॥ Goraksha Ashatakam 2 Gujarati Lyrics ॥
॥ ગોરક્ષશતકમ્ ૨ ॥
શ્રીગુરું પરમાનન્દં વન્દે સ્વાનન્દવિગ્રહમ્ ।
યસ્ય સન્નિધ્યમાત્રેણ ચિદાનન્દાયતે તનુઃ ॥ ૧ ॥
અન્તર્નિશ્ચલિતાત્મદીપકલિકાસ્વાધારબન્ધાદિભિઃ
યો યોગી યુગકલ્પકાલકલનાત્ ત્વં જજેગીયતે ।
જ્ઞાનામોદમહોદધિઃ સમભવદ્યત્રાદિનાથઃ સ્વયં
વ્યક્તાવ્યક્તગુણાધિકં તમનિશં શ્રીમીનનાથં ભજે ॥ ૨ ॥
નમસ્કૃત્ય ગુરું ભક્ત્યા ગોરક્ષો જ્ઞાનમુત્તમમ્ ।
અભીષ્ટં યોગિનાં બ્રૂતે પરમાનન્દકારકમ્ ॥ ૩ ॥
ગોરક્ષઃ શતકં વક્તિ યોગિનાં હિતકામ્યયા ।
ધ્રુવં યસ્યાવબોધેન જાયતે પરમં પદમ્ ॥ ૪ ॥
એતદ્વિમુક્તિસોપાનમેતત્ કાલસ્ય વઞ્ચનમ્ ।
યદ્વ્યાવૃત્તં મનો મોહાદ્ આસક્તં પરમાત્મનિ ॥ ૫ ॥
દ્વિજસેવિતશાખસ્ય શ્રુતિકલ્પતરોઃ ફલમ્ ।
શમનં ભવતાપસ્ય યોગં ભજતિ સજ્જનઃ ॥ ૬ ॥
આસનં પ્રાણસંયામઃ પ્રત્યાહારોઽથ ધારણા ।
ધ્યાનં સમાધિરેતાનિ યોગાઙ્ગાનિ ભવન્તિ ષટ્ ॥ ૭ ॥
આસનાનિ તુ તાવન્તિ યાવત્યો જીવજાતયઃ ।
એતેષામખિલાન્ભેદાન્વિજાનાતિ મહેશ્વરઃ ॥ ૮ ॥
ચતુરાશીતિલક્ષાણાં એકમેકમુદાહૃતમ્ ।
તતઃ શિવેન પીઠાનાં ષોડેશાનં શતં કૃતમ્ ॥ ૯ ॥
આસનેભ્યઃ સમસ્તેભ્યો દ્વયમેવ વિશિષ્યતે ।
એકં સિદ્ધાસનં પ્રોક્તં દ્વિતીયં કમલાસનમ્ ॥ ૧૦ ॥
યોનિસ્થાનકમઙ્ઘ્રિમૂલઘટિતં કૃત્વા દૃઢં વિન્યસે
ન્મેઢ્રે પાદમથૈકમેવ નિયતં કૃત્વા સમં વિગ્રહમ્ ।
સ્થાણુઃ સંયમિતેન્દ્રિયોઽચલદૃશા પશ્યન્ ભ્રુવોરન્તરમ્
એતન્ મોક્ષકવાટભેદજનકં સિદ્ધાસનં પ્રોચ્યતે ॥ ૧૧ ॥
વામોરૂપરિ દક્ષિણં હિ ચરણં સંસ્થાપ્ય વામં તથા
દક્ષોરૂપરિ પશ્ચિમેન વિધિના ધૃત્વા કરાભ્યાં દૃઢમ્ ।
અઙ્ગુષ્ઠૌ હૃદયે નિધાય ચિબુકં નાસાગ્રમાલોકયે
દેતદ્વ્યાધિવિકારહારિ યમિનાં પદ્માસનં પ્રોચ્યતે ॥ ૧૨ ॥
