॥ Dattatreyasahasranamastotram 2 Gujarati Lyrics ॥
॥ શ્રીદત્તાત્રેયસહસ્રનામસ્તોત્રમ્ ૨ ॥
નિખિલાગમતત્ત્વજ્ઞ બ્રહ્મજ્ઞાનપરાયણ ।
વદાસ્માકં મુક્ત્યુપાયં સૂત સર્વોપકારકમ્ ॥ ૧ ॥
સર્વદેવેષુ કો દેવઃ સદ્યો મોક્ષપ્રદો ભવેત્ ।
કો મનુર્વા ભવેત્તસ્ય સદ્યઃ પ્રીતિકરો ધ્રુવમ્ ॥ ૨ ॥
સૂત ઉવાચ –
નિગમાગમતત્ત્વજ્ઞો હ્યવધૂતશ્ચિદમ્બરઃ ।
ભક્તવાત્સલ્યપ્રવણો દત્ત એવ હિ કેવલઃ ॥ ૩ ॥
સદા પ્રસન્નવદનો ભક્તચિન્તૈકતત્પરઃ ।
તસ્ય નામાન્યનન્તાનિ વર્તન્તેઽથાપ્યદઃ પરમ્ ॥ ૪ ॥
દત્તસ્ય નામસાહસ્રં તસ્ય પ્રીતિવિવર્ધનમ્ ।
યસ્ત્વિદં પઠતે નિત્યં દત્તાત્રેયૈકમાનસઃ ॥ ૫ ॥
મુચ્યતે સર્વપાપેભ્યઃ સ સસ્દ્યો નાત્ર સંશયઃ ।
અન્તે તદ્ધામ સંયાતિ પુનરાવૃત્તિદુર્લભમ્ ॥ ૬ ॥
(અસ્ય શ્રીમદ્દત્તાત્રેયસહસ્રનામકસ્ય તુ ।
ઋષિર્બ્રહ્મ વિનિરિર્દિષ્ટોનુષ્ટુપ્છન્દં પ્રકીર્તિમ્ ॥
દત્તાત્રેયોઽસ્યદેવતા દત્તાત્રેયાત્મતારકમ્ ।
દાકારંરેફસંયુક્તં દત્તબીજમુદાહૃતમ્ ॥
દ્રામિત્યાદિ ત્રિભિઃ પ્રોક્તં બીજં શક્તિશ્ચ કીલકમ્ ।
ષાઅૅઊઘર્ફુ? બીજસંયુક્તૈં ષડઙ્ગન્યાસ ઈરિતઃ ॥ ??
પીતામ્બરાલઙ્કૃત પૃષ્ઠભાગં ભસ્માવગુણ્ઠામલરુક્મદેહમ્ ।
વિદ્યુત્રભાપિઙ્ગજટાભિરામં શ્રીદત્તયોગીશમહં ભજામિ ॥)
અસ્ય શ્રીમદ્દત્તાત્રેયસહસ્રનામસ્તોત્રમન્ત્રસ્ય અવધૂત ઋષિઃ ।
અનુષ્ટુપ્છન્દઃ । દિગમ્બરો દેવતા । ૐ બીજમ્ । હ્રીં શક્તિઃ ।
ક્રૌં કીલકમ્ । શ્રીદત્તાત્રેયપ્રીત્યર્થે જપે વિનિયોગઃ ॥
અથ ધ્યાનમ્ –
દિગમ્બરં ભસ્મવિલેપિતાઙ્ગં બોધાત્મકં મુક્તિકરં પર્સન્નમ્ ।
નિર્માનસં શ્યામતનું ભજેઽહં દત્તાત્રેયં બ્રહ્મસમાધિયુક્તમ્ ॥
અથ સહસ્રનામસ્તોત્રમ્ ।
દત્તાત્રેયો મહોયોગી યોગેશશ્ચામરપ્રભુમ્ ।
મુનિર્દિગમ્બરો બાલો માયામુક્તો મદાપહઃ ॥ ૧ ॥
અવધૂતો મહાનાથઃ શઙ્કરોઽમરવલ્લભઃ ।
મહાદેવશ્ચાદિદેવઃ પુરાણપ્રભુરીશ્વરઃ ॥ ૨ ॥
સત્ત્વકૃત્સત્ત્વભૃદ્ભાવઃ સત્ત્વાત્મા સત્ત્વસાગરઃ ।
સત્ત્વવિત્સત્ત્વસાક્ષી ચ સત્ત્વસાધ્યોઽમરાધિપઃ ॥ ૩ ॥
ભૂતકૃદ્ભૂતભૃચ્ચૈવ ભૂતાત્મા ભૂતસમ્ભવઃ ।
ભૂતભાવો ભવો ભૂતવિત્તથા ભૂતકારણઃ ॥ ૪ ॥
ભૂતસાક્ષી પ્રભૂતિશ્ચ ભૂતાનાં પરમા ગતિઃ ।
ભૂતસઙ્ગવિહીનાત્મા ભૂતાત્મા ભૂતશઙ્કરઃ ॥ ૫ ॥
