॥ Maanasollaasa Kannada Lyrics ॥
॥ ಮಾನಸೋಲ್ಲಾಸ ॥
॥ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿಸ್ತೋತ್ರಂ ॥
ವಿಶ್ವಂ ದರ್ಪಣದೃಶ್ಯಮಾನನಗರೀತುಲ್ಯಂ ನಿಜಾಂತರ್ಗತಂ
ಪಶ್ಯನ್ನಾತ್ಮನಿ ಮಾಯಯಾ ಬಹಿರಿವೋದ್ಭೂತಂ ಯಥಾ ನಿದ್ರಯಾ ।
ಯಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕುರುತೇ ಪ್ರಬೋಧಸಮಯೇ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಮೇವಾದ್ವಯಂ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 1 ॥
ಬೀಜಸ್ಯಾಂತರಿವಾಂಕುರೋ ಜಗದಿದಂ ಪ್ರಾಙ್ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಂ ಪುನಃ
ಮಾಯಾಕಲ್ಪಿತದೇಶಕಾಲಕಲನಾವೈಚಿತ್ರ್ಯಚಿತ್ರೀಕೃತಂ ।
ಮಾಯಾವೀವ ವಿಜೃಂಭಯತ್ಯಪಿ ಮಹಾಯೋಗೀವ ಯಃಸ್ವೇಚ್ಛಯಾ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 2 ॥
ಯಸ್ಯೈವ ಸ್ಫುರಣಂ ಸದಾತ್ಮಕಮಸತ್ಕಲ್ಪಾರ್ಥಗಂ ಭಾಸತೇ
ಸಾಕ್ಷಾತ್ತತ್ತ್ವಮಸೀತಿ ವೇದವಚಸಾ ಯೋ ಬೋಧಯತ್ಯಾಶ್ರಿತಾನ್ ।
ಯತ್ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಣಾದ್ಭವೇನ್ನಪುನರಾವೃತ್ತಿರ್ಭವಾಂಭೋನಿಧೌ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 3 ॥
ನಾನಾಚ್ಛಿದ್ರಘಟೋದರಸ್ಥಿತಮಹಾದೀಪಪ್ರಭಾಭಾಸ್ವರಂ
ಜ್ಞಾನಂ ಯಸ್ಯ ತು ಚಕ್ಷುರಾದಿಕರಣದ್ವಾರಾ ಬಹಿಃಸ್ಪಂದತೇ ।
ಜಾನಾಮೀತಿ ತಮೇವ ಭಾಂತಮನುಭಾತ್ಯೇತತ್ಸಮಸ್ತಂ ಜಗತ್
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 4 ॥
ದೇಹಂ ಪ್ರಾಣಮಪೀಂದ್ರಿಯಾಣ್ಯಪಿ ಚಲಾಂ ಬುದ್ಧಿಂ ಚ ಶೂನ್ಯಂ ವಿದುಃ
ಸ್ತ್ರೀಬಾಲಾಂಧಜಡೋಪಮಾಸ್ತ್ವಹಮಿತಿ ಭ್ರಾಂತಾ ಭೃಶಂ ವಾದಿನಃ ।
ಮಾಯಾಶಕ್ತಿವಿಲಾಸಕಲ್ಪಿತಮಹಾವ್ಯಾಮೋಹಸಂಹಾರಿಣೇ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 5 ॥
ರಾಹುಗ್ರಸ್ತದಿವಾಕರೇಂದುಸದೃಶೋ ಮಾಯಾಸಮಾಚ್ಛಾದನಾತ್
ಸನ್ಮಾತ್ರಃ ಕರಣೋಪಸಂಹರಣತೋ ಯೋಽಭೂತ್ಸುಷುಪ್ತಃ ಪುಮಾನ್ ।
ಪ್ರಾಗಸ್ವಾಪ್ಸಮಿತಿ ಪ್ರಬೋಧಸಮಯೇ ಯಃ ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾಯತೇ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 6 ॥
ಬಾಲ್ಯಾದಿಷ್ವಪಿ ಜಾಗ್ರದಾದಿಷು ತಥಾ ಸರ್ವಾಸ್ವವಸ್ಥಾಸ್ವಪಿ
ವ್ಯಾವೃತ್ತಾಸ್ವನುವರ್ತಮಾನಮಹಮಿತ್ಯಂತಃ ಸ್ಫುರಂತಂ ಸದಾ ।
ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಪ್ರಕಟೀಕರೋತಿ ಭಜತಾಂ ಯೋ ಮುದ್ರಯಾ ಭದ್ರಯಾ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 7 ॥
ವಿಶ್ವಂ ಪಶ್ಯತಿ ಕಾರ್ಯಕಾರಣತಯಾ ಸ್ವಸ್ವಾಮಿಸಂಬಂಧತಃ
ಶಿಷ್ಯಾಚಾರ್ಯತಯಾ ತಥೈವ ಪಿತೃಪುತ್ರಾದ್ಯಾತ್ಮನಾ ಭೇದತಃ ।
ಸ್ವಪ್ನೇ ಜಾಗ್ರತಿ ವಾ ಏಷ ಪುರುಷೋ ಮಾಯಾಪರಿಭ್ರಾಮಿತಃ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 8 ॥
ಭೂರಂಭಾಂಸ್ಯನಲೋಽನಿಲೋಽಮ್ಬರಮಹರ್ನಾಥೋ ಹಿಮಾಂಶುಃ ಪುಮಾನ್
ಇತ್ಯಾಭಾತಿ ಚರಾಚರಾತ್ಮಕಮಿದಂ ಯಸ್ಯೈವ ಮೂರ್ತ್ಯಷ್ಟಕಂ ।
ನಾನ್ಯತ್ಕಿಂಚನ ವಿದ್ಯತೇ ವಿಮೃಶತಾಂ ಯಸ್ಮಾತ್ಪರಸ್ಮಾದ್ವಿಭೋಃ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 9 ॥
ಸರ್ವಾತ್ಮತ್ವಮಿತಿ ಸ್ಫುಟೀಕೃತಮಿದಂ ಯಸ್ಮಾದಮುಷ್ಮಿಂಸ್ತವೇ
ತೇನಾಸ್ಯ ಶ್ರವಣಾತ್ತದರ್ಥಮನನಾದ್ಧ್ಯಾನಾಚ್ಚ ಸಂಕೀರ್ತನಾತ್ ।
ಸರ್ವಾತ್ಮತ್ವಮಹಾವಿಭೂತಿಸಹಿತಂ ಸ್ಯಾದೀಶ್ವರತ್ವಂ ಸ್ವತಃ
ಸಿದ್ಧ್ಯೇತ್ತತ್ಪುನರಷ್ಟಧಾ ಪರಿಣತಂ ಚೈಶ್ವರ್ಯಮವ್ಯಾಹತಂ ॥ 10 ॥
॥ ಮಾನಸೋಲ್ಲಾಸ ॥
ವಿಶ್ವಂ ದರ್ಪಣದೃಶ್ಯಮಾನನಗರೀತುಲ್ಯಂ ನಿಜಾಂತರ್ಗತಂ
ಪಶ್ಯನ್ನಾತ್ಮನಿ ಮಾಯಯಾ ಬಹಿರಿವೋದ್ಭೂತಂ ಯಥಾ ನಿದ್ರಯಾ ।
ಯಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕುರುತೇ ಪ್ರಬೋಧಸಮಯೇ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಮೇವಾದ್ವಯಂ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 1 ॥
ಮಂಗಳಂ ದಿಶತು ಮೇ ವಿನಾಯಕೋ
ಮಂಗಳಂ ದಿಶತು ಮೇ ಸರಸ್ವತೀ ।
ಮಂಗಳಂ ದಿಶತು ಮೇ ಮಹೇಶ್ವರೋ
ಮಂಗಳಂ ದಿಶತು ಮೇ ಸದಾಶಿವಃ ॥ 1 ॥
ಆತ್ಮಲಾಭಾತ್ಪರೋ ಲಾಭೋ ನಾಸ್ತೀತಿ ಮುನಯೋ ವಿದುಃ ।
ತಲ್ಲಾಭಾರ್ಥಂ ಕವಿಃ ಸ್ತೌತಿ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಪರಮೇಶ್ವರಂ ॥ 2 ॥
ಸ್ವೇಚ್ಛಯಾ ಸೃಷ್ಟಮಾವಿಶ್ಯ ವಿಶ್ವಂ ಯೋ ಮನಸಿ ಸ್ಥಿತಃ ।
ಸ್ತೋತ್ರೇಣ ಸ್ತೂಯತೇಽನೇನ ಸ ಏವ ಪರಮೇಶ್ವರಃ ॥ 3 ॥
ಅಸ್ತಿ ಪ್ರಕಾಶತ ಇತಿ ವ್ಯವಹಾರಃ ಪ್ರವರ್ತತೇ ।
ತಚ್ಚಾಸ್ತಿತ್ವಂ ಪ್ರಕಾಶತ್ವಂ ಕಸ್ಮಿನ್ನರ್ಥೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ ॥ 4 ॥
ಕಿಂ ತೇಷು ತೇಷು ವಾಽರ್ಥೇಷು ಕಿಂ ವಾ ಸರ್ವಾತ್ಮನೀಶ್ವರೇ ।
ಈಶ್ವರತ್ವಂ ಚ ಜೀವತ್ವಂ ಸರ್ವಾತ್ಮತ್ವಂ ಚ ಕೀದೃಶಂ ॥ 5 ॥
ಜಾನೀಯಾತ್ಕಥಂ ಜೀವಃ ಕಿಂ ತಜ್ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಸಾಧನಂ ।
ಜ್ಞಾನಾತ್ತಸ್ಯ ಫಲಂ ಕಿಂ ಸ್ಯಾದೇಕತ್ವಂ ಚ ಕಥಂ ಭವೇತ್ ॥ 6 ॥
ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಸರ್ವಕರ್ತಾ ಚ ಕಥಮಾತ್ಮಾ ಭವಿಷ್ಯತಿ ।
ಶಿಷ್ಯಂ ಪ್ರತೀತ್ಥಂ ಪೃಚ್ಛಂತಂ ವಕ್ತುಮಾರಭತೇ ಗುರುಃ ॥ 7 ॥
ಅಂತರಸ್ಮಿನ್ನಿಮೇ ಲೋಕಾ ಅಂತರ್ವಿಶ್ವಮಿದಂ ಜಗತ್ ।
ಬಹಿರ್ವನ್ಮಾಯಯಾಽಽಭಾತಿ ದರ್ಪಣೇ ಸ್ವಶರೀರವತ್ ॥ 8 ॥
ಸ್ವಪ್ನೇ ಸ್ವಾಂತರ್ಗತಂ ವಿಶ್ವಂ ಯಥಾ ಪೃಥಗಿವೇಕ್ಷ್ಯತೇ ।
ತಥೈವ ಜಾಗ್ರತ್ಕಾಲೇಽಪಿ ಪ್ರಪಂಚೋಽಯಂ ವಿವಿಚ್ಯತಾಂ ॥ 9 ॥
ಸ್ವಪ್ನೇ ಸ್ವಸತ್ತೈವಾರ್ಥಾನಾಂ ಸತ್ತಾ ನಾನ್ಯೇತಿ ನಿಶ್ಚಿತಾ ।
ಕೋ ಜಾಗ್ರತಿ ವಿಶೇಷೋಽಸ್ತಿ ಜಡಾನಾಮಾಶು ನಾಶಿನಾಂ ॥ 10 ॥
ಸ್ವಪ್ನೇ ಪ್ರಕಾಶೋ ಭಾವಾನಾಂ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಾನ್ನ ಹೀತರಃ ।
ಜಾಗ್ರತ್ಯಪಿ ತಥೈವೇತಿ ನಿಶ್ಚಿನ್ವಂತಿ ವಿಪಶ್ಚಿತಃ ॥ 11 ॥
ನಿದ್ರಯಾ ದರ್ಶಿತಾನರ್ಥಾನ್ನ ಪಶ್ಯತಿ ಯಥೋತ್ಥಿತಃ ।
ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನೋದಯಾದೂರ್ಧ್ವಂ ತಥಾ ವಿಶ್ವಂ ನ ಪಶ್ಯತಿ ॥ 12 ॥
ಅನಾದಿಮಾಯಯಾ ಸುಪ್ತೋ ಯದಾ ಜೀವಃ ಪ್ರಬುಧ್ಯತೇ ।
ಅಜನ್ಮನಿದ್ರಮಸ್ವಪ್ನಮದ್ವೈತಂ ಬುಧ್ಯತೇ ತದಾ ॥ 13 ॥
ಶ್ರುತ್ಯಾಽಽಚಾರ್ಯಪ್ರಸಾದೇನ ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸವಶೇನ ಚ ।
ಈಶ್ವರಾನುಗ್ರಹೇಣಾಪಿ ಸ್ವಾತ್ಮಬೋಧೋ ಯದಾ ಭವೇತ್ ॥ 14 ॥
ಭುಕ್ತಂ ಯಥಾಽನ್ನಂ ಕುಕ್ಷಿಸ್ಥಂ ಸ್ವಾತ್ಮತ್ವೇನೈವ ಪಶ್ಯತಿ ।
ಪೂರ್ಣಾಹಂತಾಕಬಳಿತಂ ವಿಶ್ವಂ ಯೋಗೀಶ್ವರಸ್ತಥಾ ॥ 15 ॥
ಯಥಾ ಸ್ವಪ್ನೇ ನೃಪೋ ಭೂತ್ವಾ ಭುಕ್ತ್ವಾ ಭೋಗಾನ್ಯಥೇಪ್ಸಿತಾನ್ ।
ಚತುರಂಗಬಲೋಪೇತಃ ಶತ್ರುಂ ಜಿತ್ವಾ ರಣಾಂಗಣೇ ॥ 16 ॥
ಪರಾತ್ಪರಾಜಿತೋ ಭೂತ್ವಾ ವನಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ತಪಶ್ಚರನ್ ।
ಮುಹೂರ್ತಮಾತ್ರಮಾತ್ಮಾನಂ ಮನ್ಯತೇ ಕಲ್ಪಜೀವಿನಂ ॥ 17 ॥
ತಥೈವ ಜಾಗ್ರತ್ಕಾಲೇಽಪಿ ಮನೋರಾಜ್ಯಂ ಕರೋತ್ಯಸೌ ।
ಕಾಲನದ್ಯೋಘಯೋಗೇನ ಕ್ಷೀಣಮಾಯುರ್ನ ಪಶ್ಯತಿ ॥ 18 ॥
ಮೇಘಚ್ಛನ್ನೋಂಽಶುಮಾಲೀವ ಮಾಯಯಾ ಮೋಹಿತೋಽಧಿಕಂ ।
ಕಿಂಚಿತ್ಕರ್ತಾ ಚ ಕಿಂಚಿಜ್ಜ್ಞೋ ಲಕ್ಷ್ಯತೇ ಪರಮೇಶ್ವರಃ ॥ 19 ॥
ಯದ್ಯತ್ಕರೋತಿ ಜಾನಾತಿ ತಸ್ಮಿಂತಸ್ಮಿನ್ಪರೇಶ್ವರಃ ।
ರಾಜಾ ವಿದ್ವಾನ್ ಸ್ವಸಾಮರ್ಥ್ಯಾದೀಶ್ವರೋಽಯಮಿತೀರ್ಯತೇ ॥ 20 ॥
ಜ್ಞಾನಕ್ರಿಯೇ ಶಿವೇನೈಕ್ಯಾತ್ಸಂಕ್ರಾಂತೇ ಸರ್ವಜನುಷು ।
ಈಶ್ವರತ್ವಂ ಚ ಜೀವಾನಾಂ ಸಿದ್ಧಂ ತಚ್ಛಕ್ತಿಸಂಗಮಾತ್ ॥ 21 ॥
ಅಯಂ ಘಟೋಽಯಂ ಪಟ ಇತ್ಯೇವಂ ನಾನಾಪ್ರತೀತಿಷು ।
ಅರ್ಕಪ್ರಭೇವ ಸ್ವಜ್ಞಾನಂ ಸ್ವಯಮೇವ ಪ್ರಕಾಶತೇ ॥ 22 ॥
ಜ್ಞಾನಂ ನ ಚೇತ್ಸ್ವಯಂ ಸಿದ್ಧಂ ಜಗದಂಧಂ ತಮೋ ಭವೇತ್ ।
ನ ಚೇದಸ್ಯ ಕ್ರಿಯಾ ಕಾಚಿತ್ ವ್ಯವಹಾರಃ ಕಥಂ ಭವೇತ್ ॥ 23 ॥
ಕ್ರಿಯಾ ನಾಮ ಪರಿಸ್ಪಂದಪರಿಣಾಮಸ್ವರೂಪಿಣೀ ।
ಸ್ಪಂದಮಾನೇ ಬಹಿರ್ಜ್ಞಾನೇ ತದಂಕುರವದುದ್ಭವೇತ್ ॥ 24 ॥
ಉತ್ಪಾದ್ಯಪ್ರಾಪ್ಯಸಂಸ್ಕಾರ್ಯವಿಕಾರ್ಯೋಪಾಶ್ರಯಾ ಕ್ರಿಯಾ ।
ಕರೋತಿ ಗಚ್ಛತ್ಯುನ್ಮಾರ್ಷ್ಟಿ ಛಿನತ್ತೀತಿ ಪ್ರತೀಯತೇ ॥ 25 ॥
ಶಿವೋ ಬ್ರಹ್ಮಾದಿದೇಹೇಷು ಸರ್ವಜ್ಞ ಇತಿ ಭಾಸತೇ ।
ದೇವತಿರ್ಯಙ್ಮನುಷ್ಯೇಷು ಕಿಂಚಿಜ್ಜ್ಞಸ್ತಾರತಮ್ಯತಃ ॥ 26 ॥
ಜರಾಯುಜೋಽಣ್ಡಜಶ್ಚೈವ ಸ್ವೇದಜಃ ಪುನರುದ್ಭಿದಃ ।
