗൃഹസ്ഥാശ്രമവാസിനഃ ।
ദ്വിജാതേഃ പരമോ ധർമോ വർത്തനാനി നിബോധത ॥ 25.1 ॥

ദ്വിവിധസ്തു ഗൃഹീ ജ്ഞേയഃ സാധകശ്ചാപ്യസാധകഃ ।
അധ്യാപനം യാജനം ച പൂർവസ്യാഹുഃ പ്രതിഗ്രഹം ।
കുസീദകൃഷിവാണിജ്യം പ്രകുർവന്തഃ സ്വയങ്കൃതം ॥ 25.2 ॥

കൃഷേരഭാവേ വാണിജ്യം തദഭാവേ കുസീദകം ।
ആപത്കൽപസ്ത്വയം ജ്ഞേയഃ പൂർവോക്തോ മുഖ്യ ഇഷ്യതേ ॥ 25.3 ॥

സ്വയം വാ കർഷണാകുര്യാദ് വാണിജ്യം വാ കുസീദകം ।
കഷ്ടാ പാപീയസീ വൃത്തിഃ കുസീദം തദ്വിവർജയേത് ॥ 25.4 ॥

ക്ഷാത്രവൃത്തിം പരാം പ്രഹുർന സ്വയം കർഷണം ദ്വിജൈഃ ।
തസ്മാത് ക്ഷാത്രേണ വർത്തേത വർത്തതേഽനാപദി ദ്വിജഃ ॥ 25.5 ॥

തേന ചാവാപ്യജീവംസ്തു വൈശ്യവൃത്തിം കൃഷിം വ്രജേത് ।
ന കഥഞ്ചന കുർവീത ബ്രാഹ്മണഃ കർമ കർഷണം ॥ 25.6 ॥

ലബ്ധലാഭഃ പിതൄൻ ദേവാൻ ബ്രാഹ്മണാംശ്ചാപി പൂജയേത് ।
തേ തൃപ്താസ്തസ്യ തം ദോഷം ശമയന്തി ന സംശയഃ ॥ 25.7 ॥

ദേവേഭ്യശ്ച പിതൃഭ്യശ്ച ദദ്യാദ് ഭാഗം തു വിംശകം ।
ത്രിംശദ്ഭാഗം ബ്രാഹ്മണാനാം കൃഷിം കുർവൻ ന ദുഷ്യതി ॥ 25.8 ॥

വണിക് പ്രദദ്യാദ് ദ്വിഗുണം കുസീദീ ത്രിഗുണം പുനഃ ।
കൃഷീപാലാന്ന ദോഷേണ യുജ്യതേ നാത്ര സംശയഃ ॥ 25.9 ॥

ശിലോഞ്ഛം വാപ്യാദദീത ഗൃഹസ്ഥഃ സാധകഃ പുനഃ ।
വിദ്യാശിൽപാദയസ്ത്വന്യേ ബഹവോ വൃത്തിഹേതവഃ ॥ 25.10 ॥

അസാധകസ്തു യഃ പ്രോക്തോ ഗൃഹസ്ഥാശ്രമസംസ്ഥിതഃ ।
ശിലോഞ്ഛേ തസ്യ കഥിതേ ദ്വേ വൃത്തീ പരമർഷിഭിഃ ॥ 25.11 ॥

അമൃതേനാഥവാ ജീവേന്മൃതേനാപ്യഥവാ യദി ।
അയാചിതം സ്യാദമൃതം മൃതം ഭേക്ഷം തു യാചിതം ॥ 25.12 ॥

കുശൂലധാന്യകോ വാ സ്യാത് കുംഭീധാന്യക ഏവ വാ ।
ത്ര്യഹ്നികോ വാപി ച ഭവേദശ്വസ്തനിക ഏവ ച ॥ 25.13 ॥

ചതുർണാമപി വൈ തേഷാം ദ്വിജാനാം ഗൃഹമേധിനാം ।
ശ്രേയാൻ പരഃ പരോ ജ്ഞേയോ ധർമതോ ലോകജിത്തമഃ ॥ 25.14 ॥

ഷട്കർമകോ ഭവേത്തേഷാം ത്രിഭിരന്യഃ പ്രവർത്തതേ ।
ദ്വാഭ്യാമേകശ്ചതുർഥസ്തു ബ്രഹ്മസത്രേണ ജീവതി ॥ 25.15 ॥

വർത്തയംസ്തു ശിലോഞ്ഛാഭ്യാമഗ്നിഹോത്രപരായണഃ ।
ഇഷ്ടിഃ പാർവായണാന്തായാഃ കേവലാ നിർവപേത് സദാ ॥ 25.16 ॥

ന ലോകവൃതിം വർത്തേത വൃത്തിഹേതോഃ കഥഞ്ചന ।
അജിഹ്മാമശഠാം ശുദ്ധാം ജീവേദ് ബ്രാഹ്മണജീവികാം ॥ 25.17 ॥

യാചിത്വാ വാഽപി സദ്ഭ്യോഽന്നം പിതൄന്ദേവാംസ്തു തോഷയേത് ।
യാചയേദ് വാ ശുചിം ദാന്തം തേന തൃപ്യേത സ്വയം തതഃ ॥ 25.18 ॥

യസ്തു ദ്രവ്യാർജനം കൃത്വാ ഗൃഹസ്ഥസ്തോഷയേന്ന തു ।
ദേവാൻ പിതൃംശ്ച വിധിനാ ശുനാം യോനിം വ്രജത്യധഃ ॥ 25.19 ॥

ധർമശ്ചാർഥശ്ച കാമശ്ച ശ്രേയോ മോക്ഷശ്ചതുഷ്ടയം ।
ധർമാദ്വിരുദ്ധഃ കാമഃ സ്യാദ് ബ്രാഹ്മണാനാം തു നേതരഃ ॥ 25.20 ॥

യോഽർഥോ ധർമായ നാത്മാർഥം സോഽർഥോഽനാർഥസ്തഥേതരഃ ।
തസ്മാദർഥം സമാസാദ്യ ദദ്യാദ് വൈ ജുഹുയാദ് ദ്വിജഃ ॥ 25.21 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
പഞ്ചവിംശോഽധ്യായഃ ॥25 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ഷഡ്വിംശതിതമോഽധ്യായഃ

അർഥാനാമുദിതേ പാത്രേ ശ്രദ്ധയാ പ്രതിപാദനം ।
ദാനമിത്യഭിനിർദിഷ്ടം ഭുക്തിമുക്തിഫലപ്രദം ॥ 26.2 ॥

യദ് ദദാതി വിശിഷ്ടേഭ്യഃ ശ്രദ്ധയാ പരയാ യുതഃ ।
തദവിചിത്രമഹം മന്യേ ശേഷം കസ്യാപി രക്ഷതി ॥ 26.3 ॥

നിത്യം നൈമിത്തികം കാമ്യം ത്രിവിധം ദാനമുച്യതേ ।
ചതുർഥം വിമലം പ്രോക്തം സർവദാനോത്തമോത്തമം ॥ 26.4 ॥

അഹന്യഹനി യത് കിഞ്ചിദ് ദീയതേഽനുപകാരിണേ ।
അനുദ്ദിശ്യ ഫലം തസ്മാദ് ബ്രാഹ്മണായ തു നിത്യകം ॥ 26.5 ॥

യത് തു പാപോപശാന്ത്യർഥം ദീയതേ വിദുഷാം കരേ ।
നൈമിത്തികം തദുദ്ദിഷ്ടം ദാനം സദ്ഭിരനുഷ്ഠിതം ॥ 26.6 ॥

അപത്യവിജയൈശ്വര്യസ്വർഗാർഥം യത് പ്രദീയതേ ।
ദാനം തത് കാമ്യമാഖ്യാതമൃഷിഭിർധർമചിന്തകൈഃ ॥ 26.7 ॥

യദീശ്വരപ്രീണനാർഥം ബ്രഹ്മവിത്സു പ്രദീയതേ ।
ചേതസാ ധർമയുക്തേന ദാനം തദ് വിമലം ശിവം ॥ 26.8 ॥

ദാനധർമം നിഷേവേത പാത്രമാസാദ്യ ശക്തിതഃ ।
ഉത്പത്സ്യതേ ഹി തത്പാത്രം യത് താരയതി സർവതഃ ॥ 26.9 ॥

കുടുംബഭക്തവസനാദ് ദേയം യദതിരിച്യതേ ।
അന്യഥാ ദീയതേ യദ്ധി ന തദ് ദാനം ഫലപ്രദം ॥ 26.10 ॥

ശ്രോത്രിയായ കുലീനായ വിനീതായ തപസ്വിനേ ।
വൃത്തസ്ഥായ ദരിദ്രായ പ്രദേയം ഭക്തിപൂർവകം ॥ 26.11 ॥

യസ്തു ദദ്യാന്മഹീം ഭക്ത്യാ ബ്രാഹ്മണായാഹിതാഗ്നയേ ।
സ യാതി പരമം സ്ഥാനം യത്ര ഗത്വാ ന ശോചതി ॥ 26.12 ॥

ഇക്ഷുഭിഃ സന്തതാം ഭുമിം യവഗോധൂമശലിനീം ।
ദദാതി വേദവിദുഷേ യഃ സ ഭൂയോ ന ജായതേ ॥ 26.13 ॥

ഗോചർമമാത്രാമപി വാ യോ ഭൂമിം സമ്പ്രയച്ഛതി ।
ബ്രാഹ്മണായ ദരിദ്രായ സർവപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ ॥ 26.14 ॥

ഭൂമിദാനാത് പരം ദാനം വിദ്യതേ നേഹ കിഞ്ചന ।
അന്നദാനം തേന തുല്യം വിദ്യാദാനം തതോഽധികം ॥ 26.15 ॥

യോ ബ്രാഹ്മണായ ശാന്തായ ശുചയേ ധർമശാലിനേ ।
ദദാതി വിദ്യാം വിധിനാ ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ॥ 26.16 ॥

ദദ്യാദഹരഹസ്ത്വന്നം ശ്രദ്ധയാ ബ്രഹ്മചാരിണേ ।
സർവപാപവിനിർമുക്തോ ബ്രഹ്മണഃ സ്ഥാനമാപ്നുയാത് ॥ 26.17 ॥

ഗൃഹസ്ഥായാന്നദാനേന ഫലം പ്രാപ്നോതി മാനവഃ ।
ആമമേചാസ്യ ദാതവ്യം ദത്ത്വാപ്നോതി പരാം ഗതിം ॥ 26.18 ॥

വൈശാഖ്യാം പൗർണമാസ്യാം തു ബ്രാഹ്മണാൻ സപ്ത പഞ്ച വാ ।
ഉപോഷ്യ വിധിനാ ശാന്തഃ ശുചിഃ പ്രയതമാനസഃ ॥ 26.19 ॥

പൂജയിത്വാ തിലൈഃ കൃഷ്ണൈർമധുനാ ച വിശേഷതഃ ।
ഗന്ധാദിഭിഃ സമഭ്യർച്യ വാചയേദ് വാ സ്വ്യം വദേത് ॥ 26.20 ॥

പ്രീയതാം ധർമരാജേതി യദ് വാ മനസി വർത്തതേ ।
യാവജ്ജീവകൃതം പാപം തത്ക്ഷണാദേവ നശ്യതി ॥ 26.21 ॥

കൃഷ്ണാജിനേ തിലാൻ കൃത്ത്വാ ഹിരണ്യം മധുസർപിഷീ ।
ദദാതി യസ്തു വിപ്രായ സർവം തരതി ദുഷ്കൃതം ॥ 26.22 ॥

കൃതാന്നമുദകുംഭം ച വൈശാഖ്യാം ച വിശേഷതഃ ।
നിർദിശ്യ ധർമരാജായ വിപ്രേഭ്യോ മുച്യതേ ഭയാത് ॥ 26.23 ॥

സുവർണതിലയുക്തൈസ്തു ബ്രാഹ്മണാൻ സപ്ത പഞ്ച വാ ।
തർപയേദുദപാത്രൈസ്തു ബ്രഹ്മഹത്യാം വ്യപോഹതി ॥ 26.24 ॥

(മാഘമാസേ തു വിപ്രസ്തു ദ്വാദശ്യാം സമുപോഷിതഃ ।)
ശുക്ലാമ്വരധരഃ കൃഷ്ണൈസ്തിലൈർഹുത്വാ ഹുതാശനം ।
പ്രദദ്യാദ് ബ്രാഹ്മണേഭ്യസ്തു തിലാനേവ സമാഹിതഃ ।
ജന്മപ്രഭൃതി യത്പാപം സർവം തരതി വൈ ദ്വിജഃ ॥ 26.25 ॥

അമാവസ്യാമനുപ്രാപ്യ ബ്രാഹ്മണായ തപസ്വിനേ ।
യത്കിചിദ് ദേവദേവേശം ദദ്യാദ്ബോദ്ദിശ്യ ശങ്കരം ॥ 26.26 ॥

പ്രീയതാമീശ്വരഃ സോമോ മഹാദേവഃ സനാതനഃ ।
സപ്തജന്മകൃതം പാപം തത്ക്ഷണാദേവ നശ്യതി ॥ 26.27 ॥

യസ്തു കൃഷ്ണചതുർദശ്യാം സ്നാത്വാ ദേവം പിനാകിനം ।
ആരാധയേദ് ദ്വിജമുഖേ ന തസ്യാസ്തി പുനർഭവഃ ॥ 26.28 ॥

കൃഷ്ണാഷ്ടമ്യാം വിശേഷേണ ധാർമികായ ദ്വിജാതയേ ।
സ്നാത്വാഽഭ്യർച്യ യഥാന്യായം പാദപ്രക്ഷാലനാദിഭിഃ ॥ 26.29 ॥

പ്രീയതാം മേ മഹാദേവോ ദദ്യാദ്ദ്രവ്യം സ്വകീയകം ।
സർവപാപവിനിർമുക്തഃ പ്രാപ്നോതി പരമാം ഗതിം ॥ 26.30 ॥

ദ്വിജൈഃ കൃഷ്ണചതുർദശ്യാം കൃഷ്ണാഷ്ടമ്യാം വിശേഷതഃ ।
അമാവാസ്യായാം വൈ ഭക്തൈസ്തു പൂജനീയസ്ത്രിലോചനഃ ॥ 26.31 ॥

ഏകാദശ്യാം നിരാഹാരോ ദ്വാദശ്യാം പുരുഷോത്തമം ।
അർചയേദ് ബാഹ്മണമുഖേ സ ഗച്ഛേത് പരമം പദം ॥ 26.32 ॥

ഏഷാ തിഥിർവൈഷ്ണവീം സ്യാദ് ദ്വാദശീ ശുക്ലപക്ഷകേ ।
തസ്യാമാരാധയേദ് ദേവം പ്രയത്നേന ജനാർദനം ॥ 26.33 ॥

യത്കിഞ്ചിദ് ദേവമീശാനമുദ്ദിശ്യ ബ്രാഹ്മണേ ശുചൗ ।
ദീയതേ വിഷ്ണവേ വാപി തദനന്തഫലപ്രദം ॥ 26.34 ॥

യോ ഹി യാം ദേവതാമിച്ഛേത് സമാരാധയിതും നരഃ ।
ബ്രാഹ്മണാൻ പൂജയേദ് യത്നാത് സതസ്യാം തോഷഹേതുതഃ ॥ 26.35 ॥

ദ്വിജാനാം വപുരാസ്ഥായ നിത്യം തിഷ്ഠന്തി ദേവതാഃ ।
പൂജ്യന്തേ ബ്രാഹ്മണാലാഭേ പ്രതിമാദിഷ്വപി ക്വചിത് ॥ 26.36 ॥

തസ്മാത് സർവപ്രയത്നേന തത് തത് ഫലമഭീപ്സുഭിഃ ।
ദ്വിജേഷു ദേവതാ നിത്യം പൂജനീയാ വിശേഷതഃ ॥ 26.37 ॥

വിഭൂതികാമഃ സതതം പൂജയേദ് വൈ പുരന്ദരം ।
ബ്രഹ്മവർചസകാമസ്തു ബ്രഹ്മാണം ബ്രഹ്മകാമുകഃ ॥ 26.38 ॥

ആരോഗ്യകാമോഽഥ രവിം ധനകാമോ ഹുതാശനം ।
കർമണാം സിദ്ധികാമസ്തു പൂജയേദ് വൈ വിനായകം ॥ 26.39 ॥

ഭോഗകാമസ്തു ശശിനം ബലകാമഃ സമീരണം ।
മുമുക്ഷുഃ സർവസംസാരാത് പ്രയത്നേനാർചയേദ്ധരിം ॥ 26.40 ॥

യസ്തു യോഗം തഥാ മോക്ഷം ഇച്ഛേത്തജ്ജ്ഞാനമൈശ്വരം ।
സോഽർചയേദ് വൈ വിരൂപാക്ഷം പ്രയത്നേന മഹേശ്വരം ॥ 26.41 ॥

യേ വാഞ്ഛന്തി മഹായോഗാൻ ജ്ഞാനാനി ച മഹേശ്വരം ।
തേ പൂജയന്തി ഭൂതേശം കേശവം ചാപി ഭോഗിനഃ ॥ 26.42 ॥

വാരിദസ്തൃപ്തിമാപ്നോതി സുഖമക്ഷയ്യമന്നദഃ ।
തിലപ്രദഃ പ്രജാമിഷ്ടാം ദീപദശ്ചക്ഷുരുത്തമം ॥ 26.43 ॥

ഭൂമിദഃ സർവമാപ്നോതി ദീർഘമായുർഹിരണ്യദഃ ।
ഗൃഹദോഽഗ്ര്യാണി വേശ്മാനി രൂപ്യദോ രൂപമുത്തമം ॥ 26.44 ॥

വാസോദശ്ചന്ദ്രസാലോക്യമശ്വിസാലോക്യമശ്വദഃ ।
അനഡുദഃ ശ്രിയം പുഷ്ടാം ഗോദോ വ്രധ്നസ്യ വിഷ്ടപം ॥ 26.45 ॥

യാനശയ്യാപ്രദോ ഭാര്യാമൈശ്വര്യമഭയപ്രദഃ ।
ധാന്യദഃ ശാശ്വതം സൗഖ്യം ബ്രഹ്മദോ ബ്രഹ്മസാത്മ്യതാം ॥ 26.46 ॥

ധാന്യാന്യപി യഥാശക്തി വിപ്രേഷു പ്രതിപാദയേത് ।
വേദവിത്സു വിശിഷ്ടേഷു പ്രേത്യ സ്വർഗം സമശ്നുതേ ॥ 26.47 ॥

ഗവാം വാ സമ്പ്രദാനേന സർവപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ ।
ഇന്ധനാനാം പ്രദാനേന ദീപ്താഗ്നിർജായതേ നരഃ ॥ 26.48 ॥

ഫലമൂലാനി ശാകാനി ഭോജ്യാനി വിവിധാനി ച ।
പ്രദദ്യാദ് ബ്രാഹ്മണേഭ്യസ്തു മുദാ യുക്തഃ സദാ ഭവേത് ॥ 26.49 ॥

ഔഷധം സ്നേഹമാഹാരം രോഗിണേ രോഗശാന്തയേ ।
ദദാനോ രോഗരഹിതഃ സുഖീ ദീർഘായുരേവ ച ॥ 26.50 ॥

അസിപത്രവനം മാർഗം ക്ഷുരധാരാസമന്വിതം ।
തീവ്രിതാപം ച തരതി ഛത്രോപാനത്പ്രദോ നരഃ ॥ 26.51 ॥

യദ്യദിഷ്ടതമം ലോകേ യച്ചാപി ദയിതം ഗൃഹേ ।
തത്തദ് ഗുണവതേ ദേയം തദേവാക്ഷ്യമിച്ഛതാ ॥ 26.52 ॥

അയനേ വിഷുവേ ചൈവ ഗ്രഹണേ ചന്ദ്രസൂര്യയോഃ ।
സങ്ക്രാന്ത്യാദിഷു കാലേഷു ദത്തം ഭവതി ചാക്ഷയം ॥ 26.53 ॥

പ്രയാഗാദിഷു തീർഥേഷു പുണ്യേഷ്വായതനേഷു ച ।
ദത്ത്വാ ചാക്ഷയമാപ്നോതി നദീഷു ച വനേഷു ച ॥ 26.54 ॥

ദാനധർമാത് പരോ ധർമോ ഭൂതാനാം നേഹ വിദ്യതേ ।
തസ്മാദ് വിപ്രായ ദാതവ്യം ശ്രോത്രിയായ ദ്വിജാതിഭിഃ ॥ 26.55 ॥

സ്വഗായുർഭൂതികാമേന തഥാ പാപോപശാന്തയേ ।
മുമുക്ഷുണാ ച ദാതവ്യം ബ്രാഹ്മണേഭ്യസ്തഥാഽന്വഹം ॥ 26.56 ॥

ദീയമാനം തു യോ മോഹാദ് ഗോവിപ്രാഗ്നിസുരേഷു ച ।
നിവാരയതി പാപാത്മാ തിര്യഗ്യോനിം വ്രജേത് തു സഃ ॥ 26.57 ॥

യസ്തു ദ്രവ്യാർജനം കൃത്വാ നാർചയേദ് ബ്രാഹ്മണാൻ സുരാൻ ।
സർവസ്വമപഹൃത്യൈനം രാജാ രാഷ്ട്രാത് പ്രവാസയേത് ॥ 26.58 ॥

യസ്തു ദുർഭിക്ഷവേലായാമന്നാദ്യം ന പ്രയച്ഛതി ।
മ്രിയമാണേഷു വിപ്രേഷു ബ്രാഹ്മണഃ സ തു ഗർഹിതഃ ॥ 26.59 ॥

ന തസ്മാത് പ്രതിഗൃഹ്ണീയാത് ന വൈ ദേയഞ്ച തസ്യ ഹി ।
അങ്കയിത്വാ സ്വകാദ് രാഷ്ട്രാത് തം രാജാ വിപ്രവാസയേത് ॥ 26.60 ॥

യസ്ത്വസദ്ഭ്യോ ദദാതീഹ ന ദ്രവ്യം ധർമസാധനം ।
സ പൂർവാഭ്യധികഃ പാപീ നരകേ പച്യതേ നരഃ ॥ 26.61 ॥

സ്വാധ്യായവന്തോ യേ വിപ്രാ വിദ്യാവന്തോ ജിതേന്ദ്രിയാഃ ।
സത്യസംയമസംയുക്താസ്തേഭ്യോ ദദ്യാദ് ദ്വിജോത്തമാഃ ॥ 26.62 ॥

സുഭുക്തമപി വിദ്വാംസം ധാർമികം ഭോജയേദ് ദ്വിജം ।
ന തു മൂർഖമവൃത്തസ്ഥം ദശരാത്രമുപോഷിതം ॥ 26.63 ॥

സന്നികൃഷ്ടമതിക്രമ്യ ശ്രോത്രിയം യഃ പ്രയച്ഛതി ।
സ തേന കർമണാ പാപീ ദഹത്യാസപ്തമം കുലം ॥ 26.64 ॥

യദിസ്യാദധികോ വിപ്രഃ ശീലവിദ്യാദിഭിഃ സ്വയം ।
തസ്മൈ യത്നേന ദാതവ്യം അതിക്രമ്യാപി സന്നിധിം ॥ 26.65 ॥

യോർച്ചിതം പ്രതിഗൃഹ്ണീയാദ് ദദ്യാദർചിതമേവ ച ।
താവുഭൗ ഗച്ഛതഃ സ്വർഗം നരകം തു വിപര്യയേ ॥ 26.66 ॥

ന വാര്യപി പ്രയച്ഛേത നാസ്തികേ ഹൈതുകേഽപി ച ।
പാഷണ്ഡേഷു ച സർവേഷു നാവേദവിദി ധർമവിത് ॥ 26.67 ॥

അപൂപം ച ഹിരണ്യം ച ഗാമശ്വം പൃഥിവീം തിലാൻ ।
അവിദ്വാൻ പ്രതിഗൃഹ്ണാനോ ഭസ്മീ ഭവതി കാഷ്ഠവത് ॥ 26.68 ॥

ദ്വിജാതിഭ്യോ ധനം ലിപ്സേത് പ്രശസ്തേഭ്യോ ദ്വിജോത്തമഃ ।
അപി വാ ജാതിമാത്രേഭ്യോ ന തു ശൂദ്രാത് കഥഞ്ചന ॥ 26.69 ॥

വൃത്തിസങ്കോചമന്വിച്ഛേന്നേഹേത ധനവിസ്തരം ।
ധനലോഭേ പ്രസക്തസ്തു ബ്രാഹ്മണ്യാദേവ ഹീയതേ ॥ 26.70 ॥

വേദാനധീത്യ സകലാൻ യജ്ഞാംശ്ചാവാപ്യ സർവശഃ ।
ന താം ഗതിമവാപ്നോതി സങ്കോചാദ് യാമവാപ്നുയാത് ॥ 26.71 ॥

പ്രതിഗ്രഹരുചിർന സ്യാത് യാത്രാർഥം തു ധനം ഹരേത് ।
സ്ഥിത്യർഥാദധികം ഗൃഹ്ണൻ ബ്രാഹ്മണോ യാത്യധോഗതിം ॥ 26.72 ॥

യസ്തു യാചനകോ നിത്യം ന സ സ്വർഗസ്യ ഭാജനം ।
ഉദ്വേജയതി ഭൂതാനി യഥാ ചൗരസ്തഥൈവ സഃ ॥ 26.73 ॥

ഗുരൂൻ ഭൃത്യാംശ്ചോജ്ജിഹീർഷൻ അർചിഷ്യൻ ദേവതാതിഥീൻ ।
സർവതഃ പ്രതിഗൃഹ്ണീയാന്ന തു തൃപ്യേത് സ്വയന്തതഃ ॥ 26.74 ॥

ഏവം ഗൃഹസ്ഥോ യുക്താത്മാ ദേവതാഽതിഥിപൂജകഃ ।
വർത്തമാനഃ സംയാതാത്മാ യാതി തത് പരമം പദം ॥ 26.75 ॥

പുത്രേ നിധായ വാ സർവം ഗത്വാഽരണ്യം തു തത്ത്വവിത് ।
ഏകാകീ വിചരേന്നിത്യമുദാസീനഃ സമാഹിതഃ ॥ 26.76 ॥

ഏഷ വഃ കഥിതോ ധർമോ ഗൃഹസ്ഥാനാം ദ്വിജോത്തമാഃ ।
ജ്ഞാത്വാഽതു തിഷ്ഠേന്നിയതം തഥാഽനുഷ്ഠാപയേദ് ദ്വിജാൻ ॥ 26.77 ॥

ഇതി ദേവമനാദിമേകമീശം
ഗൃഹധർമേണ സമർചയേദജസ്രം
സമതീത്യ സ സർവഭൂതയോനിം
പ്രകൃതിം വൈ സ പരം ന യാതി ജന്മ ॥ 26.78 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ഷഡ്വിംശോഽധ്യായഃ ॥26 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ സപ്തവിംശതിതമോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
ഏവം ഗൃഹാശ്രമേ സ്ഥിത്വാ ദ്വിതീയം ഭാഗമായുഷഃ ।
വാനപ്രസ്ഥാശ്രമം ഗച്ഛേത് സദാരഃ സാഗ്നിരേവ ച ॥ 27.2 ॥

നിക്ഷിപ്യ ഭാര്യാം പുത്രേഷു ഗച്ഛേദ് വനമഥാപി വാ ।
ദൃഷ്ട്വാഽപത്യസ്യ ചാപത്യം ജർജരീകൃതവിഗ്രഹഃ ॥ 27.2 ॥

ശുക്ലപക്ഷസ്യ പൂർവാഹ്ണേ പ്രശസ്തേ ചോത്തരായണേ ।
ഗത്വാഽരണ്യം നിയമവാംസ്തപഃ കുര്യാത് സമാഹിതഃ ॥ 27.3 ॥

ഫലമൂലാനി പൂതാനി നിത്യമാഹാരമാഹരേത് ।
യതാഹാരോ ഭവേത് തേന പൂജയേത് പിതൃദേവതാഃ ॥ 27.4 ॥

പൂജയിത്വാഽതിഥിം നിത്യം സ്നാത്വാ ചാഭ്യർചയേത് സുരാൻ ।
ഗൃഹാദാദായ ചാശ്നീയാദഷ്ടൗ ഗ്രാസാൻ സമാഹിതഃ ॥ 27.5 ॥

ജടാശ്ച ബിഭൃയാന്നിത്യം നഖരോമാണി നോത്സൃജേത് ।
സ്വാധ്യായം സർവദാ കുര്യാന്നിയച്ഛേദ് വാചമന്യതഃ ॥ 27.6 ॥

അഗ്നിഹോത്രം ച ജുഹുയാത് പഞ്ചയജ്ഞാൻ സമാചരേത് ।
മുന്യന്നൈർവിവിധൈർവന്യൈഃ ശാകമൂലഫലേന ച ॥ 27.7 ॥

ചീരവാസാ ഭവേന്നിത്യം സ്നായാത് ത്രിഷവണം ശുചിഃ ।
സർവഭൂതാനുകമ്പീ സ്യാത് പ്രതിഗ്രഹവിവർജിതഃ ॥ 27.8 ॥

ദർശേന പൗർണമാസേന യജേത് നിയതം ദ്വിജഃ ।
ഋക്ഷേഷ്വാഗ്രയണേ ചൈവ ചാതുർമാസ്യാനി ചാഹരേത് ॥ 27.9 ॥

ഉത്തരായണം ച ക്രമശോ ദക്ഷസ്യായനമേവ ച ।
വാസന്തൈഃ ശാരദൈർമേധ്യൈർമുന്യന്നൈഃ സ്വയമാഹൃതൈഃ ॥ 27.10 ॥

പുരോഡാശാംശ്ചരൂംശ്ചൈവ ദ്വിവിധം നിർവപേത് പൃഥക് ।
ദേവതാഭ്യശ്ച തദ് ഹുത്വാ വന്യം മേധ്യതരം ഹവിഃ ॥ 27.11 ॥

ശേഷം സമുപഭുഞ്ജീത ലവണം ച സ്വയം കൃതം ॥

വർജയേന്മധുമാംസാനി ഭൗമാനി കവചാനി ച ॥ 27.12 ॥

ഭൂസ്തൃണം ശിശുകം ചൈവ ശ്ലേഷ്മാതകഫലാനി ച ।
ന ഫാലകൃഷ്ടമശ്നീയാദുത്സൃഷ്ടമപി കേനചിത് ॥ 27.13 ॥

ന ഗ്രാമജാതാന്യാർത്തോഽപി പുഷ്പാണി ച ഫലാനി ച ।
ശ്രാവണേനൈവ വിധിനാ വഹ്നിം പരിചരേത് സദാ ॥ 27.14 ॥

ന ദ്രുഹ്യേത് സർവഭൂതാനി നിർദ്വന്ദ്വോ നിർഭയോ ഭവേത് ।
ന നക്തം കിഞ്ചിദശ്നീയാദ് രാത്രൗ ധ്യാനപരോ ഭവേത് ॥ 27.15 ॥

ജിതേന്ദ്രിയോ ജിതക്രോധസ്തത്ത്വജ്ഞാനവിചിന്തകഃ ।
ബ്രഹ്മചാരീ ഭവേന്നിത്യം ന പത്നീമപി സംശ്രയേത് ॥ 27.16 ॥

യസ്തു പത്ന്യാ വനം ഗത്വാ മൈഥുനം കാമതശ്ചരേത് ।
തദ് വ്രതം തസ്യ ലുപ്യേത പ്രായശ്ചിത്തീയതേ ദ്വിജഃ ॥ 27.17 ॥

തത്ര യോ ജായതേ ഗർഭോ ന സംസ്പൃശ്യോ ദ്വിജാതിഭിഃ ।
ന ഹി വേദേഽധികാരോഽസ്യ തദ്വംശേപ്യേവമേവ ഹി ॥ 27.18 ॥

അധഃ ശയീത സതതം സാവിത്രീജാപ്യതത്പരഃ
ശരണ്യഃ സർവഭൂതാനാം സംവിഭാഗപരഃ സദാ ॥ 27.19 ॥

പരിവാദം മൃഷാവാദം നിദ്രാലസ്യം വിവർജയേത് ।
ഏകാഗ്നിരനികേതഃ സ്യാത് പ്രോക്ഷിതാം ഭൂമിമാശ്രയേത് ॥ 27.20 ॥

മൃഗൈഃ സഹ ചരേദ് വാസം തൈഃ സഹൈവ ച സംവസേത് ।
ശിലായാം ശർകരായാം വാ ശയീത സുസമാഹിതഃ ॥ 27.21 ॥

സദ്യഃ പ്രക്ഷാലകോ വാ സ്യാന്മാസസഞ്ചയികോഽപി വാ ।
ഷൺമാസനിചയോ വാ സ്യാത് സമാനിചയ ഏവ വാ ॥ 27.22 ॥

ത്യജേദാശ്വയുജേ മാസി സമ്പന്നം പൂർവസഞ്ചിതം ।
ജീർണാനി ചൈവ വാസാംസി ശാകമൂലഫലാനി ച ॥ 27.23 ॥

ദന്തോലൂഖലികോ വാസ്യാത് കാപോതീം വൃത്തിമാശ്രയേത് ।
അശ്മകുട്ടോ ഭവേദ് വാഽപി കാലപക്വഭുഗേവ വാ ॥ 27.24 ॥

നക്തം ചാന്നം സമശ്നീയാദ് ദിവാ ചാഹൃത്യ ശക്തിതഃ ।
ചതുർഥകാലികോ വാ സ്യാത് സ്യാദ്വാചാഷ്ടമകാലികഃ ॥ 27.25 ॥

ചാന്ദ്രായണവിധാനൈർവാ ശുക്ലേ കൃഷ്ണേ ച വർത്തയേത് ।
പക്ഷേ പക്ഷേ സമശ്നീയാദ് ദ്വിജാഗ്രാൻ കഥിതാൻ സകൃത് ॥ 27.26 ॥

പുഷ്പമൂലഫലൈർവാപി കേവലൈർവർത്തയേത് സദാ ।
സ്വാഭാവികൈഃ സ്വയം ശീർണൈർവൈഖാനസമതേ സ്ഥിതഃ ॥ 27.27 ॥

ഭൂമൗ വാ പരിവർത്തേത തിഷ്ഠേദ് വാ പ്രപദൈർദിനം ।
സ്ഥാനാസനാഭ്യാം വിഹരേന്ന ക്വചിദ് ധൈര്യമുത്സൃജേത് ॥ 27.28 ॥

ഗ്രീഷ്മേ പഞ്ചതപാസ്തദ്വത് വർഷാസ്വഭ്രാവകാശകഃ ।
ആർദ്രവാസാസ്തു ഹേമന്തേ ക്രമശോ വർദ്ധയംസ്തപഃ ॥ 27.29 ॥

ഉപസ്പൃശ്യ ത്രിഷവണം പിതൃദേവാംശ്ച തർപയേത് ।
ഏകപാദേന തിഷ്ഠേത മരീചീൻ വാ പിബേത് തദാ ॥ 27.30 ॥

പഞ്ചാഗ്നിർധൂമപോ വാ സ്യാദുഷ്മപഃ സോമപോഽഥ വാ ।
പയഃ പിബേച്ഛുക്ലപക്ഷേ കൃഷ്ണാപക്ഷേ തു ഗോമയം ॥ 27.31 ॥

ശീർണപർണാശനോ വാ സ്യാത് കൃച്ഛ്രൈർവാ വർത്തയേത് സദാ ।
യോഗാഭ്യാസരതശ്ച സ്യാദ് രുദ്രാധ്യായീ ഭവേത് സദാ ॥ 27.32 ॥

അഥർവശിരസോഽധ്യേതാ വേദാന്താഭ്യാസതത്പരഃ ।
യമാൻ സേവേത സതതം നിയമാംശ്ചാപ്യതന്ദ്രിതഃ ॥ 27.33 ॥

കൃഷ്ണാജിനഃ സോത്തരീയഃ ശുക്ലയജ്ഞോപവീതവാൻ ॥

അഥ ചാഗ്നീൻ സമാരോപ്യ സ്വാത്മനി ധ്യാനതത്പരഃ ॥ 27.34 ॥

അനഗ്നിരനികേതഃ സ്യാന്മുനിർമോക്ഷപരോ ഭവേത് ।
താപസേഷ്വേവ വിപ്രേഷു യാത്രികം ഭൈക്ഷമാഹരേത് ॥ 27.35 ॥

ഗൃഹമേധിഷു ചാന്യേഷു ദ്വിജേഷു വനവാസിഷു ॥

ഗ്രാമാദാഹൃത്യ ചാശ്നീയാദഷ്ടൗ ഗ്രാസാൻ വനേ വസൻ ॥ 27.36 ॥

പ്രതിഗൃഹ്യ പുടേനൈവ പാണിനാ ശകലേന വാ ।
വിവിധാശ്ചോപനിഷദ ആത്മസംസിദ്ധയേ ജപേത് ॥ 27.37 ॥

വിദ്യാവിശേഷാൻ സാവിത്രീം രുദ്രാധ്യായം തഥൈവ ച ।
മഹാപ്രാസ്ഥാനികം വാസൗ കുര്യാദനശനം തു വാ ।
അഗ്നിപ്രവേശമന്യദ് വാ ബ്രർഹ്മാർപണവിധൗ സ്ഥിതഃ ॥ 27.38 ॥

യസ്തു സമ്യഗിമമാശ്രമം ശിവം
സംശ്രയന്ത്യശിവപുഞ്ജനാശനം ।
തേ വിശന്തി പരമൈശ്വരം പദം
യാന്തി യത്ര ഗതമസ്യ സംസ്ഥിതേഃ ॥ 27.39 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
സപ്തവിശോഽധ്യായഃ ॥27 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ അഷ്ടാവിംശതിതമോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
ഏവം വനാശ്രമേ സ്ഥിത്വാ തൃതീയം ഭാഗമായുഷഃ ।
ചതുർഥമായുഷോ ഭാഗം സംന്യാസേന നയേത് ക്രമാത് ॥ 28.1 ॥

അഗ്നീനാത്മനീ സംസ്ഥാപ്യ ദ്വിജഃ പ്രവ്രജിതോ ഭവേത് ।
യോഗാഭ്യാസരതഃ ശാന്തോ ബ്രഹ്മവിദ്യാപരായണഃ ॥ 28.2 ॥

യദാ മനസി സഞ്ജാതം വൈതൃഷ്ണ്യം സർവവസ്തുഷു ।
തദാ സംന്യാസമിച്ഛന്തി പതിതഃ സ്യാദ് വിപര്യയേ ॥ 28.3 ॥

പ്രാജാപത്യാം നിരൂപ്യേഷ്ടിമാഗ്നേയീമഥവാ പുനഃ ।
ദാന്തഃ പക്വകഷായോഽസൗ ബ്രഹ്മാശ്രമമുപാശ്രയേത് ॥ 28.4 ॥

ജ്ഞാനസംന്യാസിനഃ കേചിദ് വേദസംന്യാസിനഃ പരേ ।
കർമസംന്യാസിനസ്ത്വന്യേ ത്രിവിധാഃ പരികീർതിതാഃ ॥ 28.5 ॥

യഃ സർവസംഗനിർമുക്തോ നിർദ്വന്ദ്വശ്ചൈവ നിർഭയഃ ।
പ്രോച്യതേ ജ്ഞാനസംന്യാസീ സ്വാത്മന്യേവ വ്യവസ്ഥിതഃ ॥ 28.6 ॥

വേദമേവാഭ്യസേന്നിത്യം നിർദ്വന്ദോ നിഷ്പരിഗ്രഹഃ ।
പ്രോച്യതേ വേദസംന്യാസീ മുമുക്ഷുർവിജിതേന്ദ്രിയഃ ॥ 28.7 ॥

യസ്ത്വഗ്നീനാത്മസാത്കൃത്വാ ബ്രഹ്മാർപണപരോ ദ്വിജഃ ।
ജ്ഞേയഃ സ കർമസംന്യാസീ മഹായജ്ഞപരായണഃ ॥ 28.8 ॥

ത്രയാണാമപി ചൈതേഷാം ജ്ഞാനീ ത്വഭ്യധികോ മതഃ ।
ന തസ്യ വിദ്യതേ കാര്യം ന ലിംഗം വാ വിപശ്ചിതഃ ॥ 28.9 ॥

നിർമമോ നിർഭയഃ ശാന്തോ നിർദ്വന്ദ്വഃ പർണഭോജനഃ ।
ജീർണകൗപീനവാസാഃ സ്യാന്നഗ്നോ വാ ധ്യാനതത്പരഃ ॥ 28.10 ॥

ബ്രഹ്മചാരീ മിതാഹാരോ ഗ്രാമാദന്നം സമാഹരേത് ।
അധ്യാത്മമതിരാസീത നിരപേക്ഷോ നിരാമിഷഃ ॥ 28.11 ॥

ആത്മനൈവ സഹായേന സുഖാർഥീ വിചരേദിഹ ।
നാഭിനന്ദേത മരണം നാഭിനന്ദേത ജീവിതം ॥ 28.12 ॥

കാലമേവ പ്രതീക്ഷേത നിദേശം ഭൃതകോ യഥാ ।
നാധ്യേതവ്യം ന വക്തവ്യം ശ്രോതവ്യം ന കദാചന ॥ 28.13 ॥

ഏവം ജ്ഞാത്വാ പരോ യോഗീ ബ്രഹ്മഭൂയായ കൽപതേ ।
ഏകവാസാഽഥവാ വിദ്വാൻ കൗപീനാച്ഛാദനസ്തഥാ ॥ 28.14 ॥

മുണ്ഡീ ശിഖീ വാഽഥ ഭവേത് ത്രിദണ്ഡീ നിഷ്പരിഗ്രഹഃ ।
കാഷായവാസാഃ സതതം ധ്യാനയോഗപരായണഃ ॥ 28.15 ॥

ഗ്രാമാന്തേ വൃക്ഷമൂലേ വാ വസേദ് ദേവാലയേഽപി വാ ।
സമഃ ശത്രൗ ച മിത്രേ ച തഥാ മാനാപമാനയോഃ ॥ 28.16 ॥

ഭൈക്ഷ്യേണ വർത്തയേന്നിത്യം നൈകാന്നാദീ ഭവേത് ക്വചിത് ।
യസ്തു മോഹേന വാന്യസ്മാദേകാന്നാദീ ഭവേദ് യതിഃ ॥ 28.17 ॥

ന തസ്യ നിഷ്കൃതിഃ കാചിദ് ധർമശാസ്ത്രേഷു കഥ്യതേ ।
രാഗദ്വേഷവിമുക്താത്മാ സമലോഷ്ടാശ്മകാഞ്ചനഃ ॥ 28.18 ॥

പ്രാണിഹംസാനിവൃത്തശ്ച മൗനീ സ്യാത് സർവനിസ്പൃഹഃ ।
ദൃഷ്ടിപൂതം ന്യസേത് പാദം വസ്ത്രപൂതം ജലം പിബേത് ।
ശാസ്ത്രപൂതാം വദേദ് വാണീം മനഃ പൂതം സമാചരേത് ॥ 28.19 ॥

നൈകത്ര നിവസേദ് ദേശേ വർഷാഭ്യോഽന്യത്ര ഭിക്ഷുകഃ ।
സ്നാനശൗചരതോ നിത്യം കമണ്ഡലുകരഃ ശുചിഃ ॥ 28.20 ॥

ബ്രഹ്മചര്യരതോ നിത്യം വനവാസരതോ ഭവേത് ।
മോക്ഷശാസ്ത്രേഷു നിരതോ ബ്രഹ്മചാരീ ജിതേന്ദ്രിയഃ ॥ 28.21 ॥

ദംഭാഹങ്കാരനിർമുക്തോ നിന്ദാപൈശുന്യവർജിതഃ ।
ആത്മജ്ഞാനഗുണോപേതോ യതിർമോക്ഷമവാപ്നുയാത് ॥ 28.22 ॥

അഭ്യസേത് സതതം വേദം പ്രണവാഖ്യം സനാതനം ।
സ്നാത്വാചമ്യ വിധാനേന ശുചിർദേവാലയാദിഷു ॥ 28.23 ॥

യജ്ഞോപവീതീ ശാന്താത്മാ കുശപാണിഃ സമാഹിതഃ ।
ധൗതകാഷായവസനോ ഭസ്മച്ഛന്നതനൂരഹഃ ॥ 28.24 ॥

അധിയജ്ഞം ബ്രഹ്മ ജപേദാധിദൈവികമേവ വാ ।
ആധ്യാത്മികം ച സതതം വേദാന്താഭിഹിതം ച യത് ॥ 28.25 ॥

പുത്രേഷു ചാഽഥ നിവസൻ ബ്രഹ്മചാരീ യതിർമുനിഃ ।
വേദമേവാഭ്യസേന്നിത്യം സ യാതി പരമാം ഗതിം ॥ 28.26 ॥

അഹിംസാ സത്യമസ്തേയം ബ്രഹ്മചര്യം തപഃ പരം ।
ക്ഷമാ ദയാ ച സന്തോഷോ വ്രതാന്യസ്യ വിശേഷതഃ ॥ 28.27 ॥

വേദാന്തജ്ഞാനനിഷ്ഠോ വാ പഞ്ച യജ്ഞാൻ സമാഹിതഃ ।
ജ്ഞാന ധ്യാന സമായുക്തോ ഭിക്ഷാർഥേ നൈവ തേന ഹി ॥ 28.28 ॥

ഹോമമന്ത്രാഞ്ജപേന്നിത്യം കാലേ കാലേ സമാഹിതഃ ।
സ്വാധ്യായം ചാന്വഹം കുര്യാത് സാവിത്രീം സന്ധ്യയോർജപേത് ॥ 28.29 ॥

