Adhyaya numbers 269-270 in Shanti Parva, Mahabharata critical edition (Bhandarkar Oriental Research Institute BORI). In Kinyavadekar’s edition, they are 279-280.
॥ Vritra Geetaa Malayalam Lyrics ॥
॥ വൃത്രഗീതാ ॥
അധ്യായഃ 270
യ്
ധന്യാ ധന്യാ ഇതി ജനാഃ സർവേഽസ്മാൻപ്രവദന്ത്യുത ।
ന ദുഃഖിതതരഃ കശ്ചിത്പുമാനസ്മാഭിരസ്തി ഹ ॥ 1 ॥
ലോകസംഭാവിതൈർദുഃഖം യത്പ്രാപ്തം കുരുസത്തമ ।
പ്രാപ്യ ജാതിം മനുഷ്യേഷു ദേവൈരപി പിതാമഹ ॥ 2 ॥
കദാ വയം കരിഷ്യാമഃ സംന്യാസം ദുഃഖസഞ്ജ്ഞകം ।
ദുഃഖമേതച്ഛരീരാണാം ധാരണം കുരുസത്തമ ॥ 3 ॥
വിമുക്താഃ സപ്തദശഭിർഹേതുഭൂതൈശ്ച പഞ്ചഭിഃ ।
ഇന്ദ്രിയാർഥൈർഗുണൈശ്ചൈവ അസ്താഭിഃ പ്രപിതാമഹ ॥ 4 ॥
ന ഗച്ഛന്തി പുനർഭാവം മുനയഃ സംശിതവ്രതാഃ ।
കദാ വയം ഭവിഷ്യാമോ രാജ്യം ഹിത്വാ പരന്തപ ॥ 5 ॥
ഭീ
നാസ്ത്യനന്തം മഹാരാജ സർവം സംഖ്യാന ഗോചരം ।
പുനർഭാവോഽപി സംഖ്യാതോ നാസ്തി കിം ചിദിഹാചലം ॥ 6 ॥
ന ചാപി ഗമ്യതേ രാജന്നൈഷ ദോഷഃ പ്രസംഗതഃ ।
ഉദ്യോഗാദേവ ധർമജ്ഞ കാലേനൈവ ഗമിഷ്യഥ ॥ 7 ॥
ഈശോഽയം സതതം ദേഹീ നൃപതേ പുണ്യപാപയോഃ ।
തത ഏവ സമുത്ഥേന തമസാ രുധ്യതേഽപി ച ॥ 8 ॥
യഥാഞ്ജന മയോ വായുഃ പുനർമാനഃ ശിലം രജഃ ।
അനുപ്രവിശ്യ തദ്വർണോ ദൃശ്യതേ രഞ്ജയന്ദിശഃ ॥ 9 ॥
തഥാ കർമഫലൈർദേഹീ രഞ്ജിതസ്തമസാവൃതഃ ।
വിവർണോ വർമമാശ്രിത്യ ദേഹേഷു പരിവർതതേ ॥ 10 ॥
ജ്ഞാനേന ഹി യദാ ജന്തുരജ്ഞാനപ്രഭവം തമഃ ।
വ്യപോഹതി തദാ ബ്രഹ്മ പ്രകാശേത സനാതനം ॥ 11 ॥
അയത്ന സാധ്യം മുനയോ വദന്തി
യേ ചാപി മുക്താസ്ത ഉപാസിതവ്യാഃ ।
ത്വയാ ച ലോകേന ച സാമരേണ
തസ്മാന്ന ശാമ്യന്തി മഹർഷിസംഘാഃ ॥ 12 ॥
അസ്മിന്നർഥേ പുരാ ഗീതം ശൃണുഷ്വൈക മനാ നൃപ ।
യഥാ ദൈത്യേന വൃത്രേണ ഭ്രഷ്ടൈശ്വര്യേണ ചേഷ്ടിതം ॥ 13 ॥
