॥ ShriramaSahasranamastotram Gujarati Lyrics ॥
॥ શ્રીરામસહસ્રનામસ્તોત્રં અનન્તસુતશ્રીદિવાકરવિરચિતમ્ ॥
અનન્તસુતશ્રીદિવાકરઘૈસાસશાસ્ત્રિવિરચિતં
પ્રજ્ઞાગોદાવરીતીરે ચેતઃપર્ણકુટીકૃતે ।
વૈદેહીશક્તિસંયુક્તં તપસ્યાલક્ષ્મણદ્વયમ્ ॥
પઞ્ચેન્દ્રિયપઞ્ચવટીનિવાસસ્થં ધનુર્ધરમ્ ।
ધ્યાયામ્યાત્મસ્વરૂપં તં રાઘવં ભયનાશનમ્ ॥
વાલ્મીકિ-ભરદ્વાજ-દિવાકરાઃ ઋષયઃ, અનુષ્ટુપ્ છન્દઃ,
શ્રીરામચન્દ્રો દેવતા ।
પ્રાતર્ધ્યેયઃ સદાભદ્રો ભયભઞ્જનકોવિદઃ ઇતિ બીજમ્ ।
સૂક્ષ્મબુદ્ધિર્મહાતેજા અનાસક્તઃ પ્રિયાહવઃ ઇતિ શક્તિઃ ।
વર્ધિષ્ણુર્વિજયી પ્રાજ્ઞો રહસ્યજ્ઞો વિમર્શવિદિતિ કીલકમ્ ।
શ્રીરામસહસ્રનામસ્તોત્રસ્ય જપે વિનિયોગઃ ।
કદાચિત્પૂર્ણસઙ્કલ્પો વાલ્મીકિકવિરાત્મવાન્।
ધ્યાયન્ રામમુપાવિષ્ટઃ સ્વાશ્રમે શાન્તચેતસા ॥ ૧ ॥
અભિગમ્ય ભરદ્વાજસ્તમુવાચાદરેણ ભોઃ ।
શ્રુતં દૃષ્ટં ચ ચરિતં રામચન્દ્રસ્ય પાવનમ્ ॥ ૨ ॥
લલિતં વિસ્તરં સૌમ્યં કારુણ્યમધુરં શુભમ્ ।
સ્મૃત્વા સ્વાનન્દભરિતં હૃદયં મે ભવત્યહો ॥ ૩ ॥
તત્તથા પ્રાકૃતૈર્લોકૈર્યથા સાઙ્ગં ન ગીયતે ।
કલૌ સ્વલ્પાત્મધૈર્યેભ્યો દુરાપસ્તં વિશેષતઃ ॥ ૪ ॥
ભવાન્ પ્રાતિભવિદ્યાયાં પ્રવીણઃ પરમાર્થતઃ ।
તદ્બ્રવીતુ હિ રામસ્ય સઙ્ક્ષેપેણ મહાગુણાન્ ॥ ૫ ॥
કિં નિત્યં પઠનીયં કિં સ્વલ્પસારૈર્જનૈઃ શ્રુતમ્ ।
ભવેત્કલ્યાણકૃલ્લોકે પ્રેરણાદાયકં તથા ॥ ૬ ॥
તચ્છ્રુત્વા સાદરં વાક્યં વાલ્મીકિકવિરબ્રવીત્ ।
શૃણુ નામાનિ રામસ્ય સહસ્રણિ યથાક્રમમ્ ॥ ૭ ॥
સ્તોત્રમેતત્પઠિત્વા હિ ભક્તો જ્ઞાસ્યતિ સર્વથા ।
રાઘવસ્ય ગુણાન્ મુખ્યાન્ ધ્યાત્વા શાન્તિં નિગચ્છતિ ॥ ૮ ॥
અથ સ્તોત્રમ્ ।
ૐ આર્યશ્રેષ્ઠો ધરાપાલઃ સાકેતપુરપાલકઃ ।
એકબાણો ધર્મવેત્તા સત્યસન્ધોઽપરાજિતઃ ॥ ૧ ॥
ઇક્ષ્વાકુકુલસમ્ભૂતો રઘુનાથઃ સદાશ્રયઃ ।
અઘધ્વંસી મહાપુણ્યો મનસ્વી મોહનાશનઃ ॥ ૨ ॥
અપ્રમેયો મહાભાગઃ સીતાસૌન્દર્યવર્ધનઃ ।
અહલ્યોદ્ધારકઃ શાસ્તા કુલદીપઃ પ્રભાકરઃ ॥ ૩ ॥
આપદ્વિનાશી ગુહ્યજ્ઞઃ સીતાવિરહવ્યાકુલઃ ।
અન્તર્જ્ઞાની મહાજ્ઞાની શુદ્ધસઞ્જ્ઞોઽનુજપ્રિયઃ ॥ ૪ ॥
અસાધ્યસાધકો ભીમો મિતભાષી વિદાં વરઃ ।
અવતીર્ણઃ સમુત્તારો દશસ્યન્દનમાનદઃ ॥ ૫ ॥
આત્મારામો વિમાનાર્હો હર્ષામર્ષસુસઙ્ગતઃ ।