ષટ્ચક્રં ષોડશાધારં ત્રિલક્ષં વ્યોમપઞ્ચકમ્ ।
સ્વદેહે યે ન જાનન્તિ કથં સિધ્યન્તિ યોગિનઃ ॥ ૧૩ ॥
એકસ્તમ્ભં નવદ્વારં ગૃહં પઞ્ચાધિદૈવતમ્ ।
સ્વદેહં યે ન જાનન્તિ કથં સિધ્યન્તિ યોગિનઃ ॥ ૧૪ ॥
ચતુર્દલં સ્યાદાધારઃ સ્વાધિષ્ઠાનં ચ ષટ્દલમ્ ।
નાભૌ દશદલં પદ્મં સૂર્યસઙ્ખ્યદલં હૃદિ ॥ ૧૫ ॥
કણ્ઠે સ્યાત્ ષોડશદલં ભ્રૂમધ્યે દ્વિદલં તથા ।
સહસ્રદલમાખ્યાતં બ્રહ્મરન્ધ્રે મહાપથે ॥ ૧૬ ॥
આધારઃ પ્રથમં ચક્રં સ્વાધિષ્ઠાનં દ્વિતીયકમ્ ।
યોનિસ્થાનં દ્વયોર્મધ્યે કામરૂપં નિગદ્યતે ॥ ૧૭ ॥
આધારાખ્યં ગુદસ્થાનં પઙ્કજં ચ ચતુર્દલમ્ ।
તન્મધ્યે પ્રોચ્યતે યોનિઃ કામાક્ષા સિદ્ધવન્દિતા ॥ ૧૮ ॥
યોનિમધ્યે મહાલિઙ્ગં પશ્ચિમાભિમુખં સ્થિતમ્ ।
મસ્તકે મણિવદ્બિમ્બં યો જાનાતિ સ યોગવિત્ ॥ ૧૯ ॥
તપ્તચામીકરાભાસં તડિલ્લેખેવ વિસ્ફુરત્ ।
ત્રિકોણં તત્પુરં વહ્નેરધોમેઢ્રાત્ પ્રતિષ્ઠિતમ્ ॥ ૨૦ ॥
યત્સમાધૌ પરં જ્યોતિરનન્તં વિશ્વતોમુખમ્ ।
તસ્મિન્ દૃષ્ટે મહાયોગે યાતાયાતં ન વિદ્યતે ॥ ૨૧ ॥
સ્વશબ્દેન ભવેત્ પ્રાણઃ સ્વાધિષ્ઠાનં તદાશ્રયઃ ।
સ્વાધિષ્ઠાનાત્ પદાદસ્માન્મેઢ્રમેવાભિધીયતે ॥ ૨૨ ॥
તન્તુના મણિવત્ પ્રોતો યત્ર કન્દઃ સુષુમ્ણયા ।
તન્નાભિમણ્ડલં ચક્રં પ્રોચ્યતે મણિપૂરકમ્ ॥ ૨૩ ॥
દ્વાદશારે મહાચક્રે પુણ્યપાપવિવર્જિતે ।
તાવજ્ જીવો ભ્રમત્યેવ યાવત્ તત્ત્વં ન વિન્દતિ ॥ ૨૪ ॥
ઊર્ધ્વં મેઢ્રાદ્ અધો નાભેઃ કન્દયોનિઃ ખગાણ્ડવત્ ।
તત્ર નાડ્યઃ સમુત્પન્નાઃ સહસ્રાણાં દ્વિસપ્તતિઃ ॥ ૨૫ ॥
તેષુ નાડિસહસ્રેષુ દ્વિસપ્તતિરુદાહૃતાઃ ।
પ્રધાનં પ્રાણવાહિન્યો ભૂયસ્તત્ર દશ સ્મૃતાઃ ॥ ૨૬ ॥
ઇડા ચ પિઙ્ગલા ચૈવ સુષુમ્ણા ચ તૃતીયકા ।
ગાન્ધારી હસ્તિજિહ્વા ચ પૂષા ચૈવ યશસ્વિની ॥ ૨૭ ॥