ભૂતનાથો મહાનાથશ્ચાદિનાથો મહેશ્વરઃ ।
સર્વભૂતનિવાસાત્મા ભૂતસન્તાપનાશનઃ ॥ ૬ ॥
સર્વાત્મા સર્વભૃત્સર્વઃ સર્વજ્ઞઃ સર્વનિર્ણયઃ ।
સર્વસાક્ષી બૃહદ્ભાનુઃ સર્વવિત્સર્વમઙ્ગલઃ ॥ ૭ ॥
શાન્તઃ સત્યઃ સમઃ પૂર્ણો હ્યેકાકી કમલાપતિઃ ।
રામો રામપ્રિયશ્ચૈવ વિરામો રામકારણમ્ ॥ ૮ ॥
શુદ્ધાત્મા પાવનોઽનન્તઃ પ્રતીતઃ પરમાર્થભૃત્ ।
હંસસાક્ષી વિભુશ્ચૈવ પ્રભુઃ પ્રલય ઇત્યપિ ॥ ૯ ॥
સિદ્ધાત્મા પરમાત્મા ચ સિદ્ધાનાં પરમા ગતિઃ ॥
સિદ્ધિસિદ્ધસ્તથા સાધ્યઃ સાધનો હ્યુત્તમસ્તથા ॥ ૧૦ ॥
સુલક્ષણઃ સુમેધાવી વિદ્યાવાન્વિગતાન્તરઃ ।
વિજ્વરશ્ચ મહાબાહુર્બહુલાનન્દવર્ધનઃ ॥ ૧૧ ॥
અવ્યક્તપુરુષઃ પ્રાજ્ઞઃ પરજ્ઞઃ પરમાર્થદૃક્ ।
પરાપરવિનિર્મુક્તો યુક્તસ્તત્ત્વપ્રકાશવાન્ ॥ ૧૨ ॥
દયાવાન્ભગવાન્ભાવી ભાવાત્મા ભાવકારણઃ ।
ભવસન્તાપનાશશ્ચ પુષ્પવાન્પણ્ડિતો બુધઃ ॥ ૧૩ ॥
પ્રત્યક્ષવસ્તુર્વિશ્વાત્મા પ્રત્યગ્બ્રહ્મ સનાતનઃ ।
પ્રમાણવિગતશ્ચૈવ પ્રત્યાહારનિયોજકઃ ॥ ૧૪ ॥
પ્રણવઃ પ્રણવાતીતઃ પ્રમુખઃ પ્રલયાત્મકઃ ।
મૃત્યુઞ્જયો વિવિક્તાત્મા શઙ્કરાત્મા પરો વપુઃ ॥ ૧૫ ॥
પરમસ્તનુવિજ્ઞેયઃ પરમાત્મનિ સંસ્થિતઃ ।
પ્રબોધકલનાધારઃ પ્રભાવપ્રવરોત્તમઃ ॥ ૧૬ ॥
ચિદમ્બરશ્ચિદ્વિલાસશ્ચિદાકાશશ્ચિદુત્તમઃ ।
ચિત્તચૈતન્યચિત્તાત્મા દેવાનાં પરમા ગતિઃ ॥ ૧૭ ॥
અચેત્યશ્ચેતનાધારશ્ચેતનાચિત્તવિક્રમઃ ।
ચિત્તાત્મા ચેતનારૂપો લસત્પઙ્કજલોચનઃ ॥ ૧૮ ॥
પરબ્રહ્મ પરં જ્યોતિઃ પરં ધામ પરન્તપઃ ।
પરં સૂત્રં પરં તન્ત્રં પવિત્રં પરમોહવાન્ ॥ ૧૯ ॥
ક્ષેત્રજ્ઞઃ ક્ષેત્રગઃ ક્ષેત્રઃ ક્ષેત્રાધારઃ પુરઞ્જનઃ ।
ક્ષેત્રશૂન્યો લોકસાક્ષી ક્ષેત્રવાન્બહુનાયકઃ ॥ ૨૦ ॥
યોગેન્દો યોગપૂજ્યશ્ચ યોગ આત્મવિદાં શુચિઃ ।
યોગમાયાધરઃ સ્થાણુરચલઃ કમલાપતિઃ ॥ ૨૧ ॥
યોગેશો યોગનિર્માતા યોગજ્ઞાનપ્રકાશનઃ ।
યોગપાલો લોકપાલઃ સંસારતમનાશનઃ ॥ ૨૨ ॥
ગુહ્યો ગુહ્યતમો ગુપ્તો મુક્તો યુક્તઃ સનાતનઃ ।
ગહનો ગગનાકારો ગમ્ભીરો ગણનાયકઃ ॥ ૨૩ ॥
ગોવિન્દો ગોપતિર્ગોપ્તા ગોભાગો ભાવસંસ્થિતઃ ।
ગોસાક્ષી ગોતમારિશ્ચ ગાન્ધારો ગગનાકૃતિઃ ॥ ૨૪ ॥
યોગયુક્તો ભોગયુક્તઃ શઙ્કામુક્તસમાધિમાન્ ।
સહજઃ સકલેશાનઃ કાર્તવીર્યવરપ્રદઃ ॥ ૨૫ ॥