ಏತೇ ಚತುರ್ವಿಧಾಃ ದೇಹಾಃ ಕ್ರಮಶೋ ನ್ಯೂನವೃತ್ತಯಃ ॥ 27 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾದಿಸ್ತಂಬಪರ್ಯಂತಾ ಸ್ವಪ್ನಕಲ್ಪೈವ ಕಲ್ಪನಾ ।
ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕೃತೇಽನವಚ್ಛಿನ್ನಪ್ರಕಾಶೇ ಪರಮಾತ್ಮನಿ ॥ 28 ॥
ಅಣೋರಣೀಯಾನ್ಮಹತೋ ಮಹೀಯಾನಿತಿ ವೇದವಾಕ್ ।
ರುದ್ರೋಪನಿಷದಪ್ಯೇತಂ ಸ್ತೌತಿ ಸರ್ವಾತ್ಮಕಂ ಶಿವಂ ॥ 29 ॥
ಈಶ್ವರೋ ಗುರುರಾತ್ಮೇತಿ ಮೂರ್ತಿಭೇದವಿಭಾಗಿನೇ ।
ವ್ಯೋಮವದ್ವ್ಯಾಪ್ತದೇಹಾಯ ದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ನಮಃ ॥ 30 ॥
ಇತಿ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿಸ್ತೋತ್ರಾರ್ಥಪ್ರತಿಪಾದಕೇ ।
ಪ್ರಬಂಧೇ ಮಾನಸೋಲ್ಲಾಸೇ ಪ್ರಥಮೋಲ್ಲಾಸಸಂಗ್ರಹಃ ॥ 31 ॥
ಬೀಜಸ್ಯಾಂತರಿವಾಂಕುರೋ ಜಗದಿದಂ ಪ್ರಾಙ್ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಂ ಪುನಃ
ಮಾಯಾಕಲ್ಪಿತದೇಶಕಾಲಕಲನಾವೈಚಿತ್ರ್ಯಚಿತ್ರೀಕೃತಂ ।
ಮಾಯಾವೀವ ವಿಜೃಂಭಯತ್ಯಪಿ ಮಹಾಯೋಗೀವ ಯಃಸ್ವೇಚ್ಛಯಾ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 2 ॥
ಉಪಾದಾನಂ ಪ್ರಪಂಚಸ್ಯ ಸಂಯುಕ್ತಾಃ ಪರಮಾಣವಃ ।
ಮೃದನ್ವಿತೋ ಘಟಸ್ತಸ್ಮಾದ್ಭಾಸತೇ ನೇಶ್ವರಾನ್ವಿತಃ ॥ 1 ॥
ಪರಮಾಣುಗತಾ ಏವ ಗುಣಾ ರೂಪರಸಾದಯಃ ।
ಕಾರ್ಯೇ ಸಮಾನಜಾತೀಯಮಾರಭಂತೇ ಗುಣಾಂತರಂ ॥ 2 ॥
ಕಾರ್ಯಂ ಯತ್ರ ಸಮನ್ವೇತಿ ಕಾರಣಂ ಸಮವಾಯಿ ತತ್ ।
ಚಕ್ರಾದ್ಯಂ ಸಾಧನಂ ಯತ್ತು ಘಟಸ್ಯಾಸಮವಾಯಿ ತತ್ ॥ 3 ॥
ಸಮವಾಯಿನಿ ತಿಷ್ಠೇದ್ಯತ್ ಸಮವಾಯ್ಯಾಶ್ರಯೇ ತಥಾ ।
ಕಾರ್ಯೇಽವಧೃತಸಾಮರ್ಥ್ಯಂ ಕಲ್ಪ್ಯತೇಽಸಮವಾಯಿ ತತ್ ॥ 4 ॥
ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಾರಣಂ ತೇಷಾಮೀಶ್ವರಶ್ಚ ಕುಲಾಲವತ್ ।
ಯತ್ಕಾರ್ಯಂ ಜಾಯತೇ ಯಸ್ಮಾತ್ತಸ್ಮಿನ್ ತತ್ಪ್ರತಿತಿಷ್ಠತಿ ॥ 5 ॥
ಮೃತ್ತಿಕಾಯಾಂ ಘಟಸ್ತಂತೌ ಪಟಃ ಸ್ವರ್ಣೇಽಙ್ಗುಲೀಯಕಂ ।
ಇತಿ ವೈಶೇಷಿಕಾಃ ಪ್ರಾಹುಸ್ತಥಾ ನೈಯಾಯಿಕಾ ಅಪಿ ॥ 6 ॥
ರಜಃ ಸತ್ತ್ವಂ ತಮಶ್ಚೇತಿ ಪ್ರಧಾನಸ್ಯ ಗುಣಾಸ್ತ್ರಯಃ ।
ರಜೋ ರಕ್ತಂ ಚಲಂ ತೇಷು ಸತ್ತ್ವಂ ಶುಕ್ಲಂ ಪ್ರಕಾಶಕಂ ॥ 7 ॥
ತಮಃ ಕೃಷ್ಣಂ ಚಾವರಕಂ ಸೃಷ್ಟಿಸ್ಥಿತ್ಯಂತಹೇತವಃ ।
ಇತಿ ಸಾಂಖ್ಯಾಶ್ಚ ಭಾಷಂತೇ ತೇಷಾಂ ದೂಷಣ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 8 ॥
ಅಂಕುರಾದಿಫಲಾಂತೇಷು ಕಾರ್ಯೇಷ್ವಸ್ತಿತ್ವಮಿಷ್ಯತೇ ।
ಕುತ ಆಗತ್ಯ ಸಂಬದ್ಧಾ ವಟಬೀಜೇಷು ತೇ ಕಣಾಃ ॥ 9 ॥
ಕಾರಣಾನುಗತಂ ಕಾರ್ಯಮಿತಿ ಸರ್ವೈಶ್ಚ ಸಮ್ಮತಂ ।
ತಸ್ಮಾತ್ಸತ್ತಾ ಸ್ಫುರತ್ತಾ ಚ ಸರ್ವತ್ರಾಪ್ಯನುವರ್ತತೇ ॥ 10 ॥
ಪುಷ್ಪೇ ಫಲತ್ವಮಾಪನ್ನೇ ಕ್ಷೀರೇ ಚ ದಧಿತಾಂ ಗತೇ ।
ವಿಜಾತೀಯಾಃ ಪ್ರತೀಯಂತೇ ಗುಣಾ ರೂಪರಸಾದಯಃ ॥ 11 ॥
ಕಾರಣಂ ಕಾರ್ಯಮಂಶೋಂಽಶೀ ಜಾತಿವ್ಯಕ್ತೀ ಗುಣೀ ಗುಣಃ ।
ಕ್ರಿಯಾ ಕ್ರಿಯಾವಾನಿತ್ಯಾದ್ಯಾಃ ಪ್ರಕಾಶಸ್ಯೈವ ಕಲ್ಪನಾಃ ॥ 12 ॥
ಚೈತನ್ಯಂ ಪರಮಾಣೂನಾಂ ಪ್ರಧಾನಸ್ಯಾಪಿ ನೇಷ್ಯತೇ ।
ಜ್ಞಾನಕ್ರಿಯೇ ಜಗತ್ಕ್ಲೃಪ್ತೌ ದೃಶ್ಯೇತೇ ಚೇತನಾಶ್ರಯೇ ॥ 13 ॥
ಕಾಲರೂಪಕ್ರಿಯಾಶಕ್ತ್ಯಾ ಕ್ಷೀರಾತ್ಪರಿಣಮೇದ್ದಧಿ ।
ಜ್ಞಾತೃಜ್ಞಾನಜ್ಞೇಯರೂಪಂ ಜ್ಞಾನಶಕ್ತ್ಯಾ ಭವೇಜ್ಜಗತ್ ॥ 14 ॥
ಜ್ಞಾನಂ ದ್ವಿಧಾ ವಸ್ತುಮಾತ್ರದ್ಯೋತಕಂ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಕಂ ।
ಸವಿಕಲ್ಪಂತು ಸಂಜ್ಞಾದಿದ್ಯೋತಕತ್ವಾದನೇಕಧಾ ॥ 15 ॥
ಸಂಕಲ್ಪಸಂಶಯಭ್ರಾಂತಿಸ್ಮೃತಿಸಾದೃಶ್ಯನಿಶ್ಚಯಾಃ ।
ಊಹೋಽನಧ್ಯವಸಾಯಶ್ಚ ತಥಾಽನ್ಯೇನುಭವಾ ಅಪಿ ॥ 16 ॥
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮೇಕಂ ಚಾರ್ವಾಕಾಃ ಕಣಾದಸುಗತೌ ಪುನಃ ।
ಅನುಮಾನಞ್ ಚ ತಚ್ಚಾಪಿ ಸಾಂಖ್ಯಾಃ ಶಬ್ದಂ ಚ ತೇ ಅಪಿ ॥ 17 ॥
ನ್ಯಾಯೈಕದರ್ಶಿನೋಪ್ಯವೇಮುಪಮಾನಂ ಚ ಕೇ ಚನ ।
ಅರ್ಥಾಪತ್ತ್ಯಾ ಸಹೈತಾನಿ ಚತ್ವಾರ್ಯಾಹ ಪ್ರಭಾಕರಃ ॥ 18 ॥
ಅಭಾವಷಷ್ಠಾನ್ಯೇತಾನಿ ಭಾಟ್ಟಾ ವೇದಾಂತಿನಸ್ತಥಾ ।
ಸಂಭವೈತಿಹ್ಯಯುಕ್ತಾನಿ ತಾನಿ ಪೌರಾಣಿಕಾ ಜಗುಃ ॥ 19 ॥
ದ್ರವ್ಯಂ ಗುಣಸ್ತಥಾ ಕರ್ಮ ಸಾಮನ್ಯಂ ಚ ವಿಶೇಷಕಂ ।
ಸಮವಾಯಂ ಚ ಕಾಣಾದಾಃ ಪದಾರ್ಥಾನ್ಷಟ್ಪ್ರಚಕ್ಷತೇ ॥ 20 ॥
ನವ ದ್ರವ್ಯಾಣಿ ಭೂತಾನಿ ದಿಕ್ಕಾಲಾತ್ಮಮನಾಂಸಿ ಚ ।
ಚತುರ್ವಿಂಶತಿರೇವ ಸ್ಯುರ್ಗುಣಾಃ ಶಬ್ದಾದಿಪಂಚಕಂ ॥ 21 ॥
ಪರಿಮಾಣಂ ಚ ಸಂಖ್ಯಾ ಚ ದ್ವೌ ಸಂಯೋಗವಿಭಾಗಕೌ ।
ಸ್ವಭಾವತಃ ಪೃಥಕ್ತ್ವಂ ಚ ಗುರುತ್ವಂ ದ್ರವತಾ ಪುನಃ ॥ 22 ॥
ಪರತ್ವಂ ಚಾಪರತ್ವಂ ಚ ಸ್ನೇಹಃ ಸಂಸ್ಕಾರ ಇತ್ಯಪಿ ।
ಧೀರ್ದ್ವೇಷಸುಖದುಃಖೇಚ್ಛಾಧರ್ಮಾಧರ್ಮಪ್ರಯತ್ನಕಾಃ ॥ 23 ॥
ಸಂಸ್ಕಾರಸ್ತ್ರಿವಿಧೋ ವೇಗ ಇಷ್ವಾದೇರ್ಗತಿಕಾರಣಂ ।
ದೃಷ್ಟಶ್ರುತಾನುಭೂತಾರ್ಥಸ್ಮೃತಿಹೇತುಶ್ಚ ಭಾವನಾ ॥ 24 ॥
ಸ್ಥಿತಸ್ಥಾಪಕತಾ ನಾಮ ಪೂರ್ವವತ್ಸ್ಥಿತಿಕಾರಣಂ ।
ಆಕೃಷ್ಟಶಾಖಾಭೂರ್ಜಾದೌ ಸ್ಪಷ್ಟಮೇವೋಪಲಕ್ಷ್ಯತೇ ॥ 25 ॥
ಉತ್ಕ್ಷೇಪಣಮವಕ್ಷೇಪೋ ಗಮನಂ ಚ ಪ್ರಸಾರಣಂ ।
ಆಕುಂಚನಮಿತಿ ಪ್ರಾಹುಃ ಕರ್ಮ ಪಂಚವಿಧಂ ಬುಧಾಃ ॥ 26 ॥
ಸಾಮಾನ್ಯಂ ದ್ವಿವಿಧಂ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಪರಂ ಚಾಪರಮೇವ ಚ ।
ಪರಂ ಸತ್ತೈವ ಸರ್ವತ್ರ ತದನುಸ್ಯೂತವರ್ತನಂ ॥ 27 ॥
ದ್ರವ್ಯತ್ವಂ ಚ ಗುಣತ್ವಾದ್ಯಂ ಸಾಮಾನ್ಯಮಪರಂ ತಥಾ ।
ವಿಶೇಷಾಃ ಸ್ಯುರನಂತಾಸ್ತೇ ವ್ಯಾವೃತ್ತಿಜ್ಞಾನಹೇತವಃ ॥ 28 ॥
ರೂಪಸ್ಯೇವ ಘಟೇ ನಿತ್ಯಃ ಸಂಬಂಧಃ ಸಮವಾಯಕಃ ।
ಕಾಲಾಕಾಶದಿಗಾತ್ಮಾನೋ ನಿತ್ಯಾಶ್ಚ ವಿಭವಶ್ಚ ತೇ ॥ 29 ॥
ಚತುರ್ವಿಧಾಃ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾ ನಿತ್ಯಾಶ್ಚ ಪರಮಾಣವಃ ।
ಇತಿ ವೈಶೇಷಿಕಮತೇ ಪದಾರ್ಥಾಃ ಷಟ್ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಾಃ ॥ 30 ॥
ಮಾಯಾ ಪ್ರಧಾನಮವ್ಯಕ್ತಮವಿದ್ಯಾಽಜ್ಞಾನಮಕ್ಷರಂ ।
ಅವ್ಯಾಕೃತಂ ಚ ಪ್ರಕೃತಿಃ ತಮ ಇತ್ಯಭಿಧೀಯತೇ ॥ 31 ॥
ಮಾಯಾಯಾಂ ಬ್ರಹ್ಮಚೈತನ್ಯಪ್ರತಿಬಿಂಬಾನುಷಂಗತಃ ।
ಮಹತ್ಕಾಲಪುಮಾಂಸಃ ಸ್ಯುಃ ಮಹತ್ತತ್ತ್ವಾದಹಂಕೃತಿಃ ॥ 32 ॥
ತಾಮಸಾತ್ಸ್ಯುರಹಂಕಾರಾತ್ಖಾನಿಲಾಗ್ನ್ಯಂಬುಭೂಮಯಃ ।
ಶಬ್ದಃ ಸ್ಪರ್ಶಶ್ಚ ರೂಪಂ ಚ ರಸೋ ಗಂಧೋಪ್ಯನುಕ್ರಮಾತ್ ॥ 33 ॥
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಚ ವಿಷಯಾ ಭೂತಾನಾಮಪಿ ತೇ ಗುಣಾಃ ।
ದೇವಾಃ ಸದಾಶಿವಶ್ಚೇಶೋ ರುದ್ರೋ ವಿಷ್ಣುಶ್ಚತುರ್ಮುಖಃ ॥ 34 ॥
ಸಾತ್ತ್ವಿಕಾತ್ಸ್ಯಾದಹಂಕಾರಾದಂತಃಕರಣಧೀಂದ್ರಿಯಂ ।
ಮನೋ ಬುದ್ಧಿರಹಂಕಾರಶ್ಚಿತ್ತಂ ಕರಣಮಾಂತರಂ ॥ 35 ॥
ಸಂಶಯೋ ನಿಶ್ಚಯೋ ಗರ್ವಃ ಸ್ಮರಣಂ ವಿಷಯಾ ಅಮೀ ।
ಚಂದ್ರಃ ಪ್ರಜಾಪತೀ ರುದ್ರಃ ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞ ಇತಿ ದೇವತಾಃ ॥ 36 ॥
ಶ್ರೋತ್ರಂ ತ್ವಕ್ಚಕ್ಷು ಜಿಹ್ವಾ ಘ್ರಾಣಂ ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯಂ ವಿದುಃ ।
ದಿಗ್ವಾತಸೂರ್ಯವರುಣಾ ನಾಸತ್ಯೌ ದೇವತಾಃ ಸ್ಮೃತಾಃ ॥ 37 ॥
ರಾಜಸಾತ್ಸ್ಯುರಹಂಕಾರಾತ್ಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯಸಮೀರಣಾಃ ।
ಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ವಾಕ್ಪಾಣಿಃ ಪಾದಃ ಪಾಯುರುಪಸ್ಥಕಂ ॥ 38 ॥
ವಚನಾದಾನಗಮನವಿಸರ್ಗಾನಂದಸಂಜ್ಞಕಾಃ ।
ವಿಷಯಾ ದೇವತಾಸ್ತೇಷಾಂ ವಹ್ನೀಂದ್ರೋಪೇಂದ್ರಮೃತ್ಯುಕಾಃ ॥ 39 ॥
ಪ್ರಾಣೋಪಾನಃ ಸಮಾನಶ್ಚೋದಾನವ್ಯಾನೌ ಚ ವಾಯವಃ ।
ಭೂತೈಸ್ತು ಪಂಚಭಿಃ ಪ್ರಾಣೈಃ ಚತುರ್ದಶಭಿರಿಂದ್ರಿಯೈಃ ॥ 40 ॥
ಚತುರ್ವಿಂಶತಿತತ್ತ್ವಾನಿ ಸಾಂಖ್ಯಶಾಸ್ತ್ರವಿದೋ ವಿದುಃ ।
ಮಹಾನ್ಕಾಲಃ ಪ್ರಧಾನಂ ಚ ಮಾಯಾವಿದ್ಯೇ ಚ ಪೂರುಷಃ ॥ 41 ॥
ಇತಿ ಪೌರಾಣಿಕಾಃ ಪ್ರಾಹುಸ್ತ್ರಿಂಶತ್ತತ್ತ್ವಾನಿ ತೈಃ ಸಹ ।
ಬಿಂದುನಾದೌ ಶಕ್ತಿಶಿವೌ ಶಾಂತಾತೀತೌ ತತಃ ಪರಂ ॥ 42 ॥
ಷಟ್ತ್ರಿಂಶತ್ತತ್ವಮಿತ್ಯುಕ್ತಂ ಶೈವಾಗಮವಿಶಾರದೈಃ ।
ಸರ್ವೇ ವಿಕಲ್ಪಾಃ ಪ್ರಾಗಾಸನ್ ಬೀಜೇಽಙ್ಕುರ ಇವಾತ್ಮನಿ ॥ 43 ॥
ಇಚ್ಛಾಜ್ಞಾನಕ್ರಿಯಾರೂಪಮಾಯಯಾ ತೇ ವಿಜೃಂಭಿತಾಃ ।
ಇಚ್ಛಾಜ್ಞಾನಕ್ರಿಯಾಪೂರ್ವಾ ಯಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವಾಃ ಪ್ರವೃತ್ತಯಃ ॥ 44 ॥
ಸರ್ವೇಽಪಿ ಜಂತವಸ್ತಸ್ಮಾದೀಶ್ವರಾ ಇತಿ ನಿಶ್ಚಿತಾಃ ।
ಬೀಜಾದ್ವೃಕ್ಷಸ್ತರೋಬೀಜಂ ಪಾರಂಪರ್ಯೇಣ ಜಾಯತೇ ॥ 45 ॥
ಇತಿಶಂಕಾನಿವೃತ್ತ್ಯರ್ಥಂ ಯೋಗಿದೃಷ್ಟಾಂತಕೀರ್ತನಂ ।
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಾದಯಃ ಪೂರ್ವೇ ಪರಿಪಕ್ವಸಮಾಧಯಃ ॥ 46 ॥
ಉಪಾದಾನೋಪಕರಣಪ್ರಯೋಜನವಿವಾರ್ಜಿತಾಃ ।
ಸ್ವೇಚ್ಛಯಾ ಸಸೃಜುಃ ಸರ್ಗಂ ಸರ್ವಭೋಗೋಪಬೃಂಹಿತಂ ॥ 47 ॥