നിർജിതേനാസഹായേന ഹൃതരാജ്യേന ഭാരത ।
അശോചതാ ശത്രുമധ്യേ ബുദ്ധിമാസ്ഥായ കേവലാം ॥ 14 ॥
ഭ്രഷ്ടൈശ്വര്യം പുരാ വൃത്രമുശനാ വാക്യമബ്രവീത് ।
കച്ചിത്പരാജിതസ്യാദ്യ ന വ്യഥാ തേഽസ്തി ദാനവ ॥ 15 ॥
വ്ര്ത്ര
സത്യേന തപസാ ചൈവ വിദിത്വാ സങ്ക്ഷയം ഹ്യഹം ।
ന ശോചാമി ന ഹൃഷ്യാമി ഭൂതാനാമാഗതിം ഗതിം ॥ 16 ॥
കാലസഞ്ചോദിതാ ജീവാ മജ്ജന്തി നരകേഽവശാഃ ।
പരിദൃഷ്ടാനി സർവാണി ദിവ്യാന്യാഹുർമനീഷിണഃ ॥ 17 ॥
ക്ഷപയിത്വാ തു തം കാലം ഗണിതം കാലചോദിതാഃ ।
സാവശേഷേണ കാലേന സംഭവന്തി പുനഃ പുനഃ ॥ 18 ॥
തിര്യഗ്യോനിസഹസ്രാണി ഗത്വാ നരകമേവ ച ।
നിർഗച്ഛന്ത്യവശാ ജീവാഃ കാലബന്ധന ബന്ധനാഃ ॥ 19 ॥
ഏവം സംസരമാണാനി ജീവാന്യഹമദൃഷ്ടവാൻ ।
യഥാ കർമ തഥാ ലാഭ ഇതി ശാസ്ത്രനിദർശനം ॥ 20 ॥
തിര്യഗ്ഗച്ഛന്തി നരകം മാനുഷ്യം ദൈവമേവ ച ।
സുഖദുഃഖേ പ്രിയദ്വേഷ്യേ ചരിത്വാ പൂർവമേവ ച ॥ 21 ॥
കൃതാന്തവിധിസംയുക്തം സർവലോകഃ പ്രപദ്യതേ ।
ഗതം ഗച്ഛന്തി ചാധ്വാനം സർവഭൂതാനി സർവദാ ॥ 22 ॥
ഭീ
കാലസംഖ്യാന സംഖ്യാതം സൃഷ്ടി സ്ഥിതി പരായനം ।
തം ഭാസമാനം ഭഗവാനുശനാഃ പ്രത്യഭാസത ।
ഭീമാന്ദുഷ്ടപ്രലാപാംസ്ത്വം താത കസ്മാത്പ്രഭാസസേ ॥ 23 ॥
വ്ര്ത്ര
പ്രത്യക്ഷമേതദ്ഭവതസ്തഥാന്യേഷാം മനീസിനാം ।
മയാ യജ്ജയ ലുബ്ധേന പുരാ തപ്തം മഹത്തപഃ ॥ 24 ॥
ഗന്ധാനാദായ ഭൂതാനാം രസാംശ്ച വിവിധാനപി ।
അവർധം ത്രീൻസമാക്രമ്യ ലോകാന്വൈ സ്വേന തേജസാ ॥ 25 ॥
ജ്വാലാമാലാ പരിക്ഷിപ്തോ വൈഹായസചരസ്തഥാ ।
അജേയഃ സർവഭൂതാനാമാസം നിത്യമപേതഭീഃ ॥ 26 ॥
ഐശ്വര്യം തപസാ പ്രാപ്തം ഭ്രഷ്ടം തച്ച സ്വകർമഭിഃ ।
ധൃതിമാസ്ഥായ ഭഗവന്ന ശോചാമി തതസ്ത്വഹം ॥ 27 ॥
യുയുത്സതാ മഹേന്ദ്രേണ പുരാ സാർധം മഹാത്മനാ ।
