This stotra is unique in several respects. In the history of religious literature, Vedanta Desika is the first poet-devotee to sing a whole hymn in praise of the Lord’s Daya (mercy, grace, sympathy and compassion are some of the meanings which that term connotes). In fact, Daya has been personified as Daya Devi and made a Consort of the Lord. The other Consorts, Lakshmi, Bhu Devi and Nila Devi are all dear to the Lord because they are reflections of Daya Devi. (36). Among all the auspicious attributes (kalyana-gunas) of the Lord, Daya is the Empress (30, 101). But for Daya’s presence, all the other gunas will virtually be dosha-s (faults) in the Lord so far as we are concerned (15), as they will all help Him only to punish us for our sins. The Lord Himself dons Daya as a protecting armour against our sins which assail Him. (28). The two chief aspects of the Lord’s supreme glory, jagat-vyaapaara and releasing souls from samsara, for which He is praised by the Vedas, are really Daya Devi’s achievements (68). Daya is defined as the Lord’s wish (iccha) to protect those in distress (71).
Slokas 1 to 100 are seen to consist of ten distinct topics from the way each set of 10 slokas is couched in a different metre (vrittam). On closer scrutiny, the ten decads (units of 10 slokas) are seen to deal with the ten topics of the ten hundreds of Nammalwar’s Tiruvaymoli as demonstrated by Desika in his Dramidopanishad Saram and Ratnavali (sevaa-yogya etc.). Those very words are used in several places in the stotra. Thus Daya Satakam is the essence of Bhagavad-vishayam, as Tiruvaymoli is called. The word Daya, or one of its synonyms such as Kripa, Anukampa or Karuna, occurs in every one of the 108 slokas except two (8 and 46).
Lord Srinivasa of the Seven Hills (Tirumalai-Tirupati) — the God of millions of men and women of Bharat who call Him Venkatesa, Govinda, Balaji and so on — is the Lord to whom this stotram is dedicated in the sense that it is His Daya that is eulogised here. For Himself, however, He has only one sloka in His praise (9) and that too in terms of His Daya as an Ocean of Mercy. Lord Srinivasa having Himself come down as Vedanta Desika, it is in the fitness of things that He does not sing about Himself. Daya is placed above the Lord in several slokas — 11, 13, 63 and 64. The Lord Himself is all admiration for the way Daya functions. It is at the command of Daya Devi that the Lord takes the several incarnations (35). The part that Daya Devi played in the several incarnations is dealt with in detail in the ninth decad of the stotra (81 to 90). Daya is but an alter ego of Sri or Lakshmi (6 and 72).
Daya Satakam is said to be the outcome of the Lord’s own Sankalpa or Will. In a happy mood the Lord gave it out through Desika, like an expert musician playing on the Veena for his own delectation (104).
॥ Dayasatakam Telugu Lyrics ॥
దయాశతకమ్ ॥
శ్రీమాన్వేఙ్కటనాథార్యః కవితార్కికకేసరీ ।
వేదాన్తాచార్యవర్యో మే సన్నిధత్తాం సదా హృది ॥
శ్రీః ।
ప్రపద్యే తం గిరిం ప్రాయః శ్రీనివాసానుకమ్పయా ।
ఇక్షుసారస్రవన్త్యేవ యన్మూర్త్యా శర్కరాయితమ్ ॥ ౧ ॥
విగాహే తీర్థబహులాం శీతలాం గురుసన్తతిమ్ ।
శ్రీనివాసదయామ్భోధిపరీవాహపరమ్పరామ్ ॥ ౨ ॥
కృతినః కమలావాసకారుణ్యైకాన్తినో భజే ।
ధత్తే యత్సూక్తిరూపేణ త్రివేదీ సర్వయోగ్యతామ్ ॥ ౩ ॥
పరాశరముఖాన్వన్దే భగీరథనయే స్థితాన్ ।
కమలాకాన్తకారుణ్యగఙ్గాప్లావితమద్విధాన్ ॥ ౪ ॥
అశేషవిఘ్నశమనమనీకేశ్వరమాశ్రయే ।
శ్రీమతః కరుణామ్భోధౌ శిక్షాస్రోత ఇవోత్థితమ్ ॥ ౫ ॥
సమస్తజననీం వన్దే చైతన్యస్తన్యదాయినీమ్ ।
శ్రేయసీం శ్రీనివాసస్య కరుణామివ రూపిణీమ్ ॥ ౬ ॥
వన్దే వృషగిరీశస్య మహిషీం విశ్వధారిణీమ్ ।
తత్కృపాప్రతిఘాతానాం క్షమయా వారణం యయా ॥ ౭ ॥
నిశామయతు మాం నీలా యద్భోగపటలైర్ధ్రువమ్ ।
భావితం శ్రీనివాసస్య భక్తదోషేష్వదర్శనమ్ ॥ ౮ ॥
కమప్యనవధిం వన్దే కరుణావరుణాలయమ్ ।
వృషశైలతటస్థానాం స్వయం వ్యక్తిముపాగతమ్ ॥ ౯ ॥
అకిఞ్చననిధిం సూతిమపవర్గత్రివర్గయోః ।
అఞ్జనాద్రీశ్వరదయామభిష్టౌమి నిరఞ్జనామ్ ॥ ౧౦ ॥
అనుచరశక్త్యాదిగుణామగ్రేసరబోధవిరచితాలోకామ్ ।
స్వాధీనవృషగిరీశాం స్వయం ప్రభూతాం ప్రమాణయామి దయామ్ ॥ ౧౧ ॥
అపి నిఖిలలోకసుచరితముష్టిన్ధయదురితమూర్చ్ఛనాజుష్టమ్ ।
సఞ్జీవయతు దయే మామఞ్జనగిరినాథరఞ్జనీ భవతీ ॥ ౧౨ ॥
భగవతి దయే భవత్యా వృషగిరినాథే సమాప్లుతే తుఙ్గే ।
అప్రతిఘమజ్జనానాం హస్తాలమ్బో మదాగసాం మృగ్యః ॥ ౧౩ ॥
కృపణజనకల్పలతికాం కృతాపరాధస్య నిష్క్రియామాద్యామ్ ।
వృషగిరినాథదయే త్వాం విదన్తి సంసారతారిణీం విబుధాః ॥ ౧౪ ॥
వృషగిరిగృహమేధిగుణా బోధబలైశ్వర్యవీర్యశక్తిముఖాః ।
దోషా భవేయురేతే యది నామ దయే త్వయా వినాభూతాః ॥ ౧౫ ॥
ఆసృష్టి సన్తతానామపరాధానాం నిరోధినీం జగతః ।
పద్మాసహాయకరుణే ప్రతిసఞ్చరకేలిమాచరసి ॥ ౧౬ ॥
అచిదవిశిష్టాన్ప్రలయే జన్తూనవలోక్య జాతనిర్వేదా ।
కరణకలేవరయోగం వితరసి వృషశైలనాథకరుణే త్వమ్ ॥ ౧౭ ॥
అనుగుణదశార్పితేన శ్రీధరకరుణే సమాహితస్నేహా ।
