Sri Dakshinamurthy is the depiction of Lord Shiva which illustrates Him as the supreme cosmic teacher (Adi Guru) and is a facet of the Lord as the guru who enlightens one with jnana (knowledge) that elevates and enriches. The Dakshinamurthy form of Lord Shiva extols Him as the Supreme Teacher of yoga, knowledge and even music. The rich treasures of knowledge in the Shastras become accessible when He appears as Sri Dakshinamurthy.
Sri Dakshinamurthy is believed to teach through para vak, which is a divine speech form inaudible to worldly ears and resides in the recesses of silence. Ordinary expressions are not needed to grasp the teachings of Sri Dakshinamurthy who explains the true meaning of Brahmaan naturally. His disciples are old Rishis and sages. He imparts the greatest awareness, understanding and comprehension.
The meaning of Dakshinamurthy also is ‘the one who is facing the south (dakshi?a) direction’. He sits under the auspicious vata vruksha facing the south direction to give knowledge. Sri Dakshinamurthy guides the cyclical courses of srishti (creation), sthiti (preservation), samhara (amalgamation), tirobhava (suppress on) and anugraha (revealing true knowledge). As we know, Indian tradition and culture revere the teacher or Guru much like God. Sri Dakshinamurthy is also worshipped as the ultimate Guru who truly illuminates the world with cosmic knowledge that lights the soul.
॥ Dakshinamurti Ashtottarashata Namavali Gujarati Lyrics ॥
શ્રીદક્ષિણામૂર્ત્યષ્ટોત્તરશતનામાવલિઃ
ૐ વિદ્યારૂપિણે નમઃ ।
ૐ મહાયોગિને નમઃ ।
ૐ શુદ્ધ જ્ઞાનિને નમઃ ।
ૐ પિનાકધૃતે નમઃ ।
ૐ રત્નાલઙ્કૃતસર્વાઙ્ગિને નમઃ ।
ૐ રત્નમૌલયે નમઃ ।
ૐ જટાધરાય નમઃ ।
ૐ ગઙ્ગાધારિણે નમઃ ।
ૐ અચલવાસિને નમઃ ।
ૐ મહાજ્ઞાનિને નમઃ ॥ ૧૦॥
ૐ સમાધિકૃતે નમઃ ।
ૐ અપ્રમેયાય નમઃ ।
ૐ યોગનિધયે નમઃ ।
ૐ તારકાય નમઃ ।
ૐ ભક્તવત્સલાય નમઃ ।
ૐ બ્રહ્મરૂપિણે નમઃ ।
ૐ જગદ્વ્યાપિને નમઃ ।
ૐ વિષ્ણુમૂર્તયે નમઃ ।
ૐ પુરાતનાય નમઃ ।
ૐ ઉક્ષવાહાય નમઃ ॥ ૨૦॥
ૐ ચર્મવાસસે નમઃ ।
ૐ પીતાંબર વિભૂષણાય નમઃ ।