સરજા વિરજાઃ પુંસો પાવનઃ પાપનાશનઃ । પુમાન્
પરાવરવિનિર્મુક્તઃ પરઞ્જ્યોતિઃ પુરાતનઃ ॥ ૨૬ ॥
નાનાજ્યોતિરનેકાત્મા સ્વયઞ્જ્યોતિઃ સદાશિવઃ ।
દિવ્યજ્યોતિર્મયશ્ચૈવ સત્યવિજ્ઞાનભાસ્કરઃ ॥ ૨૭ ॥
નિત્યશુદ્ધઃ પરઃ પૂર્ણઃ પ્રકાશઃ પ્રકટોદ્ભવઃ ।
પ્રમાદવિગતશ્ચૈવ પરેશઃ પરવિક્રમઃ ॥ ૨૮ ॥
યોગી યોગો યોગપશ્ચ યોગાભ્યાસપ્રકાશનઃ ।
યોક્તા મોક્તા વિધાતા ચ ત્રાતા પાતા નિરાયુધ્યઃ ॥ ૨૯ ॥
નિત્યમુક્તો નિત્યયુક્તઃ સત્યઃ સત્યપરાક્રમઃ ।
સત્ત્વશુદ્ધિકરઃ સત્ત્વસ્તથા સત્ત્વમ્ભૃતાં ગતિઃ ॥ ૩૦ ॥
શ્રીધરઃ શ્રીવપુઃ શ્રીમાન્ શ્રીનિવાસોઽમરાર્ચિતઃ ।
શ્રીનિધિઃ શ્રીપતિઃ શ્રેષ્ઠઃ શ્રેયસ્કશ્ચરમાશ્રયઃ ॥ ૩૧ ॥
ત્યાગી ત્યાગાર્થસમ્પન્નસ્ત્યાગાત્મા ત્યાગવિગ્રહઃ ।
ત્યાગલક્ષણસિદ્ધાત્મા ત્યાગજ્ઞસ્ત્યાગકારણઃ ॥ ૩૨ ॥
ભોગો ભોક્તા તથા ભોગ્યો ભોગસાધનકારણઃ ।
ભોગી ભોગાર્થસમ્પન્નો ભોગજ્ઞાનપ્રકાશનઃ ॥ ૩૩ ॥
કેવલઃ કેશવઃ કૃષ્ણઃ કંવાસાઃ કમલાલયઃ ।
કમલાસનપૂજ્યશ્ચ હરિરજ્ઞાનખણ્ડનઃ ॥ ૩૪ ॥
મહાત્મા મહદાદિશ્ચ મહેશોત્તમવન્દિતઃ ।
મનોબુદ્ધિવિહીનાત્મા માનાત્મા માનવાધિપઃ ॥ ૩૫ ॥
ભુવનેશો વિભૂતિશ્ચ ધૃતિર્મેધા સ્મૃતિર્દયા ।
દુઃખદાવાનલો બુદ્ધઃ પ્રબુદ્ધઃ પરમેશ્વરઃ ॥ ૩૬ ॥
કામહા ક્રોધહા ચૈવ દમ્ભદર્પમદાપહઃ ।
અજ્ઞાનપતિમિરારિશ્ચ ભવારિર્ભુવનેશ્વરઃ ॥ ૩૭ ॥
રૂપકુદ્રૂપભૃદ્રૂપી રૂપાત્મા રૂપકારણઃ ।
રૂપજ્ઞો રૂપસાક્ષી ચ નામરૂપો ગુણાન્તકઃ ॥ ૩૮ ॥
અપ્રમેયઃ પ્રમેયશ્ચ પ્રમાણં પ્રણવાશ્રયઃ ।
પ્રમાણરહિતોઽચિન્ત્યશ્ચેતનાવિગતોઽજરઃ ॥ ૩૯ ॥
અક્ષરોઽક્ષરમુક્તશ્ચ વિજ્વરો જ્વરનાશનઃ ।
વિશિષ્ટો વિત્તશાસ્ત્રી ચ દૃષ્ટો દૃષ્ટાન્તવર્જિતઃ ॥ ૪૦ ॥
ગુણેશો ગુણકાયશ્ચ ગુણાત્મા ગણભાવનઃ ।
અનન્તગુણસમ્પન્નો ગુણગર્ભો ગુણાધિપઃ ॥ ૪૧ ॥
ગણેશો ગુણનાથશ્ચ ગુણાત્મા ગણભાવનઃ ।
ગણબન્ધુર્વિવેકાત્મા ગુણયુક્તઃ પરાક્રમી ॥ ૪૨ ॥
અતર્ક્યઃ ક્રતુરગ્નિશ્ચ કૃતજ્ઞઃ સફલાશ્રયઃ ।
યજ્ઞશ્ચ યજ્ઞફલ્દો યજ્ઞ ઇજ્યોઽમરોત્તમઃ ॥ ૪૩ ॥
હિરણ્યગર્ભઃ શ્રીગર્ભઃ ખગર્ભઃ કુણપેશ્વરઃ ।
માયાગર્ભો લોકગર્ભઃ સ્વયમ્ભૂર્ભુવનાન્તકઃ ॥ ૪૪ ॥
નિષ્પાપો નિબિડો નન્દી બોધી બોધસમાશ્રયઃ ।