ಈಶ್ವರೋಽನಂತಶಕ್ತಿತ್ವಾತ್ಸ್ವತಂತ್ರೋಽನ್ಯಾನಪೇಕ್ಷಕಃ ।
ಸ್ವೇಚ್ಛಾಮಾತ್ರೇಣ ಸಕಲಂ ಸೃಜತ್ಯವತಿ ಹಂತಿ ಚ ॥ 48 ॥
ನ ಕಾರಕಾಣಾಂ ವ್ಯಾಪಾರಾತ್ಕರ್ತಾ ಸ್ಯಾನ್ನಿತ್ಯ ಈಶ್ವರಃ ।
ನಾಪಿ ಪ್ರಮಾಣವ್ಯಾಪರಾತ್ ಜ್ಞಾತಾಽಸೌ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕಃ ॥ 49 ॥
ಜ್ಞಾತೃತ್ವಮಪಿ ಕರ್ತೃತ್ವಂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾತ್ತಸ್ಯ ಕೇವಲಂ ।
ಯಾ ಚೇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿವೈಚಿತ್ರೀ ಸಾಽಸ್ಯ ಸ್ವಚ್ಛಂದಕಾರಿತಾ ॥ 50 ॥
ಯಯಾ ಕರ್ತುಂ ನ ವಾ ಕರ್ತುಮನ್ಯಥಾ ಕರ್ತುಮರ್ಹತಿ ।
ಸ್ವತಂತ್ರಾಮೀಶ್ವರೇಚ್ಛಾಂ ಕೇ ಪರಿಚ್ಛೇತುಮಿಹೇಶತೇ ॥ 51 ॥
ಶ್ರುತಿಶ್ಚ ಸೋಽಕಾಮಯತೇತೀಚ್ಛಯಾ ಸೃಷ್ಟಿಮೀಶಿತುಃ ।
ತಸ್ಮಾದಾತ್ಮನ ಆಕಾಶಃ ಸಂಭೂತ ಇತಿ ಚಾಬ್ರವೀತ್ ॥ 52 ॥
ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರಂ ಚೇದಸ್ಯ ಜಗತಃ ಪರಮೇಶ್ವರಃ ।
ವಿಕಾರಿತ್ವಂ ವಿನಾಶಿತ್ವಂ ಭವೇದಸ್ಯ ಕುಲಾಲವತ್ ॥ 53 ॥
ಬುದ್ಧ್ಯಾದಯೋ ನವ ಗುಣಾಃ ನಿತ್ಯಾ ಏವೇಶ್ವರಸ್ಯ ಚೇತ್ ।
ನಿತ್ಯೇಚ್ಛಾವಾನ್ಂ ಜಗತ್ಸೃಷ್ಟೌ ಪ್ರವತೇತೈವ ಸರ್ವದಾ ॥ 54 ॥
ಪ್ರವೃತ್ತ್ಯುಪರಮಾಭಾವಾತ್ಸಂಸಾರೋ ನೈವ ನಶ್ಯತಿ ।
ಮೋಕ್ಷೋಪದೇಶೋ ವ್ಯರ್ಥಃ ಸ್ಯಾದಾಗಮೋಽಪಿ ನಿರರ್ಥಕಃ ॥ 55 ॥
ತಸ್ಮಾನ್ಮಾಯಾವಿಲಾಸೋಽಯಂ ಜಗತ್ಕರ್ತೃತ್ವಮೀಶಿತುಃ ।
ಬಂಧಮೋಕ್ಷೋಪದೇಶಾದಿವ್ಯವಹಾರೋಽಪಿ ಮಾಯಯಾ ॥ 56 ॥
ಇತಿ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿಸ್ತೋತ್ರಾರ್ಥಪ್ರತಿಪಾದಕೇ ।
ಪ್ರಬಂಧೇ ಮಾನಸೋಲ್ಲಾಸೇ ದ್ವಿತೀಯೋಲ್ಲಾಸಸಂಗ್ರಹಃ ॥ 57 ॥
ಯಸ್ಯೈವ ಸ್ಫುರಣಂ ಸದಾತ್ಮಕಮಸತ್ಕಲ್ಪಾರ್ಥಗಂ ಭಾಸತೇ
ಸಾಕ್ಷಾತ್ತತ್ತ್ವಮಸೀತಿ ವೇದವಚಸಾ ಯೋ ಬೋಧಯತ್ಯಾಶ್ರಿತಾನ್ ।
ಯತ್ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಣಾದ್ಭವೇನ್ನಪುನರಾವೃತ್ತಿರ್ಭವಾಂಭೋನಿಧೌ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 3 ॥
ಸತ್ತಾಸ್ಫುರತ್ತೇ ಭಾವೇಷು ಕುತ ಆಗತ್ಯ ಸಂಗತೇ ।
ಬಿಂಬಾದಿದರ್ಪಣನ್ಯಾಯಾದಿತ್ಥಂ ಪೃಚ್ಛನ್ ಪ್ರಬೋಧ್ಯತೇ ॥ 1 ॥
ಅಸತ್ಕಲ್ಪೇಷು ಭಾವೇಷು ಜಡೇಷು ಕ್ಷಣನಾಶಿಷು ।
ಅಸ್ತಿತ್ವಂ ಚ ಪ್ರಕಾಶತ್ವಂ ನಿತ್ಯಾತ್ಸಂಕ್ರಾಮತೀಶ್ವರಾತ್ ॥ 2 ॥
ಆತ್ಮಸತ್ತೈವ ಸತ್ತೈಷಾಂ ಭಾವಾನಾಂ ನ ತತೋಽಧಿಕಾ ।
ತಥೈವ ಸ್ಫುರಣಂ ಚೈಷಾಂ ನಾತ್ಮಸ್ಫುರಣತೋಽಧಿಕಂ ॥ 3 ॥
ಜ್ಞಾನಾನಿ ಬಹುರೂಪಾಣಿ ತೇಷಂ ಚ ವಿಷಯಾ ಅಪಿ ।
ಅಹಂಕಾರೇಽನುಷಜ್ಯಂತೇ ಸೂತ್ರೇ ಮಣಿಗಣಾ ಇವ ॥ 4 ॥
ಪ್ರಕಾಶಾಭಿನ್ನಮೇವೈತದ್ವಿಶ್ವಂ ಸರ್ವಸ್ಯ ಭಾಸತೇ ।
ಲಹರೀಬುದ್ಬುದಾದೀನಾಂ ಸಲಿಲಾನ್ನ ಪೃಥಕ್ಸ್ಥಿತಿಃ ॥ 5 ॥
ಜಾನಾಮಿತ್ಯೇವ ಯಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಭಾವಾನಾವಿಶ್ಯ ವರ್ತತೇ ।
ಜ್ಞಾತಂ ಮಯೇತಿ ತತ್ಪಶ್ಚಾದ್ವಿಶ್ರಾಮ್ಯತ್ಯಂತರಾತ್ಮನಿ ॥ 6 ॥
ಘಟಾದಿಕಾನಿ ಕಾರ್ಯಾಣಿ ವಿಶ್ರಾಮ್ಯಂತಿ ಮೃದಾದಿಷು ।
ವಿಶ್ವಂ ಪ್ರಕಾಶಾಭಿನ್ನತ್ವಾದ್ವಿಶ್ರಾಮ್ಯೇತ್ಪರಮೇಶ್ವರೇ ॥ 7 ॥
ಸ್ವಗತೇನೈವ ಕಾಳಿಮ್ನಾ ದರ್ಪಣಂ ಮಲಿನಂ ಯಥಾ ॥
ಅಜ್ಞಾನೇನಾವೃತಂ ಜ್ಞಾನಂ ತೇನ ಮುಹ್ಯಂತಿ ಜಂತವಃ ॥ 8 ॥
ಘಟಾಕಾಶೋ ಮಹಾಕಾಶೋ ಘಟೋಪಾಧಿಕೃತೋ ಯಥಾ ।
ದೇಹೋಪಾಧಿಕೃತೋ ಭೇದೋ ಜೀವಾತ್ಪರಮಾತ್ಮನೋಃ ॥ 9 ॥
ತತ್ತ್ವಮಸ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯೈಸ್ತು ತಯೋರೈಕ್ಯಂ ಪ್ರದರ್ಶ್ಯತೇ ।
ಸೋಯಂ ಪುರುಷ ಇತ್ಯುಕ್ತೇ ಪುಮಾನೇಕೋ ಹಿ ದೃಶ್ಯತೇ ॥ 10 ॥
ಯಜ್ಜಗತ್ಕಾರಣಂ ತತ್ತ್ವಂ ತತ್ಪದಾರ್ಥಃ ಸ ಉಚ್ಯತೇ ।
ದೇಹಾದಿಭಿಃ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೋ ಜೀವಸ್ತು ತ್ವಂಪದಾಭಿಧಃ ॥ 11 ॥
ತದ್ದೇಶಕಾಲಾವಸ್ಥಾದೌ ದೃಷ್ಟಃ ಸ ಇತಿ ಕಥ್ಯತೇ ।
ತಥೈತದ್ದೇಶಕಾಲಾದೌ ದೃಷ್ಟೋಽಯಮಿತಿ ಕೀರ್ತ್ಯತೇ ॥ 12 ॥
ಮುಖ್ಯಂ ತದೇತದ್ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಂ ವಿಸೃಜ್ಯ ಪದಯೋರ್ದ್ವಯೋಃ ।
ಪುಮ್ಮಾತ್ರಂ ಲಕ್ಷಯತ್ಯೇಕಂ ಯಥಾ ಸೋಯಂ ಪುಮಾನ್ವಚಃ ॥ 13 ॥
ಪ್ರತ್ಯಕ್ತ್ವಂ ಚ ಪರಾಕ್ತ್ವಂ ಚ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ತತ್ತ್ವಮಸೀತಿ ವಾಕ್ ।
ತಥೈವ ಲಕ್ಷಯತ್ಯೈಕಂ ಜೀವಾತ್ಮಪರಮಾತ್ಮನೋಃ ॥ 14 ॥
ಸಾಮಾನಾಧಿಕರಣಾಖ್ಯಃ ಸಂಬಂಧಃ ಪದಯೋರಿಹ ।
ವಿಶೇಷಣವಿಶೇಷ್ಯತ್ವಂ ಸಂಬಂಧಃ ಸ್ಯಾತ್ಪದಾರ್ಥಯೋಃ ॥ 15 ॥
ಲಕ್ಷ್ಯಲಕ್ಷಣಸಂಯೋಗಾದ್ವಾಕ್ಯಮೈಕ್ಯಂ ಚ ಬೋಧಯೇತ್ ।
ಗಂಗಾಯಾಂ ಘೋಷ ಇತಿವನ್ನ ಜಹಲ್ಲಕ್ಷಣಾ ಭವೇತ್ ॥ 16 ॥
ನಾಜಹಲ್ಲಕ್ಷಣಾಽಪಿ ಸ್ಯಾಚ್ಛ್ವೇತೋಧಾವತಿವಾಕ್ಯವತ್ ।
ತತ್ತ್ವಮಸ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯಾನಾಂ ಲಕ್ಷಣಾ ಭಾಗಲಕ್ಷಣಾ ॥ 17 ॥
ಸೋಽಯಂ ಪುರುಷ ಇತ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯಾನಾಮಿವ ಕೀರ್ತಿತಾ ।
ಭಿನ್ನವೃತ್ತಿನಿಮಿತ್ತಾನಾಂ ಶಬ್ದಾನಾಮೇಕವಸ್ತುನಿ ॥ 18 ॥
ಪ್ರವೃತ್ತಿಸ್ತು ಸಮಾನಾಧಿಕರಣತ್ವಮಿಹೋಚ್ಯತೇ ।
ಪರಸ್ಯಾಂಶೋ ವಿಕಾರೋ ವಾ ಜೀವೋ ವಾಕ್ಯೇನ ನೋಚ್ಯತೇ ॥ 19 ॥
ಜೀವಾತ್ಮನಾ ಪ್ರವಿಷ್ಠತ್ವಾತ್ಸ್ವಮಾಯಾಸೃಷ್ಟಮೂರ್ತಿಷು ।
ನಿರಂಶೋ ನಿರ್ವಿಕಾರೋಽಸೌ ಶ್ರುತ್ಯಾ ಯುಕ್ತ್ಯಾ ಚ ಗಮ್ಯತೇ ॥ 20 ॥
ಘಟಾಕಾಶೋ ವಿಕರೋ ವಾ ನಾಂಶೋ ವಾ ವಿಯತೋ ಯಥಾ ।
ತ್ವಮಿಂದ್ರೋಸೀತಿವದ್ವಾಕ್ಯಂ ನ ಖಲು ಸ್ತುತಿತತ್ಪರಂ ॥ 21 ॥
ನ ಸಾದೃಶ್ಯಪರಂ ವಾಕ್ಯಮಗ್ನಿರ್ಮಾಣವಕಾದಿವತ್ ।
ನ ಕಾರ್ಯಕಾರಣತ್ವಸ್ಯ ಸಾಧನಂ ಮೃದ್ಘಟಾದಿವತ್ ॥ 22 ॥
ನ ಜಾತಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಮಕಂ ಗೌಃ ಖಂಡ ಇತಿವದ್ವಚಃ ।
ಗುಣಗುಣ್ಯಾತ್ಮಕಂ ವಾಕ್ಯಂ ನೈತನ್ನೀಲೋತ್ಪಲಾದಿವತ್ ॥ 23 ॥
ನೋಪಾಸನಾಪರಂ ವಾಕ್ಯಂ ಪ್ರತಿಮಾಸ್ವೀಶಬುದ್ಧಿವತ್ ।
ನ ವೌಪಚಾರಿಕಂ ವಾಕ್ಯಂ ರಾಜವದ್ರಾಜಪೂರುಷೇ ॥ 24 ॥
ಜೀವಾತ್ಮನಾ ಪ್ರವಿಷ್ಟೋಽಸಾವೀಶ್ವರಃ ಶ್ರೂಯತೇ ಯತಃ ।
ದೇಹೇಂದ್ರಿಯಮನೋಬುದ್ಧಿಪ್ರಾಣಾಹಂಕಾರಸಂಹತೌ ॥ 25 ॥
ಆತ್ಮಸಂಕಲನಾದಜ್ಞೈರಾತ್ಮತ್ವಂ ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯತೇ ।
ವಹ್ನಿಧೀಃ ಕಾಷ್ಠಲೋಹಾದೌ ವಹ್ನಿಸಂಕಲನಾದಿವ ॥ 26 ॥
ದೇಹಮನ್ನಮಯಂ ಕೋಶಮಾವಿಶ್ಯಾತ್ಮಾ ಪ್ರಕಾಶತೇ ।
ಸ್ಥೂಲೋ ಬಾಲಃ ಕೃಶಃ ಕೃಷ್ಣೋ ವರ್ಣಾಶ್ರಮವಿಕಲ್ಪವಾನ್ ॥ 27 ॥
ಪ್ರಾಣಕೋಶೇಽಪಿ ಜೀವಾಮಿ ಕ್ಷುಧಿತೋಽಸ್ಮಿ ಪಿಪಾಸಿತಃ ।
ಸಂಶಿತೋ ನಿಶ್ಚಿತೋ ಮನ್ಯೇ ಇತಿ ಕೋಶೇ ಮನೋಮಯೇ ॥ 28 ॥
ವಿಜ್ಞಾನಮಯಕೋಶಸ್ಥೋ ವಿಜಾನಾಮೀತಿ ತಿಷ್ಠತಿ ।
ಆನಂದಮಯಕೋಶಾಖ್ಯೇ ತ್ವಹಂಕಾರೇ ಪುರಾಕೃತೈಃ ॥ 29 ॥
ಪುಣ್ಯೈರುಪಾಸನಾಭಿಶ್ಚ ಸುಖಿತೋಽಸ್ಮೀತಿ ಮೋದತೇ ।
ಏವಂ ಕಂಚುಕಿತಃ ಕೋಶೈಃ ಕಂಚುಕೈರಿವ ಪಂಚಭಿಃ ॥ 30 ॥
ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನ ಇವಾಭಾತಿ ವ್ಯಾಪ್ತೋಽಪಿ ಪರಮೇಶ್ವರಃ ।
ಯಥಾ ಸಲಿಲಮಾವಿಶ್ಯ ಬಹುಧಾ ಭಾತಿ ಭಸ್ಕರಃ ॥ 31 ॥
ತಥಾ ಶರೀರಾಣ್ಯಾವಿಶ್ಯ ಬಹುಧಾ ಸ್ಫುರತೀಶ್ವರಃ ।
ಕಾರಣತ್ವಂ ಚ ಕಾರ್ಯತ್ವಂ ತಟಸ್ಥಂ ಲಕ್ಷಣಂ ತಯೋಃ ॥ 32 ॥
ಶಾಖಾಯಾಂ ಚಂದ್ರ ಇತಿವನ್ನೈವ ಮುಖ್ಯಮಿದಂ ಮತಂ ।
ಮಹಾಪ್ರಕಾಶ ಇತ್ಯುಕ್ತಂ ಸ್ವರೂಪಂ ಚಂದ್ರಲಕ್ಷಣಂ ॥ 33 ॥
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದರೂಪತ್ವಂ ಸ್ವರೂಪಂ ಲಕ್ಷಣಂ ತಯೋಃ ।
ಏಕಲಕ್ಷಣಯೋರೈಕ್ಯಂ ವಾಕ್ಯೇನ ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯತೇ ॥ 34 ॥
ತಸ್ಮಾದೇಕಪ್ರಕಾಶತ್ವಂ ಸರ್ವಾತ್ಮತ್ವಮಿತಿ ಸ್ಥಿತಂ ।
ದೇವತಿರ್ಯಙ್ಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ಪ್ರಕಾಶಾನ್ನ ಪೃಥಕ್ಸ್ಥಿತಿಃ ॥ 35 ॥
ಜೀವಃ ಪ್ರಕಾಶಾಭಿನ್ನತ್ವಾತ್ಸರ್ವಾತ್ಮೇತ್ಯಭಿಧೀಯತೇ ।
ಏವಂ ಪ್ರಕಾಶರೂಪತ್ವಪರಿಜ್ಞಾನೇ ದೃಢೀಕೃತೇ ॥ 36 ॥
ಪುನರಾವೃತ್ತಿರಹಿತಂ ಕೈವಲ್ಯಂ ಪದಮಶ್ನುತೇ ।
ಸಕೃತ್ಪ್ರಸಕ್ತಮಾತ್ರೋಽಪಿ ಸರ್ವಾತ್ಮತ್ವ ಯದೃಚ್ಛಯಾ ॥ 37 ॥
ಸರ್ವಪಾಪವಿನಿರ್ಮುಕ್ತಃ ಶಿವಲೋಕೇ ಮಹೀಯತೇ ।
ಸರ್ವಾತ್ಮಭಾವನಾ ಯಸ್ಯ ಪರಿಪಕ್ವಾ ಮಹಾತ್ಮನಃ ।
ಸಂಸಾರತಾರಕಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸ ಏವ ಪರಮೇಶ್ವರಃ ॥ 38 ॥
ಇತಿ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿಸ್ತೋತ್ರಾರ್ಥಪ್ರತಿಪಾದಕೇ ।
ಪ್ರಬಂಧೇ ಮಾನಸೋಲ್ಲಾಸೇ ತೃತೀಯೋಲ್ಲಾಸಸಂಗ್ರಹಃ ॥ 39 ॥