തതോ മേ ഭഗവാന്ദൃഷ്ടോ ഹരിർനാരായണഃ പ്രഭുഃ ॥ 28 ॥
വൈകുണ്ഠഃ പുരുഷോ വിഷ്ണുഃ ശുക്ലോഽനന്തഃ സനാതനഃ ।
മുഞ്ജകേശോ ഹരിശ്മശ്രുഃ സർവഭൂതപിതാമഹഃ ॥ 29 ॥
നൂനം തു തസ്യ തപസഃ സാവശേഷം മമാസ്തി വൈ ।
യദഹം പ്രസ്തുമിച്ഛാമി ഭവന്തം കർമണഃ ഫലം ॥ 30 ॥
ഐശ്വര്യം വൈ മഹദ്ബ്രഹ്മൻകസ്മിന്വർണേ പ്രതിഷ്ഠിതം ।
നിവർതതേ ചാപി പുനഃ കഥമൈശ്വര്യമുത്തമം ॥ 31 ॥
കസ്മാദ്ഭൂതാനി ജീവന്തി പ്രവർതന്തേഽഥ വാ പുനഃ ।
കിം വാ ഫലം പരം പ്രാപ്യ ജീവസ്തിഷ്ഠതി ശാശ്വതഃ ॥ 32 ॥
കേന വാ കർമണാ ശക്യമഥ ജ്ഞാനേന കേന വാ ।
ബ്രഹ്മർഷേ തത്ഫലം പ്രാപ്തും തന്മേ വ്യാഖ്യാതുമർഹസി ॥ 33 ॥
ഇതീദമുക്തഃ സ മുനിസ്തദാനീം
പ്രത്യാഹ യത്തച്ഛൃണു രാജസിംഹ ।
മയോച്യമാനം പുരുഷർഷഭ ത്വം
അനന്യചിത്തഃ സഹ സോദരീയൈഃ ॥ 34 ॥
അധ്യായഃ 271
ഉശനസ്
നമസ്തസ്മൈ ഭഗവതേ ദേവായ പ്രഭവിഷ്ണവേ ।
യസ്യ പൃഥ്വീ തലം താത സാകാശം ബാഹുഗോചരം ॥ 1 ॥
മൂർധാ യസ്യ ത്വനന്തം ച സ്ഥാനം ദാനവ സത്തമ ।
തസ്യാഹം തേ പ്രവക്ഷ്യാമി വിഷ്ണോർമാഹാത്മ്യമുത്തമം ॥ 2 ॥
ഭീ
തയോഃ സംവദതോരേവമാജഗാമ മഹാമുനിഃ ।
സനത്കുമാരോ ധർമാത്മാ സംശയ ഛേദനായ വൈ ॥ 3 ॥
സ പൂജിതോഽസുരേന്ദ്രേണ മുനിനോശനസാ തഥാ ।
നിഷസാദാസനേ രാജന്മഹാർഹേ മുനിപുംഗവഃ ॥ 4 ॥
തമാസീനം മഹാപ്രാജ്ഞമുശനാ വാക്യമബ്രവീത് ।
ബ്രൂഹ്യസ്മൈ ദാനവേന്ദ്രായ വിൻസോർമാഹാത്മ്യമുത്തമം ॥ 5 ॥
സനത്കുമാരസ്തു തതഃ ശ്രുത്വാ പ്രാഹ വചോഽർഥവത് ।
വിഷ്ണോർമാഹാത്മ്യ സംയുക്തം ദാനവേന്ദ്രായ ധീമതേ ॥ 6 ॥
ശൃണു സർവമിദം ദൈത്യ വിൻസോർമാഹാത്മ്യമുത്തമം ।
വിഷ്ണൗ ജഗത്സ്ഥിതം സർവമിതി വിദ്ധി പരന്തപ ॥ 7 ॥
സൃജത്യേഷ മഹാബാഹോ ഭൂതഗ്രാമം ചരാചരം ।
ഏഷ ചാക്ഷിപതേ കാലേ കാലേ വിസൃജതേ പുനഃ ।
അസ്മിൻഗച്ഛന്തി വിലയമസ്മാച്ച പ്രഭവന്ത്യുത ॥ 8 ॥