శమయసి తమః ప్రజానాం శాస్త్రమయేన స్థిరప్రదీపేన ॥ ౧౮ ॥
రుఢా వృషాచలపతేః పాదే ముఖకాన్తిపత్రలచ్ఛాయా ।
కరుణే సుఖయసి వినతాన్కటాక్షవిటపైః కరాపచేయఫలైః ॥ ౧౯ ॥
నయనే వృషాచలేన్దోస్తారామైత్రీం దధానయా కరుణే ।
దృష్టస్త్వయైవ జనిమానపవర్గమకృష్టపచ్యమనుభవతి ॥ ౨౦ ॥
సమయోపనతైస్తవ ప్రవాహైరనుకమ్పే కృతసమ్ప్లవా ధరిత్రీ ।
శరణాగతసస్యమాలినీయం వృషశైలేశకృషీవలం ధినోతి ॥ ౨౧ ॥
కలశోదధిసమ్పదో భవత్యాః కరుణే సన్మతిమన్థసంస్కృతాయాః ।
అమృతాంశమవైమి దివ్యదేహం మృతసఞ్జీవనమఞ్జనాచలేన్దోః ॥ ౨౨ ॥
జలధేరివ శీతతా దయే త్వం వృషశైలాధిపతేస్స్వభావభూతా ।
ప్రలయారభటీనటీం తదీక్షాం ప్రసభం గ్రాహయసి ప్రసత్తిలాస్యమ్ ॥ ౨౩ ॥
ప్రణతప్రతికూలమూలఘాతీ ప్రతిఘః కోఽపి వృషాచలేశ్వరస్య ।
కలమే యవసాపచాయనీత్యా కరుణే కిఙ్కరతాం తవోపయాతి ॥ ౨౪ ॥
అబహిష్కృతనిగ్రహాన్విదన్తః కమలాకాన్తగుణాన్స్వతన్త్రతాదీన్ ।
అవికల్పమనుగ్రహం దుహానాం భవతీమేవ దయే భజన్తి సన్తః ॥ ౨౫ ॥
కమలానిలయస్త్వయా దయాలుః కరుణే నిష్కరుణా నిరూపణే త్వమ్ ।
అత ఏవ హి తావకాశ్రితానాం దురితానాం భవతి త్వదేవ భీతిః ॥ ౨౬ ॥
అతిలఙ్ఘితశాసనేష్వభీక్ష్ణం వృషశైలాధిపతిర్విజృమ్భితోష్మా ।
పునరేవ దయే క్షమానిదానైర్భవతీమాద్రియతే భవత్యధీనైః ॥ ౨౭ ॥
కరుణే దురితేషు మామకేషు ప్రతికారాన్తరదుర్జయేషు ఖిన్నః ।
కవచాయితయా త్వయైవ శార్ఙ్గీ విజయస్థానముపాశ్రితో వృషాద్రిమ్ ॥ ౨౮ ॥
మయి తిష్ఠతి దుష్కృతాం ప్రధానే మితదోషానితరాన్విచిన్వతీ త్వమ్ ।
అపరాధగణైరపూర్ణకుక్షిః కమలాకాన్తదయే కథం భవిత్రీ ॥ ౨౯ ॥
అహమస్మ్యపరాధచక్రవర్తీ కరుణే త్వం చ గుణేషు సార్వభౌమీ ।
విదుషీ స్థితిమీదృశీం స్వయం మాం వృషశైలేశ్వరపాదసాత్కురు త్వమ్ ॥ ౩౦ ॥
అశిథిలకరణేఽస్మిన్నక్షతశ్వాసవృత్తౌ
వపుషి గమనయోగ్యే వాసమాసాదయేయమ్ ।
వృషగిరికటకేషు వ్యఞ్జయత్సు ప్రతీతై-
ర్మధుమథనదయే త్వాం వారిధారావిశేషైః ॥ ౩౧ ॥
అవిదితనిజయోగక్షేమమాత్మానభిజ్ఞం
గుణలవరహితం మాం గోప్తుకామా దయే త్వమ్ ।
పరవతి చతురైస్తే విభ్రమైః శ్రీనివాసే
బహుమతిమనపాయాం విన్దసి శ్రీధరణ్యోః ॥ ౩౨ ॥
ఫలవితరణదక్షం పక్షపాతానభిజ్ఞం
ప్రగుణమనువిధేయం ప్రాప్య పద్మాసహాయమ్ ।
మహతి గుణసమాజే మానపూర్వం దయే త్వం
ప్రతివదసి యథార్హం పాప్మనాం మామకానామ్ ॥ ౩౩ ॥
అనుభవితుమఘౌఘం నాలమాగామికాలః
ప్రశమయితుమశేషం నిష్క్రియాభిర్న శక్యమ్ ।
స్వయమితి హి దయే త్వం స్వీకృతశ్రీనివాసా
శిథిలితభవభీతిః శ్రేయసే జాయసే నః ॥ ౩౪ ॥
అవతరణవిశేషైరాత్మలీలాపదేశై-
రవమతిమనుకమ్పే మన్దచిత్తేషు విన్దన్ ।
వృషభశిఖరినాథస్త్వన్నిదేశేన నూనం
భజతి శరణభాజాం భావినో జన్మభేదాన్ ॥ ౩౫ ॥
పరహితమనుకమ్పే భావయన్త్యాం భవత్యాం
స్థిరమనుపధి హార్దం శ్రీనివాసో దధానః ।
లలితరుచిషు లక్ష్మీభూమినీలాసు నూనం
ప్రథయతి బహుమానం త్వత్ప్రతిచ్ఛన్దబుద్ధ్యా ॥ ౩౬ ॥
వృషగిరిసవిధేషు వ్యాజతో వాసభాజాం
దురితకలుషితానాం దూయమానా దయే త్వమ్ ।