ನಾನಾಚ್ಛಿದ್ರಘಟೋದರಸ್ಥಿತಮಹಾದೀಪಪ್ರಭಾಭಾಸ್ವರಂ
ಜ್ಞಾನಂ ಯಸ್ಯ ತು ಚಕ್ಷುರಾದಿಕರಣದ್ವಾರಾ ಬಹಿಃಸ್ಪಂದತೇ ।
ಜಾನಾಮೀತಿ ತಮೇವ ಭಾಂತಮನುಭಾತ್ಯೇತತ್ಸಮಸ್ತಂ ಜಗತ್
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 4 ॥
ಸ್ವತಃ ಸಂತಃ ಪ್ರಕಾಶಂತೇ ಭಾವಾ ಘಟಪಟಾದಯಃ ।
ನೇಶ್ವರಸ್ಯ ಸಮಾವೇಶಾದಿತ್ಯಸ್ಯೋತ್ತರಮುಚ್ಯತೇ ॥ 1 ॥
ಅಹಮಿತ್ಯನುಸಂಧಾತಾ ಜಾನಾಮೀತಿ ನ ಚೇತ್ಸ್ಫುರೇತ್ ।
ಕಸ್ಯ ಕೋ ವಾ ಪ್ರಕಾಶೇತ ಜಗಚ್ಚ ಸ್ಯಾತ್ಸುಷುಪ್ತವತ್ ॥ 2 ॥
ಪ್ರಾಗೂರ್ಧ್ವಂ ಚಾಸತಾಂ ಸತ್ತ್ವಂ ವರ್ತಮಾನೇಽಪಿ ನ ಸ್ವತಃ ।
ತಸ್ಮಾದೀಶೇ ಸ್ಥಿತಂ ಸತ್ತ್ವಂ ಪ್ರಾಗೂರ್ಧ್ವತ್ವವಿವರ್ಜಿತೇ ॥ 3 ॥
ಸ್ವಯಮೇವ ಪ್ರಕಾಶೇರನ್ ಜಡಾ ಯದಿ ವಿನೇಶ್ವರಂ ।
ಸರ್ವಂ ಸರ್ವಸ್ಯ ಭಾಸೇತ ನ ವಾ ಭಾಸೇತ ಕಿಂಚನ ॥ 4 ॥
ತಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವಜ್ಞಮಜ್ಞಂ ವಾ ಜಗತ್ಸ್ಯಾದೇಕರೂಪಕಂ ।
ತುಲ್ಯೇ ಸ್ವಯಂಪ್ರಕಾಶತ್ವೇ ಜಡಚೇತನಯೋರ್ಮಿಥಃ ॥ 5 ॥
ತುಲ್ಯಮೇವ ಪ್ರಸಜ್ಯೇರನ್ ಗ್ರಾಹ್ಯಗ್ರಾಹಕತಾದಯಃ ।
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಮನಿಯಮಾಚ್ಚಾಕ್ಷುಷಾ ಸ್ಯೂ ರಸಾದಯಃ ॥ 6 ॥
ಮಲಿನಾಮಲಿನಾದರ್ಶಪಶ್ಚಾತ್ಪ್ರಾಗ್ಭಾಗತುಲ್ಯಯೋಃ ।
ಕ್ರಿಯಾಶಕ್ತಿಜ್ಞಾನಶಕ್ತ್ಯೇರಂತಃಕರಣಭಾಗಯೋಃ ॥ 7 ॥
ಪ್ರತಿಬಿಂಬೇ ಸ್ಫುರನ್ನೀಶಃ ಕರ್ತಾ ಜ್ಞಾತೇತಿ ಕಥ್ಯತೇ ।
ಬುದ್ಧಿಃ ಸತ್ತ್ವಗುಣೋತ್ಕರ್ಷಾನ್ನಿರ್ಮಲೋ ದರ್ಪಣೋ ಯಥಾ ॥ 8 ॥
ಗೃಹ್ಣಾತಿ ವಿಷಯಚ್ಛಾಯಾಮಾತ್ಮಚ್ಛಾಯಾನುಭಾವತಃ ।
ಅಂತಃಕರಣಸಂಬಂಧಾನ್ನಿಖಿಲಾನೀಂದ್ರಿಯಾಣ್ಯಪಿ ॥ 9 ॥
ರಥಾಂಗನೇಮಿವಲಯೇ ಕೀಲಿತಾ ಇವ ಕೀಲಕಾಃ ।
ನಾಡ್ಯೋಽನ್ತಃಕರಣೇ ಸ್ಯೂತಾ ಜಲಸಂಸ್ಯೂತಸೂತ್ರವತ್ ॥ 10 ॥
ತಾಭಿಸ್ತು ಗೋಳಕಾಂತಾಭಿಃ ಪ್ರಸರ್ಪಂತಿ ಸ್ಫುಲಿಂಗವತ್ ।
ಕರಣಾನಿ ಸಮಸ್ತಾನಿ ಯಥಾಸ್ವಂ ವಿಷಯಂ ಪ್ರತಿ ॥ 11 ॥
ದೇಹಸ್ಯ ಮಧ್ಯಮಂ ಸ್ಥಾನಂ ಮೂಲಾಧಾರ ಇತೀರ್ಯತೇ ।
ಗುದಾತ್ತು ದ್ವ್ಯಂಗುಲಾದೂರ್ಧ್ವಂ ಮೇಢ್ರಾತ್ತು ದ್ವ್ಯಂಗುಲಾದಧಃ ॥ 12 ॥
ತ್ರಿಕೋಣೋಽಧೋಮುಖಾಗ್ರಶ್ಚ ಕನ್ಯಕಾಯೋನಿಸನ್ನಿಭಃ ।
ಯತ್ರ ಕುಂಡಲಿನೀ ನಾಮ ಪರಾಶಕ್ತಿಃ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಾ ॥ 13 ॥
ಪ್ರಾಣಾಗ್ನಿಬಿಂದುನಾದಾನಾಂ ಸವಿತ್ರೀ ಸಾ ಸರಸ್ವತೀ ।
ಮೂಲಾಧಾರಾಗ್ರಕೋಣಸ್ಥಾ ಸುಷುಮ್ನಾ ಬ್ರಹ್ಮರಂಧ್ರಗಾ ॥ 14 ॥
ಮೂಲೇಽರ್ಧಚ್ಛಿನ್ನವಂಶಾಭಾ ಷಡಾಧಾರಸಮನ್ವಿತಾ ।
ತತ್ಪಾರ್ಶ್ವಕೋಣಯೋರ್ಜಾತೇ ದ್ವೇ ಇಡಾಪಿಂಗಲೇ ಸ್ಥಿತೇ ॥ 15 ॥
ನಾಡೀಚಕ್ರಮಿತಿ ಪ್ರಾಹುಃ ತಸ್ಮಾನ್ನಾಡ್ಯಃ ಸಮುದ್ಗತಾಃ ।
ಗಾಂಧಾರೀ ಹಸ್ತಿಜಿಹ್ವಾ ಚ ನಯನಾಂತಂ ಪ್ರಧಾವತಃ ॥ 16 ॥
ನಾಡೀಚಕ್ರೇಣ ಸಂಸ್ಯೂತೇ ನಾಸಿಕಾಂತಮುಭೇ ಗತೇ ।
ನಾಭಿಮಂಡಲಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಕುಕ್ಕುಟಾಂಡಮಿವ ಸ್ಥಿತಂ ॥ 17 ॥
ನಾಡೀಚಕ್ರಮಿತಿ ಪ್ರಾಹುಸ್ತಸ್ಮಾನ್ನಾಡ್ಯಃ ಸಮುದ್ಗತಾಃ ।
ಪೂಷಾ ಚಾಲಾಂಬುಷಾ ನಾಡೀ ಕರ್ಣದ್ವಯಮುಪಾಶ್ರಿತೇ ।
ನಾಡೀ ಶುಕ್ಲಾಹ್ವಯಾ ತಸ್ಮಾದ್ ಭ್ರೂಮಧ್ಯಮುಪಸರ್ಪತಿ ॥ 18 ॥
ಸರಸ್ವತ್ಯಾಹ್ವಯಾ ನಾಡೀ ಜಿಹ್ವಾಂತಾ ವಾಕ್ಪ್ರಸಾರಿಣೀ ।
ನಾಡೀ ವಿಶ್ವೋದರೀ ನಾಮ ಭುಂಕ್ತೇಽನ್ನಂ ಸಾ ಚತುರ್ವಿಧಂ ॥ 19 ॥
ಪೀತ್ವಾ ಪಯಸ್ವಿನೀ ತೋಯಂ ಕಂಠಸ್ಥಾ ಕುರುತೇ ಕ್ಷುತಂ ।
ನಾಡೀಚಕ್ರಾತ್ಸಮುದ್ಭೂತಾ ನಾಡ್ಯಸ್ತಿಸ್ರಸ್ತ್ವಧೋಮುಖಾಃ ॥ 20 ॥
ರಾಕಾ ಶುಕ್ಲಂ ಸಿನೀವಾಲೀ ಮೂತ್ರಂ ಮುಂಚೇತ್ಕುಹುರ್ಮಲಂ ।
ಭುಕ್ತಾನ್ನರಸಮಾದಾಯ ಶಂಖಿನೀ ಧಮನೀ ಪುನಃ ॥ 21 ॥
ಕಪಾಲಕುಹರಂ ಗತ್ವಾ ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಸಂಚಿನುತೇ ಸುಧಾಂ ।
ಶತಂ ಚೈಕಾ ಚ ನಾಡ್ಯಃ ಸ್ಯುಸ್ತಾಸಾಮೇಕಾ ಶಿರೋಗತಾ ॥ 22 ॥
ತಯೋರ್ಧ್ವಮಾಯನ್ಮುಕ್ತಃ ಸ್ಯಾದಿತಿ ವೇದಾಂತಶಾಸನಂ ।
ಯದಾ ಬುದ್ಧಿಗತೈಃ ಪುಣ್ಯೈಃ ಪ್ರೇರಿತೇಂದ್ರಿಯಮಾರ್ಗತಃ ॥ 23 ॥
ಶಬ್ದಾದೀನ್ ವಿಷಯಾನ್ ಭುಂಕ್ತೇ ತದಾ ಜಾಗರಿತಂ ಭವೇತ್ ।
ಸಂಹೃತೇಷ್ವಿಂದ್ರಿಯೇಷ್ವೇಷು ಜಾಗ್ರತ್ಸಂಸ್ಕಾರಜಾನ್ಪುಮಾನ್ ॥ 24 ॥
ಮಾನಸಾನ್ವಿಷಯಾನ್ಭುಂಕ್ತೇ ಸ್ವಪ್ನಾವಸ್ಥಾ ತದಾ ಭವೇತ್ ।
ಮನಸೋಪ್ಯುಪಸಂಹಾರಃ ಸುಷುಪ್ತಿರಿತಿ ಕಥ್ಯತೇ ॥ 25 ॥
ತತ್ರ ಮಾಯಾಸಮಾಚ್ಛನ್ನಃ ಸನ್ಮಾತ್ರೋ ವರ್ತತೇ ಪುಮಾನ್ ।
ಮೂಢೋ ಜಡೋಽಜ್ಞ ಇತ್ಯೇವಂ ಮಾಯಾವೇಶಾತ್ಪ್ರಕಾಶತೇ ॥ 26 ॥
ಸುಖಮಸ್ವಾಪ್ಸಮಿತ್ಯೇವಂ ಪ್ರಬೋಧಸಮಯೇ ಪುಮಾನ್ ।
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದರೂಪಃ ಸನ್ ಸಮ್ಯಗೇವ ಪ್ರಕಾಶತೇ ॥ 27 ॥
ಇತ್ಥಂ ಜಗತ್ಸಮಾವಿಶ್ಯ ಭಾಸಮಾನೇ ಮಹೇಶ್ವರೇ ।
ಸೂರ್ಯಾದಯೋಽಪಿ ಭಾಸಂತೇ ಕಿಮುತಾನ್ಯೇ ಘಟಾದಯಃ ॥ 28 ॥
ತಸ್ಮಾತ್ಸತ್ತಾ ಸ್ಫುರತ್ತಾ ಚ ಭಾವಾನಾಮೀಶ್ವರಾಶ್ರಯಾತ್ ।
ಸತ್ಯಂ ಜ್ಞಾನಮನಂತಂ ಚ ಶ್ರುತ್ಯಾ ಬ್ರಹ್ಮೋಪದಿಶ್ಯತೇ ॥ 29 ॥
ಜಾಗ್ರತ್ಸ್ವಪ್ನೋದ್ಭವಂ ಸರ್ವಮಸತ್ಯಂ ಜಡಮಂಧವತ್ ।
ಈಶ್ವರಶ್ಚಾಹಮಿತ್ಯೇವಂ ಭಾಸತೇ ಸರ್ವಜಂತುಷು ॥ 30 ॥
ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಶ್ಚ ಶುದ್ಧಶ್ಚ ಮಲಿನಶ್ಚೇತ್ಯಹಂ ತ್ರಿಧಾ ।
ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಂ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನಿರ್ಧೂತಾಖಿಲಕಲ್ಪನಂ ॥ 31 ॥
ಧೂಲ್ಯಂಧಕಾರಧೂಮಾಭ್ರನಿರ್ಮುಕ್ತಗಗನೋಪಮಂ ।
ವಿವೇಕಸಮಯೇ ಶುದ್ಧಂ ದೇಹಾದೀನಾಂ ವ್ಯಪೋಹನಾತ್ ॥ 32 ॥
ಯಥಾಽನ್ತರಿಕ್ಷಂ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತಂ ನಕ್ಷತ್ರೈಃ ಕಿಂಚಿದೀಕ್ಷ್ಯತೇ ।
ದೇಹೇಂದ್ರಿಯಾದಿಸಂಸರ್ಗಾನ್ಮಲಿನಂ ಕಲುಷೀಕೃತಂ ॥ 33 ॥
ಯಥಾಽಽಕಾಶಂ ತಮೋರೂಢಂ ಸ್ಫುರತ್ಯನವಕಾಶವತ್ ।
ಅಹಮಿತ್ಯೈಶ್ವರಂ ಭಾವಂ ಯದಾ ಜೀವಃ ಪ್ರಬುಧ್ಯತೇ ॥ 34 ॥
ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಸರ್ವಕರ್ತಾ ಚ ತದಾ ಜೀವೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ ।
ಮಾಯಯಾಧಿಕಸಮ್ಮೂಢೋ ವಿದ್ಯಯೇಶಃ ಪ್ರಕಾಶತೇ ॥ 35 ॥
ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಾನುಸಂಧಾನೇ ಸಮ್ಯಗಾತ್ಮಾ ಪ್ರಕಾಶತೇ ।
ಅವಿದ್ಯಾಖ್ಯತಿರೋಧಾನವ್ಯಪಾಯೇ ಪರಮೇಶ್ವರಃ ।
ದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿರೂಪೋಸೌ ಸ್ವಯಮೇವ ಪ್ರಕಾಶತೇ ॥ 36 ॥
ಇತಿ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿಸ್ತೋತ್ರಾರ್ಥಪ್ರತಿಪಾದಕೇ ।
ಪ್ರಬಂಧೇ ಮಾನಸೋಲ್ಲಾಸೇ ಚತುರ್ಥೋಲ್ಲಾಸಸಂಗ್ರಹಃ ॥ 37 ॥
ದೇಹಂ ಪ್ರಾಣಮಪೀಂದ್ರಿಯಾಣ್ಯಪಿ ಚಲಾಂ ಬುದ್ಧಿಂ ಚ ಶೂನ್ಯಂ ವಿದುಃ
ಸ್ತ್ರೀಬಾಲಾಂಧಜಡೋಪಮಾಸ್ತ್ವಹಮಿತಿ ಭ್ರಾಂತಾ ಭೃಶಂ ವಾದಿನಃ ।
ಮಾಯಾಶಕ್ತಿವಿಲಾಸಕಲ್ಪಿತಮಹಾವ್ಯಾಮೋಹಸಂಹಾರಿಣೇ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 5 ॥
ಪ್ರಮಾಣಮೇಕಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ತತ್ತ್ವಂ ಭೂತಚತುಷ್ಟಯಂ ।
ಮೋಕ್ಷಶ್ಚ ಮರಣಾನ್ನಾನ್ಯಃ ಕಾಮಾರ್ಥೌ ಪುರುಷಾರ್ಥಕೌ ॥ 1 ॥
ನ ಹಿ ಖಲ್ವೀಶ್ವರಃ ಕರ್ತಾ ಪರಲೋಕಕಥಾ ವೃಥಾ ।
ದೇಹಂ ವಿನಾಽಸ್ತಿ ಚೇದಾತ್ಮಾ ಕುಂಭವದ್ದೃಶ್ಯತಾಂ ಪುರಃ ॥ 2 ॥
ಹ್ರಸ್ವೋ ದೀರ್ಘೋ ಯುವಾ ಬಾಲ ಇತಿ ದೇಹೋ ಹಿ ದೃಶ್ಯತೇ ।
ಅಸ್ತಿ ಜಾತಃ ಪರಿಣತೋ ವೃದ್ಧಃ ಕ್ಷೀಣೋ ಜರನ್ಮೃತಃ ॥ 3 ॥
ಇತ್ಯೇವಮುಕ್ತಾಃ ಷಡ್ಭಾವವಿಕಾರಾ ದೇಹಸಂಶ್ರಯಾಃ ।
ವರ್ಣಾಶ್ರಮವಿಭಾಗಶ್ಚ ದೇಹೇಷ್ವೇವ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ ॥ 4 ॥
ಜಾತಕರ್ಮಾದಿಸಂಸ್ಕಾರೋ ದೇಹಸ್ಯೈವ ವಿಧೀಯತೇ ।
ಶತಂ ಜೀವೇತಿ ದೇಹಸ್ಯ ಪ್ರಯುಂಜಂತ್ಯಾಶಿಷಂ ಶುಭಾಂ ॥ 5 ॥
ಇತಿ ಪ್ರಪಂಚಂ ಚಾರ್ವಾಕೋ ವಂಚಯತ್ಯಲ್ಪಚೇತನಃ ।
ಕೇಚಿಚ್ಛ್ವಸಿಮಿ ಜೀವಾಮಿ ಕ್ಷುಧಿತೋಸ್ಮಿ ಪಿಪಾಸಿತಃ ॥ 6 ॥
ಇತ್ಯಾದಿಪ್ರತ್ಯಯಬಲಾತ್ಪ್ತಾಣಮಾತ್ಮೇತಿ ಮನ್ವತೇ ।
ಕೇಚಿಚ್ಛೃಣೋಮಿ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಜಿಘ್ರಾಮ್ಯಾ ಸ್ವಾದಯಾಮ್ಯಹಂ ॥ 7 ॥
ಇತೀಂದ್ರಿಯಾಣಾಮಾತ್ಮತ್ವಂ ಪ್ರತಿಯಂತಿ ತತೋಧಿಕಂ ।
ಜಾನಾಮಿಪ್ರತ್ಯಯಬಲಾದ್ಬುದ್ಧಿರಿತ್ಯಪರೇ ಜಗುಃ ॥ 8 ॥
ಮಾಯಾವ್ಯಾಮೂಢಚಿತ್ತಾನಾಂ ತೇಷಾಂ ದೂಷಣಮುಚ್ಯತೇ ।
ದೇಹಾದೀನಾಂ ಜಡಾರ್ಥಾನಾಂ ಪಾಷಾಣವದನಾತ್ಮನಾಂ ॥ 9 ॥
ಕಥಂ ಭವೇದಹಂಭಾವಃ ಸಮಾವೇಶಂ ವಿನೇಶಿತುಃ ।
ದೇಹಸ್ತಾವದಯಂ ನಾತ್ಮಾ ದೃಶ್ಯತ್ವಾಚ್ಚ ಜಡತ್ವತಃ ॥ 10 ॥