നൈഷ ദാനവതാ ശക്യസ്തപസാ നൈവ ചേജ്യയാ ।
സമ്പ്രാപ്തുമിന്ദ്രിയാണാം തു സംയമേനൈവ ശക്യതേ ॥ 9 ॥
ബാഹ്യേ ചാഭ്യന്തരേ ചൈവ കർമണാ മനസി സ്ഥിതഃ ।
നിർമലീ കുരുതേ ബുദ്ധ്യാ സോഽമുത്രാനന്ത്യമശ്നുതേ ॥ 10 ॥
യഥാ ഹിരണ്യകർതാ വൈ രൂപ്യമഗ്നൗ വിശോധയേത് ।
ബഹുശോഽതിപ്രയത്നേന മഹതാത്മ കൃതേന ഹ ॥ 11 ॥
തദ്വജ്ജാതിശതൈർജീവഃ ശുധ്യതേഽൽപേന കർമണാ ।
യത്നേന മഹതാ ചൈവാപ്യേകജാതൗ വിശുധ്യതേ ॥ 12 ॥
ലീലയാൽപം യഥാ ഗാത്രാത്പ്രമൃജ്യാദാത്മനോ രജഃ ।
ബഹു യത്നേന മഹതാ ദോഷനിർഹരനം തഥാ ॥ 13 ॥
യഥാ ചാൽപേന മാല്യേന വാസിതം തിലസർഷപം ।
ന മുഞ്ചതി സ്വകം ഗന്ധം തദ്വത്സൂക്ഷ്മസ്യ ദർശനം ॥ 14 ॥
തദേവ ബഹുഭിർമാല്യൈർവാസ്യമാനം പുനഃ പുനഃ ।
വിമുഞ്ചതി സ്വകം ഗന്ധം മാല്യഗന്ധേഽവതിഷ്ഠതി ॥ 15 ॥
ഏവം ജാതിശതൈര്യുക്തോ ഗുണൈരേവ പ്രസംഗിഷു ।
ബുദ്ധ്യാ നിവർതതേ ദോഷോ യത്നേനാഭ്യാസജേന വൈ ॥ 16 ॥
കർമണാ സ്വേന രക്താനി വിരക്താനി ച ദാനവ ।
യഥാ കർമവിശേഷാംശ്ച പ്രാപ്നുവന്തി തഥാ ശൃണു ॥ 17 ॥
യഥാ ച സമ്പ്രവർതന്തേ യസ്മിംസ്തിഷ്ഠന്തി വാ വിഭോ ।
തത്തേഽനുപൂർവ്യാ വ്യാഖ്യാസ്യേ തദിഹൈകമനാഃ ശൃണു ॥ 18 ॥
അനാദി നിധനം ശ്രീമാൻഹരിർനാരായണഃ പ്രഭുഃ ।
സ വൈ സൃജതി ഭൂതാനി സ്ഥാവരാണി ചരാണി ച ॥ 19 ॥
ഏഷ സർവേഷു ഭൂതേഷു ക്ഷരശ്ചാക്ഷര ഏവ ച ।
ഏകാദശ വികാരാത്മാ ജഗത്പിബതി രശ്മിഭിഃ ॥ 20 ॥
പാദൗ തസ്യ മഹീം വിദ്ധി മൂർധാനം ദിവമേവ ച ।
ബാഹവസ്തു ദിശോ ദൈത്യ ശ്രോത്രമാകാശമേവ ച ॥ 21 ॥
തസ്യ തേജോമയഃ സൂര്യോ മനശ് ചന്ദ്രമസി സ്ഥിതം ।
ബുദ്ധിർജ്ഞാനഗതാ നിത്യം രസസ്ത്വാപ്സു പ്രവർതതേ ॥ 22 ॥
ഭ്രുവോരനന്തരാസ്തസ്യ ഗ്രഹാ ദാനവ സത്തമ ।
നക്ഷത്രചക്രം നേത്രാഭ്യാം പാദയോർഭൂശ്ച ദാനവ ॥ 23 ॥
രജസ്തമശ്ച സത്ത്വം ച വിദ്ധി നാരായണാത്മകം ।