બોધાત્મા બોધનાત્મા ચ ભેદવૈતણ્ડખણ્ડનઃ ॥ ૪૫ ॥
સ્વાભાવ્યો ભાવનિર્મુક્તો વ્યક્તોઽવ્યક્તસમાશ્રયઃ ।
નિત્યતૃપ્તો નિરાભાસો નિર્વાણઃ શરણઃ સુહૃત્ ॥ ૪૬ ॥
ગુહ્યેશો ગુણગમ્ભીરો ગુણદોષનિવારણઃ ।
ગુણસઙ્ગવિહીનશ્ચ યોગારેર્દર્પનાશનઃ ॥ ૪૭ ॥
આનન્દઃ પરમાનન્દઃ સ્વાનન્દસુખવર્ધનઃ ।
સત્યાનન્દશ્ચિદાનન્દઃ સર્વાનન્દપરાયણઃ ॥ ૪૮ ॥
સદ્રૂપઃ સહજઃ સત્યઃ સ્વાનન્દઃ સુમનોહરઃ ।
સર્વઃ સર્વાન્તરશ્ચૈવ પૂર્વાત્પૂર્વતરસ્તથા ॥ ૪૯ ॥
ખમયઃ ખપરઃ ખાદિઃ ખમ્બ્રહ્મ ખતનુઃ ખગઃ ।
ખવાસાઃ ખવિહીનશ્ચ ખનિધિઃ ખપરાશ્રયઃ ॥ ૫૦ ॥
અનન્તશ્ચાદિરૂપશ્ચ સૂર્યમણ્ડલમધ્યગઃ ।
અમોઘઃ પરમામોઘઃ પરોક્ષઃ વરદઃ કવિઃ ॥ ૫૧ ॥
વિશ્વચક્ષુર્વિશ્વસાક્ષી વિશ્વબાહુર્ધનેશ્વરઃ ।
ધનઞ્જયો મહાતેજાસ્તેજિષ્ઠસ્તૈજસઃ સુખી ॥ ૫૨ ॥
જ્યોતિર્જ્યોતિર્મયો જેતા જ્યોતિષાં જ્યોતિરાત્મકઃ ।
જ્યોતિષામપિ જ્યોતિશ્ચ જનકો જનમોહનઃ ॥ ૫૩ ॥
જિતેન્દ્રિયો જિતક્રોધો જિતાત્મા જિતમાનસઃ ।
જિતસઙ્ગો જિતપ્રાણો જિતસંસારવાસનઃ ॥ ૫૪ ॥
નિર્વાસનો નિરાલમ્બો નિર્યોગક્ષેમવર્જિતઃ ।
નિરીહો નિરહઙ્કારો નિરાશીર્નિરુપાધિકઃ ॥ ૫૫ ॥
નિત્યબોધો વિવિક્તાત્મા વિશુદ્ધોત્તમગૌરવઃ ।
વિદ્યાર્થી પરમાર્થી ચ શ્રદ્ધાર્થી સાધનાત્મકઃ ॥ ૫૬ ॥
પ્રત્યાહારી નિરાહારી સર્વાહારપરાયણઃ ।
નિત્યશુદ્ધો નિરાકાઙ્ક્ષી પારાયણપરાયણઃ ॥ ૫૭ ॥
અણોરણુતરઃ સૂક્ષ્મઃ સ્થૂલઃ સ્થૂલતરસ્તથા ।
એકસ્તથાઽનેકરૂપો વિશ્વરૂપઃ સનાતનઃ ॥ ૫૮ ॥
નૈકરૂપો વિરૂપાત્મા નૈકબોધમયોઽપિ ચ ।
નૈકનામમયશ્ચૈવ નૈકવિદ્યાવિવર્ધનઃ ॥ ૫૯ ॥
એકશ્ચૈકાન્તિકશ્ચૈવ નાનાભાવવિવર્જિતઃ ।
એકાક્ષરસ્તથા બીજઃ પૂર્ણબિમ્બઃ સનાતનઃ ॥ ૬૦ ॥
મન્ત્રવીર્યો મન્ત્રબીજઃ શાસ્ત્રવીર્યો જગત્પતિઃ ।
નાનાવીર્યધરશ્ચૈવ શક્રેશઃ પૃથિવીપતિઃ ॥ ૬૧ ॥
પ્રાણેશઃ પ્રાણદઃ પ્રાણઃ પ્રાણાયામપરાયણઃ ।
પ્રાણપઞ્ચકનિર્મુક્તઃ કોશપઞ્ચકવર્જિતઃ ॥ ૬૨ ॥
નિશ્ચલો નિષ્કલોઽસઙ્ગો નિષ્પ્રપઞ્ચો નિરામયઃ ।
નિરાધારો નિરાકારો નિર્વિકારો નિરઞ્જનઃ ॥ ૬૩ ॥
નિષ્પ્રતીતો નિરાભાસો નિરાસક્તો નિરાકુલઃ ।
નિષ્ઠાસર્વગતશ્ચૈવ નિરારમ્ભો નિરાશ્રયઃ ॥ ૬૪ ॥
નિરન્તરઃ સત્ત્વગોપ્તા શાન્તો દાન્તો મહામુનિઃ ।
નિઃશબ્દઃ સુકૃતઃ સ્વસ્થઃ સત્યવાદી સુરેશ્વરઃ ॥ ૬૫ ॥