ധ്യായീത സതതം ദേവമേകാന്തേ പരമേശ്വരം ।
ഏകാന്നം വർജയേന്നിത്യം കാമം ക്രോധം പരിഗ്രഹം ॥ 28.30 ॥

ഏകവാസാ ദ്വിവാസാ വാ ശിഖീ യജ്ഞോപവീതവാൻ ।
കമണ്ഡലുകരോ വിദ്വാൻ ത്രിദണ്ഡീ യാതി തത്പരം ॥ 28.31 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം
സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേഽഷ്ടാവിംശോഽധ്യായഃ ॥28 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ നവവിംശതിതമോഽധ്യായഃ

ഏവം സ്വാശ്രമനിഷ്ഠാനാം യതീനാം നിയതാത്മനാം ।
ഭൈക്ഷേണ വർത്തനം പ്രോക്തം ഫലമൂലൈരഥാപി വാ ॥ 29.1 ॥

ഏകകാലം ചരേദ് ഭൈക്ഷം ന പ്രസജ്യേത വിസ്തരേ ।
ഭൈക്ഷ്യ പ്രസക്തോ ഹി യതിർവിഷയേഷ്വപി സജ്ജതി ॥ 29.2 ॥

സപ്താഗാരം ചരേദ് ഭൈക്ഷമലാഭാത് തു പുനശ്ചരേത് ।
പ്രക്ഷാല്യ പാത്രേ ഭുഞ്ജീയാദദ്ഭിഃ പ്രക്ഷാലയേത് തു പുനഃ ॥ 29.3 ॥

അഥവാഽന്യദുപാദായ പാത്രേ ഭുഞ്ജീത നിത്യശഃ ।
ഭുക്ത്വാ തത് സന്ത്യജേത് പാത്രം യാത്രാമാത്രമലോലുപഃ ॥ 29.4 ॥

വിധൂമേ സന്നമുസലേ വ്യംഗാരേ ഭുക്തവജ്ജനേ ।
വൃത്തേ ശരാവസമ്പാതേ ഭിക്ഷാം നിത്യം യതിശ്ചരേത് ॥ 29.5 ॥

ഗോദോഹമാത്രം തിഷ്ഠേത കാലം ഭിക്ഷുരധോമുഖഃ ।
ഭിക്ഷേത്യുക്ത്വാ സകൃത് തൂഷ്ണീമശ്നീയാദ് വാഗ്യതഃ ശുചിഃ ॥ 29.6 ॥

പ്രക്ഷാല്യ പാണിപാദൗ ച സമാചമ്യ യഥാവിധി ।
ആദിത്യേ ദർശയിത്വാന്നം ഭുഞ്ജീത പ്രാങ്മുഖോത്തരഃ ॥ 29.7 ॥

ഹുത്വാ പ്രാണാഹുതീഃ പഞ്ച ഗ്രാസാനഷ്ടൗ സമാഹിതഃ ।
ആചമ്യ ദേവം ബ്രഹ്മാണം ധ്യായീത പരമേശ്വരം ॥ 29.8 ॥

അലാബും ദാരുപാത്രം ച മൃൺമയം വൈണവം തതഃ ।
ചത്വാരി യതിപാത്രാണി മനുരാഹ പ്രജാപതിഃ ॥ 29.9 ॥

പ്രാഗ്രാത്രേ പരരാത്രേ ച മധ്യരാത്രേ തഥൈവ ച ।
സന്ധ്യാസ്വഗ്നി വിശേഷേണ ചിന്തയേന്നിത്യമീശ്വരം ॥ 29.10 ॥

കൃത്വാ ഹൃത്പദ്മനിലയേ വിശ്വാഖ്യം വിശ്വസംഭവം ।
ആത്മാനം സർവഭൂതാനാം പരസ്താത് തമസഃ സ്ഥിതം ॥ 29.11 ॥

സർവസ്യാധാരഭൂതാനാമാനന്ദം ജ്യോതിരവ്യയം ।
പ്രധാനപുരുഷാതീതമാകാശം ദഹനം ശിവം ॥ 29.12 ॥

തദന്തഃ സർവഭാവാനാമീശ്വരം ബ്രഹ്മരൂപിണം ।
ധ്യായേദനാദിമധ്യാന്തമാനന്ദാദിഗുണാലയം ॥ 29.13 ॥

മഹാന്തം പുരുഷം ബ്രഹ്മ ബ്രഹ്മാണം സത്യമവ്യയം ।
തരുണാദിത്യസങ്കാശം മഹേശം വിശ്വരൂപിണം ॥ 29.14 ॥

ഓങ്കാരാന്തേഽഥ ചാത്മാനം സംസ്ഥാപ്യ പരമാത്മനി ।
ആകാശേ ദേവമീശാനം ധ്യായീതാകാശമധ്യഗം ॥ 29.15 ॥

കാരണം സർവഭാവാനാമാനന്ദൈകസമാശ്രയം ।
പുരാണം പുരുഷം ശുഭ്രം ധ്യായൻ മുച്യേത ബന്ധനാത് ॥ 29.16 ॥

യദ്വാ ഗുഹായാം പ്രകൃതം ജഗത്സംമോഹനാലയേ ।
വിചിന്ത്യ പരമം വ്യോമ സർവഭൂതൈകകാരണം ॥ 29.17 ॥

ജീവനം സർവഭൂതാനാം യത്ര ലോകഃ പ്രലീയതേ ।
ആനന്ദം ബ്രഹ്മണഃ സൂക്ഷ്മം യത് പശ്യന്തി മുമുക്ഷവഃ ॥ 29.18 ॥

തന്മധ്യേ നിഹിതം ബ്രഹ്മ കേവലം ജ്ഞാനലക്ഷണം ।
അനന്തം സത്യമീശാനം വിചിന്ത്യാസീത സംയതഃ ॥ 29.19 ॥

ഗുഹ്യാദ് ഗുഹ്യതമം ജ്ഞാനം യതീനാമേതദീരിതം ।
യോഽനുതിഷ്ഠേന്മഹേശേന സോഽശ്നുതേ യോഗമൈശ്വരം ॥ 29.20 ॥

തസ്മാദ് ധ്യാനരതോ നിത്യമാത്മവിദ്യാപരായണഃ ।
ജ്ഞാനം സമഭ്യസേദ് ബ്രാഹ്മം യേന മുച്യേത ബന്ധനാത് ॥ 29.21 ॥

ഗത്വാ പൃഥക് സ്വമാത്മാനം സർവസ്മാദേവ കേവലം ।
ആനന്ദമജരം ജ്ഞാനം ധ്യായീത ച പുനഃ പരം ॥ 29.22 ॥

യസ്മാത് ഭവന്തി ഭൂതാനി യദ് ഗത്വാ നേഹ ജായതേ ।
സ തസ്മാദീശ്വരോ ദേവഃ പരസ്മാദ് യോഽധിതിഷ്ഠതി ॥ 29.23 ॥

യദന്തരേ തദ് ഗഗനം ശാശ്വതം ശിവമച്യുതം ।
യദാഹുസ്തത്പരോ യഃ സ്യാത് സ ദേവഃ സ്യാന്മഹേശ്വരഃ ॥ 29.24 ॥

വ്രതാനി യാനി ഭിക്ഷൂണാം തഥൈവോപവ്രതാനി ച ।
ഏകൈകാതിക്രമേ തേഷാം പ്രായശ്ചിത്തം വിധീയതേ ॥ 29.25 ॥

ഉപേത്യ ച സ്ത്രിയം കാമാത് പ്രായശ്ചിത്തം സമാഹിതഃ ।
പ്രാണായാമസമായുക്തഃ കുര്യാത് സാന്തപനം ശുചിഃ ॥ 29.26 ॥

തതശ്ചരേത നിയമാത് കൃച്ഛ്രം സംയതമാനസഃ ।
പുനരാശ്രമമാഗമ്യ ചരേദ് ഭിശ്രുരതന്ദ്രിതഃ ॥ 29.27 ॥

ന നർമയുക്തമനൃതം ഹിനസ്തീതി മനീഷിണഃ ।
തഥാപി ച ന കർത്തവ്യം പ്രസംഗോ ഹ്യേഷ ദാരുണഃ ॥ 29.28 ॥

ഏകരാത്രോപവാസശ്ച പ്രാണായാമശതം തഥാ ।
ഉക്ത്വാ നൂനം പ്രകർതവ്യം യതിനാ ധർമലിപ്സുനാ ॥ 29.29 ॥

പരമാപദ്ഗതേനാപി ന കാര്യം സ്തേയമന്യതഃ ।
സ്തേയാദഭ്യധികഃ കശ്ചിന്നാസ്ത്യധർമ ഇതി സ്മൃതിഃ ॥ 29.30 ॥

ഹിംസാ ചൈഷാപരാ ദിഷ്ടാ യാ ചാത്മജ്ഞാനനാശികാ ।
യദേതദ് ദ്രവിണം നാമ പ്രാണ ഹ്യേതേ ബഹിശ്വരാഃ ॥ 29.31 ॥

സ തസ്യ ഹരതി പ്രാണാൻ യോ യസ്യ ഹരതേ ധനം ।
ഏവം കൃത്വാ സ ദുഷ്ടാത്മാ ഭിന്നവൃത്തോ വ്രതാഹതഃ ।
ഭൂയോ നിർവേദമാപന്നശ്ചരേച്ചാന്ദ്രായണവ്രതം ॥ 29.32 ॥

വിധിനാ ശാസ്ത്രദൃഷ്ടേന സംവത്സരമിതി ശ്രുതിഃ ।
ഭൂയോ നിർവേദമാപന്നശ്ചരേദ് ഭിക്ഷുരതന്ദ്രിതഃ ॥ 29.33 ॥

അകസ്മാദേവ ഹിംസാം തു യദി ഭിക്ഷുഃ സമാചരേത് ।
കുര്യാത്കൃഛ്രാതികൃച്ഛ്രം തു ചാന്ദ്രായണമഥാപി വാ ॥ 29.34 ॥

സ്കന്നമിന്ദ്രിയദൗർബല്യാത് സ്ത്രിയം ദൃഷ്ട്വാ യതിര്യദി ।
തേന ധാരയിതവ്യാ വൈ പ്രാണായാമാസ്തു ഷോഡശ ॥ 29.35 ॥

ദിവാസ്കന്നേ ത്രിരാത്രം സ്യാത് പ്രാണായാമശതം തഥാ ।
ഏകാന്തേ മധുമാംസേ ച നവശ്രാദ്ധേ തഥൈവ ച ।
പ്രത്യക്ഷലവണേ ചോക്തം പ്രാജാപത്യം വിശോധനം ॥ 29.36 ॥

ധ്യാനനിഷ്ഠസ്യ സതതം നശ്യതേ സർവപാതകം ।
തസ്മാന്മഹേശ്വരം ജ്ഞാത്വാ തസ്യ ധ്യാനപരോ ഭവേത് ॥ 29.37 ॥

യദ് ബ്രഹ്മ പരമം ജ്യോതിഃ പ്രതിഷ്ഠാക്ഷരമദ്വയം ।
യോഽന്തരാ പരം ബ്രഹ്മ സ വിജ്ഞേയോ മഹേശ്വരഃ ॥ 29.38 ॥

ഏഷ ദേവോ മഹാദേവഃ കേവലഃ പരമഃ ശിവഃ ।
തദേവാക്ഷരമദ്വൈതം തദാദിത്യാന്തരം പരം ॥ 29.39 ॥

യസ്മാന്മഹീയസോ ദേവഃ സ്വധാഗ്നി ജ്ഞാനസംസ്ഥിതേ ।
ആത്മയോഗാഹ്വയേ തത്ത്വേ മഹാദേവസ്തതഃ സ്മൃതഃ ॥ 29.40 ॥

നാന്യം ദേവംമഹാദേവാദ് വ്യതിരിക്തം പ്രപശ്യതി ।
തമേവാത്മാനമാത്മേതി യഃ സ യാതി പരമം പദം ॥ 29.41 ॥

മന്യതേ യേ സ്വമാത്മാനം വിഭിന്നം പരമേശ്വരാത് ।
ന തേ പശ്യന്തി തം ദേവം വൃഥാ തേഷാം പരിശ്രമഃ ॥ 29.42 ॥

ഏകമേവ പരം ബ്രഹ്മ വിജ്ഞേയം തത്ത്വമവ്യയം ।
സ ദേവസ്തു മഹാദേവോ നൈതദ് വിജ്ഞായ ബധ്യതേ ॥ 29.43 ॥

തസ്മാദ് യതേത നിയതം യതിഃ സംയതമാനസഃ ।
ജ്ഞാനയോഗരതഃ ശാന്തോ മഹാദേവപരായണഃ ॥ 29.44 ॥

ഏഷ വഃ കഥിതോ വിപ്രോ യതീനാമാശ്രമഃ ശുഭഃ ।
പിതാമഹേന വിഭുനാ മുനീനാം പൂർവമീരിതം ॥ 29.45 ॥

നാപുത്രശിഷ്യയോഗിഭ്യോ ദദ്യാദിദമനുത്തമം ।
ജ്ഞാനം സ്വയംഭുനാ പ്രോക്തം യതിധർമാശ്രയം ശിവം ॥ 29.46 ॥

ഇതി യതിനിയമാനാമേതദുക്തം വിധാനം
പശുപതിപരിതോഷേ യദ് ഭവേദേകഹേതുഃ ।
ന ഭവതി പുനരേഷാമുദ്ഭവോ വാ വിനാശഃ
പ്രണിഹിതമനസോ യേ നിത്യമേവാചരന്തി ॥ 29.47 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ഏകോനത്രിംശോഽധ്യായഃ ॥29 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ത്രിംശത്തമോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
അതഃ പരം പ്രവലക്ഷ്യാമി പ്രായശ്ചിത്തവിധിം ശുഭം ।
ഹിതായ സർവവിപ്രാണാം ദോഷാണാമപനുത്തയേ ॥ 30.1 ॥

അകൃത്വാ വിഹിതം കർമ കൃത്വാ നിന്ദിതമേവ ച ।
ദോഷമാപ്നോതി പുരുഷഃ പ്രായശ്ചിത്തം വിശോധനം ॥ 30.2 ॥

പ്രായശ്ചിത്തമകൃത്വാ തു ന തിഷ്ഠേദ് ബ്രാഹ്മണഃ ക്വചിത് ।
യദ് ബ്രൂയുർബ്രാഹ്മണാഃ ശാന്താ വിദ്വാംസസ്തത്സമാചരേത് ॥ 30.3 ॥

വേദാർഥവിത്തമഃ ശാന്തോ ധർമകാമോഽഗ്നിമാൻ ദ്വിജഃ ।
സ ഏവ സ്യാത് പരോ ധർമോ യമേകോഽപി വ്യവസ്യതി ॥ 30.4 ॥

അനാഹിതാഗ്നയോ വിപ്രാസ്ത്രയോ വേദാർഥപാരഗാഃ ।
യദ് ബ്രൂയുർധർമകാമാസ്തേ തജ്ജ്ഞേയം ധർമസാധനം ॥ 30.5 ॥

അനേകധർമശാസ്ത്രജ്ഞാ ഊഹാപോഹവിശാരദാഃ ।
വേദാധ്യയനസമ്പന്നാഃ സപ്തൈതേ പരികീർത്തിതാഃ ॥ 30.6 ॥

മീമാംസാജ്ഞാനതത്ത്വജ്ഞാ വേദാന്തകുശലാ ദ്വിജാഃ ।
ഏകവിംശതിവിഖ്യാതാഃ പ്രയാശ്ചിത്തം വദന്തി വൈ ॥ 30.7 ॥

ബ്രഹ്മഹാ മദ്യപഃ സ്തേനോ ഗുരുതൽപഗ ഏവ ച ।
മഹാപാതകിനസ്ത്വേതേ യശ്ചൈതൈഃ സഹ സംവസേത് ॥ 30.8 ॥

സംവത്സരം തു പതിതൈഃ സംസർഗം കുരുതേ തു യഃ ।
യാനശയ്യാസനൈർനിത്യം ജാനൻ വൈ പതിതോ ഭവേത് ॥ 30.9 ॥

യാജനം യോനിസംബന്ധം തഥൈവാധ്യാപനം ദ്വിജഃ ।
കൃത്വാ സദ്യഃ പതത്യേവ സഹ ഭോജനമേവ ച ॥ 30.10 ॥

അവിജ്ഞായാഥ യോ മോഹാത് കുര്യാദധ്യാപനം ദ്വിജഃ ।
സംവത്സരേണ പതതി സഹാധ്യയനമേവ ച ॥ 30.11 ॥

ബ്രഹ്മാഹാ ദ്വാദശാബ്ദാനി കുടിം കൃത്വാ വനേ വസേത് ।
ഭൈക്ഷമാത്മവിശുദ്ധ്യർഥേ കൃത്വാ ശവശിരോർധ്വജം ॥ 30.12 ॥

ബ്രാഹ്മണാവസഥാൻ സർവാൻ ദേവാഗാരാണി വർജയേത് ।
വിനിന്ദൻ സ്വയമാത്മാനം ബ്രാഹ്മണം തം ച സംസ്മരൻ ॥ 30.13 ॥

അസങ്കൽപിതയോഗ്യാനി സപ്താഗാരാണി സംവിശേത് ।
വിധൂമേ ശനകൈർനിത്യം വ്യംഗാരേ ഭുക്തവജ്ജനേ ॥ 30.14 ॥

ഏകകാലം ചരേദ് ഭൈക്ഷം ദോഷം വിഖ്യാപയൻ നൃണാം ।
വന്യമൂലഫലൈർവാപി വർത്തയേദ് വൈ സമാശ്രിതഃ ॥ 30.15 ॥

കപാലപാണിഃ ഖട്വാംഗീ ബ്രഹ്മചര്യപരായണഃ ।
പൂർണേ തു ദ്വാദശേ വർഷേ ബ്രഹ്മഹത്യാം വ്യപോഹതി ॥ 30.16 ॥

അകാമതഃ കൃതേ പാപേ പ്രായശ്ചിത്തമിദം ശുഭം ।
കാമതോ മരണാച്ഛുദ്ധിർജ്ഞേയാ നാന്യേന കേനചിത് ॥ 30.17 ॥

കുര്യാദനശനം വാഽഥ ഭൃഗോഃ പതനമേവ വാ ।
ജ്വലന്തം വാ വിശേദഗ്നിം ജലം വാ പ്രവിശേത് സ്വയം ॥ 30.18 ॥

ബ്രാഹ്മണാർഥേ ഗവാർഥേ വാ സമ്യക് പ്രാണാൻ പരിത്യജേത് ।
ബ്രഹ്മഹത്യാപനോദാർഥമന്തരാ വാ മൃതസ്യ തു ॥ 30.19 ॥

ദീർഘാമയാവിനം വിപ്രം കൃത്വാനാമയമേവ വാ ।
ദത്ത്വാ ചാന്നം സുവിദുഷേ ബ്രഹ്മഹത്യാം വ്യപോഹതി ॥ 30.20 ॥

അശ്വമേധാവഭൃഥകേ സ്നാത്വാ വാ ശുധ്യതേ ദ്വിജഃ ।
സർവസ്വം വാ വേദവിദേ ബ്രാഹ്മണായ പ്രദായ തു ॥ 30.21 ॥

സരസ്വത്യാസ്ത്വരുണയാ സംഗമേ ലോകവിശ്രുതേ ।
ശുധ്യേത് ത്രിഷവണസ്നാനാത് ത്രിരാത്രോപോഷിതോ ദ്വിജഃ ॥ 30.22 ॥

ഗത്വാ രാമേശ്വരം പുണ്യം സ്നാത്വാ ചൈവ മഹോദധൗ ।
ബ്രഹ്മചര്യാദിഭിര്യുക്തോ ദൃഷ്ട്വാ രുദ്രം വിമുച്യതേ ॥ 30.23 ॥

കപാലമോചനം നാമ തീർഥം ദേവസ്യ ശൂലിനഃ ।
സ്നാത്വാഽഭ്യർച്യ പിതൄൻ ദേവാൻ ബ്രഹ്മഹത്യാം വ്യപോഹതി ॥ 30.24 ॥

യത്ര ദേവാദിദേവേന ഭൈരവേണാമിതൗജസാ ।
കപാലം സ്ഥാപിതം പൂർവം ബ്രഹ്മണഃ പരമേഷ്ഠിനഃ ॥ 30.25 ॥

സമഭ്യർച്യ മഹാദേവം തത്ര ഭൈരവരൂപിണം ।
തർപപിത്വാ പിതൄൻ സ്നാത്വാ മുച്യതേ ബ്രഹ്മഹത്യയാ ॥ 30.26 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ ത്രിശോഽധ്യായഃ ॥30 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ഏകത്രിംശത്തമോഽധ്യായഃ

ഋഷയ ഊചുഃ ।
കഥം ദേവേന രുദ്രേണ ശങ്കരേണാതിതേജസാ ।
കപാലം ബ്രഹ്മണഃ പൂർവം സ്ഥാപിതം ദേഹജം ഭുവി ॥ 31.1 ॥

സൂത ഉവാച ।
ശൃണുധ്വമൃഷയഃ പുണ്യാം കഥാം പാപപ്രണാശനീം ।
മാഹാത്മ്യം ദേവദേവസ്യ മഹാദേവസ്യ ധീമതഃ ॥ 31.2 ॥

പുരാ പിതാമഹം ദേവം മേരുശൃംഗേ മഹർഷയഃ ।
പ്രോചുഃ പ്രണമ്യ ലോകാദിം കിമേകം തത്ത്വമവ്യയം ॥ 31.3 ॥

സ മായയാ മഹേശസ്യ മോഹിതോ ലോകസംഭവഃ ।
അവിജ്ഞായ പരം ഭാവം സ്വാത്മാനം പ്രാഹ ധർഷിണം ॥ 31.4 ॥

അഹം ധാതാ ജഗദ്യോനിഃ സ്വയംഭൂരേക ഈശ്വരഃ ।
അനാദിമത്പരം ബ്രഹ്മ മാമഭ്യർച്യ വിമുച്യതേ ॥ 31.5 ॥

അഹം ഹി സർവദേവാനാം പ്രവർത്തകനിവർത്തകഃ ।
ന വിദ്യതേ ചാഭ്യധികോ മത്തോ ലോകേഷു കശ്ചന ॥ 31.6 ॥

തസ്യൈവം മന്യമാനസ്യ ജജ്ഞേ നാരായണാംശജഃ ।
പ്രോവാച പ്രഹസൻ വാക്യം രോഷതാമ്രവിലോചനഃ ॥ 31.7 ॥

കിം കാരണമിദം ബ്രഹ്മൻ വർത്തതേ തവ സാമ്പ്രതം ।
അജ്ഞാനയോഗയുക്തസ്യ ന ത്വേതദുചിതം തവ ॥ 31.8 ॥

അഹം ധാതാ ഹി ലോകാനാം ജജ്ഞേ നാരായണാത്പ്രഭോഃ ।
ന മാമൃതേഽസ്യ ജഗതോ ജീവനം സർവദാ ക്വചിത് ॥ 31.9 ॥

അഹമേവ പരം ജ്യോതിരഹമേവ പരാ ഗതിഃ ।
മത്പ്രേരിതേന ഭവതാ സൃഷ്ടം ഭുവനമണ്ഡലം ॥ 31.10 ॥

ഏവം വിവദതോർമോഹാത് പരസ്പരജയൈഷിണോഃ ।
ആജഗ്മുര്യത്ര തൗ ദേവൗ വേദാശ്ചത്വാര ഏവ ഹി ॥ 31.11 ॥

അന്വീക്ഷ്യ ദേവം ബ്രഹ്മാണം യജ്ഞാത്മാനം ച സംസ്ഥിതം ।
പ്രോചുഃ സംവിഗ്നഹൃദയാ യാഥാത്മ്യം പരമേഷ്ഠിനഃ ॥ 31.12 ॥

ഋഗ്വേദ ഉവാച ।
യസ്യാന്തഃ സ്ഥാനി ഭൂതാനി യസ്മാത്സർവം പ്രവർത്തതേ ।
യദാഹുസ്തത്പരം തത്ത്വം സ ദേവഃ സ്യാന്മഹേശ്വരഃ ॥ 31.13 ॥

യജുർവേദ ഉവാച ।
യോ യജ്ഞൈരഖിലൈരീശോ യോഗേന ച സമർച്യതേ ।
യമാഹുരീശ്വരം ദേവം സ ദേവഃ സ്യാത് പിനാകധൃക് ॥ 31.14 ॥

സാമവേദ ഉവാച ।
യേനേദം ഭ്രാമ്യതേ വിശ്വം യദാകാശാന്തരം ശിവം ।
യോഗിഭിർവിദ്യതേ തത്ത്വം മഹാദേവഃ സ ശങ്കരഃ ॥ 31.15 ॥

അഥർവവേദ ഉവാച ।
യം പ്രപശ്യന്തി ദേവേശം യതന്തോ യതയഃ പരം ।
മഹേശം പുരുഷം രുദ്രം സ ദേവോ ഭഗവാൻ ഭവഃ ॥ 31.16 ॥

ഏവം സ ഭഗവാൻ ബ്രഹ്മാ വേദാനാമീരിതം ശുഭം ।
ശ്രുത്വാഹ പ്രഹസൻ വാക്യം വിശ്വാത്മാഽപി വിമോഹിതഃ ॥ 31.17 ॥

കഥം തത്പരമം ബ്രഹ്മ സർവസംഗവിവർജിതം ।
രമതേ ഭാര്യയാ സാർദ്ധം പ്രമഥൈശ്ചാതിഗർവിതൈഃ ॥ 31.18 ॥

ഇതിരിതേഽഥ ഭഗവാൻ പ്രണവാത്മാ സനാതനഃ ।
അമൂർത്തോ മൂർതിമാൻ ഭൂത്വാ വചഃ പ്രാഹ പിതാമഹം ॥ 31.19 ॥

പ്രണവ ഉവാച ।
ന ഹ്യേഷ ഭഗവാനീശഃ സ്വാത്മനോ വ്യതിരിക്തയാ ।
കദാചിദ് രമതേ രുദ്രസ്താദൃശോ ഹി മഹേശ്വരഃ ॥ 31.20 ॥

അയം സ ഭഗവാനീശഃ സ്വയഞ്ജ്യോതിഃ സനാതനഃ ।
സ്വാനന്ദഭൂതാ കഥിതാ ദേവീ ആഗന്തുകാ ശിവാ ॥ 31.21 ॥

ഇത്യേവമുക്തേഽപി തദാ യജ്ഞമൂർത്തേരജസ്യ ച ।
നാജ്ഞാനമഗമന്നാശമീശ്വരസ്യൈവ മായയാ ॥ 31.22 ॥

തദന്തരേ മഹാജ്യോതിർവിരിഞ്ചോ വിശ്വഭാവനഃ ।
പ്രാപശ്യദദ്ഭുതം ദിവ്യം പൂരയൻ ഗഗനാന്തരം ॥ 31.23 ॥

തന്മധ്യസംസ്ഥം വിമലം മണ്ഡലം തേജസോജ്ജ്വലം ।
വ്യോമമധ്യഗതം ദിവ്യം പ്രാദുരാസീദ് ദ്വിജോത്തമാഃ ॥ 31.24 ॥

സ ദൃഷ്ട്വാ വദനം ദിവ്യം മൂർധ്നി ലോകപിതാമഹഃ ।
തൈജസം മൺജലം ഘോരമാലോകയദനിന്ദിതം ॥ 31.25 ॥

പ്രജജ്വാലാതികോപേന ബ്രഹ്മണഃ പഞ്ചമം ശിരഃ ।
ക്ഷണാദപശ്യത മഹാൻ പുരുഷോ നീലലോഹിതഃ ॥ 31.26 ॥

ത്രിശൂലപിംഗലോ ദേവോ നാഗയജ്ഞോപവീതവാൻ ।
തം പ്രാഹ ഭഗവാൻ ബ്രഹ്മാ ശങ്കരം നീലലോഹിതം ॥ 31.27 ॥

ജാനാമി ഭഗവാൻ പൂർവം ലലാടാദദ്യ ശങ്കരം ।
പ്രാദുർഭൂതം മഹേശാനം മാമതഃ ശരണം വ്രജ ॥ 31.28 ॥

ശ്രുത്വാ സഗർവവചനം പദ്മയോനേരഥേശ്വരഃ ।
പ്രാഹിണോത് പുരുഷം കാലം ഭൈരവം ലോകദാഹകം ॥ 31.29 ॥

സ കൃത്വാ സുമഹദ് യുദ്ധം ബ്രഹ്മണാ കാലഭൈരവഃ ।
ചകർത്ത തസ്യ വദനം വിരിഞ്ചസ്യാഥ പഞ്ചമം ॥ 31.30 ॥

നികൃത്തവദനോ ദേവോ ബ്രഹ്മാ ദേവേന ശംഭുനാ ।
മമാര ചേശോ യോഗേന ജീവിതം പ്രാപ വിശ്വസൃക് ॥ 31.31 ॥

അഥാന്വപശ്യദ് ഗിരിശം മണ്ഡലാന്തരസംസ്ഥിതം ।
സമാസീനം മഹാദേവ്യാ മഹാദേവം സനാതനം ॥ 31.32 ॥

ഭുജംഗരാജവലയം ചന്ദ്രാവയവഭൂഷണം ।
കോടിസൂര്യപ്രതീകാശം ജടാജൂടവിരാജിതം ॥ 31.33 ॥

ശാർദൂലചർമവസനം ദിവ്യമാലാസമന്വിതം ।
ത്രിശൂലപാണിം ദുഷ്പ്രേക്ഷ്യം യോഗിനം ഭൂതിഭൂഷണം ॥ 31.34 ॥

യമന്തരാ യോഗനിഷ്ഠാഃ പ്രപശ്യന്തി ഹൃദീശ്വരം ।
തമാദിമേകം ബ്രഹ്മാണം മഹാദേവം ദദർശ ഹ ॥ 31.35 ॥

യസ്യ സാ പരമാ ദേവീ ശക്തിരാകാശസംസ്ഥിതാ ।
സോഽനന്തൈശ്വര്യയോഗാത്മാ മഹേശോ ദൃശ്യതേ കില ॥ 31.36 ॥

യസ്യാശേഷജഗദ് ബീജം വിലയം യാതി മോഹനം ।
സകൃത്പ്രണാമമാത്രേണ സ രുദ്രഃ ഖലു ദൃശ്യതേ ॥ 31.37 ॥

യോഽഥ നാചാരനിരതാസ്തദ്ഭക്താനേവ കേവലം ।
വിമോചയതി ലോകാത്മാ നായകോ ദൃശ്യതേ കില ॥ 31.38 ॥

യസ്യ ബ്രഹ്മാദയോ ദേവാ ഋഷയോ ബ്രഹ്മവാദിനഃ ।
അർചയന്തി സദാ ലിംഗം വിശ്വേശഃ ഖലു ദൃശ്യതേ ॥ 31.39 ॥

യസ്യാശേഷജഗത്സൂതിഃ വിജ്ഞാനതനുരീശ്വരഃ ।
ന മുഞ്ചതി സദാ പാർശ്വം ശങ്കരോഽസൗ ച ദൃശ്യതേ ॥31.40 ॥

വിദ്യാസഹായോ ഭഗവാൻ യസ്യാസൗ മണ്ഡലാന്തരം ।
ഹിരണ്യഗർഭപുത്രോഽസാവീശ്വരോ ദൃശ്യതേ പരഃ ॥31.41 ॥

പുഷ്പം വാ യദി വാ പത്രം യത്പാദയുഗലേ ജലം ।
ദത്ത്വാ തരതി സംസാരം രുദ്രോഽസൗ ദൃശ്യതേ കില ॥ 31.42 ॥

തത്സന്നിധാനേ സകലം നിയച്ഛതി സനാതനഃ ।
കാലം കില സ യോഗാത്മാ കാലകാലോ ഹി ദൃശ്യതേ ॥ 31.43 ॥

ജീവനം സർവലോകാനാം ത്രിലോകസ്യൈവ ഭൂഷണം ।
സോമഃ സ ദൃശ്യതേ ദേവഃ സോമോ യസ്യ വിഭൂഷണം ॥ 31.44 ॥

ദേവ്യാ സഹ സദാ സാക്ഷാദ് യസ്യ യോഗഃ സ്വഭാവതഃ ।
ഗീയതേ പരമാ മുക്തിഃ മഹാദേവഃ സ ദൃശ്യതേ ॥ 31.45 ॥

യോഗിനോ യോഗതത്ത്വജ്ഞാ വിയോഗാഭിമുഖോഽനിശം ।
യോഗം ധ്യായന്തി ദേവ്യാഽസൗ സ യോഗീ ദൃശ്യതേ കില ॥ 31.46 ॥

സോഽനുവീക്ഷ്യ മഹാദേവം മഹാദേവ്യാ സനാതനം ।
വരാസനേ സമാസീനമവാപ പരമാം സ്മൃതിം ॥ 31.47 ॥

ലബ്ധ്വാ മാഹേശ്വരീം ദിവ്യാം സംസ്മൃതിം ഭഗവാനജഃ ।
തോഷയാമാസ വരദം സോമം സോമവിഭൂഷണം ॥ 31.48 ॥

ബ്രഹ്മോവാച ।
നമോ ദേവായ മഹതേ മഹാദേവ്യൈ നമോ നമഃ ।
നമഃ ശിവായ ശാന്തായ ശിവായൈ സതതം നമഃ ॥ 31.49 ॥

ഓം നമോ ബ്രഹ്മണേ തുഭ്യം വിദ്യായൈ തേ നമോ നമഃ ।
മൂലപ്രകൃതയേ തുഭ്യം മഹേശായ നമോ നമഃ ॥ 31.50 ॥

നമോ വിജ്ഞാനദേഹായ ചിന്തായൈ തേ നമോ നമഃ ।
നമോഽസ്തു കാലകാലായ ഈശ്വരായൈ നമോ നമഃ ॥ 31.51 ॥

നമോ നമോഽസ്തു രുദ്രായ രുദ്രാണ്യൈ തേ നമോ നമഃ ।
നമോ നമസ്തേ കാമായ മായായൈ ച നമോ നമഃ ॥ 31.52 ॥

നിയന്ത്രേ സർവകാര്യാണാം ക്ഷോഭികായൈ നമോ നമഃ ।
നമോഽസ്തു തേ പ്രകൃതയേ നമോ നാരായണായ ച ॥ 31.53 ॥

യോഗാദായ നമസ്തുഭ്യം യോഗിനാം ഗുരവേ നമഃ ।
നമഃ സംസാരനാശായ സംസാരോത്പത്തയേ നമഃ ॥ 31.56 ॥

നിത്യാനന്ദായ വിഭവേ നമോഽസ്ത്വാനന്ദമൂർത്തയേ ।
നമഃ കാര്യവിഹീനായ വിശ്വപ്രകൃതയേ നമഃ ॥ 31.57 ॥

ഓങ്കാരമൂർത്തയേ തുഭ്യം തദന്തഃ സംസ്ഥിതായ ച ।
നമസ്തേ വ്യോമസംസ്ഥായ വ്യോമശക്ത്യൈ നമോ നമഃ ॥ 31.58 ॥

ഇതി സോമാഷ്ടകേനേശം പ്രണിപത്യ പിതാമഹഃ ।
പപാത ദണ്ഡവദ് ഭൂമൗ ഗൃണൻ വൈ ശതരുദ്രിയം ॥ 31.59 ॥

അഥ ദേവോ മഹാദേവഃ പ്രണതാർതിഹരോ ഹരഃ ।
പ്രോവാചോത്ഥാപ്യ ഹസ്താഭ്യാം പ്രീതോഽസ്മി തവ സാമ്പ്രതം ॥ 31.60 ॥

ദത്ത്വാഽസ്മൈ പരമം യോഗമൈശ്വര്യമതുലം മഹത് ।
പ്രോവാചാന്തേ സ്ഥിതം ദേവം നീലലോഹിതമീശ്വരം ॥ 31.59 ॥

ഏഷ ബ്രഹ്മാഽസ്യ ജഗതഃ സമ്പൂജ്യഃ പ്രഥമഃ സ്ഥിതഃ ।
ആത്മനാ രക്ഷണീയസ്തേ ഗുരുർജ്യേഷ്ഠഃ പിതാ തവ ॥ 31.60 ॥

അയം പുരാണപുരുഷോ ന ഹന്തവ്യസ്ത്വയാഽനഘ ।
സ്വയോഗൈശ്വര്യമാഹാത്മ്യാന്മാമേവ ശരണം ഗതഃ ॥ 31.61 ॥

അയം ച യജ്ഞോ ഭഗവാൻ സഗർവോ ഭവതാഽനഘ ।
ശാസിതവ്യോ വിരിഞ്ചസ്യ ധാരണീയം ശിരസ്ത്വയാ ॥ 31.62 ॥

ബ്രഹ്മഹത്യാപനോദാർഥം വ്രതം ലോകേ പ്രദർശയൻ ।
ചരസ്വ സതതം ഭിക്ഷാം സംസ്ഥാപയ സുരദ്വിജാൻ ॥ 31.63 ॥

ഇത്യേതദുക്ത്വാ വചനം ഭഗവാൻ പരമേശ്വരം ।
സ്ഥാനം സ്വാഭാവികം ദിവ്യം യയൗ തത്പരമം പദം ॥ 31.64 ॥

തതഃ സ ഭഗവാനീശഃ കപർദീ നീലലോഹിതഃ ।
ഗ്രാഹയാമാസ വദനം ബ്രഹ്മണഃ കാലഭൈരവം ॥ 31.65 ॥

ചര ത്വം പാപനാശാർഥം വ്രതം ലോകഹിതാവഹം ।
കപാലഹസ്തോ ഭഗവാൻ ഭിക്ഷാം ഗൃഹ്ണാതു സർവതഃ ॥ 31.66 ॥

ഉക്ത്വൈവം പ്രാഹിണോത് കന്യാം ബ്രഹ്മഹത്യേതി വിശ്രുതാം ।
ദംഷ്ട്രാകരാലവദനാം ജ്വാലാമാലാവിഭൂഷണാം ॥ 31.67 ॥

യാവദ് വാരാണസീം ദിവ്യാം പുരീമേഷ ഗമിഷ്യതി ।
താവത് വിഭീഷണാകാരാ ഹ്യനുഗച്ഛ ത്രിശൂലി8മ് ॥ 31.68 ॥

ഏവമാഭാഷ്യ കാലാഗ്നിം പ്രാഹ ദേവോ മഹേശ്വരം ।
അടസ്വ നിഖിലം ലോകം ഭിക്ഷാർഥീ മന്നിയോഗതഃ ॥ 31.69 ॥

യദാ ദ്രക്ഷ്യസി ദേവേശം നാരായണമനാമയം ।
തദാഽസൗ വക്ഷ്യതി സ്പഷ്ടമുപായം പാപശോധനം ॥ 31.70 ॥

സ ദേവദേവതാവാക്യമാകർണ്യ ഭഗവാൻ ഹരഃ ।
കപാലപാണിർവിശ്വാത്മാ ചചാര ഭുവനത്രയം ॥ 31.71 ॥

ആസ്ഥായ വികൃതം വേഷം ദീപ്യമാനം സ്വതേജസാ ।
ശ്രീമത് പവിത്രം രുചിരം ലേചനത്രയസംയുതം 31.72 ॥

കോടിസൂര്യപ്രതീകാശൈഃ പ്രമഥൈശ്ചാതിഗർവിതൈഃ ।
ഭാതി കാലാഗ്നിനയനോ മഹാദേവഃ സമാവൃതഃ ॥ 31.73 ॥

പീത്വാ തദമൃതം ദിവ്യമാനന്ദം പരമേഷ്ഠിനഃ ।
ലീലാവിലാസൂബഹുലോ ലോകാനാഗച്ഛതീശ്വരഃ ॥ 31.74 ॥

തം ദൃഷ്ട്വാ കാലവദനം ശങ്കരം കാലഭൈരവം ।
രൂപലാവണ്യസമ്പന്നം നാരീകുലമഗാദനു ॥ 31.75 ॥

ഗായന്തി വിവിധം ഗീതം നൃത്യന്തി പുരതഃ പ്രഭോഃ ।
സസ്മിതം പ്രേക്ഷ്യ വദനം ചക്രുർഭ്രൂഭംഗമേവ ച ॥ 31.76 ॥

സ ദേവദാനവാദീനാം ദേശാനഭ്യേത്യ ശൂലധൃക് ।
ജഗാമ വിഷ്ണോർഭവനം യത്രാസ്തേ മധുസൂദനഃ ॥ 31.77 ॥

നിരീക്ഷ്യ ദിവ്യഭവനം ശങ്കരോ ലോകശങ്കരഃ ।
സഹൈവ ഭൂതപ്രവരൈഃ പ്രവേഷ്ടുമുപചക്രമേ ॥ 31.78 ॥

അവിജ്ഞായ പരം ഭാവം ദിവ്യം തത്പാരമേശ്വരം ।
ന്യവാരയത് ത്രിശൂലാങ്കം ദ്വാരപാലോ മഹാബലഃ ॥ 31.79 ॥

ശംഖചക്രഗദാപാണിഃ പീതവാസാ മഹാഭുജഃ ।
വിഷ്വക്സേന ഇതി ഖ്യാതോ വിഷ്ണോരംശസമുദ്ഭവഃ ॥ 31.80 ॥

(അഥൈനം ശങ്കരഗണം യുയുധേ വിഷ്ണുസംഭവഃ ।
ഭീഷണോ ഭൈരവാദേശാത് കാലവേഗ ഇതി ശ്രുതഃ ) ॥

വിജിത്യ തം കാലവേഗം ക്രോധസംരക്തലോചനഃ ।
ദുദ്രാവാഭിമുഖം രുദ്രം ചിക്ഷേപ ച സുദർശനം ॥ 31.81 ॥

അഥ ദേവോ മഹാദേവസ്ത്രിപുരാരിസ്ത്രിശൂലഭൃത് ।
തമാപതന്തം സാവജ്ഞമാലോകയദമിത്രജിത് ॥ 31.82 ॥

തദന്തരേ മഹദ്ഭൂതം യുഗാന്തദഹനോപമം ।
ശൂലേനോരസി നിർഭിദ്യ പാതയാമാസ തം ഭുവി ॥ 31.83 ॥

സ ശൂലാഭിഹതോഽത്യർഥം ത്യക്ത്വാ സ്വം പരമം ബലം ।
തത്യാജ ജീവിതം ദൃഷ്ട്വാ മൃത്യും വ്യാധിഹതാ ഇവ ॥ 31.84 ॥

നിഹത്യ വിഷ്ണുപുരുഷം സാർധം പ്രമഥപുംഗവൈഃ ।
വിവേശ ചാന്തരഗൃഹം സമാദായ കലേവരം ॥ 31.85 ॥

നിരീക്ഷ്യ ജഗതോ ഹേതുമീശ്വരം ഭഗവാൻ ഹരിഃ ।
ശിരോ ലലാടാത് സംഭിദ്യ രക്തധാരാമപാതയത് ॥ 31.86 ॥

ഗൃഹാണ ഭഗവൻ ഭിക്ഷാം മദീയാമമിതദ്യുതേ ।
ന വിദ്യതേഽന്യാ ഹ്യുചിതാ തവ ത്രിപുരമർദന ॥ 31.87 ॥

ന സമ്പൂർണം കപാലം തദ് ബ്രഹ്മണഃ പരമേഷ്ഠിനഃ ।
ദിവ്യം വർഷസഹസ്രം തു സാ ച ധാരാ പ്രവാഹിതാ ॥ 31.88 ॥

അഥാബ്രവീത് കാലരുദ്രം ഹരിർനാരായണഃ പ്രഭുഃ ।
സംസ്തൂയ വൈദികൈർമന്ത്രൈർബഹുമാനപുരഃ സരം ॥ 31.89 ॥

കിമർഥമേതദ് വദനം ബ്രഹ്മണോ ഭവതാ ധൃതം ।
പ്രോവാച വൃത്തമഖിലം ഭഗവാൻ പരമേശ്വരഃ ॥ 31.90 ॥

സമാഹൂയ ഹൃഷീകേശോ ബ്രഹ്മഹത്യാമഥാച്യുതഃ ।
പ്രാർഥയാമാസ ദേവേശോ വിമുഞ്ചേതി ത്രിശൂലിനം ॥ 31.91 ॥

ന തത്യാജാഥ സാ പാർശ്വം വ്യാഹൃതാഽപി മുരാരിണാ ।
ചിരം ധ്യാത്വാ ജഗദ്യോനിം ശങ്കരം പ്രാഹ സർവവിത് ॥ 31.92 ॥

വ്രജസ്വ ഭഗവൻ ദിവ്യാം പുരീം വാരാണസീം ശുഭാം ।
യത്രാഖിലജഗദ്ദോഷാത് ക്ഷിപ്രം നാശയതീശ്വരഃ ॥ 31.93 ॥

തതഃ സർവാണി ഭൂതാനി തീർഥാന്യായതനാനി ച ।
ജഗാമ ലീലയാ ദേവോ ലോകാനാം ഹിതകാമ്യയാ ॥ 31.94 ॥

സംസ്തൂയമാനഃ പ്രമഥൈർമഹായോഗൈരിതസ്തതഃ ।
നൃത്യമാനോ മഹായോഗീ ഹസ്തന്യസ്തകലേവരഃ ॥ 31.95 ॥

തമഭ്യധാവദ് ഭഗവാൻ ഹരിർനാരായണഃ പ്രഭുഃ ।
അഥാസ്ഥായാപരം രൂപം നൃത്യദർശനലാലസഃ ॥ 31.96 ॥

നിരീക്ഷമാണോ നോവിന്ദം വൃഷേന്ദ്രാങ്കിതശാസനഃ ।
സസ്മിതോഽനന്തയോഗാത്മാ നൃത്യതി സ്മ പുനഃ പുനഃ ॥ 31.97 ॥