ૐ મોક્ષદાયિને નમઃ ।
ૐ મોક્ષ નિધયે નમઃ ।
ૐ અંધકારયે નમઃ ।
ૐ જગત્પતયે નમઃ ।
ૐ વિદ્યાધારિણે નમઃ ।
ૐ શુક્લ તનવે નમઃ ।
ૐ વિદ્યાદાયિને નમઃ ।
ૐ ગણાધિપાય નમઃ ॥ ૩૦॥
ૐ પ્રૌઢાપસ્મૃતિ સંહર્ત્રે નમઃ ।
ૐ શશિ મૌળયે નમઃ ।
ૐ મહાસ્વનાય નમઃ ।
ૐ સામપ્રિયાય નમઃ ।
ૐ અવ્યયાય નમઃ ।
ૐ સાધવે નમઃ ।
ૐ સર્વવેદૈરલઙ્કૃતાય નમઃ ।
ૐ હસ્તે વહ્નિ ધરાય નમઃ ।
ૐ શ્રીમતે મૃગધારિણે નમઃ ।
ૐ વશઙ્કરાય નમઃ ॥ ૪૦॥
ૐ યજ્ઞનાથાય નમઃ ।
ૐ ક્રતુધ્વંસિને નમઃ ।
ૐ યજ્ઞભોક્ત્રે નમઃ ।
ૐ યમાન્તકાય નમઃ ।
ૐ ભક્તાનુગ્રહ મૂર્તયે નમઃ ।
ૐ ભત સેવ્યાય નમઃ ।
ૐ વૃષધ્વજાય નમઃ ।
ૐ ભસ્મોદ્ધૂળિત સર્વાઙ્ગાય નમઃ ।
ૐ અક્ષમાલાધરાય નમઃ ।
ૐ મહતે નમઃ ॥ ૫૦॥
ૐ ત્રયીમૂર્તયે નમઃ ।
ૐ પરબ્રહ્મણે નમઃ ।
ૐ નાગરાજૈરલંકૃતાય નમઃ ।
ૐ શાંતરૂપાયમહાજ્ઞાનિને નમઃ ।
ૐ સર્વલોકવિભૂષણાય નમઃ ।
ૐ અર્ધનારીશ્વરાય નમઃ ।
ૐ દેવાય નમઃ ।
ૐ મુનિસેવ્યાય નમઃ ।
ૐ સુરોત્તમાય નમઃ ।
ૐ વ્યાખ્યાનદેવાય નમઃ ॥ ૬૦॥
ૐ ભગવતે નમઃ ।
ૐ રવિચંદ્રાગ્નિ લોચનાય નમઃ ।
ૐ જગદ્ગુરવે નમઃ ।
ૐ મહાદેવાય નમઃ ।
ૐ મહાનન્દ પરાયણાય નમઃ ।
ૐ જટાધારિણે નમઃ ।
ૐ મહાયોગિને નમઃ ।
ૐ જ્ઞાનમાલૈરલઙ્કૃતાય નમઃ ।
ૐ વ્યોમગઙ્ગાજલસ્થાનાય નમઃ ।
ૐ વિશુદ્ધાય નમઃ ॥ ૭૦॥
ૐ યતયે નમઃ ।
ૐ ઊર્જિતાય નમઃ ।
ૐ તત્ત્વમૂર્તયે નમઃ ।
ૐ મહાયોગિને નમઃ ।
ૐ મહાસારસ્વતપ્રદાય નમઃ ।
ૐ વ્યોમમૂર્તયે નમઃ ।
ૐ ભક્તાનામિષ્ટાય નમઃ ।
ૐ કામફલપ્રદાય નમઃ ।
ૐ પરમૂર્તયે નમઃ ।
ૐ ચિત્સ્વરૂપિણે નમઃ ॥ ૮૦॥
ૐ તેજોમૂર્તયે નમઃ ।
ૐ અનામયાય નમઃ ।
ૐ વેદવેદાઙ્ગ તત્ત્વજ્ઞાય નમઃ ।
ૐ ચતુઃષષ્ટિ કલાનિધયે નમઃ ।
ૐ ભવરોગભયધ્વંસિને નમઃ ।
ૐ ભક્તનામભયપ્રદાય નમઃ ।
ૐ નીલગ્રીવાય નમઃ ।
ૐ લલાટાક્ષાય નમઃ ।
ૐ ગજચર્મણે નમઃ ।
ૐ ગતિપ્રદાય નમઃ ॥ ૯૦॥
ૐ અરાગિણે નમઃ ।
ૐ કામદાય નમઃ ।
ૐ તપસ્વિને નમઃ ।
ૐ વિષ્ણુવલ્લભાય નમઃ ।
ૐ બ્રહ્મચારિણે નમઃ ।
ૐ સન્યાસિને નમઃ ।
ૐ ગૃહસ્થાશ્રમકારણાય નમઃ ।
ૐ દાન્તાય નમઃ ।
ૐ શમવતાં શ્રેષ્ઠાય નમઃ ।
ૐ સત્યરૂપાય નમઃ ॥ ૧૦૦॥
ૐ દયાપરાય નમઃ ।
ૐ યોગપટ્ટાભિરામાય નમઃ ।
ૐ વીણાધારિણે નમઃ ।
ૐ વિચેતનાય નમઃ ।
ૐ મતિ પ્રજ્ઞાસુધાધારિણે નમઃ ।
ૐ મુદ્રાપુસ્તકધારણાય નમઃ ।
ૐ વેતાલાદિ પિશાચૌઘ રાક્ષસૌઘ વિનાશનાય નમઃ ।
ૐ રોગાણાં વિનિહન્ત્રે નમઃ ।
ૐ સુરેશ્વરાય નમઃ ॥ ૧૦૮॥
॥ ઇતિ શ્રી દક્ષિણામૂર્તિ અષ્ટોત્તરશતનમાવલિઃ સમ્પૂર્ણમ્ ॥