જ્ઞાનદો જ્ઞાનવિજ્ઞાની જ્ઞાનાત્માઽઽનન્દપૂરિતઃ ।
જ્ઞાનયજ્ઞવિદાં દક્ષો જ્ઞાનાગ્નિર્જ્વલનો બુધઃ ॥ ૬૬ ॥
દયાવાન્ભવરોગારિશ્ચિકિત્સાચરમાગતિઃ ।
ચન્દ્રમણ્ડલમધ્યસ્થશ્ચન્દ્રકોટિસુશીતલઃ ॥ ૬૭ ॥
યન્તકૃત્પરમો યન્ત્રી યન્ત્રારૂઢપરાજિતઃ ।
યન્ત્રવિદ્યન્ત્રવાસશ્ચ યન્ત્રાધારો ધરાધરઃ ॥ ૬૮ ॥
તત્ત્વજ્ઞસ્તત્ત્વભૂતાત્મા મહત્તત્ત્વપ્રકાશનઃ ।
તત્ત્વસઙ્ખ્યાનયોગજ્ઞઃ સાઙ્ખ્યશાસ્ત્રપ્રવર્તકઃ ॥ ૬૯ ॥
અનન્તવિક્રમો દેવો માધવશ્ચ ધનેશ્વરઃ ।
સાધુઃ સાધુવરિષ્ઠાત્મા સાવધાનોઽમરોત્તમઃ ॥ ૭૦ ॥
નિઃસઙ્કલ્પો નિરાધારો દુર્ધરો હ્યાત્મવિત્પતિઃ ।
આરોગ્યસુખદશ્ચૈવ પ્રવરો વાસવસ્તથા ॥ ૭૧ ॥
પરેશઃ પરમોદારઃ પ્રત્યક્ચૈતન્યદુર્ગમઃ ।
દુરાધર્ષો દુરાવાસો દૂરત્વપરિનાશનઃ ॥ ૭૨ ॥
વેદવિદ્વેદકૃદ્વેદો વેદાત્મા વિમલાશયઃ ।
વિવિક્તસેવી ચ સંસારશ્રમનાશનસ્તથા ॥ ૭૩ ॥
બ્રહ્મયોનિર્બૃહદ્યોનિર્વિશ્વયોનિર્વિદેહવાન્ ।
વિશાલાક્ષો વિશ્વનાથો હાટકાઙ્ગદભૂષણઃ ॥ ૭૪ ॥
અબાધ્યો જગદારાધ્યો જગદાર્જવપાલનઃ ।
જનવાન્ધનવાન્ધર્મી ધર્મગો ધર્મવર્ધનઃ ॥ ૭૫ ॥
અમૃતઃ શાશ્વતઃ સાદ્યઃ સિદ્ધિદઃ સુમનોહરઃ ।
ખલુબ્રહ્મખલુસ્થાનો મુનીનાં પરમા ગતિઃ ॥ ૭૬ ॥
ઉપદ્રષ્ટા તથા શ્રેષ્ઠઃ શુચિર્ભૂતો હ્યનામયઃ ।
વેદસિદ્ધાન્તવેદ્યશ્ચ માનસાહ્લાદવર્ધનઃ ॥ ૭૭ ॥
દેહદન્યો ગુણાદન્યો લોકાદન્યો વિવેકવિત્ ।
દુષ્ટસ્વપ્નહરશ્ચૈવ ગુરુર્ગુરુવરોત્તમઃ ॥ ૭૮ ॥
કર્મી કર્મવિનિર્મુક્તઃ સંન્યાસી સાધકેશ્વરઃ ।
સર્વભાવવિહીનશ્ચ તૃષ્ણાસઙ્ગનિવારકઃ ॥ ૭૯ ॥
ત્યાગી ત્યાગવપુસ્ત્યાગસ્ત્યાગદાનવિવર્જિતઃ ।
ત્યાગકારણત્યાગાત્મા સદ્ગુરુઃ સુખદાયકઃ ॥ ૮૦ ॥
દક્ષો દક્ષાદિવન્દ્યશ્ચ જ્ઞાનવાદપ્રવર્તકઃ ।
શબ્દબ્રહ્મમયાત્મા ચ શબ્દબ્રહ્મપ્રકાશવાન્ ॥ ૮૧ ॥
ગ્રસિષ્ણુઃ પ્રભવિષ્ણુશ્ચ સહિષ્ણુર્વિગતાન્તરઃ ।
વિદ્વત્તમો મહાવન્દ્યો વિશાલોત્તમવાઙ્મુનિઃ ॥ ૮૨ ॥
બ્રહ્મવિદ્બ્રહ્મભાવશ્ચ બ્રહ્મર્ષિર્બાહ્મણપ્રિયઃ ।
બ્રહ્મ બ્રહ્મપ્રકાશાત્મા બ્રહ્મવિદ્યાપ્રકાશનઃ ॥ ૮૩ ॥
અત્રિવંશપ્રભૂતાત્મા તાપસોત્તમવન્દિતઃ ।
આત્મવાસી વિધેયાત્મા હ્યત્રિવંશવિવર્ધનઃ ॥ ૮૪ ॥
પ્રવર્તનો નિવૃત્તાત્મા પ્રલયોદકસન્નિભઃ ।