അഥ സാനുചരോ രുദ്രഃ സഹരിർധർമവാഹനഃ ।
ഭേജേ മഹാദേവപുരീം വാരാണസീതി വിശ്രുതാം ॥ 31.98 ॥

പ്രവിഷ്ടമാത്രേ ദേവേശേ ബ്രഹ്മഹത്യാ കപർദിനി ।
ഹാ ഹേത്യുക്ത്വാ സനാദം വൈ പാതാലം പ്രാപ ദുഃഖിതാ ॥ 31.99 ॥

പ്രവിശ്യ പരമം സ്ഥാനം കപാലം ബ്രഹ്മണോ ഹരഃ ।
ഗണാനാമഗ്രതോ ദേവഃ സ്ഥാപയാമാസ ശങ്കരഃ ॥ 31.100 ॥

സ്ഥാപയിത്വാ മഹാദേവോ ദദൗ തച്ച കലേവരം ।
ഉക്ത്വാ സജീവമസ്ത്വിതി വിഷ്ണവേഽസൗ ഘൃണാനിധിഃ ॥ 31.101 ॥

യേ സ്മരന്തി മമാജസ്രം കാപാലം വേഷമുത്തമം ।
തേഷാം വിനശ്യതി ക്ഷിപ്രമിഹാമുത്ര ച പാതകം ॥ 31.102 ॥

ആഗമ്യ തീർഥപ്രവരേ സ്നാനം കൃത്വാ വിധാനതഃ ।
തർപയിത്വാ പിതൄൻ ദേവാൻ മുച്യതേ ബ്രഹ്മഹത്യയാ ॥ 31.103 ॥

അശാശ്വതം ജഗജ്ജ്ഞാത്വാ യേഽസ്മിൻ സ്ഥാനേ വസന്തി വൈ ।
ദേഹാന്തേ തത് പരം ജ്ഞാനം ദദാമി പരമം പദം ॥ 31.104 ॥

ഇതീദമുക്ത്വാ ഭഗവാൻ സമാലിംഗ്യ ജനാർദനം ।
സഹൈവ പ്രമഥേശാനൈഃ ക്ഷണാദന്തരധീയത ॥ 31.105 ॥

സ ലബ്ധ്വാ ഭഗവാൻ കൃഷ്ണോ വിഷ്വക്സേനം ത്രിശൂലിനഃ ।
സ്വന്ദേശമഗത് തൂഷ്ണീം ഗൃഹീത്വാ പരമം ബുധഃ ॥ 31.106 ॥

ഏതദ് വഃ കഥിതം പുണ്യം മഹാപാതകനാശനം ।
കപാലമോചനം തീർഥം സ്ഥാണോഃ പ്രിയകരം ശുഭം ॥ 31.107 ॥

യ ഇമം പഠതേഽധ്യായം ബ്രാഹ്മണാനാം സമീപതഃ ।
വാചികൈർമാനസൈഃ പാപൈഃ കായികൈശ്ച വിമുച്യതേ ॥ 31.108 ॥

തി ശ്രീകൂർമപാരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ഏകത്രിശോഽധ്യായഃ ॥31 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ദ്വാത്രിംശത്തമോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
സുരാപസ്തു സുരാം തപ്താമഗ്നിവർണാം സ്വയം പിബേത് ।
തയാ സ കായേ നിർദഗ്ധേ മുച്യതേ തു ദ്വിജോത്തമഃ ॥ 32.1 ॥

ഗോമൂത്രമഗ്നിവർണം വാ ഗോശകൃദ്രസമേവ വാ ।
പയോ ഘൃതം ജലം വാഽഥ മുച്യതേ പാതകാത് തതഃ ॥ 32.2 ॥

ജലാർദ്രവാസാഃ പ്രയതോ ധ്യാത്വാ നാരായണം ഹരിം ।
ബ്രഹ്മഹത്യാവ്രതം ചാഥ ചരേത് പാപപ്രശാന്തയേ ॥ 32.3 ॥

സുവർണസ്തേയകൃദ് വിപ്രോ രാജാനമഭിഗമ്യ തു ।
സ്വകർമ ഖ്യാപയൻ ബ്രൂയാന്മാ ഭവാനനുശാസ്ത്വിതി ॥ 32.4 ॥

ഗൃഹീത്വാ മുസലം രാജാ സകൃദ് ഹന്യാത് തതഃ സ്വയം ।
വധേ തു ശുദ്ധ്യതേ സ്തേനോ ബ്രാഹ്മണസ്തപസാഥവാ ॥ 32.5 ॥

സ്കന്ധേനാദായ മുസലം ലകുഡം വാഽപി ഖാദിരം ।
ശക്തിഞ്ചാദായതീക്ഷ്ണാഗ്രാമായസം ദണ്ഡമേവ വാ ॥ 32.6 ॥

രാജാ തേന ച ഗന്തവ്യോ മുക്തകേശേന ധാവതാ ।
ആചക്ഷാണേന തത്പാപമേവങ്കർമാഽസ്മി ശാധി മാം ॥ 32.7 ॥

ശാസനാദ് വാ വിമോക്ഷാദ് വാ സ്തേനഃ സ്തേയാദ് വിമുച്യതേ ।
അശാസിത്വാ തു തം രാജാസ്തേനസ്യാപ്നോതി കിൽബിഷം ॥ 32.8 ॥

തപസാപനോതുമിച്ഛസ്തു സുവർണസ്തേയജം മലം ।
ചീരവാസാ ദ്വിജോഽരണ്യേ ചരേദ് ബ്രഹ്മഹണോ വ്രതം ॥ 32.9 ॥

സ്നാത്വാഽശ്വമേധാവഭൃഥേ പൂതഃ സ്യാദഥവാ ദ്വിജഃ ।
പ്രദദ്യാദ് വാഽഥ വിപ്രേഭ്യഃ സ്വാത്മതുല്യം ഹിരണ്യകം ॥ 32.10 ॥

ചരേദ് വാ വത്സരം കൃച്ഛ്രം ബ്രഹ്മചര്യപരായണഃ ।
ബ്രാഹ്മണഃ സ്വർണഹാരീ തു തത്പാപസ്യാപനുത്തയേ ॥ 32.11 ॥

ഗുരോർഭാര്യാം സമാരുഹ്യ ബ്രാഹ്മണഃ കാമമോഹിതഃ ।
അവഗൂഹേത് സ്ത്രിയം തപ്താം ദീപ്താം കാർഷ്ണായസീം കൃതാം ॥ 32.12 ॥

സ്വയം വാ ശിശ്നവൃഷണാവുത്കൃത്യാധായ ചാഞ്ചലൗ ।
ആതിഷ്ഠേദ് ദക്ഷിണാമാശാമാനിപാതാദജിഹ്മഗഃ ॥ 32.13 ॥

ഗുർവഹ്ഗനാഗമഃ ശുദ്ധ്യൈ ചരേദ് വാ ബ്രഹ്മഹണോ വ്രതം ।
ശാഖാം വാ കണ്ടകോപേതാം പരിഷ്വജ്യാഥ വത്സരം ॥ 32.14 ॥

അധഃ ശയീത നിയതോ മുച്യതേ ഗുരുതൽപഗഃ ।
കൃച്ഛ്രം വാബ്ദം ചരേദ് വിപ്രശ്ചീരവാസാഃ സമാഹിതഃ ॥ 32.15 ॥

അശ്വമേധാവഭൃഥകേ സ്നാത്വാ വാ ശുദ്ധ്യതേ നരഃ ।
കാലേഽഷ്ടമേ വാ ഭുഞ്ജാനോ ബ്രഹ്മചാരീ സദാവ്രതീ ॥ 32.16 ॥

സ്ഥാനാശനാഭ്യാം വിഹരംസ്ത്രിരഹ്നോഽഭ്യുപയത്നതഃ ।
അധഃ ശായീ ത്രിഭിർവർഷൈസ്തദ് വ്യപോഹതി പാതകം ॥ 32.17 ॥

ചാന്ദ്രായണാനി വാ കുര്യാത് പഞ്ച ചത്വാരി വാ പുനഃ ।
പതിതൈഃ സമ്പ്രയുക്താത്മാ അഥ വക്ഷ്യാമി നിഷ്കൃതിം ॥ 32.18 ॥

പതിതേന തു സംസർഗം യോ യേന കുരുതേ ദ്വിജഃ ।
സ തത്പാപാപനോദാർഥം തസ്യൈവ വ്രതമാചരേത് ॥ 32.19 ॥

തപ്തകൃച്ഛ്രം ചരേദ് വാഽഥ സംവത്സരമതന്ദ്രിതഃ ।
ഷാൺമാസികേ തു സംസർഗേ പ്രായശ്ചിത്താർഥംമാചരേത് ॥ 32.20 ॥

ഏഭിർവ്രതൈരപോഹന്തി മഹാപാതകിനോ മലം ।
പുണ്യതീർഥാഭിഗമനാത് പൃഥിവ്യാം വാഽഥ നിഷ്കൃതിഃ ॥ 32.21 ॥

ബ്രഹ്മഹത്യാ സുരാപാനം സ്തേയം ഗുർവംഗനാഗമഃ ।
കൃത്വാ തൈശ്ചാപി സംസർഗം ബ്രാഹ്മണഃ കാമകാരതഃ ॥ 32.22 ॥

കുര്യാദനശനം വിപ്രഃ പുണ്യതീർഥേ സമാഹിതഃ ।
ജ്വലന്തം വാ വിശേദഗ്നിം ധ്യാത്വാ ദേവം കപർദിനം ॥ 32.23 ॥

ന ഹ്യന്യാ നിഷ്കൃതിർദൃഷ്ടാ മുനിഭിർധർമവാദിഭിഃ ।
തസ്മാത് പുണ്യേഷു തീർഥേഷു ദഹന്വാപി സ്വദേഹകം ॥ 32.24 ॥

ഇതി ശ്രീ കൂർമപുരാണേ ദ്വാത്രിംശോഽധ്യായഃ ॥32 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ത്രയസ്ത്രിംശത്തമോഽധ്യായഃ

ഗത്വാ ദുഹിതരം വിപ്രഃ സ്വസാരം വാ സ്നുഷാമപി ।
പ്രവിശേജ്ജ്വലനം ദീപ്തം മതിപൂർവമിതി സ്ഥിതിഃ ॥ 33.1 ॥

മാതൃഷ്വസാം മാതുലാനീം തഥൈവ ച പിതൃഷ്വസാം ।
ഭാഗിനേയീം സമാരുഹ്യ കുര്യാത് കൃച്ഛ്രാതികൃച്ഛ്രകൗ ॥ 33.2 ॥

ചാന്ദ്രായണം ച കുർവീത തസ്യ പാപസ്യ ശാന്തയേ ।
ധ്യായൻ ദേവം ജഗദ്യോനിമനാദിനിധനം പരം ॥ 33.3 ॥

ഭ്രാതൃഭാര്യാം സമാരുഹ്യ കുര്യാത് തത്പാപശാന്തയേ ।
ചാന്ദ്രായണാനി ചത്വാരി പഞ്ച വാ സുസമാഹിതഃ ॥ 33.4 ॥

പൈതൃഷ്വസ്ത്രേയീം ഗത്വാ തു സ്വസ്ത്രീയാം മാതുരേവ ച ।
മാതുലസ്യ സുതാം വാഽപി ഗത്വാ ചാന്ദ്രായണം ചരേത് ॥ 33.5 ॥

സഖിഭാര്യാം സമാരുഹ്യ ഗത്വാ ശ്യാലീം തഥൈവ ച ।
അഹോരാത്രോഷിതോ ഭൂത്വാ തതഃ കൃച്ഛ്രം സമാചരേത് ॥ 33.6 ॥

ഉദക്യാഗമനേ വിപ്രസ്ത്രിരാത്രേണ വിശുധ്യതി ।
ചാണ്ഡാലീഗമനേ ചൈവ തപ്തകൃച്ഛ്രത്രയം വിദുഃ ॥ 33.7 ॥

ശുദ്ധി സാന്തപനേനാസ്യാന്നാന്യഥാ നിഷ്കൃതിഃ സ്മൃതാ ।
മാതൃഗോത്രാം സമാരുഹ്യ സമാനപ്രവരാം തഥാ ॥ 33.8 ॥

ചാദ്രായണേന ശുധ്യേത പ്രയതാത്മാ സമാഹിതഃ ।
ബ്രാഹ്മണോ ബ്രാഹ്മണീം ഗത്വാ ഗൃച്ഛ്രമേകം സമാചരേത് ॥ 33.9 ॥

കന്യകാൻ ദൂഷയിത്വാ തു ചരേച്ചാന്ദ്രായണവ്രതം ।
അമാനുഷീഷു പുരുഷ ഉദക്യായാമയോനിഷു ॥ 33.10 ॥

രേതഃ സിക്ത്വാ ജലേ ചൈവ കൃച്ഛ്രം സാന്തപനം ചരേത് ।
വാർദ്ധികീഗമനേ വിപ്രസ്ത്രിരാത്രേണ വിശുദ്ധ്യതി ॥ 33.11 ॥

ഗവി മൈഥുനമാസേവ്യ ചരേച്ചാന്ദ്രായണവ്രതം ।
വേശ്യായാം മൈഥുനം കൃത്വാ പ്രാജാപത്യം ചരേദ് ദ്വിജഃ ॥ 33.12 ॥

പതിതാം ച സ്ത്രിയം ഗത്വാ ത്രിഭിഃ കൃച്ഛ്രൈർവിശുദ്ധ്യതി ।
പുൽകസീഗമനേ ചൈവ ക്രച്ഛ്രം ചാന്ദ്രായണം ചരേത് ॥ 33.13 ॥

നടീം ശൈലൂഷകീം ചൈവ രജകീം വേണുജീവിനീം ।
ഗത്വാ ചാന്ദ്രായണം കുര്യാത് തഥാ ചർമോപജീവിനീം ॥ 33.14 ॥

ബ്രഹമചാരീ സ്ത്രിയം ഗച്ഛേത് കഥഞ്ചിത്കാമമോഹിതഃ ।
സപ്താഗാരം ചരേദ് ഭൈക്ഷം വസിത്വാ ഗർദഭാജിനം ॥ 33.15 ॥

ഉപസ്പൃശേത് ത്രിഷവണം സ്വപാപം പരികീർത്തയൻ ।
സംവത്സരേണ ചൈകേന തസ്മാത് പാപാത് പ്രമുച്യതേ ॥ 33.16 ॥

ബ്രഹ്മഹത്യാവ്രതശ്ചാപി ഷൺമാസാനാചരേദ് യമീ ।
മുച്യതേ ഹ്യവകീർണീ തു ബ്രാഹ്മണാനുമതേ സ്ഥിതഃ ॥ 33.17 ॥

സപ്തരാത്രമകൃത്വാ തു ഭൈക്ഷചര്യാഗ്നിപൂജനം ।
രേതസശ്ച സമുത്സർഗേ പ്രായശ്ചിത്തം സമാചരേത് ॥ 33.18 ॥

ഓങ്കാരപൂർവികാഭിസ്തു മഹാവ്യാഹൃതിഭിഃ സദാ ।
സംവത്സരം തു ഭുഞ്ജാനോ നക്തം ഭിക്ഷാശനഃ ശുചിഃ ॥ 33.19 ॥

സാവിത്രീം ച ജപേച്ചൈവ നിത്യം ക്രോധവിവർജിതഃ ।
നദീതീരേഷു തീർഥേഷു തസ്മാത് പാപാദ് വിമുച്യതേ ॥ 33.20 ॥

ഹത്വാ തു ക്ഷത്രിയം വിപ്രഃ കുര്യാദ് ബ്രഹ്മഹണോ വ്രതം ।
അകാമതോ വൈ ഷൺമാസാൻ ദദ്യാൻ പഞ്ചശതം ഗവാം ॥ 33.21 ॥

അബ്ദം ചരേദ്യാനയതോ വനവാസീ സമാഹിതഃ ।
പ്രാജാപത്യം സാന്തപനം തപ്തകൃച്ഛ്രം തു വാ സ്വയം ॥ 33.22 ॥

പ്രമാദാത്കാമതോ വൈശ്യം കുര്യാത് സംവത്സരത്രയം ।
ഗോസഹസ്രന്തു പാദം ച ദദ്യാദ് ബ്രഹ്മഹണോ വ്രതം ॥ 33.23 ॥

കൃച്ഛ്രാതികൃച്ഛ്രൗ വാ കുര്യാച്ചാന്ദ്രായണമഥാവി വാ ।
സംവത്സരം വ്രതം കുര്യാച്ഛൂദ്രം ഹത്വാ പ്രമാദതഃ ॥ 33.24 ॥

ഗോസഹസ്രാർദ്ധപാദം ച ദദ്യാത് തത്പാപശാന്തയേ ।
അഷ്ടൗ വർഷാണി വാ ത്രീണി കുര്യാദ് ബ്രഹ്മഹണോ വ്രതം ।
ഹത്വാ തു ക്ഷത്രിയം വൈശ്യം ശൂദ്രം ചൈവ യഥാക്രമം ॥ 33.25 ॥

നിഹത്യ ബ്രാഹ്മണീം വിപ്രസ്ത്വഷ്ടവർഷം വ്രതം ചരേത് ।
രാജന്യാം വർഷഷട്കം തു വൈശ്യാം സംവത്സരത്രയം ॥ 33.26 ॥

വത്സരേണ വിശുദ്ധ്യേത ശൂദീം ഹത്വാ ദ്വിജോത്തമഃ ।
വൈശ്യാം ഹത്വാ ദ്വിജാതിസ്തു കിഞ്ചിദ് ദദ്യാദ് ദ്വിജാതയേ ॥ 33.27 ॥

അന്ത്യജാനാം വധേ ചൈവ കുര്യാച്ചാന്ദ്രായണം വ്രതം ।
പരാകേണാഥവാ ശുദ്ധിരിത്യാഹ ഭഗവാനജഃ ॥ 33.28 ॥

മണ്ഡൂകം നകുലം കാകം ബിഡാലം ഖരമൂഷകൗ ।
ശ്വാനം ഹത്വാ ദ്വിജഃ കുര്യാത് ഷോഡശാംശം വ്രതം തതഃ ॥ 33.29 ॥

പയഃ പിബേത് ത്രിരാത്രം തു ശ്വാനം ഹത്വാ ഹ്യയന്ത്രിതഃ ।
മാർജാരം വാഽഥ നകുലം യോജനം വാധ്വനോ വ്രജേത് ॥ 33.30 ॥

കൃച്ഛ്രം ദ്വാദശരാത്രം തു കുര്യാദശ്വവധേ ദ്വിജഃ ।
അർച്ചാം കാർഷ്ണായസീം ദദ്യാത് സർപം ഹത്വാ ദ്വിജോത്തമഃ ॥ 33.31 ॥

പലാലഭാരകം ഷണ്ഡേ സീസകം ചൈകമാഷകം ।
ധൃതകുംഭം വരാഹേ തു തിലദ്രോണം ച തിത്തിരേ ॥ 33.32 ॥

ശുകം ദ്വിഹായനം വത്സം ക്രൗഞ്ചം ഹത്വാ ത്രിഹായനം ।
ഹത്വാ ഹംസം ബലാകാം ച ബകം ബർഹിണമേവ ച ॥ 33.33 ॥

വാനരം ശ്യേനഭാസൗ ച സ്പർശയേദ് ബ്രാഹ്മണായ ഗാം ।
ക്രവ്യാദാംസ്തു മൃഗാൻ ഹത്വാ ധേനും ദദ്യാത് പയസ്വിനീം ॥ 33.34 ॥

അക്രവ്യാദാൻ വത്സതരീമുഷ്ട്രം ഹത്വാ തു കൃഷ്ണലം ।
കിഞ്ചിദ്ദേയന്തു വിപ്രായ ദദ്യാദസ്ഥിമതാം വധേ ॥ 33.35 ॥

അനസ്ഥ്നാം ചൈവ ഹിംസായാം പ്രാണായാമേന ശുധ്യതി ।
ഫലദാനാം തു വൃക്ഷാണാം ഛേദനേ ജപ്യമൃക്ഷതം ॥ 33.36 ॥

ഗുൽമവല്ലീലതാനാം തു പുഷ്പിതാനാം ച വീരുധാം ।
അന്യേഷാം ചൈവ വൃക്ഷാണാം സരസാനാം ച സർവശഃ ॥33.37 ॥

ഫലപുഷ്പോദ്ഭവാനാം ച ഘൃതപ്രാശോ വിശോധനം ।
ഹസ്തിനാം ച വധേ ദൃഷ്ടം തപ്തകൃച്ഛ്രം വിശോധനം ॥ 33.38 ॥

ചാന്ദ്രായണം പരാകം വാ ഗാം ഹത്വാ തു പ്രമാദതഃ ।
മതിപൂർവവധേ ചാസ്യാഃ പ്രായശ്ചിത്തം ന വിദ്യതേ ॥ 33.39 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ത്രയസ്ത്രിംശോഽധ്യായഃ ॥33 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ചതുസ്ത്രിംശത്തമോഽധ്യായഃ

വ്യാസ ഉവാച ।
മനുഷ്യാണാം തു ഹരണം കൃത്വാ സ്ത്രീണാം ഗൃഹസ്യ ച ।
വാപീകൂപജലാനാം ച ശുധ്യേച്ചാന്ദ്രായണേന തു ॥ 34.1 ॥

ദ്രവ്യാണാമൽപസാരാണാം സ്തേയം കൃത്വാഽന്യവേശ്മനഃ ।
ചരേത് സാന്തപനം കൃച്ഛ്രം തന്നിര്യാത്യാത്മശുദ്ധയേ ॥ 34.2 ॥

ധാന്യാന്നധനചൗര്യം തു കൃത്വാ കാമാദ് ദ്വിജോത്തമഃ ।
സ്വജാതീയഗൃഹാദേവ കൃച്ഛ്രാർദ്ധേന വിശുദ്ധ്യതി ॥ 34.3 ॥

ഭക്ഷ്യഭോജ്യോപഹരണേ യാനശയ്യാസനസ്യ ച ।
പുഷ്പമൂലഫലാനാം ച പഞ്ചഗവ്യം വിശോധനം ॥ 34.4 ॥

തൃണകാഷ്ഠദ്രുമാണാം ച ശുഷ്കാന്നസ്യ ഗുഡസ്യ ച ।
ചൈലചർമാമിഷാണാം ച ത്രിരാത്രം സ്യാദഭോജനം ॥ 34.5 ॥

മണിമുക്താപ്രവാലാനാം താമ്രസ്യ രജതസ്യ ച ।
അയഃ സ്കാന്തോപലാനാം ച ദ്വാദശാഹം കാണാശനം ॥ 34.6 ॥

കാർപാസകീടജോർണാനാം ദ്വിശഫൈകശഫസ്യ ച ।
പുഷ്പഗന്ധൗഷധീനാം ച പിബേച്ചൈവ ത്ര്യഹം പയഃ ॥ 34.7 ॥

നരമാംസാശനം കൃത്വാ ചാന്ദ്രായണമഥാചരേത് ।
കാകം ചൈവ തഥാ ശ്വാനം ജഗ്ധ്വാ ഹസ്തിനമേവ ച ॥ 34.8 ॥

വരാഹം കുക്കുടം ചാഥ തപ്തകൃച്ഛ്രേണ ശുധ്യതി ।
ക്രവ്യാദാനാം ച മാംസാനി പുരീഷം മൂത്രമേവ ച ॥ 34.9 ॥

ഗോഗോമായുകപീനാം ച തദേവ വ്രതമാചരേത് ।
ശിശുമാരം തഥാചാഷം മത്യമാംസം തഥൈവ ച ॥34.10 ॥

ഉപോഷ്യ ദ്വാദശാഹം തു കൂഷ്മാണ്ഡൈർജുഹുയാദ് ഘൃതം ।
നകുലോലൂകമാർജാരം ജഗ്ധ്വാ സാന്തപനം ചരേത് ॥ 34.11 ॥

ശ്വാപദോഷ്ട്രഖരാഞ്ജഗ്ധ്വാ തപ്തകൃച്ഛ്രേണ ശുദ്ധ്യതി ।
വ്രതവച്ചൈവ സംസ്കാരം പൂർവേണ വിധിനൈവ തു ॥ 34.12 ॥

ബകം ചൈവ ബലാകാഞ്ച ഹംസം കാരണ്ഡവം തഥാ ।
ചക്രവാകപലം ജഗ്ഘ്വാ ദ്വാദശാഹമഭോജനം ॥ 34.13 ॥

കപോതം ടിട്ടിഭാഞ്ചൈവ ശുകം സാരസമേവ ച ।
ഉലൂകം ജാലപാദം ച ജഗ്ധ്വാഽപ്യേതദ് വ്രതം ചരേത് ॥ 34.14 ॥

ശിശുമാരം തഥാ ചാഷം മത്സ്യമാംസം തഥൈവ ച ।
ജഗ്ധ്വാ ചൈവ കടാഹാരമേതദേവ ചരേദ് വ്രതം ॥ 34.15 ॥

കോകിലം ചൈവ മത്സ്യാംശ്ച മണ്ഡുകം ഭുജഗം തഥാ ।
ഗോമൂത്രയാവകാഹാരോ മാസേനൈകേന ശുദ്ധ്യതി ॥ 34.16 ॥

ജലേചരാംശ്ച ജലജാൻ പ്രണുദാനഥവിഷ്കിരാൻ ।
രക്തപാദാംസ്തഥാ ജഗ്ധ്വാ സപ്താഹം ചൈതദാചരേത് ॥ 34.17 ॥

ശുനോ മാംസം ശുഷ്കമാംസമാത്മാർഥം ച തഥാ കൃതം ।
ഭുക്ത്വാ മാസം ചരേദേതത് തത്പാപസ്യാപനുത്തയേ ॥ 34.18 ॥

വൃന്താകം ഭുസ്തൃണം ശിഗ്രും കുഭാണ്ഡം കരകം തഥാ ।
പ്രാജാപത്യം ചരേജ്ജഗ്ധ്വാ ഖഡ്ഗം കുംഭീകമേവ ച ॥ 34.19 ॥

പലാണ്ഡും ലശുനം ചൈവ ഭുക്ത്വാ ചാന്ദ്രായണം ചരേത് ।
നാലികാം തണ്ഡുലീയം ച പ്രാജാപത്യേന ശുദ്ധ്യതി ॥ 34.20 ॥

അശ്മാന്തകം തഥാ പോതം തപ്തകൃച്ഛ്രേണ ശുദ്ധ്യതി ।
പ്രാജാപത്യേന ശുദ്ധിഃ സ്യാത് കുസുംഭസ്യ ച ഭക്ഷണേ ॥ 34.21 ॥

അലാബു കിംശുകം ചൈവ ഭുക്ത്വാ ചൈതദ് വ്രതം ചരേത് ।
ഉദുംബരം ച കാമേന തപ്തകൃച്ഛ്രേണ ശുദ്ധ്യതി ॥

വൃഥാ കൃസരസംയാവം പായസാപൂപസങ്കുലം ।
ഭുക്ത്വാ ചൈവം വിധം ത്വന്നം ത്രിരാത്രേണ വിശുദ്ധ്യതി ॥

പീത്വാ ക്ഷീരാണ്യപേയാനി ബ്രഹ്മചാരീ സമാഹിതഃ ।
ഗോമൂത്രയാവകാഹാരോ മാസേനൈകേന ശുദ്ധ്യതി ॥

അനിർദശാഹം ഗോക്ഷീരം മാഹിഷം ചാജമേവ ച ।
സന്ധിന്യാശ്ച വിവത്സായാഃ പിബൻ ക്ഷീരമിദം ചരേത് ।
ഏതേഷാം ച വികാരാണി പീത്വാ മോഹേന വാ പുനഃ ॥ 34.22 ॥

ഗോമൂത്രയാവകാഹാരഃ സപ്തരാത്രേണ ശുദ്ധ്യതി ।
ഭുക്ത്വാ ചൈവ നവശ്രാദ്ധേ മൃതകേ സൂതകേ തഥാ ॥ 34.23 ॥

ചാന്ദ്രായണേന ശുദ്ധ്യേത ബ്രാഹ്മണസ്തു സമാഹിതഃ ।
യസ്യാഗ്നൗ ഹൂയതേ നിത്യമന്നസ്യാഗ്രം ന ദീയതേ ॥ 34.24 ॥

ചാന്ദ്രായണം ചരേത് സമ്യക് തസ്യാന്നപ്രാശനേ ദ്വിജഃ ।
അഭോജ്യാനാം തു സർവേഷാം ഭുക്ത്വാ ചാന്നമുപസ്കൃതം ॥ 34.25 ॥

അന്താവസായിനാം ചൈവ തപ്തകൃച്ഛ്രേണ ശുദ്ധ്യതി ॥

ചാണ്ഡാലാന്നം ദ്വിജോ ഭുക്ത്വാ സമ്യക് ചാന്ദ്രായണം ചരേത് ॥ 34.26 ॥

ബുദ്ധിപൂർവം തു കൃച്ഛ്രാബ്ദം പുനഃ സംസ്കാരമേവ ച ।
അസുരാമദ്യപാനേന കുര്യാച്ചാന്ദ്രായണവ്രതം ॥ 34.27 ॥

അഭോജ്യാന്നം തു ഭുക്ത്വാ ച പ്രാജാപത്യേന ശുദ്ധ്യതി ।
വിൺമൂത്രപ്രാശനം കൃത്വാ രേതസശ്ചൈതദാചരേത് ॥ 34.28 ॥

അനാദിഷ്ടേഷു ചൈകാഹം സർവത്ര തു യഥാർഥതഃ ।
വിഡ്വരാഹഖരോഷ്ട്രാണാം ഗോമായോഃ കപികാകയോഃ ॥ 34.29 ॥

പ്രാശ്യ മൂത്രപുരീഷാണി ദ്വിജശ്ചാന്ദ്രായണം ചരേത് ।
അജ്ഞാനാത് പ്രാശ്യ വിൺമൂത്രം സുരാസംസ്പൃഷ്ടമേവ ച ॥ 34.30 ॥

പുനഃ സംസ്കാരമർഹന്തി ത്രയോ വർണാ ദ്വിജാതയഃ ।
ക്രവ്യാദാം പക്ഷിണാം ചൈവ പ്രാശ്യ മൂത്രപുരീഷകം ॥ 34.31 ॥

മഹാസാന്തപനം മോഹാത് തഥാ കുര്യാദ് ദ്വിജോത്തമഃ ।
ഭാസമണ്ഡൂകകുരരേ വിഷ്കിരേ കൃച്ഛ്രമാചരേത് ॥ 34.32 ॥

പ്രാജാപത്യേന ശുദ്ധ്യേത ബ്രാഹാമണോച്ഛിഷ്ടഭോജനേ ।
ക്ഷത്രിയേ തപ്തകൃച്ഛ്രം സ്യാദ് വൈശ്യേ ചൈവാതികൃച്ഛ്രകം ॥ 34.33 ॥

ശൂദ്രോച്ഛിഷ്ടം ദ്വിജോ ഭുക്ത്വാ കുര്യാച്ചാന്ദ്രായണവ്രതം ।
സുരാഭാണ്ഡോദരേ വാരി പീത്വാ ചാന്ദ്രായണം ചരേത് ॥ 34.34 ॥

സമുച്ഛിഷ്ടം ദ്വിജോ ഭുക്ത്വാ ത്രിരാത്രേണ വിശുദ്ധ്യതി ।
ഗോമൂത്രയാവകാഹാരഃ പീതശേഷം ച വാ ഗവാം ॥ 34.35 ॥

അപോ മൂത്രപുരീഷാദ്യൈർദൂഷിതാഃ പ്രാശയേദ് യദാ ।
തദാ സാന്തപനം പ്രോക്തം വ്രതം പാപവിശോധനം ॥ 34.36 ॥

ചാണ്ഡാലകൂപഭാണ്ഡേഷു യദി ജ്ഞാനാത് പിബേജ്ജലം ।
ചരേത് സാന്തപനം കൃച്ഛ്രം ബ്രാഹ്മണഃ പാപശോധനം ॥ 34.37 ॥

ചാണ്ഡാലേന തു സംസ്പൃഷ്ടം പീത്വാ വാരി ദ്വിജോത്തമഃ ।
ത്രിരാത്രേണ വിശുദ്ധ്യേത പഞ്ചഗവ്യേന ചൈവ ഹി ॥ 34.38 ॥

മഹാപാതകിസംസ്പർശേ ഭുക്ത്വാ സ്നാത്വാ ദ്വിജോ യദി ।
ബുദ്ധിപൂർവം തു മൂഢാത്മാ തപ്തകൃച്ഛ്രം സമാചരേത് ॥ 34.39 ॥

സ്പൃഷ്ട്വാ മഹാപാതകിനം ചാണ്ഡാലം വാ രജസ്വലാം ।
പ്രമാദാദ് ഭോജനം കൃത്വാ ത്രിരാത്രേണ വിശുദ്ധ്യതി ॥ 34.40 ॥

സ്നാനാർഹോ യദി ഭുഞ്ജീത അഹോരാത്രേണ ശുദ്ധ്യതി ।
ബുദ്ധിപൂർവം തു കൃച്ഛ്രേണ ഭഗവാനാഹ പദ്മജഃ ॥ 34.41 ॥

ശുഷ്കപര്യുഷിതാദീനി ഗവാദിപ്രതിദൂഷിതാഃ ।
ഭുക്ത്വോപവാസം കുർവീത കൃച്ഛ്രപാദമഥാപി വാ ॥ 34.42 ॥

സംവത്സരാന്തേ കൃച്ഛ്രം തു ചരേദ് വിപ്രഃ പുനഃ പുനഃ ।
അജ്ഞാതഭുക്തശുദ്ധ്യർഥം ജ്ഞാതസ്യ തു വിശേഷതഃ ॥ 34.43 ॥

വ്രാത്യാനാം യജനം കൃത്വാ പരേഷാമന്ത്യകർമ ച ।
അഭിചാരമഹീനം ച ത്രിഭിഃ കൃച്ഛ്രൈർവിശുദ്ധ്യതി ॥ 34.44 ॥

ബ്രാഹ്മണാദിഹതാനാം തു കൃത്വാ ദാഹാദികാഃ ക്രിയാഃ ।
ഗോമൂത്രയാവകാഹാരഃ പ്രാജാപത്യേന ശുദ്ധ്യതി ॥ 34.45 ॥

തൈലാഭ്യക്തോഽഥവാ കുര്യാദ് യദി മൂത്രപുരീഷകേ ।
അഹോരാത്രേണ ശുദ്ധ്യേത ശ്മശ്രുകർമാണി മൈഥുനേ ॥ 34.46 ॥

ഏകാഹേന വിഹായാഗ്നിം പരിഹാര്യ ദ്വിജോത്തമഃ ।
ത്രിരാത്രേണ വിശദ്ധ്യേത ത്രിരാത്രാത് ഷഡഹം പുനഃ ॥ 34.47 ॥

ദശാഹം ദ്വാദശാഹം വാ പരിഹാര്യ പ്രമാദതഃ ।
കൃച്ഛ്രം ചാന്ദ്രായണം കുര്യാത് തത്പാപസ്യാപനുത്തയേ ॥ 34.48 ॥

പതിതാദ് ദ്രവ്യമാദായ തദുത്സർഗേണ ശുദ്ധ്യതി ।
ചരേത് സാന്തപനം കൃച്ഛ്രമിത്യാഹ ഭഗവാൻ മനുഃ ॥ 34.49 ॥

അനാശകാന്നിവൃത്താസ്തു പ്രവ്രജ്യാവസിതാസ്തഥാ ।
ചരേയുസ്ത്രീണി കൃച്ഛ്രാണി ത്രീണി ചാന്ദ്രായണാനി ച ॥ 34.50 ॥

പുനശ്ച ജാതകർമാദിസംസ്കാരൈഃ സംസ്കൃതാ ദ്വിജാഃ ।
ശുദ്ധ്യേയുസ്തദ് വ്രതം സമ്യക് ചരേയുർധർമവർദ്ധനാഃ ॥ 34.51 ॥

അനുപാസിതസന്ധ്യസ്തു തദഹര്യാവകേ വസേത് ।
അനശ്നൻ സംയതമനാ രാത്രൗ ചേദ് രാത്രിമേവ ഹി ॥ 34.52 ॥

അകൃത്വാ സമിദാധാനം ശുചിഃ സ്നാത്വാ സമാഹിതഃ ।
ഗായത്ര്യഷ്ടസഹസ്രസ്യ ജപ്യം കുര്യാദ് വിശുദ്ധയേ ॥ 34.53 ॥

ഉപവാസീ ചരേത് സന്ധ്യാം ഗൃഹസ്ഥോഽപി പ്രമാദതഃ ।
സ്നാത്വാ വിശുദ്ധ്യതേ സദ്യഃ പരിശ്രാന്തസ്തു സംയമാത് ॥ 34.54 ॥

വേദോദിതാനി നിത്യാനി കർമാണി ച വിലോപ്യ തു ।
സ്നാതകവ്രതലോപം തു കൃത്വാ ചോപവസേദ് ദിനം ॥ 34.55 ॥

സംവത്സരം ചരേത് കൃച്ഛ്രമന്യോത്സാദീ ദ്വിജോത്തമഃ ।
ചാന്ദ്രായണം ചരേദ് വ്രാത്യോ ഗോപ്രദാനേന ശുദ്ധ്യതി ॥ 34.56 ॥

നാസ്തിക്യം യദി കുർവീത പ്രാജാപത്യം ചരേദ് ദ്വിജഃ ।
ദേവദ്രോഹം ഗുരുദ്രോഹം തപ്തകൃച്ഛ്രേണ ശുദ്ധ്യതി ॥ 34.57 ॥

ഉഷ്ട്രയാനം സമാരുഹ്യ ഖരയാനം ച കാമതഃ ।
ത്രിരാത്രേണ വിശുദ്ധ്യേത് തു നഗ്നോ വാ പ്രവിശേജ്ജലം ॥ 34.58 ॥

ഷഷ്ഠാന്നകാലതാമാസം സംഹിതാജപ ഏവ ച ।
ഹോമാശ്ച ശാകലാ നിത്യമപാങ്ക്താനാം വിശോധനം ॥ 34.59 ॥

നീലം രക്തം വസിത്വാ ച ബ്രാഹ്മണോ വസ്ത്രമേവ ഹി ।
അഹോരാത്രോഷിതഃ സ്നാതഃ പഞ്ചഗവ്യേന ശുദ്ധ്യതി ॥ 34.60 ॥

വേദധർമപുരാണാനാം ചണ്ഡാലസ്യ തു ഭാഷണേ ।
ചാന്ദ്രായണേന ശുദ്ധിഃ സ്യാന്ന ഹ്യന്യാ തസ്യ നിഷ്കൃതിഃ ॥ 34.61 ॥

ഉദ്ബന്ധനാദിനിഹതം സംസ്പൃശ്യ ബ്രാഹ്മണഃ ക്വചിത് ।
ചാന്ദ്രായണേന ശുദ്ധിഃ സ്യാത് പ്രാജാപത്യേന വാ പുനഃ ॥ 34.62 ॥

ഉച്ഛിഷ്ടോ യദ്യനാചാന്തശ്ചാണ്ഡാലാദീൻ സ്പൃശേദ് ദ്വിജഃ ।
പ്രമാദാദ് വൈ ജപേത് സ്നാത്വാ ഗായത്ര്യഷ്ടസഹസ്രകം ॥ 34.63 ॥

ദ്രുപദാനാം ശതം വാപി ബ്രഹ്മചാരീ സമാഹിതഃ ।
ത്രിരാത്രോപോഷിതഃ സമ്യക് പഞ്ചഗവ്യേന ശുദ്ധ്യതി ॥ 34.64 ॥

ചണ്ഡാലപതിതാദീംസ്തു കാമാദ് യഃ സംസ്പൃശേദ് ദ്വിജഃ ।
ഉച്ഛിഷ്ടസ്തത്ര കുർവീത പ്രാജാപത്യം വിശുദ്ധയേ ॥ 34.65 ॥

ചാണ്ഡാലസൂതകശവാംസ്തഥാ നാരീം രജസ്വലാം ।
സ്പൃഷ്ട്വാ സ്നായാദ് വിശുദ്ധ്യർഥം തത്സ്പൃഷ്ടപതിതിതാസ്തഥാ ॥ 34.66 ॥

ചാണ്ഡാലസൂതകശവൈഃ സംസ്പൃഷ്ടം സംസ്പൃശേദ് യദി ।
പ്രമാദാത് തത ആചമ്യ ജപം കുര്യാത് സമാഹിതഃ ॥ 34.67 ॥

തത് സ്പൃഷ്ടസ്പർശിനം സ്പൃഷ്ട്വാ ബുദ്ധിപൂർവം ദ്വിജോത്തമഃ ।
ആചമേത് തദ് വിശുദ്ധ്യർഥം പ്രാഹ ദേവഃ പിതാമഹഃ ॥ 34.68 ॥

ഭുഞ്ജാനസ്യ തു വിപ്രസ്യ കദാചിത് സംസ്പൃശേത് യദി ।
കൃത്വാ ശൗചം തതഃ സ്നായാദുപോഷ്യ ജുഹുയാദ് വ്രതം ॥ 34.69 ॥

ചാണ്ഡാലാന്ത്യശവം സ്പൃഷ്ട്വാ കൃച്ഛ്രം കുര്യാദ് വിശുദ്ധയേ ।
സ്പൃഷ്ട്വാഽഭ്യക്തസ്ത്വസംസ്പൃശ്യമഹോരാത്രേണ ശുദ്ധ്യതി ॥ 34.70 ॥

സുരാം സ്പൃഷ്ട്വാ ദ്വിജഃ കുര്യാത് പ്രാണായാമത്രയം ശുചിഃ ।
പലാണ്ഡും ലശുനം ചൈവ ഘൃതം പ്രാശ്യ തതഃ ശുചിഃ ॥ 34.71 ॥

ബ്രാഹ്മണസ്തു ശുനാ ദഷ്ടസ്ത്ര്യഹം സായം പയഃ പിബേത് ।
നാഭേരൂർധ്വം തു ദഷ്ടസ്യ തദേവ ദ്വിഗുണം ഭവേത് ॥ 34.72 ॥

സ്യാദേതത് ത്രിഗുണം ബാഹ്വോർമൂർധ്നി ച സ്യാച്ചതുർഗുണം ।
സ്നാത്വാ ജപേദ് വാ സാവിത്രീം ശ്വഭിർദഷ്ടോ ദ്വിജോത്തമഃ ॥ 34.73 ॥

അനിർവർത്യ മഹായജ്ഞാൻ യോ ഭുങ്ക്തേ തു ദ്വിജോത്തമഃ ।
അനാതുരഃ സതി ധനേ കൃച്ഛ്രാർദ്ധേന സ ശുദ്ധ്യതി ॥ 34.74 ॥

ആഹിതാഗ്നിരുപസ്ഥാനം ന കുര്യാദ് യസ്തു പർവണി ।
ഋതൗ ന ഗച്ഛേദ് ഭാര്യാം വാ സോഽപി കൃച്ഛ്രാർദ്ധമാചരേത് ॥ 34.75 ॥

വിനാഽദ്ഭിരപ്സു നാപ്യാർത്തഃ ശരീരം സന്നിവേശ്യ ച ।
സചൈലോ ജലമാപ്ലുത്യ ഗാമാലഭ്യ വിശുദ്ധ്യതി ॥ 34.76 ॥

ബുദ്ധിപൂർവം ത്വഭ്യുദിതോ ജപേദന്തർജലേ ദ്വിജഃ ।
ഗായത്ര്യഷ്ടസഹസ്രം തു ത്ര്യഹം ചോപവസേദ് വ്രതീ ॥ 34.77 ॥

അനുഗമ്യേച്ഛയാ ശൂദ്രം പ്രേതീഭൂതം ദ്വിജോത്തമഃ ।
ഗായത്ര്യഷ്ടസഹസ്രം ച ജപ്യം കുര്യാന്നദീഷു ച ॥ 34.78 ॥

കൃത്വാ തു ശപഥം വിപ്രോ വിപ്രസ്യ വധസംയുതം ।
സചൈവ യാവകാന്നേന കുര്യാച്ചാന്ദ്രായണം വ്രതം ॥ 34.79 ॥

പങ്ക്ത്യാം വിഷമദാനം തു കൃത്വാ കൃച്ഛ്രേണ ശുദ്ധ്യതി ।
ഛായാം ശ്വപാകസ്യാരുഹ്യ സ്നാത്വാ സമ്പ്രാശയേദ് ഘൃതം ॥ 34.80 ॥

ഈക്ഷേദാദിത്യമശുചിർദൃഷ്ട്വാഗ്നിം ചന്ദ്രമേവ വാ ।
മാനുഷം ചാസ്ഥി സംസ്പൃശ്യ സ്നാനം കൃത്വാ വിശുദ്ധ്യതി ॥ 34.81 ॥

കൃത്വാ തു മിഥ്യാധ്യയനം ചരേദ് ഭൈക്ഷം തു വത്സരം ।
കൃതഘ്നോ ബ്രാഹ്മണഗൃഹേ പഞ്ച സംവത്സരം വ്രതീ ॥ 34.82 ॥

ഹുങ്കാരം ബ്രാഹ്മണസ്യോക്ത്വാ ത്വങ്കാരം ച ഗരീയസഃ ।
സ്നാത്വാഽനശ്നന്നഹഃ ശേഷം പ്രണിപത്യ പ്രസാദയേത് ॥ 34.83 ॥

