॥ Sri Vishnu Sahasranamastotram from Garuda Purana Gujarati Lyrics ॥
॥ વિષ્ણુસહસ્રનામસ્તોત્રમ્ ગરુડપુરાણાન્તર્ગતમ્ ॥
રુદ્ર ઉવાચ ।
સંસારસાગરાગ્ધોરાન્મુચ્યતે કિં જપન્પ્રભો ।
નરસ્તન્મે પરં જપ્યં કથય ત્વં જનાર્દન ॥ ૧ ॥
હરિરુવાચ ।
પરેશ્વરં પરં બ્રહ્મ પરમાત્માનમવ્યયમ્ । var ઈશ્વરમ્ પરમં
વિષ્ણું નામસહસ્રેણ સ્તુવન્મુક્તો ભવેન્નરઃ ॥ ૨ ॥
યત્પવિત્રં પરં જપ્યં કથયામિ વૃષધ્વજ ! ।
શૃણુષ્વાવહિતો ભૂત્વા સર્વપાપવિનાશનમ્ ॥ ૩ ॥
ૐ વાસુદેવો મહાવિષ્ણુર્વામનો વાસવો વસુઃ ।
બાલચન્દ્રનિભો બાલો બલભદ્રો બલાધિપઃ ॥ ૪ ॥
બલિબન્ધનકૃદ્વેધા (૧૧) વરેણ્યો વેદવિત્કવિઃ ।
વેદકર્તા વેદરૂપો વેદ્યો વેદપરિપ્લુતઃ ॥ ૫ ॥
વેદાઙ્ગવેત્તા વેદેશો (૨૦) બલાધારો બલાર્દનઃ । var બલધારો
અવિકારો વરેશશ્ચ વરુણો વરુણાધિપઃ ॥ ૬ ॥
વીરહા ચ બૃહદ્વીરો વન્દિતઃ પરમેશ્વરઃ (૩૦) ।
આત્મા ચ પરમાત્મા ચ પ્રત્યગાત્મા વિયત્પરઃ ॥ ૭ ॥
પદ્મનાભઃ પદ્મનિધિઃ પદ્મહસ્તો ગદાધરઃ ।
પરમઃ (૪૦) પરભૂતશ્ચ પુરુષોત્તમ ઈશ્વરઃ ॥ ૮ ॥
પદ્મજઙ્ઘઃ પુણ્ડરીકઃ પદ્મમાલાધરઃ પ્રિયઃ ।
પદ્માક્ષઃ પદ્મગર્ભશ્ચ પર્જન્યઃ (૫૦) પદ્મસંસ્થિતઃ ॥ ૯ ॥
અપારઃ પરમાર્થશ્ચ પરાણાં ચ પરઃ પ્રભુઃ ।
પણ્ડિતઃ પણ્ડિતેડ્યશ્ચ પવિત્રઃ પાપમર્દકઃ ॥ ૧૦ ॥ var પણ્ડિતેભ્યશ્ચ
શુદ્ધઃ (૬૦) પ્રકાશરૂપશ્ચ પવિત્રઃ પરિરક્ષકઃ ।
પિપાસાવર્જિતઃ પાદ્યઃ પુરુષઃ પ્રકૃતિસ્તથા ॥ ૧૧ ॥
પ્રધાનં પૃથિવીપદ્મં પદ્મનાભઃ (૭૦) પ્રિયપ્રદઃ ।
સર્વેશઃ સર્વગઃ સર્વઃ સર્વવિત્સર્વદઃ સુરઃ ॥ ૧૨ ॥ var પરઃ
સર્વસ્ય જગતો ધામ સર્વદર્શી ચ સર્વભૃત્ (૮૦) ।
સર્વાનુગ્રહકૃદ્દેવઃ સર્વભૂતહૃદિસ્થિતઃ ॥ ૧૩ ॥
સર્વપૂજ્યશ્ચ સર્વાદ્યઃ સર્વદેવનમસ્કૃતઃ । var સર્વપઃ સર્વપૂજ્યશ્ચ
સર્વસ્ય જગતો મૂલં સકલો નિષ્કલોઽનલઃ (૯૦) ॥ ૧૪ ॥
સર્વગોપ્તા સર્વનિષ્ઠઃ સર્વકારણકારણમ્ ।
સર્વધ્યેયઃ સર્વમિત્રઃ સર્વદેવસ્વરૂપધૃક્ ॥ ૧૫ ॥
સર્વાધ્યક્ષઃ સુરાધ્યક્ષઃ સુરાસુરનમસ્કૃતઃ । var સર્વાધ્યાયઃ
દુષ્ટાનાં ચાસુરાણાં ચ સર્વદા ઘાતકોઽન્તકઃ (૧૦૧) ॥ ૧૬ ॥
સત્યપાલશ્ચ સન્નાભઃ સિદ્ધેશઃ સિદ્ધવન્દિતઃ ।
સિદ્ધસાધ્યઃ સિદ્ધસિદ્ધઃ સાધ્યસિદ્ધો હૃદીશ્વરઃ ॥ ૧૭ ॥ var સિદ્ધિસિદ્ધો
શરણં જગતશ્ચૈવ (૧૧૦) શ્રેયઃ ક્ષેમસ્તથૈવ ચ ।
શુભકૃચ્છોભનઃ સૌમ્યઃ સત્યઃ સત્યપરાક્રમઃ ॥ ૧૮ ॥
સત્યસ્થઃ સત્યસઙ્કલ્પઃ સત્યવિત્સત્યદસ્તથા (૧૨૧) । var સત્પદસ્તથા