નારાયણો મહાગર્ભો ભાર્ગવપ્રિયકૃત્તમઃ ॥ ૮૫ ॥
સઙ્કલ્પદુઃખદલનઃ સંસારતમનાશનઃ ।
ત્રિવિક્રમસ્ત્રિધાકારસ્ત્રિમૂર્તિસ્ત્રિગુણાત્મકઃ ॥ ૮૬ ॥
ભેદત્રયહરશ્ચૈવ તાપત્રયનિવારકઃ ।
દોષત્રયવિભેદી ચ સંશયાર્ણવખણ્ડનઃ ॥ ૮૭ ॥
અસંશયસ્ત્વસમ્મૂઢો હ્યવાદી રાજનન્દિતઃ ।
રાજયોગી મહાયોગી સ્વભાવગલિતસ્તથા ॥ ૮૮ ॥
પુણ્યશ્લોકઃ પવિત્રાઙ્ઘ્રિર્ધ્યાનયોગપરાયણઃ ।
ધ્યાનસ્થો ધ્યાનગમ્યશ્ચ વિધેયાત્મા પુરાતનઃ ॥ ૮૯ ॥
અવિજ્ઞેયો હ્યન્તરાત્મા મુખ્યબિમ્બસનાતનઃ ।
જીવસઞ્જીવનો જીવશ્ચિદ્વિલાસશ્ચિદાશ્રયઃ ॥ ૯૦ ॥
મહેન્દ્રોઽમરમાન્યશ્ચ યોગેન્દ્રો યોગવિત્તમઃ ।
યોગધર્મસ્તથા યોગસ્તત્ત્વસ્તત્ત્વવિનિશ્ચયઃ ॥ ૯૧ ॥
નૈકબાહુરનન્તાત્મા નૈકનામપરાક્રમઃ ।
નૈકાક્ષી નૈકપાદશ્ચ નાથનાથોત્તમોત્તમઃ ॥ ૯૨ ॥
સહસ્રશીર્ષા પુરુષઃ સહસ્રાક્ષઃ સહસ્રપાત્ ।
સહસ્રરૂપદૃક્ચૈવ સહસ્રારમયોદ્ધવઃ ॥ ૯૩ ॥
ત્રિપાદપુરુષશ્ચૈવ ત્રિપાદૂર્ધ્વસ્તથૈવ ચ ।
ત્ર્યમ્બકશ્ચ મહાવીર્યો યોગવીર્યવિશારદઃ ॥ ૯૪ ॥
વિજયી વિનયી જેતા વીતરાગી વિરાજિતઃ ।
રુદ્રો રૌદ્રો મહાભીમઃ પ્રાજ્ઞમુખ્યઃ સદાશુચિઃ ॥ ૯૫ ॥
અન્તર્જ્યોતિરનન્તાત્મા પ્રત્યગાત્મા નિરન્તરઃ ।
અરૂપશ્ચાત્મરૂપશ્ચ સર્વભાવવિનિર્વૃતઃ ॥ ૯૬ ॥
અન્તઃ શૂન્યો બહિઃ શૂન્યઃ શૂન્યાત્મા શૂન્યભાવનઃ ।
અન્તઃપૂર્ણો બહિઃપૂર્ણઃ પૂર્ણાત્મા પૂર્ણભાવનઃ ॥ ૯૭ ॥
અન્તસ્ત્યાગી બહિસ્ત્યાગી ત્યાગાત્મા સર્વયોગવાન્ ।
અન્તર્યાગી બહિર્યાગી સર્વયોગપરાયણઃ ॥ ૯૮ ॥
અન્તર્ભોગી બહિર્ભોગી સર્વભોગવિદુત્તમઃ ।
અન્તર્નિષ્ઠો બહિર્નિષ્ઠઃ સર્વનિષ્ઠામયસ્તથા ॥ ૯૯ ॥
બાહ્યાન્તરવિમુક્તશ્ચ બાહ્યાન્તરવિવર્જિતઃ ।
શાન્તઃ શુદ્ધો વિશુદ્ધશ્ચ નિર્વાણઃ પ્રકૃતેઃ પરઃ ॥ ૧૦૦ ॥
અકાલઃ કાલનેમી ચ કાલકાલો જનેશ્વરઃ ।
કાલાત્મા કાલકર્તા ચ કાલજ્ઞઃ કાલનાશનઃ ॥ ૧૦૧ ॥
કૈવલ્યપદદાતા ચ કૈવલ્યસુખદાયકઃ ।
કૈવલ્યકલનાધારો નિર્ભરો હર્ષવર્ધનઃ ॥ ૧૦૨ ॥
હૃદયસ્થો હૃષીકેશો ગોવિન્દો ગર્ભવર્જિતઃ ।
સકલાગમપૂજ્યશ્ચ નિગમો નિગમાશ્રયઃ ॥ ૧૦૩ ॥
પરાશક્તિઃ પરાકીર્તિઃ પરાવૃત્તિર્નિધિસ્મૃતિઃ ।
પરાવિદ્યા પરાક્ષાન્તિર્વિભક્તિર્યુક્તસદ્ગતિઃ ॥ ૧૦૪ ॥
સ્વપ્રકાશઃ પ્રકાશાત્મા પરસંવેદનાત્મકઃ ।