ರೂಪಾದಿಮತ್ತ್ವಾತ್ಸಾಂಶತ್ವಾದ್ಭೌತಿಕತ್ವಾಚ್ಚ ಕುಂಭವತ್ ॥
ಮೂರ್ಚ್ಛಾಸುಷುಪ್ತಿಮರಣೇಶ್ವಪಿ ದೇಹಃ ಪ್ರತೀಯತೇ ॥ 11 ॥
ದೇಹಾದಿವ್ಯತಿರಿಕ್ತತ್ವಾತ್ತದಾಽಽತ್ಮಾ ನ ಪ್ರಕಾಶತೇ ।
ಯಥಾ ಜಗತ್ಪ್ರವೃತ್ತೀನಾಮಾದಿಕಾರಣಮಂಶುಮಾನ್ ॥ 12 ॥
ಪುಮಾಂಸ್ತಥೈವ ದೇಹಾದಿಪ್ರವೃತ್ತೌ ಕಾರಣಂ ಪರಂ ।
ಮಮ ದೇಹೋಯಮಿತ್ಯೇವಂ ಸ್ತ್ರೀಬಾಲಾಂಧಾಶ್ಚ ಮನ್ವತೇ ॥ 13 ॥
ದೇಹೋಹಮಿತಿ ನಾವೈತಿ ಕದಾಚಿದಪಿ ಕಶ್ಚನ ।
ಇಂದ್ರಿಯಾಣ್ಯಪಿ ನಾತ್ಮಾನಃ ಕರಣತ್ವಾತ್ಪ್ರದೀಪವತ್ ॥ 14 ॥
ವೀಣಾದಿವಾದ್ಯವಚ್ಛ್ರೋತ್ರಂ ಶಬ್ದಗ್ರಹಣಸಾಧನಂ ।
ಚಕ್ಷುಸ್ತೇಜಸ್ತ್ರಿತಯವದ್ರೂಪಗ್ರಹಣಸಾಧನಂ ॥ 15 ॥
ಗಂಧಸ್ಯ ಗ್ರಾಹಕಂ ಘ್ರಾಣಂ ಪುಷ್ಪಸಂಪುಟಕಾದಿವತ್ ।
ರಸಸ್ಯ ಗ್ರಾಹಿಕಾ ಜಿಹ್ವಾ ದಧಿಕ್ಷೌದ್ರಘೃತಾದಿವತ್ ॥ 16 ॥
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ನ ಮೇ ಸಂತಿ ಮೂಕೋಂಧೋ ಬಧಿರೋಸ್ಮ್ಯಹಂ ।
ಇತ್ಯಾಹುರಿಂದ್ರಿಯೈರ್ಹೀನಾ ಜನಾಃ ಕಿಂ ತೇ ನಿರಾತ್ಮಕಾಃ ॥ 17 ॥
ಪ್ರಾಣೋಪ್ಯಾತ್ಮಾ ನ ಭವತಿ ಜ್ಞಾನಾಭಾವಾತ್ಸುಷುಪ್ತಿಷು ।
ಜಾಗ್ರತ್ಸ್ವಪ್ನೋಪಭೋಗೋತ್ಥಶ್ರಮವಿಚ್ಛಿತ್ತಿಹೇತವೇ ॥ 18 ॥
ಸುಷುಪ್ತಿಂ ಪುರುಷೇ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಶರೀರಮಭಿರಕ್ಷಿತುಂ ।
ಶೇಷಕರ್ಮೋಭೋಗಾರ್ಥಂ ಪ್ರಾಣಶ್ಚರತಿ ಕೇವಲಂ ॥ 19 ॥
ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ತತ್ರಾಚೈತನ್ಯಂ ಕರಣೋಪರಮೇ ಯದಿ ।
ಪ್ರಾಣೇ ವ್ಯಾಪ್ರಿಯಮಾಣೇ ತು ಕರಣೋಪರಮಃ ಕಥಂ ॥ 20 ॥
ಸಮ್ರಾಜಿ ಹಿ ರಣೋದ್ಯುಕ್ತೇ ವಿರಮಂತಿ ನ ಸೈನಿಕಾಃ ।
ತಸ್ಮಾನ್ನ ಕರಣಸ್ವಾಮೀ ಪ್ರಾಣೋ ಭವಿತುಮರ್ಹತಿ ॥ 21 ॥
ಮನಸಃ ಪ್ರೇರಕೇ ಪುಂಸಿ ವಿರತೇ ವಿರಮಂತ್ಯತಃ ।
ಕರಣಾನಿ ಸಮಸ್ತಾನಿ ತೇಷಾಂ ಸ್ವಾಮೀ ತತಃ ಪುಮಾನ್ ॥ 22 ॥
ಬುದ್ಧಿಸ್ತು ಕ್ಷಣಿಕಾ ವೇದ್ಯಾ ಗಮಾಗಮಸಮನ್ವಿತಾ ।
ಆತ್ಮನಃ ಪ್ರತಿಬಿಂಬೇನ ಭಾಸಿತಾ ಭಾಸಯೇಜ್ಜಗತ್ ॥ 23 ॥
ಆತ್ಮನ್ಯುತ್ಪದ್ಯತೇ ಬುದ್ಧಿರಾತ್ಮನ್ಯೇವ ಪ್ರಲೀಯತೇ ।
ಪ್ರಾಗೂರ್ಧ್ವಂ ಚಾಸತೀ ಬುದ್ಧಿಃ ಸ್ವಯಮೇವ ನ ಸಿಧ್ಯತಿ ॥ 24 ॥
ಜ್ಞಾನಾಚ್ಚೇತ್ಪೂರ್ವಪೂರ್ವಸ್ಮಾದುತ್ತರೋತ್ತರಸಂಭವಃ ।
ಯುಗಪದ್ಬಹುಬುದ್ಧಿತ್ವಂ ಪ್ರಸಜ್ಯೇತ ಕ್ಷಣೇ ಕ್ಷಣೇ ॥ 25 ॥
ಬುದ್ಧ್ಯಂತರಂ ನ ಜನಯೇನ್ನಾಶೋತ್ತ್ರಮಸತ್ತ್ವತಃ ।
ಏಷಾಂ ಸಂಘಾತ ಆತ್ಮಾ ಚೇದೇಕದೇಶೇ ಪೃಥಕ್ಕೃತೇ ॥ 26 ॥
ನ ಚೈತನ್ಯಂ ಪ್ರಸಜ್ಯೇತ ಸಂಘಾತಾಭಾವತಸ್ತದಾ ।
ಭಿನ್ನದೃಗ್ಗತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯೇ ಬಹುಚೇತನಪುಂಜಿತಂ ॥ 27 ॥
ಸದ್ಯೋ ಭಿನ್ನಂ ಭವೇದೇತನ್ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಂ ವಾ ಭವಿಷ್ಯತಿ ।
ದೇಹಸ್ಯಾಂತರ್ಗತೋಪ್ಯಾತ್ಮಾ ವ್ಯಾಪ್ತ ಏವೇತಿ ಬುಧ್ಯತೇ ॥ 28 ॥
ಅಣುಪ್ರಮಾಣಶ್ಚೇದೇಷ ವ್ಯಾಪ್ನುಯಾನ್ನಾಖಿಲಂ ವಪುಃ ।
ದೇಹಪ್ರಮಾಣಶ್ಚೇನ್ನ ಸ್ಯಾದ್ಬಾಲಸ್ಯ ಸ್ಥವಿರಾದಿತಾ ॥ 29 ॥
ದೇಹವತ್ಪರಿಣಾಮೀ ಚೇತ್ತದ್ವದೇವ ವಿನಂಕ್ಷ್ಯತಿ ।
ಕರ್ಮಣಾಂ ಪರಿಣಾಮೇನ ಕ್ರಿಮಿಹಸ್ತ್ಯಾದಿಮೂರ್ತಿಷು ॥ 30 ॥
ವ್ಯಾಪ್ತತ್ವಾತ್ಪ್ರವಿಶತ್ಯಾತ್ಮಾ ಘಟಾದಿಷ್ವಂತರಿಕ್ಷವತ್ ।
ಪರಮಾಣುಪ್ರಮಾಣೇಽಪಿ ಮನಸಿ ಪ್ರತಿಭಾಸತೇ ॥ 31 ॥
ಸ್ವಪ್ನೇ ಚರಾಚರಂ ವಿಶ್ವಮಾತ್ಮನ್ಯೇವ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ ।
ದೇಹಾದಿಷ್ವಹಮಿತ್ಯೇವಂ ಭ್ರಮಃ ಸಂಸಾರಹೇತುಕಃ ॥ 32 ॥
ಅಂತಃ ಪ್ರವಿಷ್ಟಃ ಶಾಸ್ತೇತಿ ಮೋಕ್ಷಾಯೋಪಾದಿಶಚ್ಛ್ರುತಿಃ ।
ಏವಮೇಷಾ ಮಹಾಮಾಯಾ ವಾದಿನಾಮಪಿ ಮೋಹಿನೀ ॥ 33 ॥
ಯಸ್ಮಾತ್ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕೃತೇ ಸದ್ಯೋ ಲೀಯತೇ ಚ ಸದಾಶಿವೇ ।
ದೇಹೇಂದ್ರಿಯಾಸುಹೀನಾಯ ಮಾನದೂರಸ್ವರೂಪಿಣೇ ।
ಜ್ಞಾನಾನಂದಸ್ವರೂಪಾಯ ದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ನಮಃ ॥ 34 ॥
ಇತಿ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿಸ್ತೋತ್ರಾರ್ಥ ಪ್ರತಿಪಾದಕೇ ।
ಪ್ರಬಂಧೇ ಮಾನಸೋಲ್ಲಾಸೇ ಪಂಚಮೋಲ್ಲಾಸಸಂಗ್ರಹಃ ॥ 35 ॥
ರಾಹುಗ್ರಸ್ತದಿವಾಕರೇಂದುಸದೃಶೋ ಮಾಯಾಸಮಾಚ್ಛಾದನಾತ್
ಸನ್ಮಾತ್ರಃ ಕರಣೋಪಸಂಹರಣತೋ ಯೋಽಭೂತ್ಸುಷುಪ್ತಃ ಪುಮಾನ್ ।
ಪ್ರಾಗಸ್ವಾಪ್ಸಮಿತಿ ಪ್ರಬೋಧಸಮಯೇ ಯಃ ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾಯತೇ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 6 ॥
ಸ್ವಪ್ನೇ ವಿಶ್ವಂ ಯಥಾಽನ್ತಸ್ಥಂ ಜಾಗ್ರತ್ಯಪಿ ತಥೇತಿ ಚೇತ್ ।
ಸುಷುಪ್ತೌ ಕಸ್ಯ ಕಿಂ ಭಾತಿ ಕಃ ಸ್ಥಾಯೀ ತತ್ರ ಚೇತನಃ ॥ 1 ॥
ಸರ್ವಂ ಚ ಕ್ಷಣಿಕಂ ಶೂನ್ಯಂ ಸರ್ವಮೇವ ಸ್ವಲಕ್ಷಣಂ ।
ಸಂಘಾತಃ ಪರಮಾಣೂನಾಂ ಮಹ್ಯಂಬ್ವಗ್ನಿಸಮೀರಣಾಃ ॥ 2 ॥
ಮನುಷ್ಯಾದಿಶರೀರಾಣಿ ಸ್ಕಂಧಪಂಚಕಸಂಹತಿಃ ।
ಸ್ಕಂಧಾಶ್ಚ ರೂಪವಿಜ್ಞಾನಸಂಜ್ಞಾಸಂಕಾರವೇದನಾಃ ॥ 3 ॥
ರೂಪ್ಯಂತ ಇತಿ ರೂಪಾಣಿ ವಿಷಯಾಶ್ಚೇಂದ್ರಿಯಾಣ್ಯಪಿ ।
ವಿಷಯೇಂದ್ರಿಯಯೋರ್ಜ್ಞಾನಂ ವಿಜ್ಞಾನಸ್ಕಂಧ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 4 ॥
ಸಂಜ್ಞಾಗುಣಕ್ರಿಯಾಜಾತಿವಿಶಿಷ್ಟಪ್ರತ್ಯಯಾತ್ಮಿಕಾ ।
ಪಂಚಧಾ ಕಲ್ಪನಾ ಪ್ರೋಕ್ತಾ ಸಂಜ್ಞಾಸ್ಕಂಧಸ್ಯ ಸೌಗತೈಃ ॥ 5 ॥
ಗವಾಂ ಗೌರಿತಿ ಸಂಜ್ಞೋಕ್ತಾ ಜಾತಿರ್ಗೋತ್ವಂ ತು ಗೋಗತಂ ।
ಗುಣಾಃ ಶುಕ್ಲಾದಯಸ್ತಸ್ಯ ಗಚ್ಛತ್ಯಾದ್ಯಾಸ್ತಥಾ ॥ 6 ॥
ಶೃಂಗೀ ಚತುಷ್ಪಾಲ್ಲಾಂಗೂಲೀ ವಿಶಿಷ್ಟಪ್ರತ್ಯಯೋ ಹ್ಯಸೌ ।
ಏವಂ ಪಂಚವಿಧಾ ಕ್ಲೃಪ್ತಃ ಸಂಜ್ಞಾಸ್ಕಂಧ ಇತೀರ್ಯತೇ ॥ 7 ॥
ರಾಗಾದ್ಯಾಃ ಪುಣ್ಯಪಾಪೇ ಚ ಸಂಸ್ಕಾರಸ್ಕಂಧ ಉಚ್ಯತೇ ।
ಸುಖಂ ದುಃಖಂ ಚ ಮೋಕ್ಷಶ್ಚ ಸ್ಕಂಧಃ ಸ್ಯಾದ್ವೇದನಾಹ್ವಯಃ ॥ 8 ॥
ಪಂಚಭ್ಯ ಏವ ಸ್ಕಂಧೇಭ್ಯೋ ನಾನ್ಯ ಆತ್ಮಾಸ್ತಿ ಕಶ್ಚನ ।
ನ ಕಶ್ಚದೀಶ್ವರಃ ಕರ್ತಾ ಸ್ವಗತಾತಿಶಯಂ ಜಗತ್ ॥ 9 ॥
ಸ್ಕಂಧೇಭ್ಯಃ ಪರಮಾಣುಭ್ಯಃ ಕ್ಷಣಿಕೇಭ್ಯೋಽಭಿಜಾಯತೇ ।
ಪೂರ್ವಪೂರ್ವಕ್ಷಣಾದೇವ ಕ್ಷಣಃ ಸ್ಯಾದುತ್ತರೋತ್ತರಃ ॥ 10 ॥
ಪೂರ್ವಸ್ಮಾದೇವ ಹಿ ಜ್ಞಾನಾಜ್ಜಾಯತೇ ಜ್ಞಾನಮುತ್ತರಂ ।
ಸ ಏವಾಯಮಿತಿ ಜ್ಞಾನಂ ಸೇಯಂ ಜ್ವಾಲೇವ ವಿಭ್ರಮಃ ॥ 11 ॥
ಅಸ್ತಿ ಭಾತೀತಿಧೀಭ್ರಾಂತೈರಾತ್ಮಾನಾತ್ಮಸು ಕಲ್ಪ್ಯತೇ ।
ಹಾನೋಪಾದಾನರಾಹಿತ್ಯಾದಾಕಾಶಃ ಕಿಂ ಪ್ರಕಾಶತೇ ॥ 12 ॥
ಇತ್ಯೇವಂ ಬೌದ್ಧಸಿದ್ಧಾಂತೀ ಭಾಷಮಾಣೋ ನಿಷಿದ್ಧ್ಯತೇ ।
ಶೂನ್ಯಂ ಚೇಜ್ಜಗತೋ ಹೇತುಃ ಜಗದೇವ ನ ಸಿದ್ಧ್ಯತಿ ॥ 13 ॥
ಘಟಃ ಶೂನ್ಯಃ ಪಟಃ ಶೂನ್ಯಃ ಇತಿ ಕೈಃ ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯತೇ ।
ನೈವ ಭಾಸೇತ ಶೂನ್ಯಂ ಚೇಜ್ಜಗನ್ನರವಿಷಾಣವತ್ ॥ 14 ॥
ವಸ್ತ್ವರ್ಥೀ ಕಿಮುಪಾದದ್ಯಾದ್ಭಾರಾರ್ಥಃ ಕಿಂ ಪರಿತ್ಯಜೇತ್ ।
ಕೋ ವಿದಧ್ಯಾನ್ನಿಷಿದ್ಧ್ಯೇದ್ವಾ ಶೂನ್ಯತ್ವಾತ್ಸ್ವಸ್ಯ ಚಾತ್ಮನಃ ॥ 15 ॥
ಅವಸೀದೇನ್ನೀರಾಕೂತಂ ತಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವಮಿದಂ ಜಗತ್ ।
ಸ್ಕಂಧಾನಾಂ ಪರಮಾಣೂನಾಂ ನ ಸಂಘಾತಯಿತಾಸ್ತಿ ಚೇತ್ ॥ 16 ॥
ಸಂಘಾತೋ ನ ವಿನಾ ಹೇತುಂ ಜಡಾ ಘಟಪಟಾದಯಃ ।
ಮಹಾನುಭಾವೋ ಭೂಯಾಸಮಿತಿ ಭ್ರಾಂತಶ್ಚ ಮನ್ಯತೇ ॥ 17 ॥
ಆತ್ಮಾಪಲಾಪಕೋ ಬೌದ್ಧಃ ಕಿಮರ್ಥಂ ಚರತಿ ವ್ರತಂ ।
ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾ ಯದಿ ಭ್ರಾಂತಿಃ ಭೋಜನಾದಿ ಕಥಂ ಭವೇತ್ ॥ 18 ॥
ಇಷ್ಟಸಾಧನಮೇವೈತದನ್ನಂ ಗತದಿನಾನ್ನವತ್ ।
ಇತಿ ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಬಾಲೋಽಪಿ ಭೋಜನಾದೌ ಪ್ರವರ್ತತೇ ॥ 19 ॥
ಅವಕಾಶಪ್ರದಾತೃತ್ವಮಾಕಾಶಾರ್ಥಕ್ರಿಯಾ ಯಥಾ ।
ತಥೈವಾರ್ಥಕ್ರಿಯಾ ಪುಂಸಃ ಕರ್ತೃತ್ವಜ್ಞಾತೃತಾದಿಕಾ ॥ 20 ॥
ಸುಷುಪ್ತಿಸಮಯೇಪ್ಯಾತ್ಮಾ ಸತ್ಯಜ್ಞಾನಸುಖಾತ್ಮಕಃ ।
ಸುಖಮಸ್ವಾಪ್ಸಮಿತ್ಯೇವಂ ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾಯತೇ ಯತಃ ॥ 21 ॥
ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾಯತ ಇತಿ ಪ್ರಯೋಗಃ ಕರ್ಮಕರ್ತರಿ ।
ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಯಂಪ್ರಕಾಶಾತ್ವಾಜ್ಜಾನಾತ್ಯಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮನಾ ॥ 22 ॥
ಸುಷುಪ್ತೌ ಮಾಯಯಾ ಮೂಢಃ ಜಡೋಂಧ ಇತಿ ಲಕ್ಷ್ಯತೇ ।
ಅಪ್ರಕಾಶತಯಾ ಭಾತಿ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶತಯಾಪಿ ಚ ॥ 23 ॥
ಜಡಾತ್ಮನಿ ಚ ದೇಹಾದೌ ಸಾಕ್ಷಾದೀಶೋ ವಿವಿಚ್ಯತೇ ।
ಏಷೈವ ಮೋಹಿನೀ ನಾಮ ಮಾಯಾಶಕ್ತಿರ್ಮಹೇಶಿತುಃ ॥ 24 ॥
ಮೋಹಾಪೋಹಃ ಪ್ರಮಾತೄಣಾಂ ಮೋಕ್ಷ ಇತ್ಯಭಿಧೀಯತೇ ।