અભિગમ્યો વિશાલાત્મા વિરામશ્ચિન્તનાત્મકઃ ॥ ૬ ॥
અદ્વિતીયો મહાયોગી સાધુચેતાઃ પ્રસાદનઃ ।
ઉગ્રશ્રીરન્તકસ્તેજસ્તારણો ભૂરિસઙ્ગ્રહઃ ॥ ૭ ॥
એકદારઃ સત્ત્વનિધિઃ સન્નિધિઃ સ્મૃતિરૂપવાન્ ।
ઉત્તમાલઙ્કૃતઃ કર્તા ઉપમારહિતઃ કૃતી ॥ ૮ ॥
આજાનુબાહુરક્ષુબ્ધઃ ક્ષુબ્ધસાગરદર્પહા ।
આદિત્યકુલસન્તાનો વંશોચિતપરાક્રમઃ ॥ ૯ ॥
અનુકૂલઃ સતાં સદ્ભિર્ભાવબદ્ધકરૈઃ સ્તુતઃ ।
ઉપદેષ્ટા નૃપોત્કૃષ્ટો ભૂજામાતા ખગપ્રિયઃ ॥ ૧૦ ॥
ઓજોરાશિર્નિધિઃ સાક્ષાત્ક્ષણદૃષ્ટાત્મચેતનઃ ।
ઉમાપરીક્ષિતો મૂકઃ સન્ધિજ્ઞો રાવણાન્તકઃ ॥ ૧૧ ॥
અલૌકિકો લોકપાલસ્ત્રૈલોક્યવ્યાપ્તવૈભવઃ ।
અનુજાશ્વાસિતઃ શિષ્ટો વરિષ્ઠશ્ચાપધારિષુ ॥ ૧૨ ॥
ઉદ્યમી બુદ્ધિમાન્ ગુપ્તો યુયુત્સુઃ સર્વદર્શનઃ ।
ઐક્ષ્વાકો લક્ષ્યણપ્રાણો લક્ષ્મીવાન્ ભાર્ગવપ્રિયઃ ॥ ૧૩ ॥
ઇષ્ટદઃ સત્યદિદૃક્ષુર્દિગ્જયી દક્ષિણાયનઃ ।
અનન્યવૃત્તિરુદ્યોગી ચન્દ્રશેખરશાન્તિદઃ ॥ ૧૪ ॥
અનુજાર્થસમુત્કણ્ઠઃ સુરત્રાણઃ સુરાકૃતિઃ ।
અશ્વમેધી યશોવૃદ્ધસ્તરુણસ્તારણેક્ષણઃ ॥ ૧૫ ॥
અપ્રાકૃતઃ પ્રતિજ્ઞાતા વરપ્રાપ્તો વરપ્રદઃ ।
અભૂતપૂર્વોઽદ્ભુતધ્યેયો રુદ્રપ્રેમી સુશીતલઃ ॥ ૧૬ ॥
અન્તઃસ્પૃક્ ધનુઃસ્પૃક્ચૈવ ભરતાપૃષ્ટકૌશલઃ ।
આત્મસંસ્થો મનઃસંસ્થઃ સત્ત્વસંસ્થો રણસ્થિતઃ ॥ ૧૭ ॥
ઈર્ષ્યાહીનો મહાશક્તિઃ સૂર્યવંશી જનસ્તુતઃ ।
આસનસ્થો બાન્ધવસ્થઃ શ્રદ્ધાસ્થાનં ગુણસ્થિતઃ ॥ ૧૮ ॥
ઇન્દ્રમિત્રોઽશુભહરો માયાવિમૃગઘાતકઃ ।
અમોઘેષુઃ સ્વભાવજ્ઞો નામોચ્ચારણસંસ્મૃતઃ ॥ ૧૯ ॥
અરણ્યરુદનાક્રાન્તો બાષ્પસઙ્કુલલોચનઃ ।
અમોઘાશીર્વચોઽમન્દો વિદ્વદ્વન્દ્યો વનેચરઃ ॥ ૨૦ ॥
ઇન્દ્રાદિદેવતાતોષઃ સંયમી વ્રતધારકઃ ।
અન્તર્યામી વિનષ્ટારિર્દમ્ભહીનો રવિદ્યુતિઃ ॥ ૨૧ ॥
કાકુત્સ્થો ગિરિગમ્ભીરસ્તાટકાપ્રાણકર્ષણઃ ।
કન્દમૂલાન્નસન્તુષ્ટો દણ્ડકારણ્યશોધનઃ ॥ ૨૨ ॥
કર્તવ્યદક્ષઃ સ્નેહાર્દ્રઃ સ્નેહકૃત્કામસુન્દરઃ ।
કૈકેયીલીનપ્રવૃત્તિર્નિવૃત્તિર્નામકીર્તિતઃ ॥ ૨૩ ॥
કબન્ધઘ્નો ભયત્રાણો ભરદ્વાજકૃતાદરઃ ।
કરુણઃ પુરુષશ્રેષ્ઠઃ પુરુષઃ પરમાર્થવિત્ ॥ ૨૪ ॥
કેવલઃ સુતસઙ્ગીતાકર્ષિતો ઋષિસઙ્ગતઃ ।
કાવ્યાત્મા નયવિન્માન્યો મુક્તાત્મા ગુરુવિક્રમઃ ॥ ૨૫ ॥
ક્રમજ્ઞઃ કર્મશાસ્ત્રજ્ઞઃ સમ્બન્ધજ્ઞઃ સુલક્ષઃ ।