ધર્મો ધર્મીચ કર્મીચ સર્વકર્મવિવર્જિતઃ ॥ ૧૯ ॥
કર્મકર્તા ચ કર્મૈવ ક્રિયા કાર્યં તથૈવ ચ ।
શ્રીપતિર્નૃપતિઃ (૧૩૧) શ્રીમાન્સર્વસ્ય પતિરૂર્જિતઃ ॥ ૨૦ ॥
સ દેવાનાં પતિશ્ચૈવ વૃષ્ણીનાં પતિરીડિતઃ । var પતિરીરિતઃ
પતિર્હિરણ્યગર્ભસ્ય ત્રિપુરાન્તપતિસ્તથા ॥ ૨૧ ॥
પશૂનાં ચ પતિઃ પ્રાયો વસૂનાં પતિરેવ ચ (૧૪૦) ।
પતિરાખણ્ડલસ્યૈવ વરુણસ્ય પતિસ્તથા ॥ ૨૨ ॥
વનસ્પતીનાં ચ પતિરનિલસ્ય પતિસ્તથા ।
અનલસ્ય પતિશ્ચૈવ યમસ્ય પતિરેવ ચ ॥ ૨૩ ॥
કુબેરસ્ય પતિશ્ચૈવ નક્ષત્રાણાં પતિસ્તથા ।
ઓષધીનાં પતિશ્ચૈવ વૃક્ષાણાં ચ પતિસ્તથા (૧૫૦) ॥ ૨૪ ॥
નાગાનાં પતિરર્કસ્ય દક્ષસ્ય પતિરેવ ચ ।
સુહૃદાં ચ પતિશ્ચૈવ નૃપાણાં ચ પતિસ્તથા ॥ ૨૫ ॥
ગન્ધર્વાણાં પતિશ્ચૈવ અસૂનાં પતિરુત્તમઃ ।
પર્વતાનાં પતિશ્ચૈવ નિમ્નગાનાં પતિસ્તથા ॥ ૨૬ ॥
સુરાણાં ચ પતિઃ શ્રેષ્ઠઃ (૧૬૦) કપિલસ્ય પતિસ્તથા ।
લતાનાં ચ પતિશ્ચૈવ વીરુધાં ચ પતિસ્તથા ॥ ૨૭ ॥
મુનીનાં ચ પતિશ્ચૈવ સૂર્યસ્ય પતિરુત્તમઃ ।
પતિશ્ચન્દ્રમસઃ શ્રેષ્ઠઃ શુક્રસ્ય પતિરેવ ચ ॥ ૨૮ ॥
ગ્રહાણાં ચ પતિશ્ચૈવ રાક્ષસાનાં પતિસ્તથા ।
કિન્નરાણાં પતિશ્ચૈવ (૧૭૦) દ્વિજાનાં પતિરુત્તમઃ ॥ ૨૯ ॥
સરિતાં ચ પતિશ્ચૈવ સમુદ્રાણાં પતિસ્તથા ।
સરસાં ચ પતિશ્ચૈવ ભૂતાનાં ચ પતિસ્તથા ॥ ૩૦ ॥
વેતાલાનાં પતિશ્ચૈવ કૂષ્માણ્ડાનાં પતિસ્તથા ।
પક્ષિણાં ચ પતિઃ શ્રેષ્ઠઃ પશૂનાં પતિરેવ ચ ॥ ૩૧ ॥
મહાત્મા (૧૮૦) મઙ્ગલો મેયો મન્દરો મન્દરેશ્વરઃ ।
મેરુર્માતા પ્રમાણં ચ માધવો મલવર્જિતઃ ॥ ૩૨ ॥ var મનુવર્જિતઃ
માલાધરો (૧૯૦) મહાદેવો મહાદેવેન પૂજિતઃ ।
મહાશાન્તો મહાભાગો મધુસૂદન એવ ચ ॥ ૩૩ ॥
મહાવીર્યો મહાપ્રાણો માર્કણ્ડેયર્ષિવન્દિતઃ (૨૦૦) । var પ્રવન્દિતઃ
માયાત્મા માયયા બદ્ધો માયયા તુ વિવર્જિતઃ ॥ ૩૪ ॥
મુનિસ્તુતો મુનિર્મૈત્રો (૨૧૦) મહાનાસો મહાહનુઃ । var મહારાસો
મહાબાહુર્મહાદાન્તો મરણેન વિવર્જિતઃ ॥ ૩૫ ॥ var મહાદન્તો
મહાવક્ત્રો મહાત્મા ચ મહાકાયો મહોદરઃ । var મહાકારો
મહાપાદો મહાગ્રીવો મહામાની મહામનાઃ ॥ ૩૬ ॥
મહાગતિર્મહાકીર્તિર્મહારૂપો (૨૨૨) મહાસુરઃ ।
મધુશ્ચ માધવશ્ચૈવ મહાદેવો મહેશ્વરઃ ॥ ૩૭ ॥
મખેજ્યો મખરૂપી ચ માનનીયો (૨૩૦) મખેશ્વરઃ । var મખેષ્ટો મહેશ્વરઃ
મહાવાતો મહાભાગો મહેશોઽતીતમાનુષઃ ॥ ૩૮ ॥
માનવશ્ચ મનુશ્ચૈવ માનવાનાં પ્રિયઙ્કરઃ ।
મૃગશ્ચ મૃગપૂજ્યશ્ચ (૨૪૦) મૃગાણાં ચ પતિસ્તથા ॥ ૩૯ ॥
બુધસ્ય ચ પતિશ્ચૈવ પતિશ્ચૈવ બૃહસ્પતેઃ ।