താഡയിത്വാ തൃണേനാപി കണ്ഠം ബദ്ധ്വാപി വാസസാ ।
വിവാദേ വാപി നിർജിത്യ പ്രണിപത്യ പ്രസാദയേത് ॥ 34.84 ॥

അവഗൂര്യ ചരേത് കൃച്ഛ്രമതികൃച്ഛ്രം നിപാതനേ ।
കൃച്ഛ്രാതികൃച്ഛ്രൗ കുർവീത വിപ്രസ്യോത്പാദ്യ ശോണിതം ॥ 34.85 ॥

ഗുരോരാക്രോശമനൃതം കൃത്വാ കുര്യാദ് വിശോധനം ।
ഏകരാത്രം ത്രിരാത്രം വാ തത്പാപസ്യാപനുത്തയേ ॥ 34.86 ॥

ദേവർഷീണാമഭിമുഖം ഷ്ഠീവനാക്രോശനേ കൃതേ ।
ഉൽമുകേന ദഹേജ്ജിഹ്വാം ദാതവ്യം ച ഹിരണ്യകം ॥ 34.87 ॥

ദേവോദ്യാനേ തു യഃ കുര്യാന്മൂത്രോച്ചാരം സകൃദ് ദ്വിജഃ ।
ഛിന്ദ്യാച്ഛിശ്നം തു ശുദ്ധ്യർഥം ചരേച്ചാന്ദ്രായണം തു വാ ॥ 34.88 ॥

ദേവതായതനേ മൂത്രം കൃത്വാ മോഹാദ് ദ്വിജോത്തമഃ ।
ശിശ്നസ്യോത്കർത്തനം കൃത്വാ ചാന്ദ്രായണമഥാചരേത് ॥ 34.89 ॥

ദേവതാനാമൃഷീണാം ച ദേവാനാം ചൈവ കുത്സനം ।
കൃത്വാ സമ്യക് പ്രകുർവീത പ്രാജാപത്യം ദ്വിജോത്തമഃ ॥ 34.90 ॥

തൈസ്തു സംഭാഷണം കൃത്വാ സ്നാത്വാ ദേവാൻ സമർചയേത് ।
ദൃഷ്ട്വാ വീക്ഷേത ഭാസ്വന്തം സ്മൃത്വാ വിശേശ്വരം സ്മരേത് ॥ 34.91 ॥

യഃ സർവഭൂതാധിപതിം വിശ്വേശാനം വിനിന്ദതി ।
ന തസ്യ നിഷ്കൃതിഃ ശക്യാ കർത്തും വർഷശതൈരപി ॥ 34.92 ॥

ചാന്ദ്രായണം ചരേത് പൂർവം കൃച്ഛ്രം ചൈവാതികൃച്ഛ്രക് ।
പ്രപന്നഃ ശരണം ദേവം തസ്മാത് പാപാദ് വിമുച്യതേ ॥ 34.93 ॥

സർവസ്വദാനം വിധിവത് സർവപാപവിശോധന ।
ചാന്ദ്രായണം ചവിധിനാ കൃച്ഛ്രം ചൈവാതികൃച്ഛ്രകം ॥ 34.94 ॥

പുണ്യക്ഷേത്രാഭിഗമനം സർവപാപവിനാശന ।
അമാവസ്യാം തിഥിം പ്രാപ്യ യഃ സമാരാധയേച്ഛിവം ॥ 34.95 ॥

ബ്രാഹ്മണാൻ പൂജയിത്വാ തു സർവപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ ॥ 34.96 ॥

കൃഷ്ണാഷ്ടമ്യാം മഹാദേവം തഥാ കൃഷ്ണചതുർദശീം ।
സമ്പൂജ്യ ബ്രാഹ്മണമുഖേ സർവപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ ॥ 34.97 ॥

ത്രയോദശ്യാം തഥാ രാത്രൗ സോപഹാരം ത്രിലോചനം ।
ദൃഷ്ട്വേശം പ്രഥമേ യാമേ മുച്യതേ സർവപാതകൈഃ ॥ 34.98 ॥

ഉപോഷിതശ്ചതുർദശ്യാം കൃഷ്ണപക്ഷേ സമാഹ44തഃ ।
യമായ ധർമരാജായ മൃത്യവേ ചാന്തകായ ച ॥ 34.99 ॥

വൈവസ്വതായ കാലായ സർവപ്രഹരണായ ച ।
പ്രത്യേകം തിലസംയുക്താൻ ദദ്യാത് സപ്തോദകാഞ്ജലീൻ ॥ 34.100 ॥

സ്നാത്വാ ദദ്യാച്ച പൂർവാഹ്ണേ മുച്യതേ സർവപാതകൈഃ ।
ബ്രഹ്മചര്യമധഃ ശയ്യാമുപവാസം ദ്വിജാർചനം ॥ 34.101 ॥

വ്രതേഷ്വേതേഷു കുർവീത ശാന്തഃ സംയതമാനസഃ ।
അമാവസ്യായാം ബ്രഹ്മാണം സമുദ്ദിശ്യ പിതാമഹം ॥ 34.102 ॥

ബ്രാഹ്മണാംസ്ത്രീൻ സമഭ്യർച്യ മുച്യതേ സർവപാതകൈഃ ।
ഷഷ്ഠ്യാമുപോഷിതോ ദേവം ശുക്ലപക്ഷേ സമാഹിതഃ ॥ 34.103 ॥

സപ്തമ്യാമർചയേദ് ഭാനും മുച്യതേ സർവപാതകൈഃ ।
ഭരണ്യാം ച ചതുർഥ്യാം ച ശനൈശ്ചരദിനേ യമം ॥ 34.104 ॥

പൂജയേത് സപ്തജന്മോത്ഥൈർമുച്യതേ പാതകൈർനരഃ ॥

ഏകാദശ്യാം നിരാഹാരഃ സമഭ്യർച്യ ജനാർദനം ॥ 34.105 ॥

ദ്വാദശ്യാം ശുക്ലപക്ഷസ്യ മഹാപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ ।
തപോ ജപസ്തീർഥസേവാ ദേവബ്രാഹ്മണപൂജനം 344.106 ॥

ഗ്രഹണാദിഷു കാലേഷു മഹാപാതകശോധനം ।
യഃ സർവപാപയുക്തോഽപി പുണ്യതീർഥേഷു മാനവഃ ॥ 34.107 ॥

നിയമേന ത്യജേത് പ്രാണാൻ സ മുച്യേത് സർവപാതകൈഃ ।
ബ്രഹ്മഘ്നം വാ കൃതഘ്നം വാ മഹാപാതകദൂഷിതം ॥ 34.108 ॥

ഭർത്താരമുദ്ധരേന്നാരീ പ്രവിഷ്ടാ സഹ പാവകം ।
ഏതദേവ പരം സ്ത്രീണാം പ്രായശ്ചിത്തം വിദുർബുധാഃ ॥ 34.109 ॥

സർവപാപസമുദ്ഭൂതൗ നാത്ര കാര്യാ വിചാരണാ ।
പതിവ്രതാ തു യാ നാരീ ഭർതൃശുശ്രൂഷണോത്സുകാ ।
ന തസ്യാ വിദ്യതേ പാപമിഹ ലോകേ പരത്ര ച ॥ 34.110 ॥

പതിവ്രതാ ധർമരതാ ഭദ്രാണ്യേവ സഭേത് സദാ ।
നാസ്യാഃ പരാഭവം കർത്തും ശക്നോതീഹ ജനഃ ക്വചിത് ॥ 34.111 ॥

യഥാ രാമസ്യ സുഭഗാ സീതാ ത്രൈലോക്യവിശ്രുതാ ।
പത്നീ ദാശരഥേർദേവീ വിജിഗ്യേ രാക്ഷസേശ്വരം ॥ 34.112 ॥

രാമസ്യ ഭാര്യാം വിമലാം രാവണോ രാക്ഷസേശ്വരഃ ।
സീതാം വിശാലനയനാം ചകമേ കാലചോദിതഃ ॥ 34.113 ॥

ഗൃഹീത്വാ മായയാ വേഷം ചരന്തീം വിജനേ വനേ ।
സമാഹർത്തും മതിം ചക്രേ താപസഃ കില കാമിനീം ॥ 34.114 ॥

വിജ്ഞായ സാ ച തദ്ഭാവം സ്മൃത്വാ ദാശരഥിം പതിം ।
ജഗാമ ശരണം വഹ്നിമാവസഥ്യം ശുചിസ്മിതഃ ॥ 34.115 ॥

ഉപതസ്ഥേ മഹായോഗം സർവദോഷവിനാശനം ।
കൃതാഞ്ജലീ രാമപത്നീ ശാക്ഷാത് പതിമിവാച്യുതം ॥ 34.116 ॥

നമസ്യാമി മഹായോഗം കൃതാന്തം ഗഹനം പരം ।
ദാഹകം സർവഭൂതാനാമീശാനം കാലരൂപിണം ॥ 34.117 ॥

നമസ്യേ പാവകം ദേവം ശാശ്വതം വിശ്വതോമുഖം ।
യോഗനം കൃത്തിവസനം ഭൂതേശം പരമമ്പദം ॥34.118 ॥

ആത്മാനം ദീപ്തവപുഷം സർവഭൂതഹൃദീ സ്ഥിതം ।
തം പ്രപദ്യേ ജഗന്മൂർത്തിം പ്രഭവം സർവതേജസാം ।
മഹായോഗേശ്വരം വഹ്നിമാദിത്യം പരമേഷ്ഠിനം ॥ 34.119 ॥

പ്രപദ്യേ ശരണം രുദ്രം മഹാഗ്രാസം ത്രിശൂലിനം ।
കാലാഗ്നിം യോഗിനാമീശം ഭോഗമോക്ഷഫലപ്രദം ॥ 34.120 ॥

പ്രപദ്യേ ത്വാം വിരൂപാക്ഷം ഭുർഭുവഃ സ്വഃ സ്വരൂപിണം ।
ഹിരണ്യമയേ ഗൃഹേ ഗുപ്തം മഹാന്തമമിതൗജസം ॥ 34.121 ॥

വൈശ്വാനരം പ്രപദ്യേഽഹം സർവഭൂതേഷ്വവസ്ഥിതം ।
ഹവ്യകവ്യവഹം ദേവം പ്രപദ്യേ വഹ്നിമീശ്വരം ॥ 34.122 ॥

പ്രപദ്യേ തത്പരം തത്ത്വം വരേണ്യം സവിതുഃ ശിവം ।
ഭാർഗവാഗ്നിപരം ജ്യോതിഃ രക്ഷ മാം ഹവ്യവാഹന ॥ 34.123 ॥

ഇതി വഹ്ന്യഷ്ടകം ജപ്ത്വാ രാമപത്നീ യശസ്വിനീ ।
ധ്യായന്തീ മനസാ തസ്ഥൗ രാമമുന്മീലിതേക്ഷണാ ॥ 34.124 ॥

അഥാവസഥ്യാദ് ഭഗവാൻ ഹവ്യവാഹോ മഹേശ്വരഃ ।
ആവിരാസീത് സുദീപ്താത്മാ തേജസാ നിർദഹന്നിവ ॥ 34.125 ॥

സൃഷ്ട്വാ മായാമയീം സീതാം സ രാവണവധേപ്സയാ ।
സീതാമാദായ ധർമിഷ്ഠാം പാവകോഽന്തരധീയത ॥ 34.126 ॥

താം ദൃഷ്ട്വാ താദൃശീം സീതാം രാവണോ രാക്ഷസേശ്വരഃ ।
സമാദായ യയൗ ലങ്കാം സാഗരാന്തരസംസ്ഥിതാം ॥ 34.127 ॥

കൃത്വാഽഥ രാവണവധം രാമോ ലക്ഷ്മണസംയുതഃ ।
സമാദായാഭവത് സീതാം ശങ്കാകുലിതമാനസഃ ॥ 34.128 ॥

സാ പ്രത്യയായ ഭൂതാനാം സീതാ മായാമയീ പുനഃ ।
വിവേശ പാവകം ദീപ്തം ദദാഹ ജ്വലനോഽപി താം ॥ 34.129 ॥

ദഗ്ധ്വാ മായാമയീം സീതാം ഭഗവാനുഗ്രദീധിതിഃ ।
രാമായാദർശയത് സീതാം പാവകോഽഭൂത് സുരപ്രിയഃ ॥ 34.130 ॥

പ്രഗൃഹ്യ ഭർത്തുശ്ചരണൗ കരാഭ്യാം സാ സുമധ്യമാ ।
ചകാര പ്രണതിം ഭൂമൗ രാമായ ജനകാത്മജാ ॥ 34.131 ॥

ദൃഷ്ട്വാ ഹൃഷ്ടമനാ രാമോ വിസ്മയാകുലലോചനഃ ।
നനാമ വഹ്നിം സിരസാ തോഷയാമാസ രാഘവഃ ॥ 34.132 ॥

ഉവാച വഹ്നിർഭഗവാൻ കിമേഷാ വരവർണിനീ ।
ദഗ്ധാ ഭഗവതാ പൂർവം ദൃഷ്ടാ മത്പാർശ്വമാഗതാ ॥ 34.133 ॥

തമാഹ ദേവോ ലോകാനാം ദാഹകോ ഹവ്യവാഹനഃ ।
യഥാവൃത്തം ദാശരഥിം ഭൂതാനാമേവ സന്നിധൗ ॥ 34.134 ॥

ഇയം സാ മിഥിലേശേന പാർവതീം രുദ്രവല്ലഭാം ।
ആരാധ്യ ലബ്ധ്വാ തപസാ ദേവ്യാശ്ചാത്യന്തവല്ലഭാ ॥ 34.135 ॥

ഭർത്തുഃ ശുശ്രൂഷണോപേതാ സുശീലേയം പതിവ്രതാ ।
ഭവാനീപാർശ്വമാനീതാ മയാ രാവണകാമിതാ ॥ 34.136 ॥

യാ നീതാ രാക്ഷസേശേന സീതാ ഭഗവതാഹൃതാ ।
മയാ മായാമയീ സൃഷ്ടാ രാവണസ്യ വധായ സാ ॥ 34.137 ॥

തദർഥം ഭവതാ ദുഷ്ടോ രാവണോ രാക്ഷസേശ്വരഃ ।
മയോപസംഹൃതാ ചൈവ ഹതോ ലോകവിനാശനം ॥ 34.138 ॥

ഗൃഹാണ വിമലാമേനാം ജാനകീം വചനാന്മമ ।
പശ്യ നാരായണം ദേവം സ്വാത്മാനം പ്രഭവാവ്യയം ॥ 34.139 ॥

ഇത്യുക്ത്വാ ഭഗവാംശ്ചണ്ഡോ വിശ്ചാർചിർവിശ്വതോമുഖഃ ।
മാനിതോ രാഘവേണാഗ്നിർഭൂതൈശ്ചാന്തരധീയത ॥ 34.140 ॥

ഏതത് പതിവ്രതാനാം വൈം മാഹാത്മ്യം കഥിതം മയാ ।
സ്ത്രീണാം സർവാഘശമനം പ്രായശ്ചിത്തമിദം സ്മൃതം ॥ 34.141 ॥

അശേഷപാപയുക്തസ്തു പുരുഷോഽപി സുസംയതഃ ।
സ്വദേഹം പുണ്യതീർഥേഷു ത്യക്ത്വാ മുച്യേത കിൽബിഷാത് ॥ 34.142 ॥

പൃഥിവ്യാം സർവതീർഥേഷു സ്നാത്വാ പുണ്യേഷു വാ ദ്വിജഃ ।
മുച്യതേ പാതകൈഃ സർവൈഃ സമസ്തൈരപി പൂരുഷഃ ॥ 34.143 ॥

വ്യാസ ഉവാച ।
ഇത്യേഷ മാനവോ ധർമോ യുഷ്മാകം കഥിതോ മയാ ।
മഹേശാരാധനാർഥായ ജ്ഞാനയോഗം ച ശാശ്വതം ॥ 34.144 ॥

യോഽനേന വിധിനാ യുക്തോ ജ്ഞാനയോഗം സമാചരേത് ।
സ പശ്യതി മഹാദേവം നാന്യഃ കൽപശതൈരപി ॥ 34.145 ॥

സ്ഥാപയേദ് യഃ പരം ധർമം ജ്ഞാനം തത്പാരമേശ്വരം ।
ന തസ്മാദധികോ ലോകേ സ യോഗീ പരമോ മതഃ ॥ 34.146 ॥

യ സംസ്ഥാപയിതും ശക്തോ ന കുര്യാന്മോഹിതോ ജനഃ ।
സ യോഗയുക്തോഽപി മുനിർനാത്യർഥം ഭഗവത്പ്രിയഃ ॥ 34.147 ॥

തസ്മാത് സദൈവ ദാതവ്യം ബ്രാഹ്മണേഷു വിശേഷതഃ ।
ധർമയുക്തേഷു ശാന്തേഷു ശ്രദ്ധയാ ചാന്വിതേഷു വൈ ॥ 34.148 ॥

യഃ പഠേദ് ഭവതാം നിത്യം സംവാദം മമ ചൈവ ഹി ।
സർവപാപവിനിർമുക്തോ ഗച്ഛേത പരമാം ഗതിം ॥ 34.149 ॥

ശ്രാദ്ധേ വാ ദൈവികേ കാര്യേ ബ്രാഹ്മണാനാം ച സന്നിധൗ ।
പഠേത നിത്യം സുമനാഃ ശ്രോതവ്യം ച ദ്വിജാതിഭിഃ ॥ 34.150 ॥

യോഽർഥം വിചാര്യ യുക്താത്മാ ശ്രാവയേദ് ബ്രാഹ്മണാൻ ശുചീൻ ।
സ ദോഷകഞ്ചുകം ത്യക്ത്വാ യാതി ദേവം മഹേശ്വരം ॥ 34.151 ॥

ഏതാവദുക്ത്വാ ഭഗവാൻ വ്യാസഃ സത്യവതീസുതഃ ।
സമാശ്വാസ്യ മുനീൻ സൂതം ജഗാമ ച യഥാഗതം ॥ 34.152 ॥

ഇതീ ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ത്രയസ്ത്രിശോഽധ്യായഃ ॥34 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ പഞ്ചത്രിംശത്തമോഽധ്യായഃ

ഋഷയ ഊചുഃ ।
തീർഥാനി യാനി ലോകേഽസ്മിൻ വിശ്രുതാനി മാഹന്തി ച ।
താനി ത്വം കഥയാസ്മാകം രോമഹർഷണ സാമ്പ്രതം ॥ 35.1 ॥

രോമഹർഷണ ഉവാ ।
ശൃണുധ്വം കഥയിഷ്യേഽഹം തീർഥാനി വിവിധാനി ച ।
കഥിതാനി പുരാണേഷു മുനിഭിർബ്രഹ്മവാദിഭിഃ ॥ 35.2 ॥

യത്ര സ്നാനം ജപോ ഹോമഃ ശ്രാദ്ധദാനാദികം കൃതം ।
ഏകൈകശോ മുനിശ്രേഷ്ഠാഃ പുനാത്യാസപ്തമം കുലം ॥ 35.3 ॥

പഞ്ചയോജനവിസ്തീർണം ബ്രഹ്മണഃ പരമേഷ്ഠിനഃ ।
പ്രയാഗം പ്രഥിതം തീർഥം തസ്യ മാഹാത്മ്യമീരിതം ॥ 35.4 ॥

അന്യച്ച തീർഥപ്രവരം കുരൂണാം ദേവവന്ദിതം ।
ഋഷീണാമാശ്രമൈർജുഷ്ടം സർവപാപവിശോധനം ॥ 35.5 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ വിശുദ്ധാത്മാ ദംഭമാത്സര്യവർജിതഃ ।
ദദാതി യത്കിഞ്ചിദപി പുനാത്യുഭയതഃ കുലം ॥ 35.6 ॥

ഗയാതീർഥം പരം ഗുഹ്യം പിതൄണാം ചാതി ദുർല്ലഭം ।
കൃത്വാ പിണ്ഡപ്രദാനം തു ന ഭൂയോ ജായതേ നരഃ ॥ 35.7 ॥

സകൃദ് ഗയാഭിഗമനം കൃത്വാ പിണ്ഡം ദദാതി യഃ ।
താരിതാഃ പിതരസ്തേന യാസ്യന്തി പരമാം ഗതിം ॥ 35.8 ॥

തത്ര ലോകഹിതാർഥായ രുദ്രേണ പരമാത്മനാ ।
ശിലാതലേ പദം ന്യസ്തം തത്ര പിതൄൻ പ്രസാദയേത് ॥ 35.9 ॥

ഗയാഽഭിഗമനം കർത്തും യഃ ശക്തോ നാഭിഗച്ഛതി ।
ശോചന്തി പിതരസ്തം വൈ വൃഥാ തസ്യ പരിശ്രമഃ ॥ 35.10 ॥

ഗായന്തി പിതരോ ഗാഥാഃ കീർത്തയന്തി മഹർഷയഃ ।
ഗയാംയാസ്യതിയഃ കശ്ചിത് സോഽസ്മാൻ സന്താരയിഷ്യതി ॥ 35.11 ॥

യദി സ്യാത് പാതകോപേതഃ സ്വധർമപരിവർജിതഃ ।
ഗയാം യാസ്യതി വംശ്യോ യഃ സോഽസ്മാൻ സന്താരയിഷ്യതി ॥ 35.12 ॥

ഏഷ്ടവ്യാ ബഹവഃ പുത്രാഃ ശീലവന്തോ ഗുണാന്വിതാഃ ।
തേഷാം തു സമവേതാനാം യദ്യേകോഽപി ഗയാം വ്രജേത് ॥ 35.13 ॥

തസ്മാത് സർവപ്രയത്നേന ബ്രാഹ്മണസ്തു വിശേഷതഃ ।
പ്രദദ്യാദ് വിധിവത് പിണ്ഡാൻ ഗയാം ഗത്വാ സമാഹിതഃ ॥ 35.14 ॥

ഗധന്യാസ്തു ഖലു തേ മർത്യാ ഗയായാം പിണ്ഡദായിനഃ ।
കുലാന്യുഭയതഃ സപ്ത സമുദ്ധൃത്യാപ്നുയുഃ പരം ॥ 35.15 ॥

അന്യച്ച തീർഥപ്രവരം സിദ്ധാവാസമുദാഹൃതം ।
പ്രഭാസമിതി വിഖ്യാതം യത്രാസ്തേ ഭഗവാൻ ഭവഃ ॥ 35.16 ॥

തത്ര സ്നാനം തപഃ ശ്രാദ്ധം ബ്രാഹ്മണാനാം ച പൂജനം ।
കൃത്വാ ലോകമവാപ്നോതി ബ്രഹ്മണോഽക്ഷയ്യമുത്തമം ॥ 35.17 ॥

തീർഥം ത്രൈയംബകം നാമ സർവദേവനമസ്കൃതം ।
പൂജയിത്വാ തത്ര രുദ്രം ജ്യോതിഷ്ടോമഫലം ലഭേത് ॥ 35.18 ॥

സുവർണാക്ഷം മഹാദേവം സമഭ്യർച്യ കപർദിനം ।
ബ്രാഹ്മണാൻ പൂജയിത്വാ തു ഗാണപത്യം ലഭേദ് ധ്രുവം ॥ 35.19 ॥

സോമേശ്വരം തീർഥവരം രുദ്രസ്യ പരമേഷ്ഠിനഃ ।
സർവവ്യാധിഹരം പുണ്യം രുദ്രസാലോക്യകാരണം ॥ 35.20 ॥

തീർഥാനാം പരമം തീർഥം വിജയം നാമ ശോഭനം ।
തത്ര ലിംഗം മഹേശസ്യ വിജയം നാമ വിശ്രുതം ॥ 35.21 ॥

ഷൺമാസനിയതാഹാരോ ബ്രഹ്മചാരീ സമാഹിതഃ ।
ഉഷിത്വാ തത്ര വിപ്രേന്ദ്രാ യാസ്യന്തി പരമം പദം ॥ 35.22 ॥

അന്യച്ച തീർഥപ്രവരം പൂർവദേശേഷു ശോഭനം ।
ഏകാന്തം ദേവദേവസ്യ ഗാണപത്യഫലപ്രദം ॥ 35.23 ॥

ദത്ത്വാത്ര ശിവഭക്താനാം കിഞ്ചിച്ഛശ്വന്മഹീം ശുഭാം ।
സാർവഭൗമോ ഭവേദ് രാജാ മുമുക്ഷുർമോക്ഷമാപ്നുയാത് ॥ 35.24 ॥

മഹാനദീജലം പുണ്യം സർവപാപവിനാശനം ।
ഗ്രഹണേ സമുപസ്പൃശ്യ മുച്യതേ സർവപാതകൈഃ ॥ 35.25 ॥

അന്യാ ച വിരജാ നാമ നദീ ത്രൈലോക്യവിശ്രുതാ ।
തസ്യാം സ്നാത്വാ നരോ വിപ്രാ ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ॥ 35.26 ॥

തീർഥം നാരായണസ്യാന്യന്നാമ്നാ തു പുരുഷോത്തമം ।
തത്ര നാരായണഃ ശ്രീമാനാസ്തേ പരമപൂരുഷഃ ॥ 35.27 ॥

പൂജയിത്വാ പരം വിഷ്ണും സ്നാത്വാ തത്ര ദ്വിജോത്തമഃ ।
ബ്രാഹ്മണാൻ പൂജയിത്വാ തു വിഷ്ണുലോകമവാപ്നുയാത് ॥ 35.28 ॥

തീർഥാനാം പരമം തീർഥം ഗോകർണം നാമ വിശ്രുതം ।
സർവപാപഹരം ശംഭോർനിവാസഃ പരമേഷ്ഠിനഃ ॥ 35.29 ॥

ദൃഷ്ട്വാ ലിംംഗം തു ദേവസ്യ ഗോകർണേശ്വരമുത്തമം ।
ഈപ്സിതാഁല്ലഭതേ കാമാൻ രുദ്രസ്യ ദയിതോ ഭവേത് ॥ 35.30 ॥

ഉത്തരം ചാപി ഗോകർണം ലിംഗം ദേവസ്യ ശൂലിനഃ ।
മഹാദേവം അർചയിത്വാ ശിവസായുജ്യമാപ്നുയാത് ॥ 35.31 ॥

തത്ര ദേവോ മഹാദേവഃ സ്ഥാണുരിത്യഭിവിശ്രുതഃ ।
തം ദൃഷ്ട്വാ സർവപാപേഭ്യോ മുച്യതേ തത്ക്ഷണാന്നരഃ ॥ 35.32 ॥

അന്യത് കുബ്ജാമ്രമതുലം സ്ഥാനം വിഷ്ണോർമഹാത്മനഃ ।
സമ്പൂജ്യ പുരുഷം വിഷ്ണും ശ്വേതദ്വീപേ മഹീയതേ ॥ 35.33 ॥

യത്ര നാരായണോ ദേവോ രുദ്രേണ ത്രിപുരാരിണാ ।
കൃത്വാ യജ്ഞസ്യ മഥനം ദക്ഷസ്യ തു വിസർജിതഃ ॥ 35.34 ॥

സമന്താദ് യോജനം ക്ഷേത്രം സിദ്ധർഷിഗണവന്ദിതം ।
പുണ്യമായതനം വിഷ്ണോസ്തത്രാസ്തേ പുരുഷോത്തമഃ ॥ 35.35 ॥

അന്യത് കോകാമുഖേ വിഷ്ണോസ്തീർഥമദ്ഭുതകർമണഃ ।
മൃതോഽത്ര പാതകൈർമുക്തോ വിഷ്ണുസാരൂപ്യമാപ്നുയാത് ॥ 35.36 ॥

ശാലഗ്രാമം മഹാതീർഥം വിഷ്ണോഃ പ്രീതിവിവർധനം ।
പ്രാണാംസ്തത്ര നരസ്ത്യക്ത്വാ ഹൃഷീകേഷം പ്രപശ്യതി ॥ 35.37 ॥

അശ്വതീർഥമിതി ഖ്യാതം സിദ്ധാവാസം സുപാവനം ।
ആസ്തേ ഹയശിരാ നിത്യം തത്ര നാരായണഃ സ്വയം ॥ 35.38 ॥

തീർഥം ത്രൈലോക്യവിഖ്യാതം സിദ്ദവാസം സുശോബനം ।
തത്രാസ്തി പുണ്യദം തീർഥം ബ്രഹ്മണഃ പരമേഷ്ടിനഃ ॥35.39 ॥

പുഷ്കരം സർവപാപഘ്നം മൃതാനാം ബ്രഹ്മലോകദം ।
മനസാ സംസ്മരേദ് യസ്തു പുഷ്കരം വൈ ദ്വിജോത്തമഃ ॥ 35.40 ॥

പൂയതേ പാതകൈഃ സർവൈഃ ശക്രേണ സഹ മോദതേ ।
തത്ര ദേവാഃ സഗന്ധർവാഃ സയക്ഷോരഗരാക്ഷസാഃ ॥ 35.41 ॥

ഉപാസതേ സിദ്ധസംഘാ ബ്രഹ്മാണം പദ്മസംഭവം ।
തത്ര സ്നാത്വാ ഭവേച്ഛുദ്ധോ ബ്രഹ്മാണം പരമേഷ്ഠിനം ॥35.42 ॥

പൂജയിത്വാ ദ്വിജവരം ബ്രഹ്മാണം സമ്പ്രപഷ്യതി ।
തത്രാഭിഗമ്യ ദേവേശം പുരുഹൂതമനിന്ദിതം ॥ 35.43 ॥

സുരൂപോ ജായതേ മർത്യഃ സർവാൻ കാമാനവാപ്നുയാത് ।
സപ്തസാരസ്വതം തീർഥം ബ്രഹ്മാദ്യൈഃ സേവിതം പരം ॥ 35.44 ॥

പൂജയിത്വാ തത്ര രുദ്രമശ്വമേധഫലം ലഭേത് ।
യത്ര മങ്കണകോ രുദ്രം പ്രപന്നഃ പരമേശ്വരം ॥ 35.45 ॥

ആരാധയാമാസ ശിവം തപസാ ഗോവൃഷധ്വജം ।
പ്രജജ്വാലാഥ തപസാ മുനിർമങ്കണകസ്തദാ ॥ 35.46 ॥

നനർത്ത ഹർഷവേഗേന ജ്ഞാത്വാ രുദ്രം സമാഗതം ।
തം പ്രാഹ ഭഗവാൻ രുദ്രഃ കിമർഥം നർതിതം ത്വയാ ॥ 35.47 ॥

ദൃഷ്ട്വാഽപി ദേവമീശാനം നൃത്യതി സ്മ പുനഃ പുനഃ ।
സോഽന്വീക്ഷ്യ ഭഗവാനീശഃ സഗർവം ഗർവശാന്തയേ ॥ 35.48 ॥

സ്വകം ദേഹം വിദാര്യാസ്മൈ ഭസ്മരാശിമദർശയത് ।
പശ്യേമം മച്ഛരീരോത്ഥം ഭസ്മരാശിം ദ്വിജോത്തമ ॥ 35.49 ॥

മാഹാത്മ്യമേതത് തപസസ്ത്വാദൃശോഽന്യോഽപി വിദ്യതേ ।
യത് സഗർവം ഹി ഭവതാ നർതിതം മുനിപുംഗവ ॥ 35.50 ॥

ന യുക്തം താപസസ്യൈതത് ത്വത്തോഽപ്യത്രാധികോ ഹ്യഹം ।
ഇത്യാഭാഷ്യ മുനിശ്രേഷ്ഠം സ രുദ്രഃ കില വിശ്വദൃക് ॥ 35.51 ॥

ആസ്ഥായ പരമം ഭാവം നനർത്ത ജഗതോ ഹരഃ ।
സഹസ്രശീർഷാ ഭൂത്വാ സഹസ്രാക്ഷഃ സഹസ്രപാത് ॥ 35.52 ॥

ദംഷ്ട്രാകരാലവദനോ ജ്വാലാമാലീ ഭയങ്കരഃ ।
സോഽന്വപശ്യദഥേഷസ്യ പാർശ്വേ തസ്യ ത്രിശൂലിനഃ ॥ 35.53 ॥

വിശാലലോചനമേകാം ദേവീം ചാരുവിലാസിനീം ।
സൂര്യായുതസമപ്രഖ്യാം പ്രസന്നവദനാം ശിവാം ॥ 35.54 ॥

സസ്മിതം പ്രേക്ഷ്യ വിശ്വേശം തിഷ്ഠന്തമമിതദ്യുതിം ।
ദൃഷ്ട്വാ സന്ത്രസ്തഹൃദയോ വേപമാനോ മുനീശ്വരഃ ॥ 35.55 ॥

നനാമ ശിരസാ രുദ്രം രുദ്രാധ്യായം ജപൻ വശീ ।
പ്രസന്നോ ഭഗവാനീശസ്ത്ര്യംബകോ ഭക്തവത്സലഃ ॥ 35.56 ॥

പൂർവവേഷം സ ജഗ്രാഹ ദേവീ ചാന്തർഹിതാഽഭവത് ।
ആലിംഗ്യ ഭക്തം പ്രണതം ദേവദേവഃ സ്വയംശിവഃ ॥ 35.57 ॥

ന ഭേതവ്യം ത്വയാ വത്സ പ്രാഹ കിം തേ ദദാമ്യഹം ।
പ്രണമ്യ മൂർധ്നാ ഗിരിശം ഹരം ത്രിപുരസൂദനം ॥ 35.58 ॥

വിജ്ഞാപയാമാസ തദാ ഹൃഷ്ടഃ പ്രഷ്ടുമനാ മുനിഃ ।
നമോഽസ്തു തേ മഹാദേവ മഹേശ്വര നമോഽസ്തു തേ ॥ 35.59 ॥

കിമേതദ് ഭഗവദ്രൂപം സുഘോരം വിശ്വതോമുഖം ।
കാ ച സാ ഭഗവത്പാർശ്വേ രാജമാനാ വ്യവസ്ഥിതാ ॥ 35.60 ॥

അന്തർഹിതേവ ച സഹസാ സർവമിച്ഛാമി വേദിതും ।
ഇത്യുക്തേ വ്യാജഹാരേശസ്തദാ മങ്കണകം ഹരഃ ॥ 35.61 ॥

മഹേശഃ സ്വാത്മനോ യോഗം ദേവീം ച ത്രിപുരാനലഃ ।
അഹം സഹസ്രനയനഃ സർവാത്മാ സർവതോമുഖഃ ॥ 35.62 ॥

ദാഹകഃ സർവപാപാനാം കാലഃ കാലകരോ ഹരഃ ।
മയൈവ പ്രേര്യതേ കൃത്സ്നം ചേതനാചേതനാത്മകം ॥ 35.63 ॥

സോഽന്തര്യാമീ സ പുരുഷോ ഹ്യഹം വൈ പുരുഷോത്തമഃ ।
തസ്യ സാ പരമാ മായാ പ്രകൃതിസ്ത്രിഗുണാത്മികാ ॥ 35.64 ॥

പ്രോച്യതേ മുനിർഭിശക്തിർജഗദ്യോനിഃ സനാതനീ ।
സ ഏഷ മായയാ വിശ്വം വ്യാമോഹയതി വിശ്വവിത് ॥ 35.65 ॥

നാരായണഃ പരോഽവ്യക്തോ മായാരൂപ ഇതി ശ്രുതിഃ ।
ഏവമേതജ്ജഗത് സർവം സർവദാ സ്ഥാപയാമ്യഹം ॥ 35.66 ॥

യോജയാമി പ്രകൃത്യാഽഹം പുരുഷം പഞ്ചവിംശകം ।
തഥാ വൈ സംഗതോ ദേവഃ കൂടസ്ഥഃ സർവഗോഽമലഃ ॥ 35.67 ॥

സൃജത്യശേഷമേവേദം സ്വമൂർത്തേഃ പ്രകൃതേരജഃ ॥

സ ദേവോ ഭഗവാൻ ബ്രഹ്മാ വിശ്വരൂപഃ പിതാമഹഃ ॥ 35.68 ॥

തവൈതത് കഥിതം സമ്യക് സ്രഷ്ട്വൃത്വം പരമാത്മനഃ ।
ഏകോഽഹം ഭഗവാൻ കലോ ഹ്യനാദിശ്ചാന്തകൃദ് വിഭുഃ ॥ 35.69 ॥

സമാസ്ഥായ പരം ഭാവം പ്രോക്തോ രുദ്രോ മനീഷിഭിഃ ।
മമ വൈ സാഽപരാ ശക്തിർദേവീ വിദ്യേതി വിശ്രുതാ ॥ 35.70 ॥

ദൃഷ്ടാ ഹി ഭവതാ നൂനം വിദ്യാദേഹസ്ത്വഹം തതഃ ।
ഏവമേതാനി തത്ത്വാനി പ്രധാനപുരുഷേശ്വരാഃ ॥ 35.71 ॥

വിഷ്ണുർബ്രഹ്മാ ച ഭഗവാൻ രുദ്രഃ കാല ഇതി ശ്രുതിഃ ।
ത്രയമേതദനാദ്യന്തം ബ്രഹ്മണ്യേവ വ്യവസ്ഥിതം ॥ 35.72 ॥

തദാത്മകം തദവ്യക്തം തദക്ഷരമിതി ശ്രുതിഃ ।
ആത്മാനന്ദപരം തത്ത്വം ചിന്മാത്രം പരമം പദം ॥ 35.73 ॥

ആകാശം നിഷ്കലം ബ്രഹ്മ തസ്മാദന്യന്ന വിദ്യതേ ।
ഏവം വിജ്ഞായ ഭവതാ ഭക്തിയോഗാശ്രയേണ തു ॥ 35.74 ॥

സമ്പൂജ്യോ വന്ദനീയോഽഹം തതസ്തം പശ്യ ശാശ്വതം ।
ഏതാവദുക്ത്വാ ഭഗവാഞ്ജഗാമാദർശനം ഹരഃ ॥ 35.75 ॥

തത്രൈവ ഭക്തിയോഗേന രുദ്രാമാരാധയന്മുനിഃ ।
ഏതത് പവിത്രമതുലം തീർഥം ബ്രഹ്മർഷിസേവിതം ।
സംസേവ്യ ബ്രാഹ്മണോ വിദ്വാൻ മുച്യതേ സർവപാതകൈഃ ॥ 35.76 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
പഞ്ചത്രിംശോഽധ്യായഃ ॥35 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ഷഡ്ത്രിംശത്തമോഽധ്യായഃ

സൂത ഉവാച ।
അന്യത് പവിത്രം വിപുലം തീർഥം ത്രൈലോക്യവിശ്രുതം ।
രുദ്രകോടിരിതി ഖ്യാതം രുദ്രസ്യ പരമേഷ്ഠിനഃ ॥ 36.1 ॥

പുരാ പുണ്യതമേ കാലേ ദേവദർശനതത്പരാഃ ।
കോടിബ്രഹ്മർഷയോ ദാന്താസ്തം ദേശമഗമൻ പരം ॥ 36.2 ॥

അഹം ദ്രക്ഷ്യാമി ഗിരിശം പൂർവമേവ പിനാകിനം ।
അന്യോഽന്യം ഭക്തിയുക്താനാം വ്യാഘാതോ ജായതേ കില ॥ 36.3 ॥

തേഷാം ഭക്തിം തദാ ദൃഷ്ട്വാ ഗിരിശോ യോഗിനാം ഗുരുഃ ।
കോടിരൂപോഽഭവദ് രുദ്രോ രുദ്രകോടിസ്തതഃ സ്മൃതഃ ॥ 36.4 ॥

തേ സ്മ സർവേ മഹാദേവം ഹരം ഗിരിഗുഹാശയം ।
പശ്യന്തഃ പാർവതീനാഥം ഹൃഷ്ടപുഷ്ടധിയോഽഭവൻ ॥ 36.5 ॥

അനാദ്യന്തം മഹാദേവം പൂർവമേവാഹമീശ്വരം ।
ദൃഷ്ടവാനിതി ഭക്ത്യാ തേ രുദ്രന്യസ്തധിയോഽഭവൻ ॥ 36.6 ॥

അഥാന്തരിക്ഷേ വിമലം പശ്യന്തി സ്മ മഹത്തരം ।
ജ്യോതിസ്തത്രൈവ തേ സർവേഽഭിലഷന്തഃ പരം പദം ॥ 36.7 ॥

ഏതത് സ്വദേശാധ്യുഷിതം തീർഥം പുണ്യതമം ശുഭം ।
ദൃഷ്ട്വാ രുദ്രം സമഭ്യർച്യ രുദ്രസാമീപ്യമാപ്നുയാത് ॥ 36.8 ॥

അന്യച്ച തീർഥപ്രവരം നാമ്നാ മധുവനം സ്മൃതം ।
തത്ര ഗത്വാ നിയമവാനിന്ദ്രസ്യാർദ്ധാസനം ലഭേത് ॥ 36.9 ॥

അഥാന്യാ പുഷ്പനഗരീ ദേശഃ പുണ്യതമഃ ശുഭഃ ।
തത്ര ഗത്വാ പിതൄൻ പൂജ്യ കുലാനാം താരയേച്ഛതം ॥ 36.10 ॥

കാലഞ്ജരം മഹാതീർഥം രുദ്രലോകേ മഹേശ്വരഃ ।
കാലഞ്ജരം ഭവന്ദേവോ യത്ര ഭക്തപ്രിയോ ഹരഃ ॥ 36.11 ॥

ശ്വേതോ നാമ ശിവേ ഭക്തോ രാജർഷിപ്രവരഃ പുരാ ।
തദാശീസ്തന്നമസ്കാരൈഃ പൂജയാമാസ ശൂലിനം ॥ 36.12 ॥

സംസ്ഥാപ്യ വിധിനാ ലിംഗം ഭക്തിയോഗപുരഃ സരഃ ।
ജജാപ രുദ്രമനിശം തത്ര സംന്യസ്തമാനസഃ ॥ 36.13 ॥

സിതം കലോജിനം ദീപ്തം ശൂലമാദായ ഭീഷണം ।
നേതുമഭ്യാഗതോ ദേശം സ രാജാ യത്ര തിഷ്ഠതി ॥ 36.14 ॥

വീക്ഷ്യ രാജാ ഭയാവിഷ്ടഃ ശൂലഹസ്തം സമാഗതം ।
കാലം കാലകരം ഘോരം ഭീഷണം ചണ്ഡദീപിതം ॥ 36.15 ॥

ഉബാഭ്യാമഥ ഹസ്താഭ്യാം സ്പൃട്വാഽസൗ ലിംഗമൈശ്വരം ।
നനാമ ശിരസാ രുദ്രം ജജാപ ശതരുദ്രിയം ॥ 36.16 ॥

ജപന്തമാഹ രാജാനം നമന്തം മനസാ ഭവം ।
ഏഹ്യേഹീതി പുരഃ സ്ഥിത്വാ കൃതാന്തഃ പ്രഹസന്നിവ ॥ 36.17 ॥

തമുവാച ഭയാവിഷ്ടോ രാജാ രുദ്രപരായണഃ ।
ഏകമീശാർചനരതം വിഹായാന്യന്നിഷൂദയ ॥ 36.18 ॥

ഇത്യുക്തവന്തം ഭഗവാനബ്രവീദ് ഭീതമാനസം ।
രുദ്രാർചനരതോ വാഽന്യോ മദ്വശേ കോ ന തിഷ്ഠതി ॥ 36.19 ॥

ഏവമുക്ത്വാ സ രാജാനം കാലോ ലോകപ്രകാലനഃ ।
ബബന്ധ പാശൈ രാജാഽപി ജജാപ ശതരുദ്രിയം ॥ 36.20 ॥

അഥാന്തരിക്ഷേ വിമലം ദീപ്യമാനന്തേജോരാശിം ഭൂതഭർത്തുഃ പുരാണം ।
ജ്വാലാമാലാസംവൃതം വ്യാപ്യ വിശ്വം പ്രാദുർഭൂതം സംസ്ഥിതം സന്ദദർശ ॥ 36.21 ॥

തന്മധ്യേഽസൗ പുരുഷം രുക്മവർണം ദേവ്യാ ദേവം ചന്ദ്രലേഖോജ്ജ്വലാംഗം ।
തേജോരൂപം പശ്യതി സ്മാതിഹൃഷ്ടോ മേനേ ചാത്മാനമപ്യാഗച്ഛതീതി ॥ 36.22 ॥

ആഗച്ഛന്തം നാതിദൂരേഽഥ ദൃഷ്ട്വാകാലോ രുദ്രം ദേവദേവ്യാ മഹേശം ।
വ്യപേതഭീരഖിലേശൈകനാഥംരാജർഷിസ്തം നേതുമഭ്യാജഗാമ ॥ 36.23 ॥

ആലോക്യാസൗ ഭഗവാനുഗ്രകർമാദേവോ രുദ്രോ ഭൂതഭർത്താ പുരാണഃ ।
ഏവം ഭക്തം സത്വരം മാം സ്മരന്തം ദേഹീതീമം കാലരൂപം മമേതി ॥ 36.24 ॥

ശ്രുത്വാ വാഖ്യം ഗോപതേരുദ്രഭാവഃ കാലാത്മാഽസൗ മന്യമാനഃ സ്വഭാവം ।
ബദ്ധ്വാ ഭക്തം പുനരേവാഽഥ പാശൈഃ രുദ്രോ രൗദ്രമഭിദുദ്രാവ വേഗാത് ॥ 36.25 ॥

പ്രേക്ഷ്യായാന്തം ശൈലപുത്രീമഥേശഃ സോഽന്വീക്ഷ്യാന്തേ വിശ്വമായാവിധിജ്ഞഃ ।
സാവജ്ഞം വൈ വാമപാദേന കാലന്ത്വേതസ്യൈനം പശ്യതോ വ്യാജഘാന ॥ 36.26 ॥