కరణవిలయకాలే కాన్దిశీకస్మృతీనాం
స్మరయసి బహులీలం మాధవం సావధానా ॥ ౩౭ ॥
దిశి దిశి గతివిద్భిర్దేశికైర్నీయమానా
స్థిరతరమనుకమ్పే స్త్యానలగ్రా గుణైస్త్వమ్ ।
పరిగతవృషశైలం పారమారోపయన్తీ
భవజలధిగతానాం పోతపాత్రీ భవిత్రీ ॥ ౩౮ ॥
పరిమితఫలసఙ్గాత్ప్రాణినః కిమ్పచానా
నిగమవిపణిమధ్యే నిత్యముక్తానుషక్తమ్ ।
ప్రసదనమనుకమ్పే ప్రాప్తవత్యా భవత్యా
వృషగిరిహరినీలం వ్యఞ్జితం నిర్విశన్తి ॥ ౩౯ ॥
త్వయి బహుమతిహీనః శ్రీనివాసానుకమ్పే
జగతి గతిమిహాన్యాం దేవి సంమన్యతే యః ।
స ఖలు విబుధసిన్ధౌ సన్నికర్షే వహన్త్యాం
శమయతి మృగతృష్ణావీచికాభిః పిపాసామ్ ॥ ౪౦ ॥
ఆజ్ఞాం ఖ్యాతిం ధనమనుచరానాధిరాజ్యాదికం వా
కాలే దృష్ట్వా కమలవసతేరప్యకిఞ్చిత్కరాణి ।
పద్మాకాన్తం ప్రణిహితవతీం పాలనేఽనన్యసాధ్యే
సారాభిజ్ఞా జగతి కృతినస్సంశ్రయన్తే దయే త్వామ్ ॥ ౪౧ ॥
ప్రాజాపత్యప్రభృతివిభవం ప్రేక్ష్య పర్యాయదుఃఖం
జన్మాకాఙ్క్షన్వృషగిరివనే జగ్ముషాం తస్థుషాం వా ।
ఆశాసానాః కతిచన విభోస్త్వత్పరిష్వఙ్గధన్యై-
రఙ్గీకారం క్షణమపి దయే హార్దతుఙ్గైరపాఙ్గైః ॥ ౪౨ ॥
నాభీపద్మస్ఫురణసుభగా నవ్యనీలోత్పలాభా
క్రీడాశైలం కమపి కరుణే వృణ్వతీ వేఙ్కటాఖ్యమ్ ।
శీతా నిత్యం ప్రసదనవతీ శ్రద్ధధానావగాహ్యా
దివ్యా కాచిజ్జయతి మహతీ దీర్ఘికా తావకీనా ॥ ౪౩ ॥
యస్మిన్దృష్టే తదితరసుఖైర్గమ్యతే గోష్పదత్వం
సత్యం జ్ఞానం త్రిభిరవధిభిర్ముక్తమానన్దసిన్ధుమ్ ।
త్వత్స్వీకారాత్తమిహ కృతినస్సూరివృన్దానుభావ్యం
నిత్యాపూర్వం నిధిమివ దయే నిర్విశన్త్యఞ్జనాద్రౌ ॥ ౪౪ ॥
సారం లబ్ధ్వా కమపి మహతః శ్రీనివాసామ్బురాశేః
కాలే కాలే ఘనరసవతీ కాలికేవానుకమ్పే ।
వ్యక్తోన్మేషా మృగపతిగిరౌ విశ్వమాప్యాయయన్తీ
శీలోపజ్ఞం క్షరతి భవతీ శీతలం సద్గుణౌఘమ్ ॥ ౪౫ ॥
భీమే నిత్యం భవజలనిధౌ మజ్జతాం మానవానా-
మాలమ్బార్థం వృషగిరిపతిస్త్వన్నిదేశాత్ప్రయుంక్తే ।
ప్రజ్ఞాసారం ప్రకృతిమహతా మూలభాగేన జుష్టం
శాఖాభేదైస్సుభగమనఘం శాశ్వతం శాస్త్రపాణిమ్ ॥ ౪౬ ॥
విద్వత్సేవాకతకనికషైర్వీతపఙ్కాశయానాం
పద్మాకాన్తః ప్రణయతి దయే దర్పణం తే స్వశాస్త్రమ్ ।
లీలాదక్షాం త్వదనవసరే లాలయన్విప్రలిప్సాం
మాయాశాస్త్రాణ్యపి శమయితుం త్వత్ప్రపన్నప్రతీపాన్ ॥ ౪౭ ॥
దైవాత్ప్రాప్తే వృషగిరితటం దేహిని త్వన్నిదానాత్
స్వామిన్పాహీత్యవశవచనే విన్దతి స్వాపమన్త్యమ్ ।
దేవః శ్రీమాన్ దిశతి కరుణే దృష్టిమిచ్ఛంస్త్వదీయా-
ముద్ఘాతేన శ్రుతిపరిషదాముత్తరేణాభిముఖ్యమ్ ॥ ౪౮ ॥
శ్రేయఃసూతిం సకృదపి దయే సమ్మతాం యస్సఖీం తే
శీతోదారామలభత జనః శ్రీనివాసస్య దృష్టిమ్ ।
దేవాదీనామయమనృణతాం దేహవత్త్వేఽపి విన్దన్
బన్ధాన్ముక్తో బలిభిరనఘైః పూర్యతే తత్ప్రయుక్తైః ॥ ౪౯ ॥
దివ్యాపాఙ్గం దిశసి కరుణే యేషు సద్దేశికాత్మా
క్షిప్రం ప్రాప్తా వృషగిరిపతిం క్షత్రబన్ధ్వాదయస్తే ।
విశ్వాచార్యా విధిశివముఖాస్స్వాధికారోపరుద్ధా
మన్యే మాతా జడ ఇవ సుతే వత్సలా మాదృశే త్వమ్ ॥ ౫౦ ॥