ಅವಸ್ಥಾತ್ರಯನಿರ್ಮುಕ್ತೋ ದೋಷದಿಭಿರನಾವಿಲಃ ॥ 25 ॥
ಇಷೀಕ ಇವ ಸನ್ಮಾತ್ರೋ ನ್ಯಗ್ರೋಧಕಣಿಕೋಪಮಃ ।
ಬಾಹ್ಯಾಬಾಹ್ಯದಳೋನ್ಮುಕ್ತಕದಳೀಕಂದಸನ್ನಿಭಃ ॥ 26 ॥
ನಿರಂಶೋ ನಿರ್ವಿಕಾರಶ್ಚ ನಿರಾಭಾಸೋ ನಿರಂಜನಃ ।
ಪುರುಷಃ ಕೇವಲಃ ಪೂರ್ಣಃ ಪ್ರೋಚ್ಯತೇ ಪರಮೇಶ್ವರಃ ॥ 27 ॥
ವಾಚೋ ಯತ್ರ ನಿವರ್ತಂತೇ ಮನೋ ಯತ್ರ ವಿಲೀಯತೇ ।
ಏಕೀಭವಂತಿ ಯತ್ರೈವ ಭೂತಾನಿ ಭುವನಾನಿ ಚ ॥ 28 ॥
ಸಮಸ್ತಾನಿ ಚ ತತ್ತ್ವಾನಿ ಸಮುದ್ರೇ ಸಿಂಧವೋ ಯಥಾ ।
ಕಃ ಶೋಕಸ್ತತ್ರ ಕೋ ಮೋಹ ಏಕತ್ವಮನುಪಶ್ಯತಃ ॥ 29 ॥
ವಾಚ್ಯವಾಚಕರೂಪತ್ವಾತ್ಸವಿಕಲ್ಪೋಪಿ ಸನ್ನಯಂ ।
ದೇಹಾದೀನಾಂ ವ್ಯಪೋಹೇನ ಸಂಭವೇನ್ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಕಂ ॥ 30 ॥
ಅಸನ್ನೇವ ಭವೇದ್ವಿದ್ವಾನಸದ್ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ವೇದ ಚೇತ್ ।
ಅಸ್ತಿ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಚೇದ್ವೇದ ಸಂತೇಮೇನಂ ತತೋ ವಿದುಃ ॥ 31 ॥
ಇತಿ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿಸ್ತೋತ್ರಾರ್ಥಪ್ರತಿಪಾದಕೇ ।
ಪ್ರಬಂಧೇ ಮಾನಸೋಲ್ಲಾಸೇ ಷಷ್ಠೋಲ್ಲಾಸಸ್ಯ ಸಂಗ್ರಹಃ ॥ 32 ॥
ಬಾಲ್ಯಾದಿಷ್ವಪಿ ಜಾಗ್ರದಾದಿಷು ತಥಾ ಸರ್ವಾಸ್ವವಸ್ಥಾಸ್ವಪಿ
ವ್ಯಾವೃತ್ತಾಸ್ವನುವರ್ತಮಾನಮಹಮಿತ್ಯಂತಃ ಸ್ಫುರಂತಂ ಸದಾ ।
ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಪ್ರಕಟೀಕರೋತಿ ಭಜತಾಂ ಯೋ ಮುದ್ರಯಾ ಭದ್ರಯಾ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 7 ॥
ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾಬಲಾದಾತ್ಮಾ ಸ್ಥಾಯೀ ನಿರ್ಧಾರ್ಯತೇ ಯದಿ ।
ಕಾ ನಾಮ ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞೈಷಾ ಕಿಂ ವಾ ತಸ್ಯಾಃ ಪ್ರಯೋಜನಂ ॥ 1 ॥
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾದಿಪ್ರಮಾಣೇಷು ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾ ನ ಪಠ್ಯತೇ ।
ಕಥಂ ತಸ್ಯಾಃ ಪ್ರಮಾಣತ್ವಮಿತಿ ಪೃಚ್ಛನ್ ಪ್ರಬೋಧ್ಯತೇ ॥ 2 ॥
ಭಾತಸ್ಯ ಕಸ್ಯ ಚಿತ್ಪೂರ್ವಂ ಭಾಸಮಾನಸ್ಯ ಸಾಂಪ್ರತಂ ।
ಸೋಽಯಮಿತ್ಯನುಸಂಧಾನಂ ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾನಮುಚ್ಯತೇ ॥ 3 ॥
ತದ್ದೇಶಕಾಲಾಕಾರಾದೀನವಧೂಯಾನುಷ್ಙ್ಗಿಕಾನ್ ।
ಯಥೈಕಂ ವಸ್ತ್ವನುಸ್ಯೂತಂ ಸೋಽಯಮಿತ್ಯಭಿಧೀಯತೇ ॥ 4 ॥
ಮಾಯಾನುಷ್ಙ್ಗಸಂಜಾತಕಿಂಚಿಜ್ಜ್ಞತ್ವಾದ್ಯಪೋಹನಾತ್ ।
ಸರ್ವಜ್ಞತ್ವಾದಿವಿಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾನಮಾತ್ಮನಃ ॥ 5 ॥
ಪೂರ್ವಜನ್ಮಾನುಭೂತಾರ್ಥಸ್ಮರಣಾನ್ಮೃಗಶಾಬಕಃ ।
ಜನನೀಸ್ತನ್ಯಪಾನಾಯ ಸ್ವಯಮೇವ ಪ್ರವರ್ತತೇ ॥ 6 ॥
ತಸ್ಮಾನ್ನಿಶ್ಚೀಯತೇ ಸ್ಥಾಯೀತ್ಯಾತ್ಮಾ ದೇಹಾಂತರೇಷ್ವಪಿ ।
ಸ್ಮೃತಿಂ ವಿನಾ ನ ಘಟತೇ ಸ್ತನ್ಯಪಾನಂ ಶಿಶೋರ್ಯತಃ ॥ 7 ॥
ಪೂರ್ವತ್ರಾನುಭವೇ ಕಾಲೇ ಸ್ಮೃತಿಕಾಲೇ ಪರತ್ರ ಸನ್ ।
ಆತ್ಮಾ ಸಂಸ್ಕಾರರೂಪೇಣ ಸ್ಮರತ್ಯರ್ಥಂ ಸ್ವನಿಷ್ಠಿತಂ ॥ 8 ॥
ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞೇತಿ ಭಾವಾನಾಂ ಸ್ಮೃತಿಶ್ಚೇದಭಿಧೀಯತೇ ।
ಆತ್ಮಸ್ಥೈರ್ಯೇ ಪ್ರಮಾಣತ್ವಂ ಸ್ಮೃತಿಶ್ಚ ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾತ್ಕಥಂ ॥ 9 ॥
ಸ್ಮೃತೌ ಪ್ರಕಾಶೋ ನಾರ್ಥಸ್ಯ ನ ಚಾಪ್ಯರ್ಥಸ್ಯ ನಿಶ್ಚಯಃ ।
ನ ಚಾಪ್ಯರ್ಥಾನುಭವಯೋರಂಗುಲ್ಯೋರಿವ ಸಂಭವೇತ್ ॥ 10 ॥
ನಾನುಭೂತಿವಿಶಿಷ್ಟಸ್ಯ ಪದಾರ್ಥಸ್ಯ ಚ ದಂಡಿವತ್ ।
ಸರ್ವತ್ರಾಪ್ಯೇವಮಿತ್ಯೇವಂ ಪ್ರಸಂಗಾದಿತಿ ಚೇಚ್ಛೃಣು ॥ 11 ॥
ಪ್ರಾಕ್ತನಾನುಭವೇ ನಷ್ಟೇ ತದವಷ್ಟಂಭಸಂಭವಾತ್ ।
ಸಂಸ್ಕಾರಸಂಜ್ಞಾತ್ಸಾಮಗ್ರ್ಯಾತ್ ಪೌರುಷಾಜ್ಜಾಯತೇ ಸ್ಮೃತಿಃ ॥ 12 ॥
ಆವೇದ್ಯಾನುಭವೇ ನಷ್ಟೇ ತದೀಯಂ ವಿಷಯಂ ಪ್ರತಿ ।
ಅನುಭಾವಕಮಾತ್ಮಾನಂ ಬೋಧಯತ್ಯನಪಾಯಿನಂ ॥ 13 ॥
ವಿಷಯೇ ಚ ಪ್ರಮುಷಿತೇ ನಷ್ಟೇ ವಾಽನುಭವೇ ಸತಿ ।
ಸ್ವವಿಶ್ರಾಂತಂ ಸ್ಮರತ್ಯರ್ಥಂ ದೇವೋಽಪ್ರಮುಷಿತಃ ಸದಾ ॥ 14 ॥
ಪ್ರಮೋಷಣಂ ಪ್ರಮಾತೄಣಾಂ ಮಾಯಯಾ ತಮಸಾ ಕೃತಂ ।
ಮಾಯಾವಿದ್ಯೇ ಪ್ರಭೋಃ ಶಕ್ತೀ ಭಾನೋಶ್ಛಾಯಾಪ್ರಭೋಪಮೇ ॥ 15 ॥
ಅರ್ಥಾನಾಚ್ಛದಯೇನ್ಮಾಯಾ ವಿದ್ಯಾ ವ್ಯಾಕ್ಷಿಪ್ಯ ದರ್ಶಯೇತ್ ।
ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞೈವ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಪ್ರಮಾಣಾನಾಂ ಚ ಸಾಧನಂ ॥ 16 ॥
ಈಶ್ವರೋನ್ಯೋಹಮಪ್ಯನ್ಯ ಇತಿ ವಿಚ್ಛೇದಕಾರಿಣೀಂ ।
ವ್ಯಾಕ್ಷಿಪ್ಯ ವಿದ್ಯಯಾ ಮಾಯಾಮೀಶ್ವರೋಹಮಿತಿ ಸ್ಮೃತಿಃ ॥ 17 ॥
ಈಷತ್ಪ್ರಕಾಶೋಭೂದೀಶೋ ಮಾಯಾಯವನಿಕಾವೃತಃ ।
ಸಮ್ಯಗಾವರಣಾಪಾಯೇ ಸಹಸ್ರಾಂಶುರಿವ ಸ್ಫುರೇತ್ ॥ 18 ॥
ನ ಕಾರಣಾನಾಂ ವ್ಯಾಪಾರಃ ಪ್ರಮಾಣಾನಾಂ ನ ವಾ ಪುನಃ ।
ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾಪನಂ ನಾಮ ಮೋಹಾಪಸರಣಂ ಪರಂ ॥ 19 ॥
ಯಾವಂತಿ ಸಂತಿ ಮಾನಾನಿ ವ್ಯವಹಾರಪ್ರವೃತ್ತಯೇ ।
ತೇಷಾಂ ಮೋಹಾಪಸರಣಾದ್ವ್ಯಪಾರೋನ್ಯೋ ನ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 20 ॥
ಜಡಾನೃತಪರಿಚ್ಛಿನ್ನದೇಹಧರ್ಮಾಶ್ಚಿದಾತ್ಮನಿ ।
ಸತ್ಯಜ್ಞಾನಸುಖಾತ್ಮತ್ವಂ ಮೋಹಾದ್ದೇಹೇಽಪಿ ಕಲ್ಪ್ಯತೇ ॥ 21 ॥
ಶುಕ್ತೌ ರಜತಮಿತ್ಯೇವಂ ಯಥಾ ವ್ಯಾಮುಹ್ಯತೇಽನ್ಯಥಾ ।
ಸಏವ ರ್ರೂಪ್ಯಂ ಚೇದ್ಭಾತಿ ವಿಲಯಸ್ತೇ ನ ಸಿಧ್ಯತಿ ॥ 22
ನಾತ್ಯಂತಾಸತ್ಪ್ರಕಾಶೇತ ನರಶೃಂಗಾದಿವತ್ಕ್ವಚಿತ್ ।
ಕಾಂತಾಕರಾದೌ ರಜತಮಿತಿ ಸ್ಯಾತ್ಸ್ಮರಣಂ ಭ್ರಮೇ ॥ 23 ॥
ತೇನೇದಂ ತುಲ್ಯಮಿತ್ಯೇವಂ ಸ್ಯಾತ್ಸಾದೃಶ್ಯಾದ್ಯದಿ ಭ್ರಮಃ ।
ಪೀತಃ ಶಂಖೋ ಗುಡಸ್ತಿಕ್ತ ಇತ್ಯಾದೌ ನಾಸ್ತಿ ತುಲ್ಯತಾ ॥ 24 ॥
ತಾದಾತ್ಮ್ಯೇನ ಸ್ಫುರತಿ ಚೇದ್ರಜತತ್ವೇನ ಶುಕ್ತಿಕಾ ।
ವಿಭ್ರಮೋ ನಿರಧಿಷ್ಠಾನೋ ಬಾಧೋ ನಿರವಧಿರ್ಭವೇತ್ ॥ 25 ॥
ಬುದ್ಧಿಸ್ಥಿತಂ ಚೇದ್ರಜತಂ ಬಾಹ್ಯತ್ವೇನ ಪ್ರತೀಯತೇ ।
ಗುಂಜಾದೌ ಜ್ವಲನಾರೋಪೇ ದೇಹದಾಹಃ ಪ್ರಸಜ್ಯತೇ ॥ 26 ॥
ಯುಕ್ತಿಹೀನಪ್ರಕಾಶತ್ವಾದ್ ಭ್ರಾಂತೇರ್ನ ಹ್ಯಸ್ತಿ ಲಕ್ಷಣಂ ।
ಯದಿ ಸ್ಯಾಲ್ಲಕ್ಷಣಂ ಕಿಂಚಿದ್ ಭ್ರಾಂತಿರೇವ ನ ಸಿಧ್ಯತಿ ॥ 27 ॥
ಜಲಚಂದ್ರವದೇಕಸ್ಮಿನ್ನಿರ್ಭಯೇ ರಜ್ಜುಸರ್ಪವತ್ ।
ಪ್ರತೀಯತೇ ಯಥಾ ಸ್ವರ್ಣೇ ಕಾರಣೇ ಕಟಕಾದಿವತ್ ॥ 28 ॥
ಉಪಾತ್ತೇ ರೂಪ್ಯವಚ್ಛುಕ್ತೌ ವ್ಯಾಪ್ತೇ ಯಕ್ಷಪುರೀವ ಖೇ ।
ರಶ್ಮ್ಯಂಬುವತ್ಸ್ಫುರದ್ರೂಪೇ ಸ್ಥಾಣೌ ಚೋರವದಕ್ರಿಯೇ ॥ 29 ॥
ಅಸತ್ಕಲ್ಪಮಿದಂ ವಿಶ್ವಮಾತ್ಮನ್ಯಾರೋಪ್ಯತೇ ಭ್ರಮಾತ್ ।
ಸ್ವಯಂಪ್ರಕಾಶಂ ಸದ್ರೂಪಂ ಭ್ರಾಂತಿಬಾಧವಿವರ್ಜಿತಂ ॥ 30 ॥
ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾಯತೇ ವಸ್ತು ಪ್ರಾಗ್ವನ್ಮೋಹೇ ವ್ಯಪೋಹಿತೇ ।
ದೇಹಾದ್ಯುಪಾಧೌ ನಿರ್ಧೂತೇ ಸ್ಯಾದಾತ್ಮೈವ ಮಹೇಶ್ವರಃ ॥ 31 ॥
ಸ್ಮೃತಿಃ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮೈತಿಹ್ಯಮಿತ್ಯಾದೀನ್ಯಪರಾಣ್ಯಪಿ ।
ಪ್ರಮಾಣಾನ್ಯಾಪ್ತವಾಗಾಹ ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾಪ್ರಸಿದ್ಧಯೇ ॥ 32 ॥
ಇತಿ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿಸ್ತೋತ್ರಾರ್ಥಪ್ರತಿಪಾದಕೇ ।
ಪ್ರಬಂಧೇ ಮಾನಸೋಲ್ಲಾಸೇ ಸಪ್ತಮೋಲ್ಲಾಸಸಂಗ್ರಹಃ ॥ 33 ॥
ವಿಶ್ವಂ ಪಶ್ಯತಿ ಕಾರ್ಯಕಾರಣತಯಾ ಸ್ವಸ್ವಾಮಿಸಂಬಂಧತಃ
ಶಿಷ್ಯಾಚಾರ್ಯತಯಾ ತಥೈವ ಪಿತೃಪುತ್ರಾದ್ಯಾತ್ಮನಾ ಭೇದತಃ ।
ಸ್ವಪ್ನೇ ಜಾಗ್ರತಿ ವಾ ಏಷ ಪುರುಷೋ ಮಾಯಾಪರಿಭ್ರಾಮಿತಃ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 8 ॥
ಪ್ರಕಾಶವ್ಯತಿರೇಕೇಣ ಪದಾರ್ಥಃ ಕೋಽಪಿ ನಾಸ್ತಿ ಚೇತ್ ।
ಪರಮಾರ್ಥೋಪದೇಶಾಂತೋ ವ್ಯವಹಾರಃ ಕಥಂ ಭವೇತ್ ॥ 1 ॥
ಕಸ್ಯ ಬಂಧಶ್ಚ ಮೋಕ್ಷಶ್ಚ ಬಧ್ಯತೇ ಕೇನ ಹೇತುನಾ ।
ಮಾಯಯಾ ಲಕ್ಷಣಂ ಕಿಂ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯೇವಂ ಪರಿಪೃಚ್ಛತಃ ॥ 2 ॥
ಪ್ರಶನಃ ಸ್ಯಾದುತ್ತರಂ ವಕ್ತುಂ ಪ್ರತಿಪತ್ತುಂ ಸುಖೇನ ಚ ।
ಉಕ್ತೋರ್ಥಃ ಸಪ್ತಭಿಃ ಶ್ಲೋಕೈಃ ಪುನಃ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ಯ ಕಥ್ಯತೇ ॥ 3 ॥
ಪೌನರುಕ್ತ್ಯಂ ನ ದೋಷೋಽತ್ರ ಶಬ್ದೇನಾರ್ಥೇನ ವಾ ಭವೇತ್ ।
ಅಭ್ಯಾಸೇನ ಗರೀಯಸ್ತ್ವಮರ್ಥಸ್ಯ ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯತೇ ॥ 4 ॥
ಸ್ವಯಂಪ್ರಕಾಶೇ ಸದ್ರೂಪೇಽಪ್ಯೇಕಸ್ಮಿನ್ಪರಮೇಶ್ವರೇ ।