સ્વસેવ્યઃ સ્વવિદાં સ્વાત્મા સ્વસંવેદ્યોઽનઘઃ ક્ષમી ॥ ૧૦૫ ॥
સ્વાનુસન્ધાનશીલાત્મા સ્વાનુસન્ધાનગોચરઃ ।
સ્વાનુસન્ધાનશૂન્યાત્મા સ્વાનુસન્ધાનાશ્રયસ્તથા ॥ ૧૦૬ ॥
સ્વબોધદર્પણોઽભઙ્ગઃ કન્દર્પકુલનાશનઃ ।
બ્રહ્મચારી બ્રહ્મવેત્તા બ્રાહ્મણો બ્રહ્મવિત્તમઃ ॥ ૧૦૭ ॥
તત્ત્વબોધઃ સુધાવર્ષઃ પાવનઃ પાપપાવકઃ ।
બ્રહ્મસૂત્રવિધેયાત્મા બ્રહ્મસૂત્રાર્ધનિર્ણયઃ ॥ ૧૦૮ ॥
આત્યન્તિકો મહાકલ્પઃ સઙ્કલ્પાવર્તનાશનઃ ।
આધિવ્યાધિહરશ્ચૈવ સંશયાર્ણવશોષકઃ ॥ ૧૦૯ ॥
તત્ત્વાત્મજ્ઞાનસન્દેશો મહાનુભવભાવિતઃ ।
આત્માનુભવસમ્પન્નઃ સ્વાનુભાવસુખાશ્રયઃ ॥ ૧૧૦ ॥
અચિન્ત્યશ્ચ બૃહદ્ભાનુઃ પ્રમદોત્કર્ષનાશનઃ ।
અનિકેતપ્રશાન્તાત્મા શૂન્યવાસો જગદ્વપુઃ ॥ ૧૧૧ ॥
ચિદ્ગતિશ્ચિન્મયશ્ચક્રી માયાચક્રપ્રવર્તકઃ ।
સર્વવર્ણવિદારમ્ભી સર્વારમ્ભપરાયણઃ ॥ ૧૧૨ ॥
પુરાણઃ પ્રવરો દાતા સુન્દરઃ કનકાઙ્ગદી ।
અનિસૂયાત્મજો દત્તઃ સર્વજ્ઞઃ સર્વકામદઃ ॥ ૧૧૩ ॥
કામજિત્કામપાલશ્ચ કામી કામપ્રદાગમઃ ।
કામવાન્કામપોષશ્ચ સર્વકામનિવર્તકઃ ॥ ૧૧૪ ॥
સર્વકર્મફલોત્પત્તિઃ સર્વકામફલપ્રદઃ ।
સર્વકર્મફલૈઃ પૂજ્યઃ સર્વકર્મફલાશ્રયઃ ॥ ૧૧૫ ॥
વિશ્વકર્મા કૃતાત્મા ચ કૃતજ્ઞઃ સર્વસાક્ષિકઃ ।
સર્વારમ્ભપરિત્યાગી જડોન્મત્તપિશાચવાન્ ॥ ૧૧૬ ॥
ભિક્ષુર્ભિક્ષાકરશ્ચૈવ ભૈક્ષાહારી નિરાશ્રમી ।
અકૂલશ્ચાનુકૂલશ્ચ વિકલો હ્યકલસ્તથા ॥ ૧૧૭ ॥
જટિલો વનચારી ચ દણ્ડી મુણ્ડી ચ ગણ્ડવાન્ ।
દેહધર્મવિહીનાત્મા હ્યેકાકી સઙ્ગવર્જિતઃ ॥ ૧૧૮ ॥
આશ્રમ્યનાશ્રમારમ્ભોઽનાચારી કર્મવર્જિતઃ ।
અસન્દેહી ચ સન્દેહી ન કિઞ્ચિન્ન ચ કિઞ્ચનઃ ॥ ૧૧૯ ॥
નૃદેહી દેહશૂન્યશ્ચ નાભાવી ભાવનિર્ગતઃ ।
નાબ્રહ્મચ પરબ્રહ્મ સ્વયમેવ નિરાકુલઃ ॥ ૧૨૦ ॥
અનઘશ્ચાગુરુશ્ચૈવ નાથનાથોત્તમો ગુરુઃ ।
દ્વિભુજઃ પ્રાકૃતશ્ચૈવ જનકશ્ચ પિતામહઃ ॥ ૧૨૧ ॥
અનાત્મા ન ચ નાનાત્મા નીતિર્નીતિમતાં વરઃ ।
સહજઃ સદૃશઃ સિદ્ધશ્ચૈકશ્ચિન્માત્ર એવ ચ ॥ ૧૨૨ ॥
ન કર્તાપિ ચ કર્તા ચ ભોક્તા ભોગવિવર્જિતઃ ।
તુરીયસ્તુરીયાતીતઃ સ્વચ્છઃ સર્વમયસ્તથા ॥ ૧૨૩ ॥
સર્વાધિષ્ઠાનરૂપશ્ચ સર્વધ્યેયવિવર્જિતઃ ।
સર્વલોકનિવાસાત્મા સકલોત્તમવન્દિતઃ ॥ ૧૨૪ ॥
દેહભૃદ્દેહકૃચ્ચૈવ દેહાત્મા દેહભાવનઃ ।