કિષ્કિન્ધેશહિતાકાઙ્ક્ષી લઘુવાક્યવિશારદઃ ॥ ૨૬ ॥
કપિશ્રેષ્ઠસમાયુક્તઃ પ્રાચીનો વલ્કલાવૃતઃ ।
કાકપ્રેરિતબ્રહ્માસ્ત્રઃ સપ્તતાલવિભઞ્જનઃ ॥ ૨૭ ॥
કપટજ્ઞઃ કપિપ્રીતઃ કવિસ્ફૂર્તિપ્રદાયકઃ ।
કિંવદન્તીદ્વિધાવૃત્તિર્નિધારાદ્રિર્વિધિપ્રિયઃ ॥ ૨૮ ॥
કાલમિત્રઃ કાલકર્તા કાલદિગ્દર્શિતાન્તવિત્ ।
ક્રાન્તદર્શી વિનિષ્ક્રાન્તો નીતિશાસ્ત્રપુરઃસરઃ ॥ ૨૯ ॥
કુણ્ડલાલઙ્કૃતશ્રોત્રો ભ્રાન્તિહા ભ્રમનાશકઃ ।
કમલાયતાક્ષો નીરોગઃ સુબદ્ધાઙ્ગો મૃદુસ્વનઃ ॥ ૩૦ ॥
ક્રવ્યાદઘ્નો વદાન્યાત્મ સંશયાપન્નમાનસઃ ।
કૌસલ્યાક્રોડવિશ્રામઃ કાકપક્ષધરઃ શુભઃ ॥ ૩૧ ॥
ખલક્ષયોઽખિલશ્રેષ્ઠઃ પૃથુખ્યાતિપુરસ્કૃતઃ ।
ગુહકપ્રેમભાગ્દેવો માનવેશો મહીધરઃ ॥ ૩૨ ॥
ગૂઢાત્મા જગદાધારઃ કલત્રવિરહાતુરઃ ।
ગૂઢાચારો નરવ્યાઘ્રો બુધો બુદ્ધિપ્રચોદનઃ ॥ ૩૩ ॥
ગુણભૃદ્ગુણસઙ્ઘાતઃ સમાજોન્નતિકારણઃ ।
ગૃધ્રહૃદ્ગતસઙ્કલ્પો નલનીલાઙ્ગદપ્રિયઃ ॥ ૩૪ ॥
ગૃહસ્થો વિપિનસ્થાયી માર્ગસ્થો મુનિસઙ્ગતઃ ।
ગૂઢજત્રુર્વૃષસ્કઙ્ઘો મહોદારઃ શમાસ્પદઃ ॥ ૩૫ ॥
ચારવૃત્તાન્તસન્દિષ્ટો દુરવસ્થાસહઃ સખા ।
ચતુર્દશસહસ્રઘ્નો નાનાસુરનિષૂદનઃ ॥ ૩૬ ॥
ચૈત્રેયશ્ચિત્રચરિતઃ ચમત્કારક્ષમોઽલઘુઃ ।
ચતુરો બાન્ધવો ભર્તા ગુરુરાત્મપ્રબોધનઃ ॥ ૩૭ ॥
જાનકીકાન્ત આનન્દો વાત્સલ્યબહુલઃ પિતા ।
જટાયુસેવિતઃ સૌમ્યો મુક્તિધામ પરન્તપઃ ॥ ૩૮ ॥
જનસઙ્ગ્રહકૃત્સૂક્ષ્મશ્ચરણાશ્રિતકોમલઃ ।
જનકાનન્દસઙ્કલ્પઃ સીતાપીરણયોત્સુકઃ ॥ ૩૯ ॥
તપસ્વી દણ્ડનાધારો દેવાસુરવિલક્ષણઃ ।
ત્રિબન્ધુર્વિજયાકાઙ્ક્ષી પ્રતિજ્ઞાપારગો મહાન્ ॥ ૪૦ ॥
ત્વરિતો દ્વેષહીનેચ્છઃ સ્વસ્થઃ સ્વાગતતત્પરઃ ।
જનનીજનસૌજન્યઃ પરિવારાગ્રણીર્ગુરુઃ ॥ ૪૧ ॥
તત્ત્વવિત્તત્ત્વસન્દેષ્ટા તત્ત્વાચારી વિચારવાન્ ।
તીક્ષ્ણબાણશ્ચાપપાણિઃ સીતાપાણિગ્રહી યુવા ॥ ૪૨ ॥
તીક્ષ્ણાશુગઃ સરિત્તીર્ણો લઙ્ઘિતોચ્ચમહીધરઃ ।
દેવતાસઙ્ગતોઽસઙ્ગો રમણીયો દયામયઃ ॥ ૪૩ ॥
દિવ્યો દેદીપ્યમાનાભો દારુણારિનિષૂદનઃ ।
દુર્ધર્ષો દક્ષિણો દક્ષો દીક્ષિતોઽમોઘવીર્યવાન્ ॥ ૪૪ ॥
દાતા દૂરગતાખ્યાતિર્નિયન્તા લોકસંશ્રયઃ ।
દુષ્કીર્તિશઙ્કિતો વીરો નિષ્પાપો દિવ્યદર્શનઃ ॥ ૪૫ ॥
દેહધારી બ્રહ્મવેત્તા વિજિગીષુર્ગુણાકરઃ ।