અલમ્બુષા કુહૂશ્ ચૈવ શઙ્ખિની દશમી સ્મૃતા ।
એતન્ નાડિમયં ચક્રં જ્ઞાતવ્યં યોગિભિઃ સદા ॥ ૨૮ ॥
ઇડા વામે સ્થિતા ભાગે પિઙ્ગલા દક્ષિણે તથા ।
સુષુમ્ણા મધ્યદેશે તુ ગાન્ધારી વામચક્ષુષિ ॥ ૨૯ ॥
દક્ષિણે હસ્તિજિહ્વા ચ પૂષા કર્ણે ચ દક્ષિણે ।
યશસ્વિની વામકર્ણે ચાસને વાપ્યલમ્બુષા ॥ ૩૦ ॥
કુહૂશ્ચ લિઙ્ગદેશે તુ મૂલસ્થાને ચ શઙ્ખિની ।
એવં દ્વારમુપાશ્રિત્ય તિષ્ઠન્તિ દશનાડિકાઃ ॥ ૩૧ ॥
ઇડાપિઙ્ગલાસુષુમ્ણા ચ તિસ્રો નાડ્યુદાહૃતાઃ ।
સતતં પ્રાણવાહિન્યઃ સોમસૂર્યાગ્નિદેવતાઃ ॥ ૩૨ ॥
પ્રાણોઽપાનઃ સમાનશ્ ચોદાનો વ્યાનૌ ચ વાયવઃ ।
નાગઃ કૂર્મોઽથ કૃકરો દેવદત્તો ધનઞ્જયઃ ॥ ૩૩ ॥
હૃદિ પ્રાણો વસેન્ નિત્યં અપાનો ગુદમણ્ડલે ।
સમાનો નાભિદેશે સ્યાદુદાનઃ કણ્ઠમધ્યગઃ ॥ ૩૪ ॥
ઉદ્ગારે નાગાખ્યાતઃ કૂર્મ ઉન્મીલને સ્મૃતઃ ।
કૃકરઃ ક્ષુતકૃજ્જ્ઞેયો દેવદત્તો વિજૃમ્ભણે ॥ ૩૫ ॥
ન જહાતિ મૃતં ચાપિ સર્વવ્યાપિ ધનઞ્જયઃ ।
એતે સર્વાસુ નાડીષુ ભ્રમન્તે જીવરૂપિણઃ ॥ ૩૬ ॥
આક્ષિપ્તો ભુજદણ્ડેન યથોચ્ચલતિ કન્દુકઃ ।
પ્રાણાપાનસમાક્ષિપ્તસ્તથા જીવો ન તિષ્ઠતિ ॥ ૩૮ ॥
પ્રાણાપાનવશો જીવો હ્યધશ્ ચોર્ધ્વં ચ ધાવતિ ।
વામદક્ષિણમાર્ગેણ ચઞ્ચલત્વાન્ ન દૃશ્યતે ॥ ૩૯ ॥
રજ્જુબદ્ધો યથા શ્યેનો ગતોઽપ્યાકૃષ્યતે ।
ગુણબદ્ધસ્તથા જીવઃ પ્રાણાપાનેન કૃષ્યતે ॥ ૪૦ ॥
અપાનઃ કર્ષતિ પ્રાણઃ પ્રાણોઽપાનં ચ કર્ષતિ ।
ઊર્ધ્વાધઃ સંસ્થિતાવેતૌ સંયોજયતિ યોગવિત્ ॥ ૪૧ ॥
હકારેણ બહિર્યાતિ સકારેણ વિશેત્પુનઃ ।
હંસહંસેત્યમુમ મન્ત્રં જીવો જપતિ સર્વદા ॥ ૪૨ ॥
ષટ્શતાનિત્વહોરાત્રે સહસ્રાણ્યેકવિંશતિઃ ।
એતત્સઙ્ખ્યાન્વિતં મન્ત્ર જીવો જપતિ સર્વદા ॥ ૪૩ ॥
અજપા નામ ગાયત્રી યોગિનાં મોક્ષદાયિની ।
અસ્યાઃ સઙ્કલ્પમાત્રેણ સર્વપાપૈઃ પ્રમુચ્યતે ॥ ૪૪ ॥