అతికృపణోఽపి జన్తురధిగమ్య దయే భవతీ-
మశిథిలధర్మసేతుపదవీం రుచిరామచిరాత్ ।
అమితమహోర్మిజాలమతిలఙ్ఘ్య భవామ్బునిధిం
భవతి వృషాచలేశపదపత్తననిత్యధనీ ॥ ౫౧ ॥
అభిముఖభావసమ్పదభిసమ్భవినాం భవినాం
క్వచిదుపలక్షితా క్వచిదభఙ్గురగూఢగతిః ।
విమలరసావహా వృషగిరీశదయే భవతీ
సపది సరస్వతీవ శమయత్యఘమప్రతిఘమ్ ॥ ౫౨ ॥
అపి కరుణే జనస్య తరుణేన్దువిభూషణతా-
మపి కమలాసనత్వమపి ధామ వృషాద్రిపతేః ।
తరతమతావశేన తనుతే నను తే వితతిః
పరహితవర్ష్మణా పరిపచేలిమకేలిమతీ ॥ ౫౩ ॥
ధృతభువనా దయే త్రివిధగత్యనుకూలతరా
వృషగిరినాథపాదపరిరమ్భవతీ భవతీ ।
అవిదితవైభవాఽపి సురసిన్ధురివాతనుతే
సకృదవగాహమానమపతాపమపాపమపి ॥ ౫౪ ॥
నిగమసమాశ్రితా నిఖిలలోకసమృద్ధికరీ
భజదఘకూలముద్రుజగతిః పరితప్తహితా ।
ప్రకటితహంసమత్స్యకమఠాద్యవతారశతా
విబుధసరిచ్ఛ్రియం వృషగిరీశదయే వహసి ॥ ౫౫ ॥
జగతి మితమ్పచా త్వదితరా తు దయే తరలా
ఫలనియమోజ్ఝితా భవతి సన్తపనాయ పునః ।
త్వమిహ నిరఙ్కుశప్రశకనాదివిభూతిమతీ
వితరసి దేహినాం నిరవధిం వృషశైలనిధిమ్ ॥ ౫౬ ॥
సకరుణలౌకికప్రభుపరిగ్రహనిగ్రహయో-
ర్నియతిముపాధిచక్రపరివృత్తిపరమ్పరయా ।
వృషభమహీధరేశకరుణే వితరఙ్గయతాం
శ్రుతిమితసమ్పది త్వయి కథం భవితా విశయః ॥ ౫౭ ॥
వృషగిరికృష్ణమేఘజనితాం జనితాపహరాం
త్వదభిమతిం సువృత్తిముపజీవ్య నివృత్తతృషః ।
బహుషు జలాశయేషు బహుమానమపోహ్య దయే
న జహతి సత్పథం జగతి చాతకవత్కృతినః ॥ ౫౮ ॥
త్వదుదయతూలికాభిరమునా వృషశైలజుషా
స్థిరచరశిల్పినైవ పరికల్పితచిత్రధియః ।
యతిపతియామునప్రభృతయః ప్రథయన్తి దయే
జగతి హితం న నస్త్వయి భరన్యసనాదధికమ్ ॥ ౫౯ ॥
మృదుహృదయే దయే మృదితకామహితే మహితే
ధృతవిబుధే బుధేషు వితతాత్మధురే మధురే ।
వృషగిరిసార్వభౌమదయితే మయి తే మహతీం
భవుకనిధే నిధేహి భవమూలహరాం లహరీమ్ ॥ ౬౦ ॥
అకూపారైరేకోదకసమయవైతణ్డికజవై-
రనిర్వాప్యాం క్షిప్రం క్షపయితుమవిద్యాఖ్యబడవామ్ ।
కృపే త్వం తత్తాదృక్ప్రథిమవృషపృథ్వీధరపతి-
స్వరూపద్వైగుణ్యద్విగుణనిజబిన్దుః ప్రవహసి ॥ ౬౧ ॥
వివిత్సావేతాలీవిగమపరిశుద్ధేఽపి హృదయే
పటుప్రత్యాహారప్రభృతిపుటపాకప్రచకితాః ।
నమన్తస్త్వాం నారాయణశిఖరికూటస్థకరుణే
నిరుద్ధత్వద్దోహా నృపతిసుతనీతిం న జహతి ॥ ౬౨ ॥
అనన్యాధీనస్సన్భవతి పరతన్త్రః ప్రణమతాం
కృపే సర్వద్రష్టా న గణయతి తేషామపకృతిమ్ ।
పతిస్త్వత్పారార్థ్యం ప్రథయతి వృషక్ష్మాధరపతి-
ర్వ్యవస్థాం వైయాత్యాదితి విఘటయన్తీ విహరసి ॥ ౬౩ ॥
అపాం పత్యుశ్శత్రూనసహనమునేర్ధర్మనిగలం
కృపే కాకస్యైకం హితమితి హినస్తి స్మ నయనమ్ ।
విలీనస్వాతన్త్ర్యో వృషగిరిపతిస్త్వద్విహృతిభి-
ర్దిశత్యేవం దేవో జనితసుగతిం దణ్డనగతిమ్ ॥ ౬౪ ॥
నిషాదానాం నేతా కపికులపతిః కాపి శబరీ
కుచేలః కుబ్జా సా వ్రజయువతయో మాల్యకృదితి ।
అమీషాం నిమ్నత్వం వృషగిరిపతేరున్నతిమపి
ప్రభూతైః స్రోతోభిః ప్రసభమనుకమ్పే సమయసి ॥ ౬౫ ॥
త్వయా దృష్టస్తుష్టిం భజతి పరమేష్ఠీ నిజపదే