മമാര സോഽതിഭീഷണോ മഹേശപാദഘാതിതഃ ।
രരാജ ദേവതാപതിഃ സഹോമയാ പിനാകധൃക് ॥ 36.27 ॥

നിരീക്ഷ്യ ദേവമീശ്വരം പ്രഹൃഷ്ടമാനസോ ഹരം ।
നനാമ സാംബമവ്യയം സ രാജപുംഗവസ്തദാ ॥ 36.28 ॥

നമോ ഭവായ ഹേതവേ ഹരായ വിശ്വസംഭവേ ।
നമഃ ശിവായ ധീമതേ നമോഽപവർഗദായിനേ ॥ 36.29 ॥

നമോ നമോ നമോ നമോ മഹാവിഭൂതയേ നമഃ ।
വിഭാഗഹീനരൂപിണേ നമോ നരാധിപായ തേ ॥ 36.30 ॥

നമോഽസ്തു തേ ഗണേശ്വര പ്രപന്നദുഃഖനാശന ।
അനാദിനിത്യഭൂതയേ വരാഹശൃംഗധാരിണേ ॥ 36.31 ॥

നമോ വൃഷധ്വജായ തേ കപാലമാലിനേ നമഃ ।
നമോ മഹാനടായ തേ ശിവായ ശങ്കരായ തേ ॥ 36.32 ॥

അഥാനുഗൃഹ്യ ശങ്കരഃ പ്രണാമതത്പരം നൃപം ।
സ്വഗാണപത്യമവ്യയം സരൂപതാമഥോ ദദൗ ॥ 36.33 ॥

സഹോമയാ സപാർഷദഃ സരാജപുംഗവോ ഹരഃ ।
മുനീശസിദ്ധവന്ദിതഃ ക്ഷണാദദൃശ്യതാമഗാത് ॥ 36.34 ॥

കാലേ മഹേശാഭിഹതേ ലോകനാഥഃ പിതാമഹഃ ।
അയാചത വരം രുദ്രം സജീവോഽയം ഭവത്വിതി ॥ 36.35 ॥

നാസ്തി കശ്ചിദപീശാന ദോഷലേശോ വൃഷധ്വജ ।
കൃതാന്തസ്യൈവ ഭവതാ തത്കാര്യേ വിനിയോജിതഃ ॥ 36.36 ॥

സ ദേവദേവവചനാദ് ദേവദേവേശ്വരോ ഹരഃ ।
തഥാസ്ത്വിത്യാഹ വിശ്വാത്മാ സോഽപി താദൃഗ്വിധോഽഭവത് ॥ 36.37 ॥

ഇത്യേതത് പരമം തീർഥം കാലഞ്ജരമിതി ശ്രുതം ।
ഗത്വാഽഭ്യർച്യ മഹാദേവം ഗാണപത്യം സ വിന്ദതി ॥ 36.38 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ഷട്ത്രിംശോഽധ്യായഃ ॥36 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ സപ്തത്രിംശത്തമോഽധ്യായഃ

സൂത ഉവാച ।
ഇദമന്യത് പരം സ്ഥാനം ഗുഹ്യാദ് ഗുഹ്യതമം മഹത് ।
മഹാദേവസ്യ ദേവസ്യ മഹാലയമിതി ശ്രുതം ॥ 37.1 ॥

തത്ര ദേവാദിദേവേന രുദ്രേണ ത്രിപുരാരിണാ ।
ശിലാതലേ പദം ന്യസ്തം നാസ്തികാനാം നിദർശനം ॥ 37.2 ॥

തത്ര പാശുപതാഃ ശാന്താ ഭസ്മോദ്ധൂലിതവിഗ്രഹാഃ ।
ഉപാസതേ മഹാദേവം വേദാധ്യയനതത്പരാഃ ॥ 37.3 ॥

സ്നാത്വാ തത്ര പദം ശാർവം ദൃഷ്ട്വാ ഭക്തിപുരഃ സരം ।
നമസ്കൃത്വാഽഥ ശിരസാ രുദ്രസാമീപ്യമാപ്നുയാത് ॥ 37.4 ॥

അന്യച്ച ദേവദേവസ്യ സ്ഥാനം ശംഭോർമഹാത്മനഃ ।
കേദാരമിതി വിഖ്യാതം സിദ്ധാനാമാലയം ശുഭം ॥ 37.5 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ മഹാദേവമഭ്യർച്യ വൃഷകേതനം ।
പീത്വാ ചൈവോദകം ശുദ്ധം ഗാണപത്യമവാപ്നുയാത് ॥ 37.6 ॥

ശ്രാദ്ധദാനാദികം കൃത്വാ ഹ്യക്ഷ്യം ലഭതേ ഫലം ।
ദ്വിജാതിപ്രവരൈർജുഷ്ടം യോഗിഭിർജ്ജിതമാനസൈഃ ॥ 37.7 ॥

തീർഥം പ്ലക്ഷാവതരണം സർവപാപവിനാശനം ।
തത്രാഭ്യർച്യ ശ്രീനിവാസം വിഷ്ണുലോകേ മഹീയതേ ॥ 37.8 ॥

അന്യച്ച മഗധാരണ്യം സർവലോകഗതിപ്രദം ।
അക്ഷയം വിന്ദതേ സ്വർഗം തത്ര ഗത്വാ ദ്വിജോത്തമഃ ॥ 37.9 ॥

തീർഥം കനഖലം പുണ്യം മഹാപാതകനാശനം ।
യത്ര ദേവേന രുദ്രേണ യജ്ഞോ ദക്ഷസ്യ നാശിതഃ ॥ 37.10 ॥

തത്ര ഗംഗാമുപസ്പൃശ്യ ശുചിർഭാവസമന്വിതഃ ।
മുച്യതേ സർവപാപൈസ്തു ബ്രഹ്മലോകം ലഭേന്മൃതഃ ॥ 37.11 ॥

മഹാതീർഥമിതി ഖ്യാതം പുണ്യം നാരായണപ്രിയം ।
തത്രാഭ്യർച്യ ഹൃഷീകേശം ശ്വേതദ്വീപം സഗച്ഛതി ॥ 37.12 ॥

അന്യച്ച തീർഥപ്രവരം നാമ്നാ ശ്രീപർവതം ശുഭം ।
തത്ര പ്രാണാൻ പരിത്യജ്യ രുദ്രസ്യ ദയിതോ ഭവേത് ॥ 37.13 ॥

തത്ര സന്നിഹിതോ രുദ്രോ ദേവ്യാ സഹ മഹേശ്വരഃ ।
സ്നാനപിണ്ഡാദികം തത്ര കൃതമക്ഷയ്യമുത്തമം ॥ 37.14 ॥

ഗോദാവരീ നദീ പുണ്യാ സർവപാപവിനാശനീ ।
തത്ര സ്നാത്വാ പിതൄൻ ദേവാംസ്തർപയിത്വാ യഥാവിധി ॥ 37.15 ॥

സർവപാപവിശുദ്ധാത്മാ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത് ।
പവിത്രസലിലാ പുണ്യാ കാവേരീ വിപുലാ നദീ ॥ 37.16 ॥

തസ്യാം സ്നാത്വോദകം കൃത്വാ മുച്യതേ സർവപാതകൈഃ ।
ത്രിരാത്രോപോഷിതേനാഥ ഏകരാത്രോഷിതേന വാ ॥ 37.17 ॥

ദ്വിജാതീനാം തു കഥിതം തീർഥാനാമിഹ സേവനം ।
യസ്യ വാങ്മനസീ ശുദ്ധേ ഹസ്തപാദൗ ച സംസ്ഥിതൗ ॥ 37.18 ॥

അലോലുപോ ബ്രഹ്മചാരീ തീർഥാനാം ഫലമാപ്നുയാത് ।
സ്വാമിതീർഥം മഹാതീർഥം ത്രിഷു ലോകേഷു വിശ്രുതം ॥ 37.19 ॥

തത്ര സന്നിഹിതോ നിത്യം സ്കന്ദോഽമരനമസ്കൃതഃ ।
സ്നാത്വാ കുമാരധാരായാം കൃത്വാ ദേവാദിതർപണം ॥ 37.20 ॥

ആരാധ്യ ഷൺമുഖം ദേവം സ്കന്ദേന സഹ മോദതേ ।
നദീ ത്രൈലോക്യവിഖ്യാതാ താമ്രപർണോതി നാമതഃ ॥ 37.21 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ പിതൄൻ ഭക്ത്യാ തർപയിത്വാ യഥാവിധി ।
പാപകർതൄനപി പിതൄസ്താരയേന്നാത്ര സംശയഃ ॥ 37.22 ॥

ചന്ദ്രതീർഥമിതി ഖ്യാതം കാവേര്യാഃ പ്രഭവേഽക്ഷയം ।
തീർഥേ തത്രഭവേദ്ധത്തം മൃതാനാം സ്വർഗതിർധ്രുവാ ॥ 37.23 ॥

വിന്ധ്യപാദേ പ്രപശ്യന്തി ദേവദേവം സദാശിവം ।
ഭക്ത്യാ യേ തേ ന പശ്യന്തി യമസ്യ സദനം ദ്വിജാഃ ॥ 37.24 ॥

ദേവികായാം വൃഷോ നാമ തീർഥം സിദ്ധനിഷേവിതം ।
തത്ര സ്നാത്വോദകം ദത്വാ യോഗസിദ്ധിം ച വിന്ദതി ॥ 37.25 ॥

ദശാശ്വമേധികം തീർഥം സർവപാപവിനാശകം ।
ദശാനാമശ്വമേധാനാം തത്രാപ്നോതി ഫലം നരഃ ॥ 37.26 ॥

പുണ്ഡരീകം മഹാതീർഥം ബ്രാഹ്മണൈരുപസേവിതം ।
തത്രാഭിഗമ്യ യുക്താത്മാ പുണ്ഡരീകഫലം ലഭേത് ॥ 37.27 ॥

തീർഥേഭ്യഃ പരമം തീർഥം ബ്രഹ്മതീർഥമിതി ശ്രുതം ।
ബ്രഹ്മാണമർചയിത്വാ തു ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ॥ 33.28 ॥

സരസ്വത്യാ വിനശനം പ്ലക്ഷപ്രസ്രവണം ശുഭം ।
വ്യാസതീർഥം പരം തീർഥം മൈനാകം ച നഗോത്തമം ॥ 37.29 ॥

യമുനാപ്രഭവം ചൈവ സർവപാപവിനാശനം ।
പിതൄണാം ദുഹിതാ ദേവീ ഗന്ധകാലീതി വിശ്രുതാ ॥ 37.30 ॥

തസ്യാം സ്നാത്വാ ദിവം യാതി മൃതോ ജാതിസ്മരോ ഭവേത് ।
കുബേരതുംഗം പാപഘ്നം സിദ്ധചാരണസേവിതം ॥ 37.31 ॥

പ്രാണാംസ്തത്ര പരിത്യജ്യ കുബേരാനുചരോ ഭവേത് ।
ഉമാതുംഗമിതി ഖ്യാതം യത്ര സാ രുദ്രവല്ലഭാ ॥ 37.32 ॥

തത്രാഭ്യർച്യ മഹാദേവീം ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത് ।
ഭൃഗുതുംഗേ തപസ്തപ്തം ശ്രാദ്ധം ദാനം തഥാ കൃതം ॥ 37.33 ॥

കുലാന്യുഭയതഃ സപ്ത പുനാതീതി മതിർമമ ।
കാശ്യപസ്യ മഹാതീർഥം കാലസർപിരിതി ശ്രുതം ॥ 37.34 ॥

തത്ര ശ്രാദ്ധാനി ദേയാനി നിത്യം പാപക്ഷയേച്ഛയാ ।
ദശാർണായാം തഥാ ദാനം ശ്രാദ്ധം ഹോമസ്തപോ ജപഃ ॥37.35 ॥

അക്ഷയം ചാവ്യയം ചൈവ കൃതം ഭവതി സർവദാ ।
തീർഥം ദ്വിജാതിഭിർജുഷ്ടം നാമ്നാ വൈ കുരുജാംഗലം ॥ 37.36 ॥

ദത്ത്വാ തു ദാനം വിധിവദ് ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ।
വൈതരണ്യാം മഹാതീർഥേ സ്വർണവേദ്യാം തഥൈവ ച ॥ 37.37 ॥

ധർമപൃഷ്ഠേ ച സരസി ബ്രഹ്മണഃ പരമേ ശുഭേ ।
ഭരതസ്യാശ്രമേ പുണ്യേ പുണ്യേ ശ്രാദ്ധവടേ ശുഭേ ॥ 37.38 ।
മഹാഹ്രദേ ച കൗശിക്യാം ദത്തം ഭവതി ചാക്ഷയം ।
മുണ്ഡപൃഷ്ഠേ പദം ന്യസ്തം മഹാദേവേന ധീമതാ ॥ 37.39 ॥

ഹിതായ സർവഭൂതാനാം നാസ്തികാനാം നിദർശനം ।
അൽപേനാപി തു കാലേന നരോ ധർമപരായണഃ ॥37.40 ॥

പാപ്മാനമുത്സൃജത്യാശു ജീർണാം ത്വചമിവോരഗഃ ।
നാമ്നാ കനകനന്ദേതി തീർഥം ത്രൈലോക്യവിശ്രുതം ॥ 37.41 ॥

ഉദീച്യാം മുഞ്ജപൃഷ്ഠസ്യ ബ്രഹ്മർഷിഗണസേവിതം ।
തത്ര സ്നാത്വാ ദിവം യാന്തി സശരീരാ ദ്വിജാതയഃ ॥ 37.42 ॥

ദത്തം ചാപി സദാ ശ്രാദ്ധമക്ഷയം സമുദാഹൃതം ।
ഋണൈസ്ത്രിഭിർനരഃ സ്നാത്വാ മുച്യതേ ക്ഷീണകൽമഷഃ ॥ 37.43 ॥

മാനസേ സരസി സ്നാത്വാ ശക്രസ്യാർദ്ധാസനം ലഭേത് ।
ഉത്തരം മാനസം ഗത്വാ സിദ്ധിം പ്രാപ്നോത്യനുത്തമാം ॥ 37.44 ॥

തസ്മാന്നിർവർത്തയേച്ഛ്രാദ്ധം യഥാശക്തി യഥാബലം ।
കാമാൻ സലഭതേ ദിവ്യാൻ മോക്ഷോപായം ച വിന്ദതി ॥ 37.45 ॥

പർവതോ ഹിമവാന്നാമ നാനാധാതുവിഭൂഷിതഃ ।
യോജനാനാം സഹസ്രാണി സാശീതിസ്ത്വായതോ ഗിരിഃ ॥ 37.46 ॥

സിദ്ധചാരണസങ്കീർണാ ദേവർഷിഗണസേവിതഃ ।
തത്ര പുഷ്കരിണീ രമ്യാ സുഷുമ്നാ നാമ നാമതഃ ॥ 37.47 ॥

തത്ര ഗത്വാ ദ്വിജോ വിദ്വാൻ ബ്രഹ്മഹത്യാം വിമുഞ്ചതി ।
ശ്രാദ്ധം ഭവതി ചാക്ഷയ്യം തത്ര ദത്തം മഹോദയം ॥ 37.48 ॥

താരയേച്ച പിതൄൻ സമ്യഗ് ദശ പൂർവാൻ ദശാപരാൻ ।
സർവത്ര ഹിമവാൻ പുണ്യോ ഗംഗാ പുണ്യാ സമന്തതഃ ॥ 37.49 ॥

നദ്യഃ സമുദ്രഗാഃ പുണ്യാഃ സമുദ്രശ്ച വിശേഷതഃ ।
ബദര്യാശ്രമമാസാദ്യ മുച്യതേ കലികൽബിഷാത് ॥37.50 ॥

തത്ര നാരായണോ ദേവോ നരേണാസ്തേ സനാതനഃ ।
അക്ഷയം തത്ര ദാനം സ്യാത് ജപ്യം വാഽപി തഥാവിധം ॥ 37.51 ॥

മഹാദേവപ്രിയം തീർഥം പാവനം തദ് വിശേഷതഃ ।
താരയേച്ച പിതൄൻ സർവാൻ ദത്ത്വാ ശ്രാദ്ധം സമാഹിതഃ ॥ 37.52 ॥

ദേവദാരുവനം പുണ്യം സിദ്ധഗന്ധർവസേവിതം ।
മഹാദേവേന ദേവേന തത്ര ദത്തം മഹദ് വരം ॥ 37.53 ॥

മോഹയിത്വാ മുനീൻ സർവാൻ സമസ്തൈഃ സമ്പ്രപൂജിതഃ ।
പ്രസന്നോ ഭഗവാനീശോ മുനീന്ദ്രാൻ പ്രാഹ ഭാവിതാൻ ॥ 37.54 ॥

ഇഹാശ്രമവരേ രമ്യേ നിവസിഷ്യഥ സർവദാ ।
മദ്ഭാവനാസമായുക്താസ്തതഃ സിദ്ധിമവാപ്സ്യഥ ॥ 37.55 ॥

യേഽത്ര മാമർചയന്തീഹ ലോകേ ധർമപരാ ജനാഃ ।
തേഷാം ദദാമി പരമം ഗാണപത്യം ഹി ശാശ്വതം ॥ 37.56 ॥

അത്ര നിത്യം വസിഷ്യാമി സഹ നാരായണേന ച ।
പ്രാണാനിഹ നരസ്ത്യക്ത്വാ ന ഭൂയോ ജന്മ വിന്ദതി ॥ 37.57 ॥

സംസ്മരന്തി ച യേ തീർഥം ദേശാന്തരഗതാ ജനാഃ ।
തേഷാം ച സർവപാപാനി നാശയാമി ദ്വിജോത്തമാഃ ॥ 37.58 ॥

ശ്രാദ്ധം ദാനം തപോ ഹോമഃ പിണ്ഡനിർവപണം തഥാ ।
ധ്യാനം ജപശ്ച നിയമഃ സർവമത്രാക്ഷയം കൃതം ॥ 37.59 ॥

തസ്മാത് സർവപ്രയത്നേന ദ്രഷ്ടവ്യം ഹി ദ്വിജാതിഭിഃ ॥

ദേവദാരുവനം പുണ്യം മഹാദേവനിഷേവിതം ॥ 37.60 ॥

യത്രേസ്വരോ മഹാദേവോ വിഷ്ണുർവാ പുരുഷോത്തമഃ ।
തത്ര സന്നിഹിതാ ഗംഗാതീർഥാന്യായതനാനി ച ॥ 37.61 ॥

ഇതീ ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
സപ്തത്രിംശോഽധ്യായഃ ॥37 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ അഷ്ടത്രിംശത്തമോഽധ്യായഃ

ഋഷയ ഊചുഃ ।
കഥം ദാരുവനം പ്രാപ്തോ ഭഗവാൻ ഗോവൃഷധ്വജഃ ।
മോഹയാമാസ വിപ്രേന്ദ്രാൻ സൂത വക്തുമിഹാർഹസി ॥ 38.1 ॥

സൂത ഉവാച ।
പുരാ ദാരുവനേ രമ്യേ ദേവസിദ്ധനിഷേവിതേ ।
സപുത്രദാരതനയാസ്തപശ്ചേരുഃ സഹസ്രശഃ ॥ 38.2 ॥

പ്രവൃത്തം വിവിധം കർമ പ്രകുർവാണാ യഥാവിധി ।
യജന്തി വിവിധൈര്യജ്ഞൈസ്തപന്തി ച മഹർഷയഃ ॥ 38.3 ॥

തേഷാം പ്രവൃത്തിവിന്യസ്തചേതസാമഥ ശൂലധൃക് ।
വ്യാഖ്യാപയൻ സ മഹാദോഷം യയൗ ദാരുവനം ഹരഃ ॥ 38.4 ॥

കൃത്വാ വിശ്വഗുരും വിഷ്ണും പാർശ്വേ ദേവോ മഹേശ്വരഃ ।
യയൗ നിവൃത്തവിജ്ഞാനസ്ഥാപനാർഥം ച ശങ്കരഃ ॥ 38.5 ॥

ആസ്ഥായ വിപുലഞ്ചൈഷ ജനം വിംശതിവത്സരം ।
ലീലാലസോ മഹാബാഹുഃ പീനാംഗശ്ചാരുലോചനഃ ॥ 38.6 ॥

ചാമീകരവപുഃ ശ്രീമാൻ പൂർണചന്ദ്രനിഭാനനഃ ।
മത്തമാതംഗഗാമനോ ദിഗ്വാസാ ജഗദീശ്വരഃ ॥ 38.7 ॥

കുശേശയമയീം മാലാം സർവരത്നൈരലങ്കൃതാം ।
ദധാനോ ഭഗവാനീശഃ സമാഗച്ഛതി സസ്മിതഃ ॥ 38.8 ॥

യോഽനന്തഃ പുരുഷോ യോനിർലോകാനാമവ്യയോ ഹരിഃ ।
സ്ത്രീവേഷം വിഷ്ണുരാസ്ഥായ സോഽനുഗച്ഛതി ശൂലിനം ॥ 38.9 ॥

സമ്പൂർണചന്ദ്രവദനം പീനോന്നതപയോധരം ।
ശുചിസ്മിതം സുപ്രസന്നം രണന്നുപുരകദ്വയം ॥ 38.10 ॥

സുപീതവസനം ദിവ്യം ശ്യാമലം ചാരുലോചനം ।
ഉദാരഹംസചലനം വിലാസി സുമനോഹരം ॥ 38.11 ॥

ഏവം സ ഭഗവാനീശോ ദേവദാരുവനേ ഹരഃ ।
ചചാര ഹരിണാ സാർദ്ധം മായയാ മോഹയൻ ജഗത് ॥ 38.12 ॥

ദൃഷ്ട്വാ ചരന്തം വിശ്വേശം തത്ര തത്ര പിനാകിനം ।
മായയാ മോഹിതാ നാര്യോ ദേവദേവം സമന്വയുഃ ॥ 38.13 ॥

വിസ്ത്രസ്തവസ്ത്രാഭരണാസ്ത്യക്ത്വാ ലജ്ജാം പതിവ്രതാഃ ।
സഹൈവ തേന കാമാർത്താ വിലാസിന്യശ്ചരന്തിഹി ॥ 38.14 ॥

ഋഷീണാം പുത്രകാ യേ സ്യുര്യുവാനോ ജിതമാനസാഃ ।
അന്വഗച്ഛൻ ഹൃഷീകേശം സർവേ കാമപ്രപീഡിതാഃ ॥ 38.15 ॥

ഗായന്തി നൃത്യന്തി വിലാസയുക്താ
നാരീഗണാ നായികമേകമീശം ।
ദൃഷ്ട്വാ സപത്നീകമതീവകാന്ത-
മിച്ഛന്ത്യഥാലിംഗനമാചരന്തി ॥ 38.16 ॥

പാർശ്വേ നിപേതുഃ സ്മിതമാചരന്തി
ഗായന്തി ഗീതാനി മുനീശപുത്രാഃ ।
ആലോക്യ പദ്മാപതിമാദിദേവം
ഭ്രൂഭംഗമന്യേ വിചരന്തി തേന ॥ 38.17 ॥

ആസാമഥൈഷാമപി വാസുദേവോ
മായീ മുരാരിർമനസി പ്രവിഷ്ടഃ ।
കരോതി ഭോഗാൻ മനസി പ്രവൃത്തിം
മായാനുഭൂയന്ത ഇതിവ സമ്യക് ॥ 38.18 ॥

വിഭാതി വിശ്വാമരഭൂതഭർത്താ
സ മാധവഃ സ്ത്രീഗണമധ്യവിഷ്ടഃ ।
അശേഷശക്ത്യാസനസംനിവിഷ്ടോ
യഥൈകശക്ത്യാ സഹ ദേവദേവഃ ॥ 38.19 ॥

കരോതി നൃത്യം പരമം പ്രധാനം
തദാ വിരൂഢഃ പുനരേവ ഭൂയഃ ।
യയൗ സമാരുഹ്യ ഹരിഃ സ്വഭാവം
തദീശവൃത്താമൃതമാദിദേവഃ ॥ 38.20 ॥

ദൃഷ്ട്വാ നാരീകുലം രുദ്രം പുത്രാനപി ച കേശവം ।
മോഹയന്തം മുനിശ്രേഷ്ഠാഃ കോപം സന്ദധിരേ ഭൃശം ॥ 38.21 ॥

അതീവ പരുഷം വാക്യം പ്രോചുർദേവം കപർദിനം ।
ശേപുശ്ചർവിവിധൈർവാക്യൈർമായയാ തസ്യ മോഹിതാഃ ॥ 38.22 ॥

തപാംസി തേഷാം സർവേഷാം പ്രത്യാഹന്യന്ത ശങ്കരേ ।
യഥാദിത്യപ്രകാശേന താരകാ നഭസി സ്ഥിതാഃ ॥ 38.23 ॥

തേ ഭഗ്നതപസോ വിപ്രാഃ സമേത്യ വൃഷഭധ്വജം ।
കോ ഭവാനിതി ദേവേശം പൃച്ഛന്തി സ്മ വിമോഹിതാഃ ॥ 38.24 ॥

സോഽബ്രവീദ് ഭഗവാനീശസ്തപശ്ചർതുമിഹാഗതഃ ।
ഇദാനീം ഭാര്യയാ ദേശേ ഭവദ്ഭിരിഹ സുവ്രതാഃ ॥ 38.25 ॥

തസ്യ തേ വാക്യമാകർണ്യ ഭൃഗ്വാദ്യാ മുനിപുംഗവാഃ ।
ഊചുർഗൃഹീത്വാ വസനം ത്യക്ത്വാ ഭാര്യാം തപശ്ചര ॥ 38.26 ॥

അഥോവാച വിഹസ്യേശഃ പിനാകീ നീലലോഹിതഃ ।
സമ്പ്രേക്ഷ്യ ജഗതാം യോനിം പാർശ്വസ്ഥം ച ജനാർദനം ॥ 38.27 ॥

കഥം ഭവദ്ഭിരുദിതം സ്വഭാര്യാപോഷണോത്സുകൈഃ ।
ത്യക്തവ്യാ മമ ഭാര്യേതി ധർമജ്ഞൈഃ ശാന്തമാനസൈഃ ॥ 38.28 ॥

ഋഷയ ഊചുഃ ।
വ്യഭിചാരരതാ ഭാര്യാഃ സന്ത്യാജ്യാഃ പതിനേരിതാഃ ।
അസ്മാഭിരേഷാ സുഭഗാ താദൃശീ ത്യാഗമർഹതി ॥ 38.29 ॥

മഹാദേവ ഉവാച ।
ന കദാചിദിയം വിപ്രാ മനസാപ്യന്യമിച്ഛതി ।
നാഹമേനാമപി തഥാ വിമുഞ്ചാമി കദാചന ॥ 38.30 ॥

ഋഷയ ഊചുഃ ।
ദൃഷ്ട്വാ വ്യഭിചരന്തീഹ ഹ്യസ്മാഭിഃ പുരുഷാധമ ।
ഉക്തം ഹ്യസത്യം ഭവതാ ഗമ്യതാം ക്ഷിപ്രമേവ ഹി ॥ 38.31 ॥

ഏവമുക്തേ മഹാദേവഃ സത്യമേവ മയേരിതം ।
ഭവതാം പ്രതിഭാത്യേഷേത്യുക്ത്വാസൗ വിചചാര ഹ ॥ 38.32 ॥

സോഽഗച്ഛദ്ധരിണാ സാർദ്ധം മുനിന്ദ്രസ്യ മഹാത്മനഃ ।
വസിഷ്ഠസ്യാശ്രമം പുണ്യം ഭിക്ഷാർഥീ പരമേശ്വരഃ ॥ 38.33 ॥

ദൃഷ്ട്വാ സമാഗതം ദേവം ഭിക്ഷമാണമരുന്ധതീ ।
വസിഷ്ഠസ്യ പ്രിയാ ഭാര്യാ പ്രത്യുദ്ഗമ്യ നനാമ നം ॥ 38.34 ॥

പ്രക്ഷാല്യ പാദൗ വിമലം ദത്ത്വാ ചാസനമുത്തമം ।
സമ്പ്രേക്ഷ്യ ശിഥിലം ഗാത്രമഭിഘാതഹതം ദ്വിജൈഃ ।
സന്ധയാമാസ ഭൈഷജ്യൈർവിഷണ്ണ വദനാ സതീ ॥ 38.35 ॥

ചകാര മഹതീം പൂജാം പ്രാർഥയാമാസ ഭാര്യയാ ।
കോ ഭവാൻ കുത ആയാതഃ കിമാചാരോ ഭവാനിതി ।
ഉവാച താം മഹാദേവഃ സിദ്ധാനാം പ്രവരോഽസ്മ്യഹം ॥ 38.36 ॥

യദേതന്മണ്ഡലം ശുദ്ധം ഭാതി ബ്രഹ്മമയം സദാ ।
ഏഷൈവ ദേവതാ മഹ്യം ധാരയാമി സദൈവ തത് ॥ 38.37 ॥

ഹത്യുക്ത്വാ പ്രയയൗ ശ്രീമാനനുഗൃഹ്യ പതിവ്രതാം ।
താഡയാഞ്ചക്രിരേ ദണ്ഡൈർലോഷ്ടിഭിർമുഷ്ടിഭിദ്വിജാഃ ॥ 38.38 ॥

ദൃഷ്ട്വാ ചരന്തം ഗിരിശം നഗ്നം വികൃതലക്ഷണം ।
പ്രോചുരേതദ് ഭവാഁല്ലിംഗമുത്പാടയതു ദുർമതേ ॥ 38.39 ॥

താനബ്രവീന്മഹായോഗീ കരിഷ്യാമീതി ശങ്കരഃ ।
യുഷ്മാകം മാമകേ ലിംഗേ യദി ദ്വേഷോഽഭിജായതേ ॥ 38.40 ॥

ഇത്യുക്ത്വോത്പാടയാമാസ ഭഗവാൻ ഭഗനേത്രഹാ ।
നാപശ്യംസ്തത്ക്ഷണേനേശം കേശവം ലിംഗമേവ ച ॥ 38.41 ॥

തദോത്പാതാ ബഭൂവുർഹി ലോകാനാം ഭയശംസിനഃ ।
ന രാജതേ സഹസ്രാംശുശ്ചചാല പൃഥിവീ പുനഃ ।
നിഷ്പ്രഭാശ്ച ഗ്രഹാഃ സർവേ ചുക്ഷുഭേ ച മഹോദധിഃ ॥ 38.42 ॥

അപശ്യച്ചാനുസൂയാത്രേഃ സ്വപ്നം ഭാര്യാ പതിവ്രതാ ।
കഥയാമാസ വിപ്രാണാം ഭയാദാകുലിതേക്ഷണാ ॥ 38.43 ॥

തേജസാ ഭാസയൻ കൃത്സ്നം നാരായണസഹായവാൻ ।
ഭിക്ഷമാണഃ ശിവോ നൂനം ദൃഷ്ടോഽസ്മാകം ഗൃഹേഷ്വിതി ॥ 38.44 ॥

തസ്യാ വചനമാകർണ്യ ശങ്കമാനാ മഹർഷയഃ ।
സർവേ ജഗ്മുർമഹായോഗം ബ്രഹ്മാണം വിശ്വസംഭവം ॥ 38.45 ॥

ഉപാസ്യമാനമമലൈര്യോഗിഭിർബ്രഹ്മവിത്തമൈഃ ।
ചതുർവേദൈർമൂർതിമദ്ഭിഃ സാവിത്ര്യാ സഹിതം പ്രഭും ॥ 38.46 ॥

ആസീനമാസനേ രമ്യേ നാനാശ്ചര്യസമന്വിതേ ।
പ്രഭാസഹസ്രകലിലേ ജ്ഞാനൈശ്വര്യാദിസംയുതേ ॥ 38.47 ॥

വിഭ്രാജമാനം വപുഷാ സസ്മിതം ശുഭ്രലോചനം ।
ചതുർമുഖം മഹാബാഹും ഛന്ദോമയമജം പരം ॥ 38.48 ॥

വിലോക്യ ദേവപുരുഷം പ്രസന്നവദനം ശുഭം ।
ശിരോഭിർധരണീം ഗത്വാ തോഷയാമാസുരീശ്വരം ॥ 38.49 ॥

താൻ പ്രസന്നമനാ ദേവശ്ചതുർമൂർത്തിശ്ചതുർമുഖഃ ।
വ്യാജഹാര മുനിശ്രേഷ്ഠാഃ കിമാഗമനകാരണം ॥ 38.50 ॥

തസ്യ തേ വൃത്തമഖിലം ബ്രഹ്മണഃ പരമാത്മനഃ ।
ജ്ഞാപയാഞ്ചക്രിരേ സർവേ കൃത്വാ ശിരസി ചാഞ്ജലിം ॥ 38.51 ॥

ഋഷയ ഊചുഃ ।
കശ്ചിദ് ദാരുവനം പുണ്യം പുരുഷോഽതീവശോഭനഃ ।
ഭാര്യയാ ചാരുസർവാംഗ്യാ പ്രവിഷ്ടോ നഗ്ന ഏവ ഹി ॥ 38.52 ॥

മോഹയാമാസ വപുഷാ നാരീണാം കുലമീശ്വരഃ ।
കന്യകാനാം പ്രിയാ ചാസ്യ ദൂഷയാമാസ പുത്രകാൻ ॥ 38.53 ॥

അസ്മാഭിർവിവിധാഃ ശാപാഃ പ്രദത്താശ്ച പരാഹതാഃ ।
താഡിതോഽസ്മാഭിരത്യർഥം ലിംഗന്തു വിനിപാതിതം ॥ 38.54 ॥

അന്തർഹിതശ്ച ഭഗവാൻ സഭാര്യോ ലിംഗമേവ ച ।
ഉത്പാതാശ്ചാഭവൻ ഘോരാഃ സർവഭൂതഭയങ്കരാഃ ॥ 38.55 ॥

ക ഏഷ പുരുഷോ ദേവ ഭീതാഃ സ്മ പുരുഷോത്തമ ।
ഭവന്തമേവ ശരണം പ്രപന്നാ വയമച്യുത ॥ 38.56 ॥

ത്വം ഹി വേത്സി ജഗത്യസ്മിൻ യത്കിഞ്ചിദപി ചേഷ്ടിതം ।
അനുഗ്രഹേണ വിശ്വേശ തദസ്മാനനുപാലയ ॥ 38.57 ॥

വിജ്ഞാപിതോ മുനിഗണൈർവിശ്വാത്മാ കമലോദ്ഭവഃ ।
ധ്യാത്വാ ദേവം ത്രിശൂലാങ്കം കൃതാഞ്ജലിരഭാഷത ॥ 38.58 ॥

ബ്രഹ്മോവാച ।
ഹാ കഷ്ടം ഭവതാമദ്യ ജാതം സർവാർഥനാശനം ।
ധിഗ്ബലം ധിക് തപശ്ചര്യാ മിഥ്യൈവ ഭവതാമിഹ ॥ 38.59 ॥

സമ്പ്രാപ്യ പുണ്യസംസ്കാരാന്നിധീനാം പരമം നിധിം ।
ഉപേക്ഷിതം വൃഥാചാരൈർഭവദ്ഭിരിഹ മോഹിതൈഃ ॥ 38.60 ॥

കാങ്ക്ഷന്തേ യോഗിനോ നിത്യം യതന്തോ യതയോ നിധിം ।
യമേവ തം സമാസാദ്യ ഹാ ഭവദ്ഭിരുപേക്ഷിതം ॥ 38.61 ॥

യജന്തി യജ്ഞൈർവിവിധൈര്യത്പ്രാപ്ത്യൈർവേദവാദിനഃ ।
മഹാനിധിം സമാസാദ്യ ഹാ ഭവദ്ഭിരുപേക്ഷിതം ॥ 38.62 ॥

യം സമാസാദ്യ ദേവാനൈമൈശ്വര്യമഖിലം ജഗത് ।
തമാസാദ്യാക്ഷയനിധിം ഹാ ഭവദ്ഭിരുപേക്ഷിതം ।
യത്സമാപത്തിജനിതം വിശ്വേശത്വമിദം മമ ।
തദേവോപേക്ഷിതം ദൃഷ്ട്വാ നിധാനം ഭാഗ്യവർജിതൈഃ ॥ 38.63 ॥

യസ്മിൻ സമാഹിതം ദിവ്യമൈശ്വര്യം യത് തദവ്യയം ।
തമാസാദ്യ നിധിം ബ്രാഹ്മ ഹാ ഭവദ്ഭിർവൃഥാകൃതം ॥ 38.64 ॥

ഏഷ ദേവോ മഹാദേവോ വിജ്ഞേയസ്തു മഹേശ്വരഃ ।
ന തസ്യ പരമം കിഞ്ചിത് പദം സമധിഗമ്യതേ ॥ 38.65 ॥

ദേവതാനാമൃഷീണാം ച പിതൄണാം ചാപി ശാശ്വതഃ ।
സഹസ്രയുഗപര്യന്തേ പ്രലയേ സർവദേഹിനാം ॥ 38.66 ॥

സംഹരത്യേഷ ഭഗവാൻ കാലോ ഭൂത്വാ മഹേശ്വരഃ ।
ഏഷ ചൈവ പ്രജാഃ സർവാഃ സൃജത്യേഷഃ സ്വതേജസാ ॥ 38.67 ॥

ഏഷ ചക്രീ ചക്രവർതീ ശ്രീവത്സകൃതലക്ഷണഃ ।
യോഗീ കൃതയുഗേ ദേവസ്ത്രേതായാം യജ്ഞ ഉച്യതേ ।
ദ്വാപരേ ഭഗവാൻ കാലോ ധർമകേതുഃ കലൗ യുഗേ ॥ 38.68 ॥

രുദ്രസ്യ മൂർത്തയസ്തിസ്ത്രോ യാഭിർവിശ്വമിദം തതം ।
തമോ ഹ്യഗ്നീ രജോ ബ്രഹ്മാ സത്ത്വം വിഷ്ണുരിതി പ്രഭുഃ ॥ 38.69 ॥

മൂർത്തിരന്യാ സ്മൃതാ ചാസ്യ ദിഗ്വാസാ വൈ ശിവാ ധ്രുവാ ।
യത്ര തിഷ്ഠതി തദ് ബ്രഹ്മ യോഗേന തു സമന്വിതം ॥ 38.70 ॥

യാ ചാസ്യ പാർശ്വഗാ ഭാര്യാ ഭവദ്ഭിരഭിവീക്ഷിതാ ।
സാ ഹി നാരായണോ ദേവഃ പരമാത്മാ സനാതനഃ ॥ 38.71 ॥

തസ്മാത് സർവമിദം ജാതം തത്രൈവ ച ലയം വ്രജേത് ।
സ ഏഷ മോചയേത് കൃത്സ്നം സ ഏഷ പരമാ ഗതിഃ ॥ 38.72 ॥

സഹസ്രശീർഷാ പുരുഷഃ സഹസ്രാക്ഷഃ സഹസ്രപാത് ।
ഏകശൃംഗോ മഹാനാത്മാ പുരാണോഽഷ്ടാക്ഷരോ ഹരിഃ ॥ 38.73 ॥

ചതുർവേദശ്ചതുർമൂർത്തിസ്ത്രിമൂർത്തിസ്ത്രിഗുണഃ പരഃ ।
ഏകമൂർത്തിരമേയാത്മാ നാരായണ ഇതി ശ്രുതിഃ ।
രേതോഽസ്യ ഗർഭോ ഭഗവാനാപോ മായാതനുഃ പ്രഭുഃ ।
സ്തൂയതേ വിവിധൈർമന്ത്രൈർബ്രാഹ്മണൈർമോക്ഷകാങ്ക്ഷിഭിഃ ॥ 38.74 ॥

സംഹൃത്യ സകലം വിശ്വം കൽപാന്തേ പുരുഷോത്തമഃ ।
ശേതേ യോഗാമൃതം പീത്വാ യത് തദ് വിഷ്ണോഃ പരം പദം ॥ 38.75 ॥

ന ജായതേ ന മ്രിയതേ വർദ്ധതേ ന ച വിശ്വസൃക് ।
മൂലപ്രകൃതിരവ്യക്താ ഗീയതേ വൈദികൈരജഃ ॥ 38.76 ॥

തതോ നിശായാം വൃത്തായാം സിസൃക്ഷുരഖിലഞ്ജഗത് ।
അജസ്യ നാഭൗ തദ് ബീജം ക്ഷിപത്യേഷ മഹേശ്വരഃ ॥ 38.77 ॥

തം മാം വിത്ത മഹാത്മാനം ബ്രഹ്മാണം വിശ്വതോ മുഖം ।
മഹാന്തം പുരുഷം വിശ്വമപാം ഗർഭമനുത്തമം ॥ 38.78 ॥

ന തം ജാനീഥ ജനകം മോഹിതാസ്തസ്യ മായയാ ।
ദേവദേവം മഹാദേവം ഭൂതാനാമീശ്വരം ഹരം ॥ 38.79 ॥

ഏഷ ദേവോ മഹാദേവോ ഹ്യനാദിർഭഗവാൻ ഹരഃ ।
വിഷ്ണുനാ സഹ സംയുക്തഃ കരോതി വികരോതി ച ॥ 38.80 ॥

ന തസ്യ വിദ്യതേ കാര്യം ന തസ്മാദ് വിദ്യതേ പരം ।
സ വേദാൻ പ്രദദൗ പൂർവം യോഗമായാതനുർമമ ॥ 38.81 ॥

സ മായീ മായയാ സർവം കരോതി വികരോതി ച ।
തമേവ മുക്തയേ ജ്ഞാത്വാ വ്രജേത ശരണം ഭവം ॥ 38.82 ॥

ഇതീരിതാ ഭഗവതാ മരീചിപ്രമുഖാ വിഭും ।
പ്രണമ്യ ദേവം ബ്രഹ്മാണം പൃച്ഛന്തി സ്മ സുദുഃ ഖിതാഃ ॥ 38.83 ॥

ഇതി അഷ്ടാചത്വാരിംശോഽധ്യായഃ ॥38 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ നവത്രിംശത്തമോഽധ്യായഃ

മുനയ ഊചുഃ ।
കഥം പശ്യേമ തം ദേവം പുനരേവ പിനാകിനം ।
ബ്രൂഹി വിശ്വാമരേശാന ത്രാതാ ത്വം ശരണൈഷിണാം ॥ 39.1 ॥

പിതാമഹ ഉവാച ।
യദ് ദൃഷ്ടം ഭവതാ തസ്യ ലിംഗം ഭുവി നിപാതിതം ।
തല്ലിംഗാനുകൃതീശസ്യ കൃത്വാ ലിംഗമനുത്തമം ॥ 39.2 ॥

പൂജയധ്വം സപത്നീകാഃ സാദരം പുത്രസംയുതാഃ ।
വൈദികൈരേവ നിയമൈർവിവിധൈർബ്രഹ്മചാരിണഃ ॥39.3 ॥

സംസ്ഥാപ്യ ശാങ്കരൈർമന്ത്രൈരൃഗ്യജുഃ സാമസംഭവൈഃ ।
തപഃ പരം സമാസ്ഥായ ഗൃണന്തഃ ശതരുദ്രിയം ॥ 39.4 ॥

സമാഹിതാഃ പൂജയധ്വം സപുത്രാഃ സഹ ബന്ധുഭിഃ ।
സർവേ പ്രാഞ്ജലയോ ഭൂത്വാ ശൂലപാണിം പ്രപദ്യഥ ॥ 39.5 ॥

തതോ ദ്രക്ഷ്യഥ ദേവേശം ദുർദർശമകൃതാത്മഭിഃ ।
യം ദൃഷ്ട്വാ സർവമജ്ഞാനമധർമശ്ച പ്രണശ്യതി ॥ 39.6 ॥

തതഃ പ്രണമ്യ വരദം ബ്രഹ്മാണമമിതൗജസം ।
ജഗ്മുഃ സംഹൃഷ്ടമനസോ ദേവദാരുവനം പുനഃ ॥ 39.7 ॥

ആരാധയിതുമാരബ്ധാ ബ്രഹ്മണാ കഥിതം യഥാ ।
അജാനന്തഃ പരം ദേവം വീതരാഗാ വിമത്സരാഃ ॥ 39.8 ॥

സ്ഥണ്ഡിലേഷു വിചിത്രേഷു പർവതാനാം ഗുഹാസു ച ।
നദീനാം ച വിവിക്തേഷു പുലിനേഷു ശുഭേഷു ച ॥ 39.9 ॥

ശൈവാലഭോജനാഃ കേചിത് കേചിദന്തർജലേശയാഃ ।
കേചിദഭ്രാവകാശാസ്തു പാദാംഗുഷ്ഠേ ഹ്യധിഷ്ഠിതാഃ ॥ 39.10 ॥

ദന്തോഽലൂഖലിനസ്ത്വന്യേ ഹ്യശ്മകുട്ടാസ്തഥാ പരേ ।
ശാകപർണാശനഃ കേചിത് സമ്പ്രക്ഷാലാ മരീചിപാഃ ॥ 39.11 ॥

വൃക്ഷമൂലനികേതാശ്ച ശിലാശയ്യാസ്തഥാ പരേ ।
കാലം നയന്തി തപസാ പൂജയന്തോ മഹേശ്വരം ॥ 39.12 ॥

തതസ്തേഷാം പ്രസാദാർഥം പ്രപന്നാർത്തിഹരോ ഹരഃ ।
ചകാര ഭഗവാൻ ബുദ്ധിം പ്രബോധായ വൃഷധ്വജഃ ॥ 39.13 ॥