ಕಾರ್ಯಕಾರಣಸಂಬಂಧಾದ್ಯನೇಕವಿಧಕಲ್ಪನಾ ॥ 5 ॥
ರಾಹೋಃ ಶಿರಃ ಸುಷಿಃ ಖಸ್ಯ ಮಮಾತ್ಮಾ ಪ್ರತಿಮಾವಪುಃ ।
ಇತ್ಯಾದಿಕಲ್ಪನಾ ತುಲ್ಯಾ ನ ಪೃಥಗ್ವಸ್ತುಗೋಚರಾ ॥ 6 ॥
ಉಪಾಸ್ಯೋಪಾಸಕತ್ವೇನ ಗುರುಶಿಷ್ಯಕ್ರಮೇಣ ಚ ।
ಸ್ವಾಮಿಭೃತಾದಿರೂಪೇಣ ಕ್ರೀಡತಿ ಸ್ವೇಚ್ಛಯೇಶ್ವರಃ ॥ 7 ॥
ಪಿತರಂ ಪ್ರತಿ ಪುತ್ರೋ ಯಃ ಪುತ್ರಂ ಪ್ರತಿ ಪಿತೈವ ಸಃ ।
ಏಕ ಏವ ಹಿ ನಾನೇವ ಕಲ್ಪ್ಯತೇ ಶಬ್ದಮಾತ್ರತಃ ॥ 8 ॥
ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಕಾಶ ಏವಾಸ್ತಿ ಪರಮಾರ್ಥನಿರೂಪಣೇ ।
ಭೇದಪ್ರತೀತಿರ್ಮಿಥ್ಯೈವ ಮಾಯಯಾಽಽತ್ಮನಿ ಕಲ್ಪಿತಾ ॥ 9 ॥
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಂ ನಾಮ ಬಾಧ್ಯತ್ವಂ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನೋದಯೇ ಸತಿ ।
ಶಿಷ್ಯಾಚಾರ್ಯೋಪದೇಶಾದಿ ಸ್ವಪ್ನವತ್ಪ್ರತಿಭಾಸತೇ ॥ 10 ॥
ಮಿಥ್ಯಾಭೂತೋಽಪಿ ವೇದಾಂತಃ ಸತ್ಯಮರ್ಥಂ ಪ್ರಬೋಧಯೇತ್ ।
ದೇವತಾಪ್ರತಿಮಾವಚ್ಚ ಚಿತ್ರವತ್ಪ್ರತಿಬಿಂಬವತ್ ॥ 11 ॥
ಸರ್ವೋಽಪಿ ವ್ಯವಹಾರೋಽಯಂ ಮಾಯಯಾ ಪರಿಜೃಂಭಣಂ ।
ಸುಷುಪ್ತಿಸದೃಶೀ ಮಾಯಾ ಸ್ವಪ್ರಬೋಧೇನ ಬಾಧ್ಯತೇ ॥ 12 ॥
ಯುಕ್ತಿಹೀನಪ್ರಕಾಶಸ್ಯ ಸಂಜ್ಞಾ ಮಾಯೇತಿ ಕಥ್ಯತೇ ।
ನಾಸತೀ ದೃಶ್ಯಮಾನಾ ಸಾ ಬಾಧ್ಯಮಾನಾ ನ ವಾ ಸತೀ ॥ 13 ॥
ನ ಪ್ರಕಾಶಾದಿಯಂ ಭಿನ್ನಾ ಛಾಯೇವಾರ್ಕಸ್ಯ ತಾಮಸೀ ।
ನ ಚಾಭಿನ್ನಾ ಜಡತ್ವೇನ ವಿರೋಧಾನ್ನೋಭಯಾತ್ಮಿಕಾ ॥ 14 ॥
ಸ್ವಹೇತ್ವವಯವಾಭಾವಾನ್ನೇಯಂ ಸಾವಯವೋಚ್ಯತೇ ।
ನ ಚಾವಯವಹೀನಾ ಸಾ ಕಾರ್ಯೇಷ್ವವಯವಾನ್ವಿತಾ ॥ 15 ॥
ಅವಿಚಾರಿತಸಿದ್ಧೇಯಂ ಮಾಯಾವೇಶ್ಯಾವಿಲಾಸಿನೀ ।
ಪುರುಷಂ ವಂಚಯತ್ಯೇವ ಮಿಥ್ಯಾಭೂತೈಃ ಸ್ವವಿಭ್ರಮೈಃ ॥ 16 ॥
ನ ತಸ್ಯಾ ಮೂಲವಿಚ್ಛೇದಮಭಿವಾಂಛತಿ ಕೇಚನ ।
ತೇಷಾಂ ಪಕ್ಷೇ ಕಥಂ ಮೋಕ್ಷೋ ಮನಸಃ ಸಂಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 17 ॥
ತಿಸ್ರೋಪ್ಯವಸ್ಥಾ ಮನಸೋ ಜಾಗ್ರತ್ಸ್ವಪ್ನಸುಷುಪ್ತಯಃ ।
ಚಕ್ರವತ್ಪರಿವರ್ತಂತೇ ಭೇದಭ್ರಾಂತ್ಯೇಕಹೇತವಃ ॥ 18 ॥
ತಾಭಿಃ ಕರೋತಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಪುನಸ್ತೈರ್ಬಧ್ಯತೇ ಮನಃ ।
ಮನಸಃ ಕೇವಲಃ ಸಾಕ್ಷೀ ಭಾನುವತ್ಪುರುಷಃ ಪರಃ ॥ 19 ॥
ಯಥಾ ಪ್ರಾಣಿಕೃತೈರರ್ಕಃ ಕರ್ಮಭಿರ್ನೈವ ಬಧ್ಯತೇ ।
ತಥಾ ಮನಃಕೃತೈರಾತ್ಮಾ ಸಾಕ್ಷಿತ್ವಾನ್ನೈವ ಬಧ್ಯತೇ ॥ 20 ॥
ಆತ್ಮಾ ಕರೋತಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಬಧ್ಯತೇ ಮುಚ್ಯತೇ ಚ ತೈಃ ।
ಇತ್ಯೌಪಚಾರಿಕೀ ಕ್ಲೃಪ್ತಿರ್ಭ್ರಮಮಾತ್ರೈವ ಕೇವಲಂ ॥ 21 ॥
ಧೂಮಾಭ್ರಧೂಲೀನೀಹಾರೈರಸ್ಪೃಷ್ಟೋಽಪಿ ದಿವಾಕರಃ ।
ಯಥಾ ಛನ್ನ ಇವಾಭಾತಿ ತಥೈವಾತ್ಮಾಽಪಿ ಮಾಯಯಾ ॥ 22 ॥
ಯಥಾ ಲೀಲಾವಶಾತ್ಕಶ್ಚಿದ್ಭ್ರಾಮ್ಯಮಾಣಃ ಕುಮಾರಕಃ ।
ಭ್ರಮತ್ತತ್ಪಶ್ಯತಿ ಜಗತ್ ಶತಚಂದ್ರಂ ನಭಃಸ್ಥಲಂ ॥ 23 ॥
ತಥೈವ ಮಾಯಯಾ ಜೀವೋ ಭ್ರಾಮಿತೋ ವಾಸನಾವಶಾತ್ ।
ನಾನಾಕಾರಮಿದಂ ವಿಶ್ವಂ ಭ್ರಮಮಾಣಂ ಚ ಪಶ್ಯತಿ ॥ 24 ॥
ಸಂಸೃಜ್ಯ ಮನಸಾ ದೇವಃ ಸಂಸರನ್ನಿವ ಲಕ್ಷ್ಯತೇ ।
ಯಥಾಽರ್ಕೋ ಜಲಸಂಸರ್ಗಾಚ್ಚಲನ್ನಾನೇವ ಲಕ್ಷ್ಯತೇ ॥ 25 ॥
ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸವಶಾದ್ಯೇನ ಮನೋ ನಿರ್ವಿಷಯಂ ಕೃತಂ ।
ನಿವೃತ್ತಃ ಸ ಪುಮಾಂಸದ್ಯೋ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 26 ॥
ದ್ವಾ ಸುಪರ್ಣೌ ಚ ಸಯುಜಾಭವನ್ಮಾಯಯಾ ಶಿವಃ ।
ಅಜಾಮೇಕಾಂ ಜುಷನ್ನೇಕೋ ನಾನೇವಾಸೀದಿತಿ ಶ್ರುತಿಃ ॥ 27 ॥
ಇತಿ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿಸ್ತೋತ್ರಾರ್ಥಪ್ರತಿಪಾದಕೇ ।
ಪ್ರಬಂಧೇ ಮಾನಸೋಲ್ಲಾಸೇ ಅಷ್ಟಮೋಲ್ಲಾಸಸಂಗ್ರಹಃ ॥ 28 ॥
ಭೂರಂಭಾಂಸ್ಯನಲೋಽನಿಲೋಽಮ್ಬರಮಹರ್ನಾಥೋ ಹಿಮಾಂಶುಃ ಪುಮಾನ್
ಇತ್ಯಾಭಾತಿ ಚರಾಚರಾತ್ಮಕಮಿದಂ ಯಸ್ಯೈವ ಮೂರ್ತ್ಯಷ್ಟಕಂ ।
ನಾನ್ಯತ್ಕಿಂಚನ ವಿದ್ಯತೇ ವಿಮೃಶತಾಂ ಯಸ್ಮಾತ್ಪರಸ್ಮಾದ್ವಿಭೋಃ
ತಸ್ಮೈ ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಯೇ ನಮ ಇದಂ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಯೇ ॥ 9 ॥
ಕಥಮೇವಂವಿಧಾ ಮಾಯಾ ನಿವರ್ತೇತೇತಿ ಪೃಚ್ಛತಃ ।
ಈಶ್ವರೋಪಾಸನಾರೂಪಸ್ತದುಪಾಯಃ ಪ್ರಕೀರ್ತ್ಯತೇ ॥ 1 ॥
ಷಟ್ತ್ರಿಂಶತ್ತತ್ತ್ವರೂಪಾಸು ಪರಮೇಶ್ವರಮೂರ್ತಿಷು ।
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷೇಣೋಪಲಭ್ಯಂತೇ ಸರ್ವೈರಪ್ಯಷ್ಟಮೂರ್ತಯಃ ॥ 2 ॥
ಅಮೇಯಾಸು ಮನಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಮಾರೋಢುಂ ನಾರ್ಹತೀತ್ಯತಃ ।
ಮೂರ್ತ್ಯಷ್ಟಕಮಯೀಂ ಬ್ರೂತ ಗುರುಃ ಸರ್ವಾತ್ಮಭಾವನಾಂ ॥ 3 ॥
ವಿರಾಟ್ಛರೀರೇ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡೇ ಪ್ರಾಣಿನಾಮಪಿ ವಿಗ್ರಹೇ ।
ಷಟ್ತ್ರಿಂಶತ್ತತ್ತ್ವಸಂಘಾತಃ ಸರ್ವತ್ರಾಪ್ಯನುವರ್ತತೇ ॥ 4 ॥
ವ್ಯಾಪ್ತಿರ್ವ್ಯಷ್ಟಿಶರೀರೇಽಸ್ಮಿನ್ಮನಸೋ ವ್ಯಷ್ಟಿರೂಪಿಣಃ ।
ತಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವಾತ್ಮಕಮಿದಂ ಸ್ವಶರೀರಂ ವಿಚಿಂತಯೇತ್ ॥ 5 ॥
ವ್ಯಷ್ಟ್ಯುಪಾಸನಯಾ ಪುಂಸಃ ಸಮಷ್ಟಿವ್ಯಾಪ್ತಿಮಾಪ್ನುಯಾತ್ ।
ಉಪಸಂಕ್ರಾಮತೀತ್ಯೇವಂ ದಶಕೃತ್ವ ಉಪಾದಿಶತ್ ॥ 6 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಸ್ಯೋದರೇ ಲೋಕಾಃ ಸಪ್ತಭೂರಾದಯಃ ಸ್ಮೃತಾಃ ।
ಮೂಲಾದಿಬ್ರಹ್ಮರಂಧ್ರಾಂತೇಷ್ವಾಧಾರೇಷು ವಸಂತಿ ತೇ ॥ 7 ॥
ವೀಣಾದಂಡೋ ಮಹಾಮೇರುಸ್ಥೀನಿ ಕುಲಪರ್ವತಾಃ ।
ಗಂಗಾ ತು ಪಿಂಗಳಾ ನಾಡೀ ಯಮುನೇಡಾ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಾ ॥ 8 ॥
ಸರಸ್ವತೀ ಸುಷುಮ್ನೋಕ್ತಾ ನಾಡ್ಯೋನ್ಯಾಃ ಪುಣ್ಯನಿಮ್ನಗಾಃ ।
ದ್ವೀಪಾಃ ಸ್ಯುರ್ಧಾತವಃ ಸಪ್ತ ಸ್ವೇದಬಾಷ್ಪಾದಯೋಬ್ಧಯಃ ॥ 9 ॥
ಮೂಲೇ ತಿಷ್ಠತಿ ಕಾಲಾಗ್ನಿರಸ್ಥಿಮಧ್ಯೇ ಚ ಬಾಡಬಃ ।
ವೈದ್ಯುತೋಗ್ನಿಃ ಸುಷುಮ್ನಾಯಾಂ ಪಾರ್ಥಿವೋ ನಾಭಿಮಂಡಲೇ ॥ 10 ॥
ಹೃದಿ ತಿಷ್ಠತಿ ಸೂರ್ಯಾಗ್ನಿಃ ಕಪಾಲೇ ಚಂದ್ರಮಂಡಲಂ ।
ನಕ್ಷತ್ರಾಣ್ಯಪರಾಣ್ಯಾಹುರ್ನೇತ್ರಾದೀನೀಂದ್ರಿಯಾಣ್ಯಪಿ ॥ 11 ॥
ಧಾರ್ಯಂತೇ ವಾಯುಭಿರ್ಲೋಕಾಃ ಯಥಾ ಪ್ರವಹಣಾದಿಭಿಃ ।
ಪ್ರಾಣಾದಿಭಿರ್ದಶವಿಧೈರ್ಧಾರ್ಯತೇ ವಾಯುಭಿರ್ವಪುಃ ॥ 12 ॥
ಪ್ರಾಪ್ಯೇಡಾಪಿಂಗಳೇ ಪ್ರಾಣೋ ಮೂಲಾತ್ಸೂರ್ಯಸ್ವರೂಪತಃ ।
ನಾಸಿಕಾಭ್ಯಾಂ ಬಹಿರ್ಗತ್ವಾ ಲೀಯತೇ ದ್ವಿಷಡಂಗುಲೇ ॥ 13 ॥
ಅಷ್ಟಾಂಗುಳೇನ ಸೋಮಾತ್ಮಾ ನಾಡೀಭ್ಯಾಮಂತರಾವಿಶತ್ ।
ಮಲಮೂತ್ರಮರುಚ್ಛುಕ್ರಾಣ್ಯಪಾನೋ ವಿಸೃಜೇದ್ಬಹಿಃ ॥ 14 ॥
ಅಗ್ನೀಷೋಮಮಯೋ ಭೂತ್ವಾ ಸುಷುಮ್ನಾರಂಧ್ರಮಾಶ್ರಿತಃ ।
ಆಬ್ರಹ್ಮರಂಧ್ರಮುದ್ಗಚ್ಛನ್ನುದಾನೋ ವರ್ಧತೇ ಸ್ವಯಂ ॥ 15 ॥
ವ್ಯಾಪಯೇದ್ವಪುಷಿ ವ್ಯಾನೋ ಭುಕ್ತಾನ್ನರಸಮನ್ವಹಂ ।
ಸಂಧುಕ್ಷಣಂ ಸಮಾನಸ್ತು ಕಾಯಾಗ್ನೇಃ ಕುರುತೇ ಸದಾ ॥ 16 ॥
ನಾಗೋ ಹಿಕ್ಕಾಕರಃ ಕೂರ್ಮೋ ನಿಮೇಷೋನ್ಮೇಷಕಾರಕಃ ।
ಕ್ಷುತಂ ಕರೋತಿ ಕೃಕರೋ ದೇವದತ್ತೋ ವಿಜೃಂಭಣಂ ॥ 17 ॥
ಸ್ಥೌಲ್ಯಂ ಧನಂಜಯಃ ಕುರ್ಯಾನ್ಮೃತಂ ಚಾಪಿ ನ ಮುಂಚತಿ ।
ಆಕಾಶೋ ಬಹಿರಪ್ಯಂತರವಕಾಶಂ ಪ್ರಯಚ್ಛತಿ ॥ 18 ॥
ಚಂದ್ರಾರ್ಕೌ ಕಾಲನೇತಾರೌ ಪ್ರಾಣಾಪಾನೌ ಶರೀರಿಣಾಂ ।
ಸಾಕ್ಷೀ ಪುರುಷ ಇತ್ಯೇವಂ ಮೂರ್ತ್ಯಷ್ಟಕಮಿದಂ ವಪುಃ ॥ 19 ॥
ಸಮನಸ್ಕಮಿದಂ ಯೋಗೀ ಸೇವಮಾನ ಉಪಾಸನಂ ।
ಅಷ್ಟಾಂಗಯೋಗಯುಕ್ತಃ ಸನ್ನಮನಸ್ಕಂ ಸ ಗಚ್ಛತಿ । 20 ॥
ಮನಃ ಪ್ರಸಾದಃ ಸಂತೋಷೋ ಮೌನಮಿಂದ್ರಿಯನಿಗ್ರಹಃ ।
ದಯಾ ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯಮಾಸ್ತಿಕ್ಯಮಾರ್ಜವಂ ಮಾರ್ದವಂ ಕ್ಷಮಾ ॥ 21 ॥
ಭಾವಶುದ್ಧಿರಹಿಂಸಾ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ಸ್ಮೃತಿರ್ಧೃತಿಃ ।
ಇತ್ಯೇವಮಾದಯೋನ್ಯೇ ಚ ಮನಃ ಸಾಧ್ಯಾ ಯಮಾಃ ಸ್ಮೃತಾಃ ॥ 22 ॥
ಸ್ನಾನಂ ಶೌಚಂ ಕ್ರತುಃ ಸತ್ಯಂ ಜಪೋ ಹೋಮಶ್ಚ ತರ್ಪಣಂ ।
ತಪೋ ದಾನಂ ತಿತಿಕ್ಷಾ ಚ ನಮಸ್ಕಾರಃ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ ॥ 23 ॥
ವ್ರತೋಪವಾಸಾದ್ಯಾಶ್ಚಾನ್ಯೇ ಕಾಯಿಕಾ ನಿಯಮಾಃ ಸ್ಮೃತಾಃ ।
ಸ್ವಸ್ತಿಕಂ ಗೋಮುಖಂ ಪದ್ಯಂ ಹಂಸಾಖ್ಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಮಾಸನಂ ॥ 24 ॥
ನೃಸಿಂಹಂ ಗರುಡಂ ಕೂರ್ಮಂ ನಾಗಾಖ್ಯಂ ವೈಷ್ಣವಾಸನಂ ।
ವೀರಂ ಮಯೂರಂ ವಜ್ರಾಖ್ಯಂ ಸಿದ್ಧಾಖ್ಯಂ ರೌದ್ರಮಾಸನಂ ॥ 25 ॥
ಯೋನ್ಯಾಸನಂ ವಿದುಃ ಶಾಕ್ತಂ ಶೈವಂ ಪಶ್ಚಿಮತಾನಕಂ ।
ನಿರಾಲಂಬನಯೋಗಸ್ಯ ನಿರಾಲಂಬನಮಾಸನಂ ॥ 26 ॥
ನಿರಾಲಂಬತಯಾ ಧ್ಯಾನಂ ನಿರಾಲಂಬಃ ಸದಾಶಿವಃ ।