પતિઃ શનૈશ્ચરસ્યૈવ રાહોઃ કેતોઃ પતિસ્તથા ॥ ૪૦ ॥
લક્ષ્મણો લક્ષણશ્ચૈવ લમ્બોષ્ઠો લલિતસ્તથા (૨૫૦) ।
નાનાલઙ્કારસંયુક્તો નાનાચન્દનચર્ચિતઃ ॥ ૪૧ ॥
નાનારસોજ્જ્વલદ્વક્ત્રો નાનાપુષ્પોપશોભિતઃ ।
રામો રમાપતિશ્ચૈવ સભાર્યઃ પરમેશ્વરઃ ॥ ૪૨ ॥
રત્નદો રત્નહર્તા ચ (૨૬૦) રૂપી રૂપવિવર્જિતઃ ।
મહારૂપોગ્રરૂપશ્ચ સૌમ્યરૂપસ્તથૈવ ચ ॥ ૪૩ ॥
નીલમેઘનિભઃ શુદ્ધઃ સાલમેઘનિભસ્તથા । var કાલમેઘ
ધૂમવર્ણઃ પીતવર્ણો નાનારૂપો (૨૭૦) હ્યવર્ણકઃ ॥ ૪૪ ॥
વિરૂપો રૂપદશ્ચૈવ શુક્લવર્ણસ્તથૈવ ચ ।
સર્વવર્ણો મહાયોગી યજ્ઞો યજ્ઞકૃદેવ ચ ॥ ૪૫ ॥ var યાજ્યો
સુવર્ણવર્ણવાંશ્ચૈવ સુવર્ણાખ્યસ્તથૈવ ચ (૨૮૦) । var સુવર્ણો વર્ણ
સુવર્ણાવયવશ્ચૈવ સુવર્ણઃ સ્વર્ણમેખલઃ ॥ ૪૬ ॥
સુવર્ણસ્ય પ્રદાતા ચ સુવર્ણેશસ્તથૈવ ચ ।
સુવર્ણસ્ય પ્રિયશ્ચૈવ (૨૯૦) સુવર્ણાઢ્યસ્તથૈવ ચ ॥ ૪૭ ॥
સુપર્ણી ચ મહાપર્ણો સુપર્ણસ્ય ચ કારણમ્ (૨૯૦) ।
વૈનતેયસ્તથાદિત્ય આદિરાદિકરઃ શિવઃ ॥ ૪૮ ॥
કારણં મહતશ્ચૈવ પ્રધાનસ્ય ચ કારણમ્ । var પુરાણસ્ય
બુદ્ધીનાં કારણં ચૈવ કારણં મનસસ્તથા ॥ ૪૯ ॥
કારણં ચેતસશ્ચૈવ (૩૦૦) અહઙ્કારસ્ય કારણમ્ ।
ભૂતાનાં કારણં તદ્વત્કારણં ચ વિભાવસોઃ ॥ ૫૦ ॥
આકાશકારણં તદ્વત્પૃથિવ્યાઃ કારણં પરમ્ ।
અણ્ડસ્ય કારણં ચૈવ પ્રકૃતેઃ કારણં તથા ॥ ૫૧ ॥
દેહસ્ય કારણં ચૈવ ચક્ષુષશ્ચૈવ કારણમ્ ।
શ્રોત્રસ્ય કારણં (૩૧૦) તદ્વત્કારણં ચ ત્વચસ્તથા ॥ ૫૨ ॥
જિહ્વાયાઃ કારણં ચૈવ પ્રાણસ્યૈવ ચ કારણમ્ ।
હસ્તયોઃ કારણં તદ્વત્પાદયોઃ કારણં તથા ॥ ૫૩ ॥
વાચશ્ચકારણં તદ્વત્પાયોશ્ચૈવ તુ કારણમ્ ।
ઇન્દ્રસ્ય કારણં ચૈવ કુબેરસ્ય ચ કારણમ્ ॥ ૫૪ ॥
યમસ્ય કારણં ચૈવ (૩૨૦) ઈશાનસ્ય ચ કારણમ્ ।
યક્ષાણાં કારણં ચૈવ રક્ષસાં કારણં પરમ્ ॥ ૫૫ ॥
નૃપાણાં કારણં શ્રેષ્ઠં ધર્મસ્યૈવ તુ કારણમ્ । var ભૂષાણાં
જન્તૂનાં કારણં ચૈવ વસૂનાં કારણં પરમ્ ॥ ૫૬ ॥
મનૂનાં કારણં ચૈવ પક્ષિણાં કારણં પરમ્ ।
મુનીનાં કારણં શ્રેષ્ઠ (૩૩૦) યોગિનાં કારણં પરમ્ ॥ ૫૭ ॥
સિદ્ધાનાં કારણં ચૈવ યક્ષાણાં કારણં પરમ્ ।
કારણં કિન્નરાણાં ચ (૩૪૦) ગન્ધર્વાણાં ચ કારણમ્ ॥ ૫૮ ॥
નદાનાં કારણં ચૈવ નદીનાં કારણં પરમ્ ।
કારણં ચ સમુદ્રાણાં વૃક્ષાણાં કારણં તથા ॥ ૫૯ ॥
કારણં વીરુધાં ચૈવ લોકાનાં કારણં તથા ।
પાતાલકારણં ચૈવ દેવાનાં કારણં તથા ॥ ૬૦ ॥
સર્પાણાં કારણં ચૈવ (૩૫૦) શ્રેયસાં કારણં તથા ।
પશૂઅનાં કારણં ચૈવ સર્વેષાં કારણં તથા ॥ ૬૧ ॥