અનયા સદૃશી વિદ્યા અનયા સદૃશો જપઃ ।
અનયા સદૃશં જ્ઞાનં ન ભૂતં ન ભવિષ્યતિ ॥ ૪૫ ॥
કુન્દલિન્યાઃ સમુદ્ભૂતા ગાયત્રી પ્રાણધારિણી ।
પ્રાણવિદ્યા મહાવિદ્યા યસ્તાં વેત્તિ સ યોગવિત્ ॥ ૪૬ ॥
કન્દોર્ધ્વં કુણ્ડલી શક્તિરષ્ટધા કુણ્ડલાકૃતિ ।
બ્રહ્મદ્વારમુખં નિત્યં મુખેનાચ્છાદ્ય તિષ્ઠતિ ॥ ૪૭ ॥
યેન દ્વારેણ ગન્તવ્યં બ્રહ્મસ્થાનમનામયમ્ ।
મુખેનાચ્છાદ્ય તદ્દ્વારં પ્રસુપ્તા પરમેશ્વરી ॥ ૪૮ ॥
પ્રબુદ્ધા વહ્નિયોગેન મનસા મારુતા હતા ।
સૂચીવદ્ ગુણમાદાય વ્રજત્યૂર્ધ્વં સુષુમ્ણયા ॥ ૪૯ ॥
પ્રસ્ફુરદ્ભુજગાકારા પદ્મતન્તુનિભા શુભા ।
પ્રબુદ્ધા વહ્નિયોગેન વ્રજતિ ઊર્ધ્વં સુષુમ્ણયા ॥ ૫૦ ॥
ઉદ્ઘટયેત્કપાતં તુ યથા કુઞ્ચિકયા હઠાત્ ।
કુણ્ડલિન્યા તથા યોગી મોક્ષદ્વારં પ્રભેદયેત્ ॥ ૫૧ ॥
કૃત્વા સમ્પુટિતૌ કરૌ દૃઢતરં બદ્ધવાતુ પદ્માસનં
ગાઢં વક્ષસિ સન્નિધાય ચિબુકં ધ્યાત્વા તત્પ્રેક્ષિતમ્ ।
વારં વારમપાનમૂર્ધ્વમનિલં પ્રોચ્ચારયેત્પૂરિતં
મુઞ્ચન્પ્રાણમુપૈતિ બોધમતુલં શક્તિપ્રબોધાન્નરઃ ॥ ૫૨ ॥
અઙ્ગાનાં મર્દનં કુર્યાચ્છ્રમજાતેન વારિણા ।
કટ્વામ્લલવણત્યાગી ક્ષીરભોજનમાચરેત્ ॥ ૫૩ ॥
બ્રહ્મચારી મિતાહારી ત્યાગી યોગપરાયણઃ ।
અબ્દાદુર્ધ્વં ભવેત્સિદ્ધો નાત્ર કાર્યા વિચારણા ॥ ૫૪ ॥
સુસ્નિગ્ધં મધુરાહારં ચતુર્થાંશવિવર્જિતમ્ ।
ભુજ્યતે સુરસમ્પ્રીત્યૈ મિતાહારઃ સ ઉચ્યતે ॥ ૫૫ ॥
કન્દોર્ધ્વં કુણ્ડલી શક્તિરષ્ટધા કુણ્ડલાકૃતિઃ ।
બન્ધનાય ચ મૂઢાનાં યોગિનાં મોક્ષદા સ્મૃતા ॥ ૫૬ ॥
મહામુદ્રાં નમોમુદ્રામુડ્ડિયાનં જલન્ધરમ્ ।
મૂલબન્ધં ચ યો વેત્તિ સ યોગી સિદ્ધિભાજનમ્ ॥ ૫૭ ॥
શોધનં નાડિજાલસ્ય ચાલનં ચન્દ્રસૂર્યયોઃ ।
રસાનાં શોષણં ચૈવ મહામુદ્રાભિધીયતે ॥ ૫૮ ॥