സോഽഽശ്രമാണാം മുഖം താത കർമണസ്തത്ഫലം വിദുഃ ॥ 24 ॥
അകർമണഃ ഫലം ചൈവ സ ഏവ പരമവ്യയഃ ।
ഛന്ദാംസി തസ്യ രോമാണി അക്ഷരം ച സരസ്വതീ ॥ 25 ॥
ബഹ്വാശ്രയോ ബഹു മുഖോ ധർമോ ഹൃദി സമാശ്രിതഃ ।
സ ബ്രഹ്മ പരമോ ധർമസ്തപശ്ച സദസച്ച സഃ ॥ 26 ॥
ശ്രുതിശാസ്ത്രഗ്രഹോപേതഃ ഷോഡശർത്വിക്ക്രതുശ്ച സഃ ।
പിതാമഹശ്ച വിഷ്ണുശ്ച സോഽശ്വിനൗ സ പുരന്ദരഃ ॥ 27 ॥
മിത്രശ്ച വരുണശ്ചൈവ യമോഽഥ ധനദസ്തഥാ ।
തേ പൃഥഗ്ദർശനാസ്തസ്യ സംവിദന്തി തഥൈകതാം ।
ഏകസ്യ വിദ്ധി ദേവസ്യ സർവം ജഗദിദം വശേ ॥ 28 ॥
നാനാ ഭൂതസ്യ ദൈത്യേന്ദ്ര തസ്യൈകത്വം വദത്യയം ।
ജന്തുഃ പശ്യതി ജ്ഞാനേന തതഃ സത്ത്വം പ്രകാശതേ ॥ 29 ॥
സംഹാര വിക്ഷേപസഹസ്രകോതീസ്
തിഷ്ഠന്തി ജീവാഃ പ്രചരന്തി ചാന്യേ ।
പ്രജാ വിസർഗസ്യ ച പാരിമാണ്യം
വാപീ സഹസ്രാണി ബഹൂനി ദൈത്യ ॥ 30 ॥
വാപ്യഃ പുനര്യോജനവിസ്തൃതാസ്താഃ
ക്രോശം ച ഗംഭീരതയാവഗാധാഃ ।
ആയാമതഃ പഞ്ചശതാശ്ച സർവാഃ
പ്രത്യേകശോ യോജനതഃ പ്രവൃത്ഥാഃ ॥ 31 ॥
വാപ്യാ ജലം ക്ഷിപ്യതി വാലകോത്യാ
ത്വഹ്നാ സകൃച്ചാപ്യഥ ന ദ്വിതീയം ।
താസാം ക്ഷയേ വിദ്ധി കൃതം വിസർഗം
സംഹാരമേകം ച തഥാ പ്രജാനാം ॥ 32 ॥
സോ ജീവ വർഗാഃ പരമം പ്രമാണം
കൃഷ്ണോ ധൂമ്രോ നീലമഥാസ്യ മധ്യം ।
രക്തം പുനഃ സഹ്യതരം സുഖം തു
ഹാരിദ്ര വർണം സുസുഖം ച ശുക്ലം ॥ 33 ॥
പരം തു ശുക്ലം വിമലം വിശോകം
ഗതക്ലമം സിധ്യതി ദാനവേന്ദ്ര ।
ഗത്വാ തു യോനിപ്രഭവാനി ദൈത്യ
സഹസ്രശഃ സിദ്ധിമുപൈതി ജീവഃ ॥ 34 ॥
ഗതിം ച യാം ദർശനമാഹ ദേവോ
ഗത്വാ ശുഭം ദർശനമേവ ചാഹ ।
ഗതിഃ പുനർവർണകൃതാ പ്രജാനാം
വർണസ്തഥാ കാലകൃതോഽസുരേന്ദ്ര ॥ 35 ॥
ശതം സഹസ്രാണി ചതുർദശേഹ
പരാ ഗതിർജീവ ഗുണസ്യ ദൈത്യ ।
ആരോഹണം തത്കൃതമേവ വിദ്ധി
സ്ഥാനം തഥാ നിഃസരണം ച തേഷാം ॥ 36 ॥