દેહાત્મા ચેન્દ્રિયાત્મા ચ આત્મા બુદ્ધેસ્તથૈવ ચ ।
મનસશ્ચ તથૈવાત્મા ચાત્માહઙ્કારચેતસઃ ॥ ૬૨ ॥
જાગ્રતઃ સ્વપતશ્ચાત્મા (૩૬૦) મહદાત્મા પરસ્તથા ।
પ્રધાનસ્ય પરાત્મા ચ આકાશાત્મા હ્યપાં તથા ॥ ૬૩ ॥
પૃથિવ્યાઃ પરમાત્મા ચ રસસ્યાત્મા તથૈવ ચ । var વયસ્યાત્મા
ગન્ધસ્ય પરમાત્મા ચ રૂપસ્યાત્મા પરસ્તથા ॥ ૬૪ ॥
શબ્દાત્મા ચૈવ (૩૭૦) વાગાત્મા સ્પર્શાત્મા પુરુષસ્તથા ।
શ્રોત્રાત્મા ચ ત્વગાત્મા ચ જિહ્વાયાઃ પરમસ્તથા ॥ ૬૫ ॥
ઘ્રાણાત્મા ચૈવ હસ્તાત્મા પાદાત્મા પરમસ્તથા (૩૮૦) ।
ઉપસ્થસ્ય તથૈવાત્મા પાય્વાત્મા પરમસ્તથા ॥ ૬૬ ॥
ઇન્દ્રાત્મા ચૈવ બ્રહ્માત્મા રુદ્રાત્મા ચ મનોસ્તથા । var શાન્તાત્મા
દક્ષપ્રજાપતેરાત્મા સત્યાત્મા પરમસ્તથા ॥ ૬૭ ॥
ઈશાત્મા (૩૯૦) પરમાત્મા ચ રૌદ્રાત્મા મોક્ષવિદ્યતિઃ ।
યત્નવાંશ્ચ તથા યત્નશ્ચર્મી ખડ્ગી મુરાન્તકઃ ॥ ૬૮ ॥ var ખડ્ગ્યસુરા
હ્રીપ્રવર્તનશીલશ્ચ યતીનાં ચ હિતે રતઃ ।
યતિરૂપી ચ (૪૦૦) યોગી ચ યોગિધ્યેયો હરિઃ શિતિઃ ॥ ૬૯ ॥
સંવિન્મેધા ચ કાલશ્ચ ઊષ્મા વર્ષા મતિસ્તથા (૪૧૦) । var નતિસ્તથા
સંવત્સરો મોક્ષકરો મોહપ્રધ્વંસકસ્તથા ॥ ૭૦ ॥
મોહકર્તા ચ દુષ્ટાનાં માણ્ડવ્યો વડવામુખઃ ।
સંવર્તઃ કાલકર્તા ચ ગૌતમો ભૃગુરઙ્ગિરાઃ (૪૨૦) ॥ ૭૧ ॥ var સંવર્તકઃ કાલકર્તા
અત્રિર્વસિષ્ઠઃ પુલહઃ પુલસ્ત્યઃ કુત્સ એવ ચ ।
યાજ્ઞવલ્ક્યો દેવલશ્ચ વ્યાસશ્ચૈવ પરાશરઃ ॥ ૭૨ ॥
શર્મદશ્ચૈવ (૪૩૦) ગાઙ્ગેયો હૃષીકેશો બૃહચ્છ્રવાઃ ।
કેશવઃ ક્લેશહન્તા ચ સુકર્ણઃ કર્ણવર્જિતઃ ॥ ૭૩ ॥
નારાયણો મહાભાગઃ પ્રાણસ્ય પતિરેવ ચ (૪૪૦) ।
અપાનસ્ય પતિશ્ચૈવ વ્યાનસ્ય પતિરેવ ચ ॥ ૭૪ ॥
ઉદાનસ્ય પતિઃ શ્રેષ્ઠઃ સમાનસ્ય પતિસ્તથા ।
શબ્દસ્ય ચ પતિઃ શ્રેષ્ઠઃ સ્પર્શસ્ય પતિરેવ ચ ॥ ૭૫ ॥
રૂપાણાં ચ પતિશ્ચાદ્યઃ ખડ્ગપાણિર્હલાયુધઃ (૪૫૦) ।
ચક્રપાણિઃ કુણ્ડલી ચ શ્રીવત્સાઙ્કસ્તથૈવ ચ ॥ ૭૬ ॥
પ્રકૃતિઃ કૌસ્તુભગ્રીવઃ પીતામ્બરધરસ્તથા ।
સુમુખો દુર્મુખશ્ચૈવ મુખેન તુ વિવર્જિતઃ ॥ ૭૭ ॥
અનન્તોઽનન્તરૂપશ્ચ (૪૬૧) સુનખઃ સુરમન્દરઃ ।
સુકપોલો વિભુર્જિષ્ણુર્ભ્રાજિષ્ણુશ્ચેષુધીસ્તથા ॥ ૭૮ ॥
હિરણ્યકશિપોર્હન્તા હિરણ્યાક્ષવિમર્દકઃ (૪૭૦) ।
નિહન્તા પૂતનાયાશ્ચ ભાસ્કરાન્તવિનાશનઃ ॥ ૭૯ ॥
કેશિનો દલનશ્ચૈવ મુષ્ટિકસ્ય વિમર્દકઃ ।
કંસદાનવભેત્તા ચ ચાણૂરસ્ય પ્રમર્દકઃ ॥ ૮૦ ॥
અરિષ્ટસ્ય નિહન્તા ચ અક્રૂરપ્રિય એવ ચ ।