వహన్మూర్తిరష్టౌ విహరతి మృడానీపరివృఢః ।
బిభర్తి స్వారాజ్యం వృషశిఖరిశృఙ్గారికరుణే
శునాసీరో దేవాసురసమరనాసీరసుభటః ॥ ౬౬ ॥
దయే దుగ్ధోదన్వద్వ్యతియుతసుధాసిన్ధునయత-
స్త్వదాశ్లేషాన్నిత్యం జనితమృతసంజీవనదశాః ।
స్వదన్తే దాన్తేభ్యః శ్రుతివదనకర్పూరగులికా
విషుణ్వన్తశ్చిత్తం వృషశిఖరివిశ్వమ్భరగుణాః ॥ ౬౭ ॥
జగజ్జన్మస్థేమప్రలయరచనాకేలిరసికో
విముక్త్యేకద్వారం విఘటితకవాటం ప్రణయినామ్ ।
ఇతి త్వయ్యాయత్తం ద్వితయముపధీకృత్య కరుణే
విశుద్ధానాం వాచాం వృషశిఖరినాథః స్తుతిపదమ్ ॥ ౬౮ ॥
కలిక్షోభోన్మీలత్క్షితికలుషకూలఙ్కషజవై-
రనుచ్ఛేదై రేతైరవటతటవైషమ్యరహితైః ।
ప్రవాహైస్తే పద్మాసహచరపరిష్కారిణి కృపే
వికల్పన్తేఽనల్పా వృషశిఖరిణో నిర్ఝరగుణాః ॥ ౬౯ ॥ వికల్ప్యన్తే
ఖిలం చేతోవృత్తేః కిమిదమితి విస్మేరభువనం
కృపే సింహక్ష్మాభృత్కృతముఖచమత్కారకరణమ్ ।
భరన్యాసచ్ఛన్నప్రబలవృజినప్రాభృతభృతాం
ప్రతిప్రస్థానం తే శ్రుతినగరశృఙ్గాటకజుషః ॥ ౭౦ ॥
త్రివిధచిదచిత్సత్తాస్థేమప్రవృత్తినియామికా
వృషగిరివిభోరిచ్ఛా సా త్వం పరైరపరాహతా ।
కృపణభరభృత్కిఙ్కుర్వాణప్రభూతగుణాన్తరా
వహసి కరుణే వైచక్షణ్యం మదీక్షణసాహసే ॥ ౭౧ ॥
వృషగిరిపతేర్హృద్యా విశ్వావతారసహాయినీ
క్షపితనిఖిలావద్యా దేవి క్షమాదినిషేవితా ।
భువనజననీ పుంసాం భోగాపవర్గవిధాయినీ
వితమసి పదే వ్యక్తిం నిత్యాం బిభర్షి దయే స్వయమ్ ॥ ౭౨ ॥
స్వయముదయినస్సిద్ధాద్యావిష్కృతాశ్చ శుభాలయా
వివిధవిభవవ్యూహావాసాః పరం చ పదం విభోః ।
వృషగిరిముఖేష్వేతేష్విచ్ఛావధి ప్రతిలబ్ధయే
దృఢవినిహితా నిశ్రేణిస్త్వం దయే నిజపర్వభిః ॥ ౭౩ ॥
హితమితి జగద్దృష్ట్యా కౢప్తైరకౢప్తఫలాన్తరై-
రమతివిహితైరన్యైర్ధర్మాయితైశ్చ యదృచ్ఛయా ।
పరిణతబహుచ్ఛద్మా పద్మాసహాయదయే స్వయం
ప్రదిశసి నిజాభిప్రేతం నః ప్రశామ్యదపత్రపా ॥ ౭౪ ॥
అతివిధిశివైరైశ్వర్యాత్మానుభూతిరసైర్జనాన్-
అహృదయమిహోపచ్ఛన్ద్యైషామసఙ్గదశార్థినీ ।
తృషితజనతాతీర్థస్నానక్రమక్షపితైనసాం
వితరసి దయే వీతాతఙ్కా వృషాద్రిపతేః పదమ్ ॥ ౭౫ ॥
వృషగిరిసుధాసిన్ధౌ జన్తుర్దయే నిహితస్త్వయా
భవభయపరీతాపచ్ఛిత్త్యై భజన్నఘమర్షణమ్ ।
ముషితకలుషో ముక్తేరగ్రేసరైరభిపూర్యతే
స్వయముపనతైస్స్వాత్మానన్దప్రభృత్యనుబన్ధిభిః ॥ ౭౬ ॥
అనితరజుషామన్తర్మూలేఽప్యపాయపరిప్లవే
కృతవిదనఘా విచ్ఛిద్యైషాం కృపే యమవశ్యతామ్ ।
ప్రపదనఫలప్రత్యాదేశప్రసఙ్గవివర్జితం
ప్రతివిధిముపాధత్సే సార్ధం వృషాద్రిహితైషిణా ॥ ౭౭ ॥
క్షణవిలయినాం శాస్త్రార్థానాం ఫలాయ నివేశితే
పితృసురగణే నిర్వేశాత్ప్రాగపి ప్రలయం గతే । సురపితృగణే
అధిగతవృషక్ష్మాభృన్నాథామకాలవశంవదాం
ప్రతిభువమిహ వ్యాచఖ్యుస్త్వాం కృపే నిరుపప్లవామ్ ॥ ౭౮ ॥
త్వదుపసదనాదద్య శ్వో వా మహాప్రలయేఽపి వా
వితరతి నిజం పాదామ్భోజం వృషాచలశేఖరః ।
తదిహ కరుణే తత్తత్క్రీడాతరఙ్గపరమ్పరా-
తరతమతయా జుష్టాయాస్తే దురత్యయతాం విదుః ॥ ౭౯ ॥