દૈત્યઘાતી બાણપાણિર્બ્રહ્યાસ્ત્રાઢ્યો ગુણાન્વિતઃ ॥ ૪૬ ॥
દિવ્યાભરણલિપ્તાઙ્ગો દિવ્યમાલ્યસુપૂજિતઃ ।
દૈવજ્ઞો દેવતારાધ્યો દેવકાર્યસમુત્સુકઃ ॥ ૪૭ ॥
દૃઢપ્રતિજ્ઞો દીર્ઘાયુર્દુષ્ટદણ્ડનપણ્ડિતઃ ।
દણ્ડકારણ્યસઞ્ચારી ચતુર્દિગ્વિજયી જયઃ ॥ ૪૮ ॥
દિવ્યજન્મા ઇન્દ્રિયેશઃ સ્વલ્પસન્તુષ્ટમાનસઃ ।
દેવસમ્પૂજિતો રમ્યો દીનદુર્બલરક્ષકઃ ॥ ૪૯ ॥
દશાસ્યહનનોઽદૂરઃ સ્થાણુસદૃશનિશ્ચયઃ ।
દોષહા સેવકારામઃ સીતાસન્તાપનાશનઃ ॥ ૫૦ ॥
દૂષણઘ્નઃ ખરધ્વંસી સમગ્રનૃપનાયકઃ ।
દુર્ધરો દુર્લભો દીપ્તો દુર્દિનાહતવૈભવઃ ॥ ૫૧ ॥
દીનનાથો દિવ્યરથઃ સજ્જનાત્મમનોરથઃ ।
દિલીપકુલસન્દીપો રઘુવંશસુશોભનઃ ॥ ૫૨ ॥
દીર્ઘબાહુર્દૂરદર્શી વિચારી વિધિપણ્ડિતઃ ।
ધનુર્ધરો ધની દાન્તસ્તાપસો નિયતાત્મવાન્ ॥ ૫૩ ॥
ધર્મસેતુર્ધર્મમાર્ગઃ સેતુબન્ધનસાધનઃ ।
ધર્મોદ્ધારો મનોરૂપો મનોહારી મહાધનઃ ॥ ૫૪ ॥
ધ્યાતૃધ્યેયાત્મકો મધ્યો મોહલોભપ્રતિક્રિયઃ ।
ધામમુક્ પુરમુગ્વક્તા દેશત્યાગી મુનિવ્રતી ॥ ૫૫ ॥
ધ્યાનશક્તિર્ધ્યાનમૂર્તિર્ધ્યાતૃરૂપો વિધાયકઃ ।
ધર્માભિપ્રાયવિજ્ઞાની દૃઢો દુઃસ્વપ્નનાશનઃ ॥ ૫૬ ॥
ધુરન્ધરો ધરાભર્તા પ્રશસ્તઃ પુણ્યબાન્ધવઃ ।
નીલાભો નિશ્ચલો રાજા કૌસલ્યેયો રઘૂત્તમઃ ॥ ૫૭ ॥
નીલનીરજસઙ્કાકાશઃ કર્કશો વિષકર્ષણઃ ।
નિરન્તરઃ સમારાધ્યઃ સેનાધ્યક્ષઃ સનાતનઃ ॥ ૫૮ ॥
નિશાચરભયાવર્તો વર્તમાનસ્ત્રિકાલવિત્ ।
નીતિજ્ઞો રાજનીતિજ્ઞો ધર્મનીતિજ્ઞ આત્મવાન્ ॥ ૫૯ ॥
નાયકઃ સાયકોત્સારી વિપક્ષાસુવિકર્ષણઃ ।
નૌકાગામી કુશેશાયી તપોધામાર્તરક્ષણઃ ॥ ૬૦ ॥
નિઃસ્પૃહઃ સ્પૃહણીયશ્રીર્નિજાનન્દો વિતન્દ્રિતઃ ।
નિત્યોપાયો વનોપેતો ગુહકઃ શ્રેયસાં નિધિઃ ॥ ૬૧ ॥
નિષ્ઠાવાન્નિપુણો ધુર્યો ધૃતિમાનુત્તમસ્વરઃ ।
નાનાઋષિમખાહૂતો યજમાનો યશસ્કરઃ ॥ ૬૨ ॥
મૈથિલીદૂષિતાર્તાન્તઃકરણો વિબુધપ્રિયઃ ।
નિત્યાનિત્યવિવેકી સત્કાર્યસજ્જઃ સદુક્તિમાન્ ॥ ૬૩ ॥
પુરુષાર્થદર્શકો વાગ્મી હનુમત્સેવિતઃ પ્રભુઃ ।
પ્રૌઢપ્રભાવો ભાવજ્ઞો ભક્તાધીનો ઋષિપ્રિયઃ ॥ ૬૪ ॥
પાવનો રાજકાર્યજ્ઞો વસિષ્ઠાનન્દકારણઃ ।
પર્ણગેહી વિગૂઢાત્મા કૂટજ્ઞઃ કમલેક્ષણઃ ॥ ૬૫ ॥
પ્રિયાર્હઃ પ્રિયસઙ્કલ્પઃ પ્રિયામોદનપણ્ડિતઃ ।
પરદુઃખાર્તચેતા દુર્વ્યસનેઽચલનિશ્ચયઃ ॥ ૬૬ ॥
પ્રમાણઃ પ્રેમસંવેદ્યો મુનિમાનસચિન્તનઃ ।