અક્રૂરઃ ક્રૂરરૂપશ્ચ (૪૮૦) અક્રૂરપ્રિયવન્દિતઃ ॥ ૮૧ ॥
ભગહા ભગવાન્ભાનુસ્તથા ભાગવતઃ સ્વયમ્ ।
ઉદ્ધવશ્ચોદ્ધવસ્યેશો હ્યુદ્ધવેન વિચિન્તિતઃ ॥ ૮૨ ॥
ચક્રધૃક્ચઞ્ચલશ્ચૈવ (૪૯૦) ચલાચલવિવર્જિતઃ ।
અહઙ્કારો મતિશ્ચિત્તં ગગનં પૃથિવી જલમ્ ॥ ૮૩ ॥
વાયુશ્ચક્ષુસ્તથા શ્રોત્રં (૫૦૦) જિહ્વા ચ ઘ્રાણમેવ ચ ।
વાક્પાણિપાદજવનઃ પાયૂપસ્થસ્તથૈવ ચ ॥ ૮૪ ॥
શઙ્કરશ્ચૈવ શર્વશ્ચ ક્ષાન્તિદઃ ક્ષાન્તિકૃન્નરઃ (૫૧૧) ।
ભક્તપ્રિયસ્તથા ભર્તા ભક્તિમાન્ભક્તિવર્ધનઃ ॥ ૮૫ ॥
ભક્તસ્તુતો ભક્તપરઃ કીર્તિદઃ કીર્તિવર્ધનઃ ।
કીર્તિર્દીપ્તિઃ (૫૨૦) ક્ષમા કાન્તિર્ભક્તશ્ચૈવ (૫૩૦) દયાપરા ॥ ૮૬ ॥
દાનં દાતા ચ કર્તા ચ દેવદેવપ્રિયઃ શુચિઃ ।
શુચિમાન્સુખદો (૫૩૧) મોક્ષઃ કામશ્ચાર્થઃ સહસ્રપાત્ ॥ ૮૭ ॥
સહસ્રશીર્ષા વૈદ્યશ્ચ મોક્ષદ્વારસ્તથૈવ ચ ।
પ્રજાદ્વારં સહસ્રાક્ષઃ સહસ્રકર એવ ચ (૫૪૦) ॥ ૮૮ ॥ var સહસ્રાન્તઃ
શુક્રશ્ચ સુકિરીટી ચ સુગ્રીવઃ કૌસ્તુભસ્તથા ।
પ્રદ્યુમ્નશ્ચાનિરુદ્ધશ્ચ હયગ્રીવશ્ચ સૂકરઃ ॥ ૮૯ ॥
મત્સ્યઃ પરશુરામશ્ચ (૫૫૦) પ્રહ્લાદો બલિરેવચ ।
શરણ્યશ્ચૈવ નિત્યશ્ચ બુદ્ધો મુક્તઃ શરીરભૃત્ ॥ ૯૦ ॥
ખરદૂષણહન્તા ચ રાવણસ્ય પ્રમર્દનઃ ।
સીતાપતિશ્ચ (૫૬૦) વર્ધિષ્ણુર્ભરતશ્ચ તથૈવ ચ ॥ ૯૧ ॥
કુમ્ભેન્દ્રજિન્નિહન્તા ચ કુમ્ભકર્ણપ્રમર્દનઃ ।
નરાન્તકાન્તકશ્ચૈવ દેવાન્તકવિનાશનઃ ॥ ૯૨ ॥
દુષ્ટાસુરનિહન્તા ચ શમ્બરારિસ્તથૈવ ચ ।
નરકસ્ય નિહન્તા ચ ત્રિશીર્ષસ્ય વિનાશનઃ (૫૭૦) ॥ ૯૩ ॥
યમલાર્જુનભેત્તા ચ તપોહિતકરસ્તથા ।
વાદિત્રશ્ચૈવ વાદ્યં ચ બુદ્ધશ્ચૈવ વરપ્રદઃ ॥ ૯૪ ॥
સારઃ સારપ્રિયઃ સૌરઃ કાલહન્તા નિકૃન્તનઃ (૫૮૦) ।
અગસ્ત્યો દેવલશ્ચૈવ નારદો નારદપ્રિયઃ ॥ ૯૫ ॥
પ્રાણોઽપાનસ્તથા વ્યાનો રજઃ સત્ત્વં તમઃ (૫૯૦) શરત્ ।
ઉદાનશ્ચ સમાનશ્ચ ભેષજં ચ ભિષક્તથા ॥ ૯૬ ॥
કૂટસ્થઃ સ્વચ્છરૂપશ્ચ સર્વદેહવિવર્જિતઃ ।
ચક્ષુરિન્દ્રિયહીનશ્ચ વાગિન્દ્રિયવિવર્જિતઃ (૬૦૦) ॥ ૯૭ ॥
હસ્તેન્દ્રિયવિહીનશ્ચ પાદાભ્યાં ચ વિવર્જિતઃ ।
પાયૂપસ્થવિહીનશ્ચ મરુતાપવિવર્જિતઃ ॥ ૯૮ ॥ var મહાતપોવિસર્જિતઃ
પ્રબોધેન વિહીનશ્ચ બુદ્ધ્યા ચૈવ વિવર્જિતઃ ।
ચેતસા વિગતશ્ચૈવ પ્રાણેન ચ વિવર્જિતઃ ॥ ૯૯ ॥
અપાનેન વિહીનશ્ચ વ્યાનેન ચ વિવર્જિતઃ (૬૧૦) ।
ઉદાનેન વિહીનશ્ચ સમાનેન વિવર્જિતઃ ॥ ૧૦૦ ॥
આકાશેન વિહીનશ્ચ વાયુના પરિવર્જિતઃ ।
અગ્નિના ચ વિહીનશ્ચ ઉદકેન વિવર્જિતઃ ॥ ૧૦૧ ॥
પૃથિવ્યા ચ વિહીનશ્ચ શબ્દેન ચ વિવર્જિતઃ ।