ప్రణిహితధియాం త్వత్సమ్పృక్తే వృషాద్రిశిఖామణౌ
ప్రసృమరసుధాధారాకారా ప్రసీదతి భావనా ।
దృఢమితి దయే దత్తాస్వాదం విముక్తివలాహకం
నిభృతగరుతో నిధ్యాయన్తి స్థిరాశయచాతకాః ॥ ౮౦ ॥
కృపే విగతవేలయా కృతసమగ్రపోషైస్త్వయా
కలిజ్వలనదుర్గతే జగతి కాలమేఘాయితమ్ ।
వృషక్షితిధరాదిషు స్థితిపదేషు సానుప్లవై-
ర్వృషాద్రిపతివిగ్రహైర్వ్యపగతాఖిలావగ్రహైః ॥ ౮౧ ॥
ప్రసూయ వివిధం జగత్తదభివృద్ధయే త్వం దయే
సమీక్షణవిచిన్తనప్రభృతిభిస్స్వయం తాదృశైః ।
విచిత్రగుణచిత్రితాం వివిధదోషవైదేశికీం
వృషాచలపతేస్తనుం విశసి మత్స్యకూర్మాదికామ్ ॥ ౮౨ ॥
యుగాన్తసమయోచితం భజతి యోగనిద్రారసం
వృషక్షితిభృదీశ్వరే విహరణక్రమాజ్జాగ్రతి ।
ఉదీర్ణచతురర్ణవీకదనవేదినీం మేదినీం
సముద్ధృతవతీ దయే త్వదభిజుష్టయా దంష్ట్రయా ॥ ౮౩ ॥
సటాపటలభీషణే సరభసాట్టహాసోద్భటే
స్ఫురత్కుధి పరిస్ఫుటద్భ్రుకుటికేఽపి వక్త్రే కృతే ।
దయే వృషగిరీశితుర్దనుజడిమ్భదత్తస్తనా
సరోజసదృశా దృశా సముదితాకృతిర్దృశ్యసే ॥ ౮౪ ॥
ప్రసక్తమధునా విధిప్రణిహితైః సపర్యోదకైః
సమస్తదురితచ్ఛిదా నిగమగన్ధినా త్వం దయే ।
అశేషమవిశేషతస్త్రిజగదఞ్జనాద్రీశితు-
శ్చరాచరమచీకరశ్చరణపఙ్కజేనాఙ్కితమ్ ॥ ౮౫ ॥
పరశ్వధతపోధనప్రథనసత్క్రతూపాకృత-
క్షితీశ్వరపశుక్షరత్క్షతజకుఙ్కుమస్థాసకైః ।
వృషాచలదయాలునా నను విహర్తుమాలిప్యథాః
నిధాయ హృదయే దయే నిహతరక్షితానాం హితమ్ ॥ ౮౬ ॥
కృపే కృతజగద్ధితే కృపణజన్తుచిన్తామణే
రమాసహచరం క్షితౌ రఘుధురీణయన్త్యా త్వయా ।
వ్యభజ్యత సరిత్పతిస్సకృదవేక్షణాత్తత్క్షణాత్-
ప్రకృష్టబహుపాతకప్రశమహేతునా సేతునా ॥ ౮౭ ॥
కృపే పరవతస్త్వయా వృషగిరీశితుః క్రీడితం
జగద్ధితమశేషతస్తదిదమిత్థమర్థాప్యతే ।
మదచ్ఛలపరిచ్యుతప్రణతదుష్కృతప్రేక్షితై-
ర్హతప్రబలదానవైర్హలధరస్య హేలాశతైః ॥ ౮౮ ॥
ప్రభూతవిబుధద్విషద్భరణఖిన్నవిశ్వమ్భరా-
భరాపనయనచ్ఛలాత్త్వమవతార్య లక్ష్మీధరమ్ ।
నిరాకృతవతీ దయే నిగమసౌధదీపశ్రియా
విపశ్చిదవిగీతయా జగతి గీతయాఽన్ధం తమః ॥ ౮౯ ॥
వృషాద్రిహయసాదినః ప్రబలదోర్మరుత్ప్రేఙ్ఖిత-
స్త్విషా స్ఫుటతటిద్గుణస్త్వదవసేకసంస్కారవాన్ ।
కరిష్యతి దయే కలిప్రబలఘర్మనిర్మూలనః
పునః కృతయుగాఙ్కురం భువి కృపాణధారాధరః ॥ ౯౦ ॥
విశ్వోపకారమితి నామ సదా దుహానా-
మద్యాపి దేవి భవతీమవధీరయన్తమ్ ।
నాథే నివేశయ వృషాద్రిపతౌ దయే త్వం var పతేర్దయే
న్యస్తస్వరక్షణభరం త్వయి మాం త్వయైవ ॥ ౯౧ ॥
నైసర్గికేణ తరసా కరుణే నియుక్తా
నిమ్నేతరేఽపి మయి తే వితతిర్యది స్యాత్ ।
విస్మాపయేద్వృషగిరీశ్వరమప్యవార్యా
వేలాతిలఙ్ఘనదశేవ మహామ్బురాశేః ॥ ౯౨ ॥
విజ్ఞాతశాసనగతిర్విపరీతవృత్త్యా
వృత్రాదిభిః పరిచితాం పదవీం భజామి ।
ఏవం విధే వృషగిరీశదయే మయి త్వం
దీనే విభోశ్శమయ దణ్డధరత్వలీలామ్ ॥ ౯౩ ॥
మాసాహసోక్తిఘనకఞ్చుకవఞ్చితాన్యః
పశ్యత్సు తేషు విదధామ్యతిసాహసాని ।
పద్మాసహాయకరుణే న రుణత్సి కిం త్వం