પ્રીતિમાન્ ઋતવાન્ વિદ્વાન્ કીર્તિમાન્ યુગધારણઃ ॥ ૬૭ ॥
પ્રેરકશ્ચન્દ્રવચ્ચારુર્જાગૃતઃ સજ્જકાર્મુકઃ ।
પૂજ્યઃ પવિત્રઃ સર્વાત્મા પૂજનીયઃ પ્રિયંવદઃ ॥ ૬૮ ॥
પ્રાપ્યઃ પ્રાપ્તોઽનવદ્યઃ સ્વર્નિલયો નીલવિગ્રહી ।
પરતત્ત્વાર્થસન્મૂર્તિઃ સત્કૃતઃ કૃતવિદ્વરઃ ॥ ૬૯ ॥
પ્રસન્નઃ પ્રયતઃ પ્રીતઃ પ્રિયપ્રાયઃ પ્રતીક્ષિતઃ ।
પાપહા શક્રદત્તાસ્ત્રઃ શક્રદત્તરથસ્થિતઃ ॥ ૭૦ ॥
પ્રાતર્ધ્યેયઃ સદાભદ્રો ભયભઞ્જનકોવિદઃ ।
પુણ્યસ્મરણઃ સન્નદ્ધઃ પુણ્યપુષ્ટિપરાયણઃ ॥ ૭૧ ॥
પુત્રયુગ્મપરિસ્પૃષ્ટો વિશ્વાસઃ શાન્તિવર્ધનઃ ।
પરિચર્યાપરામર્શી ભૂમિજાપતિરીશ્વરઃ ॥ ૭૨ ॥
પાદુકાદોઽનુજપ્રેમી ઋજુનામાભયપ્રદઃ ।
પુત્રધર્મવિશેષજ્ઞઃ સમર્થઃ સઙ્ગરપ્રિયઃ ॥ ૭૩ ॥
પુષ્પવર્ષાવશુભ્રાઙ્ગો જયવાનમરસ્તુતઃ ।
પુણ્યશ્લોકઃ પ્રશાન્તાર્ચિશ્ચન્દનાઙ્ગવિલેપનઃ ॥ ૭૪ ॥
પૌરાનુરઞ્જનઃ શુદ્ધઃ સુગ્રીવકૃતસઙ્ગતિઃ ।
પાર્થિવઃ સ્વાર્થસન્યાસી સુવૃત્તઃ પરચિત્તવિત્ ॥
પુષ્પકારૂઢવૈદેહીસંલાપસ્નેહવર્ધનઃ ।
પિતૃમોદકરોઽરૂક્ષો નષ્ટરાક્ષસવલ્ગનઃ ॥ ૭૬ ॥
પ્રાવૃણ્મેઘસમોદારઃ શિશિરઃ શત્રુકાલનઃ ।
પૌરાનુગમનોઽવધ્યો વૈરિવિધ્વંસનવ્રતી ॥ ૭૭ ॥
પિનાકિમાનસાહ્લાદો વાલુકાલિઙ્ગપૂજકઃ ।
પુરસ્થો વિજનસ્થાયી હૃદયસ્થો ગિરિસ્થિતઃ ॥ ૭૮ ॥
પુણ્યસ્પર્શઃ સુખસ્પર્શઃ પદસંસ્પૃષ્ટપ્રસ્તરઃ ।
પ્રતિપન્નસમગ્રશ્રીઃ સત્પ્રપન્નઃ પ્રતાપવાન્ ॥ ૭૯ ॥
પ્રણિપાતપ્રસન્નાત્મા ચન્દનાદ્ભુતશીતલઃ ।
પુણ્યનામસ્મૃતો નિત્યો મનુજો દિવ્યતાં ગતઃ ॥ ૮૦ ॥
બન્ધચ્છેદી વનચ્છન્દઃ સ્વચ્છન્દશ્છાદનો ધ્રુવઃ ।
બન્ધુત્રયસમાયુક્તો હૃન્નિધાનો મનોમયઃ ॥ ૮૧ ॥
વિભીષણશરણ્યઃ શ્રીયુક્તઃ શ્રીવર્ધનઃ પરઃ ।
બન્ધુનિક્ષિપ્તરાજ્યસ્વઃ સીતામોચનધોરણી ॥ ૮૨ ॥
ભવ્યભાલઃ સમુન્નાસઃ કિરીટાઙ્કિતમસ્તકઃ ।
ભવાબ્ધિતરણો બોધો ધનમાનવિલક્ષણઃ ॥ ૮૩ ॥
ભૂરિભૃદ્ભવ્યસઙ્કલ્પો ભૂતેશાત્મા વિબોધનઃ ।
ભક્તચાતકમેઘાર્દ્રો મેધાવી વર્ધિતશ્રુતિઃ ॥ ૮૪ ॥
ભયનિષ્કાસનોઽજેયો નિર્જરાશાપ્રપૂરકઃ ।
ભવસારો ભાવસારો ભક્તસર્વસ્વરક્ષકઃ ॥ ૮૫ ॥
ભાર્ગવૌજાઃ સમુત્કર્ષો રાવણસ્વસૃમોહનઃ ।
ભરતન્યસ્તરાજ્યશ્રીર્જાનકીસુખસાગરઃ ॥ ૮૬ ॥
મિથિલેશ્વરજામાતા જાનકીહૃદયેશ્વરઃ ।
માતૃભક્તો હ્યનન્તશ્રીઃ પિતૃસન્દિષ્ટકર્મકૃત્ ॥ ૮૭ ॥