સ્પર્શેન ચ વિહીનશ્ચ સર્વરૂપવિવર્જિતઃ (૬૨૦) ॥ ૧૦૨ ॥
રાગેણ વિગતશ્ચૈવ અઘેન પરિવર્જિતઃ ।
શોકેન રહિતશ્ચૈવ વચસા પરિવર્જિતઃ ॥ ૧૦૩ ॥
રજોવિવર્જિતશ્ચૈવ વિકારૈઃ ષડ્ભિરેવ ચ ।
કામેન વર્જિતશ્ચૈવ ક્રોધેન પરિવર્જિતઃ ॥ ૧૦૪ ॥
લોભેન વિગતશ્ચૈવ દમ્ભેન ચ વિવર્જિતઃ ।
સૂક્ષ્મશ્ચૈવ (૬૩૦) સુસૂક્ષ્મશ્ચ સ્થૂલાત્સ્થૂલતરસ્તથા ॥ ૧૦૫ ॥
વિશારદો બલાધ્યક્ષઃ સર્વસ્ય ક્ષોભકસ્તથા ।
પ્રકૃતેઃ ક્ષોભકશ્ચૈવ મહતઃ ક્ષોભકસ્તથા ॥ ૧૦૬ ॥
ભૂતાનાં ક્ષોભકશ્ચૈવ બુદ્ધેશ્ચ ક્ષોભકસ્તથા ।
ઇન્દ્રિયાણાં ક્ષોભકશ્ચ (૬૪૦) વિષયક્ષોભકસ્તથા ॥ ૧૦૭ ॥
બ્રહ્મણઃ ક્ષોભકશ્ચૈવ રુદ્રસ્ય ક્ષોભકસ્તથા ।
અગમ્યશ્ચક્ષુરાદેશ્ચ શ્રોત્રાગમ્યસ્તથૈવ ચ ॥ ૧૦૮ ॥
ત્વચા ન ગમ્યઃ કૂર્મશ્ચ જિહ્વાગ્રાહ્યસ્તથૈવ ચ ।
ઘ્રાણેન્દ્રિયાગમ્ય એવ વાચાગ્રાહ્યસ્તથૈવ ચ (૬૫૦) ॥ ૧૦૯ ॥
અગમ્યશ્ચૈવ પાણિભ્યાં પદાગમ્યસ્તથૈવ ચ । var પાદાગમ્ય
અગ્રાહ્યો મનસશ્ચૈવ બુદ્ધ્યા ગ્રાહ્યો હરિસ્તથા ॥ ૧૧૦ ॥
અહમ્બુદ્ધ્યા તથા ગ્રાહ્યશ્ચેતસા ગ્રાહ્ય એવ ચ ।
શઙ્ખપાણિરવ્યયશ્ચ ગદાપાણિસ્તથૈવ ચ (૬૬૦) ॥ ૧૧૧ ॥
શાર્ઙ્ગપાણિશ્ચ કૃષ્ણશ્ચ જ્ઞાનમૂર્તિઃ પરન્તપઃ ।
તપસ્વી જ્ઞાનગમ્યો હિ જ્ઞાની જ્ઞાનવિદેવ ચ ॥ ૧૧૨ ॥
જ્ઞેયશ્ચ જ્ઞેયહીનશ્ચ (૬૭૦) જ્ઞપ્તિશ્ચૈતન્યરૂપકઃ ।
ભાવો ભાવ્યો ભવકરો ભાવનો ભવનાશનઃ ॥ ૧૧૩ ॥
ગોવિન્દો ગોપતિર્ગોપઃ (૬૮૦) સર્વગોપીસુખપ્રદઃ ।
ગોપાલો ગોગતિશ્ચૈવ ગોમતિર્ગોધરસ્તથા ॥ ૧૧૪ ॥ var ગોપતિ
ઉપેન્દ્રશ્ચ નૃસિંહશ્ચ શૌરિશ્ચૈવ જનાર્દનઃ ।
આરણેયો (૬૯૦) બૃહદ્ભાનુર્બૃહદ્દીપ્તિસ્તથૈવ ચ ॥ ૧૧૫ ॥
દામોદરસ્ત્રિકાલશ્ચ કાલજ્ઞઃ કાલવર્જિતઃ ।
ત્રિસન્ધ્યો દ્વાપરં ત્રેતા પ્રજાદ્વારં (૭૦૦) ત્રિવિક્રમઃ ॥ ૧૧૬ ॥
વિક્રમો દણ્ડહસ્તશ્ચ હ્યેકદણ્ડી ત્રિદણ્ડધૃક્ । var દરહસ્તશ્ચ
સામભેદસ્તથોપાયઃ સામરૂપી ચ સામગઃ ॥ ૧૧૭ ॥
સામવેદોઃ (૭૧૦) હ્યથર્વશ્ચ સુકૃતઃ સુખરૂપકઃ ।
અથર્વવેદવિચ્ચૈવ હ્યથર્વાચાર્ય એવ ચ ॥ ૧૧૮ ॥
ઋગ્રૂપી ચૈવ ઋગ્વેદઃ ઋગ્વેદેષુ પ્રતિષ્ઠિતઃ ।
યજુર્વેત્તા યજુર્વેદો (૭૨૦) યજુર્વેદવિદેકપાત્ ॥ ૧૧૯ ॥
બહુપાચ્ચ સુપાચ્ચૈવ તથૈવ ચ સહસ્રપાત્ ।
ચતુષ્પાચ્ચ દ્વિપાચ્ચૈવ સ્મૃતિર્ન્યાયો યમો બલી (૭૩૦) ॥ ૧૨૦ ॥
સન્ન્યાસી ચૈવ સન્ન્યાસશ્ચતુરાશ્રમ એવ ચ ।
બ્રહ્મચારી ગૃહસ્થશ્ચ વાનપ્રસ્થશ્ચ ભિક્ષુકઃ ॥ ૧૨૧ ॥
બ્રાહ્મણઃ ક્ષત્રિયો વૈશ્યઃ (૭૪૦) શૂદ્રો વર્ણસ્તથૈવ ચ ।