વક્ષોન્યસ્તહનુર્નિપીડ્ય સુચિરં યોનિં ચ વામાઙ્ઘ્રિણા
હસ્તાભ્યામવધારિતં પ્રસરિતં પાદં તથા દક્ષિણમ્ ।
આપૂર્ય શ્વસનેન કુક્ષિયુગલં બદ્ધ્વા શનૈ રેચયેદ્
એષા પાતકનાશિની સુમહતી મુદ્રા નૄણાં પ્રોચ્યતે ॥ ૫૯ ॥
ચન્દ્રાઙ્ગેન સમભ્યસ્ય સૂર્યાઙ્ગેનાભ્યસેત્ પુનઃ ।
યાવત્ તુલ્યા ભવેત્સઙ્ખ્યા તતો મુદ્રાં વિસર્જયેત્ ॥ ૬૦ ॥
ન હિ પથ્યમપથ્યં વા રસાઃ સર્વેઽપિ નીરસાઃ ।
અપિ મુક્તં વિષં ઘોરં પીયૂષમપિ જીર્યતે ॥ ૬૧ ॥
ક્ષયકુષ્ઠગુદાવર્તગુલ્માજીર્ણપુરોગમાઃ ।
રોગાસ્તસ્ય ક્ષયં યાન્તિ મહામુદ્રાં તુ યોઽભ્યસેત્ ॥ ૬૨ ॥
કથિતેયં મહામુદ્રા મહાસિદ્ધિકરા નૄણામ્ ।
ગોપનીયા પ્રયત્નેન ન દેયા યસ્ય કસ્યચિત્ ॥ ૬૩ ॥
કપાલકુહરે જિહ્વા પ્રવિષ્ટા વિપરીતગા ।
ભ્રુવોરન્તર્ગતા દૃષ્ટિર્મુદ્રા ભવતિ ખેચરી ॥ ૬૪ ॥
ન રોગો મરણં તન્દ્રા ન નિદ્રા ન ક્ષુધા તૃષા ।
ન ચ મૂર્ચ્છા ભવેત્તસ્ય યો મુદ્રાં વેત્તિ ખેચરીમ્ ॥ ૬૫ ॥
પીડ્યતે ન સ રોગેણ લિપ્યતે ન ચ કર્મણા ।
બાધ્યતે ન સ કાલેન યો મુદ્રાં વેત્તિ ખેચરીમ્ ॥ ૬૬ ॥
ચિત્તં ચરતિ ખે યસ્માજ્જિહ્વા ચરતિ ખે ગતા ।
તેનૈષા ખેચરી નામ મુદ્રા સિદ્ધૈર્નિરૂપિતા ॥ ૬૭ ॥
બિન્દુમૂલં શરીરં તુ શિરાસ્તત્ર પ્રતિષ્ઠિતાઃ ।
ભાવયન્તિ શરીરં યા આપાદતલમસ્તકમ્ ॥ ૬૮ ॥
ખેચર્યા મુદ્રિતં યેન વિવરં લમ્બિકોર્ધ્વતઃ ।
ન તસ્ય ક્ષરતે બિન્દુઃ કામિન્યાલિઙ્ગિતસ્ય ચ ॥ ૬૯ ॥
યાવદ્બિન્દુઃ સ્થિતો દેહે તાવત્કાલભયં કુતઃ ।
યાવદ્બદ્ધા નભોમુદ્રા તાવદ્બિન્દુર્ન ગચ્છતિ ॥ ૭૦ ॥
ચલિતોઽપિ યદા બિન્દુઃ સમ્પ્રાપ્તશ્ચ હુતાશનમ્ ।
વ્રજત્યૂર્ધ્વં હૃતઃ શક્ત્યા નિરુદ્ધો યોનિમુદ્રયા ॥ ૭૧ ॥
સ પુનર્દ્વિવિધો બિન્દુઃ પણ્ડુરો લોહિતસ્તથા ।
પાણ્ડુરં શુક્રમિત્યાહુર્લોહિતં તુ મહારાજઃ ॥ ૭૨ ॥