મર્યાદાપુરુષઃ શાન્તઃ શ્યામો નીરજલોચનઃ ।
મેઘવર્ણો વિશાલાક્ષઃ શરવર્ષાવભીષણઃ ॥ ૮૮ ॥
મન્ત્રવિદ્ગાધિજાદિષ્ટો ગૌતમાશ્રમપાવનઃ ।
મધુરોઽમન્દગઃ સત્ત્વઃ સાત્ત્વિકો મૃદુલો બલી ॥ ૮૯ ॥
મન્દસ્મિતમુખોઽલુબ્ધો વિશ્રામઃ સુમનોહરઃ ।
માનવેન્દ્રઃ સભાસજ્જો ઘનગમ્ભીરગર્જનઃ ॥ ૯૦ ॥
મૈથિલીમોહનો માની ગર્વઘ્નઃ પુણ્યપોષણઃ ।
મધુજો મધુરાકારો મધુવાઙ્મધુરાનનઃ ॥ ૯૧ ॥
મહાકર્મા વિરાધઘ્નો વિઘ્નશાન્તિરરિન્દમઃ ।
મર્મસ્પર્શી નવોન્મેષઃ ક્ષત્રિયઃ પુરુષોત્તમઃ ॥ ૯૨ ॥
મારીચવઞ્ચિતો ભાર્યાપ્રિયકૃત્પ્રણયોત્કટઃ ।
મહાત્યાગી રથારૂઢઃ પદગામી બહુશ્રુતઃ ॥ ૯૩ ॥
મહાવેગો મહાવીર્યો વીરો માતલિસારથિઃ ।
મખત્રાતા સદાચારી હરકાર્મુકભઞ્જનઃ ॥ ૯૪ ॥
મહાપ્રયાસઃ પ્રામાણ્યગ્રાહી સર્વસ્વદાયકઃ ।
મુનિવિઘ્નાન્તકઃ શસ્ત્રી શાપસમ્ભ્રાન્તલોચનઃ ॥ ૯૫ ॥
મલહારી કલાવિજ્ઞો મનોજ્ઞઃ પરમાર્થવિત્ ।
મિતાહારી સહિષ્ણુર્ભૂપાલકઃ પરવીરહા ॥ ૯૬ ॥
માતૃસ્નેહી સુતસ્નેહી સ્નિગ્ધાઙ્ગઃ સ્નિગ્ધદર્શનઃ ।
માતૃપિતૃપદસ્પર્શી અશ્મસ્પર્શી મનોગતઃ ॥ ૯૭ ॥
મૃદુસ્પર્શ ઇષુસ્પર્શી સીતાસમ્મિતવિગ્રહઃ ।
માતૃપ્રમોદનો જપ્યો વનપ્રસ્થઃ પ્રગલ્ભધીઃ ॥ ૯૮ ॥
યજ્ઞસંરક્ષણઃ સાક્ષી આધારો વેદવિન્નૃપઃ ।
યોજનાચતુરઃ સ્વામી દીર્ઘાન્વેષી સુબાહુહા ॥ ૯૯ ॥
યુગેન્દ્રો ભારતાદર્શઃ સૂક્ષ્મદર્શી ઋજુસ્વનઃ ।
યદૃચ્છાલાભલઘ્વાશી મન્ત્રરશ્મિપ્રભાકરઃ ॥ ૧૦૦ ॥
યજ્ઞાહૂતનૃપવૃન્દો ઋક્ષવાનરસેવિતઃ ।
યજ્ઞદત્તો યજ્ઞકર્તા યજ્ઞવેત્તા યશોમયઃ ॥ ૧૦૧ ॥
યતેન્દ્રિયો યતી યુક્તો રાજયોગી હરપ્રિયઃ ।
રાઘવો રવિવંશાઢ્યો રામચન્દ્રોઽરિમર્દનઃ ॥ ૧ ૦ ૨ ॥
રુચિરશ્ચિરસન્ધેયઃ સઙ્ઘર્ષજ્ઞો નરેશ્વરઃ ।
રુચિરસ્મિતશોભાડ્યો દૃઢોરસ્કો મહાભુજઃ ॥ ૧૦૩ ॥
રાજ્યહીનઃ પુરત્યાગી બાષ્પસઙ્કુલલોચનઃ ।
ઋષિસમ્માનિતઃ સીમાપારીણો રાજસત્તમઃ ॥ ૧૦૪ ॥
રામો દાશરથિઃ શ્રેયાન્ પરમાત્મસમો ભુવિ ।
લઙ્કેશક્ષોભણો ધન્યશ્ચેતોહારી સ્વયન્ધનઃ ॥ ૧૦૫ ॥
લાવણ્યખનિરાખ્યાતઃ પ્રમુખઃ ક્ષત્રરક્ષણઃ ।
લઙ્કાપતિભયોદ્રેકઃ સુપુત્રો વિમલાન્તરઃ ॥ ૧૦૬ ॥
વિવેકી કોમલઃ કાન્તઃ ક્ષમાવાન્ દુરિતાન્તકઃ ।
વનવાસી સુખત્યાગી સુખકૃત્સુન્દરો વશી ॥ ૧૦૭ ॥
વિરાગી ગૌરવો ધીરઃ શૂરો રાક્ષસઘાતકઃ ।