શીલદઃ શીલસમ્પન્નો દુઃશીલપરિવર્જિતઃ ॥ ૧૨૨ ॥
મોક્ષોઽધ્યાત્મસમાવિષ્ટઃ સ્તુતિઃ સ્તોતા ચ પૂજકઃ ।
પૂજ્યો (૭૫૦) વાક્કરણં ચૈવ વાચ્યશ્ચૈવ તુ વાચકઃ ॥ ૧૨૩ ॥
વેત્તા વ્યાકરણશ્ચૈવ વાક્યં ચૈવ ચ વાક્યવિત્ ।
વાક્યગમ્યસ્તીર્થવાસી (૭૬૦) તીર્થસ્તીર્થી ચ તીર્થવિત્ ॥ ૧૨૪ ॥
તીર્થાદિભૂતઃ સાઙ્ખ્યશ્ચ નિરુક્તં ત્વધિદૈવતમ્ ।
પ્રણવઃ પ્રણવેશશ્ચ પ્રણવેન પ્રવન્દિતઃ (૭૭૦) ॥ ૧૨૫ ॥
પ્રણવેન ચ લક્ષ્યો વૈ ગાયત્રી ચ ગદાધરઃ ।
શાલગ્રામનિવાસી ચ (૭૮૦) શાલગ્રામસ્તથૈવ ચ ॥ ૧૨૬ ॥
જલશાયી યોગશાયી શેષશાયી કુશેશયઃ ।
મહીભર્તા ચ (૭૯૦) કાર્યં ચ કારણં પૃથિવીધરઃ ॥ ૧૨૭ ॥
પ્રજાપતિઃ શાશ્વતશ્ચ કામ્યઃ કામયિતા વિરાટ્ ।
સમ્રાટ્પૂષા (૮૦૦) તથા સ્વર્ગો રથસ્થઃ સારથિર્બલમ્ ॥ ૧૨૮ ॥
ધની ધનપ્રદો ધન્યો યાદવાનાં હિતે રતઃ ।
અર્જુનસ્ય પ્રિયશ્ચૈવ હ્યર્જુનો (૮૧૦) ભીમ એવ ચ ॥ ૧૨૯ ॥
પરાક્રમો દુર્વિષહઃ સર્વશાસ્ત્રવિશારદઃ ।
સારસ્વતો મહાભીષ્મઃ પારિજાતહરસ્તથા ॥ ૧૩૦ ॥
અમૃતસ્ય પ્રદાતા ચ ક્ષીરોદઃ ક્ષીરમેવ ચ (૮૨૦) ।
ઇન્દ્રાત્મજસ્તસ્ય ગોપ્તા ગોવર્ધનધરસ્તથા ॥ ૧૩૧ ॥
કંસસ્ય નાશનસ્તદ્વદ્ધસ્તિપો હસ્તિનાશનઃ ।
શિપિવિષ્ટઃ પ્રસન્નશ્ચ સર્વલોકાર્તિનાશનઃ ॥ ૧૩૨ ॥
મુદ્રો (૮૩૦) મુદ્રાકરશ્ચૈવ સર્વમુદ્રાવિવર્જિતઃ ।
દેહી દેહસ્થિતશ્ચૈવ દેહસ્ય ચ નિયામકઃ ॥ ૧૩૩ ॥
શ્રોતા શ્રોત્રનિયન્તા ચ શ્રોતવ્યઃ શ્રવણસ્તથા ।
ત્વક્સ્થિતશ્ચ (૮૪૦) સ્પર્શયિતા સ્પૃશ્યં ચ સ્પર્શનં તથા ॥ ૧૩૪ ॥
રૂપદ્રષ્ટા ચ ચક્ષુઃસ્થો નિયન્તા ચક્ષુષસ્તથા ।
દૃશ્યં ચૈવ તુ જિહ્વાસ્થો રસજ્ઞશ્ચ નિયામકઃ (૮૫૦) ॥ ૧૩૫ ॥
ઘ્રાણસ્થો ઘ્રાણકૃદ્ઘ્રાતા ઘ્રાણેન્દ્રિયનિયામકઃ ।
વાક્સ્થો વક્તા ચ વક્તવ્યો વચનં વાઙ્નિયામકઃ ॥ ૧૩૬ ॥
પ્રાણિસ્થઃ (૮૬૦) શિલ્પકૃચ્છિલ્પો હસ્તયોશ્ચ નિયામકઃ ।
પદવ્યશ્ચૈવ ગન્તા ચ ગન્તવ્યં ગમનં તથા ॥ ૧૩૭ ॥
નિયન્તા પાદયોશ્ચૈવ પાદ્યભાક્ચ વિસર્ગકૃત્ (૮૭૦) ।
વિસર્ગસ્ય નિયન્તા ચ હ્યુપસ્થસ્થઃ સુખસ્તથા ॥ ૧૩૮ ॥
ઉપસ્થસ્ય નિયન્તા ચ તદાનન્દકરશ્ચ હ ।
શત્રુઘ્નઃ કાર્તવીર્યશ્ચ દત્તાત્રેયસ્તથૈવ ચ ॥ ૧૩૯ ॥
અલર્કસ્ય હિતશ્ચૈવ કાર્તવીર્યનિકૃન્તનઃ (૮૮૦) ।
કાલનેમિર્મહાનેમિર્મેઘો મેઘપતિસ્તથા ॥ ૧૪૦ ॥
અન્નપ્રદોઽન્નરૂપી ચ હ્યન્નાદોઽન્નપ્રવર્તકઃ ।
ધૂમકૃદ્ધૂમરૂપશ્ચ (૮૯૦) દેવકીપુત્ર ઉત્તમઃ ॥ ૧૪૧ ॥
દેવક્યા નન્દનો નન્દો રોહિણ્યાઃ પ્રિય એવ ચ ।
વસુદેવપ્રિયશ્ચૈવ વસુદેવસુતસ્તથા ॥ ૧૪૨ ॥