સિન્દૂરદ્રવસઙ્કાશં રવિસ્થાને સ્થિતં રજઃ ।
શશિસ્થાને સ્થિતો બિન્દુસ્તયોરૈક્યં સુદુર્લભમ્ ॥ ૭૩ ॥
બિન્દુઃ શિવો રજઃ શક્તિર્બિન્દુમિન્દૂ રજો રવિઃ ।
ઉભયોઃ સઙ્ગમાદેવ પ્રાપ્યતે પરમં પદમ્ ॥ ૭૪ ॥
વાયુના શક્તિચારેણ પ્રેરિતં તુ મહારજઃ ।
બિન્દુનૈતિ સહૈકત્વં ભવેદ્દિવ્યં વપુસ્તદા ॥ ૭૫ ॥
શુક્રં ચન્દ્રેણ સંયુક્તં રજઃ સૂર્યેણ સંયુતમ્ ।
તયોઃ સમરસૈકત્વં યોજાનાતિ સ યોગવિત્ ॥ ૭૬ ॥
ઉડ્ડીનં કુરુતે યસ્માદવિશ્રાન્તં મહાખગઃ ।
ઉડ્ડીયાનં તદેવ સ્યાત્તવ બન્ધોઽભિધીયતે ॥ ૭૭ ॥
ઉદરાત્પશ્ચિમે ભાગે હ્યધો નાભેર્નિગદ્યતે ।
ઉડ્ડીયાનસ્ય બન્ધોઽયં તત્ર બન્ધો વિધીયતે ॥ ૭૮ ॥
બધ્નાતિ હિ સિરાજાલમધોગામિ શિરોજલમ્ ।
તતો જાલન્ધરો બન્ધઃ કણ્ઠદુઃખૌઘનાશનઃ ॥ ૭૯ ॥
જાલન્ધરે કૃતે બન્ધે કણ્ઠસંકોચલક્ષણે ।
પીયૂષં ન પતત્યગ્નૌ ન ચ વાયુઃ પ્રકુપ્યતિ ॥ ૮૦ ॥
પાર્ષ્ણિભાગેન સમ્પીડ્ય યોનિમાકુઞ્ચયેદ્ગુદમ્ ।
અપાનમૂર્ધ્વમાકૃષ્ય મૂલબન્ધોઽભિધીયતે ॥ ૮૧ ॥
અપાનપ્રાણયોરૈક્યાત્ ક્ષયાન્મૂત્રપુરીષયોઃ ।
યુવા ભવતિ વૃદ્ધોઽપિ સતતં મૂલબન્ધનાત્ ॥ ૮૨ ॥
પદ્માસનં સમારુહ્ય સમકાયશિરોધરઃ ।
નાસાગ્રદૃષ્ટિરેકાન્તે જપેદોઙ્કારમવ્યયમ્ ॥ ૮૩ ॥
ભૂર્ભુવઃ સ્વરિમે લોકાઃ સોમસૂર્યાગ્નિદેવતાઃ ।
યસ્યા માત્રાસુ તિષ્ઠન્તિ તત્પરં જ્યોતિરોમિતિ ॥ ૮૪ ॥
ત્રયઃકાલાસ્ત્રયો વેદાસ્ત્રયો લોકાસ્ત્રયઃ સ્વેરાઃ ।
ત્રયોદેવાઃ સ્થિતા યત્ર તત્પરં જ્યોતિરોમિતિ ॥ ૮૫ ॥
ક્રિયા ચેચ્છા તથા જ્ઞાનાબ્રાહ્મીરૌદ્રીશ્ચ વૈષ્ણવી ।
ત્રિધાશક્તિઃ સ્થિતા યત્ર તત્પરં જ્યોતિરોમિતિ ॥ ૮૬ ॥
આકારાશ્ચ તથોકારોમકારો બિન્દુસંજ્ઞકઃ ।
તિસ્રોમાત્રાઃ સ્થિતા યત્ર તત્પરં જ્યોતિરોમિતિ ॥ ૮૭ ॥
વચસા તજ્જયેદ્બીજં વપુષા તત્સમભ્યસેત્ ।