વર્ધિષ્ણુર્વિજયી પ્રાજ્ઞો રહસ્યજ્ઞો વિમર્શવિત્ ॥ ૧૦૮ ॥
વાલ્મીકિપ્રતિભાસ્રોતઃ સાધુકર્મા સતાં ગતિઃ ।
વિનયી ન્યાયવિજ્ઞાતા પ્રજારઞ્જનધર્મવિત્ ॥ ૧૦૯ ॥
વિમલો મતિમાન્નેતા નેત્રાનન્દપ્રદાયકઃ ।
વિનીતો વૃદ્ધસૌજન્યો વૃક્ષભિત્ ચેતસા ઋજુઃ ॥ ૧૧૦ ॥
વત્સલો મિત્રહૃન્મોદઃ સુગ્રીવહિતકૃદ્વિભુઃ ।
વાલિનિર્દલનોઽસહ્યો ઋક્ષસાહ્યો મહામતિઃ ॥ ૧૧૧ ॥
વૃક્ષાલિઙ્ગનલીલાવિન્મુનિમોક્ષપટુઃ સુધીઃ ।
વરેણ્યઃ પરમોદ્યોગો નિગ્રહી ચિરવિગ્રહી ॥ ૧૧૨ ॥
વાસવોપમસામર્થ્યો જ્યાસઙ્ઘાતોગ્રનિઃસ્વનઃ ।
વિશ્વામિત્રપરામૃષ્ટઃ પૂર્ણો બલસમાયુતઃ ॥ ૧૧૩ ॥
વૈદેહીપ્રાણસન્તોષઃ શરણાગતવત્સલઃ ।
વિનમ્રઃ સ્વાભિમાનાર્હઃ પર્ણશાલાસમાશ્રિતઃ ॥ ૧૧૪ ॥
વૃત્તગણ્ડઃ શુભ્રદન્તી સમભ્રૂદ્વયશોભિતઃ ।
વિકસત્પઙ્કજાભાસ્યઃ પ્રેમદૃષ્ટિઃ સુલોચનઃ ॥ ૧૧૫ ॥
વૈષ્ણવો નરશાર્દૂલો ભગવાન્ ભક્તરક્ષણઃ ।
વસિષ્ઠપ્રિયશિષ્યશ્ચિત્સ્વરૂપશ્ચેતનાત્મકઃ ॥ ૧૧૬ ॥
વિવિધાપત્પરાક્રાન્તો વાનરોત્કર્ષકારણઃ ।
વીતરાગી શર્મદાયી મુનિમન્તવ્યસાધનઃ ॥ ૧૧૭ ॥
વિરહી હરસઙ્કલ્પો હર્ષોત્ફુલ્લવરાનનઃ ।
વૃત્તિજ્ઞો વ્યવહારજ્ઞઃ ક્ષેમકારી પૃધુપ્રભઃ ॥ ૧૧૮ ॥
વિપ્રપ્રેમી વનક્રાન્તઃ ફલભુક્ ફલદાયકઃ ।
વિપન્મિત્રં મહામન્ત્રઃ શક્તિયુક્તો જટાધરઃ ॥ ૧૧૯ ॥
વ્યાયામવ્યાયતાકારો વિદાં વિશ્રામસમ્ભવઃ ।
વન્યમાનવકલ્યાણઃ કુલાચારવિચક્ષણઃ ॥ ૧૨૦ ॥
વિપક્ષોરઃપ્રહારજ્ઞશ્ચાપધારિબહૂકૃતઃ ।
વિપલ્લઙ્ઘી ઘનશ્યામો ઘોરકૃદ્રાક્ષસાસહઃ ॥ ૧૨૧ ॥
વામાઙ્કાશ્રયિણીસીતામુખદર્શનતત્પરઃ ।
વિવિધાશ્રમસમ્પૂજ્યઃ શરભઙ્ગકૃતાદરઃ ॥ ૧૨૨ ॥
વિષ્ણુચાપધરઃ ક્ષત્રો ધનુર્ધરશિરોમણિઃ ।
વનગામી પદત્યાગી પાદચારી વ્રતસ્થિતઃ ॥ ૧૨૩ ॥
વિજિતાશો મહાવીરો દાક્ષિણ્યનવનિર્ઝરઃ ।
વિષ્ણુતેજોંઽસસમ્ભૂતઃ સત્યપ્રેમી દૃઢવ્રતઃ ॥ ૧૨૪ ॥
વાનરારામદો નમ્રો મૃદુભાષી મહામનાઃ ।
શત્રુહા વિઘ્નહન્તા સલ્લોકસમ્માનતત્પરઃ ॥ ૧૨૫ ॥
શત્રુઘ્નાગ્રજનિઃ શ્રીમાન્ સાગરાદરપૂજકઃ ।
શોકકર્તા શોકહર્તા શીલવાન્ હૃદયઙ્ગમઃ ॥ ૧૨૬ ॥
શુભકૃચ્છુભસઙ્કલ્પઃ કૃતાન્તો દૃઢસઙ્ગરઃ ।
શોકહન્તા વિશેષાર્હઃ શેષસઙ્ગતજીવનઃ ॥ ૧૨૭ ॥ ।
શત્રુજિત્સર્વકલ્યાણો મોહજિત્સર્વમઙ્ગલઃ ।
શમ્બૂકવધકોઽભીષ્ટો યુગધર્માગ્રહી યમઃ ॥ ૧૨૮ ॥