ರೇಚಕಃ ಪೂರಕಶ್ಚೈವ ಕುಂಭಕಃ ಪ್ರಾಣಸಂಯಮಃ ॥ 27 ॥
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಸಮಸ್ತಾನಾಂ ವಿಷಯೇಭ್ಯೋ ನಿವಾರಣಂ ।
ಪ್ರತ್ಯಾಹಾರ ಇತಿ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಪ್ರತ್ಯಾಹಾರಾರ್ಥವೇದಿಭಿಃ ॥ 28 ॥
ಆಧಾರೇ ಕ್ವಾಪಿ ಮನಸಃ ಸ್ಥಾಪನಂ ಧಾರಣೋಚ್ಯತೇ ।
ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣುಶಿವಾದೀನಾಂ ಚಿಂತಾ ಧ್ಯಾನಂ ಪ್ರಚಕ್ಷತೇ ॥ 29 ॥
ಧ್ಯಾನಾದಸ್ಪಂದನಂ ಬುದ್ಧೇಃ ಸಮಾಧಿರಭಿಧೀಯತೇ ।
ಅಮನಸ್ಕಸಮಾಧಿಸ್ತು ಸರ್ವಚಿಂತಾವಿವರ್ಜಿತಂ ॥ 30 ॥
ಚಿತ್ತೇ ನಿಶ್ಚಲತಾಂ ಯಾತೇ ಪ್ರಾಣೋ ಭವತಿ ನಿಶ್ಚಲಃ ।
ಚಿತ್ತಸ್ಯ ನಿಶ್ಚಲತ್ವಾಯ ಯೋಗಂ ಸಧ್ಯಾನಮಭ್ಯಸೇತ್ ॥ 31 ॥
ಆಕುಂಚನಮಪಾನಸ್ಯ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಚ ನಿರೋಧನಂ ।
ಲಂಬಿಕೋಪರಿ ಜಿಹ್ವಾಯಾಃ ಸ್ಥಾಪನಂ ಯೋಗಸಾಧನಂ ॥ 32 ॥
ಚಿತ್ತೇ ನಿಶ್ಚಲತಾಂ ಯಾತೇ ಪ್ರಾಣೇ ಮಧ್ಯಪಥಂ ಗತೇ ।
ಚಿಹ್ನಾನ್ಯೇತಾನಿ ಜಾಯಂತೇ ಪಂಚಭೂತಜಯಾತ್ಪೃಥಕ್ ॥ 33 ॥
ಮಲಮೂತ್ರಕಫಾಲ್ಪತ್ವಮಾರೋಗ್ಯಂ ಲಘುತಾ ತನೋಃ ।
ಸುಗಂಧಃ ಸ್ವರ್ಣ[ಸ್ವರ] ವರ್ಣತ್ವಂ ಪ್ರಥಮಂ ಯೋಗಲಕ್ಷಣಂ ॥ 34 ॥
ಕಂಟಕಾಗ್ರೇಷ್ವಸಂಗತ್ವಂ ಜಲಪಂಕೇಷ್ವಮಜ್ಜನಂ ।
ಕ್ಷುತ್ತೃಡಾದಿಸಹಿಷ್ಣುತ್ವಂ ದ್ವಿತೀಯಂ ಯೋಗಲಕ್ಷಣಂ ॥ 35 ॥
ಬಹ್ವನ್ನಪಾನಭೋಕ್ತೃತ್ವಮಾತಪಾಗ್ನಿಸಹಿಷ್ಣುತಾ ।
ದರ್ಶನಂ ಶ್ರವಣಂ ದೂರಾತ್ತೃತೀಯಂ ಯೋಗಲಕ್ಷಣಂ ॥ 36 ॥
ಮಂಡೂಕಪ್ಲವನಂ ಭೂಮೌ ಮರ್ಕಟಪ್ಲವನಂ ದ್ರುಮೇ ।
ಆಕಾಶಗಮನಂ ಚೇತಿ ಚತುರ್ಥಂ ಯೋಗಲಕ್ಷಣಂ ॥ 37 ॥
ಜ್ಞಾನಂ ತ್ರಿಕಾಲವಿಷಯಮೈಶ್ವರ್ಯಮಣಿಮಾದಿಕಂ ।
ಅನಂತಶಕ್ತಿಮತ್ವಂ ಚ ಪಂಚಮಂ ಯೋಗಲಕ್ಷಣಂ ॥ 38 ॥
ಪ್ರಾಣೇ ಸುಷುಮ್ನಾಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೇ ನಾದೋಂತಃ ಶ್ರೂಯತೇಷ್ಟಧಾ ।
ಘಂಟಾದುಂದುಭಿಶಂಖಾಬ್ಧಿವೀಣಾವೇಣ್ವಾದಿತಾಲವತ್ ॥ 39 ॥
ತನೂನಪಾತ್ತಟಿತ್ತಾರಾತಾರೇಶತಪನೋಪಮಂ ।
ಬ್ರಹ್ಮನಾಡೀಂ ಗತೇ ಪ್ರಾಣೇ ಬಿಂಬರೂಪಂ ಪ್ರಕಾಶತೇ ॥ 40 ॥
ಶ್ವಾಸಾಶ್ಚರಂತಿ ಯಾವಂತೋ ಮನುಷ್ಯಸ್ಯ ದಿನಂ ಪ್ರತಿ ।
ತಾವಂತಿ ಯೋಜನಾನ್ಯರ್ಕಃ ಶ್ವಾಸೇಶ್ವಾಸೇ ಪ್ರಧಾವತಿ ॥ 41 ॥
ಏಕವಿಂಶತಿಸಾಹಸ್ರಂ ಷಟ್ಛತಂ ಶ್ವಾಸಸಂಖ್ಯಯಾ ।
ಸೋಽಹಮಿತ್ಯುಚ್ಚರತ್ಯಾತ್ಮಾ ಮಂತ್ರಂ ಪ್ರತ್ಯಹಮಾಯುಷೇ ॥ 42 ॥
ಸಕಾರಂ ಚ ಹಕಾರಂ ಚ ಲೋಪಯಿತ್ವಾ ಪ್ರಯೋಜಯೇತ್ ।
ಸಂಧಿಂ ವೈ ಪೂರ್ವರೂಪಾಖ್ಯಂ ತತೋಽಸೌ ಪ್ರಣವೋ ಭವೇತ್ ॥ 43 ॥
ಅಕಾರಶ್ಚಾಪ್ಯುಕಾರಶ್ಚ ಮಕಾರೋ ಬಿಂದುನಾದಕೌ ।
ಪಂಚಾಕ್ಷರಾಣ್ಯಮೂನ್ಯಾಹುಃ ಪ್ರಣವಸ್ಥಾನಿ ಪಂಡಿತಾಃ ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಿಷ್ಣುಶ್ಚ ರುದ್ರಶ್ಚಾಪೀಶ್ವರಶ್ಚ ಸದಾಶಿವಃ ।
ತೇಷ್ವಕ್ಷರೇಷು ತಿಷ್ಠಂತಿ ಷಟ್ತ್ರಿಂಶತ್ತತ್ತ್ವಸಂಯುತಾಃ ॥ 45 ॥
ಗುರುಪ್ರಸಾದಾಲ್ಲಭತೇ ಯೋಗಮಷ್ಟಾಂಗಲಕ್ಷಣಂ ।
ಶಿವಪ್ರಸಾದಾಲ್ಲಭತೇ ಯೋಗಸಿದ್ಧಿಂ ಚ ಶಾಶ್ವತೀಂ ॥ 46 ॥
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದರೂಪಾಯ ಬಿಂದುನಾದಾಂತರಾತ್ಮನೇ ।
ಆದಿಮಧ್ಯಾಂತಶೂನ್ಯಾಯ ಗುರೂಣಾಂ ಗುರವೇ ನಮಃ ॥ 47 ॥
ಇತಿ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿಸ್ತೋತ್ರಾರ್ಥಪ್ರತಿಪಾದಕೇ ।
ಪ್ರಬಂಧೇ ಮಾನಸೋಲ್ಲಾಸೇ ನವಮೋಲ್ಲಾಸಸಂಗ್ರಹಃ ॥ 48 ॥
ಸರ್ವಾತ್ಮತ್ವಮಿತಿ ಸ್ಫುಟೀಕೃತಮಿದಂ ಯಸ್ಮಾದಮುಷ್ಮಿಂಸ್ತವೇ
ತೇನಾಸ್ಯ ಶ್ರವಣಾತ್ತದರ್ಥಮನನಾದ್ಧ್ಯಾನಾಚ್ಚ ಸಂಕೀರ್ತನಾತ್ ।
ಸರ್ವಾತ್ಮತ್ವಮಹಾವಿಭೂತಿಸಹಿತಂ ಸ್ಯಾದೀಶ್ವರತ್ವಂ ಸ್ವತಃ
ಸಿದ್ಧ್ಯೇತ್ತತ್ಪುನರಷ್ಟಧಾ ಪರಿಣತಂ ಚೈಶ್ವರ್ಯಮವ್ಯಾಹತಂ ॥ 10 ॥
ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಮಹಂಭಾವಂ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯಾನುಷಂಗಿಕಂ ।
ಪೂರ್ಣಾಹಂಭಾವಲಾಭೋಸ್ಯ ಸ್ತೋತ್ರಸ್ಯ ಫಲಮುಚ್ಯತೇ ॥ 1 ॥
ಪುತ್ರಪೌತ್ರಗೃಹಕ್ಷೇತ್ರಧನಧಾನ್ಯಸಮೃದ್ಧಯಃ ।
ಅರ್ವಾಚೀನಾಶ್ಚ ಸಿಧ್ಯಂತಿ ಸ್ವರ್ಗಪಾತಾಳಭೂಮಿಷು ॥ 2 ॥
ಪಾಕೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನಸ್ಯ ಶೀತಾದಿಪರಿಹಾರವತ್ ।
ಪ್ರಾಸಂಗಿಕಾಶ್ಚ ಸಿಧ್ಯಂತಿ ಸ್ತೋತ್ರೇಣಾನೇನ ಸರ್ವದಾ ॥ 3 ॥
ಐಶ್ವರ್ಯಮೀಶ್ವರತ್ವಂ ಹಿ ತಸ್ಯ ನಾಸ್ತಿ ಪೃಥಕ್ಸ್ಥಿತಿಃ ।
ಪುರುಷೇ ಧಾವಮಾನೇಽಪಿ ಛಾಯಾ ತಮನುಧಾವತಿ ॥ 4 ॥
ಅನಂತಶಕ್ತಿರೈಶ್ವರ್ಯಂ ನಿಷ್ಯಂದಾಶ್ಚಾಣಿಮಾದಯಃ ।
ಸ್ವಸ್ಯೇಶ್ವರತ್ವೇ ಸಂಸಿದ್ಧೇ ಸಿಧ್ಯಂತಿ ಸ್ವಯಮೇವ ಹಿ ॥ 5 ॥
ಯದೀಯೈಶ್ವರ್ಯವಿಪ್ರುಡ್ಭಿರ್ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣುಶಿವಾದಯಃ ।
ಐಶ್ವರ್ಯವಂತೋ ಶಾಸಂತೇ ಸ ಏವಾತ್ಮಾ ಸದಾಶಿವಃ ॥ 6 ॥
ಪುಷ್ಪಮಾನಯತಾ ಗಂಧೋ ವಿನೇಚ್ಛಾಮನುಭೂಯತೇ ।
ಪೂರ್ಣಾಹಂಭಾವಯುಕ್ತೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾ ವಿಭೂತಯಃ ॥ 7 ॥
ಅಣಿಮಾ ಮಹಿಮಾ ಚೈವ ಗರಿಮಾ ಲಘಿಮಾ ತಥಾ ।
ಪ್ರಾಪ್ತಿಃ ಪ್ರಾಕಾಮ್ಯಮೀಶಿತ್ವಂ ವಶಿತ್ವಂ ಚಾಷ್ಟಸಿದ್ಧಯಃ ॥ 8 ॥
ಅತ್ಯಂತಮಣುಷು ಪ್ರಾಣಿಷ್ವಾತ್ಮತ್ವೇನ ಪ್ರವೇಶನಂ ।
ಅಣಿಮಾಸಂಜ್ಞಮೈಶ್ವರ್ಯಂ ವ್ಯಾಪ್ತಸ್ಯ ಪರಮಾತ್ಮನಃ ॥ 9 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಾದಿಶಿವಾಂತಾಯಾಃ ಷಟ್ತ್ರಿಂಶತ್ತತ್ತ್ವಸಂಹತೇಃ ।
ಬಹಿಶ್ಚ ವ್ಯಾಪ್ಯವೃತ್ತಿತ್ವಮೈಶ್ವರ್ಯಂ ಮಹಿಮಾಹ್ವಯಂ ॥ 10 ॥
ಮಹಾಮೇರುಸಮಾಂಗಸ್ಯ ಸಮುದ್ಧರಣಕರ್ಮಣಿ ।
ಲಾಘವೇ ತೂಲತುಲ್ಯತ್ವಂ ಲಘಿಮಾನಂ ವಿದುರ್ಬುಧಾಃ ॥ 11 ॥
ಪರಮಾಣುಸಮಾಂಗಸ್ಯ ಸಮುದ್ಧರಣಕರ್ಮಣಿ ।
ಗುರವೇ ಮೇರುತುಲ್ಯತ್ವಂ ಗರಿಮಾಣಂ ವಿದುರ್ಬುಧಾಃ ॥ 12 ॥
ಪಾತಾಲವಾಸಿನಃ ಪುಂಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾವಲೋಕನಂ ।
ಪ್ರಾಪ್ತಿರ್ನಾಮ ಮಹೈಶ್ವರ್ಯಂ ಸುದುಷ್ಪ್ರಾಪಮಯೋಗಿನಾಂ ॥ 13 ॥
ಆಕಾಶಗಮನಾದೀನಾಮನ್ಯಾಸಂ ಸಿದ್ಧಿಸಂಪದಾಂ ।
ಸ್ವೇಚ್ಛಾಮಾತ್ರೇಣ ಸಂಸಿದ್ಧಿಃ ಪ್ರಾಕಾಮ್ಯಮಭಿಧೀಯತೇ ॥ 14 ॥
ಸ್ವಶರೀರಪ್ರಕಾಶೇನ ಸರ್ವಾರ್ಥಾನಾಂ ಪ್ರಕಾಶನಂ ।
ಪ್ರಾಕಾಶ್ಯಮಿದಮೈಶ್ವರ್ಯಮಿತಿ ಕೇಚಿತ್ಪ್ರಚಕ್ಷತೇ ॥ 15 ॥
ಸ್ವೇಚ್ಛಾಮಾತ್ರೇಣ ಲೋಕಾನಾಂ ಸೃಷ್ಟಿಸ್ಥಿತ್ಯಂತಕರ್ತೃತಾ ।
ಸೂರ್ಯಾದಿನಾಂ ನಿಯೋಕ್ತೃತ್ವಮೀಶಿತ್ವಮಭಿಧೀಯತೇ ॥ 16 ॥
ಸಲೋಕಪಾಲಾಃ ಸರ್ವೇಽಪಿ ಲೋಕಾಃ ಸ್ವವಶವರ್ತಿನಃ ।
ತದೈಶ್ವರ್ಯಂ ವಶಿತ್ವಾಖ್ಯಂ ಸುಲಭಂ ಶಿವಯೋಗಿನಾಂ ॥ 17 ॥
ಯಸ್ತ್ವೇವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವೇತ್ತಿ ತಸ್ಯ ದೇವಾ ವಶೇ ಸ್ಥಿತಾಃ ।
ಕಿಂ ಪುನಃ ಕ್ಷ್ಮಾಪತಿವ್ಯಾಘ್ರವ್ಯಾಳಸ್ತ್ರೀಪುರುಷಾದಯಃ ॥ 18 ॥
ಸರ್ವಾತ್ಮಭಾವಸಾಮ್ರಾಜ್ಯನಿರಂತರಿತಚೇತಸಾಂ ।
ಪರಿಪಕ್ವಸಮಾಧೀನಾಂ ಕಿಂ ಕಿಂ ನಾಮ ನ ಸಿಧ್ಯತಿ ॥ 19 ॥
ಸ್ತೋತ್ರಮೇತತ್ಪಠೇದ್ಧೀಮಾನ್ಸರ್ವಾತ್ಮತ್ವಂ ಚ ಭಾವಯೇತ್ ।
ಅರ್ವಾಚೀನೇ ಸ್ಪೃಹಾಂ ಮುಕ್ತ್ವಾ ಫಲೇ ಸ್ವರ್ಗಾದಿಸಂಭವೇ ॥ 20 ॥
ಸ್ವರ್ಗಾದಿರಾಜ್ಯಂ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಂ ಮನುತೇ ನ ಹಿ ಪಂಡಿತಃ ।
ತದೇವ ತಸ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಂ ಯತ್ತು ಸ್ವಾರಾಜ್ಯಮಾತ್ಮನಿ ॥ 21 ॥
ಸರ್ವಾತ್ಮಭಾವನಾವಂತಂ ಸೇವಂತೇ ಸರ್ವಸಿದ್ಧಯಃ ।
ತಸ್ಮಾದಾತ್ಮನಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಂ ಕುರ್ಯಾನ್ನಿಯತಮಾನಸಃ ॥ 22 ॥
ಯಸ್ಯ ದೇವೇ ಪರಾ ಭಕ್ತಿರ್ಯಥಾ ದೇವೇ ತಥಾ ಗುರೌ ।
ತಸ್ಯೈತೇ ಕಥಿತಾ ಹ್ಯರ್ಥಾಃ ಪ್ರಕಾಶಂತೇ ಮಹಾತ್ಮನಃ ॥ 23 ॥
ಪ್ರಕಾಶಾತ್ಮಿಕಯಾ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಪ್ರಕಾಶಾನಾಂ ಪ್ರಭಾಕರಃ ।
ಪ್ರಕಾಶಯತಿ ಯೋ ವಿಶ್ವಂ ಪ್ರಕಾಶೋಽಯಂ ಪ್ರಕಾಶತಾಂ ॥ 24 ॥
ಇತಿ ಶ್ರೀದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿಸ್ತೋತ್ರಾರ್ಥಪ್ರತಿಪಾದಕೇ ।
ಪ್ರಬಂಧೇ ಮಾನಸೋಲ್ಲಾಸೇ ದಶಮ್ಮೋಲ್ಲಾಸಸಂಗ್ರಹಃ ॥ 25 ॥
ಇತಿ ಶ್ರೀಮಚ್ಛಂಕರಭಗವತ್ಪಾದಾಚಾರ್ಯಕೃತ
ದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿಸ್ತೋತ್ರಭಾವಾರ್ಥವಾರ್ತಿಕಂ
ಸುರೇಶ್ವರಾಚಾರ್ಯಕೃತಂ ಸಮಾಪ್ತಂ ॥
ಓಂ ತತ್ ಸತ್ ॥
– Chant Stotra in Other Languages –
Manasollasa in Sanskrit – English – Marathi । Bengali – Gujarati – Kannada – Malayalam – Odia – Telugu – Tamil