દુન્દુભિર્હાસરૂપશ્ચ પુષ્પહાસસ્તથૈવ ચ (૯૦૦) ।
અટ્ટહાસપ્રિયશ્ચૈવ સર્વાધ્યક્ષઃ ક્ષરોઽક્ષરઃ ॥ ૧૪૩ ॥
અચ્યુતશ્ચૈવ સત્યેશઃ સત્યાયાશ્ચ પ્રિયો વરઃ ।
રુક્મિણ્યાશ્ચ પતિશ્ચૈવ રુક્મિણ્યા વલ્લભસ્તથા ॥ ૧૪૪ ॥
ગોપીનાં વલ્લભશ્ચૈવ (૯૧૦) પુણ્યશ્લોકશ્ચ વિશ્રુતઃ ।
વૃષાકપિર્યમો ગુહ્યો મઙ્ગલશ્ચ બુધસ્તથા ॥ ૧૪૫ ॥
રાહુઃ કેતુર્ગ્રહો ગ્રાહો (૯૨૦) ગજેન્દ્રમુખમેલકઃ ।
ગ્રાહસ્ય વિનિહન્તા ચ ગ્રામીણી રક્ષકસ્તથા ॥ ૧૪૬ ॥
કિન્નરશ્ચૈવ સિદ્ધશ્ચ છન્દઃ સ્વચ્છન્દ એવ ચ ।
વિશ્વરૂપો વિશાલાક્ષો (૯૩૦) દૈત્યસૂદન એવ ચ ॥ ૧૪૭ ॥
અનન્તરૂપો ભૂતસ્થો દેવદાનવસંસ્થિતઃ ।
સુષુપ્તિસ્થઃ સુષુપ્તિશ્ચ સ્થાનં સ્થાનાન્ત એવ ચ ॥ ૧૪૮ ॥
જગત્સ્થશ્ચૈવ જાગર્તા સ્થાનં જાગરિતં તથા (૯૪૦) ।
સ્વપ્નસ્થઃ સ્વપ્નવિત્સ્વપ્નસ્થાનં સ્વપ્નસ્તથૈવ ચ ॥ ૧૪૯ ॥
var સ્વપ્નસ્થઃ સ્વપ્નવિત્સ્વપ્નં સ્થાનસ્થઃ સુસ્થ એવ ચ
જાગ્રત્સ્વપ્નસુષુપ્તેશ્ચ વિહીનો વૈ ચતુર્થકઃ ।
વિજ્ઞાનં વેદ્યરૂપં ચ જીવો જીવયિતા તથા (૯૫૦) ॥ ૧૫૦ ॥ var ચૈત્રરૂપશ્ચ
ભુવનાધિપતિશ્ચૈવ ભુવનાનાં નિયામકઃ ।
પાતાલવાસી પાતાલં સર્વજ્વરવિનાશનઃ ॥ ૧૫૧ ॥
પરમાનન્દરૂપી ચ ધર્માણાં ચ પ્રવર્તકઃ ।
સુલભો દુર્લભશ્ચૈવ પ્રાણાયામપરસ્તથા (૯૬૦) ॥ ૧૫૨ ॥
પ્રત્યાહારો ધારકશ્ચ પ્રત્યાહારકરસ્તથા ।
પ્રભા કાન્તિસ્તથા હ્યર્ચિઃ શુદ્ધસ્ફટિકસન્નિભઃ ॥ ૧૫૩ ॥
અગ્રાહ્યશ્ચૈવ ગૌરશ્ચ સર્વઃ (૯૭૦) શુચિરભિષ્ટુતઃ ।
વષટ્કારો વષડ્વૌષટ્સ્વધા સ્વાહા રતિસ્તથા ॥ ૧૫૪ ॥
પક્તા નન્દયિતા (૯૮૦) ભોક્તા બોદ્ધા ભાવયિતા તથા ।
જ્ઞાનાત્મા ચૈવ દેહાત્મા ભૂમા સર્વેશ્વરેશ્વરઃ ॥ ૧૫૫ ॥ var ઊહાત્મા
નદી નન્દી ચ નન્દીશો (૯૯૦) ભારતસ્તરુનાશનઃ ।
ચક્રપઃ શ્રીપતિશ્ચૈવ નૃપાણાં ચક્રવર્તિનામ્ ॥ ૧૫૬ ॥ var નૃપશ્ચ
ઈશશ્ચ સર્વદેવાનાં દ્વારકાસંસ્થિતસ્તથા । var સ્વાવકાશં સ્થિત
પુષ્કરઃ પુષ્કરાધ્યક્ષઃ પુષ્કરદ્વીપ એવ ચ (૧૦૦૦) ॥ ૧૫૭ ॥
ભરતો જનકો જન્યઃ સર્વાકારવિવર્જિતઃ ।
નિરાકારો નિર્નિમિત્તો નિરાતઙ્કો નિરાશ્રયઃ (૧૦૦૮) ॥ ૧૫૮ ॥
ઇતિ નામસહસ્રં તે વૃષભધ્વજ કીર્તિતમ્ ।
દેવસ્ય વિષ્ણોરીશસ્ય સર્વપાપવિનાશનમ્ ॥ ૧૫૯ ॥
પઠન્દ્વિજશ્ચ વિષ્ણુત્વં ક્ષત્રિયો જયમાપ્નુયાત્ ।
વૈશ્યો ધનં સુખં શૂદ્રો વિષ્ણુભક્તિસમન્વિતઃ ॥ ૧૬૦ ॥
ઇતિ શ્રીગારુડે મહાપુરાણે પૂર્વખણ્ડે પ્રથમાંશાખ્યે આચારકાણ્ડે
શ્રીવિષ્ણુસહસ્રનામસ્તોત્રનિરૂપણં નામ પઞ્ચદશોઽધ્યાયઃ ॥