കൃഷ്ണസ്യ വർണസ്യ ഗതിർനികൃഷ്ടാ
സ മജ്ജതേ നരകേ പച്യമാനഃ ।
സ്ഥാനം തഥാ ദുർഗതിഭിസ്തു തസ്യ
പ്രജാ വിസർഗാൻസുബഹൂന്വദന്തി ॥ 37 ॥
ശതം സഹസ്രാണി തതശ്ചരിത്വാ
പ്രാപ്നോതി വർണം ഹരിതം തു പശ്ചാത് ।
സ ചൈവ തസ്മിന്നിവസത്യനീശോ
യുഗക്ഷയേ തമസാ സംവൃതാത്മാ ॥ 38 ॥
സ വൈ യദാ സത്ത്വഗുണേന യുക്തസ്
തമോ വ്യപോഹൻഘതതേ സ്വബുദ്ധ്യാ ।
സ ലോഹിതം വർണമുപൈതി നീലോ
മനുഷ്യലോകേ പരിവർതതേ ച ॥ 39 ॥
സ തത്ര സംഹാര വിസർഗമേവ
സ്വകർമജൈർബന്ധനൈഃ ക്ലിശ്യമാനഃ ।
തതഃ സ ഹാരിദ്രമുപൈതി വർണം
സംഹാര വിക്ഷേപശതേ വ്യതീതേ ॥ 40 ॥
ഹാരിദ്ര വർണസ്തു പ്രജാ വിസർഗാൻ
സഹസ്രശസ്തിഷ്ഠതി സഞ്ചരന്വൈ ।
അവിപ്രമുക്തോ നിരയേ ച ദൈത്യ
തതഃ സഹസ്രാണി ദശാപരാനി ॥ 41 ॥
ഗതീഃ സഹസ്രാണി ച പഞ്ച തസ്യ
ചത്വാരി സംവർതകൃതാനി ചൈവ ।
വിമുക്തമേനം നിരയാച്ച വിദ്ധി
സർവേഷു ചാന്യേഷു ച സംഭവേഷു ॥ 42 ॥
സ ദേവലോകേ വിഹരത്യഭീക്ഷ്ണം
തതശ്ച്യുതോ മാനുഷതാം ഉപൈതി ।
സംഹാര വിക്ഷേപശതാനി ചാഷ്ടൗ
മർത്യേഷു തിഷ്ഠന്നമൃതത്വമേതി ॥ 43 ॥
സോഽസ്മാദഥ ഭ്രശ്യതി കാലയോഗാത്
കൃഷ്ണേ തലേ തിഷ്ഠതി സർവകസ്തേ ।
യഥാ ത്വയം സിധ്യതി ജീവലോകസ്
തത്തേഽഭിധാസ്യാമ്യസുരപ്രവീര ॥ 44 ॥
ദൈവാനി സ വ്യൂഹ ശതാനി സപ്ത
രക്തോ ഹരിദ്രോഽഥ തഥൈവ ശുക്ലഃ ।
സംശ്രിത്യ സന്ധാവതി ശുക്ലമേതം
അസ്താപരാനർച്യതമാൻസ ലോകാൻ ॥ 45 ॥
അഷ്ടൗ ച ഷഷ്ടിം ച ശതാനി യാനി
മനോ വിരുദ്ധാനി മഹാദ്യുതീനാം ।
ശുക്ലസ്യ വർണസ്യ പരാ ഗതിര്യാ
ത്രീണ്യേവ രുദ്ധാനി മഹാനുഭാവ ॥ 46 ॥
സംഹാര വിക്ഷേപമനിഷ്ടമേകം
ചത്വാരി ചാന്യാനി വസത്യനീശഃ ।
സസ്ഥസ്യ വർണസ്യ പരാ ഗതിര്യാ
സിദ്ധാ വിശിഷ്ടസ്യ ഗതക്ലമസ്യ ॥ 47 ॥
സപ്തോത്തരം തേഷു വസത്യനീശഃ
സംഹാര വിക്ഷേപശതം സശേഷം ।