દેહી દેહવિભક્તશ્ચ દેહભાવપ્રકાશનઃ ॥ ૧૨૫ ॥
લયસ્થો લયવિચ્ચૈવ લયાભાવશ્ચ બોધવાન્ ।
લયાતીતો લયસ્યાન્તો લયભાવનિવારણઃ ॥ ૧૨૬ ॥
વિમુખઃ પ્રમુખશ્ચૈવ પ્રત્યઙ્મુખવદાચરી ।
વિશ્વભુગ્વિશ્વધૃગ્વિશ્વો વિશ્વક્ષેમકરસ્તત્જા ॥ ૧૨૭ ॥
અવિક્ષિપ્તોઽપ્રમાદી ચ પરર્દ્ધિઃ પરમાર્થદૃક્ ।
સ્વાનુભાવવિહીનશ્ચ સ્વાનુભાવપ્રકાશનઃ ॥ ૧૨૮ ॥
નિરિન્દ્રિયશ્ચ નિર્બુદ્ધિર્નિરાભાસો નિરાકૃતઃ ।
નિરહઙ્કારશ્ચરૂપાત્મા નિર્વપુઃ સકલાશ્રયઃ ॥ ૧૨૯ ॥
શોકદુઃખહરશ્ચૈવ ભોગમોક્ષફલપ્રદઃ ।
સુપ્રસન્નસ્તથા સૂક્ષ્મઃ શબ્દબ્રહ્માર્થસઙ્ગ્રહઃ ॥ ૧૩૦ ॥
આગમાપાયશૂન્યશ્ચ સ્થાનદશ્ચ સતાઙ્ગતિઃ ।
અકૃતઃ સુકૃતશ્ચૈવ કૃતકર્મા વિનિર્વૃતઃ ॥ ૧૩૧ ॥
ભેદત્રયવરશ્ચૈવ દેહત્રયવિનિર્ગતઃ ।
સર્વકામમયશ્ચૈવ સર્વકામનિવર્તકઃ ॥ ૧૩૨ ॥
સિદ્ધેશ્વરોઽજરઃ પઞ્ચબાણદર્પહુતાશનઃ ।
ચતુરક્ષરબીજાત્મા સ્વભૂશ્ચિત્કીર્તિભૂષણઃ ॥ ૧૩૩ ॥
અગાધબુદ્ધિરક્ષુબ્ધશ્ચન્દ્રસૂર્યાગ્નિલોચનઃ ।
યમદંષ્ટ્રોઽતિસંહર્તા પરમાનન્દસાગરઃ ॥ ૧૩૪ ॥
લીલાવિશ્વમ્ભરો ભાનુર્ભૈરવો ભીમલોચનઃ ।
બ્રહ્મચર્યામ્બરઃ કાલસ્ત્વચલશ્ચલનાન્તકઃ ॥ ૧૩૫ ॥
આદિદેવો જગદ્યોનિર્વાસવારિવિમર્દનઃ ।
વિકર્મકર્મકર્મજ્ઞોઽનન્યગમકોઽગમઃ ॥ ૧૩૬ ॥
અબદ્ધકર્મશૂન્યશ્ચ કામરાગકુલક્ષયઃ ।
યોગાન્ધકારમથનઃ પદ્મજન્માદિવન્દિતઃ ॥ ૧૩૭ ॥
ભક્તકામોઽગ્રજશ્ચક્રી ભાવનિર્ભાવભાવકઃ ।
ભેદાન્તકો મહાનગ્ર્યો નિગૂહો ગોચરાન્તકઃ ॥ ૧૩૮ ॥
કાલાગ્નિશમનઃ શઙ્ખચક્રપદ્મગદાધરઃ ।
દીપ્તો દીનપતિઃ શાસ્તા સ્વચ્છન્દો મુક્તિદાયકઃ ॥ ૧૩૯ ॥
વ્યોમધર્મામ્બરો ભેત્તા ભસ્મધારી ધરાધરઃ ।
ધર્મગુપ્તોઽન્વયાત્મા ચ વ્યતિરેકાર્થનિર્ણયઃ ॥ ૧૪૦ ॥
એકાનેકગુણાભાસાભાસનિર્ભાસવર્જિતઃ ।
ભાવાભાવસ્વભાવાત્મા ભાવાભાવવિભાવવિત્ ॥ ૧૪૧ ॥
યોગિહૃદયવિશ્રામોઽનન્તવિદ્યાવિવર્ધનઃ ।
વિઘ્નાન્તકસ્ત્રિકાલજ્ઞસ્તત્ત્વાત્મા જ્ઞાનસાગરઃ ॥ ૧૪૨ ॥
ઇતીદં દત્તસાહસ્રં સાયં પ્રાતઃ પઠેત્તુ યઃ ।
સ ઇહામુત્ર લભતે નિર્વાણં પરમં સુખમ્ ॥ ૧૪૩ ॥
ગુરુવારે દત્તભક્તો ભક્તિભાવસમન્વિતઃ ।
પઠેત્સદૈવ તો હ્યેતત્સ લભેચ્ચિન્તિતં ધ્રુવમ્ ॥ ૧૪૪ ॥
ઇતિ શ્રીમદ્દત્તાત્રેયપુરાણોક્તં
શ્રીમદ્દત્તાત્રેયસહસ્રનામસ્તોત્રં સમ્પૂર્ણમ્ ॥