ఘోరం కులిఙ్గశకునేరివ చేష్టితం మే ॥ ౯౪ ॥
విక్షేపమర్హసి దయే విపలాయితేఽపి
వ్యాజం విభావ్య వృషశైలపతేర్విహారమ్ ।
స్వాధీనసత్వసరణిస్స్వయమత్ర జన్తౌ
ద్రాఘీయసీ దృఢతరా గుణవాగురా త్వమ్ ॥ ౯౫ ॥
సన్తన్యమానమపరాధగణం విచిన్త్య
త్రస్యామి హన్త భవతీం చ విభావయామి ।
అహ్నాయ మే వృషగిరీశదయే జహీమా-
మాశీవిషగ్రహణకేలినిభామవస్థామ్ ॥ ౯౬ ॥
ఔత్సుక్యపూర్వముపహృత్య మహాపరాధాన్
మాతః ప్రసాదయితుమిచ్ఛతి మే మనస్త్వామ్ ।
ఆలిహ్య తాన్నిరవశేషమలబ్ధతృప్తి-
స్తామ్యస్యహో వృషగిరీశధృతా దయే త్వమ్ ॥ ౯౭ ॥
జహ్యాద్వృషాచలపతిః ప్రతిఘేఽపి న త్వాం
ఘర్మోపతప్త ఇవ శీతలతాముదన్వాన్ ।
సా మామరున్తుదభరన్యసనానువృత్తి-
స్తద్వీక్షణైః స్పృశ దయే తవ కేలిపద్మైః ॥ ౯౮ ॥
దృష్టేఽపి దుర్బలధియం దమనేఽపి దృప్తం
స్నాత్వాఽపి ధూలిరసికం భజనేఽపి భీమమ్ ।
బద్ధ్వా గృహాణ వృషశైలపతేర్దయే మాం
త్వద్వారణం స్వయమనుగ్రహశృఙ్ఖలాభిః ॥ ౯౯ ॥
నాతః పరం కిమపి మే త్వయి నాథనీయం
మాతర్దయే మయి కురుష్వ తథా ప్రసాదమ్ ।
బద్ధాదరో వృషగిరిప్రణయీ యథాఽసౌ
ముక్తానుభూతిమిహ దాస్యతి మే ముకున్దః ॥ ౧౦౦ ॥
నిస్సీమవైభవజుషాం మిషతాం గుణానాం
స్తోతుర్దయే వృషగిరీశగుణేశ్వరీం త్వామ్ ।
తైరేవ నూనమవశైరభినన్దితం మే
సత్యాపితం తవ బలాదకుతోభయత్వమ్ ॥ ౧౦౧ ॥
అద్యాపి తద్వృషగిరీశదయే భవత్యా-
మారమ్భమాత్రమనిదం ప్రథమస్తుతీనామ్ ।
సన్దర్శితస్వపరనిర్వహణా సహేథా
మన్దస్య సాహసమిదం త్వయి వన్దినో మే ॥ ౧౦౨ ॥
ప్రాయో దయే త్వదనుభావమహామ్బురాశౌ
ప్రాచేతసప్రభృతయోఽపి పరం తటస్థాః ।
తత్రావతీర్ణమతలస్పృశమాప్లుతం మాం
పద్మాపతేః ప్రహసనోచితమాద్రియేథాః ॥ ౧౦౩ ॥
వేదాన్తదేశికపదే వినివేశ్య బాలం
దేవో దయాశతకమేతదవాదయన్మామ్ ।
వైహారికేణ విధినా సమయే గృహీతం
వీణావిశేషమివ వేఙ్కటశైలనాథః ॥ ౧౦౪ ॥
అనవధిమధికృత్య శ్రీనివాసానుకమ్పా-
మవితథవిషయత్వాద్విశ్వమవ్రీడయన్తీ ।
వివిధకుశలనీవీ వేఙ్కటేశప్రసూతా
స్తుతిరియమనవద్యా శోభతే సత్వభాజామ్ ॥ ౧౦౫ ॥
శతకమిదముదారం సమ్యగభ్యస్యమానాన్
వృషగిరిమధిరుహ్య వ్యక్తమాలోకయన్తీ ।
అనితరశరణానామాధిరాజ్యేఽభిషిఞ్చే-
చ్ఛమితవిమతపక్షా శార్ఙ్గధన్వానుకమ్పా ॥ ౧౦౬ ॥
విశ్వానుగ్రహమాతరం వ్యతిషజత్స్వర్గాపవర్గాం సుధా-
సధ్రీచీమితి వేఙ్కటేశ్వరకవిర్భక్త్యా దయామస్తుత ।
పద్మానామిహ యద్విధేయభగవత్సఙ్కల్పకల్పద్రుమాత్ var పద్యానామిహ
ఝంఝామారుతధూతచూతనయతస్సామ్పాతికోఽయం క్రమః ॥ ౧౦౭ ॥
కామం సన్తు మిథః కరమ్బితగుణావద్యాని పద్యాని నః
కస్యాస్మిఞ్ఛతకే సదమ్బుకతకే దోషశ్రుతిం క్షామ్యతి ।
నిష్ప్రత్యూహవృషాద్రినిర్ఝరఝరత్కారచ్ఛలేనోచ్చలన్ var నోఞ్చలన్
దీనాలమ్బనదివ్యదమ్పతిదయాకల్లోలకోలాహలః ॥ ౧౦౮ ॥
॥ ఇతి కవితార్కికసింహస్య సర్వతన్త్రస్వతన్త్రస్య శ్రీమద్వేఙ్కటనాథస్య
వేదాన్తాచార్యస్య కృతిషు దయాశతకం సమ్పూర్ణమ్ ॥
కవితార్కికసింహాయ కల్యాణగుణశాలినే ।
శ్రీమతే వేఙ్కటేశాయ వేదాన్తగురవే నమః ॥
॥ శ్రీరస్తు ॥