ദേവഃ കൃതയുഗേ ഹ്യസ്മിൻ ശൃംഗേ ഹിമവതഃ ശുഭേ ।
ദേവദാരുവനം പ്രാപ്തഃ പ്രസന്നഃ പരമേശ്വരഃ ॥ 39.14 ॥

ഭസ്മപാണ്ഡുരദിഗ്ധാംഗോ നഗ്നോ വികൃതലക്ഷണഃ ।
ഉൽമുകവ്യഗ്രഹസ്തശ്ച രക്തപിംഗലലോചനഃ ॥ 39.15 ॥

ക്വചിച്ച ഹസതേ രൗദ്രം ക്വചിദ് ഗായതി വിസ്മിതഃ ।
ക്വചിന്നൃത്യതി ശൃംഗാരീ ക്വചിദ്രൗതി മുഹുർമുഹുഃ ॥ 39.16 ॥

ആശ്രമേ ഹ്യടതേ ഭിക്ഷുഃ യാചതേ ച പുനഃ പുനഃ ।
മായാം കൃത്വാത്മനോ രൂപം ദേവസ്തദ് വനമാഗതഃ ॥ 39.17 ॥

കൃത്വാ ഗിരിസുതാം ഗൗരീം പാർശ്വേദേവഃ പിനാകധൃക് ।
സാ ച പൂർവവദ് ദേവേശീ ദേവദാരുവനം ഗതാ ॥ 39.18 ॥

ദൃഷ്ട്വാ സമാഗതം ദേവം ദേവ്യാ സഹ കപർദിനം ।
പ്രണേമുഃ ശിരസാ ഭൂമൗ തോഷയാമാസുരീശ്വരം ॥ 39.19 ॥

വൈദികൈർവിവിധൈർമന്ത്രൈഃ സൂക്തൈർമാഹേശ്വരൈഃ ശുഭൈഃ ।
അഥർവശിരസാ ചാന്യേ രുദ്രാദ്യൈരർച്ചയൻഭവം ॥ 39.20 ॥

നമോ ദേവാദിദേവായ മഹാദേവായ തേ നമഃ ।
ത്ര്യംബകായ നമസ്തുഭ്യം ത്രിശൂലവരധാരിണേ ॥ 39.21 ॥

നമോ ദിഗ്വാസസേ തുഭ്യം വികൃതായ പിനാകിനേ ।
സർവപ്രണതദേവായ സ്വയമപ്രണതാത്മനേ ॥ 39.22 ॥

അന്തകാന്തകൃതേ തുഭ്യം സർവസംഹരണായ ച ।
നമോഽസ്തു നൃത്യശീലായ നമോ ഭൈരവരൂപിണേ ॥ 39.23 ॥

നരനാരീശരീരായ യോഗിനാം ഗുരവേ നമഃ ।
നമോ ദാന്തായ ശാന്തായ താപസായ ഹരായ ച ॥ 39.24 ॥

വിഭീഷണായ രുദ്രായ നമസ്തേ കൃത്തിവാസസേ ।
നമസ്തേ ലേലിഹാനായ ശിതികണ്ഠായ തേ നമഃ ॥ 39.25 ॥

അഘോരഘോരരൂപായ വാമദേവായ വൈ നമഃ ।
നമഃ കനകമാലായ ദേവ്യാഃ പ്രിയകരായ ച ॥ 39.26 ॥

ഗംഗാസലിലധാരായ ശംഭവേ പരമേഷ്ഠിനേ ।
നമോ യോഗാധിപതയേ ബ്രഹ്മാധിപതയേ നമഃ ॥ 39.27 ॥

പ്രാണായ ച നമസ്തുഭ്യം നമോ ഭസ്മാഗധാരിണേ ।
നമസ്തേ ഹവ്യവാഹായ ദംഷ്ട്രിണേ ഹവ്യരേതസേ ॥ 39.28 ॥

ബ്രഹ്മണശ്ച ശിരോ ഹർത്രേ നമസ്തേ കാലരൂപിണേ ।
ആഗതിം തേ ന ജനീമോ ഗതിം നൈവ ച നൈവ ച ॥ 39.29 ॥

വിശ്വേശ്വര മഹാദേവ യോഽസി സോഽസി നമോഽസ്തു തേ ।
നമഃ പ്രമഥനാഥായ ദാത്രേ ച ശുഭസമ്പദാം ॥ 39.30 ॥

കപാലപാണയേ തുഭ്യം നമോ മീഢുഷ്ടമായ തേ ।
നമഃ കനകലിംഗായ വാരിലിംഗായ തേ നമഃ ॥ 39.31 ॥

നമോ വഹ്ന്യർകലിംഗായ ജ്ഞാനലിംഗായ തേ നമഃ ।
നമോ ഭുജംഗഹാരായ കർണികാരപ്രിയായ ച ।
കിരീടിനേ കുണ്ഡലിനേ കാലകാലായ തേ നമഃ ॥ 39.32 ॥

വാമദേവ മഹേശാന ദേവദേവ ത്രിലോചന ।
ക്ഷമ്യതാം യത്കൃതം മോഹാത് ത്വമേവ ശരണം ഹി നഃ ॥ 39.33 ॥

ചരിതാനി വിചിത്രാണി ഗുഹ്യാനി ഗഹനാനി ച ।
ബ്രഹ്മാദീനാം ച സർവേഷാം ദുർവിജ്ഞേയോഽസി ശങ്കര ॥ 39.34 ॥

അജ്ഞാനാദ് യദി വാ ജ്ഞാനാദ് യത്കിഞ്ചിത്കുരുതേ നരഃ ।
തത്സർവം ഭഗവാനേന കുരുതേ യോഗമായയാ ॥ 39.35 ॥

ഏവം സ്തുത്വാ മഹാദേവം പ്രഹൃഷ്ടേനാന്തരാത്മനാ ।
ഊചുഃ പ്രണമ്യ ഗിരിശം പശ്യാമസ്ത്വാം യഥാ പുരാ ॥ 39.36 ॥

തേഷാം സംസ്തവമാകർണ്യ സോമഃ മോമവിഭൂഷണഃ ।
സ്വമേവ പരമം രൂപം ദർശയാമാസ ശങ്കരഃ ॥ 39.37 ॥

തം തേ ദൃഷ്ട്വാഽഥ ഗിരിശം ദേവ്യാ സഹ പിനാകിനം ।
യഥാ പൂർവം സ്ഥിതാ വിപ്രാഃ പ്രണേമുർഹൃഷ്ടമാനസാഃ ॥ 39.38 ॥

തതസ്തേ മുനയഃ സർവേ സംസ്തൂയ ച മഹേശ്വരം ।
ഭൃഗ്വംഗിരോവസിഷ്ഠാസ്തു വിശ്വാമിത്രസ്തഥൈവ ച ॥ 39.39 ॥

ഗൗതമോഽത്രിഃ സുകേശശ്ച പുലസ്ത്യഃ പുലഹഃ ക്രതുഃ ।
മരീചിഃ കശ്യപശ്ചാപി സംവർത്തകമഹാതപാഃ ।
പ്രണമ്യ ദേവദേവേശമിദം വചനമബ്രുവൻ ॥ 39.40 ॥

കഥം ത്വാം ദേവദേവേശ കർമയോഗേന വാ പ്രഭോ ।
ജ്ഞാനേന വാഽഥ യോഗേന പൂജയാമഃ സദൈവ ഹി ॥ 39.41 ॥

കേന വാ ദേവമാർഗേണ സമ്പൂജ്യോ ഭഗവാനിഹ ।
കിം തത് സേവ്യമസേവ്യം വാ സർവമേതദ് ബ്രവീഹി നഃ ॥ 39.42 ॥

ദേവദേവ ഉവാച ।
ഏതദ് വഃ സമ്പ്രവക്ഷ്യാമി ഗൂഢം ഗഹനമുത്തമം ।
ബ്രഹ്മണേ കഥിതം പൂർവമാദാവേവ മഹർഷയഃ ॥ 39.43 ॥

സാംഖ്യയോഗോ ദ്വിധാ ജ്ഞേയഃ പുരുഷാണാം ഹി സാധനം ।
യോഗേന സഹിതം സാംഖ്യം പുരുഷാണാം വിമുക്തിദം ॥ 39.44 ॥

ന കേവലേന യോഗേന ദൃശ്യതേ പുരുഷഃ പരഃ ।
ജ്ഞാനം തു കേവലം സമ്യഗപവർഗഫലപ്രദം ॥ 39.45 ॥

ഭവന്തഃ കേവലം യോഗം സമാശ്രിത്യ വിമുക്തയേ ।
വിഹായ സാംഖ്യം വിമലമകുർവത പരിശ്രമം ॥ 39.46 ॥

ഏതസ്മാത് കാരണാദ് വിപ്രാനൃണാം കേവലധർമിണാം ।
ആഗതോഽഹമിമം ദേശം ജ്ഞാപയൻ മോഹസംഭവം ॥ 39.47 ॥

തസ്മാദ് ഭവദ്ഭിർവിമലം ജ്ഞാനം കൈവല്യസാധനം ।
ജ്ഞാതവ്യം ഹി പ്രയത്നേന ശ്രോതവ്യം ദൃശ്യമേവ ച ॥ 39.48 ॥

ഏകഃ സർവത്രഗോ ഹ്യാത്മാ കേവലശ്ചിതിമാത്രകഃ ।
ആനന്ദോ നിർമലോ നിത്യം സ്യാദേതത് സാംഖ്യദർശനം ॥ 39.49 ॥

ഏതദേവ പരം ജ്ഞാനമേഷ മോക്ഷോഽത്ര ഗീയതേ ।
ഏതത് കൈവല്യമമലം ബ്രഹ്മഭാവശ്ച വർണിതഃ ॥ 39.50 ॥

ആശ്രിത്യ ചൈതത് പരമം തന്നിഷ്ഠാസ്തത്പരായണാഃ ।
പശ്യന്തി മാം മഹാത്മാനോ യതയോ വിശ്വമീശ്വരം ॥ 39.51 ॥

ഏതത് തത് പരമം ജ്ഞാനം കേവലം സന്നിരഞ്ജനം ।
അഹം ഹി വേദ്യോ ഭഗവാൻ മമ മൂർത്തിരിയം ശിവാ ॥ 39.52 ॥

ബഹൂനി സാധനാനീഹ സിദ്ധയേ കഥിതാനി തു ।
തേഷാമഭ്യധികം ജ്ഞാനം മാമകം ദ്വിജപുംഗവാഃ ॥ 39.53 ॥

ജ്ഞാനയോഗരതാഃ ശാന്താ മാമേവ ശരണം ഗതാഃ ।
യേ ഹി മാം ഭസ്മനിരതാ ധ്യായന്തി സതതം ഹൃദി ॥ 39.54 ॥

മദ്ഭക്തിപരമാ നിത്യം യതയഃ ക്ഷീണകൽമഷാഃ ।
നാശയാമ്യചിരാത് തേഷാം ഘോരം സംസാരസാഗരം ॥ 39.55 ॥

പ്രശാന്തഃ സംയതമനാ ഭസ്മോദ്ധൂലിതവിഗ്രഹഃ ।
ബ്രഹ്മചര്യരതോ നഗ്നോ വ്രതം പാശുപതം ചരേത് ॥ 39.56 ॥

നിർമിതം ഹി മയാ പൂർവം വ്രതം പാശുപതം പരം ।
ഗുഹ്യാദ് ഗുഹ്യതമം സൂക്ഷ്മം വേദസാരം വിമുക്തയേ ॥ 39.57 ॥

യദ് വാ കൗപീനവസനഃ സ്യാദ്വാദിഗ്വസനോ മുനിഃ ।
വേദാഭ്യാസരതോ വിദ്വാൻ ധ്യായേത് പശുപതിം ശിവം ॥ 39.58 ॥

ഏഷ പാശുപതോ യോഗഃ സേവനീയോ മുമുക്ഷുഭിഃ ।
ഭസ്മച്ഛന്നൈർഹി സതതം നിഷ്കാമൈരിതി ശ്രുതം ॥ 39.59 ॥

വീതരാഗഭയക്രോധാ മന്മയാ മാമുപാശ്രിതാഃ ।
ബഹവോഽനേന യോഗേന പൂതാ മദ്ഭാവമാഗതാഃ ॥ 39.60 ॥

അന്യാനി ചൈവ ശാസ്ത്രാണി ലോകേഽസ്മിൻ മോഹനാനിതു ।
വേദവാദവിരുദ്ധാനി മയൈവ കഥിതാനി തു ॥ 39.61 ॥

വാമം പാശുപതം സോമം ലാകുലം ചൈവ ഭൈരവം ।
അസേവ്യമേതത് കഥിതം വേദബാഹ്യം തഥേതരം ॥ 39.62 ॥

വേദമുർത്തിരഹം വിപ്രാ നാന്യശാസ്ത്രാർഥവേദിഭിഃ ।
ജ്ഞായതേ മത്സ്വരൂപം തു മുക്ത്വാ വേദം സനാതനം ॥ 39.63 ॥

സ്ഥാപയധ്വമിദം മാർഗം പൂജയധ്വം മഹേശ്വരം ।
അചിരാദൈശ്വരം ജ്ഞാനമുത്പത്സ്യതി ന സംശയഃ ॥ 39.64 ॥

മയി ഭക്തിശ്ച വിപുലാ ഭവതാമസ്തു സത്തമാഃ ।
ധ്യാതമാത്രോ ഹി സാന്നിധ്യം ദാസ്യാമി മുനിസത്തമാഃ ॥ 39.65 ॥

ഇത്യുക്ത്വാ ഭഗവാൻ സോമസ്തത്രൈവാന്തരധീയത ।
തോഽപി ദാരുവനേ തസ്മിൻ പൂജയന്തി സ്മ ശങ്കരം ॥ 39.66 ॥

ബ്രഹ്മചര്യരതാഃ ശാന്താ ജ്ഞാനയോഗപരായണാഃ ।
സമേത്യ തേ മഹാത്മാനോ മുനയോ ബ്രഹ്മവാദിനഃ ॥ 39.67 ॥

വിചക്രിരേ ബഹൂൻ വാദാന്നധ്യാത്മജ്ഞാനസമാശ്രയാൻ ।
കിമസ്യ ജഗതോ മൂലമാത്മാ ചാസ്മാകമേവ ഹി ॥ 39.68 ॥

കോഽപി സ്യാത് സർവഭാവാനാം ഹേതുരീശ്വര ഏവ ച ।
ഇത്യേവം മന്യമാനാനാം ധ്യാനമാർഗാവലംബിനാം ।
ആവിരാസീന്മഹാദേവീ ദേവീ ഗിരിവരാത്മജാ ॥ 39.69 ॥

കോടിസൂര്യപ്രതീകാശാ ജ്വാലാമാലാസമാവൃതാ ।
സ്വഭാഭിർവിമലാഭിസ്തു പൂരയന്തീ നഭസ്തലം ॥ 39.70 ॥

താമന്വപശ്യൻ ഗിരിജാമമേയാഞ്ജ്വാലാസഹസ്രാന്തരസന്നിവിഷ്ടാം ।
പ്രണേമുരേതാമഖിലേശപത്നീഞ്ജാനന്തി ചൈതത് പരമസ്യ ബീജം ॥ 39.71 ॥

അസ്മാകമേഷാ പരമേശപത്നീഗതിസ്തഥാത്മാ ഗഗനാഭിധാനാ ।
പശ്യന്ത്യഥാത്മാനമിദം ച കൃത്സ്നന്തസ്യാമഥൈതേ മുനയശ്ച വിപ്രാഃ ॥ 39.72 ॥

നിരീക്ഷിതാസ്തേ പരമേശപത്ന്യാതദന്തരേ ദേവമശേഷഹേതും ।
പശ്യന്തി ശംഭും കവിമീശിതാരം രുദ്രം ബൃഹന്തം പുരുഷം പുരാണം ॥ 39.73 ॥

ആലോക്യ ദേവീമഥ ദേവമീശമ്പ്രണേമുരാനന്ദമവാപുരഗ്ര്യം ।
ജ്ഞാനം തദീശം ഭഗവത്പ്രസാദാ-ദാവിർബഭൗ ജന്മവിനാശഹേതു ॥ 39.74 ॥

ഇയം ഹി സാ ജഗതോ യോനിരേകാസർവാത്മികാ സർവനിയാമികാ ച ।
മാഹേശ്വരീശക്തിരനാദിസിദ്ധാ വ്യോമാഭിധാനാ ദിവി രാജതീവ ॥ 39.75 ॥

അസ്യാം മഹത്പരമേഷ്ഠീ പരസ്താ-ന്മഹേശ്വരഃ ശിവ ഏകഃ സ രുദ്രഃ ।
ചകാര വിശ്വം പരശക്തിനിഷ്ഠംമായാമഥാരുഹ്യ ച ദേവദേവഃ ॥ 39.76 ॥

ഏകോ ദേവഃ സർവഭൂതേഷു ഗൂഢോമായീ രുദ്രഃ സകലോ നിഷ്കലശ്ച ।
സ ഏവ ദേവീ ന ച തദ്വിഭിന്ന-മേതജ്ജ്ഞാത്വാ ഹ്യമൃതത്വം വ്രജന്തി ॥ 39.77 ॥

അന്തർഹിതോഽഭൂദ് ഭഗവാന്മഹേശോദേവ്യാ തയാ സഹ ദേവാദിദേവഃ ।
ആരാധയന്തി സ്മ തമാധിദേവംവനൗകസസ്തേ പുനരേവ രുദ്രം ॥ 39.78 ॥

ഏതദ് വഃ കഥിതം സർവം ദേവദേവസ്യ ചേഷ്ടിതം ।
ദേവദാരുവനേ പൂർവം പുരാണേ യന്മയാ ശ്രുതം ॥ 39.79 ॥

യഃ പഠേച്ഛൃണുയാന്നിത്യം മുച്യതേ സർവപാതകൈഃ ।
ശ്രാവയേദ് വാ ദ്വിജാൻ ശാന്താൻ സ യാതി പരമാം ഗതിം ॥ 39.80 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
നവത്രിംശോഽധ്യായഃ ॥39 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ചത്വാരിംശത്തമോഽധ്യായഃ

സൂത ഉവാച ।
ഏഷാ പുണ്യതമാ ദേവീ ദേവഗന്ധർവസേവിതാ ।
നർമദാ ലോകവിഖ്യാതാ തീർഥാനാമുത്തമാ നദീ ॥ 40.1 ॥

തസ്യാഃ ശൃണുധ്വം മാഹാത്മ്യം മാർകണ്ഡേയേന ഭാഷിതം ।
യുധിഷ്ഠിരായ തു ശുഭം സർവപാപപ്രണാശനം ॥ 40.2 ॥

യുധിഷ്ഠിര ഉവാച ।
ശ്രുതാസ്തേ വിവിധാ ധർമാസ്തത്പ്രസാദാന്മഹാമുനേ ।
മാഹാത്മ്യം ച പ്രയാഗസ്യ തീർഥാനി വിവിധാനി ച ॥ 40.3 ॥

നർമദാ സർവതീർഥാനാം മുഖ്യാ ഹി ഭവതേരിതാ ।
തസ്യാസ്ത്വിദാനീം മാഹാത്മ്യം വക്തുമർഹസി സത്തമ ॥ 40.4 ॥

മാർകണ്ഡേയ ഉവാച
നർമദാ സരിതാം ശ്രേഷ്ഠാ രുദ്രദേഹാദ് വിനിഃ സൃതാ ।
താരയേത് സർവഭൂതാനി സ്ഥാവരാണി ചരാണി ച ॥ 40.5 ॥

നർമദായാസ്തു മാഹാത്മ്യം പുരാണേ യന്മയാ ശ്രുതം ।
ഇദാനീം തത്പ്രവക്ഷ്യാമി ശൃണുഷ്വൈകമനാഃ ശുഭം ॥ 40.6 ॥

പുണ്യാ കനഖലേ ഗംഗാ കുരുക്ഷേത്രേ സരസ്വതീ ।
ഗ്രാമേ വാ യദി വാഽരണ്യേ പുണ്യാ സർവത്ര നർമദാ ॥ 40.7 ॥

ത്രിഭിഃ സാരസ്വതം തോയം സപ്താഹേന തു യാമുനം ।
സദ്യഃ പുനാതി ഗാംഗേയം ദർശനാദേവ നാർമദം ॥ 40.8 ॥

കലിംഗദേശപശ്ചാർദ്ധേ പർവതേഽമരകണ്ടകേ ।
പുണ്യാ ച ത്രിഷു ലോകേഷു രമണീയാ മനോരമാ ॥ 40.9 ॥

സദേവാസുരഗന്ധർവാ ഋഷയശ്ച തപോധനാഃ ।
തപസ്തപ്ത്വാ തു രാജേന്ദ്ര സിദ്ധിം തു പരമാം ഗതാഃ ॥ 40.10 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ നിയമസ്ഥോ ജിതേന്ദ്രിയഃ ।
ഉപോഷ്യ രജനീമേകാം കുലാനാം താരയേച്ഛതം ॥ 440.11 ॥

യോജനാനാം ശതം സാഗ്രം ശ്രൂയതേ സരിദുത്തമാ ।
വിസ്താരേണ തു രാജേന്ദ്ര യോജനദ്വയമായതാ ॥ 40.12 ॥

ഷഷ്ടിതീർഥസഹസ്രാണി ഷഷ്ടികോട്യസ്തഥൈവ ച ।
പർവതസ്യ സമന്താത് തു തിഷ്ഠന്ത്യമരകണ്ടകേ ॥ 40.13 ॥

ബ്രഹ്മചാരീ ശുചിർഭൂത്വാ ജിതക്രോധോ ജിതേന്ദ്രിയഃ ।
സർവഹിംസാനിവൃത്തസ്തു സർവഭൂതഹിതേ രതഃ ॥ 40.14 ॥

ഏവം ശുദ്ധസമാചാരോ യസ്തു പ്രാണാൻ സമുത്സൃജേത് ।
തസ്യ പുണ്യഫലം രാജൻ ശൃണുഷ്വാവഹിതോ നൃപ ॥ 40.15 ॥

ശതവർഷസഹസ്രാണി സ്വർഗേ മോദതി പാണ്ഡവ ।
സപ്സരോഗണസങ്കീർണോ ദിവ്യസ്ത്രീപരിവാരിതഃ ॥ 40.16 ॥

ദിവ്യഗന്ധാനുലിപ്തശ്ച ദിവ്യപുഷ്പോപശോഭിതഃ ।
ക്രീഡതേ ദേവലോകേ തു ദൈവതൈഃ സഹ മോദതേ ॥ 40.17 ॥

തതഃ സ്വർഗാത് പരിഭ്രഷ്ടോ രാജാ ഭവതി ധാർമികഃ ।
ഗൃഹം തു ലഭതേഽസൗ വൈ നാനാരത്നസമന്വിതം ॥ 40.18 ॥

സ്തംഭൈർമണിമയൈർദിവ്യൈർവജ്രവൈഢൂര്യഭൂഷിതം ।
ആലേഖ്യവാഹനൈഃ ശുഭ്രൈർദാസീദാസസമന്വിതം ॥ 40.19 ॥

രാജരാജേശ്വരഃ ശ്രീമാൻ സർവസ്ത്രീജനവല്ലഭഃ ।
ജീവേദ് വർഷശതം സാഗ്രം തത്ര ഭോഗസമന്വിതഃ ॥ 40.20 ॥

അഗ്നിപ്രവേശേഽഥ ജലേ അഥവാഽനശനേ കൃതേ ।
അനിവർത്തികാ ഗതിസ്തസ്യ പവനസ്യാംബരേ യഥാ ॥ 40.21 ॥

പശ്ചിമേ പർവതതടേ സർവപാപവിനാശനഃ ।
ഹ്രദോ ജലേശ്വരോ നാമ ത്രിഷു ലോകേഷു വിശ്രുതഃ ॥ 40.22 ॥

തത്ര പിണ്ഡപ്രദാനേന സന്ധ്യോപാസനകർമണാ ।
ദശവർഷസഹസ്രാണി തർപിതാഃ സ്യുർന സംശയഃ ॥ 40.23 ॥

ദക്ഷിണേ നർമദാകൂലേ കപിലാഖ്യാ മഹാനദീ ।
സരലാർജുനസഞ്ച്ഛന്നാ നാതിദൂരേ വ്യവസ്ഥിതാ ॥ 40.24 ॥

സാ തു പുണ്യാ മഹാഭാഗാ ത്രിഷു ലോകേഷു വിശ്രുതാ ।
തത്ര കോടിശതം സാഗ്രം തീർഥാനാം തു യുധിഷ്ഠിര ॥ 40.25 ॥

തസ്മിംസ്തീർഥേ തു യേ വൃക്ഷാഃ പതിതാഃ കാലപര്യയാത് ।
നർമദാതോയസംസ്പൃഷ്ടാസ്തേ യാന്തി പരമാം ഗതിം ॥ 40.26 ॥

ദ്വിതീയാ തു മഹാഭാഗാ വിശല്യകരണീ ശുഭാ ।
തത്ര തീർഥേ നരഃ സ്നാത്വാ വിശല്യോ ഭവതി ക്ഷണാത് ॥ 40.27 ॥

കപിലാ ച വിശല്യാ ച ശ്രൂയതേ രാജസത്തമ ।
ഈശ്വരേണ പുരാ പ്രോക്താ ലോകാനാം ഹിതകാമ്യയാ ॥ 40.28 ॥

അനാശകം തു യഃ കുര്യാത് തസ്മിംസ്തീർഥേ നരാധിപ ।
സർവപാപവിശുദ്ധാത്മാ രുദ്രലോകം സ ഗച്ഛതി ॥ 40.29 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജന്നശ്വമേധഫലം ലഭേത് ।
യേ വസന്ത്യുത്തരേ കൂലേ രുദ്രലോകേ വസന്തി തേ ॥ 40.30 ॥

സരസ്വത്യാം ച ഗംഗായാം നർമദായാം യുധിഷ്ഠിര ।
സമം സ്നാനം ച ദാനം ച യഥാ മേ ശങ്കരോഽബ്രവീത് ॥ 40.31 ॥

പരിത്യജതി യഃ പ്രണാൻ പർവതേഽമരകണ്ടകേ ।
വർഷകോടിശതം സാഗ്രം രുദ്രലോകേ മഹീയതേ ॥ 40.32 ॥

നർമദായാം ജലം പുണ്യം ഫേനോർമിസമലീകൃതം ।
പവിത്രം ശിരസാ ധൃത്വാ സർവപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ ॥ 40.33 ॥

നർമദാ സർവതഃ പുണ്യാ ബ്രഹ്മഹത്യാപഹാരിണീ ।
അഹോരാത്രോപവാസേന മുച്യതേ ബ്രഹ്മഹത്യയാ ॥ 40.34 ॥

ജാലേശ്വരം തീർഥവരം സർവപാപവിനാശനം ।
തത്ര ഗത്വാ നിയമവാൻ സർവകാമാംല്ലഭേന്നരഃ ॥ 40.35 ॥

ചന്ദ്രസൂര്യോപരാഗേ തു ഗത്വാ ഹ്യമരകണ്ടകം ।
അശ്വമേധാദ് ദശഗുണം പുണ്യമാപ്നോതി മാനവഃ ॥ 40.36 ॥

ഏഷ പുണ്യോ ഗിരിവരോ ദേവഗന്ധർവസേവിതഃ ।
നാനാദ്രുമലതാകീർണോ നാനാപുഷ്പോപശോഭിതഃ ॥ 40.37 ॥

തത്ര സംനിഹിതോ രാജൻ ദേവ്യാ സഹ മഹേശ്വരഃ ।
ബ്രഹ്മാ വിഷ്ണുസ്തഥാ ചേന്ദ്രോ വിദ്യാധരഗണൈഃ സഹ ॥ 40.38 ॥

പ്രദക്ഷിണം തു യഃ കുര്യാത് പർവതം ഹ്യമരകണ്ടകം ।
പൗണ്ഡരീകസ്യ യജ്ഞസ്യ ഫലം പ്രാപ്നോതി മാനഃ ॥ 40.39 ॥

കാവേരീ നാമ വിപുലാ നദീ കൽമഷനാശിനീ ।
തത്ര സ്നാത്വാ മഹാദേവമർചയേദ് വൃഷഭധ്വജം ।
സംഗമേ നർമദായാസ്തു രുദ്രലോകേ മഹീയതേ ॥ 40.40 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ചത്വാരിംശോഽധ്യായഃ ॥40 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ഏകചത്വാരിംശത്തമോഽധ്യായഃ

മാർകണ്ഡേയ ഉവാച
നർമദാ സരിതാം ശ്രേഷ്ഠാ സർവപാപവിനാശിനീ ।
മുനിഭിഃ കഥിതാ പൂർവമീശ്വരേണ സ്വയംഭുവാ ॥ 41.1 ॥

മുനിഭിഃ സംസ്തുതാ ഹ്യേഷാ നർമദാ പ്രവരാ നദീ ।
രുദ്രഗാത്രാദ് വിനിഷ്ക്രാന്താ ലോകാനാം ഹിതകാമ്യയാ ॥ 41.2 ॥

സർവപാപഹരാ നിത്യം സർവദേവനമസ്കൃതാ ।
സംസ്തുതാ ദേവഗന്ധർവൈരപ്യരോഭിസ്തഥൈവ ച ॥ 41.3 ॥

ഉത്തരേ ചൈവ തത്കൂലേ തീർഥം ത്രൈലോക്യവിശ്രുതേ ।
നാമ്നാ ഭദ്രേശ്വരം പുണ്യം സർവപാപഹരം ശുഭം ॥ 41.4 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ ദൈവതൈഃ സഹ മോഹതേ ।
തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര തീർഥമാമ്രാതകേശ്വരം ॥ 41.5 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത് ।
തതോഽംഗാരകേശ്വരം ഗച്ഛേന്നിയതോ നിയതായനഃ ॥ 41.6 ॥

സർവപാപവിശുദ്ധാത്മാ രുദ്രലോകേ മഹീയതേ ।
തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര കേദാരം നാമ പുണ്യദം ॥ 41.7 ॥

തത്ര സ്നാത്വോദകം കൃത്വാ സർവാൻ കാമാനവാപ്നുയാത് ।
നിഷ്ഫലേശന്തതോ ഗച്ഛേത് സർവപാപവിനാശനം ॥ 41.8 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ മഹാരാജ രുദ്രലോകേ മഹീയതേ ।
തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ബാണതീർഥമനുത്തമം ॥ 41.9 ॥

തത്ര പ്രാണാൻ പരിത്യജ്യ രുദ്രലോകമവാപ്നുയാത് ।
തതഃ പുഷ്കരിണീം ഗച്ഛേത് സ്നാനം തത്ര സമാചരേത് ॥ 41.10 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ സിംഹാസനപതിർഭവേത് ।
ശക്രതീർഥം തതോ ഗച്ഛേത്കൂലേ ചൈവ തു ദക്ഷിണേ ॥ 41.11 ॥

സ്നാതമാത്രോ നരസ്തത്ര ഇന്ദ്രസ്യാർദ്ധാസനം ലഭേത് ।
തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ശൂലഭേദമിതി ശ്രുതം ॥ 41.12 ॥

തത്ര സ്നാത്വാർചയേദ് ദേവം ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത് ।
ഉപോഷ്യ രജനീമേകാം സ്നാനം കൃത്വാ യഥാവിധി ॥ 41.13 ॥

ആരാധയേന്മഹായോഗം ദേവം നാരായണം ഹരിം ।
ഗോസഹസ്രഫലം പ്രാപ്യ വിഷ്ണുലോകം സ ഗച്ഛതി ॥ 41.14 ॥

ഋഷിതീർഥം തതോ ഗത്വാ സർവപാപഹരം നൃണാം ।
സ്നാതമാത്രോ നരസ്തത്ര ശിവലോകേ മഹീയതേ ॥ 41.15 ॥

നാരദസ്യ തു തത്രൈവ തീർഥം പരമശോഭനം ।
സ്നാതമാത്രോ നരസ്തത്ര ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത് ॥ 41.16 ॥

യത്ര തപ്തം തപഃ പൂർവം നാരദേന സുരർഷിണാ ।
പ്രതീസ്തസ്യ ദദൗ യോഗം ദേവദേവോ മഹേശ്വരഃ ॥ 41.17 ॥

ബ്രഹ്മണാ നിർമിതം ലിംഗം ബ്രഹ്മേശ്വരമിതി ശ്രുതം ।
യത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ॥ 41.18 ॥

ഋണതീർഥം തതോ ഗച്ഛേത് സ ഋണാന്മുച്യതേ ധ്രുവം ।
വടേശ്വരം തതോ ഗച്ഛേത് പര്യാപ്തം ജന്മനഃ ഫലം ॥ 41.19 ॥

ഭീമേശ്വരം തതോ ഗച്ഛേത് സർവവ്യാധിവിനാശനം ।
സ്നാതമാത്രോ നരസ്തത്ര സർവദുഃഖൈഃ പ്രമുച്യതേ ॥ 41.20 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര പിംഗലേശ്വരമുത്തമം ।
അഹോരാത്രോപവാസേന ത്രിരാത്രഫലമാപ്നുയാത് ॥ 41.21 ॥

തസ്മിംമസ്തീർഥേ തു രാജേന്ദ്ര കപിലാം യഃ പ്രയച്ഛതി ।
യാവന്തി തസ്യാ രോമാണി തത്പ്രസൂതികുലേഷു ച ॥ 41.22 ॥

താവദ് വർഷസഹസ്രാണി രുദ്രലോകേ മഹീയതേ ॥

യസ്തു പ്രാണപരിത്യാഗം കുര്യാത് തത്ര നരാധിപ ॥ 41.23 ॥

അക്ഷയം മോദതേ കാലം യാവച്ചന്ദ്രദിവാകരൗ ।
നർമദാതടമാശ്രിത്യ യേ ച തിഷ്ഠന്തി മാനവാഃ ॥ 41.24 ॥

തേ മൃതാഃ സ്വർഗമായാന്തി സന്തഃ സുകൃതിനോ യഥാ ।
തതോ ദീപ്തേശ്വരം ഗച്ഛേദ് വ്യാസതീർഥം തപോവനം ॥ 41.25 ॥

നിവർത്തിതാ പുരാ തത്ര വ്യാസഭീതാ മഹാനദീ ।
ഹുങ്കാരിതാ തു വ്യാസേന ദക്ഷിണേന തതോ ഗതാ ॥ 41.26 ॥

പ്രദക്ഷിണം തു യഃ കുര്യാത് തസ്മിംസ്തീർഥേ യുധിഷ്ഠിര ।
പ്രീതസ്തസ്യ ഭവേദ് വ്യാസോ വാഞ്ഛിതം ലഭതേ ഫലം ॥ 41.27 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ഇക്ഷുനദ്യാസ്തു സംഗമം ।
ത്രൈലോക്യവിശ്രുതം പുണ്യം തത്ര സന്നിഹിതഃ ശിവഃ ॥ 41.28 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ ഗാണപത്യമവാപ്നുയാത് ।
സ്കന്ദതീർഥം തതോ ഗച്ഛേത് സർവപാപപ്രണാശനം ॥ 41.29 ॥

ആജന്മനഃ കൃതം പാപം സ്നാതസ്തത്ര വ്യപോഹതി ।
തത്ര ദേവാഃ സഗന്ധർവാ ഭർഗാത്മജമനുത്തമം ॥ 41.30 ॥

ഉപാസതേ മഹാത്മാനം സ്കന്ദം ശക്തിധിരം പ്രഭും ।
തതോ ഗച്ഛേദാംഗിരസം സ്നാനം തത്ര സമാചരേത് ॥ 41.31 ॥

ഗോസഹസ്രഫലം പ്രാപ്യ രുദ്രലോകം സ ഗച്ഛതി ।
അംഗിരാ യത്ര ദേവേശം ബ്രഹ്മപുത്രോ വൃഷധ്വജം ॥ 41.32 ॥

തപസാരാധ്യ വിശ്വേശം ലബ്ധവാൻ യോഗമുത്തമം ।
കുശതീർഥം തതോ ഗച്ഛേത് സർവപാപപ്രണാശനം ॥ 41.33 ॥

സ്നാനം തത്ര പ്രകുർവീത അശ്വമേധഫലം ലഭേത് ।
കോടിതീർഥം തതോ ഗച്ഛേത് സർവപാപപ്രണാശനം ॥ 41.34 ॥

ആജന്മനഃ കൃതം പാപം സ്നാതസ്തത്ര വ്യപോഹതി ।
ചന്ദ്രഭാഗാം തതോ ഗച്ഛേത് സ്നാനം തത്ര സമാചരേത് ॥ 41.35 ॥

സ്നാതമാത്രോ നരസ്തത്ര സോമലോകേ മഹീയതേ ।
നർമദാദക്ഷിണേ കൂലേ സംഗമേശ്വരമുത്തമം ॥ 41.36 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ സർവയജ്ഞഫലം ലഭേത് ।
നർമദായോത്തരേ കൂലേ തീർഥം പരമശോഭനം ॥ 41.37 ॥

ആദിത്യായതനം രമ്യമീശ്വരേണ തു ഭാഷിതം ।
തത്ര സ്നാത്വാ തു രാജേന്ദ്ര ദത്ത്വാ ദാനം തു ശക്തിതഃ ॥ 41.38 ॥

തസ്യ തീർഥപ്രഭാവേണ ലഭതേ ചാക്ഷയം ഫലം ।
ദരിദ്രാ വ്യാധിതാ യേ തു യേ ച ദുഷ്കൃതകർമിണഃ ॥ 41.39 ॥

മുച്യന്തേ സർവപാപേഭ്യഃ സൂര്യലോകം പ്രയാന്തി ച ।
മാതൃതീർഥം തതോ ഗച്ഛേത് സ്നാനം തത്ര സമാചരേത് ॥ 41.40 ॥

സ്നാതമാത്രോ നരസ്തത്ര സ്വർഗലോകമവാപ്നുയാത് ।
തതഃ പശ്ചിമതോ ഗച്ഛേന്മരുദാലയമുത്തമം ॥ 41.41 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ തു രാജേന്ദ്ര ശുചിർഭൂത്വാ സമാഹിതഃ ।
കാഞ്ചനം തു ദ്വിജോ ദദ്യാദ് യഥാവിഭവവിസ്തരം ॥ 41.42 ॥

പുഷ്പകേണ വിമാനേന വായുലോകം സ ഗച്ഛതി ।
തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര അഹല്യാതീർഥമുത്തമം ।
സ്നാനമാത്രാദപ്സരോഭിർമോദതേ കാലമക്ഷയം ॥ 41.43 ॥

ചൈത്രമാസേ തു സമ്പ്രാപ്തേ ശുക്ലപക്ഷേ ത്രയോദശീ ।
കാമദേവദിനേ തസ്മിന്നഹല്യാം യസ്തു പൂജയേത് ॥ 41.44 ॥

യത്ര തത്ര സമുത്പന്നോ വരസ്തത്ര പ്രിയോ ഭവേത് ।
സ്ത്രീവല്ലഭോ ഭവേച്ഛ്രീമാൻ കാമദേവ ഇവാപരഃ ॥ 41.45 ॥

അയോധ്യാം തു സമാസാദ്യ തീർഥം ശക്രസ്യ വിശ്രുതം ।
സ്നാതമാത്രോ നരസ്തത്ര ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത് ॥ 41.46 ॥

സോമതീർഥം തതോ ഗച്ഛേത് സ്നാനം തത്ര സമാചരേത് ।
സ്നാതമാത്രോ നരസ്തത്ര സർവപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ ॥ 41.47 ॥

സോമഗ്രഹേ തു രാജേന്ദ്ര പാപക്ഷയകരം ഭവേത് ।
ത്രൈലോക്യവിശ്രുതം രാജൻ സോമതീർഥം മഹാഫലം ॥ 41.48 ॥

യസ്തു ചാന്ദ്രായണം കുര്യാത് തത്ര തീർഥേ സമാഹിതഃ ।
സർവപാപവിശുദ്ധാത്മാ സോമലോകം സ ഗച്ഛതി ॥ 41.49 ॥

അഗ്നിപ്രവേശം യഃ കുര്യാത് സോമതീർഥേ നരാധിപ ।
ജലേ ചാനശനം വാപി നാസൗ മർത്യോഽഭിജായതേ ॥ 41.50 ॥

സ്തംഭതീർഥം തതോ ഗച്ഛേത് സ്നാനം തത്ര സമാചരേത് ।
സ്നാതമാത്രോ നരസ്തത്ര സോമലോകേ മഹീയതേ ॥ 41.51 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര വിഷ്ണുതീർഥമനുത്തമം ।
യോധനീപുരമാഖ്യാതം വിഷ്ണോഃ സ്ഥാനമനുത്തമം ॥ 41.52 ॥

അസുരാ യോധിതാസ്തത്ര വാസുദേവേന കോടിശഃ ।
തത്ര തീർഥം സമുത്പന്നം വിഷ്ണുശ്രീകോ ഭവേദിഹ ॥ 41.53 ॥

അഹോരാത്രോപവാസേന ബ്രഹ്മഹത്യാം വ്യപോഹതി ।
നർമദാദക്ഷിണേ കൂലേ തീർഥം പരമശോഭനം ॥ 41.54 ॥

കാമതീർഥമിതി ഖ്യാതം യത്ര കാമോഽർചയദ് ഹരിം ।
തസ്മിംസ്തീർഥേ നരഃ സ്നാത്വാ ഉപവാസപരായണഃ ॥ 41.55 ॥

കുസുമായുധരൂപേണ രുദ്രോലോകേ മഹീയതേ ।
തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ബ്രഹ്മതീർഥമനുത്തമം ॥ 41.56 ॥

ഉമാഹകമിതി ഖ്യാതം തത്ര സന്തർപയേത് പിതൄൻ ।
പൗർണമാസ്യാമമാവാസ്യാം ശ്രാദ്ധം കുര്യാദ് യഥാവിധി ॥ 41.57 ॥

ഗജരൂപാ ശിലാ തത്ര തോയമധ്യേ വ്യവസ്ഥിതാ ।
തസ്മിംസ്തു ദാപയേത് പിണ്ഡാൻ വൈശാഖ്യാന്തു വിശേഷതഃ ॥ 41.58 ॥

സ്നാത്വാ സമാഹിതമനാ ദംഭമാത്സര്യവർജിതഃ ।
തൃപ്യന്തി പിതരസ്തസ്യ യാവത് തിഷ്ഠതി മേദിനീ ॥ 41.59 ॥

വിശ്വേശ്വരം തതോ ഗച്ഛേത് സ്നാനം തത്ര സമാചരേത് ।
സ്നാതമാത്രോ നരസ്തത്ര ഗാണപത്യപദം ലഭേത് ॥ 41.60 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ലിംഗോ യത്ര ജനാർദനഃ ।
തത്ര സ്നാത്വാ തു രാജേന്ദ്ര വിഷ്ണുലോകേ മഹീയതേ ॥ 41.61 ॥

യത്ര നാരായണോ ദേവോ മുനോനാം ഭാവിതാത്മനാം ।
സ്വാത്മാനം ദർശയാമാസ ലിംഗം തത് പരമം പദം ॥ 41.62 ॥

അകോല്ലന്തു തതോ ഗച്ഛേത് സർവപാപവിനാശനം ।
സ്നാനം ദാനം ച തത്രൈവ ബ്രാഹ്മണാനാം ച ഭോജനം ॥ 41.63 ॥

പിണ്ഡപ്രിദാനം ച കൃതം പ്രേത്യാനന്തഫലപ്രദം ।
ത്രിയംബകേന തോയേന യശ്ചരും ശ്രപയേത് തതഃ ॥ 41.64 ॥

അകോല്ലമൂലേ ദദ്യാച്ച പിണ്ഡാംശ്ചൈവ യഥാവിധി ।
താരിതാഃ പിതരസ്തേന തൃപ്യന്ത്യാചന്ദ്രതാരകം ॥ 41.65 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര താപസേശ്വരമുത്തമം ।
തത്ര സ്നാത്വാ തു രാജേന്ദ്ര പ്രാപ്നുയാത് തപസഃ ഫലം ॥ 41.66 ॥

ശുക്ലതീർഥം തതോ ഗച്ഛേത് സർവപാപവിനാശനം ।
നാസ്തി തേന സമന്തീർഥം നർമദായാം യുധിഷ്ഠിര ॥ 41.67 ॥

ദർശനാത് സ്പർശനാത് തസ്യ സ്നാനദാനതപോജപാത് ।
ഹോമാച്ചൈവോപവാസാച്ച ശുക്ലതീർഥേ മഹത്ഫലം ॥ 41.68 ॥

യോജനം തത് സ്മൃതം ക്ഷേത്രം ദേവഗന്ധർവസേവിതം ।
ശുക്ലതീർഥമിതി ഖ്യാതം സർവപാപവിനാശനം ॥ 41.69 ॥

പാദപാഗ്രേണ ദൃഷ്ടേന ബ്രഹ്മഹത്യാം വ്യപോഹതി ।
ദേവ്യാ സഹ സദാ ഭർഗസ്തത്ര തിഷ്ഠതി ശങ്കരഃ ॥ 41.70 ॥

കൃഷ്ണപക്ഷേ ചതുർദശ്യാം വൈശാഖേ മാസി സുവ്രത ।
കൈലാസാച്ചാഭിനിഷ്ക്രമ്യ തത്ര സന്നിഹിതോ ഹരഃ ॥ 41.71 ॥

ദേവദാനവഗന്ധർവാഃ സിദ്ധവിദ്യാധരാസ്തഥാ ।
ഗണാശ്ചാപ്സരസോ നാഗാസ്തത്ര തിഷ്ഠന്തി പുംഗവാഃ ॥ 41.72 ॥

രഞ്ജിതം ഹി യഥാ വസ്ത്രം ശുക്ലം ഭവതി വാരിണാ ।
ആജന്മനി കൃതം പാപം ശുക്ലതീർഥേ വ്യപോഹതി ॥ 41.73 ॥