મનસા તત્સ્મરેન્નિત્યં તત્પરં જ્યોતિરોમિતિ ॥ ૮૮ ॥
શુચિર્વાપ્યશુચિર્વાપિ યો જપેત્પ્રણવં સદા ।
લિપ્યતે ન સ પાપેન પદ્મપત્રમિવામ્ભસા ॥ ૮૯ ॥
ચલે વાતે ચલો બિન્દુર્નિશ્ચલે નિશ્ચલો ભવેત્ ।
યોગી સ્થાણુત્વમાપ્નોતિ તતો વાયું નિરોધયેત્ ॥ ૯૦ ॥
યાવદ્વાયુઃ સ્થિતો દેહે તાવજ્જીવનમુચ્યતે ।
મરણં તસ્ય નિષ્ક્રાન્તિસ્તતો વાયું નિરોધયેત્ ॥ ૯૧ ॥
યાવદ્બદ્ધો મરુદ્દેહે યાવચ્ચિત્તં નિરાકુલમ્ ।
યાવદ્દૃષ્ટિર્ભ્રુવોર્મધ્યે તાવત્કાલભયં કુતઃ ॥ ૯૨ ॥
અતઃ કાલભયાદ્ બ્રહ્મા પ્રાણાયામપરાયણઃ ।
યોગિનો મુનયશ્ચૈવ તતો વાયું નિરોધયેત્ ॥ ૯૩ ॥
ષટ્ત્રિંશદઙ્ગુલોહંસઃ પ્રયાણં કુરુતે બહિઃ ।
વામદક્ષિણમાર્ગેણ તતઃ પ્રાણોઽભિધીયતે ॥ ૯૪ ॥
શુદ્ધિમેતિ યદા સર્વં નાડીચક્રં મલાકુલમ્ ।
તદૈવ જાયતે યોગી પ્રાણસંગ્રહણે ક્ષમઃ ॥ ૯૫ ॥
બદ્ધપદ્માસનો યોગી પ્રાણં ચન્દ્રેણ પૂરયેત્ ।
ધારયિત્વા યથાશક્તિ ભૂયઃ સૂર્યેણ રેચયેત્ ॥ ૯૬ ॥
અમૃતં દધિસઙ્કાશં ગોક્ષીરરજતોપમમ્ ।
ધ્યાત્વા ચન્દ્રમસો બિમ્બં પ્રાણાયામી સુખી ભવેત્ ॥ ૯૭ ॥
દક્ષિણો શ્વાસમાકૃષ્ય પૂરયેદુદરં શનૈઃ ।
કુમ્ભયિત્વા વિધાનેન પુરશ્ચન્દ્રેણ રેચયેત્ ॥ ૯૮ ॥
પ્રજ્વલજ્જ્વલનજ્વાલાપુઞ્જમાદિત્યમણ્ડલમ્ ।
ધ્યાત્વા નાભિસ્થિતં યોગી પ્રાણાયામે સુખી ભવેત્ ॥ ૯૯ ॥
પ્રાણં ચોદિડયા પિબેન્પરિમિતં ભૂયોઽન્યયા રેચયેત્
પીત્વા પિઙ્ગલયા સમીરણમથો બદ્ધ્વા ત્યજેદ્વામયા ।
સૂર્યચન્દ્રમસોરનેન વિધિના બિમ્બદ્વયં ધ્યાયતઃ
શુદ્ધા નાડિગણા ભવન્તિ યમિનો માસત્રયાદૂર્ધ્વતઃ ॥ ૧૦૦ ॥
યથેષ્ઠં ધારણં વાયોરનલસ્ય પ્રદીપનમ્ ।
નાદાભિવ્યક્તિરારોગ્યં જાયતે નાડિશોધનાત્ ॥ ૧૦૧ ॥
॥ ઇતિ શ્રી ગોરક્ષનાથપ્રણીતઃ ગોરક્ષશતકં સમ્પૂર્ણમ્ ॥