શક્તિમાન્ રણમેધાવી શ્રેષ્ઠઃ સામર્થ્યસંયુતઃ ।
શિવસ્વઃ શિવચૈતન્યઃ શિવાત્મા શિવબોધનઃ ॥ ૧૨૯ ॥
શબરીભાવનામુગ્ધઃ સર્વમાર્દવસુન્દરઃ ।
શમી દમી સમાસીનઃ કર્મયોગી સુસાધકઃ ॥ ૧૩૦ ॥
શાકભુક્ ક્ષેપણાસ્ત્રજ્ઞો ન્યાયરૂપો નૃણાં વરઃ ।
શૂન્યાશ્રમઃ શૂન્યમનાઃ લતાપાદપપૃચ્છકઃ ॥ ૧૩૧ ॥
શાપોક્તિરહિતોદ્ગારો નિર્મલો નામપાવનઃ ।
શુદ્ધાન્તઃકરણઃ પ્રેષ્ઠો નિષ્કલઙ્કોઽવિકમ્પનઃ ॥ ૧૩૨ ॥
શ્રેયસ્કરઃ પૃધુસ્કન્ધો બન્ધનાસિઃ સુરાર્ચિતઃ ।
શ્રદ્ધેયઃ શીલસમ્પન્નઃ સુજનઃ સજ્જનાન્તિકઃ ॥ ૧૩૩ ॥
શ્રમિકઃ શ્રાન્તવૈદેહીવિશ્રામઃ શ્રુતિપારગઃ ।
શ્રદ્ધાલુર્નીતિસિદ્ધાન્તી સભ્યઃ સામાન્યવત્સલઃ ॥ ૧૩૪ ॥
સુમિત્રાસુતસેવાર્થી ભરતાદિષ્ટવૈભવઃ ।
સાધ્યઃ સ્વાધ્યાયવિજ્ઞેયઃ શબ્દપાલઃ પરાત્પરઃ ॥ ૧૩૫ ॥
સઞ્જીવનો જીવસખા ધનુર્વિદ્યાવિશારદઃ ।
સૂક્ષ્મબુદ્ધિર્મહાતેજાઃ અનાસક્તઃ પ્રિયાવહઃ ॥ ૧૩૬ ॥
સિદ્ધઃ સર્વાઙ્ગસમ્પૂર્ણઃ કારુણ્યાર્દ્રપયોનિધિઃ ।
સુશીલઃ શિવચિત્તજ્ઞઃ શિવધ્યેયઃ શિવાસ્પદઃ ॥ ૧૩૭ ॥
સમદર્શી ધનુર્ભઙ્ગી સંશયોચ્છેદનઃ શુચિઃ ।
સત્યવાદી કાર્યવાહશ્ચૈતન્યઃ સુસમાહિતઃ ॥ ૧૩૮ ॥
સન્મિત્રો વાયુપુત્રેશો વિભીષણકૃતાનતિઃ ।
સગુણઃ સર્વથાઽઽરામો નિર્દ્વન્દ્વઃ સત્યમાસ્થિતઃ ॥ ૧૩૯ ॥
સામકૃદ્દણ્ડવિદ્દણ્ડી કોદણ્ડી ચણ્ડવિક્રમઃ ।
સાધુક્ષેમો રણાવેશી રણકર્તા દયાર્ણવઃ ॥ ૧૪૦ ॥
સત્ત્વમૂર્તિઃ પરઞ્જ્યોતિઃ જ્યેષ્ઠપુત્રો નિરામયઃ ।
સ્વકીયાભ્યન્તરાવિષ્ટોઽવિકારી નભસન્દૃશઃ ॥ ૧૪૧ ॥
સરલઃ સારસર્વસ્વઃ સતાં સઙ્કલ્પસૌરભઃ ।
સુરસઙ્ઘસમુદ્ધર્તા ચક્રવર્તી મહીપતિઃ ॥ ૧૪૨ ॥
સુજ્ઞઃ સ્વભાવવિજ્ઞાની તિતિક્ષુઃ શત્રુતાપનઃ ।
સમાધિસ્થઃ શસ્ત્રસજ્જઃ પિત્રાજ્ઞાપાલનપ્રિયઃ ॥ ૧૪૩ ॥
સમકર્ણઃ સુવાક્યજ્ઞો ગન્ધરેખિતભાલકઃ ।
સ્કન્ધસ્થાપિતતૂણીરો ધનુર્ધારણધોરણી ॥ ૧૪૪ ॥
સર્વસિદ્ધિસમાવેશો વીરવેષો રિપુક્ષયઃ ।
સઙ્કલ્પસાધકોઽક્લિષ્ટો ઘોરાસુરવિમર્દનઃ ॥ ૧૪૫ ॥
સમુદ્રપારગો જેતા જિતક્રોધો જનપ્રિયઃ ।
સંસ્કૃતઃ સુષમઃ શ્યામઃ સમુત્ક્રાન્તઃ સદા શુચિઃ ॥ ૧૪૬ ॥
સદ્ધર્મપ્રેરકો ધર્મો ધર્મસંરક્ષણોત્સુકઃ ।
ભયનિષ્કાસને નઃ સ સમ્ભવેત્પુનરાત્મનિ ॥ ૧૪૭ ॥
॥ ઇતિ શ્રીઅનન્તસુત શ્રીદિવાકરવિરચિતં
શ્રીરામસહસ્રનામસ્તોત્રં સમ્પૂર્ણમ્ ॥