സ്നാനം ദാനം തപഃ ശ്രാദ്ധമനന്തം തത്ര ദൃശ്യതേ ॥

ശുക്ലതീർഥാത് പരം തീർഥം ന ഭവിഷ്യതി പാവനം ॥ 41.74 ॥

പൂർവേ വയസി കർമാണി കൃത്വാ പാപാനി മാനവഃ ।
അഹോരാത്രോപവാസേന ശുക്ലതീർഥേ വ്യപോഹതി ॥ 41.75 ॥

കാർത്തികസ്യ തു മാസസ്യ കൃഷ്ണപക്ഷേ ചതുർദശീ ।
ഘൃതേന സ്നാപയേദ് ദേവമുപോഷ്യ പരമേശ്വരം ॥ 41.76 ॥

ഏകവിംശത്കുലോപേതോ ന ച്യവേദീശ്വരാലയാത് ।
തപസാ ബ്രഹ്മചര്യേണ യജ്ഞദാനേന വാ പുനഃ ॥ 41.77 ॥

ന താം ഗതിമവാപ്നോതി ശുക്ലതീർഥേ തു യാം ലഭേത് ।
ശുക്ലതീർഥം മഹാതീർഥമൃഷിസിദ്ധനിഷേവിതം ॥ 41.78 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ പുനർജന്മ ന വിന്ദതി ।
അയനേ വാ ചതുർദശ്യാം സങ്ക്രാന്തൗ വിഷുവേ തഥാ ॥ 41.79 ॥

സ്നാത്വാ തു സോപവാസഃ സൻ വിജിതാത്മാ സമാഹിതഃ ।
ദാനം ദദ്യാദ് യഥാശക്തി പ്രീയേതാം ഹരിശങ്കരൗ ॥ 41.80 ॥

ഏതത് തീർഥപ്രഭാവേണ സർവം ഭവതി ചാക്ഷയം ।
അനാഥം ദുർഗതം വിപ്രം നാഥവന്തമഥാപി വാ ॥ 41.81 ॥

ഉദ്വാദയതി യസ്തീർഥേ തസ്യ പുണ്യഫലം ശൃണു ।
യാവത് തദ്രോമസംഖ്യാ തു തത്പ്രസൂതികുലേഷു ച ॥ 41.82 ॥

താവദ് വർഷസഹസ്രാണി രുദ്രലോകേ മഹീയതേ ।
തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര യമതീർഥ മനുത്തമം ॥ 41.83 ॥

കൃഷ്ണപക്ഷേ ചതുർദശ്യാം മാഘമാസേ യുധിഷ്ഠിര ।
സ്നാനം കൃത്വാ നക്തഭോജീ ന പശ്യേദ് യോനിസങ്കടം ॥ 41.84 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ഏരണ്ഡീതീർഥമുത്തമം ।
സംഗമേ തു നരഃ സ്നായാദുപവാസപരായണഃ ॥ 41.85 ॥

ബ്രാഹ്മണം ഭോജയേദേകം കോടിർഭവതി ഭോജിതാഃ ।
ഏരണ്ഡീസംഗമേ സ്നാത്വാ ഭക്തിഭാവാത്തു രഞ്ജിതഃ ॥ 41.86 ॥

മൃത്തികാം ശിരസി സ്ഥാപ്യ അവഗാഹ്യ ച തജ്ജലം ।
നർമദോദകസംമിശ്രം മുച്യതേ സർവകിൽബിഷൈഃ ॥ 41.87 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര തീർഥം കല്ലോലകേശ്വരം ।
ഗംഗാവതരതേ തത്ര ദിനേ പുണ്യേ ന സംശയഃ ॥ 41.88 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ ച പീത്വാ ച ദത്ത്വാ ചൈവ യഥാവിധി ।
സർവപാപവിനിർമുക്തോ ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ॥ 41.89 ॥

നന്ദിതീർഥം തതോ ഗച്ഛേത് സ്നാനം തത്ര സമാചരേത് ।
പ്രീയതേ തസ്യ നന്ദീശഃ സോമലോകേ മഹീയതേ ॥ 41.90 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര തീർഥം ത്വനരകം ശുഭം ।
തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ നരകം നൈവ പശ്യതി ॥ 41.91 ॥

തസ്മിംസ്തീർഥേ തു രാജേന്ദ്ര സ്വാന്യസ്ഥീനി വിനിക്ഷിപേത് ।
രൂപവാൻ ജായതേ ലോകേ ധനഭോഗസമന്വിതഃ ॥ 41.92 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര കപിലാതീർഥമുത്തമം ।
തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത് ॥ 41.93 ॥

ജ്യേഷ്ഠമാസേ തു സമ്പ്രാപ്തേ ചതുർദശ്യാം വിശേഷതഃ ।
തത്രോപോഷ്യ നരോ ഭക്ത്യാ ദദ്യാദ് ദീപം ഘൃതേന തു ॥ 41.94 ॥

ഘൃതേന സ്നാപയേദ് രുദ്രം സഘൃതം ശ്രീഫലം ദഹേത് ।
ഘണ്ടാഭരണസംയുക്താം കപിലാം വൈ പ്രദാപയേത് ॥ 41.95 ॥

സർവാഭരണസംയുക്തഃ സർവദേവനമസ്കൃതഃ ।
ശിവതുല്യബലോ ഭൂത്വാ ശിവവത് ക്രീഡതേ ചിരം ॥ 41.96 ॥

അംഗാരകദിനേ പ്രാപ്തേ ചതുർഥ്യാം തു വിശേഷതഃ ।
സ്നാപയിത്വാ ശിവം ദദ്യാദ് ബ്രാഹ്മണേഭ്യസ്തു ഭോജനം ॥ 41.97 ॥

സർവഭോഗസമായുക്തോ വിമാനേ സർവകാമികേ ।
ഗത്വാ ശക്രസ്യ ഭവനം ശക്രേണ സഹ മോദതേ ॥ 41.98 ॥

തതഃ സ്വർഗാത് പരിഭ്രഷ്ടോ ധനവാൻ ഭോഗവാൻ ഭവേത് ।
അംഗാരകനവമ്യാം തു അമാവാസ്യാം തഥൈവ ച ॥ 41.99 ॥

സ്നാപയേത് തത്ര യത്നേന രൂപവാൻ സുഭഗോ ഭവേത് ।
തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ഗണേശ്വരമനുത്തമം ॥ 41.100 ॥

ശ്രാവണേ മാസീ സമ്പ്രാപ്തേ കൃഷ്ണപക്ഷേ ചതുർദശീ ।
സ്നാതമാത്രോ നരസ്തത്ര രുദ്രലോകേ മഹീയതേ ॥ 41.101 ॥

പിതൄണാം തർപണം കൃത്വാ മുച്യതേ സ? ഋണത്രയാത് ।
ഗംഗേശ്വരസമീപേ തു ഗംഗാവദനമുത്തമം ॥ 41.102 ॥

അകാമോ വാ സകാമോ വാ തത്ര സ്നാത്വാ തു മാനവഃ ।
ആജന്മജനിതൈഃ പാപൈർമുച്യതേ നാത്ര സംശയഃ ॥ 41.103 ॥

തസ്യ വൈ പശ്ചിമേ ദേശേ സമീപേ നാതിദൂരതഃ ।
ദശാശ്വമേധികം തീർഥം ത്രിഷു ലോകേഷു വിശ്രുതം ॥ 41.104 ॥

ഉപോഷ്യ രജനീമേകാം മാസി ഭാദ്രപദേ ശുഭേ ।
അമാവസ്യാം നരഃ സ്നാത്വാ പൂജയേദ് വൃഷഭധ്വജം ॥ 41.105 ॥

കാഞ്ചനേന വിമാനേന കിങ്കിണീജാലമാലിനാ ।
ഗത്വാ രുദ്രപുരം രമ്യം രുദ്രേണ സഹ മോദതേ ॥ 41.106 ॥

സർവത്ര സർവദിവസേ സ്നാനം തത്ര സമാചരേത് ।
പിതൄണാം തർപണം കുര്യാദശ്വമേധഫലം ലഭേത് ॥ 41.107 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ഏകചത്വാരിശോഽധ്യായഃ ॥41 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ദ്വിചത്വാരിംശത്തമോഽധ്യായഃ

മാർകണ്ഡേയ ഉവാച
തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ഭൃഗുതീർഥ മനുത്തമം ।
തത്ര ദേവോ ഭൃഗുഃ പുർവം രുദ്രമാരാധയത് പുരാ ॥ 42.1 ॥

ദർശനാത് തസ്യ ദേവസ്യ സദ്യഃ പാപാത് പ്രമുച്യതേ ।
ഏതത് ക്ഷേത്രം സുവിപുലം സർവപാപപ്രണാശനം ॥ 42.2 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ ദിവം യാന്തി യേ മൃതാസ്തേഽപുനർഭവാഃ ।
ഉപാനഹോസ്തഥാ യുഗ്മം ദേയമന്നം സകാഞ്ചനം ॥ 42.3 ॥

ഭോജനം ച യഥാശക്തി തദസ്യാക്ഷയമുച്യതേ ।
ക്ഷരന്തി സർവദാനാനി യജ്ഞദാനം തപഃ ക്രിയാ ॥ 42.4 ॥

അക്ഷയം തത് തപസ്തപ്തം ഭൃഗുതീർഥേ യുധിഷ്ഠിര ।
തസ്യൈവ തപസോഗ്രേണ തുഷ്ടേന ത്രിപുരാരിണാ ॥ 42.5 ॥

സാന്നിധ്യം തത്ര കഥിതം ഭൃഗുതീർഥേ യുധിഷ്ഠിര ।
തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ഗൗതമേശ്വരമുത്തമം ॥ 42.6 ॥

യത്രാരാധ്യ ത്രിശൂലാങ്കം ഗൗതമഃ സിദ്ധിമാപ്തവാൻ ।
തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ ഉപവാസപരായണഃ ॥ 42.7 ॥

കാഞ്ചനേന വിമാനേന ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ।
വൃഷോത്സർഗം തതോ ഗച്ഛേച്ഛാശ്വതം പദമാപ്നുയാത് ॥ 42.8 ॥

ന ജാനന്തി നരാ മൂഢാ വിഷ്ണോർമായാവിമോഹിതാഃ ।
ധൗതപാപം തതോ ഗച്ഛേദ് ധൗതം യത്ര വൃഷേണ തു ॥ 42.9 ॥

നർമദായാം സ്ഥിതം രാജൻ സർവപാതകനാശനം ।
തത്ര തീർഥേ നരഃ സ്നാത്വാ ബ്രഹ്മഹത്യാം വ്യപോഹതി ॥ 42.10 ॥

തത്ര തീർഥേ തു രാജേന്ദ്ര പ്രാണത്യാഗം കരോതി യഃ ।
ചതുർഭുജസ്ത്രിനേത്രശ്ച ഹരതുല്യബലോ ഭവേത് ॥ 42.11 ॥

വസേത് കൽപായുതം സാഗ്രം ശിവതുല്യപരാക്രമഃ ।
കാലേന മഹതാ ജാതഃ പൃഥിവ്യാമേകരാഡ് ഭവേത് ॥ 42.12 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ഹംസതീർഥ മനുത്തമം ।
തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ॥ 42.13 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര സിദ്ധോ യത്ര ജനാർദനഃ ।
വരാഹതീർഥ മാഖ്യാതം വിഷ്ണുലോകഗതിപ്രദം ॥ 42.14 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ചന്ദ്രതീർഥമനുത്തമം ।
പൗർണമാസ്യാം വിശേഷേണ സ്നാനം തത്ര സമാചരേത് ॥ 42.15 ॥

സ്നാതമാത്രോ നരസ്തത്ര പൃഥിവ്യാമേകരാഡ് ഭവേത് ।
ദേവതീർഥ തതോ ഗച്ഛേത് സർവദേവനമകൃതം ॥ 42.16 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ ച രാജേന്ദ്ര ദൈവതൈഃ സഹ മോദതേ ।
തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ശങ്കിതീർഥമനുത്തമം ॥ 42.17 ॥

യത് തത്ര ദീയതേ ദാനം സർവം കോടിഗുണം ഭവേത് ।
തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര തീർഥം പൈതാമഹം ശുഭം ॥ 42.18 ॥

യത്തത്ര ക്രിയതേ ശ്രാദ്ധം സർവം തദക്ഷയം ഭവേത് ।
സാവിത്രീതീർഥമാസാദ്യ യസ്തു പ്രാണാൻ പരിത്യജേത് ॥ 42.19 ॥

വിധൂയ സർവപാപാനി ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ।
മനോഹരം തു തത്രൈവ തീർഥം പരമശോഭനം ॥ 42.20 ॥

സ്നാത്വാ തത്ര നരോ രാജൻ രുദ്രലോകേ മഹീയതേ ।
തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര കന്യാതീർഥമനുത്തമം ॥ 42.21 ॥

സ്നാത്വാ തത്ര നരോ രാജൻസർവപാരൈഃ പ്രമുച്യതേ ।
ശുക്ലപക്ഷേ തൃതീയായാം സ്നാനമാത്രം സമാചരേത് ॥ 42.22 ॥

സ്നാതമാത്രോ നരസ്തത്ര പൃതിവ്യാമേകരാഡ് ഭവേത് ।
സ്വർഗബിന്ദും തതോ ഗച്ഛേത്തീർഥം ദേവനമസ്കൃതം ॥ 42.23 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ ദുർഗതിം നൈവ ഗച്ഛതി ।
അപ്സരേശം തതോ ഗച്ഛേത് സ്നാനം തത്ര സമാചരേത് ॥ 42.24 ॥

ക്രീഡതേ നാകലോകസ്ഥോ ഹ്യപ്സരോഭിഃ സ മോദതേ ।
തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര ഭാരഭൂതിമനുത്തമം ॥ 42.25 ॥

ഉപോഷിതോഽർചയേദീശം രുദ്രലോകേ മഹീയതേ ।
അസ്മിംസ്തീർഥേ മൃതോ രാജൻ ഗാണപത്യമവാപ്നുയാത് ॥ 42.26 ॥

കാർത്തികേ മാസി ദേവേശമർചയേത് പാർവതീപതിം ।
അശ്വമേധാദ് ദശഗുണം പ്രവദന്തി മനീഷിണഃ ॥ 42.27 ॥

വൃഷഭം യഃ പ്രയച്ഛേത തത്ര കുന്ദേന്ദുസപ്രഭം ।
വൃഷയുക്തേന യാനേന രുദ്രലോകം സ ഗച്ഛതി ॥ 42.28 ॥

ഏതത് തീർഥം സമാസാദ്യ യസ്തു പ്രാണാൻ പരിത്യജേത് ।
സർവപാപവിശുദ്ധാത്മാ രുദ്രലോകം സ ഗച്ഛതി ॥ 42.29 ॥

ജലപ്രവേശം യഃ കുര്യാത് തസ്മിംസ്തീർഥേ നരാധിപ ।
ഹംസയുക്തേന യാനേന സ്വർഗലോകം സ ഗച്ഛതി ॥ 42.30 ॥

ഏരണ്ഡ്യാ നർമദായാസ്തു സംഗമം ലോകവിശ്രുതം ।
തച്ച തീർഥം മഹാപുണ്യം സർവപാപപ്രണാശനം ॥ 42.31 ॥

ഉപവാസകൃതോ ഭൂത്വാ നിത്യം വ്രതപരായണഃ ।
തത്ര സ്നാത്വാ തു രാജേന്ദ്ര മുച്യതേ ബ്രഹ്മഹത്യയാ ॥ 42.32 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര നർമദോദധിസംഗമം ।
ജമദഗ്നിരിതി ഖ്യാതഃ സിദ്ധോ യത്ര ജനാർദനഃ ॥ 42.33 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ നർമദോദധിസംഗമേ ।
ത്രിഗുണം ചാശ്വമേധസ്യ ഫലം പ്രാപ്നോതി മാനവഃ ॥ 42.34 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര പിംഗലേശ്വരമുത്തമം ।
തത്ര സ്നാത്വാ നരോ രാജൻ രുദ്രലോകേ മഹീയതേ ॥ 42.35 ॥

തത്രോപവാസം യഃ കൃത്വാ പശ്യേത വിമലേശ്വരം ।
സപ്തജന്മകൃതം പാപം ഹിത്വാ യാതി ശിവാലയം ॥ 42.36 ॥

തതോ ഗച്ഛേത രാജേന്ദ്ര അലികാതീർഥമുത്തമം ।
ഉപോഷ്യ രജനീമേകാം നിയതോ നിയതാശനഃ ॥ 42.37 ॥

അസ്യ തീർഥസ്യ മാഹാത്മ്യാന്മുച്യതേ ബ്രഹ്മഹത്യയാ ।
ഏതാനി തവ സങ്ക്ഷേപാത് പ്രാധാന്യാത് കഥിതാനി തു ॥ 42.38 ॥

ന ശക്യാ വിസ്തരാദ് വക്തും സംഖ്യാ തീർഥേഷു പാണ്ഡവ ।
ഏഷാ പവിത്രാ വിമലാ നദീ ത്രൈലോക്യവിശ്രുതാ ॥ 42.39 ॥

നർമദാ സരിതാം ശ്രേഷ്ഠാ മഹാദേവസ്യ വല്ലഭാ ।
മനസാ സംസ്മരേദ്യസ്തു നർമദാം വൈ യുധിഷ്ഠിര ॥ 42.40 ॥

ചാന്ദ്രായണശതം സാഗ്രം ലഭതേ നാത്ര സംശയഃ ।
അശ്രദ്ദധാനാഃ പുരുഷാ നാസ്തിക്യം ഘോരമാശ്രിതാഃ ॥ 42.41 ॥

പതന്തി നരകേ ഘോരേ ഇത്യാഹ പരമേശ്വരഃ ।
നർമദാം സേവതേ നിത്യം സ്വയം ദേവോ മഹേശ്വരഃ ।
തേന പുണ്യാ നദീ ജ്ഞേയാ ബ്രഹ്മഹത്യാപഹാരിണീ ॥ 42.42 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ദ്വിചത്വാരിംശോഽധ്യായഃ ॥42 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ത്രിചത്വാരിംശത്തമോഽധ്യായഃ

ഇദം ത്രൈലോക്യവിഖ്യാതം തീർഥം നൈമിശമുത്തമം ।
സൂത ഉവാച
മഹാദേവപ്രിയകരം മഹാപാതകനാശനം ॥ 43.1 ॥

മഹാദേവം ദിദൃക്ഷൂണാമൃഷീണണാ പരമേഷ്ഠിനാം ।
ബ്രഹാമണാ നിർമിതം സ്ഥാനം തപസ്തപ്തും ദ്വിജോത്തമാഃ ॥ 43.2 ॥

മരീചയോഽത്രയേ വിപ്രാ വസിഷ്ഠാഃ ക്രതവസ്തഥാ ।
ഭൃഗവോഽംഗിരസഃ പൂർവം ബ്രഹ്മാണം കമലോദ്ഭവം ॥ 43.3 ॥

സമേത്യ സർവവരദം ചതുർമൂർതി ചതുർമുഖം ।
പൃച്ഛന്തി പ്രണിപത്യൈനം വിശ്വകർമാണമച്യുതം ॥ 43.4 ॥

ഷട്കുലീയാ ഊചുഃ ।
ഭഗവൻ ദേവമീശാനം തമേവൈകം കപർദിനം ।
കേനോപായേന പശ്യാമോ ബ്രൂഹി ദേവനമസ്തവ ॥ 43.5 ॥

ബ്രഹ്മോവാച ।
സത്രം സഹസ്രമാസധ്വം വാങ്മനോദോഷവർജിതാഃ ।
ദേശം ച വഃ പ്രവക്ഷ്യാമി യസ്മിൻ ദേശേ ചരിഷ്യഥ ॥ 43.6 ॥

മുക്ത്വാ മനോമയം ചക്രം സംസൃഷ്ട്വാ താനുവാച ഹ ।
ക്ഷിപ്തമേതന്മയാ ചക്രമനുവ്രജത മാ ചിരം ॥ 43.7 ॥

യത്രാസ്യ നേമിഃ ശീര്യേത സ ദേശഃ പുരുഷർഷഭാഃ ।
തതോ മുമോച തച്ചക്രം തേ ച തത്സമനുവ്രജൻ ॥ 43.8 ॥

തസ്യ വൈ വ്രജതഃ ക്ഷിപ്രം യത്ര നേമിരശീര്യത ।
നൈമിശം തത്സ്മൃതം നാമ്നാ പുണ്യം സർവത്ര പൂജിതം ॥ 43.9 ॥

സിദ്ധചാരണസങ്കീർണം യക്ഷഗന്ധർവസേവിതം ।
സ്ഥാനം ഭഗവതഃ ശംഭോരേതന്നൈമിശമുത്തമം ॥ 43.10 ॥

അത്ര ദേവാഃ സഗന്ധർവാഃ സയക്ഷോരഗരാക്ഷസാഃ ।
തപസ്തപ്ത്വാ പുരാ ദേവാ ലേഭിരേ പ്രവരാൻ വരാൻ ॥ 43.11 ॥

ഇമം ദേശം സമാശ്രിത്യ ഷട്കുലീയാഃ സമാഹിതാഃ ।
സത്രേണാരാധ്യ ദേവേശം ദൃഷ്ടവന്തോ മഹേശ്വരം ॥ 43.12 ॥

അത്ര ദാനം തപസ്തപ്തം സ്നാനം ജപ്യാദികം ച യത് ।
ഏകൈകം പാവയേത് പാപം സപ്തജന്മകൃതം ദ്വിജാഃ ॥ 43.13 ॥

അത്ര പൂർവം സ ഭഗവാനൃഷീണാം സത്രമാസതാം ।
സ വൈ പ്രോവാച ബ്രഹ്മാണ്ഡം പുരാണം ബ്രഹ്മഭാഷിതം ॥ 43.14 ॥

അത്ര ദേവോ മഹാദേവോ രുദ്രാണ്യാ കില വിശ്വകൃത് ।
രമതേഽധ്യാപി ഭഗവാൻ പ്രമഥൈഃ പരിവാരിതഃ ॥ 43.15 ॥

അത്ര പ്രാണാൻ പരിത്യജ്യ നിയമേന ദ്വിജാതയഃ ।
ബ്രഹ്മലോകം ഗമിഷ്യന്തി യത്ര ഗത്വാ ന ജായതേ ॥ 43.16 ॥

അന്യച്ച തീർഥപ്രവരം ജാപ്യേശ്വരമിതിശ്രുതം ।
ജജാപ രുദ്രമനിശം യത്ര നന്ദീ മഹാഗണഃ ॥ 43.17 ॥

പ്രീതസ്തസ്യ മഹാദേവോ ദേവ്യാ സഹ പിനാകധൃക് ।
ദദാവാത്മസമാനത്വം മൃത്യുവഞ്ചനമേവ ച ॥ 43.18 ॥

അഭൂദൃഷിഃ സ ധർമാത്മാ ശിലാദോ നാമ ധർമവിത് ।
ആരാധയന്മഹാദേവം പുത്രാർഥം വൃഷഭധ്വജം ॥ 43.19 ॥

സ്യ വർഷസഹസ്രാന്തേ തപ്യമാനസ്യ വിശ്വകൃത് ।
ശർവഃ സോമോ ഗണവൃതോ വരദോഽസ്മീത്യഭാഷത ॥ 43.20 ॥

സ വവ്രേ വരമീശാനം വരേണ്യം ഗിരിജാപതിം ।
അയോനിജം മൃത്യുഹീനം ദേഹി പുത്രം ത്വയാ സമം ॥ 43.21 ॥

തഥാസ്ത്വിത്യാഹ ഭഗവാൻ ദേവ്യാ സഹ മഹേശ്വരഃ ।
പശ്യതസ്തസ്യ വിപ്രർഷേരന്തർദ്ധാനം ഗതോ ഹരഃ ॥ 43.22 ॥

തതോ യുയോജിതാം ഭൂമിം ശിലാദോ ധർമവിത്തമഃ ।
ചകർഷ ലാംഗലേനോർവാം ഭിത്ത്വാദൃശ്യത ശോഭനഃ ॥ 43.23 ॥

സംവർത്തകോഽനലപ്രഖ്യഃ കുമാരഃ പ്രഹസന്നിവ ।
രൂപലാവണ്യസമ്പന്നസ്തേജസാ ഭാസയൻ ദിശഃ ॥ 43.24 ॥

കുമാരതുല്യോഽപ്രതിമോ മേഘഗംഭീരയാ ഗിരാ ।
ശിലാദം താത താതേതി പ്രാഹ നന്ദീ പുനഃ പുനഃ ॥ 43.25 ॥

തം ദൃഷ്ട്വാ നന്ദനം ജാതം ശിലാദഃ പരിഷസ്വജേ ।
മുനീനാം ദർശയാമാസ യേ തദാശ്രമവാസിനഃ ॥ 43.26 ॥

ജാതകർമാദികാഃ സർവാഃ ക്രിയാസ്തസ്യ ചകാര ഹ ।
ഉപനീയ യഥാശാസ്ത്രം വേദമധ്യാപയത് സുതം ॥ 43.27 ॥

അധീതവേദോ ഭഗവാൻ നന്ദീ മതിമനുത്തമാം ।
ചക്രേ മഹേശ്വരം ദൃഷ്ട്വാ ജേഷ്യേ മൃത്യുമിതി പ്രഭും ॥ 43.28 ॥

സ ഗത്വാ സരിതം പുണ്യാമേകാഗ്രശ്രദ്ധയാന്വിതഃ ।
ജജാപ രുദ്രമനിശം മഹേശാസക്തമാനസഃ ॥ 43.29 ॥

തസ്യ കോട്യാം തു പൂർണായാം ശങ്കരോ ഭക്തവത്സലഃ ।
ആഗത്യ സാംബഃ സഗണോ വരദോഽസ്മീത്യുവാച ഹ ॥ 43.30 ॥

സ വവ്രേ പുനരേവേശം ജപേയം കോടിമീശ്വരം ।
ഭവദാഹംമഹാദേവ ദേഹീതി പരമേശ്വര ॥ 43.31 ॥

ഏവമസ്ത്വിതി സമ്പ്രോച്യ ദേവോഽപ്യന്തരധീയത ।
ജജാപ കോടിം ഭഗവാൻ ഭൂയസ്തദ്ഗതമാനസഃ ॥ 43.32 ॥

ദ്വിതീയായാം ച കോട്യാം വൈ സമ്പൂർണായാം വൃഷധ്വജഃ ।
ആഗത്യ വരദോഽസ്മീതി പ്രാഹ ഭൂതഗണൈർവൃതഃ ॥ 43.33 ॥

തൃതീയാം ജപ്തുമിച്ഛാമി കോടിം ഭൂയോഽപി ശങ്കര ।
തഥാസ്ത്വിത്യാഹ വിശ്വാത്മാ ദേവോഽപ്യന്തരധീയത ॥ 43.34 ॥

കോടിത്രയേഽഥ സമ്പൂർണേ ദേവഃ പ്രീതമനാ ഭൃശം ।
ആഗത്യ വരദോഽസ്മീതി പ്രാഹ ഭൂതഗണൈർവൃതഃ ॥ 43.35 ॥

ജപേയം കോടിമന്യാം വൈ ഭൂയോഽപി തവ തേജസാ ।
ഇത്യുക്തേ ഭഗവാനാഹ ന ജപ്തവ്യം ത്വയാ പുനഃ ॥ 43.36 ॥

അമരോ ജരയാ ത്യക്തോ മമ പാർശ്വഗതഃ സദാ ।
മഹാഗണപതിർദേവ്യാഃ പുത്രോ ഭവ മഹേശ്വരഃ ॥ 43.37 ॥

യോഗീശ്വരോ മഹായോഗീ ഗണാനാമീശ്വരേശ്വരഃ ।
സർവലോകാധിപഃ ശ്രീമാൻ സർവജ്ഞോ മദ്ബലാന്വിതഃ ॥ 43.38 ॥

ജ്ഞാനം തന്മാമകം ദിവ്യം ഹസ്താമലകവത്തവ ।
ആഭൂതസമ്പ്ലവസ്ഥായീ തതോ യാസ്യസി തത്പദം ॥ 43.39 ॥

ഏതദുക്ത്വാ മഹാദേവോ ഗണാനാഹൂയ ശങ്കരഃ ।
അഭിഷേകേണ യുക്തേന നന്ദീശ്വരമയോജയത് ॥ 43.40 ॥

ഉദ്വാഹയാമാസ ച തം സ്വയമേവ പിനാകധൃക് ।
മരുതാം ച ശുഭാം കന്യാം സ്വയമേതി ച വിശ്രുതാം ॥ 43.41 ॥

ഏതജ്ജപ്യേശ്വരം സ്ഥാനം ദേവദേവസ്യ ശൂലിനഃ ।
യത്ര തത്ര മൃതോ മർത്ത്യോ രുദ്രലോകേ മഹീയതേ ॥ 43.42 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ത്രിചത്വാരിംശോഽധ്യായഃ ॥43 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ചതുശ്ചത്വാരിംശത്തമോഽധ്യായഃ

സൂത ഉവാച
അന്യച്ച തീർഥപ്രവരം ജപ്യേശ്വരസമീപതഃ ।
നാമ്നാ പഞ്ചനദം പുണ്യം സർവപാപപ്രണാശനം ॥ 44.1 ॥

ത്രിരാത്രമുഷിതസ്തത്ര പൂജയിത്വാ മഹേശ്വരം ।
സർവപാപവിശുദ്ധാത്മാ രുദ്രലോകേ മഹീയതേ ॥ 44.2 ॥

അന്യച്ച തീർഥപ്രവരം ശങ്കരസ്യാമിതൗജസഃ ।
മഹാഭൈരവമിത്യുക്തം മഹാപാതകനാശനം ॥ 44.3 ॥

തീർഥാനാം ച പരം തീർഥം വിതസ്താ പരമാ നദീ ।
സർവപാപഹരാ പുണ്യാ സ്വയമേവ ഗിരീന്ദ്രജാ ॥ 44.4 ॥

തീർഥം പഞ്ചതപോ നാമ ശംഭോരമിതതേജസഃ ।
യത്ര ദേവാദിദേവേന ശക്രാർഥേ പൂജിതോ ഭവഃ ॥ 44.5 ॥

പിണ്ഡദാനാദികം തത്ര പ്രേത്യാനന്തഫലപ്രദം ।
മൃതസ്തത്രാപി നിയമാദ് ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ॥ 44.6 ॥

കായാവരോഹണം നാമ മഹാദേവാലയം ശുഭം ।
യത്ര മാഹേശ്വരാ ധർമാ മുനിഭിഃ സമ്പ്രവർത്തിതാഃ ॥ 44.7 ॥

ശ്രാദ്ധം ദാനം തപോ ഹോമ ഉപവാസസ്തഥാഽക്ഷയഃ ।
പരിത്യജതി യഃ പ്രാണാൻ രുദ്രലോകം സ ഗച്ഛതി ॥ 44.8 ॥

അന്യച്ച തീർഥപ്രവരം കന്യാതീർഥമിതി ശ്രുതം ।
തത്ര ഗത്വാ ത്യജേത് പ്രാണാഁല്ലോകാൻ പ്രാപ്നോതി ശാശ്വതാൻ ॥ 44.9 ॥

ജാമദഗ്ന്യസ്യ തു ശുഭം രാമസ്യാക്ലിഷ്ടകർമണഃ ।
തത്ര സ്നാത്വാ തീർഥ വരേ ഗോസഹസ്രഫലം ലഭേത് ॥ 44.10 ॥

മഹാകാലമിതി ഖ്യാതം തീർഥം ത്രൈലോക്യവിശ്രുതം ।
ഗത്വാ പ്രാണാൻ പരിത്യജ്യ ഗാണപത്യമവാപ്നുയാത് ॥ 44.11 ॥

ഗുഹ്യാദ് ഗുഹ്യതമം തീർഥം നകുലീശ്വരമുത്തമം ।
തത്ര സന്നിഹിതഃ ശ്രീമാൻ ഭഗവാൻ നകുലീശ്വരഃ ॥ 44.12 ॥

ഹിമവച്ഛിഖരേ രമ്യേ ഗംഗാദ്വാരേ സുശോഭനേ ।
ദേവ്യാ സഹ മഹാദേവോ നിത്യം ശിഷ്യൈശ്ച സംവൃതഃ ॥ 44.13 ॥

തത്ര സ്നാത്വാ മഹാദേവം പൂജയിത്വാ വൃഷധ്വജം ।
സർവപാപൈർവിമുച്യേത മൃതസ്തജ്ജ്ഞാനമാപ്നുയാത് ॥ 44.14 ॥

അന്യച്ച ദേവദേവസ്യ സ്ഥാനം പുണ്യതമം ശുഭം ।
ഭീമേശ്വരമിതി ഖ്യാതം ഗത്വാ മുഞ്ചതി പാതകം ॥ 44.15 ॥

തഥാന്യച്ചണ്ഡവേഗായാഃ സംഭേദഃ പാപനാശനഃ ।
തത്ര സ്നാത്വാ ച പീത്വാ ച മുച്യതേ ബ്രഹ്മഹത്യയാ ॥ 44.16 ॥

സർവേഷാമപി ചൈതേഷാം തീർഥാനാം പരമാ പുരീ ।
നാമ്നാ വാരാണസീ ദിവ്യാ കോടികോട്യയുതാധികാ ॥ 44.17 ॥

തസ്യാഃ പുരസ്താന്മാഹാത്മ്യം ഭാഷിതം വോ മയാ ത്വിഹ ।
നാന്യത്ര ലഭ്യതേ മുക്തിം ര്യോഗേനാപ്യേകജന്മനാ ॥ 44.18 ॥

ഏതേ പ്രാധാന്യതഃ പ്രോക്താ ദേശാഃ പാപഹരാ നൃണാം ।
ഗത്വാ സങ്ക്ഷാലയേത് പാപം ജന്മാന്തരശതൈഃ കൃതം ॥ 44.19 ॥

യഃ സ്വധർമാൻ പരിത്യജ്യ തീർഥസേവാം കരോതി ഹി ।
ന തസ്യ ഫലതേ തീർഥമഹി ലോകേ പരത്ര ച ॥ 44.20 ॥

പ്രായശ്ചിത്തീ ച വിധുരസ്തഥാ യായാവരോ ഗൃഹീ ।
പ്രകുര്യാത് തീർഥസംസേവാം യേ ചാന്യസ്താദൃശാ ജനാഃ ॥ 44.21 ॥

സഹാഗ്നിർവാ സപത്നീകോ ഗച്ഛേത് തീർഥാനി യത്നതഃ ।
സർവപാപവിനിർമുക്തോ യഥോക്താം ഗതിമാപ്നുയാത് ॥ 44.22 ॥

ഋണാനി ത്രീണ്യപാകൃത്യ കുർവന്വാ തീർഥസേവനം ।
വിധായ വൃത്തിം പുത്രാണാം ഭാര്യാം തേഷു വിധായ ച ॥ 44.23 ॥

പ്രായശ്ചിത്തപ്രസംഗേന തീർഥമാഹാത്മ്യമീരിതം ।
യഃ പഠേച്ഛൃണുയാദ് വാഽപി മുച്യതേ സർവപാതകൈഃ ॥ 44.24 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ചതുഷ്ചത്വാരിംശോഽധ്യായഃ ॥44 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ പഞ്ചചത്വാരിംശത്തമോഽധ്യായഃ

സൂത ഉവാച
ഏതദാകർണ്യ വിജ്ഞാനം നാരായണമുഖേരിതം ।
കൂർമരൂപധരം ദേവം പപ്രച്ഛുർമുനയഃ പ്രഭും ॥ 45.1 ॥

മുനയഃ ഊചുഃ
കഥിതാ ഭവതാ ധർമോ മോക്ഷജ്ഞാനം സവിസ്തരം ।
ലോകാനാം സർഗവിസ്താരോ വംശമന്വന്തരാണി ച ॥ 45.2 ॥

പ്രതിസർഗമിദാനീം നോ വക്തുമർഹസീ മാധവ ।
ഭൂതാനാം ഭൂതഭവ്യേശ യഥാ പൂർവം ത്വയോദിതം ॥ 45.3 ॥

സൂത ഉവാച
ശ്രുത്വാ തേഷാം തദാ വാക്യം ഭഗവാൻ കൂർമരൂപധൃക് ।
വ്യാജഹാര മഹായോഗീ ഭൂതാനാം പ്രതിസഞ്ചരം ॥ 45.4 ॥

കൂർമ ഉവാച
നിത്യോ നൈമിത്തികശ്ചൈവ പ്രാകൃതോഽത്യന്തികാസ്തഥാ ।
ചതുർദ്ധാഽയം പുരാണേഽസ്മിൻ പ്രോച്യതേ പ്രതിസഞ്ചരഃ ॥ 45.5 ॥

യോഽയം സന്ദൃശ്യതേ നിത്യം ലോകേ ഭൂതക്ഷയസ്ത്വിഹ ।
നിത്യഃ സങ്കീർത്യതേ നാമ്നാ മുനിഭിഃ പ്രതിസഞ്ചരഃ ॥ 45.6 ॥

ബ്രാഹ്മോ നൈമിത്തികോ നാമ കൽപാന്തേ യോ ഭവിഷ്യതി ।
ത്രൈലോക്യസ്യാസ്യ കഥിതഃ പ്രതിസർഗോ മനീഷിഭിഃ ॥ 45.7 ॥

മഹാദാദ്യാം വിശേഷാന്തം യദാ സംയാതി സങ്ക്ഷയം ।
പ്രാകൃതഃ പ്രതിസർഗോഽയം പ്രോച്യതേ കാലചിന്തകൈഃ ॥ 45.8 ॥

ജ്ഞാനാദാത്യന്തികഃ പ്രോക്തോ യോഗിനഃ പരമാത്മനി ।
പ്രലയഃ പ്രതിസർഗോഽയം കാലചിന്താപരൈർദ്വിജൈഃ ॥ 45.9 ॥

ആത്യന്തികശ്ച കഥിതഃ പ്രലയോഽത്ര ലയസാധനഃ ।
നൈമിത്തികമിദാനീം വഃ കഥയിഷ്യേ സമാസതഃ ॥ 45.10 ॥

ചതുര്യുഗസഹസ്രാന്തേ സമ്പ്രാപ്തേ പ്രതിസഞ്ചരേ ।
സ്വാത്മസംസ്ഥാഃ പ്രജാഃ കർതും പ്രതിപേദേ പ്രജാപതിഃ ॥ 45.11 ॥

തതോ ഭവത്യനാവൃഷ്ടിസ്തീവ്രാ സാ ശതവാർഷികീ ।
ഭൂതക്ഷയകരീ ഘോരാ സർവഭൂതക്ഷയങ്കരീ ॥ 45.12 ॥

തതോ യാന്യൽപസാരാണി സത്ത്വാനി പൃഥിവീപതേ ।
താനി ചാഗ്രേ പ്രലീയന്തേ ഭൂമിത്വമുപയാന്തി ച ॥ 45.13 ॥

സപ്തരശ്മിരഥോ ഭൂത്വാ സമുത്തിഷ്ഠൻ ദിവാകരഃ ।
അസഹ്യരശ്മിർഭവതി പിബന്നംഭോ ഗഭസ്തിഭിഃ ॥ 45.14 ॥

തസ്യ തേ രശ്മയഃ സപ്ത പിബന്ത്യംബു മഹാർണവേ ।
ഛതേനാഹാരേണ താ ദീപ്താഃ സൂര്യാഃ സപ്ത ഭവന്ത്യുത ॥ 45.15 ॥

തതസ്തേ രശ്മയഃ സപ്ത സൂര്യാ ഭൂത്വാ ചതുർദിശം ।
ചതുർലോകമിദം സർവം ദഹന്തി ശിഖിനസ്തഥാ ॥ 45.16 ॥

വ്യാപ്നുവന്തശ്ച തേ വിപ്രാസ്തൂർധ്വം ചാധശ്ച രശ്മിഭിഃ ।
ദീപ്യന്തേ ഭാസ്കരാഃ സപ്ത യുഗാന്താഗ്നിപ്രദീപിതാഃ ॥ 45.17 ॥

തേ സൂര്യാ വാരിണാ ദീപ്താ ബഹുസാഹസ്രരശ്മയഃ ।
ഖം സമാവൃത്യ തിഷ്ഠന്തി നിർദഹന്തോ വസുന്ധരാം ॥ 45.18 ॥

തതസ്തേഷാം പ്രതാപേന ദഹ്യമാനാ വസുന്ധരാ ।
സാദ്രിനദ്യർണവദ്വീപാ നിസ്നേഹാ സമപദ്യതേ ॥ 45.19 ॥

ദീപ്താഭിഃ സന്തതാഭിശ്ച രശ്മിഭിർവൈ സമന്തതഃ ।
അധശ്ചോർധ്വം ച ലഗ്നാഭിസ്തിര്യക് ചൈവ സമാവൃതം ॥ 45.20 ॥

സൂര്യാഗ്നിനാ പ്രമൃഷ്ടാനാം സംസൃഷ്ടാനാം പരസ്പരം ।
ഏകത്വമുപയാതാനാമേകജ്വാലം ഭവത്യുത ॥ 45.21 ॥

സർവലോകപ്രണാശശ്ച സോഽഗ്നിർഭൂത്വാ സുകുണ്ഡലീ ।
ചതുർലോകമിദം സർവം നിർദഹത്യാത്മതേജസാ ॥ 45.22 ॥

തതഃ പ്രലീനേ സർവസ്മിഞ്ജംഗമേ സ്ഥാവരേ തഥാ ।
നിർവൃക്ഷാ നിസ്തൃണാ ഭൂമിഃ കൂർമപൃഷ്ഠാ പ്രകാശതേ ॥ 45.23 ॥

അംബരീഷമിവാഭാതി സർവമാപൂരിതം ജഗത് ।
സർവമേവ തദർചിർഭിഃ പൂർണം ജാജ്വല്യതേ പുനഃ ॥ 45.24 ॥

പാതാലേ യാനി സത്ത്വാനി മഹോദധിഗതാനി ച ।
തതസ്താനി പ്രലീയന്തേ ഭൂമിത്വമുപയാന്തി ച ॥ 45.25 ॥

ദ്വീപാംശ്ച പർവതാംശ്ചൈവ വർഷാണ്യഥ മഹോദധീൻ ।
താൻ സർവാൻ ഭസ്മസാത് ചക്രേ സപ്താത്മാ പാവകഃ പ്രഭുഃ ॥ 45.26 ॥

സമുദ്രേഭ്യോ നദീഭ്യശ്ച ആപ ശുഷ്കാശ്ച സർവശഃ ।
പിബന്നപഃ സമിദ്ധോഽഗ്നിഃ പൃഥിവീമാശ്രിതോ ജ്വലൻ ॥ 45.27 ॥

തതഃ സംവർത്തകഃ ശൈലാനതിക്രമ്യ മഹാംസ്തഥാ ।
ലോകാൻ ദഹതി ദീപ്താത്മാ രുദ്രതേജോവിജൄംഭിതഃ ॥ 45.28 ॥

സ ദഗ്ധ്വാ പൃഥിവീം ദേവോ രസാതലമശോഷയത് ।
അധസ്താത് പൃഥിവീം ദഗ്ധ്വാ ദിവമൂർധ്വം ദഹിഷ്യതി ॥ 45.29 ॥

യോജനാനാം ശതാനീഹ സഹസ്രാണ്യയുതാനി ച ।
ഉത്തിഷ്ഠന്തി ശിഖാസ്തസ്യ വഹ്നേഃ സംവർത്തകസ്യ തു ॥ 45.30 ॥

ഗന്ധർവാംശ്ച പിശാചാംശ്ച സയക്ഷോരഗരാക്ഷസാൻ ।
തദാ ദഹത്യസൗ ദീപ്തഃ കാലരുദ്രപ്രചോദിതഃ ॥ 45.31 ॥

ഭൂർലോകം ച ഭുവർലോകം സ്വർലോകം ച തഥാ മഹഃ ।
ദഹേദശേഷം കാലാഗ്നിഃ കാലാവിഷ്ടതനുഃ സ്വയം ॥ 45.32 ॥

വ്യാപ്തേഷ്വേതേഷു ലോകേഷു തിര്യഗൂർധ്വമഥാഗ്നിനാ ।
തത് തേജഃ സമനുപ്രാപ്യ കൃത്സ്നം ജഗദിദം ശനൈഃ ॥ 45.33 ॥

അതോ ഗൂഡമിദം സർവം തദാ ചൈകം പ്രകാശതേ ।
തതോ ഗജകുലാകാരാസ്തഡിദ്ഭിഃ സമലങ്കൃതാഃ ॥ 45.34 ॥

ഉത്തിഷ്ഠന്തി തദാ വ്യോമ്നി ഘോരാഃ സംവർത്തകാ ഘനാഃ ।
കേചിന്നീലോത്പലശ്യാമാഃ കേചിത് കുമുദസന്നിഭാഃ ॥45.35 ॥

ധൂമ്രവർണാസ്തഥാ കേചിത് കേചിത് പീതാഃ പയോധരാഃ ।
കേചിദ് രാസഭവർണാസ്തു ലാക്ഷാരസനിഭാഃ പരേ ॥ 45.36 ॥

ശംഖകുന്ദനിഭാശ്ചാന്യേ ജാത്യഞ്ജനനിഭാസ്തഥാ ।
മനഃ ശിലാഭാസ്ത്വന്യേ ച കപോതസദൃശാഃ പരേ ॥ 45.37 ॥

