॥ Hansa Upanishad 15 Gujarati Lyrics ॥
॥ હંસોપનિષત્ ॥
હંસાખ્યોપનિષત્પ્રોક્તનાદાલિર્યત્ર વિશ્રમેત્ ।
તદાધારં નિરાધારં બ્રહ્મમાત્રમહં મહઃ ॥
ૐ પૂર્ણમદ ઇતિ શાન્તિઃ ॥
ગૌતમ ઉવાચ ।
ભગવન્સર્વધર્મજ્ઞ સર્વશાસ્ત્રવિશારદ ।
બ્રહ્મવિદ્યાપ્રબોધો હિ કેનોપાયેન જાયતે ॥ ૧ ॥
સનત્કુમાર ઉવાચ ।
વિચાર્ય સર્વવેદેષુ મતં જ્ઞાત્વા પિનાકિનઃ ।
પાર્વત્યા કથિતં તત્ત્વં શૃણુ ગૌતમ તન્મમ ॥ ૨ ॥
અનાખ્યેયમિદં ગુહ્યં યોગિનાં કોશસંનિભમ્ ।
હંસસ્યાકૃતિવિસ્તારં ભુક્તિમુક્તિફલપ્રદમ્ ॥ ૩ ॥
અથ હંસપરમહંસનિર્ણયં વ્યાખ્યાસ્યામઃ ।
બ્રહ્મચારિણે શાન્તાય દાન્તાય ગુરુભક્તાય ।
હંસહંસેતિ સદા ધ્યાયન્સર્વેષુ દેહેષુ વ્યાપ્ય વર્તતે ॥
યથા હ્યગ્નિઃ કાષ્ઠેષુ તિલેષુ તૈલમિવ તં વિદિત્વા
મૃત્યુમત્યેતિ ।
ગુદમવષ્ટભ્યાધારાદ્વાયુમુત્થાપ્યસ્વાધિષ્ઠાં ત્રિઃ
પ્રદિક્ષિણીકૃત્ય મણિપૂરકં ચ ગત્વા અનાહતમતિક્રમ્ય
વિશુદ્ધૌ
પ્રાણાન્નિરુધ્યાજ્ઞામનુધ્યાયન્બ્રહ્મરન્ધ્રં ધ્યાયન્
ત્રિમાત્રોઽહમિત્યેવં સર્વદા ધ્યાયન્ । અથો
નાદમાધારાદ્બ્રહ્મરન્ધ્રપર્યન્તં શુદ્ધસ્ફટિકસઙ્કાશં
સ વૈ બ્રહ્મ પરમાત્મેત્યુચ્યતે ॥ ૧ ॥
અથ હંસ ઋષિઃ । અવ્યક્તા ગાયત્રી છન્દઃ । પરમહંસો
દેવતા । અહમિતિ બીજમ્ । સ ઇતિ શક્તિઃ ।
સોઽહમિતિ કીલકમ્ । ષટ્ સઙ્ખ્યયા
અહોરાત્રયોરેકવિંશતિસહસ્રાણિ ષટ્ શતાન્યધિકાનિ
ભવન્તિ ।
સૂર્યાય સોમાય નિરઞ્જનાય નિરાભાસાય તનુ સૂક્ષ્મં
પ્રચોદયાદિતિ અગ્નીષોમાભ્યાં વૌષટ્
હૃદયાદ્યઙ્ગન્યાસકરન્યાસૌ ભવતઃ । એવં કૃત્વા હૃદયે
અષ્ટદલે હંસાત્માનં ધ્યાયેત્ । અગ્નીષોમૌ
પક્ષાવોઙ્કારઃ શિરો બિન્દુસ્તુ નેત્રં મુખં રુદ્રો રુદ્રાણી
ચરણૌ બાહૂ કાલશ્ચાગ્નિશ્ચોભે પાર્શ્વે ભવતઃ ।
પશ્યત્યનાગારશ્ચ શિષ્ટોભયપાર્શ્વે ભવતઃ । એષોઽસૌ
પરમહંસો ભાનુકોટિપ્રતીકાશઃ । યેનેદં વ્યાપ્તમ્ ।
તસ્યાષ્ટધા વૃત્તિર્ભવતિ । પૂર્વદલે પુણ્યે મતિઃ આગ્નેયે
નિદ્રાલસ્યાદયો ભવન્તિ યામ્યે ક્રૂરે મતિઃ નૈરૃતે પાપે
મનીષા વારુણ્યાં ક્રીડા વાયવ્યે ગમનાદૌ બુદ્ધિઃ સૌમ્યે
રતિપ્રીતિઃ ઈશાને દ્રવ્યાદાનં મધ્યે વૈરાગ્યં કેસરે
જાગ્રદવસ્થા કર્ણિકાયાં સ્વપ્નં લિઙ્ગે સુષુપ્તિઃ પદ્મત્યાગે
તુરીયં યદા હંસો નાદે લીનો ભવતિ તદા
તુર્યાતીતમુન્મનનમજપોપસંહારમિત્યભિધીયતે । એવં સર્વં
હંસવશાત્તસ્માન્મનો હંસો વિચાર્યતે । સ એવ જપકોટ્યા
નાદમનુભવતિ એવં સર્વં હંસવશાન્નાદો દશવિધો જાયતે
। ચિણીતિ પ્રથમઃ । ચિઞ્ચિણીતિ દ્વિતીયઃ ।
ઘણ્ટાનાદસ્તૃતીયઃ । શઙ્ખનાદશ્ચતુર્થઃ ।
પઞ્ચમતન્ત્રીનાદઃ । ષષ્ઠસ્તાલનાદઃ । સપ્તમો વેણુનાદઃ
। અષ્ટમો મૃદઙ્ગનાદઃ । નવમો ભેરીનાદઃ ।
દશમો મેઘનાદઃ । નવમં પરિત્યજ્ય દશમમેવાભ્યસેત્ ।
પ્રથમે ચિઞ્ચિણીગાત્રં દ્વિતીયે ગાત્રભઞ્જનમ્ । તૃતીયે
ખેદનં યાતિ ચતુર્થે કમ્પતે શિરઃ ॥
પઞ્ચમે સ્રવતે તાલુ ષષ્ઠેઽમૃતનિષેવણમ્ । સપ્તમે
ગૂઢવિજ્ઞાનં પરા વાચા તથાષ્ટમે ॥
અદૃશ્યં નવમે દેહં દિવ્યં ચક્ષુસ્તથામલમ્ । દશમે
પરમં બ્રહ્મ ભવેદ્બ્રહ્માત્મસંનિધૌ ॥
તસ્મિન્મનો વિલીયતે મનસિ સઙ્કલ્પવિકલ્પે દગ્ધે પુણ્યપાપે
સદાશિવઃ શક્ત્યાત્મા સર્વત્રાવસ્થિતઃ સ્વયંજ્યોતિઃ શુદ્ધો
બુદ્ધો નિત્યો નિરઞ્જનઃ શાન્તઃ પ્રકાશત ઇતિ ॥
ઇતિ વેદપ્રવચનં વેદપ્રવચનમ્ ॥ ૨ ॥
ૐ પૂર્ણમદ ઇતિ શાન્તિઃ ॥
ઇતિ હંસોપનિષત્સમાપ્તા ॥
– Chant Stotra in Other Languages –
Hansa Upanishad in Sanskrit – English – Bengali – Gujarati – Kannada – Malayalam – Odia – Telugu – Tamil