തസ്മാദുപാവൃത്യ മനുഷ്യലോകേ
തതോ മഹാന്മാനുഷതാം ഉപൈതി ॥ 48 ॥
തസ്മാദുപാവൃത്യ തതഃ ക്രമേണ
സോഽഗ്രേ സ്മ സന്തിഷ്ഠതി ഭൂതസർഗം ।
സ സപ്തകൃത്വശ്ച പരൈതി ലോകാൻ
സംഹാര വിക്ഷേപകൃതപ്രവാസഃ ॥ 49 ॥
സപ്തൈവ സംഹാരമുപപ്ലവാനി
സംഭാവ്യ സന്തിഷ്ഠതി സിദ്ധലോകേ ।
തതോഽവ്യയം സ്ഥാനമനന്തമേതി
ദേവസ്യ വിഷ്ണോരഥ ബ്രഹ്മണശ് ച ।
ശേഷസ്യ ചൈവാഥ നരസ്യ ചൈവ
ദേവസ്യ വിഷ്ണോഃ പരമസ്യ ചൈവ ॥ 50 ॥
സംഹാര കാലേ പരിദഗ്ധ കായാ
ബ്രഹ്മാണമായാന്തി സദാ പ്രജാ ഹി ।
ചേഷ്ടാത്മനോ ദേവഗണാശ് ച സർവേ
യേ ബ്രഹ്മലോകാദമരാഃ സ്മ തേഽപി ॥ 51 ॥
പ്രജാ വിസർഗം തു സശേഷകാലം
സ്ഥാനാനി സ്വാന്യേവ സരന്തി ജീവാഃ ।
നിഃശേഷാണാം തത്പദം യാന്തി ചാന്തേ
സർവാപദാ യേ സദൃശാ മനുഷ്യാഃ ॥ 52 ॥
യേ തു ച്യുതാഃ സിദ്ധലോകാത്ക്രമേണ
തേഷാം ഗതിം യാന്തി തഥാനുപൂർവ്യാ ।
ജീവാഃ പരേ തദ്ബലവേഷരൂപാ
വിധിം സ്വകം യാന്തി വിപര്യയേന ॥ 53 ॥
സ യാവദേവാസ്തി സശേഷഭുക്തേ
പ്രജാശ്ച ദേവൗ ച തഥൈവ ശുക്ലേ ।
താവത്തദാ തേഷു വിശുദ്ധഭാവഃ
സംയമ്യ പഞ്ചേന്ദ്രിയ രൂപമേതത് ॥ 54 ॥
ശുദ്ധാം ഗതിം താം പരമാം പരൈതി
ശുദ്ധേന നിത്യം മനസാ വിചിന്വൻ ।
തതോഽവ്യയം സ്ഥാനുമുപൈതി ബ്രഹ്മ
ദുഷ്പ്രാപമഭ്യേതി സ ശാശ്വതം വൈ ।
ഇത്യേതദാഖ്യാതമഹീനസത്ത്വ
നാരായണസ്യേഹ ബലം മയാ തേ ॥ 55 ॥
വ്ര്ത്ര
ഏവംഗതേ മേ ന വിഷാദോഽസ്തി കശ് ചിത്
സമ്യക്ച പശ്യാമി വചസ്തവൈതത് ।
ശ്രുത്വാ ച തേ വാചമദീനസത്ത്വ
വികൽമഷോഽസ്മ്യദ്യ തഥാ വിപാപ്മാ ॥ 56 ॥
പ്രവൃത്തമേതദ്ഭഗവന്മഹർഷേ
മഹാദ്യുതേശ്ചക്രമനന്വ വീര്യം ।
വിഷ്ണോരനന്തസ്യ സനാതനം തത്
സ്ഥാനം സർഗാ യത്ര സർവേ പ്രവൃത്താഃ ।
സ വൈ മഹാത്മാ പുരുഷോത്തമോ വൈ
തസ്മിഞ്ജഗത്സർവമിദം പ്രതിഷ്ഠിതം ॥ 57 ॥
ഭീ
ഏവമുക്ത്വാ സ കൗന്തേയ വൃത്രഃ പ്രാനാനവാസൃജത് ।