ഇന്ദ്രഗോപനിഭാഃ കേചിദ്ധരിതാലനിഭാസ്തഥാ ।
ഇന്ദ്രചാപനിഭാഃ കേചിദുത്തിഷ്ഠന്തി ഘനാ ദിവി ॥ 45.38 ॥

കേചിത് പർവതസങ്കാശാഃ കേചിദ് ഗജകുലോപമാഃ ।
കൂടാംഗാരനിഭാശ്ചാന്യേ കേചിന്മീനകുലോദ്വഹാഃ ॥ 45.39 ॥

ബഹൂരൂപാ ഘോരരൂപാ ഘോരസ്വരനിനാദിനഃ ।
തദാ ജലധരാഃ സർവേ പൂരയന്തി നഭഃ സ്ഥലം ॥ 45.40 ॥

തതസ്തേ ജലദാ ഘോരാ രാവിണോ ഭാസ്കരാത്മജാഃ ।
സപ്തധാ സംവൃതാത്മാനം തമഗ്നിം ശമയന്തി തേ ॥ 45.41 ॥

തതസ്തേ ജലദാ വർഷം മുഞ്ചന്തീഹ മഹൗഘവത് ।
സുഘോരമശിവം വർഷം നാശയന്തി ച പാവകം ॥ 45.42 ॥

പ്രവൃദ്ധൈസ്തൈസ്തദാത്യർഥമംഭസാ പൂര്യതേ ജഗത് ।
അദ്ഭിസ്തേജോഭിഭൂതത്വാത് തദഗ്നിഃ പ്രവിശത്യപഃ ॥ 45.43 ॥

നഷ്ടേ ചാഗ്നൗ വർഷശതൈഃ പയോദാഃ ക്ഷയസംഭവാഃ ।
പ്ലാവയന്തോഽഥ ഭുവനം മഹാജലപരിസ്രവൈഃ ॥ 45.44 ॥

ധാരാഭിഃ പൂരയന്തീദം ചോദ്യമാനാഃ സ്വയംഭുവാ ।
അത്യന്തസലിലൗഘൈശ്ച വേലാ ഇവ മഹോദധേഃ ॥ 45.45 ॥

സാദ്രിദ്വീപാ തഥാ പൃഥ്വീ ജലൈഃ സഞ്ച്ഛാദ്യതേ ശനൈഃ ।
ആദിത്യരശ്മിഭിഃ പീതം ജലമഭ്രേഷു തിഷ്ഠതി ॥ 45.46 ॥

പുനഃ പതതി തദ് ഭൂമൗ പൂര്യന്തേ തേന ചാർണവാഃ ।
തതഃ സമുദ്രാഃ സ്വാം വേലാമതിക്രാന്താസ്തു കൃത്സ്നശഃ ॥ 45.47 ॥

പർവതാശ്ച വിലീയന്തേ മഹീ ചാപ്സു നിമജ്ജതി ।
തസ്മിന്നേകാർണവേ ഘോരേ നഷ്ടേ സ്ഥാവരജംഗമേ ॥ 45.48 ॥

യോഗനിന്ദ്രാം സമാസ്ഥായ ശേതേ ദേവഃ പ്രജാപതിഃ ।
ചതുര്യുഗസഹസ്രാന്തം കൽപമാഹുർമഹർഷയഃ ॥ 45.49 ॥

വാരാഹോ വർത്തതേ കൽപോ യസ്യ വിസ്താര ഈരിതഃ ।
അസംഖ്യാതാസ്തഥാ കൽപാ ബ്രഹ്മവിഷ്ണുശിവാത്മകാഃ ॥ 45.50 ॥

കഥിതാ ഹി പുരാണേഷു മുനിഭിഃ കാലചിന്തകൈഃ ।
സാത്ത്വികേഷ്വഥ കൽപേഷു മാഹാത്മ്യമധികം ഹരേഃ ॥ 45.51 ॥

താമസേഷു ഹരസ്യോക്തം രാജസേഷു പ്രജാപതേഃ ॥

യോഽയം പ്രവർത്തതേ കൽപോ വാരാഹഃ സാത്ത്വികോ മതഃ ॥ 45.52 ॥

അന്യേ ച സാത്ത്വികാഃ കൽപാ മമ തേഷു പരിഗ്രഹഃ ।
ധ്യാനം തപസ്തഥാ ജ്ഞാനം ലബ്ധ്വാ തേഷ്വേവ യോഗിനഃ ॥ 45.53 ॥

ആരാധ്യ ഗിരിശം മാം ച യാന്തി തത് പരമം പദം ।
സോഽഹം തത്ത്വം സമാസ്ഥായ മായീ മായാമയീം സ്വയം ॥ 45.54 ॥

ഏകാർണവേ ജഗത്യസ്മിൻ യോഗനിദ്രാം വ്രജാമി തു ।
മാം പശ്യന്തി മഹാത്മാനഃ സുപ്തികാലേ മഹർഷയഃ ॥ 45.55 ॥

ജനലോകേ വർത്തമാനാസ്തപസാ യോഗചക്ഷുഷാ ।
അഹം പുരാണപുരുഷോ ഭൂർഭുവഃ പ്രഭവോ വിഭുഃ ॥ 45.56 ॥

സഹസ്രചരണഃ ശ്രീമാൻ സഹസ്രാംശുഃ സഹസ്രപാത് ।
മന്ത്രോഽഗ്നിർബ്രാഹ്മിണാ ഗാവഃ കുശാശ്ച സമിധോ ഹ്യഹം ॥ 45.57 ॥

പ്രോക്ഷണീ ച ശ്രുവശ്ചൈവ സോമോ ഘൃതമഥാസ്മ്യഹം ।
സംവർത്തകോ മഹാനാത്മാ പവിത്രം പരമം യശഃ ॥ 45.58 ॥

മേധാപ്യഹം പ്രഭുർഗോപ്താ ഗോപതിർബ്രഹ്മണോ മുഖം ।
അനന്തസ്താരകോ യോഗീ ഗതിർഗതിമതാം വരഃ ॥ 45.59 ॥

ഹംസഃ പ്രാണോഽഥ കപിലോ വിശ്വമൂർത്തിഃ സനാതനഃ ।
ക്ഷേത്രജ്ഞഃ പ്രകൃതിഃ കാലോ ജഗദ്ബീജമഥാമൃതം ॥ 45.60 ॥

മാതാ പിതാ മഹാദേവോ മത്തോ ഹ്യന്യന്ന വിദ്യതേ ।
ആദിത്യവർണോ ഭുവനസ്യ ഗോപ്താ
നാരായണഃ പുരുഷോ യോഗമൂർത്തിഃ ।
തം പശ്യന്തി യതയോ യോഗനിഷ്ഠാ
ഞഞജ്ഞാത്വാത്മാനമമൃതത്വം വ്രജന്തി ॥ 45.61 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
പഞ്ചചത്വാരിംശോഽധ്യായഃ ॥45 ॥

കൂർമപുരാണഏ ഉത്തരഭാഗേ ഷഡ്ചത്വാരിംശത്തമോഽധ്യായഃ

കൂർമ ഉവാച
അതഃ പരം പ്രവക്ഷ്യാമി പ്രതിസർഗമനുത്തമം ।
പ്രാകൃതം തത്സമാസേന ശൃണുധ്വം ഗദതോ മമ ॥ 46.1 ॥

ഗതേ പരാർദ്ധദ്വിതയേ കാലോ ലോകപ്രകാലനഃ ।
കാലാഗ്നിർഭസ്മസാത് കർത്തും കരോതി നികിലം ഗതിം ॥ 46.2 ॥

സ്വാത്മന്യാത്മാനമാവേശ്യ ഭൂത്വാ ദേവോ മഹേശ്വരഃ ।
ദഹേദശേഷം ബ്രഹ്മാണ്ഡം സദേവാസുരമാനുഷം ॥ 46.3 ॥

തമാവിശ്യ മഹാദേവോ ഭഗവാന്നീലലോഹിതഃ ।
കരോതി ലോകസംഹാരം ഭീഷണം രൂപമാശ്രിതഃ ॥ 46.4 ॥

പ്രവിശ്യ മണ്ഡലം സൗരം കൃത്വാഽസൗ ബഹുധാ പുനഃ ।
നിർദഹത്യഖിലം ലോകം സപ്തസപ്തിസ്വരൂപധൃക് ॥ 46.5 ॥

സ ദഗ്ധ്വാ സകലം വിശ്വമസ്ത്രം ബ്രഹ്മശിരോ മഹത് ।
ദേവതാനാം ശരീരേഷു ക്ഷിപത്യഖിലദാഹകം ॥ 46.6 ॥

ദഗ്ധേഷ്വശേഷദേവേഷു ദേവീ ഗിരിവരാത്മജാ ।
ഏഷാസാ സാക്ഷിണീ ശംഭോസ്തിഷ്ഠതേ വൈദികീ ശ്രുതിഃ ॥ 46.7 ॥

ശിരഃ കപാലൈർദേവാനാം കൃതസ്രഗ്വരഭൂഷണഃ ।
ആദിത്യചന്ദ്രാദിഗണൈഃ പൂരയൻ വ്യോമമണ്ഡലം ॥ 46.8 ॥

സഹസ്രനയനോ ദേവഃ സഹസ്രാകൃതിരീശ്വരഃ ।
സഹസ്രഹസ്തചരണഃ സഹസ്രാർചിർമഹാഭുജഃ ॥ 46.9 ॥

ദംഷ്ട്രാകരാലവദനഃ പ്രദീപ്താനലലോചനഃ ।
ത്രിശൂലകൃത്തിവസനോ യോഗമൈശ്വരമാസ്ഥിതഃ ॥ 46.10 ॥

പീത്വാ തത്പരമാനന്ദം പ്രഭൂതമമൃതം സ്വയം ।
കരോതി താണ്ഡവം ദേവീമാലോക്യ പരമേശ്വരഃ ॥ 46.11 ॥

പീത്വാ നൃത്യാമൃതം ദേവീ ഭർത്തുഃ പരമമംഗലം ।
യോഗമാസ്ഥായ ദേവസ്യ ദേഹമായാതി ശൂലിനഃ ॥ 46.12 ॥

സ ഭുക്ത്വാ താണ്ഡവരസം സ്വേച്ഛയൈവ പിനാകധൃക് ।
ജ്യോതിഃ സ്വഭാവം ഭഗവാൻ ദഗ്ധ്വാ ബ്രഹ്മാണ്ഡമണ്ഡലം ॥ 46.13 ॥

സംസ്ഥിതേഷ്വഥ ദേവേഷു ബ്രഹ്മവിഷ്ണുപിനാകധൃക് ।
ഗുണൈരശേഷൈഃ പൃഥിവീവിലയം യാതി വാരിഷു ॥ 46.14 ॥

സ വാരിതത്ത്വം സഗുണം ഗ്രസതേ ഹവ്യവാഹനഃ ।
തൈജസം ഗുണസംയുക്തം വായൗ സംയാതി സങ്ക്ഷയം ॥ 46.15 ॥

ആകാശേ സഗുണോ വായുഃ പ്രലയം യാതി വിശ്വഭൃത് ।
ഭൂതാദൗ ച തഥാകാശം ലീയതേ ഗുണസംയുതഃ ॥ 46.16 ॥

ഇന്ദ്രിയാണി ച സർവാണി തൈജസേ യാതി സങ്ക്ഷയം ।
വൈകാരികോ ദേവഗണാഃ പ്രലംയ യാന്തി സത്തമാഃ ॥ 46.17 ॥

ത്രിവിധോഽയമഹങ്കാരോ മഹതി പ്രലയേ വ്രജേത് ।
മഹാന്തമേഭിഃ സഹിതം ബ്രഹ്മാണമമിതൗജസം ॥ 46.18 ॥

അവ്യക്തം ജഗതോ യോനിഃ സംഹരേദേകമവ്യയം ।
ഏവം സംഹൃത്യ ഭൂതാനി തത്ത്വാനി ച മഹേശ്വരഃ ॥ 46.19 ॥

വിയോജയതി ചാന്യോന്യം പ്രധാനം പുരുഷം പരം ।
പ്രധാനപുംസോരജയോരേഷ സംഹാര ഈരിതഃ ॥ 46.20 ॥

മഹേശ്വരേച്ഛാജനിതോ ന സ്വയം വിദ്യതേ ലയഃ ।
ഗുണസാമ്യം തദവ്യക്തം പ്രകൃതിഃ പരിഗീയതേ ॥ 46.21 ॥

പ്രധാനം ജഗതോ യോനിർമായാതത്ത്വമചേതനം ।
കൂടസ്ഥശ്ചിന്മയോ ഹ്യാത്മാ കേവലഃ പഞ്ചവിംശകഃ ॥ 46.22 ॥

ഗീയതേ മുനിഭിഃ സാക്ഷീ മഹാനേഷഃ പിതാമഹഃ ॥

ഏവം സംഹാരകരണീ ശക്തിർമാഹേശ്വരീ ധ്രുവാ ॥ 46.23 ॥

പ്രധാനാദ്യം വിശേഷാന്തം ദേഹേ രുദ്ര ഇതി ശ്രുതിഃ ।
യോഗിനാമഥ സർവേഷാം ജ്ഞാനവിന്യസ്തചേതസാം ॥ 46.24 ॥

ആത്യന്തികം ചൈവ ലയം വിദധാതീഹ ശങ്കരഃ ।
ഇത്യേഷ ഭഗവാൻ രുദ്രഃ സംഹാരം കുരുതേ വശീ ॥ 46.25 ॥

സ്ഥാപികാ മോഹനീ ശക്തിർനാരായണ ഇതി ശ്രുതിഃ ।
ഹിരണ്യഗർഭോ ഭഗവാൻ ജഗത് സദസദാത്മകം ॥ 46.26 ॥

സൃജേദശേഷം പ്രകൃതേസ്തന്മയഃ പഞ്ചവിംശകഃ ।
സർവതഃ സർവഗാഃ ശാന്താഃ സ്വാത്മന്യേവവ്യവസ്ഥിതാഃ ।
ശക്തയോ ബ്രഹ്മവിണ്വീശാ ഭുക്തിമുക്തിഫലപ്രദാഃ ॥ 46.27 ॥

സർവേശ്വരാഃ സർവവന്ദ്യാഃ ശാശ്വതാനന്തഭോഗിനഃ
ഏകമേവാക്ഷരം തത്ത്വം പുമ്പ്രധാനേശ്വരാത്മകം ॥ 46.28 ॥

അന്യാശ്ച ശക്തയോ ദിവ്യാഃ സന്തി തത്ര സഹസ്രശഃ ।
ഇജ്യന്തേ വിവിധൈര്യജ്ഞൈഃ ശക്രാദിത്യാദയോഽമരാഃ ।
ഏകൈകസ്യ സഹസ്രാണി ദേഹാനാം വൈ ശതാനി ച ॥ 46.29 ॥

കഥ്യന്തേ ചൈവ മാഹാത്മ്യാച്ഛക്തിരേകൈവ നിർഗുണാഃ ।
താം താം ശക്തിം സമാധായ സ്വയം ദേവോ മഹേശ്വരഃ ॥ 46.30 ॥

കരോതി ദേഹാൻ വിവിധാൻ ദൃശ്യതേ ചൈവ ലീലയാ ।
ഇജ്യതേ സർവയജ്ഞേഷു ബ്രാഹ്മണൈർവേദവാദിഭിഃ ॥ 46.31 ॥

സർവകാമപ്രദോ രുദ്ര ഇത്യേഷാ വൈദികീ ശ്രുതിഃ ।
സർവാസാമേവ ശക്തീനാം ബ്രഹ്മവിഷ്ണുമഹേശ്വരാഃ ॥ 46.32 ॥

പ്രാധാന്യേന സ്മൃതാ ദേവാഃ ശക്തയഃ പരമാത്മനഃ ।
ആഭ്യഃ പരസ്താദ് ഭഗവാൻ പരമാത്മാ സനാതനഃ ॥ 46.33 ॥

ഗീയതേ സർവശക്ത്യാത്മാ ശൂലപാണിർമഹേശ്വരഃ ।
ഏനമേകേ വദന്ത്യഗ്നിം നാരായണമഥാപരേ ॥ 46.34 ॥

ഇന്ദ്രമേകേ പരേ പ്രാണം ബ്രഹ്മാണമപരേ ജഗുഃ ।
ബ്രഹ്മവിഷ്ണവഗ്നിവരുണാഃ സർവേ ദേവാസ്തഥർഷയഃ ॥ 46.35 ॥

ഏകസ്യൈവാഥ രുദ്രസ്യ ഭേദാസ്തേ പരികീർത്തിതാഃ ।
യം യം ഭേദം സമാശ്രിത്യ യജന്തി പരമേശ്വരം ॥ 46.36 ॥

തത് തദ് രൂപം സമാസ്ഥായ പ്രദദാതി ഫലം ശിവഃ ।
തസ്മാദേകതരം ഭേദം സമാശ്രിത്യാപി ശാശ്വതം ॥ 46.37 ॥

ആരാധയന്മഹാദേവം യാതി തത്പരമം പദം ।
കിന്തു ദേവം മഹാദേവം സർവശക്തിം സനാതനം ॥ 46.38 ॥

ആരാധയേദ് വൈ ഗിരിശം സഗുണം വാഽഥ നിർഗുണം ।
മയാ പ്രോക്തോ ഹി ഭവതാം യോഗഃ പ്രാഗേവ നിർഗുണഃ ॥ 46.39 ॥

ആരുരുക്ഷുസ്തു സഗുണം പൂജയേത് പരമേശ്വരം ।
പിനാകിനം ത്രിനയനം ജടിലം കൃത്തിവാസസം ॥ 46.40 ॥

പദ്മാസനസ്ഥം രുക്മാഭം ചിന്തയേദ് വൈദികീ ശ്രുതിഃ ।
ഏഷ യോഗഃ സമുദ്ദിഷ്ടഃ സബീജോ മുനിസത്തമാഃ ॥ 46.41 ॥

അത്രാപ്യശക്തോഽഥ ഹരം വിശ്വം ബ്രഹ്മാണർചയേത് ।
അഥ ചേദസമർഥഃ സ്യാത്തത്രാപി മനിപുംഗവാഃ ॥ 46.42 ॥

തതോ വായഗ്നിശക്രാദീൻ പൂജയേത്ഭക്തിസംയുതഃ ।
തസ്മാത് സർവാൻ പരിത്യജ്യ ദേവാൻ ബ്രഹ്മപുരോഗമാൻ ॥ 46.43 ॥

ആരാധയേദ് വിരൂപാക്ഷമാദിമധ്യാന്തസംസ്ഥിതം ।
ഭക്തിയോഗസമായുക്തഃ സ്വധർമനിരതഃ ശുചിഃ ॥ 46.44 ॥

താദൃശം രൂപമാസ്ഥായ ആസാദ്യാത്യന്തികം ശിവം ।
ഏഷ യോഗഃ സമുദ്ദിഷ്ടഃ സബീജോഽത്യന്തഭാവനഃ ॥ 46.45 ॥

യഥാവിധി പ്രകുർവാണഃ പ്രാപ്നുയാദൈശ്വരം പദം ।
യേ ചാന്യേ ഭാവനേ ശുദ്ധേ പ്രാഗുക്തേ ഭവതാമിഹ ॥ 46.46 ॥

അഥാപി കഥിതോ യോഗോ നിർബീജശ്ച സബീജകഃ ।
ജ്ഞാനം തദുക്തം നിർബീജം പൂർവം ഹി ഭവതാം മയാ ॥ 46.47 ॥

വിഷ്ണും രുദ്രം വിരഞ്ചിംഞ്ച സബീജം സാധയേദ്ബുധഃ ।
അഥ വായ്വാദികാൻ ദേവാംസ്തത്പരഃ സംയതേന്ദ്രിയഃ ॥ 46.48 ॥

പൂജയേത് പുരുഷം വിഷ്ണും ചതുർമൂർത്തിധരം ഹരിം ।
അനാദിനിധനം ദേവം വാസുദേവം സനാതനം ॥ 46.49 ॥

നാരായണം ജഗദ്യോനിമാകാശം പരമം പദം ।
തല്ലിംഗധാരീ നിയതം തദ്ഭക്തസ്തദുപാശ്രയഃ ॥ 46.50 ॥

ഏഷ ഏവ വിധിർബ്രാഹ്മേ ഭാവനേ ചാന്തികേ മതഃ ।
ഇത്യേതത് കഥിതം ജ്ഞാനം ഭാവനാസംശ്രയം പരം ॥ 46.51 ॥

ഇന്ദ്രദ്യുമ്നായ മുനയേ കഥിതം യന്മയാ പുരാ ।
അവ്യക്താത്മകമേവേദം ചേതനാചേതനം ജഗത് ॥ 46.52 ॥

തദീശ്വരഃ പരം ബ്രഹ്മ തസ്മാദ് ബ്രഹ്മമയം ജഗത് ।
സൂത ഉവാച
ഏതാവദുക്ത്വാ ഭഗവാൻ വിരരാമ ജനാർദനഃ ।
തുഷ്ടുവുർമുനയോ വിഷ്ണും ശക്രേണ സഹ മാധവം ॥ 46.53 ॥

മുനയഃ ഊചുഃ
നമസ്തേ കൂർമരൂപായ വിഷ്ണവേ പരമാത്മനേ ।
നാരായണായ വിശ്വായ വാസുദേവായ തേ നമഃ ॥ 46.54 ॥

നമോ നമസ്തേ കൃഷ്ണായ ഗോവിന്ദായ നമോ നമഃ ।
മാധവായ നമസ്തുഭ്യം നമോ യജ്ഞേശ്വരായ ച ॥ 46.55 ॥

സഹസ്രശിരസേ തുഭ്യം സഹസ്രാക്ഷായ തേ നമഃ ।
നമഃ സഹസ്രഹസ്തായ സഹസ്രചരണായ ച ॥ 46.56 ॥

ഓം നമോ ജ്ഞാനരൂപായ പരമാത്മസ്വരൂപിണേ ।
ആനന്ദായ നമസ്തുഭ്യം മായാതീതായ തേ നമഃ ॥ 46.57 ॥

നമോ ഗൂഢശരീരായ നിർഗുണായ നമോഽസ്തു തേ ।
പുരുഷായ പുരാണായ സത്താമാത്രസ്വരൂപിണേ ॥ 46.58 ॥

നമഃ സാംഖ്യായ യോഗായ കേവലായ നമോഽസ്തു തേ ।
ധർമജ്ഞാനാധിഗമ്യായ നിഷ്കലായ നമോഽസ്തു തേ ॥ 46.59 ॥

നമസ്തേ വ്യോമരൂപായ മഹായോഗേശ്വരായ ച ।
പരാവരാണാം പ്രഭവേ വേദവേദ്യായ തേ നമഃ ॥ 46.60 ॥

നമോ ബുദ്ധായ ശുദ്ധായ നമോ യുക്തായ ഹേതവേ ।
നമോ നമോ നമസ്തുഭ്യം മായിനേ വേധസേ നമഃ ॥ 46.61 ॥

നമോഽസ്തു തേ വരാഹായ നാരസിംഹായ തേ നമഃ ।
വാമനായ നമസ്തുഭ്യം ഹൃഷീകേശായ തേ നമഃ ॥ 46.62 ॥

സ്വർഗാപവർഗദാത്രേ ച നമോഽപ്രതിഹതാത്മനേ ।
നമോ യോഗാധിഗമ്യായ യോഗിനേ യോഗദായിനേ ॥ 46.63 ॥

ദേവാനാം പതയേ തുഭ്യം ദേവാർത്തിശമനായ തേ ।
ഭഗവംസ്ത്വത്പ്രസാദേന സർവസംസാരനാശനം ॥ 46.64 ॥

അസ്മാഭിർവിദിതം ജ്ഞാനം യജ്ജ്ഞാത്വാമൃതമശ്നുതേ ।
ശ്രുതാസ്തു വിവിധാ ധർമാ വംശാ മന്വന്തരാണി ച ॥ 46.65 ॥

സർഗശ്ച പ്രതിസർഗശ്ച ബ്രഹ്മാണ്യസ്യാസ്യ വിസ്തരഃ ।
ത്വം ഹി സർവജഗത്സാക്ഷീ വിശ്വോ നാരായണഃ പരഃ ॥ 46.66 ॥

ത്രാതുമർഹസ്യനന്താത്മാ ത്വാമേവ ശരണം ഗതാഃ ।
സൂത ഉവാച
ഏതദ് വഃ കഥിതം വിപ്രാ ഭോഗമോക്ഷപ്രദായകം ॥ 46.67 ॥

കൗർമം പുരാണമഖിലം യജ്ജഗാദ ഗദാധരഃ ।
അസ്മിൻ പുരാണേ ലക്ഷ്മ്യാസ്തു സംഭവഃ കഥിതഃ പുരാ ॥ 46.68 ॥

മോഹായാശേഷഭൂതാനാം വാസുദേവേന യോജിതഃ ।
പ്രജാപതീനാം സർഗസ്തു വർണധർമാശ്ച വൃത്തയഃ ॥ 46.69 ॥

ധർമാർഥകാമമോക്ഷാണാം യഥാവല്ലക്ഷണം ശുഭം ।
പിതാമഹസ്യ വിഷ്ണോശ്ച മഹേശസ്യ ച ധീമതഃ ॥ 46.70 ॥

ഏകത്വം ച പൃഥക്ത്വം ച വിശേഷശ്ചോപവർണിതഃ ।
ഭക്താനാം ലക്ഷണം പ്രോക്തം സമാചാരശ്ച ഭോജനം ॥ 46.71 ॥

വർണാശ്രമാണാം കഥിതം യഥാവദിഹ ലക്ഷണം ।
ആദിസർഗസ്തതഃ പശ്ചാദണ്ഡാവരണസപ്തകം ॥ 46.72 ॥

ഹിരണ്യഗർഭസർഗശ്ച കീർത്തിതോ മുനിപുംഗവാഃ ।
കാലസംഖ്യാപ്രകഥനം മാഹാത്മ്യം ചേശ്വരസ്യ ച ॥ 46.73 ॥

ബ്രഹ്മണഃ ശയനം ചാപ്സു നാമനിർവചനം തഥാ ।
വരാഹവപുഷാ ഭൂയോ ഭൂമേരുദ്ധരണം പുനഃ ॥ 46.74 ॥

മുഖ്യാദിസർഗകഥനം മുനിസർഗസ്തഥാപരഃ ।
വ്യാഖ്യതോ രുദ്രസർഗശ്ച ഋഷിസർഗശ്ച താപസഃ ॥ 46.75 ॥

ധർമസ്യ ച പ്രജാസർഗസ്താമസാത് പൂർവമേവ തു ।
ബ്രഹ്മവിഷ്ണോർവിവാദഃ സ്യാദന്തർദേഹപ്രവേശനം ॥ 46.76 ॥

പദ്മോദ്ഭവത്വം ദേവസ്യ മോഹസ്തസ്യ ച ധീമതഃ ।
ദർശനം ച മഹേശസ്യ മാഹാത്മ്യം വിഷ്ണുനേരിതം ॥ 46.77 ॥

ദിവ്യദൃഷ്ടിപ്രദാനം ച ബ്രഹ്മണഃ പരമേഷ്ഠിനാ ।
സംസ്തവോ ദേവദേവസ്യ ബ്രഹ്മണാ പരമേഷ്ഠിനാ ॥ 46.78 ॥

പ്രസാദോ ഗിരിശസ്യാഥ വരദാനം തഥൈവ ച ।
സംവാദോ വിഷ്ണുനാ സാർധം ശങ്കരസ്യ മഹാത്മനഃ ॥ 46.79 ॥

വരദാനം തഥാപൂർവമന്തർദ്ധാനം പിനാകിനഃ ।
വധശ്ച കഥിതോ വിപ്രാ മധുകൈടഭയോഃ പുരാ ॥ 46.80 ॥

അവതാരോഽഥ ദേവസ്യ ബ്രഹ്മണോ നാഭിപങ്കജാത് ।
ഏകീഭാവശ്ച ദേവസ്യ വിഷ്ണുനാ കഥിതസ്തതഃ ॥ 46.81 ॥

വിമോഹോ ബ്രഹ്മണശ്ചാഥ സഞ്ജ്ഞാലാഭോ ഹരേസ്തതഃ ।
തപശ്ചരണമാഖ്യാതം ദേവദേവസ്യ ധീമതഃ ॥ 46.82 ॥

പ്രാദുർഭാവോ മഹേശസ്യ ലലാടാത് കഥിതസ്തതഃ ।
രുദ്രാണാം കഥിതാ സൃഷ്ടിർബ്രഹ്മണഃ പ്രതിഷേധനം ॥ 46.83 ॥

ഭൂതിശ്ച ദേവദേവസ്യ വരദാനോപദേശകൗ ।
അന്തർദ്ധാനം ച രുദ്രസ്യ തപശ്ചര്യാണ്ഡജസ്യ ച ॥ 46.84 ॥

ദർശനം ദേവദേവസ്യ നരനാരീശരീരതാ ।
ദേവ്യാ വിഭാഗകഥനം ദേവദേവാത് പിനാകിനഃ ॥ 46.85 ॥

ദേവ്യാശ്ച പശ്ചാത് കഥിതം ദക്ഷപുത്രീത്വമേവ ച ।
ഹിമവദ്ദുഹിതൃത്വം ച ദേവ്യാ യാഥാത്മ്യമേവ ച ॥ 46.86 ॥

ദർശനം ദിവ്യരൂപസ്യ വൈശ്വരൂപസ്യ ദർശനം ।
നാമ്നാം സഹസ്രം കഥിതം പിത്രാ ഹിമവതാ സ്വയം ॥ 46.87 ॥

ഉപദേശോ മഹാദേവ്യാ വരദാനം തഥൈവ ച ।
ഭൃഗ്വാദീനാം പ്രജാസർഗോ രാജ്ഞാം വംശസ്യ വിസ്തരഃ ॥ 46.88 ॥

പ്രാചേതസത്വം ദക്ഷസ്യ ദക്ഷയജ്ഞവിമർദനം ।
ദധീചസ്യ ച ദക്ഷസ്യ വിവാദഃ കഥിതസ്തദാ ॥ 46.89 ॥

തതശ്ച ശാപഃ കഥിതോ മുനീനാം മുനിപുംഗവാഃ ।
രുദ്രാഗതിഃ പ്രസാദശ്ച അന്തർദ്ധാനം പിനാകിനഃ ॥ 46.90 ॥

പിതാമഹസ്യോപദേശഃ കീർത്ത്യതേ രക്ഷണായ തു ।
ദക്ഷസ്യ ച പ്രജാസർഗഃ കശ്യപസ്യ മഹാത്മനഃ ॥ 46.91 ॥

ഹിരണ്യകശിപോർനാശോ ഹിരണ്യാക്ഷവധസ്തഥാ ।
തതശ്ച ശാപഃ കഥിതോ ദേവദാരുവനൗകസാം ॥ 46.92 ॥

നിഗ്രഹശ്ചാന്ധകസ്യാഥ ഗാണപത്യമനുത്തമം ।
പ്രഹ്രാദനിഗ്രഹശ്ചാഥ ബലേഃ സംയമനം തതഃ ॥ 46.93 ॥

ബാണസ്യ നിഗ്രഹശ്ചാഥ പ്രസാദസ്തസ്യ ശൂലിനഃ ।
ഋഷീണാം വംശവിസ്താരോ രാജ്ഞാം വംശാഃ പ്രകീർത്തിതാഃ ॥ 46.94 ॥

വസുദേവാത് തതോ വിഷ്ണോരുത്പത്തിഃ സ്വേച്ഛയാ ഹരേഃ ।
ദർശനം ചോപമന്യോർവൈ തപശ്ചരണമേവ ച ॥ 46.95 ॥

വരലാഭോ മഹാദേവം ദൃഷ്ട്വാ സാംബം ത്രിലോചനം ।
കൈലാസഗമനഞ്ചാഥ നിവാസസ്തസ്യ ശാർങ്ഗിണഃ ॥ 46.96 ॥

തതശ്ച കഥ്യതേ ഭീതിർദ്വാരവത്യാം നിവാസിനാം ।
രക്ഷണം ഗരുഡേനാഥ ജിത്വാ ശത്രൂൻ മഹാബലാൻ ॥ 46.97 ॥

നാരാദാഗമനം ചൈവ യാത്രാ ചൈവ ഗരുത്മതഃ ।
തതശ്ച കൃഷ്ണാഗമനം മുനീനാമാഗതിസ്തതഃ ॥ 46.98 ॥

നൈത്യകം വാസുദേവസ്യ ശിവലിംഗാർചനം തഥാ ।
മാർകണ്ഡേയസ്യ ച മുനേഃ പ്രശ്നഃ പ്രോക്തസ്തതഃ പരം ॥ 46.99 ॥

ലിംഗാർചനനിമിത്തം ച ലിംഗസ്യാപി സലിംഗിനഃ ।
യഥാർഥങ്കഥിതഞ്ചാഥ ലിംഗാവിർഭാവ ഏവ ച ॥ 46.100 ॥

ബ്രഹ്മവിഷ്ണോസ്തഥാ മധ്യേ കീർത്തിതാ മുനിപുംഗവാഃ ।
മോഹസ്തയോസ്തു കഥിതോ ഗമനം ചോർധ്വതോ ഹ്യധഃ ॥ 46.101 ॥

സംസ്തവോ ദേവദേവസ്യ പ്രസാദഃ പരമേഷ്ഠിനഃ ।
അന്തർധാനം ച ലിംഗസ്യ സാംബോത്പത്തിസ്തതഃ പരം ॥ 46.102 ॥

കീർതിതാ ചാനിരുദ്ധസ്യ സമുത്പത്തിർദ്വിജോത്തമാഃ ।
കൃഷ്ണസ്യ ഗമനേ ബുദ്ധിരൃഷീണാമാഗതിസ്തഥാ ॥ 46.103 ॥

അനുവശാസനഞ്ച കൃഷ്ണേന വരദാനം മഹാത്മനഃ ।
ഗമനം ചൈവ കൃഷ്ണസ്യ പാർഥസ്യാപി ച ദർശനം ॥ 46.104 ॥

കൃഷ്ണദ്വൈപായനസ്യോക്തം യുഗധർമാഃ സനാതനാഃ ॥

അനുഗ്രഹോഽഥ പാർഥസ്യ വാരാണസ്യാം ഗതിസ്തതഃ ॥ 46.105 ॥

പാരാശര്യസ്യ ച മുനേർവ്യാസസ്യാദ്ഭുതകർമണഃ ।
വാരാണസ്യാശ്ച മാഹാത്മ്യം തീർഥാനാം ചൈവ വർണനം ॥ 46.106 ॥

തീർഥയാത്രാ ച വ്യാസസ്യ ദേവ്യാശ്ചൈവാഥ ദർശനം ।
ഉദ്വാസനം ച കഥിതം വരദാനം തഥൈവ ച ॥ 46.107 ॥

പ്രയാഗസ്യ ച മാഹാത്മ്യം ക്ഷേത്രാണാമഥ കീർത്തിനം ।
ഫലം ച വിപുലം വിപ്രാ മാർകണ്ഡേയസ്യ നിർഗമഃ ॥ 46.108 ॥

ഭുവനാനാം സ്വരൂപം ച ജ്യോതിഷാം ച നിവേശനം ।
കീർത്യന്തേ ചൈവ വർഷാണി നദീനാം ചൈവ നിർണയഃ ॥ 46.109 ॥

പർവതാനാം ച കഥനം സ്ഥാനാനി ച ദിവൗകസാം ।
ദ്വീപാനാം പ്രവിഭാഗശ്ച ശ്വേതദ്വീപോപവർണനം ॥ 46.110 ॥

ശയനം കേശവസ്യാഥ മാഹാത്മ്യം ച മഹാത്മനഃ ।
മന്വന്തരാണാം കഥനം വിഷ്ണോർമാഹാത്മ്യമേവ ച ॥ 46.111 ॥

വേദശാഖാപ്രണയനം വ്യാസാനാം കഥനം തതഃ ।
അവേദസ്യ ച വേദാനാം കഥിതം മുനിപുംഗവാഃ ॥ 46.112 ॥

യോഗേശ്വരാണാം ച കഥാ ശിഷ്യാണാം ചാഥ കീർത്തനം ।
ഗീതാശ്ച വിവിധാഗുഹ്യാ ഈശ്വരസ്യാഥ കീർത്തിതാഃ ॥ 46.113 ॥

വർണാശ്രമാണാമാചാരാഃ പ്രായശ്ചിത്തവിധിസ്തതഃ ।
കപാലിത്വം ച രുദ്രസ്യ ഭിക്ഷാചരണമേവ ച ॥ 46.114 ॥

പതിവ്രതായാശ്ചാഖ്യാനം തീർഥാനാം ച വിനിർണയഃ ।
തഥാ മങ്കണകസ്യാഥ നിഗ്രഹഃ കീർതിതോ ദ്വിജാഃ ॥ 46.115 ॥

വധശ്ച കഥിതോ വിപ്രാഃ കാലസ്യ ച സമാസതഃ ।
ദേവദാരുവനേ ശംഭോഃ പ്രവേശോ മാധവസ്യ ച ॥ 46.116 ॥

ദർശനം ഷട്കുലീയാനാം ദേവദേവസ്യ ധീമതഃ ।
വരദാനം ച ദേവസ്യ നന്ദിനേ തു പ്രകീർതിതം ॥ 46.117 ॥

നൈമിത്തികശ്ച കഥിതഃ പ്രതിസർഗസ്തതഃ പരം ।
പ്രാകൃതഃ പ്രലയശ്ചോർദ്ധ്വം സബീജോ യോഗ ഏവ ച ॥ 46.118 ॥

ഏവം ജ്ഞാത്വാ പുരാണസ്യ സങ്ക്ഷേപം കീർത്തയേത്തു യഃ ।
സർവപാപവിനിർമുക്തോ ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ॥ 46.119 ॥

ഏവമുക്ത്വാ ശ്രിയം ദേവീമാദായ പുരുഷോത്തമഃ ।
സന്ത്യജ്യ കൂർമസംസ്ഥാനം സ്വസ്ഥാനം ച ജഗാമ ഹ ॥ 46.120 ॥

ദേവാശ്ച സർവേ മുനയഃ സ്വാനി സ്ഥാനാനി ഭേജിരേ ।
പ്രണമ്യ പുരുഷം വിഷ്ണും ഗൃഹീത്വാ ഹ്യമൃതം ദ്വിജാഃ ॥ 46.121 ॥

ഏതത് പുരാണം സകലം ഭാഷിതം കൂർമരൂപിണാ ।
സാക്ഷാദ് ദേവാദിദേനേന വിഷ്ണുനാ വിശ്വയോനിനാ ॥ 46.122 ॥

യഃ പഠേത് സതതം മർത്യഃ നിയമേന സമാസതഃ ।
സർവപാപവിനിർമുക്തോ ബ്രഹ്മലോകേ മഹീയതേ ॥ 46.123 ॥

ലിഖിത്വാ ചൈവ യോ ദദ്യാദ് വൈശാഖേ മാസി സുവ്രതഃ ।
വിപ്രായ വേദവിദുഷേ തസ്യ പുണ്യം നിബോധത ॥ 46.124 ॥

സർവപാപവിനിർമുക്തഃ സർവൈശ്വര്യസമന്വിതഃ ।
ഭുക്ത്വാ ച വിപുലാന്മർത്യോ ഭോഗാന്ദിവ്യാൻസുശോഭനാൻ ॥ 46.125 ॥

തതഃ സ്വർഗാത് പരിഭ്രഷ്ടോ വിപ്രാണാം ജായതേ കുലേ ।
പൂർവസംസ്കാരമാഹാത്മ്യാദ് ബ്രഹ്മവിദ്യാമവാപ്നുയാത് ॥ 46.126 ॥

പഠിത്വാധ്യായമേവൈകം സർവപാപൈഃ പ്രമുച്യതേ ।
യോഽർഥം വിചാരയേത് സമ്യക് പ്രാപ്നോതി പരം പദം ॥ 46.127 ॥

അധ്യേതവ്യമിദം നിത്യം വിപ്രൈഃ പർവണി പർവണി ।
ശ്രോതവ്യം ച ദ്വിജശ്രേഷ്ഠാ മഹാപാതകനാശനം ॥ 46.128 ॥

ഏകതസ്തു പുരാണാനി സേതിഹാസാനി കൃത്സ്നശഃ ।
ഏകത്ര ചേദം പരമമേതദേവാതിരിച്യതേ ॥ 46.129 ॥

ഇദം പുരാണം മുക്ത്വൈകം നാസ്ത്യന്യത് സാധനം പരം ।
യഥാവദത്ര ഭഗവാൻ ദേവോ നാരായണോ ഹരിഃ ॥ 46.130 ॥

കീർത്യതേ ഹി യഥാ വിഷ്ണുർന തഥാഽന്യേഷു സുവ്രതാഃ ।
ബ്രാഹ്മീ പൗരാണികീ ചേയം സംഹിതാ പാപനാശനീ ॥ 46.131 ॥

അത്ര തത് പരമം ബ്രഹ്മ കീർത്യതേ ഹി യഥാർഥതഃ ।
തീർഥാനാം പരമം തീർഥം തപസാം ച പരം തപഃ ॥ 46.132 ॥

ജ്ഞാനാനാം പരമം ജ്ഞാനം വ്രതാനാം പരമം വ്രതം ।
നാധ്യേതവ്യമിദം ശാസ്ത്രം വൃഷലസ്യ ച സന്നിധൗ ॥ 46.133 ॥

യോഽധീതേ സ തു മോഹാത്മാ സ യാതി നരകാൻ ബഹൂൻ ।
ശ്രാദ്ധേ വാ ദൈവികേ കാര്യേ ശ്രാവണീയം ദ്വിജാതിഭിഃ ॥ 46.134 ॥

യജ്ഞാന്തേ തു വിശേഷേണ സർവദോഷവിശോധനം ।
മുമുക്ഷൂണാമിദം ശാസ്ത്രമധ്യേതവ്യം വിശേഷതഃ ॥ 46.135 ॥

ശ്രോതവ്യം ചാഥ മന്തവ്യം വേദാർഥപരിബൃംഹണം ।
ജ്ഞാത്വാ യഥാവദ് വിപ്രേന്ദ്രാൻ ശ്രാവയേദ് ഭക്തിസംയുതാൻ ॥ 46.136 ॥

സർവപാപവിനിർമുക്തോ ബ്രഹ്മസായുജ്യമാപ്നുയാത് ।
യോഽശ്രദ്ദധാനേ പുരുഷേ ദദ്യാച്ചാധാർമികേ തഥാ ॥ 46.137 ॥

സ പ്രേത്യ ഗത്വാ നിരയാൻ ശുനാം യോനിം വ്രജത്യധഃ ।
നമസ്കൃത്യ ഹരിം വിഷ്ണും ജഗദ്യോനിം സനാതനം ॥ 46.138 ॥

അധ്യേതവ്യമിദം ശാസ്ത്രം കൃഷ്ണദ്വൈപായനം തഥാ ।
ഇത്യാജ്ഞാ ദേവദേവസ്യ വിഷ്ണോരമിതതേജസഃ ॥ 46.139 ॥

പാരാശര്യസ്യ വിപ്രർഷേർവ്യാസസ്യ ച മഹാത്മനഃ ।
ശ്രുത്വാ നാരായണാദ്ദേവാൻ നാരദോ ഭഗവാനൃഷിഃ ॥ 46.140 ॥

ഗൗതമായ ദദൗ പൂർവം തസ്മാച്ചൈവ പരാശരഃ ।
പരാശരോഽപി ഭഗവാന ഗംഗാദ്വാരേ മുനീശ്വരാഃ ॥ 46.141 ॥

മുനിഭ്യഃ കഥയാമാസ ധർമകാമാർഥമോക്ഷദം ।
ബ്രഹ്മണാ കഥിതം പൂർവം സനകായ ച ധീമതേ ॥ 46.142 ॥

സനത്കുമാരായ തഥാ സർവപാപപ്രണാശനം ।
സനകാദ് ഭഗവാൻ സാക്ഷാദ് ദേവലോ യോഗവിത്തമഃ ॥ 46.143 ॥

അവാപ്തവാൻ പഞ്ചശിഖോ ദേവലാദിദമുത്തമം ।
സനത്കുമാരാദ് ഭഗവാൻ മുനിഃ സത്യവതീസുതഃ ॥ 46.144 ॥

ഏതത് പുരാണം പരമം വ്യാസഃ സർവാർഥസഞ്ചയം ।
തസ്മാദ് വ്യാസാദഹം ശ്രുത്വാ ഭവതാം പാപനാശനം ॥ 46.145 ॥

ഊചിവാൻ വൈ ഭവദ്ഭിശ്ച ദാതവ്യം ധാർമികേ ജനേ ।
തസ്മൈ വ്യാസായ മുനയേ സർവജ്ഞായ മഹർഷയേ ॥ 46.146 ॥

പാരാശര്യായ ശാന്തായ നമോ നാരായണാത്മനേ ।
യസ്മാത് സഞ്ജായതേ കൃത്സനം യത്ര ചൈവ പ്രലീയതേ ।
നമസ്തസ്മൈ സുരേശായ വിഷ്ണവേ കൂർമരൂപിണേ ॥ 46.147 ॥

ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണേ ഷട്സാഹസ്ത്ര്യാം സംഹിതായാമുപരിവിഭാഗേ
ഷട്ശ്ചത്വാരിംശോഽധ്യായഃ ॥46 ॥

ഉത്തരഭാഗഃ സമാപ്തഃ ॥

॥ ഇതി ശ്രീകൂർമപുരാണം സമാപ്തം ॥

– Chant Stotra in Other Languages –

Vritra Gita from Adhyatma Ramayana in Sanskrit – English – Bengali – Gujarati – Kannada – Malayalam – Odia – Telugu – Tamil