യോജയിത്വാ തഥാത്മാനം പരം സ്ഥാനമവാപ്തവാൻ ॥ 58 ॥
യ്
അയം സ ഭഗവാന്ദേവഃ പിതാമഹ ജനാർദനഃ ।
സനത്കുമാരോ വൃത്രായ യത്തദാഖ്യാതവാൻപുരാ ॥ 59 ॥
ഭീ
മൂലസ്ഥായീ സ ഭഗവാൻസ്വേനാനന്തേന തേജസാ ।
തത്സ്ഥഃ സൃജതി താൻഭാവാന്നാനാരൂപാന്മഹാതപഃ ॥ 60 ॥
തുരീയാർധേന തസ്യേമം വിദ്ധി കേശവമച്യുതം ।
തുരീയാർധേന ലോകാംസ്ത്രീൻഭാവയത്യേഷ ബുദ്ധിമാൻ ॥ 61 ॥
അർവാക്സ്ഥിതസ്തു യഃ സ്ഥായീ കൽപാന്തേ പരിവർതതേ ।
സ ശേതേ ഭഗവാനപ്സു യോഽസാവതിബലഃ പ്രഭുഃ ।
താന്വിധാതാ പ്രസന്നാത്മാ ലോകാംശ്ചരതി ശാശ്വതാൻ ॥ 62 ॥
സർവാണ്യശൂന്യാനി കരോത്യനന്തഃ
സനത്കുമാരഃ സഞ്ചരതേ ച ലോകാൻ ।
സ ചാനിരുദ്ധഃ സൃജതേ മഹാത്മാ
തത്സ്ഥം ജഗത്സർവമിദം വിചിത്രം ॥ 63 ॥
യ്
വൃത്രേണ പരമാർഥജ്ഞ ദൃഷ്ടാ മന്യേഽഽത്മനോ ഗതിഃ ।
ശുഭാ തസ്മാത്സ സുഖിതോ ന ശോചതി പിതാമഹ ॥ 64 ॥
ശുക്ലഃ ശുക്ലാഭിജാതീയഃ സാധ്യോ നാവർതതേഽനഘ ।
തിര്യഗ്ഗതേശ്ച നിർമുക്തോ നിരയാച്ച പിതാമഹ ॥ 65 ॥
ഹാരിദ്ര വർണേ രക്തേ വാ വർതമാനസ്തു പാർഥിവ ।
തിര്യഗേവാനുപശ്യേത കർമഭിസ്താമസൈർവൃതഃ ॥ 66 ॥
വയം തു ഭൃശമാപന്നാ രക്താഃ കസ്ത മുഖേഽസുഖേ ।
കാം ഗതിം പ്രതിപത്സ്യാമോ നീലാം കൃഷ്ണാധമാം അഥ ॥ 67 ॥
ഭീ
ശുദ്ധാഭിജനസമ്പന്നാഃ പാണ്ഡവാഃ സംശിതവ്രതാഃ ।
വിഹൃത്യ ദേവലോകേഷു പുനർമാനുഷ്യമേഷ്യഥ ॥ 68 ॥
പ്രജാ വിസർഗം ച സുഖേന കാലേ
പ്രത്യേത്യ ദേവേഷു സുഖാനി ഭുക്ത്വാ ।
സുഖേന സംയാസ്യഥ സിദ്ധസംഖ്യാം
മാ വോ ഭയം ഭൂദ്വിമലാഃ സ്ഥ സർവേ ॥ 69 ॥
॥ ഇതി വൃത്രഗീതാ സമാപ്താ ॥
– Chant Stotra in Other Languages –
Vritra Gita from Adhyatma Ramayana in Sanskrit – English – Bengali – Gujarati – Kannada – Malayalam – Odia – Telugu – Tamil